Lekcja 6

Narzędzie Dach

Narzędzie Dach posiada sześć metod geometrii, pozwalających tworzyć zarówno proste jak i złożone elementy. Szczegółowy opis tych metod znajdziesz poniżej.

• Metoda wieloboku - wstawiany jest dach z dowolną liczbą krawędzi.

• Metoda prostokąta - wstawiana jest prostokątna płaszczyzna dachu.

• Metoda obróconego prostokąta - wstawiana jest także prostokątna płaszczyzna dachu, z możliwością jej obrotu.

• Metoda wielospadowa - tworzy odpowiednio ułożone powierzchnie dachu oparte na dowolnym wieloboku lub łuku.

• Metoda kopuły - tworzy kulistą kopułę.

• Metoda pofalowanych dachów - ta metoda pozwala na modelowanie każdych, nawet najbardziej skomplikowanych powierzchni dachów.

Rysowanie prostych dachów

Prosty dach to dach w kształcie prostokąta

1. Wybierz narzędzie Dach z palety narzędzi i wybierz jedną z trzech pierwszych metod geometrii w palecie Info.

2. Dwoma kliknięciami zdefiniuj oś podparcia. W większości przypadków będziesz umieszczać oś podparcia dachu na osi ściany lub na krawędzi stropu. Pomogą w tym zmiany kształtu kursora.

3. Po zdefiniowaniu osi podparcia kursor przyjmie formą oka. Kliknij nim po tej stronie osi podparcia, po której dach ma się wnosić.

4. Narysuj teraz obrys dachu wskazując kliknięciem każdy nowy węzeł dachu.

Oś podparcia

Ważnym momentem podczas projektowania prostej połaci dachowej jest wskazanie jej osi podparcia. Jest to nie drukująca się linia pozioma, będąca częścią powierzchni dachu.

Połać dachu jest interpretowana jako powierzchnia przechylona wokół tej osi, a wysokość dolnej krawędzi dachu jest powiązana z wzniesieniem osi obrotu (murłaty).

Oś podparcia połaci dachu jest tylko abstrakcyjną linią pomocną w konstruowaniu. Jej wyświetlanie może być włączone lub wyłączone za pomocą polecenia Pokaż linie podparcia w opcjach wyświetlania.

 

Rysowanie dachów złożonych

Wybierając metodę geometryczną obrysu dachu możesz tworzyć połacie dachowe o takim samym nachyleniu oparte na wieloboku lub łuku. Obrys potrzebny do stworzenia dachu może być zdefiniowany dwiema metodami.

• Możesz narysować obrys po wybraniu Dachu z palety Narzędzi a z palety Info metody geometrii obrysu dachu. W ten sposób możesz automatycznie budować dachy oparte na wieloboku.

• Możesz także użyć narzędzia Magiczna różdżka w palecie kontrolnej lub kliknąć ze spacją w obrys kursorem Mercedes, gdy narzędzie dachu jest aktywne. Wskazany obrys zostanie w ten sposób przekształcony w dach. Transformowane będą tylko zamknięte obrysy. Podziały dachów opartych na łuku są ustalane w oknie dialogowym ustawień narzędzia Magiczna różdżka w menu narzędzi.

Złożone połacie dachowe dzielone będą na segmenty oparte na odcinkach prostych, nawet gdy wybrana jest opcja najlepszego dopasowania.

 

Po zdefiniowaniu obrysu pojawia się okno dialogowe Parametry dachu.

Dachy takie mogą się składać maksymalnie z czterech poziomów. Nachylenie i maksymalna wysokość każdego segmentu mogą być ustalane niezależnie.

Do określenia płaszczyzn połaci dachowych opartych na danym obrysie ArchiCAD używa podstawowych algorytmów geometrii wykreślnej. Wysokość określona w parametrach jest graniczną wartością. Jeśli dach napotka inną połać zanim osiągnie określoną wysokość zatrzymuje się i nie idzie wyżej. Jeśli dach osiąga maksymalną wysokość i nie spotyka innego dachu tworzona jest pozioma płaszczyzna na szczycie. Możliwe są zmiany stworzonej w ten sposób struktury dachu.

Rysowanie kopuł

Aby stworzyć kopułę wybierz z palety Info odpowiednią metodę geometrii.

Pierwszym kliknięciem określ środek łuku, drugim początek a trzecim koniec obrysu. Kliknij dwa razy w początek łuku by stworzyć pełną kopułę.

Po zdefiniowaniu obrysu pojawia się okno dialogowe Parametry kopuły.

Wysokość kopuły mierzona od jej punktu centralnego umieszczona jest w pierwszym polu od góry. Domyślnie wartość ta jest ustawiona na maksymalną (to znaczy na wysokość odpowiadającą półkuli). Wpisanie mniejszej wartości spowoduje spłaszczenie kopuły. Pole poniżej zawiera wzniesienie podstawy kopuły.

Liczba segmentów w pionie i poziomie, z których zbudowana jest kopuła, może być również określona w tym oknie dialogowym.

Liczby te są ograniczone odpowiednio przez 90 i 360.

Można określić grubość dachu mierzoną prostopadle do podstawy.

Ścięcie okapów jest określane za pomocą przełączników po prawej stronie. Trzy dostępne opcje to: prostopadłe, pionowe i poziome okapy.

Raz stworzona kopuła nie może już być zmieniana jako całość - możliwe są za to zmiany pojedynczych składowych połaci dachowych.

Rysowanie pofalowanych dachów

Łuk rysowany na arkuszu rzutu jest interpretowany jako przekrój poprzeczny dachu. Istnieją dwie metody definiowania takiego łuku.

• Możesz użyć istniejącego łuku, krzywej lub obrysu ściany do zdefiniowania krzywizny dachu. Użyj Magicznej różdżki z palety kontrolnej wraz z wybraną metodą dachu pofalowanego.

• Narysuj serię kilku łuków i kliknij przycisk Poniechaj aby zakończyć.

Po określeniu krzywej musisz zdefiniować długość pofalowanego dachu określając jego punkt początkowy i końcowy.

Równocześnie będziesz mógł określić kierunek interpretacji przekroju i górną powierzchnię dachu.

Po zdefiniowaniu krzywej zobaczysz linię rozciągliwą, której końce będą połączone z końcami krzywej profilu przekroju dachu.

Jednym bokiem powstałej linii jest wyimaginowane „podniebienie” i jednocześnie bok pofalowanego dachu. Pierwszym kliknięciem określasz punkt początkowy i kształt, drugim długość pofalowanego dachu. Możliwe jest zmienianie wynikowych płaszczyzn dachu.

Liczba wygenerowanych płaszczyzn zależy od ustawień w oknie dialogowym ustawień Magicznej pałeczki (menu Narzędzia).

Dla połaci dachowych jedyną dostępną metodą są odcinki proste, nawet jeśli wybrana jest metoda najlepszego dopasowania.

ArchiCAD pozwala na konstruowanie tylko takich dachów, na których powierzchnię spada pionowo z góry deszcz. Zapobiega to konstrukcji dachu z pionowymi i podciętymi płaszczyznami dachu. Znaczy to też, że ten sam profil może nadawać się do stworzenia dachu bądź nie w zależności od układu obrysu. Dzieje się tak dlatego, że kształt dachu jest określony nie tylko przez jego profil ale również przez kierunek jego interpretacji jako płaszczyzny.

 

Ramka OK tworzy podciętą płaszczyznę dachu. Punkt początkowy i końcowy dachu musi być zdefiniowany w ten sposób, by pogrubiony bok rozciągliwej ramki nie przecinał oryginalnej krzywej profilu.

Wzniesienie połaci dachowej

Jak pokazano na rysunku, rzędna osi oparcia może być ustawiona w stosunku do aktywnej kondygnacji lub w stosunku do zera projektu. Obie te wielkości są ze sobą powiązane tak jak w przypadku stropów i dachów wielospadowych. Odniesienie w stosunku do piętra aktywnego posiada priorytet.

Oznacza to, że jeżeli przemieścisz aktywne piętro w pionie, dach przesunie się razem z nim i zachowa swoją pierwotną relację w stosunku do piętra. Jego wysokość odniesiona do zera projektu będzie dostosowana automatycznie.

Nachylenie połaci

Jednostki miary zależą od ustawienia, jakie wybrałeś w otwieranym menu obok pola zmian nachylenia połaci.

Możesz określić nachylenie w stopniach, procentach lub w zmianie wysokości dachu na 12 stóp lub 12 cali poziomego rzutu.

Kąt nachylenia dachu jest zwykle liczbą dodatnią, ale można wpisać też wartość ujemną. W tym przypadku dach będzie „odwrócony”. Część połaci określona przy pomocy kursora Oko jako wznosząca się, będzie wtedy biegła w dół.

Grubość połaci dachowej

Możesz ustawić grubość dachu albo też w pionie, albo w kierunku prostopadłym do powierzchni połaci, używając pól zmian pokazanych obok.

Kolor piór i wzorki wypełnień

Możesz zadeklarować wielobarwne wypełnienia struktur warstwowych w oknach przekrojowych.

Wybierając strukturę warstwową, możesz wskazać nowy kolor wypełnienia, kolor tła i linii obrysu przekroju, lub wybrać wcześniej zdefiniowane kolory struktury. W drugim wypadku zaznacz Użyj kolorów wypełnień struktur warstwowych i Użyj koloru tła dla struktur warstwowych. Obydwa włączniki będą niedostępne w wypadku użycia prostych wypełnień.

Kąt krawędzi dachu

Jest to w rzeczywistości okap lub krawędź boczna dachu. Może być prostopadła do połaci dachowej lub pionowa. Opcja Użytkownika jest wyszarzona dopóki okap bądź krawędź boczna nie zostanie ustalona na dowolną (czytaj dalej). Jeśli przełącznik Użytkownika jest zaznaczony możesz zmienić to ustawienie na pionowe bądź prostopadłe.

Dowolne krawędzie dachu nie są definiowane w tym oknie dialogowym.

Zaznaczanie połaci dachowych

Połacie dachowe mogą być zaznaczane przez klikanie w linie odniesienia, obrysy i węzły.

Określanie wysokości dachu

Wzniesienie połaci dachowej zmienia się w sposób ciągły wraz z jego spadkiem. Można obserwować wzniesienie osi obrotu (murłaty) i połaci dachowej w oknie dialogowym ustawień połaci dachowej.

Aby poznać rzędną jakiegokolwiek punktu na powierzchni dachu zaznacz dach i kliknij w ten punkt z wciśnięciem klawisza Polecenie (Macintosh) lub Control (Windows). Pojawi się okno dialogowe pokazujące dane o górnej i dolnej powierzchni dachu. Możesz zmienić każdą z wartości w tym oknie dialogowym, sprawiając, że dach będzie się obracał wokół swej osi obrotu zmieniając swoje nachylenie.

Jeżeli klikniesz z wciśnięciem klawisza Polecenie (Command)/Control w punkt końcowy linii odniesienia, możesz zmienić wysokość całego dachu bez zmiany jego kąta nachylenia. Kliknięcie z wciśnięciem klawisza Polecenie (Command)/Control w krawędź nie otwiera okna dialogowego wzniesienia połaci dachu, ponieważ działanie to jest zarezerwowane do znajdowania punktów przenikania połaci dachowych, która to operacja omówiona jest dalej.

Przecięcia dachów w 3D

Oprócz zmienności obrysu połaci, ArchiCAD oferuje także możliwość dopasowywana ich w przestrzeni — patrz poniższy rysunek dwóch połaci dachowych.

Załóżmy, że mamy dwie połacie dachu:

Aby spowodować przecięcie się tych dwóch połaci dachowych:

1. Zaznacz dolną połać w oknie rzutu i kliknij w wciśniętym klawiszem Polecenie (Macintosh) lub Control (Windows) w linię kalenicy drugiej płaszczyzny.

2. Zaznacz drugą płaszczyznę dachu i kliknij w wciśniętym klawiszem Polecenie (Macintosh) lub Control (Windows) w linię kalenicy dolnej płaszczyzny.

3. Dwie połacie dachowe zostały dopasowane do siebie.

Kiedy dwie linie kalenic spotykają się w oknie rzutu - to znaczy, że w widoku 3D też się łączą.

Dla bardziej skomplikowanych przecięć dwóch połaci dachowych (np. przecięcie pofalowanego dachu z prostą połacią dachową) powinny być dodane dodatkowe węzły w celu utrzymania odpowiedniego kształtu dachu. Tym niemniej sam proces łączenia jest podobny.

ArchiCAD umożliwia tworzenie dowolnych kątów dla okapów i krawędzi bocznych dachów. Z tego powodu możliwa jest sytuacja, że dwa dachy stykające się w oknie rzutu nie będą poprawnie połączone. Możesz tworzyć połączenia z zaprawy murarskiej lub łączyć dachy pionowymi listwami. Można to zrobić w następujący sposób: zaznacz dwie połacie dachowe, które chcesz połączyć, umieść kursor na wspólnej krawędzi i wciśnij i przytrzymaj przycisk myszy. Wybierz z pojawiającej się paletki znaczek zmian krawędzi dachu. Spowoduje to otwarcie poniższego okna dialogowego.

Ustawienia z tego okna dialogowego dotyczą zaznaczonych połaci dachowych, które mają wspólną krawędś na oknie rzutu.

Wyrównywanie ścian do dachów

Dachy posiadają unikalną możliwość docinania szeregu elementów od spodu lub od góry: ścian, słupów, stropów, drzwi, okien oraz obiektów. Polecenie Wyrównaj do dachu w menu Zmiany oraz odpowiednie skróty klawiaturowe udostępniają tę operację.

Elementy na aktywnej kondygnacji mogą być wyrównywane pojedynczo lub w grupach.

Aby wyrównać dowolny element pod danym dachem:

1. Wybierz dach i inny element przeznaczony do wyrównania

2. Wybierz polecenie Edycja/Wyrównaj do dachu. Pojawi się okno wypisujące typy elementów które mogą być wyrównane do tego dachu.

3. Wybierz typy elementów do wyrównania, a także zaznacz, czy mają one być wyrównane od spodu czy od góry. Kliknij w przycisk Wyrównanie.

Mogą być wyrównane tylko elementy przecinające się z dachem.

Dach dotnie tylko elementy znajdujące się pod jego obrysem.

Możesz także użyć oddalonych dachów lub dachów na innych piętrach, których obrys widzisz na aktualnym piętrze. Wystarczy wybrać ściany, które chcesz przyciąć, a następnie kliknąć z wciśnięciem klawisza Polecenie (Command) (Macintosh) lub Control (Windows) w krawędź lub narożnik połaci, którą chcesz te ściany przyciąć. Procedura odwrotna również będzie działała. Zaznacz połać, do której ma być przycięta ściana i kliknij z wciśnięciem klawisza Polecenie (Command) (Macintosh) lub Control (Windows) w pojedynczą ścianę, którą chcesz przyciąć.


Narzędzie Siatka

Narzędzie Siatka jest użyteczne w tworzeniu form wzniesień przez definiowanie wysokości punktów charakterystycznych i rozpinanie płaszczyzn między nimi. Za pomocą tego narzędzia tworzysz wzniesienia, powierzchnie rozpinane oraz inne bryły.

Metody geometrii

Powierzchnie mogą być tworzone następującymi czterema metodami geometrii:

• Metoda wieloboku;

• Metoda prostokąta;

• Metoda obróconego prostokąta;

• Metoda regularnej siatki.

Pierwsze trzy metody działają identycznie jak w wypadku narzędzi Strop i Wypełnienia.

Metoda regularnej siatki jest pomocna w szybkim tworzeniu siatki. Po zdefiniowaniu prostokątnego obrysu powierzchni pojawia się automatycznie okno dialogowe regularnej siatki. W pierwszej części okna ustawiasz ilość podziałów w dwóch kierunkach. Następnie podajesz wysokość trzech narożników powierzchni, a czwarty jest wyliczany automatycznie. Po zatwierdzeniu ustawień ArchiCAD narysuje powierzchnię.

Metody konstrukcji

Trzy opcje dostępne w palecie Info oraz w oknie dialogowym ustawień narzędzia pozwalają wybrać pomiędzy tworzeniem samej powierzchni, tworzeniem powierzchni z bokami i pełnej bryły. Twój wybór może ograniczyć dostępne opcje materiałów w ustawieniach modelu oraz wysokości.

Rysowanie siatki

Rysowanie siatki przebiega w dwóch etapach Najpierw rysujesz wielobok dowolną metodą geometrii, ustawiając wysokość podstawy siatki na poziomie zdefiniowanym uprzednio w oknie dialogowym ustawień narzędzia. Klikając w linię obrysu wieloboku otwierasz małą paletkę. Klikając w węzeł możesz zmieniać wysokość węzła wybierając ostatnią ikonę paletki, tak jak to pokazano dalej.

Ta akcja powoduje otwarcie okna dialogowego wzniesienia punktu siatki, gdzie możesz przypisać nowe ustawienia do wszystkich węzłów siatki zaznaczając opcję Przypisz do wszystkich. Zmiana wysokości jednego punktu nie ma wpływu na wysokość sąsiednich punktów. 

W drugim etapie, ciągle wskazując wybrany element siatki, wybierasz narzędzie powierzchni.

Możesz następnie narysować wielobok otwarty lub zamknięty klikając dwukrotnie w ostatnio narysowanym węźle lub klikając przycisk OK w palecie kontrolnej aby zakończyć. Zatwierdzając zamknięty wielobok otwierasz okno dialogowe ustawień nowego punktu siatki, gdzie definiujesz nowe węzły jako obrys otworu lub część powierzchni.

Jeśli narysujesz węzeł na zewnątrz obrysu pierwszego wieloboku, tylko węzły będące wewnątrz obrysu staną się częścią powierzchni.

Możesz kontynuować tworzenie siatki powierzchni dodając nowe węzły, wieloboki i zmieniając ich wysokość.

Plan podstawy i grzbiety

Tworzenie siatki powierzchni zależy od dwu ważnych elementów: planu podstawy i grzbietów siatki.

Rysujesz główny obrys powierzchni w rzucie na płaszczyznę arkusza rzutu, a następnie unosisz punkty charakterystyczne powstałej powierzchni ponad ten plan.

Istnieją dwa rodzaje grzbietów siatki powierzchni: definiowane przez użytkownika oraz generowane automatycznie. Grzbiety definiowane przez użytkownika są zawsze widoczne w formie charakterystycznych obrysów siatki. Jeśli wieloboki węzłów znajdują się na różnych wysokościach a opcja Pokaż wszystkie grzbiety jest wybrana, ArchiCAD pokaże grzbiety wygenerowane przez połączenia węzłów.

Każdy z grzbietów wygenerowanych przez ArchiCADa łączy dwa węzły o różnych wzniesieniach, które nie są połączone grzbietem zdefiniowanym przez użytkownika. Nie są one pokazywane, jeśli węzły znajdują się na tej samej rzędnej.

Wysokość

Oprócz wysokości podstawy powierzchni możesz zdefiniować zagłębienie bryły siatki lub jej ścian pod planem podstawy.

Pokaż grzbiety

Za pomocą tych dwóch przełączników włączasz lub wyłączasz wyświetlanie grzbietów, które sam zdefiniowałeś, lub też wszystkich grzbietów wygenerowanych w danej siatce powierzchni.

Typ linii i Kolor pióra

Możesz wybrać typ linii użyty do rysowania grzbietów powierzchni. ArchiCAD używa tego samego typu linii do rysowania grzbietów zdefiniowanych przez użytkownika i wygenerowanych automatycznie. Poniżej możesz dokonać rozróżnienia kolorystycznego tych dwu typów grzbietów za pomocą rozwijalnej palety. Jeśli utworzysz siatkę jako pełną bryłę, możesz zdefiniować linię obrysu przekroju oraz kolor wypełnienia i tła wypełnienia.

Materiały oraz gładkie grzbiety

W zależności od wybranej metody konstrukcji masz możliwość przypisania materiałów do różnych części i ścian bryły siatki powierzchni. Okrągłe przełączniki kontrolują wygląd generowanych grzbietów w oknie modelu 3D. Po wybraniu gładkich grzbietów tylko grzbiety zdefiniowane przez użytkownika będą widoczne w oknie 3D.

Zmiana wysokości węzłów

Jeśli chcesz dokonywać zmian wysokości węzłów istniejącej siatki powierzchni, najpierw wybierz siatkę lub jej grzbiet (wielobok składowy), wybierz narzędzie powierzchni z palety narzędziowej i kliknij na jednym z węzłów siatki lub na jej krawędzi. Pojawi się wtedy mała paletka. Kliknij ostatnią ikonę paletki aby otworzyć okno dialogowe wysokości punktu siatki, w którym zmieniasz wysokość zarówno wybranych węzłów jak również wszystkich węzłów wybranego grzbietu.

---