Urządzenie peryferyjne (ang. peripheral device) - dowolna część komputera inna niż procesor (CPU) i pamięć operacyjna, jak np. klawiatura, monitor, mysz, drukarka, skaner, napęd taśmowy, mikrofon, głośnik, aparat fotograficzny, dżojstik, kamera internetowa.

Szybka pamięć robocza, jak RAM, ROM czy, dawniej, rdzeń, nie może być określana mianem urządzenia peryferyjnego. Współcześniejsze określenie "urządzenie" jest ogólniejsze w tym sensie, że jest odnoszone do obiektów takich, jak dalekopis, RAM-drive czy karta sieciowa.

Niektórzy argumentują, że z nadejściem komputera osobistego (PC) płyta główna, dysk twardy, klawiatura, mysz i monitor są częściami podstawowego systemu komputerowego i stosują termin "urządzenie peryferyjne" do dodatkowych, opcjonalnych komponentów maszyny.

Drukarki igłowe (mozaikowe)
Jeszcze nie tak dawno można było sądzić, że ten typ drukarek odchodzi do lamusa, lecz nie. Są to właściwie jedyne drukarki mogące drukować druki z kopią (na papierze samokopiującym i przez kalkę). Ich niezawodność, szybkość i jakość wydruków zostały mocno poprawione i w większości zastosowań tzw. Heavy Duty są bezkonkurencyjne.

Drukarki laserowe
Istnieją dwa typy drukarek laserowych, podział jest sztuczny i zależy od sposobu przenoszenia informacji o obrazie na bęben. Typ pierwszy to klasyczna drukarka laserowa, typ druki to drukarka LED. Istnieje jeszcze jedna technika druku o jakości zbliżonej do drukarek laserowych. W technice tej noszącej nazwę TonerJet nie używany jest laser, a specjalna folia o dużej liczbie otworków. Na razie ta technika nie upowszechniła się na rynku. Rozdzielczość wydruku w tej technice wynosi 600 dpi. Cena przewidywana dla takich drukarek jest o ok. 30% mniejsza od tradycyjnych.

Drukarki atramentowe
Zasada działania jest zbliżona do drukarek igłowych, zamiast jednak igieł są dysze (30, 60 a nawet 300), z których natryskiwany jest tusz na papier. Różne są techniki natryskiwania kropel tuszu na papier. Metoda Drop on Demand (wyrzuć na żądanie) polega na „wystrzeliwaniu” przez przesuwającą się nad papierem głowicę, tuszu w odpowiednim momencie (tzn. na żądanie sterownika). Natomiast metoda druku ciągłego, polega na wyrzucaniu serii bardzo drobnych kropelek z prędkością ok. 1 mln kropel na sekundę. Przy tej technice druku, by utworzyć jedną kroplę, trzeba wystrzelić wiele takich kropelek. Odchylanie ich toru (by padały gdzie trzeba), dokonywane jest za pomocą pola elektrostatycznego. Ta technika ma nad poprzednią ogromną przewagę w przypadku druku kolorowego, a szczególnie grafik mających duże powierzchnie w różnych odcieniach kolorystycznych (lub szarości).

Drukarki termiczne
Sposób wydruku jest identyczny jak w igłówkach. Igły uderzając w papier, powodują przepływ prądu rozgrzewającego papier i zosta-wiają utworzoną w ten sposób kropkę. Można w tych drukarkach sto-sować tylko specjalny papier, produkowany wyłącznie do nich. Prak-tycznie nie są już stosowane i spotykane są już tylko sporadycznie.

Pamięć wewnętrzna.

1. RAM - pamięć operacyjna (robocza) komputera,
   Najważniejsze cechy pamięci to:

• jej pojemność - decyduje o ilości możliwych do uruchomienia jednocześnie programów i ich podstawowych danych; duża ilość pamięci RAM w komputerze to możliwość otwierania wielu programów na raz, oraz duża stabilność i szybkość działania komputera;

• czas dostępu - im szybciej procesor może komunikować się z układami pamięci, tym większa jest wydajność komputera, a tym samym bardziej płynna praca uruchamianych na nim programów;

Rodzaje najczęściej stosowanej pamięci RAM:

• SRAM - statyczna pamięć RAM (nie wymaga odświeżania); pamięć bardzo szybka, ale również bardzo kosztowna; stosowana na pamięć Cache;

• DRAM - dynamiczna pamięć RAM (co pewien czas trzeba w niej odświeżać informacje) - moduły FPM i SIMM;

• SDRAM - pamięć DRAM wyposażona w interfejs synchroniczny; dzięki temu wewnętrzne sygnały taktujące generowane są na podstawie zegara systemowego (moduły DIMM);

• DDR SDRAM - (Double Data Rate SDRAM) - sygnał przesyłany jest na obydwu zboczach sygnału zegarowego, co podwaja prędkość działania tych pamięci;

• RDRAM (Rambus Direct RAM) - bardzo szybka pamięć RAM.

• ROM - pamięć stała, tylko do odczytywania.
  Informacja jest przechowywana stale nie ulega zniszczeniu ani zmianie. Pojemność tej pamięci jest zazwyczaj ograniczona. Przechowuje się w niej informacje o systemie operacyjnym niezbędne do podjęcia pracy po wyłączeniu zasilania. Pamięć ROM nie może być modyfikowana, można z niej tylko odczytywać dane. Z tego też względu służą do przechowywania kluczowych informacji jak np. konfiguracja BIOS'u czy modemu.

Pamięć zewnętrzna (pamięć masowa).

Służy do przechowywania dużych ilości danych;

Przykłady:

1. stacje dyskietek (FDD - Flopy Disc Drive) - służy do zapisu i odczytu dysków elastycznych o odpowiedniej pojemności (360 kB; 720 kB; 1,2 MB; 1,44 MB);

2. dyski twarde (HDD - Hard Disc Drive) - urządzenie służące do zapisu i odczytu gromadzonych informacji; pojemność mierzy się odpowiednio w MG i GB; dyski twarde są podstawowym nośnikiem danych w komputerze; umieszczone są zwykle na stałe w obudowie komputera; składają się z kilku lub kilkunastu płaskich, okrągłych dysków, których powierzchnie służą do przechowywania informacji.
   Podstawowe parametry dysków twardych:

• pojemność,

• średni czas dostępu danych,

• prędkość przesyłania danych.

• napęd CD-ROM - napęd służący tylko do odczytu dysków CD, CD-R, CD-RW, CD-Audio itd.; pojemność standardowej płyty CD wynosi 650 MB (dziś 700 MB);

• napęd DVD-ROM - napęd służący tylko do odczytu dysków DVD-ROM, możliwe jest na nim również odtwarzanie płyt CD.
  
  Podstawowe parametry dysków CD i DVD:

• średni czas dostępu danych,

• prędkość odczytu (podawana jako mnożnik prędkości odczytu przez pierwotny model - np.: napęd CD x42 oznacza, że nominalna prędkość odczytu danych jest 42-krotnie większa od zwykłego odtwarzacza CD-Audio).

Konto użytkownika (ang. account) - w systemach komputerowych konto oznacza zbiór zasobów i uprawnień w ramach danego systemu przypisanych konkretnemu użytkownikowi. We współczesnych systemach operacyjnych konta posiadają unikalną nazwę (login) i hasło. Proces autoryzacji w systemie wymagający zwykle podania nazwy konta i hasła określa się logowaniem.

W systemach operacyjnych Microsoft Windows opartych na jądrze NT rozróżniamy trzy podstawowe rodzaje kont:

• administracyjne (odpowiednik linuksowego roota), z pomocą którego można określić dostęp do poszczególnych katalogów i znajdujących się w nich plików, programów, usług internetowych, urządzeń peryferyjnych oraz przydzielić określoną ilość wolnego miejsca na twardym dysku,

• użytkownika zaawansowanego, który ma podobne uprawnienia, jak zwykły użytkownik, lecz może on zmieniać ustawienia wpływające na wszystkich użytkowników (czas komputera, zainstalowane programy, itp.),

• użytkownika, które działa według ustawień zawartych na koncie administracyjnym. Użytkownik może korzystać z jednostki centralnej, ale tylko według uprawnień przyznanych mu przez administratora, a zapisanych w ustawieniach na koncie administracyjnym.

Oprogramowaniem nazywamy zbiór programów i podprogramów umożliwiających eksploatację komputera . Oprogramowanie dzielimy na :


- operacyjne . Oprogramowanie operacyjne , to środowisko programów tworzących podstawową platformę programową dla działania innych zainstalowanych w systemie aplikacji. Pełni on nadzór nad pracą wszystkich uruchomionych programów, oraz wszystkich urządzeń komputera. Mimo że swoją pracę wykonuje głównie w tle, i sam nie wystarcza jeszcze do tego, by komputer był w pełni funkcjonalnym narzędziem, to bez jego pomocy właściwie nic nie będzie działać. Komputer nie byłby w stanie normalnie się uruchomić, a każdy program musiałby sam troszczyć się o dostęp do twardego dysku lub ekranu . Zainstalowany w naszym komputerze system operacyjny decyduje o tym, jakie programy można uruchamiać pod jego kontrolą, ma wpływ na bezpieczeństwo umieszczonych danych, umożliwia podłączania do różnych sieci, gdzie nadzoruje podrzędne systemy zainstalowane na osobnych komputerach, gwarantuje kompatybilność z innymi systemami oraz decyduje o łatwości i stabilności działania. Niestety nie ma idealnego systemu, a każdy ma swoje wady i zalety. Najbardziej znane systemy operacyjne to: CP/M , MS-DOS , MICROSOFT WINDOWS , LINUX , MAC OS , UNIX , OS/2 .




- oprogramowanie systemowe ( podstawowe ) . Jest to rodzaj oprogramowania , które niezbędne jest do eksploatacji komputera . Najbardziej znanym oprogramowaniem systemowym jest BIOS ( Basic Input / Output System ) . Jest to program obsługujący komunikację wszystkich urządzeń wejścia/wyjścia komputera z procesorem centralnym oraz ładującym system operacyjny po uruchomieniu komputera .

System operacyjny (ang. skrót OS Operating System) - oprogramowanie zarządzające sprzętem komputerowym, tworzące środowisko do uruchamiania i kontroli zadań użytkownika.

W celu uruchamiania i kontroli zadań użytkownika system operacyjny zajmuje się:

• planowaniem oraz przydziałem czasu procesora poszczególnym zadaniom,

• kontrolą i przydziałem pamięci operacyjnej dla uruchomionych zadań,

• dostarcza mechanizmy do synchronizacji zadań i komunikacji pomiędzy zadaniami,

• obsługuje sprzęt, oraz zapewnienia równolegle wykonywanym zadaniom jednolity, wolny od interferencji dostępu do sprzętu.

Dodatkowe przykładowe zadania, którymi może ale nie musi zajmować się system operacyjny to:

• ustalanie połączeń sieciowych

• zarządzanie plikami.

Wiele systemów operacyjnych posiada środowiska graficzne ułatwiające komunikacje maszyny z użytkownikiem.

Potocznie^{[potrzebne źródło]} ale niezbyt poprawnie, mówi się tak mając na myśli całość oprogramowania dostarczanego z zakupionym komputerem (zobacz: dystrybucja), czasem samo jądro systemu operacyjnego, czasem program rozruchowy (to ostatnie jest dużym nadużyciem). Czasem z kolei chodzi o całą rodzinę systemów operacyjnych (np. Microsoft Windows).

W jakiej postaci przechowywane są informacje w komputerze?

Wszystkie dane, które są w komputerze, a więc system operacyjny, programy, jakieś nasze rysunki, teksty, gry są zapisane w pamięci komputera, a więc w urządzeniach zdolnych do przechowywania danych. Do tych urządzeń zaliczamy m.in. dysk twardy, dyskietkę, płytę CD. W celu przejrzenia zawartości naszego komputera posłużymy się programem Mój komputer. Z reguły znajduje się on na pulpicie systemu Windows

Gdy otworzymy okno pokazują się m.in. urządzenia na których przechowywane są dane, a więc: literą A oznaczona jest stacja dyskietek; literą C dysk twardy (na rysunku poniżej widzimy 4 dyski twarde C:, D:, E:, F:); literą G oznaczony jest napęd CD (najczęściej napęd CD oznaczony jest literą D)

Przejrzyjmy zawartość dysku twardego. W tym celu lewym klawiszem myszy klikamy dość szybko na ikonie przedstawiającej dysk twardy. Po kliknięciu pokazuje nam się zawartość tego dysku.




Formatowanie dysku jest procesem przygotowania dysku twardego, partycji lub innego nośnika danych do zapisu danych.

Formatowanie partycji jest utworzeniem systemu plików lub wykasowaniem znaczników plików (formatowanie szybkie). Formatowanie nie usuwa danych. Usuwa jedynie znaczniki danych, nie usuwając samych danych. Istnieje wiele narzędzi służących do przeprowadzania tej operacji.

Uszkodzony system operacyjny może zostać przywrócony do działania poprzez sformatowanie partycji na której się znajduje, i jego ponowne zainstalowanie oraz skonfigurowanie. Jest to dość drastyczna, ale często praktykowana metoda radzenia sobie z uszkodzeniami systemu oraz wirusami i innym złośliwym oprogramowaniem. Zaleca się utworzenie kopii zapasowej ważnych dokumentów.

Sieć komputerowa - grupa komputerów lub innych urządzeń połączonych ze sobą w celu wymiany danych lub współdzielenia różnych zasobów, na przykład:

• korzystania ze wspólnych urządzeń, np. drukarek, skanerów,

• korzystania ze wspólnego oprogramowania,

• korzystania z centralnej bazy danych,

• przesyłania informacji między komputerami (komunikaty, listy, pliki).




Podział sieci ze względu na wielkość:

a) LAN - sieć lokalna np. w biurze

b) MAN - sieć miejska np. w mieście

c) WAN - sieć rozległa np. kilka miast

d) Internet - wszystkie sieci na świecie

Podstawowe klasy sieci:

a) sieć każdy - z każdym ( peer to peer) - każdy komputer w tej sieci ma takie same prawa

b) sieć klient -serwer - jeden komputer pełni rolę serwera, udostępnia swoje zasoby klientom

---