6707


Saga Rodu Jagiellonów

Skrypcik który poniżej prezentuję, to dość rozbudowana genealogia jednego z najpotężniejszych rodów eur0pejskiego średniowiecza. Rodzina która w okresie największego swego rozkwitu panowała nad Polską, Litwą, Czechami, Węgrami a także Marchią Brandenburską. Po części chciałem też ukazać odbiorcom jak bardzo potężna niegdyś byłą Polska, i dla porównania do jakich rang sprowadzona została dzisiaj. Życzę miłej lektury.

mapki terytorialne

Władysław Łokietek

|

|

--------------------------------------

| |

| |

Elżbieta Łokietkówna + Karol Andegawński Kazimierz Wielki

| (król Polski)

|

Ludwik Węgierski + Elżbieta Bośniaczka

(król Węgier) | (księżniczka bośniacka)

|

----------------------------------

| |

| |

Maria + Zygmunt Luksemburczyk |

|

|

|

Zofia Holszańska + Władysław Jagiełło + św. Jadwiga + Anna Cylejska



0x01 graphic

Władysław II Jagiellończyk

Król Czeski i Król Węgierski

1456 - 1516

syn Kazimierza IV Jagiellończyka. Król czeski od 1471, węgierski od 1490. Jako król czeski toczył wojny z Maciejem Korwinem zakończone pokojem w Ołomuńcu w 1479. Po śmierci Macieja wybrany przez węgierskich magnatów królem. Pod presją Habsburgów podpisał w 1515 Traktaty Wiedeńskie przekazujące Habsburgom tron węgierski i czeski po wygaśnięciu linii Jagiellonów. Krwawo stłumił powstanie czeskich miast w 1514.

1456

Narodziny Władysława

1471

koronacja Władysława na króla Czeskiego

1479

pokój w Ołomuńcu

1490

koronacja Władysława na króla Węgierskiego

1514

powstanie miast czeskich

1515

Traktat Wiedeński

1516

śmierć Władysława Jagiellończyka

św. Kazimierz

Król Węgierski

1458 - 1486

drugi syn Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki. Wychowywany na duchownego przez Jana Długosza. W 1471 roku obwołany królem węgierskim przez przeciwników Macieja Korwina. Nie ustał się jednak na tym stanowisku i ostatnie lata życia spędził jako namiestnik królewski w Wilnie gdzie oddawał się praktykom ascetycznym. Kult jego dozwolony był w Polsce już od 1502 roku, aczkolwiek kanonizowany został w 1602 za panowania Zygmunta III Wazy. Patron Korony i Litwy. Dzień 4.IV jest dniem targów i odpustów na Litwie tzw. kaziuki.

1458

Narodziny Kazimierza

1471

elekcja Kazimierza na króla Węgierskiego

1484

śmierć Kazimierza

1502

dozwolenie kultu

1602

kanonizacja Kazimierza i mianowanie patronem Korony i Litwy

Zygmunt I Stary

Król Polski i Wielki Książe Litewski

1467 - 1548

0x08 graphic
najmłodszy syn Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki. Namiestnik Śląski w latach 1499-1501. Wielki Książe Litewski i Król Polski od 1506 roku. Do czasu objęcia tronu polskiego i wielkoksiążęcego sprawował w imieniu swego brata, króla czeskiego Władysława II Jagiellończyka sprawował władzę namiestniczą nad Śląskiem. Wybrany na króla polskiego po śmierci Aleksandra w 1506, a koronowany w 1507. Rządy wielkoksiążęce objął już w 1506. Razem z Władysławem prowadził wojny z Rosją i Zakonem Krzyżackim, które mimo zwycięstwa w bitwie pod Orszą (1514) zakończyły się utratą smoleńska. W 1515 poprzez Traktaty Wiedeńskie doprowadził do rozbicia habsbursko-oldenburskiej koalicji antypolskiej. Spacyfikował wolnościowe dążenia Zakonu Krzyżackiego i po krótkiej wojnie odebrał od Albrechta Hohenzollerna w 1525 roku hołd lenny (tzw. Hołd Pruski). Po wymarciu dynastii Piastów Mazowieckich doprowadził do włączenia Księstwa Mazowieckiego do Korony. Dzięki vivente rege uzyskał prawo koronowania na króla polski (1529) i wielkiego księcia (1522) swego syna Augusta jeszcze za swojego życia. Dwukrotnie żonaty z Barbarą Zapolyą, a po jej śmierci z Boną Sforzą w 1518. Dążył do scentralizowania władzy królewskiej. Był mecenasem sztuki i królem który sprowadził renesans do Polski. Przebudował Wawel i ufundował Kaplicę Zygmuntowską. Uporządkował przepisy dotyczące dochodów państwowych z żup solnych i min siarczanych. Zlecił ujednolicenie praw w całym państwie (correctura iurium), która niestety została odrzucona przez magnatów.

1467

Narodziny Zygmunta

1499

Zygmunt mianowany przez Władysława Jagiellończyka Namiestnikiem Śląska

1506

po śmierci Aleksandra mianowany Wielkim Księciem Litewskim i Królem Polski

1507

koronacja Zygmunta na Króla Polski

1507 - 1508

wojna polsko-rosyjska

1512 - 1522

Wojna Polski z koalicją Zakonu, Rosji i Cesarstwa

1514

zwycięska bitwa pod Orszą

1514

utrata Smoleńska na rzecz Rosji

1515

Układy Wiedeńskie

1518

małżeństwo z Boną Sforzą

1519 - 1521

wojna polsko-pruska

1522

mianowanie Zygmunta Augusta Wielkim Księciem Litewskim

1525

Hołd Pruski

1526

włączenie do Korony księstwa mazowieckiego po wygaśnięciu dynastii Piastów

1529

koronacja Zygmunta Augusta na Króla Polski

1532

correctura iurium

1540

odrzucenie powyższego przez niezadowoloną szlachtę

1548

śmierć Zygmunta I Starego

Ludwik II Jagiellończyk

Król Czech i Król Węgier

1506 - 1526

Syn Władysława II Jagiellończyka. Król Czeski i Węgierski od 1516 roku. W wieku 9 lat poślubił Marię wnuczkę cesarza Maksymiliana zgodnie z umową zawartą w Traktacie Wiedeńskim z 1515. W roku 1526 Węgry nawiedziła inwazja turecka. Podczas bitwy pod Mohaczem gdy wojska węgierskie ogarnięte były paniczną ucieczką Ludwik bronił odwrotu i tam też został zabity. Umarł bezpotomnie i tak też upadła gałąź węgiersko-czeska dynastii Jagiellonów, oddając podwójną koronę w ręce Habsburgów.

1506

Narodziny Ludwika

1515

małżeństwo z Marią Habsburżanką

1516

koronacja Ludwika na króla Czech i Węgier

1526

najazd turecki, bitwa pod Mohaczem i śmierć Ludwika Jagiellończyka

Zygmunt II August

Król Rzeczpospolitej Obojga Narodów

1520 - 1572

syn Zygmunta Starego i księżniczki mediolańskiej Bony. Ostatni władca Polski z dynastii Jagiellonów. Koronowany na króla Polskiego i osadzony na tronie wielkoksiążęcym jeszcze za życia ojca. Żonaty trzykrotnie po raz pierwszy z córką swojej stryjecznej ciotki Anny Jagiellonki - arcyksiężną Elżbietą Habsburżanką - córką cesarza Ferdynanda. Później wbrew woli matki i sejmu z Barbarą Radziwiłłówną, a po jej tajemniczej śmierci ożeniony z siostrą swej pierwszej żony - Katarzyną Habsburżanką. Prowadził w latach 1558 - 1583 wojnę z Wielkim Księstwem Moskiewskim o Inflanty będące w tym czasie lennem Polsko-litewskim. W 1568 utworzył Komisję Morską i od tego momentu datuje się wejście Polski do elity morskich potęg na Bałtyku. W 1569 roku widząc że nie doczeka się męskiego potomka podpisał w Lublinie unię realną Polski z Litwą, co de facto było połączeniem w jedno państwo. Szukając sojuszników przeciwko Moskwie uznał prawa elektorskiej linii Hohenzollernów do dziedziczenia władzy w Prusach Książęcych (1563). Dążył do centralizacji władzy królewskiej poprzez tzw. "egzekucję praw". Przyłączył do Rzeczpospolitej (bo od jego panowania już używamy tego określenia wobec Polski i Litwy) Prusy Królewskie, księstwo oświęcimskie i zatorskie oraz Gdańska. Za jego panowania w Polsce nastąpił rozkwit reformacji i August gorąco popierał reformacyjne trendy. Wysłał nawet do papieża Pawła IV projekt utworzenia w Rzeczpospolitej kościoła narodowego, przyjmowania komunii pod dwiema postaciami i zniesienia celibatu. Papież jednak odrzucił projekt, choć w Polsce i tak istniało coś na kształt sugestii Zygmunta Augusta. W późniejszym czasie August znalazł się pod wpływem obozu katolickiego i przyjął postanowienia soboru trydenckiego. Mimo to jednak Polska była europejską oazą tolerancji. Zygmunt August był mecenasem sztuki i kultury. Przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy i stamtąd też rządził państwem do końca swych dni.

1520

Narodziny Zygmunta

1522

Mianowanie Zygmunta Augusta Wielkim Księciem Litewskim

1529

Koronacja Zygmunta Augusta na Króla Polski

1548

śmierć Zygmunta I Starego

1558 - 1583

wojna polsko-rosyjska o Inflanty

1563

zgoda na dziedziczenie Prus przez linię Elektorów Brandenburskich

1569

Unia Litewska

1572

śmierć Zygmunta Augusta i koniec dynastii Jagiellonów

Katarzyna Jagiellonka

Królowa Szwecji i Księżna Finlandzka

1526 - 1568

córka Zygmunta Starego i Bony Sforzy. Królowa Szwedzka od 1569 roku. Wyszła za mąż za Jana III Wazę księcia finlandzkiego i późniejszego króla Szwecji. Gdy został uwięziony przez brata Eryka XIV podzieliła los męża i w więzieniu urodziła mu syna Zygmunta, późniejszego króla Polski. W 1567 roku bunt arystokracji przeciwko Erykowi XIV uwolnił ich z więzienia i wyniósł wprost na tron szwedzki.

1526

Narodziny Katarzyny

1567

bunt arystokracji przeciwko Erykowi XIV

1529

koronacja Jana III Wazę na króla Szwecji

1548

śmierć Katarzyny Jagiellonki

Anna Jagiellonka

Królowa Polski i Księżna Siedmiogrodu

1523 - 1596

córka Zygmunta Starego i Bony Sforzy. Królowa Polski od 1575 roku. Żona Stefana Batorego od 1576 roku. Po wygaśnięciu męskiej linii Jagiellonów, szlachta wybrawszy na tron Henryka Walezjusza postawiła mu warunek - miał poślubić Annę, gdyż tym sposobem krew Jagiellonów dalej miała pozostać choćby i po części na tronie Rzeczpospolitej. Niestety Walezjusz nie kwapił się do małżeństwa, a gdy obwołano go królem Francuskim uciekł z Polski. Wtedy też bez żenady szlachta obwołała Annę królową, a rok później odbyło się wesele królowej z księciem siedmiogrodzkim Stefanem Batorym. Po śmierci męża, Anna starała się zneutralizować wpływy Habsburgów w Polsce i wymogła na szlachcie wybranie na króla swego siostrzeńca Zygmunta III Wazę. Przyczyniła się do renesansu Akademii Krakowskiej.

1523

Narodziny Anny

1574

elekcja Henryka Walezjusza na tron Polski

1575

koronacja Anny Jagiellonki na królową Polski

1576

małżeństwo z księciem siedmiogrodzkim Stefanem Batorym

1576

koronacja Stefana Batorego na króla Polski

1586

śmierć Stefana Batorego

1587

przy poparciu Anny tron Polski obejmuje Zygmunt III Waza

1596

śmierć Anny Jagiellonki

Stefan Batory

Król Rzeczpospolitej i Książe Siedmiogrodzki

1533 - 1586

0x08 graphic
pierwszy książę Siedmiogrodu z rodziny magnatów węgierskich Batorych. Król Polski od 1576 roku. Ożeniony w 1575 roku z królową Polski Anną Jagiellonką. Do końca życia podpisywał się tytułem Księcia Siedmiogrodzkiego, aczkolwiek w jego imieniu sprawował władzę namiestniczą jego brat Krzysztof Batory. Zaraz na początku panowania wdał się w konflikt z Gdańskiem dążącym do niezależności od Rzeczpospolitej, zakończony kompromisem na mocy którego Gdańsk pozostawał pod kontrolą Rzeczpospolitej, a Batory miał zrezygnować z fundowania floty kaperskiej i wycofać statuty Karnkowskiego (1570) całkowicie podporządkowujące Gdańsk Polsce. Batory po części podporządkował politykę zagraniczną Polski interesom Siedmiogrodu poprzez między innymi walkę z Habsburgami którzy stale zagrażali suwerenności tego księstwa. Prowadził wojnę z Wielkim Księstwem Moskiewskim i już po trzech wyprawach wojennych (połockiej w 1579, wielkołuckiej w 1580 i pskowskiej w 1581) ściśle podporządkował Inflanty Polsce i doprowadził do zawarcia dziesięcioletniego rozejmu z Rosją w Jamie Zapolskim (1582). Dążył do stworzenia koalicji antytureckiej, ale plany te przerwała jego śmierć w 1586 roku. Przeprowadził sprawną reformę wojsk Rzeczpospolitej dopasowując je do standardu europejskiego ; stworzył oddziały piechoty wybranieckiej (jeden na dwudziestu chłopów) i husarii. Uregulował kwestię ukraińską, powołując do obrony Polski jedynie lekką kawalerię kozacką. Dązył do scentralizowania władzy na terenach Polski i Litwy poprzez ujednolicenie władzy sądowniczej. Powołał w 1578 Trybunał Koronny, a trzy lata później Trybunał Litewski. W 1579 założył w Wilnie Akademię Wileńską.

1533

Narodziny Stefana

1571

powołanie Stefana na tron książęcy Siedmiogrodu

1576

małżeństwo z królową Polski Anną Jagiellonką

1576

koronacja Stefana Batorego na króla Polski

1577

Kompromis Gdański

1578 - 1582

wojna z Rosją o Inflanty

1578

powołanie Trybunału Koronnego

1579

wyprawa połocka

1579

założenie Akademii Wileńskiej

1580

wyprawa wielkołucka

1581

wyprawa pskowska

1581

powołanie Trybunału Litewskiego

1582

rozejm w Jamie Zapolskim

1586

śmierć Stefana Batorego

Albrecht Hohenzollern (Albrecht I)

Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego
Książe Pruski
Książe Ansbach

1490 - 1568

syn Fryderyka księcia Ansbach i Zofii Jagiellonki. Książe Ansbach, ostatni Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego, pierwszy książę pruskie (od 1525). Młodość spędził u biskupa kolońskiego Hermana, gdzie przygotowywał się do ślubów kapłańskich, jednak po śmierci Hermana powrócił do Prus. Zakon Krzyżacki był w tym czasie zagrożony wojną z Polską i aby tego uniknąć powołano go jako siostrzeńca Zygmunta Starego na Wielkiego Mistrza. Niestety do końca się to nie udało gdyż w 1519-1520 rozpoczęła się wojna krzyżacko-polska zakończona rozgromieniem sił zakonnych, a w 1525 roku Albrecht zmuszony został do zsekularyzowania państwa i złożenia hołdu lennego Zygmuntowi Staremu z zastrzeżeniem włączenie lenna do Korony po śmierci ostatniego męskiego potomka rodu Hohenzollernów (Albrecht jego bracia i ich potomstwo). Z tego też powodu został skazany na banicję przez sąd Rzeszy. Starał się o rękę jednej z sióstr Zygmunta Augusta, chcąc dziedziczyć tron polski po Jagiellonach. W 1563 otrzymał od Zygmunta Augusta zezwolenie na dziedziczenie lenna pruskiego przez elektorską linię Hohenzollernów. Albrecht był mecenasem sztuki, przyczynił się do rozwoju renesansu w Prusach. Ufundował Uniwersytet w Królewcu w 1544.

1490

Narodziny Albrechta

1511

powołanie Albrechta na Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego

1519 - 1520

wojna polsko-krzyżacka

1525

Hołd Pruski

1525

elekcja Albrechta na księcia Pruskiego

1544

ufundowanie uniwersytetu w Królewcu

1563

rozszerzenie dziedziczenia Prus na linię elektorów brandenburskich

1568

śmierć Albrechta Hohenzollerna

Albrecht Fryderyk Hohenzollern (Albrecht II Szalony)

Książe Pruski i Książe Meklemburski

1533 - 1618

- syn księcia pruskiego Albrechta I i księżniczki meklemburskiej Anny Marii. Książe pruski od 1568 roku. Osobiście był bardzo mocno związany z Polską i językiem polskim władał bieglej nawet niż niemieckim. Dążył do połączenia Prus i Rzeczpospolitej unią personalną lecz nic z tych planów nie wyszło. W roku 1569 złożył uroczysty hołd lenny Zygmuntowi Augustowi w Lublinie. Po jego śmierci niechętnie przyjął wiadomość o obsadzeniu tronu polskiego przez Stefana Batorego, lecz i jemu złożył hołd w 1576 w Brześciu. W 1577 roku odsunięty od władzy w skutek nasilającej się choroby psychicznej. Stefan Batory przekazał władzę nad Prusami jego stryjecznemu bratu Jerzemu Fryderykowi - księciu Ansbach

1533

Narodziny Albrechta

1568

koronacja Albrechta na księcia Pruskiego

1569

hołd w Lublinie

1576

hołd w Brześciu

1577

przymusowa abdykacja Albrechta

1577

koronacja Jerzego Fryderyka a księcia Prus

1618

śmierć Albrechta Fryderyka Hohenzollerna

Progenitura Ferdynanda I Habsburga i Anny Jagiellonki

1

Maksymilian II Habsburg

Cesarz Rzymski

+ Maria

  • piętnaścioro dzieci

2

Anna Habsburżanka

Księżniczka Austryjacka

+ Albrecht V

  • siedmioro dzieci

3

Ferdynand Habsburg

Arcyksiążę Tyrolu

+ Filippa Wesler

  • siedmioro dzieci

+ Anna Katarzyna Gonzaga

  • troje dzieci

4

Maria Habsburżanka

Księzniczka Austryjacka

+ Wilhelm von Braunschweig-Calenberg

  • siedmioro dzieci

5

Magdalena Habsburżanka

Księzniczka Austryjacka

wstąpiła do stanu duchownego

6

Eleonora Habsburżanka

Księżniczka Austryjacka

+ Henryk I Gonzaga

  • czworo dzieci

7

Małgorzata Habsburżanka

Księżniczka Austryjacka

wstąpiła do stanu duchownego

8

Jan Habsburg

Książe Austryjacki

zmarły młodo

9

Barbara Habsburżanka

Księżna Mediolańska

+ Alfons II d'Este

10

Karol Styryjski

Arcyksiążę Styryjski

+ Maria

  • piętnaścioro dzieci

11

Urszula Habsburżanka

Księżniczka Austryjacka

zmarła młodo

12

Helena Habsburżanka

Księżniczka Austryjacka

wstąpiła do stanu duchownego

13

Joanna Habsburżanka

Arcyksiężna Austryjacka Księżna Florencka

+ Franciszek I de'Medici

  • ośmioro dzieci

Progenitura Zygmunta III Wazy i Anny Habsburżanki

1

Anna Maria Wazówna

Królewna Polska i Szwedzka

zmarła młodo

2

Katarzyna Wazówna

Królewna Polska i Szwedzka

zmarła młodo

3

Katarzyna Wazówna

Królewna Polska i Szwedzka

zmarła młodo

4

Krzysztof Waza

Książe Polski i Szwedzki

zmarł młodo

Progenitura Zygmunta III Wazy i Konstancji Habsburżanki

1

Jan Kazimierz Waza

Książe Polski i Szwedzki

zmarł młodo

2

Jan Albert Waza

Kardynał Polski

wstąpił do stanu duchownego

3

Karol Ferdynand Waza

Biskup Płocki, Książe Raciborski i Opolski

wstąpił do stanu duchownego

4

Aleksander Karol Waza

Książe Polski i Szwedzki

brak danych

5

Anna Konstancja Wazówna

Królewna Polska i Szwedzka

zmarła młodo

6

Anna Katarzyna Konstancja Wazówna

Księżna Neuborg, Elektorka Palatyńska

+ Filip Wilhelm Neuborg

Progenitura Albrecht I Hohenzollerna i Doroty

1

Anna Zofia Hohenzollernówna

Księżniczka Pruska

+ Jan Albrecht I

  • trzech synów

2

Katarzyna Hohenzollernówna

Księżniczka Pruska

zmarła młodo

3

Fryderyk Albrecht Hohenzollern

Książe Pruski

zmarł młodo

4

Łucja Dorota Hohenzollernówna

Księżniczka Pruska

zmarła młodo

5

Łucja Hohenzollernówna

Księżniczka Pruska

zmarła młodo

6

Albrecht Hohenzollern

Książe Pruski

zmarł młodo

Progenitura Albrecht I Hohenzollerna i Anny Marii

1

Elżbieta Hohenzollernówna

Księżniczka Pruska

brak danych

Progenitura Albrecht Fryderyka Hohenzollerna i Anna Maria Braunschweig-Calenberg

1

Anna Hohenzollernówna

Księżna Pruska i Elektorka Brandenburska

+ Jan Zygmunt

  • ośmioro dzieci

2

Maria Hohenzollernówna

Księżniczka Pruska i margrabina Brandenburska na Bayreuth

+ Krystian von Brandenburg-Bayreuth

  • Jerzy Albrecht von Brandenburg-Bayreuth

3

Albrecht Fryderyk Hohenzollern

Książe Pruski

zmarł młodo

4

Zofia Hohenzollernówna

Księżniczka Pruska i Księżna Kurlandzka

+ Wilhelm Kettler

  • Jakub Kettler

5

Eleonora Hohenzollernówna

Księżniczka Pruska, Regentka Pruska i Elektorka Brandenburska

+ Joachim Fryderyk

  • Maria Eleonora

6

Wilhelm Fryderyk Hohenzollern

Książe Pruski

zmarł młodo

7

Magdalena Sybilla Hohenzollernówna

Księżniczka Pruska, Elektorka Saska

+ Jan Jerzy von Sachsen

  • dziewięcioro dzieci

Wiele razy spotkałem się ze zdaniem że dynastia Jagiellonów nie wytrzymała konkurencji z obcymi dynastiami Hohenzollernów czy Habsburgów, a nawet rodzimych rodzin magnackich jak Czartoryscy czy Radziwiłłowie. Nic bardziej mylnego ! Być może z czasem znaczenie Jagiellonów upadło, jednak poprzez Annę Jagiellonkę czy Zofię Jagiellonkę, błękitna krew Jagiellonów przeniknęła do wszystkich prawie europejskich rodzin arystokratycznych nawet tak odległych od nas jak hiszpański ród Gonzaga, czy italiańscy Sforza. Przez wiele lat trony największych mocarstw europejskich były skoligacone właśnie wkoło Jagiellonów i nie należy nigdy minimalizować ich wielkiego wkładu w historię Europy

Dynastia Jagiellonów

Królowie dynastii Jagiellonów:

Jadwiga Andegaweńska(1374-1399)
Córka Ludwika Węgierskiego. W 1384 r. Możnowładcy polscy zażądali jej przybycia do Polski z Węgier i w tym roku została koronowana. Panowie małopolscy dążyli do zerwania narzeczeństwa Jadwigi z Wilhelmem Habsburgiem, gdyż myśleli o związku dynastycznym z Litwą w celu umocnienia obu krajów zagrożonych stałą ekspansją Krzyżaków. Na podstawie umowy zawartej w Krewie w 1385 r., Wielki Książę litewski Władysław Jagiełło przyjął wraz z braćmi i całą Litwą chrześcijaństwo w obrządku łacińskim i poślubił Jadwigę. Gotowość do podporządkowania swego życia realizacji celów państwowych przyczyniła się do wielkiej sympatii i szacunku, jakim cieszyła się ta królowa. Jadwiga odnowiła Akademię Krakowską i na jej rzecz zapisała swój majątek osobisty.

Władysław Jagiełło(1348-1434)
Od 1377 r. Wielki Książę Litewski, od 1396 r. król Polski. Założyciel dynastii Jagiellonów. Wraz z jego wstąpieniem na tron rozpoczęła się nowa epoka, w historii Polski, państwa środkowoeuropejskiego, które było związane ściśle z cywilizacją zachodnią, łacińską. Władysław Jagiełło wiązał Polskę z Litwą panującą wówczas nad ogromnymi obszarami Wschodu, od Bałtyku po Morze Czarne, gdzie pogaństwo etnicznej Litwy krzyżowało się z prawosławiem podbitych przez nią ziem ruskich. W ten sposób zostały osiągnięte doraźne cele polityczne - ekspansja z Zakonu Krzyżackiego została powstrzymana przez świetne zwycięstwo sił polsko-litewsko-ruskich pod Grunwaldem 15 lipca 1410 r. Jednakże Polska stanęła wobec wielkich wyzwań Wschodu, którym nie zawsze zdolna była sprostać. Tymczasem król Władysław doprowadził w 1413 r. do w Horodle, poszerzającej związki Polski i Litwy, oraz wydał dalsze przywileje dla szlachty, aby zapewnić jej poparcie dla dziedziczenia tronu przez synów.

Władysław Warneńczyk(1424-1444)
Król Polski od 1434 r., król węgierski od 1440 r., syn Władysława Jagiełły i Zofii Holszańskiej. W czasie jego panowania faktyczne rządy w Polsce sprawował kardynał Zbigniew Oleśnicki. Węgry, już wówczas poważnie zagrożone przez ekspansję turecką, liczyły, że powiązane z rodem Jagiellonów będą dla nich ochroną. Młody i zapalczywy Władysław łatwo uległ namowom legata papieskiego i wyruszył przeciw Turkom z niedostatecznie przygotowanymi wojskami. Do decydującej bitwy doszło pod Warną 10 listopada 1444 r. Bitwa zakończyła się klęską dowodzonej przez Władysława koalicji antytureckiej, a sam król zginął na polu walki. Władysław należy do najbardziej znanych władców średniowiecznej Polski. Klęska warneńska przyczyniła się do powstania legendy o dwudziestoletnim królu, który poległ w starciu dwóch różnych cywilizacji.

Kazimierz Jagiellończyk(1427-1492)
Młodszy syn Władysława Jagiełły i Zofii Holszańskiej, Wielki Książę Litewski, król Polski od 1447 r. Ograniczył wpływy kardynała Zbigniewa Oleśnickiego i możnowładców z nim związanych, którzy rządzili Polską za czasów jego poprzednika. Prowadził aktywną politykę dynastyczną, sadowiąc swego syna Władysława na tronie czeskim 1471 r. i węgierskim 1490 r. Pragnął umocnienia władzy królewskiej, opierał się na szlachcie, ograniczając wpływy możnowładców. Kazimierz przyłączył do Polski Prusy Królewskie prowadząc tzw. wojnę trzynastoletnią z Zakonem Krzyżackim zakończoną pokojem toruńskim. Zachodnie ziemie państwa krzyżackiego weszły w skład królestwa. Umocnił swoją pozycję, zapewniając sobie - po latach sporów - prawo mianowania na stolice biskupie. Należy zaznaczyć, iż biskupi wchodzili do Rady Królewskiej. Jego długie rządy sprzyjały rozwojowi gospodarczemu i kulturalnemu kraju. Polska stawała się mocarstwem europejskim.

Jan Olbracht(1459-1501)
Syn Kazimierza Jagiellończyka. Królem został w 1492 r. Panował w Polsce, na Litwie rządy wielkoksiążęce sprawował jego brat Aleksander. Przeprowadzał reformy wzmacniające pozycję szlachty. Statut piotrkowski wydany w 1496 r. zastrzegł wyłącznie dla szlachty dostęp do wyższych dostojeństw kościelnych, zabronił mieszczanom nabywania dóbr ziemskich, ograniczał swobodę ruchu chłopa. W polityce zagranicznej koncentrował się na sprawach tureckich, chciał poprawić sytuację Polski poprzez kontrolowanie księstw naddunajskich 1497 r. podjął wyprawę przeciwko Turcji, która zakończyła się klęską.

Aleksander Jagiellończyk(1461-1506)
Syn Kazimierza Jagiellończyka, Wielki Książę Litewski od 1492 r., król Polski od 1501 r. Aleksander rozpoczął swoje rządy od wydania przywileju mielnickiego, w którym ustalał wyłączność decyzyjną senatu, obradującego pod przewodnictwem monarchy. Ten gest wobec magnaterii spowodował ostre sprzeciwy szlachty, która pamiętała sprzyjającą jej politykę poprzedników Aleksandra. Ruch szlachty opowiadał się za zakazem łączenia stanowisk i godności w jednym ręku oraz za udziałem izby poselskiej w rządzeniu państwem. To ostatnie zapewniała konstytucja Nihil Novi, uchwalona na sejmie w Radomiu w 1505 r. - król i jego następcy nie ustanowią nic nowego senatu i posłów ziemskich. Tak ukształtował się ustrój polityczny państwa nazywany demokracją szlachecką.

Zygmunt Stary(1467-1548)
Syn Kazimierza Jagiellończyka, Wielki Książę Litewski i król Polski od 1506 r. Ożeniony z bardzo aktywną politycznie mediolańską księżniczką Boną Sforzą. Dążył wraz z nią do umocnienia władzy królewskiej. Pod jego rządami rozpowszechniły się szeroko prądy odrodzenia, znacznie wzrósł poziom wykształcenia magnatów i szlachty. Mikołaj Kopernik pracował nad dziełem De revolutionibus orbium coelestium, sam król korespondował z Erazmem z Rotterdamu, pojawiły się pisma autorstwa mieszczan, swobodnie rozwijały się dyskusje wokół reformacji, kontynuowana była walka szlachty przeciw magnaterii i o ograniczeni praw Kościoła, język polski zaczął dominować w literaturze i polityce. Król przyłączył do Polski Mazowsze z Warszawą - ostatnią pozostałość rozbicia dzielnicowego - i przyjął w Krakowie hołd - tzw. hołd pruski, złożony przez księcia Albrechta Hohenzollerna. Państwo było potężne i niezagrożone. Rozpoczynał się wiek złoty.

Zygmunt August(1520-1572)
Syn Zygmunta Starego i Bony Sforzy, koronowany za życia ojca w 1529 r., od tego też roku Wielki Książę Litewski. Rządy objął w 1548 r. Popierał reformatorski ogólnoszlachecki ruch egzekucji praw. W wyniku czego uregulowano sytuację dóbr Rzeczpospolitej(królewszczyzn), utworzono stałe wojsko. Zwolennik tolerancji, nie dopuszczał do prześladowań i wojen religijnych, wołał na sejmie “Nie jestem królem waszych sumień”. Nie mając potomstwa zdolnego do dziedziczenia tronu dążył do utrwalenia związków Polski z Litwą na podstawie unii realnej i cel ten z wielkimi trudami zrealizował na trzy lata przed śmiercią - Unia Lubelska 1569 r. Jego miłość do Barbary Radziwiłłówny doprowadziła do małżeństwa i koronacji, co było sprzeczne z interesami dynastii i racjami stanu. Król przykładał wielką wagę do spraw morskich i budowy floty. Przyłączył do państwa polsko-litewskiego Inflanty. Był człowiekiem odrodzenia, wszechstronnie wykształconym, protektorem sztuk i nauk, które pod jego panowaniem rozkwitły.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
6707
6707
6707
6707
07 8id 6707 Nieznany (2)
6707
6707
6707 1 Green Buggy

więcej podobnych podstron