Układ Nerwowy
Pobudzenie
zmiana metabolizmu komórki głównie w zakresie zmian przepuszczalności błony komórkowej dla ruchu jonów pod wpływem zadziałania bodźca o sile co najmniej progowej
Reobaza
Włókna rdzenne (mielinowe osłonka Schwanna)
włókna nerwów obwodowych, które na zewnątrz osłonki mielinowej mają także osłonkę Schwanna; mielina jest zbudowana głównie z ciał tłuszczowych, ma kształt mankietów, między którymi znajdują się nie osłonięte odcinki włókna, tzw. przewężenia Ranviera; w ośrodkowym układzie nerwowym włókna nerwowe układają się w pęczki i szlaki nerwowe, a poza nim tworzą nerwy obwodowe;
Włókna bezrdzenne
bezmielinowe; Najczęściej włókna czuciowe o włókna układu autonomicznego, niezależne od naszej woli
Czynności komórki nerwowej
rodzaj komórek występujących w układzie nerwowym. Najwięcej neuronów znajduje się w ośrodkowym układzie nerwowym. Neurony składają się z ciała komórki, jądra komórkowego oraz dendrytów i neurytów (aksonów), za pomocą których połączone są z innymi neuronami. Połączenie między komórkami nerwowymi zwane jest synapsą.
Ze względu na liczbę wypustek (aksonów i dendrytów), neurony dzielimy na:
jednobiegunowe
rzekomojednobiegunowe
dwubiegunowe;
wielobiegunowe:
z długim aksonem
z krótkim aksonem
Pod względem czynnościowym neurony dzielimy na:
czuciowe (dośrodkowe), biegnące od receptora;
ruchowe (odśrodkowe), biegnące do efektora;
kojarzeniowe (pośredniczące), występujące między innymi pomiędzy neuronami czuciowymi i ruchowymi.
Pompa sodowo-potasowa
ważny enzym uczestniczący w aktywnym transporcie kationów sodu i potasu. Ma on podstawowe znaczenie dla każdego rodzaju komórek żywych, utrzymując potencjał błonowy i objętość komórki. Utworzenie wewnątrz komórki dużego stężenia jonów K+ i małego stężenia jonów Na+ wymaga aktywnego transportu obu tych kationów przez błonę komórkową przeciwko gradientowi stężeń. Kationy sodowe napływają do wewnątrz komórki przez kanały dla prądów jonów sodowych zostają po stronie wewnętrznej błony komórkowej związane z enzymami. Znajduje się on w samej błonie komórkowej i transportuje jony Na+ na zewnątrz błony. Jednocześnie ten sam enzym zabiera ze sobą jony K+ z zewnętrznej powierzchni błony komórkowej i transportuje je do wnętrza komórki.
Enzymy transportujące jony Na+ i K+ przez błonę komórkową przeciw gradientowi stężeń czerpie energię z hydrolizy ATP do ADP. Enzym ten stanowi cząsteczkę składającą się z dwóch podjednostek alpha i beta.
Aktywowany jest przez jony Na+ i K+. Rozpad ATP do ADP pod wpływem pompy zachodzi w obecności jonów magnezowych zawartych w płynie wewnątrzkomórkowym.
Napęd pompy sodowo - potasowej jest związany z metabolizmem wewnątrzkomórkowym. Około 30 % całego metabolizmu komórkowego tkanek pobudliwych pozostających w spoczynku jest na niego zużywana.
Działanie pompy wymaga:
stałego dopływu glukozy i tlenu
stałej resyntezy ATP
zachowania temperatura ok. 37°C
odprowadzania CO2
odpowiedniego stężenia jonów Mg²+
odpowiedniego stężenia jonów Na+ i K+
Bodziec i rodzaje
forma energii, która działając w sile co najmniej progowej wywoła
pobudzenie działalając na komórkę pobudliwą
Klasyfikacja bodźców
Świetlne
Chemiczne
Termiczne
Wewnętrzne
Zewnętrzne
a)swoiste - bodziec odbierany jest przez „swój” receptor, np. dźwięk odbierany jest przez błonę bębenkową
b)nieswoiste - bodźce niefizjologiczne
Chronaksja
miara pobudliwości tkanek, zwłaszcza mięśni i nerwów, określana za pomocą chronaksjometru.
Mediatory pobudzające
Do transmitterów chemicznych pobudzających zalicza się acetylocholinę, aminy(dopamina, noradrenalina, serotonina), adenozynę oraz aminokwasy pobudzające(sole kwasu asparaginowego i glutaminowego).
Trzy czwarte transmisji pobudzającej w mózgowiu stanowi transmisja za pośrednictwem aminokwasów pobudzających.
Mediatory hamujące
Postsynaptyczny potencjał hamujący, czyli hiperpolaryzacja błony postsynaptycznej, powstaje pod wpływem transmittera hamującego, jakim jest kwas gamma - aminomasłowy - GABA.
Tworzy się w neuronach w wyniku dekarboksylacji aminokwasu - kwasu glutaminowego. Wiąże się z dwoma receptorami GABAa i GABAb. Związanie się GABA z receptorem GABAa powoduje otwarcie się kanałów dokomórkowego prądu jonów Cl- i zwiększenie ujemnego potencjału w neuronach. Działanie GABA za pośrednictwem drugiego receptora GABAb jest odmienne. Powoduje otwieranie się kanałów odkomórkowego prądu jonów K+, zamykanie się kanałów dokomórkowego prądu jonów Ca2+ i zwiększenia stężenia w neuronach drugiego przekaźnika.
Łuk odruchowy i klasyfikacja odruchów
droga po której przebiegają impulsy nerwowe, od miejsca
zadziałania bodźca aż do narządu którego czynność stanowi reakcje na ten bodziec.
Elementy łuku odruchowego:
Receptor
Droga doprowadzająca
Ośrodek analizujący
Droga odprowadzająca
Narząd wykonawczy
Klasyfikacja odruchów ze względu na lokalizację ośrodków łuku odruchowego:
Odruchy aksonowe - stan czynnościowy odbywa się na obwodzie bez udziału
ośrodkowego układu nerwowego
Odruch rdzeniowy - zachodzą w wyniku pobudzenia czynności neuronów w jądrach ruchowych w rogach przednich rdzenia kręgowego
Odruchy mózgowe - odruchy dokonujące się przez komórki nerwowe skupione w jądrach odpowiednich nerwów czaszkowych w rdzeniu przedłużonym, moście czy śródmózgowiu
Układ Mięśniowy
Pobudliwość
Cecha żywych komórek. Jest to zdolność reagowania na bodźce. Substancje chemiczne występujące w płynie zewnątrzkomórkowym, wiążąc się z receptorami w błonie komórkowej, otwierają kanały dla prądów jonowych lub aktywują enzymy w niej zawarte. Do pobudliwych zalicza się te tkanki, które szybko odpowiadają na bodźce.
Typy włókien mięśniowych
tlenowe: wolnokurczliwe, o małej sile ale dużej odporności na zmęczenie.
beztlenowe: szybkokurczliwe, o dużej sile i małej odporności na zmęczenie (szybkościowe).
pośrednie (mieszane),
tlenowo-beztlenowe: dość duża szybkość skurczu i odporność na zmęczenie, średnia siła skurczu.
Sarkomer
podstawowa jednostka kurczliwa nici kurczliwych. Obejmuje-jeden cały prążek anizotropowy i sąsiadujące z nim dwie połówki prążka izotropowego. Prążek anizotropowy tworzą cząsteczki miozyny a prążek izotropowy-cząstki aktyny które są doczepione do błony granicznej Z.
Skurcz mięśnia poprzecznie prążkowanego
Pod wpływem bodźca fizjologicznego acetylocholiny uwolnionej na synapsach nerwowo -mięśniowych dochodzi do pobudzenia błony komórkowej czyli depolaryzacja. Błona zmienia swoje właściwości. Następuje aktywacja kanałów dla prądu jonów Na. Depolaryzacja przesuwa się po powierzchni błony komórkowej i za pośrednictwem cewek poprzecznych obejmuje wnętrze komórki. Uwalniają się jony wapnia które wiążą się z podjednostką C troponiny i zmniejszają do aktyny. Aktyna styka się z miozyna. Pod wpływem aktywnej miozyny ATP rozkłada się do ADP i fosforanu. Miozyna styka się z aktyna hydrolizują ATP i zmieniają konformacje, potem powracają.
Skurcz izometryczny
Charakteryzuje się zwiększenie napięcia mięśnia bez zmian jego długości. Przyczepy mięśnia nie zmieniają swojej odległości.
Skurcz izotoniczny
pojedynczy skurcz mięśniowy. Komórki mięśniowe skracają się i miesień ulega skruceniu, napięcie się nie zmienia. Przyczepy zbliżają się do siebie
Skurcz wtórorzędny
Skurcz tężcowy mięśni szkieletowych
powtarzające się bodźce nadprogowe z pewna częstotliwością wywołują kolejne skurcze mięśnia. Przy pewnej częstotliwości bodźca występuje sumowanie się skurczów poj. Dochodzi do skurczu tężcowego zupełnego lub niezupełnego. Zupełny występują kiedy bodźce pobudzają w odstępach krótszych niż skurcz poj
Skurcz mięśni gładkich
1. Skurcz inicjowany jest przez napływ jonów wapnia do wnętrza komórki, które następnie łączą się z białkiem kalmoduliną.
2. Kompleks wapń-kalmodulina łączy się i aktywuje kinazę lekkich łańcuchów miozyny.
3. Kinaza lekkich łańcuchów miozyny dokonuje fosforylacji lekkich łańcuchów miozyny, przez co zmienia ich konfigurację przestrzenną, umożliwiając przyłączenia się filamentów aktynowych. Następuje skurcz.
Mięśnie trzewne gładkie
stanowią warstwy lub pierścienie równolegle ułożonych kom, w których pobudzenie przenosi się z jednej kom na droga dzięki połączeniom szczelinowym. Tworzą czynnościowe syncytia. Występują w ścianach przewodu pokarmowego, moczowego.
Mięsnie gładkie wielojednostkowe
poszczególne ich komórki kurczą się niezależnie a pobudzenie nie przechodzi z kom na kom. Występują w ścianach naczyń krwionośnych.
Kontrola napięcia mięśniowego
Pętla Granita
1)rozciągnięcie mięśnia
2)rozciągnięcie włókien intrafuzalnych (wrzecionek nerwowo-mięśniowych)
3)drogą wstępująca informacja o rozciągnięciu zostaje przesłana do dużych komórek ruchowych rdzenia kręgowego a (alfa)
4)z komórek a wysyłane jest polecenie skurczu mięśnia
5)skurcz mięśnia
2. pętla
1)skurcz mięśnia zostaje rozpoznany przez włókna intrafuzalne
2)informacja o skurczu idzie drogami wstepującymi do komórek czuciowych gamma
3)komórki gamma rozpoznają rodzaj skurczu
4a)jeżeli rozpoznany został skurcz izometryczny to drogami zstępującymi idzie rozkaz z powrotem do wrzecionka
5a)utrzymanie skurczu (pobudliwości układu)
4b)jeżeli rozpoznany zostal skurcz izotoniczny to drogami zstępującymi idzie rozkaz z powrotem do wrzecionka o obniżeniu pobudliwości
5b)rozkurcz mięśnia (obniżenie pobudliwosci układu)
Krążenie
Ośrodek sercowy
Ośrodek kontrolujący krążenie krwi. Kontrola ta realizowana jest za pośrednictwem dwóch efektorów:
-mięsień sercowy (ośrodek sercowy)
-mięśnie gładkie i komórki mięśniowe gładkie w ścianach naczyń krwionośnych (ośrodek naczynioruchowy)
Neurony ośrodka kontrolującego prace serca znajdują się w różnych strukturach ukł nerwowego i pod wzgl. Czynnościowym dzielą się na neurony zwiększające pracę serca i na zmniejszające ją.
Ośrodek naczyniowo ruchowy
zlokalizowany w rdzeniu przedłużonym wpływa
regulująco na krążenie krwi w naczyniach poprzez zmianę średnicy naczyń tętniczych.
Składa się on z dwóch części, które w stosunku do siebi antagonistyczne:
1) część presyjna, która powoduje zwężanie światła tętniczek,
2) część depresyjna, która powoduje rozszerzanie światła tętniczek
Serce-budowa, działanie i funkcja
Serce składa się z 4 jam: 2przedsionków prawego i lewego i 2 komór prawej i lewej. Przedsionki kurcząc się pracują, jak pompy objętościowe, komory zaś pracują jak pompy ciśnieniowe, zwłaszcza komora lewa.
Funkcje:
transportowanie tlenu i substratów odżywczych do tkanek;
usuwanie dwutlenku węgla i produktów przemiany materii ze wszystkich tkanek organizmu;
regulacja temperatury organizmu poprzez skórną regulację przepływu krwi;
udział w reakcjach odpornościowych organizmu - transport przeciwciał, leukocytów do miejsca infekcji;
transport hormonów;
Skurcze serca są kontrolowane przez układ bodźcoprzewodzący serca. Fala depolaryzacji biegnąca przez mięśniówkę przedsionków i komór powoduje ich skurcz, faza repolaryzacji poprzedza ich rozkurcz. Skurcz i rozkurcz zarówno przedsionków jak i komór powtarza się cyklicznie z częstością ok. 72 skurczów na minutę w spoczynku. Jeden cykl pracy serca trwa około 800 ms.
Podczas rozkurczu komór krew napływa z przedsionków przez otwarte zastawki przedsionkowo-komorowe. Skurcz mięśniówki przedsionków wyprzedza skurcz mięśniówki komór serca, więc krew swobodnie zostaje wtłoczona podczas skurczu przedsionków do komór serca.
Mały obieg krwi
płuc rozpoczyna się w prawej komorze, przyniesiona z całego ciała krew odtlenowana a bogata w CO2 zdąża do płuc tętnicą płucną, przepływając przez włosowate pęcherzyków płucnych, oddaje CO2 a zabiera tlen, następuje wymiana gazowa, natlenowana krew żyłą płucną powraca do lewego przedsionka i tu zaczyna się duży obieg.
Duży obieg krwi
krwi z lewej komory aortą krew z tlenem poprzez siec rozgałęziających się tętnic i tętniczek dociera dzięki naczyniom włosowatym do wszystkich komórek. Dostarcza im tlen oraz substancje pokarmowe, a odbiera CO2 i produkty przemiany materii i energii. Systemem naczyń włosowatych a potem drobnych żył, krew odtlenowana wlewa się do żyły głównej i z nią powraca do prawego przedsionka.
Krążenie wątrobowe (jelitowo-wątrobowe), w którym żyła wrotna zbierająca krew z narządów jamy brzusznej (żołądka, jelit, trzustki i śledziony) doprowadza ją do wątroby, gdzie rozdziela się na wtórny układ włosowaty;
Erytrocyty (czerwone krwinki)
są najliczniejszą grupą morfotyczną krwi. 5,4 miliona w 1mm³ krwi mężczyzny i 5 milionów u kobiety. Żyją przez około 100-120 dni.Uczestniczą w przenoszeniu tlenu z naczyń włosowatych pęcherzyków płucnych i uwalnianiu go w naczyniach włosowatych tkanek. Czerwone krwinki biorą także udział w przenoszeniu CO2 z tkanek do płuc. Przenoszą około 30% CO2, reszta-70% transportowana jest w osoczu w formie jonów HCO3. Kolejne zadanie krwinek to buforowanie krwi - udział w utrzymaniu stałego Ph. Wszystkie zadania krwinka spełnia dzięki zawartości hemoglobiny
Limfocyty T
są komórkami odgrywającymi trzy zasadnicze funkcje:
wspomagają odpowiedź odpornościową - subpopulacja limfocytów Th (limfocyty T pomocnicze)
regulują odpowiedź odpornościową, zwykle hamując - subpopulacja limfocytów
Treg, zwanych dawniej limfocytami T supresorowymi (Ts)
pełnią funkcję cytotoksyczną - subpopulacja limfocytów Tc (limfocyty T
cytotoksyczne)
Limfocyty D (konflikt serologiczny)
niezgodność serologiczna jest sytuacją w której na krwinkach czerwonych płodu występują antygeny układu czynnika Rh lub antygeny grup głównych, które są nieobecne na krwinkach matki. Do konfliktu serologicznego dochodzi wtedy, kiedy matka w wyniku immunizacji rozpocznie wytwarzanie przeciwciał przeciwko krwinkom płodu jak ma to miejsce w konflikcie w układzie Rh. W konflikcie w układzie ABO za uszkodzenie krwinek płodu odpowiedzialne są przeciwciała naturalnie występujące we krwi matki.
Choroba hemolityczna do której dochodzi w wyniku konfliktu serologicznego jest złożonym procesem w efekcie którego dochodzi do rozpadu krwinek czerwonych płodu (hemolizy). Należy podkreślić, że jest to wyłącznie choroba płodu całkowicie bezobjawowa dla matki.
Najczęściej występuje konflikt w układzie grupowym Rh i ABO. Konflikt w układzie Kell występuje rzadko , ale ma równie silny przebieg jak w układzie Rh, natomiast konflikty w innych układach występują sporadycznie. Ryzyko konfliktu Rh obniża się przy współistnieniu konfliktu w grupach głównych.
Trombocyty (płytki krwi)
200-300tys/ml3. Wytwarzane w szpiku kostnym czerwonym z megakariocytów. Uczestniczą w hemostazie. Zbierają się w miejscu uszkodzenia śródbłonka naczyniowego i przyklejają się tworząc czopy. Uwalniają wtedy liczne czynniki które sprzyjają agregacji np. ADP i ATP, adrenalina i serotonina, jony wapniowe, czynniki krzepnięcia krwi.
Grupy krwi
Jest wiele grup ale znaczenie mają grupy krwi układu AB0,Rh i ludzkie antygeny leukocytarne. Antygeny grupowe AB0 występują w otoczce erytrocytów. Na podstawie ich występowania został dokonany podział na cztery główne grupy krwi: A, B, AB i 0. U ludzi którzy mają antygen A występuje też przeciw ciało anty-B. Dla grupy B jest podobnie bo występuje anty-A. W grupie AB nie występują żadne przeciw ciała. W grupie 0 występują naturalne przeciwciała anty-B i anty-A
Hematokryt (liczba hematokrytowa)
stosunek objętości krwinek czerwonych do całkowitej objętości krwi. Wyrażany zwykle w procentach lub w tzw. frakcji objętości
Leukocyty (białe krwinki)
zaliczamy: granulocyty-zawierające w cytoplazmie ziarnistości wytwarzane w szpiku kostnym, dzielą się na: kwasochłonne, zasadochłonne i obojętnochłonne, limfocyty-są wytwarzane w czerwonym szpiku kostnym, grasicy, węzłach chłonnych, śledzionie, grudkach chłonnych układu pokarmowego, monocyty-pochodzą ze szpiku kostnego czerwonego, biorą udział w: reakcji biosyntezy immunoglobulin, w reakcjach przeciwbakteryjnych, przeciwpasożytniczych i przeciwwirusowych, usuwają uszkodzone tkanki, wytwarzają czynniki wzrostowe, monocyty są największymi z krwinek białych, mogą poruszać się ruchem pełzakowatym i pochłaniać bakterie w drodze, fagocytozy-mogą zmieniać się w makrofagi i połykać 100 i więcej bakterii, leukocyty mają ogromne znaczenie przy długotrwałych infekcjach, makrofagi mogą pochłaniać duże cząsteczki resztek komórkowych i oczyszczają zakażone pole, leukocyty mogą przekształcać się w fibroblasty i wydzielać włókna kolagenowe, limfocyty „T” rozwijają się w limfoblasty, natomiast limfocyty „B”, w plazmocyty, oba rodzaje syntetyzują i wydzielają przeciwciała istotne w procesach odpornościowych.
Reakcje odpornościowe(funkcja. granul i mono) 1.diapedeza( zdolność leukocytów do przenikania przez ściany naczyń krw.) 2.chemotaksja (zdolność do podążania w kier ogniska zapal) 3.fagocytoza(unieczynnienie)
Krzepnięcie krwi
zespół bardzo złożonych reakcji enzymatycznych. Bierze w nim udział ponad 30 różnych substancji. Do procesu tego niezbędne są jony wapnia i witamina K. Jego istota polega na przemianie rozpuszczonego w osoczu białka, fibrynogenu, w postać nierozpuszczalną - fibrynę. Wytrąca się ona w postaci cienkich, splątanych ze sobą nici, które wyłapują krwinki w swoje „oczka”. W ten sposób tworzy się skrzep.
Fazy krzepliwości:
1. aktywacja wszystkich czynników niezbędnych do zamiany protromb na aktywną labilną protrombinę.
2. zamiana protrombiny na trombine
3. powstaje fibryna stabilna z fibrynogenu.
Funkcje krwi
- dostarczanie wszystkim komórkom tlen (rola oddechowa)
- zaopatruje wszystkie komórki w materiały budulcowe i energetyczne (rola odżywcza)
- odprowadza do narządów wydalniczych dwutlenek węgla oraz szkodliwe produkty przemiany materii (rola wydalnicza)
- udział w procesach odpornościowych (rola immunologiczna)
- utrzymuje stałą temperaturę ciała (rola termoregulacyjna)
- zdolność krzepnięcia - zapobiega utracie krwi
- rozprowadza substancje wytworzone w organizmie.
Osocze
Należy do płynu zewnątrzkomórkowego i zawiera składniki nieograniczone(kationy i aniony) i ograniczone(białka, składniki pozabiałkowe z resztą azotową i bez reszty azotowej, lipidy)
Grasica
głównymi komórkami są limfocyty i kom nabłonka. Centralny narząd limfatyczny, kontrolujący rozwój wtórnych tkanek limfatycznych. Gdy jej nie ma - upośledzenie immunologiczne.
Pierwotna odpowiedź immunologiczna
gdy po raz pierwszy stykniemy się z substancją toksyczną antygenem. Monocyty i granulocyt przenikają przez ściany i fagocytują(przez kom żerną) i dezaktywują. Antygen uwolniony z komórki żernej dostaje się do węzłów chłonnych, przykleja się do błony makrofagów, w węzłach, dochodzi do aktywacji limfocytów B(przekształca się z komórkę plazmatyczną) Komórka ta wytwarza specyficzną immunoglobine. Limfocyty B różnicują się, zachodzi zmiana w aparacie genetycznym.
Wtórna odpowiedź immunologiczna
jeśli po raz drugi wnikną te same subst już czekają na nie przeciwciała SA one niszczone szybciej.
Oddychanie
Ośrodek oddechowy
Znajduje się w rdzeniu przedłużonym. Zajmuje się regulacja oddychania. Skład:
neurony wdechowe(wysyłaja impulsy nerw do nerwów ruchowych unerwiających mięśnie wdechowe)
wydechowe( impuls do nerwowy unerwionych mięśni wydechowych)
Pojemność życiowa płuc VC
ilość powietrza , która możemy wypuścić po całkowitym wdechu w czasie max wydechu. Po takim procesie przewodziki pęcherzykowe zamykają się wcześniej, zanim pow wypełniające pęcherzyki zostanie usunięte.
Objętość oddechowa TV
Ilość powietrza wdychanego i wydychanego w czasie swobodnego wdech i wydech.
Wentylacja minutowa
ilość powietrza wdychanego i wydychanego w czasie spoczynku(16/1min)może się ona zwiększyć przy szybkich i głębokich oddechach
Rytm oddechowy
Transport tlenu do organizmu
Cząsteczki O2 rozpuszczone w osoczu dyfundują do erytrocytów i wiążą się z hemoglobiną. 1cząst hemoglobiny wiąże się z 4 cząsteczkami O2. Hb4+4O2↔Hb4O8. Dzięki hemoglobinie transport wzrasta 70 razy. W zbiorniku żylnym płucnym hemoglobina jest wysycona O2 w 97%. Krew z hemoglobiną nasyconą tlenem odpływa z płuc przez zbiornik żylny płucny, lewy przedsionek, lewą komorę, zbiornik tętniczy duży do sieci naczyń włosowatych krążenia dużego. Tam uwalnia się ok. 1/4 tlenu. Wysycenie średnie.
Transport CO2
CO2 dyfunduje z tkanek do krwi, rozpuszcza się w osoczu i przenika do wnętrza erytrocytów. Pod wpływem enzymow wiąże się z woda i powstaje kwas weglowy. Ten dysocjuje na wolna jony H+(wiążą się z hemoglobiną) i HCO3-(dyfunduje do osocza).CO2 rozpuszczony w osoczu , znajdujący się w erytrocytach wiąże się z grupami aminowymi aminokwasów. Tworzą się karbaminiany.
Oddychanie komórkowe
Zgodnie z gradjętem prężności uwolniony z hemoglobiny O2 dyfunduje do komórki, CO2 w kierunku przeciwnym do osocze. Czasteczki O2 uwolnione z hemoglobiny przechodzą przez otoczke erytrocyt do osocza, później przez komórkę śródbłonka naczyń włosowatych do płynu międzykomórkowego, dyfunduja przez błonę komórkową do komórki.
Obturacja (zaburzenia o charakterze obturacyjnym)
zwężenie dróg oddechowych, powodujące zaburzenie przepływu powietrza podczas oddychania. Trudności przy wypuszczaniu powietrza z płuc,i nabieraniu. Chory, który doświadcza obturacji oskrzeli odczuwa duszność, ucisk w klatce piersiowej i słyszy głośny, świszczący oddech.
Restrykcja (zaburzenia o charakterze restrykcyjnym)
ogranicza elastyczne aparatu oddechowego, przyczyny: zrosty opłucnej, zwapnienie płuc, po operacjach trachochirurgicznych, najsilniej ograniczeniu ulega rytm oddechowy
Parametr FRV1
to natezona objetosc wydechowa w 1 sekundzie
Parametr MVV(Max dowolna wentyl płuc)
Może być do 20 razy wieksza od wentyl minutowa w czasie spoczynku.
Wysiłek
Zmęczenie - czym jest oraz podać przykłady
Zespół procesów pojawiających się w trakcie lub po realizacji pracy fizycznej uniemożliwiających kontynuowanie wysiłku.
Teoria zmęczenia:
-ostre- pojawiające się w czasie bardzo intensywnego wysiłku, w którym energia do pracy mięśniowej czerpana jest z procesów beztlenowych. Efektem jest wysokie stężenie mleczany a podstawowym symptomem jest silny ból mięśniowy
-przewlekłe- pojawia się przy długotrwałej pracy do wyczerpania zasobów energii
-centralne- zaburzenie funkcjonowania układu nerwowego
Superkompensacja i przetrenowanie
Zjawisko superkompensacji polega na tym, że podczas treningu doprowadzamy do wyczerpania zasobów energetycznych. Organizm, dążąc do przywrócenia równowagi, odbudowuje podczas wypoczynku dotychczasowe zasoby. Jeżeli zaś wysiłek był tak duży, że zapasy zostały uszczuplone bardzo poważnie, organizm nasz stara się je nie tylko odbudować do dotychczasowego poziomu, ale gromadzi ich nieco więcej niż poprzednio, niejako "na zapas".
Przetrenowanie jest to stan przewlekłego zmęczenia o podostrym przebiegu, powstający podczas intensywnego treningu przy stosowaniu nieadekwatnych przerw wypoczynkowych. Początkowo objawy przetrenowania są mało uchwytne, niezauważalne i trudne do określenia. Może to być, na przykład, pogorszenie samopoczucia bez konkretnych dolegliwości.
Deficyt, dług tlenowy
Dług tlenowy- ponad spoczynkowe zużycie tlenu po zakończeniu wysiłku aż do momentu osiągnięcia normy spoczynkowej. Im niższy wysiłek tym na wyższym poziomie ustala się poziom równowagi.
Deficyt tlenowy- różnica między zapotrzebowaniem tlenu a faktycznym dostarczaniem
Adaptacja do wysiłku (czynniki warunkujace)
1.Zdolność zaopatrywania tlenowego:
-budowa układu oddechowego + sprawność procesów wentylacji
-sprawność dyfuzji gazowej w płucach
-pojemność tlenowa krwi
-sprawność transportu tlenu z krwią
-sprawność dyfuzji w tkankach
-sprawność procesów oddychania wewnętrznego
2.Zasób substratów energetycznych
-zasoby ATP - im bardziej wydolna osoba, tym więcej ATP zmagazynowanego w mięśniach
-fosfokreatyna
-wolne kwasy tłuszczowe
-glukoza
-glikogen mięśniowy
-glikogen wątrobowy
-tłuszcze
-białka
3.Sprawność usuwania produktów przemiany materii (głównie CO2)
-sprawność usuwania CO2 z tkanek
-sprawność transportu CO2 do płuc
-prawidłowa dyfuzja CO2 z krwi do pęcherzyków płucnych
-poprawne usuwanie CO2 z płuc = sprawne procesy wentylacji
4.Sprawne procesy termoregulacyjne
37,2' - wnętrze ciała
w czasie wysiłku temperatura wewnątrz ciała przekracza 40', za termoregulację odpowiada podwzgórze (część mózgu)
Schładzanie wnętrza ciała i termoregulacja:
-przekrwienie powłok skórnych - przemieszczenie krwi z wnętrza ciała do powłok skórnych
-oddech
5.Tolerancja zmian zmęczeniowych
Koszt energetyczny pracy fizycznej
Ilość energii zużywanej w czasie wysiłku fizycznego ponad BMR (podstawową przemianę energii)czyli BMR to ilość energii niezbędnej dla utrzymania podstawowych funkcji życiowych (ciepłoty ciała, oddychania, pobudliwości)
Steady State - Stan równowagi fizjologicznej
Zrównanie się zapotrzebowania na tlen z jego dostarczaniem.