LINUX PWSZ Jarosław 2010-11-01

SLIDE 2.

Za twórcę systemu LINUX uważa się fina Linusa Torvaldsa, który jako student informatyki pracując nad trybem chronionym procesora 80386 stworzył kilka programów działających w systemie Minix - typowo edukacyjny wielozadaniowy system operacyjny. Postanowił on stworzyć własne jądro nowego systemu. Wykorzystał do tego celu wiele gotowych rozwiązań wziętych z systemu Minix, dzięki czemu zaoszczędził wiele czasu. W sierpniu roku 1991 ogłosił na grupie dyskusyjnej comp.os.minix, że pracuje nad bezpłatną wersją systemu operacyjnego dla komputerów AT-386 nazwał ją odmianą Minixa. Początkowo system nie wzbudził większego zainteresowania wśród użytkowników komputerów PC. Instalacja nowego systemu była bardzo skomplikowana, pierwsza wersja była bardzo uboga. Dołączenie kompilatora języka C oraz zaimplementowanie podstawowych poleceń uniksowych nie spowodowało gwałtownego zainteresowania nowym systemem. Dopiero kiedy Torvalds postanowił dostosować system do norm POSIX - (Portable Operating System Interface for Unix) - przenośny interfejs systemu operacyjnego Unix. dzięki czemu umożliwił przenoszenie oprogramowania pomiędzy Linux-em a komercyjnymi systemami. Grono użytkowników systemu zaczęło bardzo szybko się powiększać. Kod źródłowy upowszechniany na wielu serwerach FTP, uwagi użytkowników przesyłane za pomocą poczty elektronicznej czy list dyskusyjnych przyczyniły się do szybkiego dopracowania systemu. System został nazwany Linux'em, na cześć jego twórcy. Szybko zadomowił się w komputerowym światku i dzięki wielu jego entuzjastom, zaczął się udoskonalać i rozrastać.

SLIDE 3
Wszystkie główne cechy i zalety Unix'a zostały zaimplementowane w Linux'ie.
Dysponuje on wszystkimi narzędziami oraz programami użytkowymi, który w najbardziej oszczędnej wersji może pracować na `'maszynie'' 386 dysponującej 4-ma MB pamięci operacyjnej. Linux od początku swojego istnienia był projektowany jako system całkowicie darmowy, tworzony przez programistów całego świata, lecz w pełni zgodny ze wszystkimi standardami Unix'a, oraz standardem POSIX ( Portale Operatnig System Interface for Unix - dosłownie Przenośny Interfejs Systemu Operacyjnego Unix).
Standard ten powstał dlatego, iż w ciągu swojego rozwoju Unix ewoluował na wiele wersji będąc rozwijany przez niezależnych od siebie twórców. Aby zastosować jakiś porządek , stowarzyszenie IEEE ( Institute of Electrical and Electronics Engineers - Instytut Inżynierów Elektryków i Elektroników), wprowadziło prośbę ustandaryzowania unixa określając główne cechy systemu i standard ten nazwano POSIX. Tymczasem Linux powstał z założenia jako system w pełni dojrzały. Ale przewaga Linux'a polega również na tym , że nic nie kosztuje. Oznacza to, że każdy może korzystać z tego systemu, zmieniać jego kod źródłowy, dystrybuować go dalej, itd.
Linux to nazwa jądra w pełni darmowego systemu operacyjnego typu UNIX, rozpowszechnionego zgodni z Powszechną Licencją Publiczna GNU. Linux jest w pełni kompatybilny z komercyjnymi systemami operacyjnymi UNIX. Może współpracować w sieci z komputerami pracującymi pod kontrolą systemów operacyjnych firm Microsoft, Apple czy też Novell. Jądro Linux'a wraz z programami użytkowymi (pakietami) tworzy tzw. Dystrybucję. Obecnie znanych jest wiele dystrybucji Linux'a, np. Slackware, Debian, RedHat, Mandrake, PLD, SuSE.

SLIDE 4

Czym jest zatem LINUX?

Linux to system operacyjny, czyli rozbudowany program zarządzający komputerem. Jest nieco podobny do Microsoft Windows, ale całkowicie darmowy. Linux nie jest produktem jednej firmy, ale wspólnym dziełem wielu firm i grup ludzi. W zasadzie system GNU/Linux jest bazowym komponentem, z którego powstaje wiele produktów. Nazywa się je dystrybucjami. Dystrybucje mają duży wpływ na wygląd i użytkowanie Linuksa. Zależnie od docelowych zastosowań, możemy wybierać je w zakresie od pełnowartościowych, wielkich i kompletnych systemów do wersji lekkich i okrojonych, doskonale nadających się na starsze komputery, czy mieszczących się na przenośnym dysku typu Flash (pendrive).

SLIDE 5

Używanie Linuksa
Linux nie jest trudniejszy w obsłudze niż Windows, daje przy tym znacznie większe możliwości. W kilkanaście minut można zaprzyjaźnić się z dystrybucjami takimi jak Ubuntu czy openSUSE. Dodatkowym plusem jest to, że zawierają one wiele programów zainstalowanych i gotowych do użycia. Potrzebujesz użytecznego, darmowego oprogramowania do pracy z dokumentami, korzystania z Internetu, czy grafiki komputerowej? Ono już czeka gotowe do pracy i to od razu po zainstalowaniu systemu. Nie można jednak zakładać, że Linux jest klonem Windows. Kiedy używasz dystrybucji GNU/Linuksa, dostajesz zarazem wolność studiowania, kopiowania, zmieniania i redystrybuowania jej - co czyni ją naprawdę wolną. Wiele firm zaangażowało się jednak w rozwój Linuksa i pracę nad produktami, na które nie mają wyłączności. Jak zatem to wszystko się kręci? Firmy często osiągają zyski na sprzedaży wsparcia technicznego i dodatkowych usług dla swoich dystrybucji Linuksa. Wielu użytkowników jest zadowolonych z możliwości otrzymania za opłatą przesyłki z płytami CD lub DVD, gwarancji dostępu do poprawek bezpieczeństwa czy dodatkowej instrukcji obsługi. Część firm dostosowuje oprogramowanie do wymagań swoich klientów. Niektóre firmy, takie jak HP czy IBM, dołączają do prac nad Linuksem, ponieważ instalują go na sprzedawanych przez siebie serwerach czy komputerach domowych. Czasami firmy współpracują przy tworzeniu Linuksa, a potem sprzedają dla niego własnościowe oprogramowanie. Żadna z firm nie osiąga milionowych zysków z Wolnego Oprogramowania. Wiele po prostu dobrze sobie z nim radzi. Ludzie pracują na Linuksie, ponieważ go lubią i jest on użyteczny.

SLIDE 6

Dystrybucje LINUX-a

• Dystrybucja - w odniesieniu do systemu operacyjnego LINUX to zestaw programów rozpowszechnianych łącznie i dający po zainstalowaniu gotowy do użycia system.
  Ponieważ pobranie i skompilowanie wszystkich programów składających się na system operacyjny wymagałoby od użytkownika dużo wiedzy, czasu i wysiłku, dosyć wcześnie (w historii systemów Linux) zaczęto tworzyć gotowe zestawy istotnie ułatwiające tę czynność.
  We współczesnych dystrybucjach, programy występują zwykle w postaci pakietów (DEB, RPM, tarball). Dystrybucja oferuje system pobierania, instalacji, deinstalacji i uaktualniania pojedynczych pakietów, rozwiązujący zależności między pakietami oraz często wspólny interfejs konfiguracji pakietów. Zazwyczaj dystrybucje są instalowane bezpośrednio na dysku stałym komputera. Istnieją również dystrybucje nie wymagające instalacji. Uruchamiane są one bezpośrednio z nośnika.

Najpopularnieszje dystrybucje Linuxa :

RedHat - najbardziej popularna dystrybucja, relatywnie prosta w instalacji i administracji.
S.u.S.E - niemiecka dystrybucja, ostatnio zyskała dużą popularność.
Debian - bardzo stabilny ale trudny w administracji, tworzony przez grupę programistów-zapaleńców.
Mandrake - dystrybucja początkowo rozwijana w oparciu o Red Hat'a - teraz jest odrębnym produktem.
SlackWare - najstabilniejsza i najbezpieczniejsza dystrybucja, niestety trudna w konfiguracji.
Pld Linux Distributon - polska dystrybucja oparta na Red Hat.
Aurox - kolejna polska dystrybucja,
Pocket Linux - polska dystrybucja (miesci się na jednej dyskietce!!).
Knoppix - uruchamiany bezpośrednio z płyty CD bez potrzeby instalowania na dysku twardym. Idealny dla poczatkujacych!

SLIDE 7
Zalety systemu LINUX
* Niewątpliwie zaletą systemu jest fakt iż jest on rozprowadzany na podstawie licencji GNU, dzięki czemu jest on systemem bezpłatnym. Można znaleźć go na wielu serwerach FTP w sieci, dzięki czemu dostęp do systemu jest bardzo łatwy. Można również za stosunkowo niewielkie pieniądze zdecydować się na którąś z komercyjnych lub nie komercyjnych dystrybucji. Standardowo w takim przypadku producent dostarcza dużej ilości również darmowego oprogramowania, przy pomocy którego można wykorzystać komputer do wielu celów.

* Początkowo system Linux wspierał tylko procesory rodziny Intel x86, później pojawiły się rozwiązania na inne platformy na komputery klasy SPARC czy Ralpha, mikroprocesory rodziny Motorola 86k, Power PC. Istnieją nawet rozwiązania systemu Linux dla konsoli do gier. Pracuje się nad zastosowaniem Linuxa w urządzeniach typu palmtopy.
*Zapotrzebowanie na zasoby sprzętowe jest o wiele mniejsze niż w przypadku konkurencyjnych systemów. Do poprawnej pracy np.. jako brama sieciowa, serwer poczty, czy prosty terminal końcowy wystarczy komputer klasy 386 z 8 MB pamięci operacyjnej. Wymagania rosną, jeżeli chcemy korzystać z interfejsu graficznego wówczas do poprawnej pracy potrzebujemy komputer co najmniej klasy 486 z 16 MB RAM. Jest to i tak o wiele mniej niż w zastosowaniach komercyjnych. Tak niskie wymagania sprzętowe pozwalają zmniejszyć koszty np. budowy małych sieci. Jako urządzenia sieciowe, można wykorzystać stare, w innych przypadkach bezużyteczne komputery sprzed 4, 5 lat które jeszcze z powodzeniem mogą pracować w systemie Linux.

* Jak każdy system unixowy, Linux jest systemem wielodostępnym i wielozadaniowym. Istnieją mechanizmy administrowania i zabezpieczania danych. Jako system wielozadaniowy Linux bardzo dobrze sprawuje się jako serwer sieciowy bez problemu wykonując kilka zadań jednocześnie.
* Standardowo w systemie instalowany jest protokół TCP/IP. Do każdej dystrybucji dołączone są programy usług sieciowych, pod warunkiem, że posiada się niezbędną wiedzę, stworzenie prostej sieci z wszystkimi usługami nie nastręcza trudności.

SLIDE 8
*Znajomość jakiegokolwiek systemu Unixowego powoduje, że przejście do obsługi Linuxa jest bardzo łatwe.
*System pozwala na pracę w sieciach, w których zastosowane są różne komputery oraz różne systemy operacyjne. Zainstalowane oprogramowanie pozwala w prosty sposób wymieniać dane pomiędzy różnymi systemami.
* Niestety zdecydowana większość aplikacji na Linuxa, są to drobne aplikacje, trafiają się jednak również bardzo profesjonalne aplikacje np. GIMP. Profesjonalne firmy niestety dopiero wchodzą na ten rynek ale wszystko wskazuje na to, że odbywać będzie się to coraz szybciej.
* Bardzo duża liczba użytkowników, z których każdy niewątpliwie jest testerem oprogramowania którego używa, powoduje że system ten jest bardzo stabilny. Wszystkie błędy w jądrze są prawie natychmiast naprawiane i pod warunkiem, że używa się stabilnych i już sprawdzonych wersji jądra system nie powinien sprawiać kłopotów.

SLIDE 9
Wady Linuxa
* Linux nie jest systemem łatwym w obsłudze. Konfigurowalny jest przy pomocy dużej liczby plików tekstowych. Owszem pojawiają się już na rynku dystrybucje w których próbuje się wizualnego konfigurowania, na wzór systemów okienkowych jednak systemy takie są jeszcze niedoskonałe. System wymaga bardzo dobrej znajomości sprzętu, jego parametrów i ustawień. Instalacja systemu nie jest rzeczą prostą. Tak jak w przypadku konfigurowania, firmy próbują ją jak najbardziej uprościć ale użytkownik, jeżeli posiada niestandardowy sprzęt, którego instalator nie wykryje może zostać zapytany o szczegóły techniczne. Nie jest to może straszne dla osoby znającej system, ale zwykły użytkownik może mieć z tym problem, a Linux nie powinien być chyba systemem tylko dla komputerowych "guru". System wymaga również nieustannej, fachowej opieki, korzystania z Internetu, gdzie znajdują się najnowsze wersje jądra czy oprogramowania. Jest to idealny system dla osoby znającej się na rzeczy, natomiast zastosowanie go do pracy przez osoby nie mające wystarczających kwalifikacji lub możliwości szybkiej pomocy np. od producenta oprogramowania, czy administratora sieci powoduje, że system ten odstrasza potencjalnych użytkowników. Jeżeli mają oni do wyboru sprawdzony system Windows i łatwy w obsłudze a trudny w użytkowaniu Linux, najprawdopodobniej na dzień dzisiejszy wybiorą Windows
*problemem Linuxa jest również brak profesjonalnej opieki ze strony firm produkujących system czy oprogramowanie. Jest to szczególnie ważne w zastosowaniach komercyjnych czy biznesowych. Użytkownicy systemu, szefowie firm podejmujących odpowiednie decyzje muszą mieć zapewnione wsparcie techniczne na odpowiednim poziomie. Nie każda firma, która używa systemu np. do prac biurowych może sobie pozwolić na zatrudnienie odpowiednio wykształconego informatyka znającego system Linux. Konserwatywni szefowie wielu firm w dalszym ciągu uważają, że jeżeli coś jest za darmo to na pewno jest gorsze od tego za co trzeba zapłacić duże pieniądze. Aby ich przekonać potrzebna jest więc profesjonalna opieka nad systemem. Sytuacja w tym przypadku na rynku coraz bardziej się zmienia, duże firmy powoli zaczynają inwestować w Linuxa, zaczynają tworzyć sieci dystrybucyjne, zawierające również pomoc techniczną. Niestety rozwój takich sieci musi jeszcze potrwać przez kilka lat. Rozwinięcie takich usług spowoduje, że szefowie firm być może przekonają się do nowego systemu i zaczną inwestować akurat w Linuxa.
* Powszechnie dostępne kody źródłowe sprzyjają nie tylko rozwojowi aplikacji ale ułatwiają zadania hackerom. Serwer internetowy oparty na Linuxie, pozostawiony sam sobie, bez należytej opieki bardzo szybko może paść ofiarą włamania, np. przez pirata, którego umiejętności polegają na uruchomieniu znalezionego w Internecie programu wykorzystującego lukę w systemie bezpieczeństwa. Nie każdy twórca oprogramowania po znalezieniu błędu w kodzie źródłowym musi o tym wszystkim mówić, informację tą może wykorzystać tylko dla swoich potrzeb i w prosty sposób zaatakować serwer.
* Pomimo, że coraz większa liczba producentów wraz ze sterownikami do innych systemów wypuszcza sterowniki do Linuxa oraz udostępnia specyfikacje swoich urządzeń, w dalszym ciągu pojawiają się problemy ze sterownikami zarówno do nowych jak i starszych urządzeń. Sytuacja ta już na szczęście przemija, ale cały czas zdarzają się przypadki, że na poprawne sterowniki do najnowszych urządzeń (szczególnie multimedialnych) należy poczekać.

SLIDE 10
* Ciągły rozwój jądra tak jak w przypadku nauki może być to zaleta jak i wada. Zaleta- cały czas powstają nowe rozwiązania. Wada czy to się kiedyś skończy? Użytkowników końcowych systemu nie powinno interesować jakie jądro mają zainstalowane, czy ta wersja akurat obsługuje wszystkie rozwiązania. Czy już kompilować nową wersję , a może jutro i ta będzie już przestarzała. W przypadku profesjonalnych zastosowań kompilacja oznacza przecież konieczność wyłączenia komputera z bieżącej pracy. Kiedy można ocenić czy nowe jądro jest już stabilne, po jakim czasie. Obecnie część osób nie ufa nowemu jądru 2.2.x pozostając przy starszym 2.0.x które ma już ponad trzy lata.
* Skończyły się czasy kiedy systemy Unix komunikowały się z użytkownikiem przy pomocy linii komend. Obecnie standardem stały się system graficzne. Obecnie najpopularniejsze są GNOME w wersji 1.x oraz KDE, w wyniku tego Linux ma dwa interfejsy graficzne.
* Pomimo, że dla Linuxa napisano bardzo dużo aplikacji w większości są to programy małe, pisane przez niedoświadczonych programistów. Zdarzają się perełki w rodzaju GIMP ale są to wyjątki potwierdzające regułę. Aby system został zaakceptowany przez użytkowników, dla których ma być on narzędziem pracy, musi istnieć więcej programów w pełni profesjonalnych. Nie da się ukryć , że standardy wyznacza obecnie system Windows i oprogramowanie pisane dla niego. Firmy deklarują obecnie przenoszenie oprogramowania na Linuxa, lecz używają one czasu przyszłego mówiąc zamierzamy przenieść. Innym, bardzo istotnym brakiem jest brak może bardzo prozaicznych gier. Nie do ukrycia jest fakt , że to gry w znacznym stopniu napędzają koniunkturę rynku komputerowego. Czy system Linux ma być tylko do pracy ? jeżeli ma stać się popularnym systemem do użytku w domu to twórcy gier muszą zaakceptować go jako platformę dla swoich produktów. Tych kilka gier dostępnych na rynku, dla tego systemu a znanych z system Windows to niestety jeszcze za mało.
* Różne dystrybucje mają swoje własne formaty pakietów instalacyjnych. Stanowi to poważny problem dla niedoświadczonego użytkownika, który chciałby zainstalować program, który nie pochodzi z jego własnej dystrybucji. Przewagę na rynku zdobył format RPM ale nie jest to standard, tylko wynik działalności kilku firm, które narzuciły innym akurat ten format.

SLIDE 11
Zastosowania sieciowe to chyba najbardziej znana,dopracowana i najczęściej używana dziedzina, w której znakomicie sprawdza się Linux. Bardzo szybko zdobył on dużą popularność na rynku systemów operacyjnych dedykowanych obsłudze intranetów. Bardzo dobrze spełnia on funkcje sieciowego systemu operacyjnego, udostępnia pliki, drukarki, aplikacje. Jak w każdym systemie unixowym korzystanie z poszczególnych zasobów jest regulowane poprzez nadanie użytkownikom odpowiednich praw dostępu, system chroniony jest przy pomocy haseł, standardowo instalowane są narzędzia komunikacyjne. System bez problemu obsługuje większość kart sieciowych. Karty sieciowe to chyba jedyne urządzenia do których równolegle ze sterownikami do innych systemów dostarczane są sterowniki do Linuxa. Jako system sieciowy udostępnia narzędzie służące do wymiany danych pomiędzy odległymi komputerami przy pomocy modemów (zarówno analogowych jak i cyfrowych).. Za pomocą modemu można zarówno nawiązać połączenie jak i uruchomić węzeł dostępowy oparty na protokole PPP. Linux udostępnia również mechanizm pracy zdalnej, przy wykorzystaniu łączy telefonicznych czy sieci komputerowej. Bardzo często wykorzystywany jest jako serwer dostępowy do internetu dla małych sieci komputerowych , w których np. tylko jeden komputer ma podłączenie do Internetu np. za pomocą łącza cyfrowego w technologii ISDN. Jeżeli w sieci zastosujemy adresację opartą na prywatnych adresach IP (czyli adresach "nie wypuszczanych" przez urządzenia sieciowe poza obręb sieci lokalnej) to będziemy mogli wykorzystać standardowo dołączany do jądra systemu mechanizm masquerdingu - czyli wszystkie komputery z zewnątrz widziane będą jako jeden adres sieciowy, natomiast bez problemu będą mogły komunikować się w sieci wewnętrznej i korzystać z usług globalnych. Standardowo do każdej dystrybucji dołączane jest oprogramowanie umożliwiające udostępnienie jak i dostęp do praktycznie wszystkich usług istniejących w sieci (telnet, FTP-np. wu-ftpd, sshd, SMTP - sendmail, HTTP - apache, NEWS, finger, DNS-bind, POP3). System pozwala również na wymianę danych pomiędzy Linuxem a sieciami Microsoft Network dzięki zastosowaniu programu samba. System bez problemu współpracuje z wieloma typami systemów plików (FAT16, FAT32, NTFS) . System oferuje wszystkie usługi, udogodnienia jak profesjonalne systemy Unix , a jest przy okazji za darmo, również w zastosowaniach komercyjnych co powoduje coraz większy wzrost zainteresowania serwerami opartymi o ten właśnie system.
Linux staje się zagrożeniem dla komercyjnych produktów Windows NT, czy NetWare. Jego główną zaletą jest cena czym dystansuje swoich przeciwników. Systemy Unixowe zazwyczaj sprzedawane były jako systemy kompletne, w całościowej instalacji. Wejście na rynek sieciowych systemów operacyjnych Windows NT, chęć zmonopolizowania również i tego rynku spowodowała, że pozycja systemów NetWare, Unix mocno się zachwiała. Wejście Linuxa spowodowało, że teraz również NT musi obawiać się swojej pozycji. Już obecnie ponad 30 % serwerów WWW opartych jest na Linuxie. Wsparcie koncernów informatycznych powoduje, że zainteresowanie tym systemem jako systemem docelowym do obsługi intranetów będzie wzrastać coraz bardziej.
Na razie nie mówi się dużo o Linuxie jako o systemie, który może przejąć rynek w zakresie tworzenia, czy nadzorowania sieci miejskich, dużych sieci korporacyjnych czy sieci WAN. Linux dedykowany jest raczej do obsługi małych sieci lokalnych będących raczej segmentami sieci WAN.

SLIDE 12
Linux jako serwer plików

Podstawą użytkowania Linuxa w sieci jest zainstalowany protokół TCP/IP gdyż serwer musi być osiągalny za pomocą adresu IP. Zastosowanie Linuxa jako serwera plików może być oparte na sieci Microsoft Networks. Oprogramowanie umożliwiające współpracę tych różnych systemów nosi nazwę SAMBA. Nazwa SAMBA wywodzi się od protokołu SMB, będącego odmianą NetBiosu. Administrator serwera pracujący pod kontrolą systemu Linux może, dzięki Sambie, udostępniać pliki innym użytkownikom wykorzystującym systemy operacyjne firmy Microsoft, a więc Windows for Workgrups 3.11, Windows 95/98 i Windows NT. Jeśli serwer plików nosi nazwę np. wr93h, a użytkownik chce skorzystać z jego zasobów, to stacja robocza wysyła tzw. Broadcast w celu odnalezienia w sieci danego serwera plików. Dla użytkowników Windows jest to polecenie z okna mapuj dysk sieciowy i wpisanie \\wr93h\katalog\.
Podobnie dzieje się podczas używania okna w Widows95\98 czy Windows NT- otoczenie sieciowe. Serwery Linuxowe oparte na Sambie posiadają duży stopień bezpieczeństwa, dzięki tzw. Tcpwrapperom, które umożliwiają ograniczenie kręgu użytkowników danej usługi do np. określonego zakresu adresów IP.

NFS, Network File System, jest jedną z możliwości udostępniania katalogów w sieci. Dzięki Sambie dysponujemy lepszymi mechanizmami, dlatego odradza się stosowanie NFS. Dostęp do danych udostępnionych poprzez NFS dla użytkowników Windows możliwy jest dopiero po zakupie klienta NFS. Ponadto usługa ta ma w dalszym ciągu szereg luk w systemie bezpieczeństwa.

FTP w Linuxie

Aby pobrać plik z serwera pod Linuxem, można użyć klasycznego klienta FTP, albo jednej z przeglądarek internetowych obsługujących ten protokół. FTP w Linuxie uważany jest za usługę bezpieczną. Umożliwia administratorom systemów dowolne określenie praw dostępu do danych. Podobnie jak Samba tak i FTP posiada duży stopień bezpieczeństwa dzięki możliwości zastosowania mechanizmu tcpwrwpp. Pamiętać jednak trzeba, iż błędna konfiguracja serwera FTP uniemożliwi zastosowanie mechanizmów tcpwrapp, zapewniającą bezpieczeństwo danych. Dzięki Sambie i FTP serwery pod Linuxem dysponują dwoma znakomitymi i sprawdzonymi usługami przeznaczonymi dla serwerów.

14

Linux jako router

• Usługi poczty elektronicznej

• Serwery plików i domen

• Serwery stron internetowych

15

Czym jest serwer

Serwer to komputer z zainstalowanym odpowiednim oprogramowaniem umożliwiającym m.in. korzystanie z zasobów (poczta, bazy danych, pliki) oraz urządzeń peryferyjnych (drukarki, skanery).

• może nim być zwykły komputer

• często dla pełnego wykorzystania możliwości oprogramowania, serwer wyposaża się w duże i szybkie dyski twarde, dużą ilość RAM oraz szybkie procesory

16

Usługi poczty elektronicznej

Usługa internetowa, służąca do przesyłania wiadomości tekstowych (listów elektronicznych), za pomocą protokołu SMTP .

• pierwszy raz pojawiła się w 1965 roku i służyła do przesyłania wiadomości od jednego do drugiego użytkownika na tej samej maszynie

• w 1971 roku umożliwiono pierwszy przekaz poczty między dwoma komputerami

• rozszerzenia MIME, umożliwiające dołączanie do e-maili danych innego typu w formie tzw. załączników, datuje się na koniec lat 80-tych

17

Samba

Oprogramowanie serwera plików oraz drukarek, współpracujące z platformą Windows, przeznaczonego dla platformy Linux/Unix i rozpowszechniane na licencji GNU.

• wykorzystuje protokół transmisji zgodny z systemami Microsoftu - SMB (Server Message Block), stąd nazwa Samby

• protokół transportowy niższej warstwy to TCP/IP

• w Windows protokołem transportowym może być również NetBEUI i IPX, ale w nowszych wersjach TCP/IP jest domyślną opcją

• pakiety Samby dostępne są w znakomitej większości dystrybucji Linuksa

18

Sieci Samba - serwer

• oszczędności - nie wydaliśmy ani grosza na legalne oprogramowanie

• serwer ploków - centralne miejsce do przechowywania pism, arkuszy, prostych programów, etc. Na dyskach" sieciowych"

19

Zasoby serwera - widok ze stanowiska

• ścieżka do zasobu w stylu Windows: ścieżka do zasobu w stylu Windows:

• ścieżka do zasobu Samby w stylu Unix/Linux: //serwer/zasobścieżka do zasobu Samby w stylu Unix/Linux: //serwer/zasob

• URL do zasobu: smb://serwer/zasobURL do zasobu: smb://serwer/zasob

20

Serwer plików dla internetu - FTP

FTP (File Transfer Protocol)

• jest protokołem 8-bitowym, dlatego nie wymaga specjalnego kodowania danych na postać 7-bitową, tak jak ma to miejsce w przypadku e-maila

• do komunikacji używa dwóch połączeń TCP

• jedno z nich jest połączeniem kontrolnym (transfer komunikatów), drugie służy do transmisji plików

• działa w dwóch trybach: aktywnym i pasywnym, i w zależności od trybu, używa innych portów do komunikacji (20 i 21 lub 21, i >1024)

Darmowy bezpieczny serwer FTP: vsftpd

21

Szybki, bezpieczny i prosty w konfiguracji

• głównym założeniem projektu było/jest bezpieczeństwo, do tej pory nie znaleziono w nim krytycznych bugów, zaczyna być dołączany jako standardowy serwer FTP do coraz większej ilości systemów (np. RedHat Linux, Slackware Linux)

• w porównaniu z wuftpd jest w stanie obsłużyć ponad dwa razy więcej klientów

• znacznie lżejszy niż porównywalny ProFTPd

• potrafi pracować w środowisku chroot, znakomicie nadaje się na anon-ftppotrafi

• transfer jest większy, niż w przypadku innych serwerów, pasmo może być regulowane dla każdego użytkownika z osobna

• używany przez ftp.redhat.com, ftp.suse.com, ftp.debian.org, ftp.gnu.org, ftp.gnome.org, ftp.openbsd.org, ftp.gimp.org i wiele innych

• darmowy, do ściągnięcia

22

Serwer stron internetowych (HTTP)

HTTP (Hyper Text Transfer Protocol)

• udostępnia znormalizowany sposób komunikowania się komputerów

• określa formę żądań klienta dotyczących danych oraz formę odpowiedzi serwera na te żądania

• jest protokołem bezstanowym (stateless) - nie zachowuje informacji o poprzednich transakcjach z klientem

• po zakończeniu transakcji połączenie jest zamykane (dlatego tak bardzo spopularyzowały się cookies)po zakończeniu transakcji połączenie jest zamykane (dlatego tak bardzo spopularyzowały się cookies)

• HTTP (protokół transportu hipertekstu)

• Za jego pomocą przesyła się żądania udostępnienia dokumentów WWW i informacje o kliknięciu odnośnika oraz informacje z formularzy*.HTTP (protokół transportu hipertekstu) to protokół sieci WWW (World Wide Web).

23

Inne zastosowania serwerowe

• serwer dostępu do internetu - Linux znakomicie nadaje się do pracy w charakterze routera/firewalla, zastępując drogie rozwiązania sprzętowe

• brama VPN - idealne rozwiązanie dla mobilnej pracy w naszej sieci lokalnej przez łącza internetowe (GPRS, WLAN, WiMax, ...) w sposób nie urągający elementarnym zasadom bezpieczeństwa

• system mailingowy - serwer wymiany poczty między osobami zapisanymi na listy mailingowe, suplement forów internetowych

• serwer Instant Messaging - przy użyciu genialnego protokołu XMPP możemy sami postawić sobie serwer Jabbera, wolnodostępny odpowiednik Gadu-Gadu czy Tlenkom

• serwer backupowy - przy zastosowaniu tandemu rsync+ssh (np. dg.backup) uruchamiamy odległą maszynę do składowania kopii zapasowych, zyskując odporność systemu na zalania, spalenie, kradzież, etc.

---