Głębokość posadowienia, czyli oparcia fundamentów na gruncie, zależy od przeznaczenia budowli i miejscowych warunków wodno-gruntowych.

Względy użytkowe. Jest zrozumiałe, ż~ jeżeli przewiduje się pod­ziemia, poziom założenia fundamentów wynika z potrzebnego zagłębienia pomieszczeń podziemnych.

Położenie warstwy nośnej. Zagłębienie fundamentów zależy od głę­bokości występowania gruntu o nośności odpowiedniej dla danej bu­dowli.

Trzeba tu zwrócić uwagę na znaczenie położenia zwierciadła wody gruntowej. Jeśli wymienione dwa warunki głębokości posadowienia po­ciągają za sobą konieczność prowadzenia robót poniżej zwierciadła wody, co powoduje dodatkowe trudności techniczne przy wykonywaniu odwod­nienia i wzrost kosztów budowy, a także zabezpieczenia budynku od wo­dy,

należy rozważyć możliwości spłycenia piwnic lub nawet rezygnacji 2 nich, posadowienia budynku na warstwie słabszej albo zastosowania fundamentów specjalnych. .

Wypieranie gruntu. Jak powiedziano uprzednio, grunt pod obciąże­niem może ulec wyparciu spod podstawy fundamentu. Przeciwdziała temu obciążenie gruntu poza podstawą. Zatem zagłębienie fundamentu mierzo­ne od najniższego poziomu przylegającego doń terenu albo posadzki pod­ziemia powinno tworzyć powyżej poziomu posadowienia warstwę, której ciężar przeciwstawi się sile wypierającej.

Zagłębienie to zależy od rodzaju i stanu gruntu w podłożu, od wy­miarów fundamentu w planie oraz nacisku jednostkowego fundamentu na grunt i może się wahać od 20-;-30 cm do paru' metrów. Norma PN-H1/B-03020 wymaga uzasadnienia zagłębienia mniejszego niż 0,5 m poniżej powierzchni terenu.

Przemarzanie. Przy obniżeniu temperatury poniżej O°C woda w po­rach gruntu zamarza do pewnej głębokości, przy czym następuje podcią­ganie wody z głębi gruntu do strefy przemarzającej. Woda zamieniając się w lód powiększa swą objętość; wzrasta przez to i objętość całej masy gruntowej która unosi się do góry tworząc tzw. wysadziny, zwykle nie­równomierne. Fundament budowli należy założyć poniżej granicy prze­marzanią w danym obszarze klimatycznym, aby konstrukcja nie podle­gała przemieszczeniom wynikającym z ruchów podłoża. Norma PN-81/B­··03020 określa w Polsce obszary w kórych głębokości posadowienia ze względu na przemarzanie wynoszą 0,8 m, 1,0 m, 1,2 m i 1,4 m. Wymienione głębokości mierzy się od powierzchni terenu przy budynku lub od pozio­mu posadzki nie ogrzewanego podziemia. W gruntach, w których nie po­wstają wysadziny, głębokości te, po odpowiednim uzasadnieniu, można zmniejszyć. Przy sztucznym wytwarzaniu długotrwałego mrozu (chłodnie, sztuczne lodowiska), gdy przemarzanie sięga głębiej, trzeba stosować specjalne zabezpieczenia przed działaniem mrozu na podłoże.

Podmycie fundamentu. Zjawisko to może zagrażać tylko budowlom stykającym się bezpośrednio z . ciekami lub naturalnymi zbiornikami wodnymi, w których ruch wody powoduje zmiany kształtów i głębokości dna. Projektując fundament trzeba wziąć pod uwagę możliwość obniżenia

powierzchni gruntu wokół niego. Głębokości rozmycia bywają duże, np. w korycie Wisły w Warszawie dochodzą do 8+10 m.

Spadek terenu. Gdy budynek znajduje się na spadku terenu, fun­dament wykonuje się w kształcie stopni (rys. 2-2).

Wysokość stopni przyjmuje się ok. 30 cm, a ogólne nachylenie ­zbliżone do spadku terenu. Zagłębieni najpłytszych części fundamentu powinno odpowiadać najmniejszej głębokości posadowienia w warunkach miejscowych (Dmin). Roboty fundamentowe należy rozpoczynać części najgłębszej i posuwać się stopniowo w górę, gdyż przy innej kolejności mogłoby nastąpić obsunięcie się gruntu spod części· płytszej. Podobnie postępuje się przy pochyleniu stropu warstwy nośnej, na której opiera się fundament.

---