Tytuł: KOSMETOLOGIA: Ochrona skóry przed egzogennymi czynnikami starzeniowymi
Autor: dr inż. Jacek Arct, mgr inż. Katarzyna Pytkowska
Abstrakt:

Od kilku lat można zaobserwować stopniowe rozszerzanie się grupy produktów określanych jako anti-age. O ile pierwotnie grupa ta obejmowała głównie kosmetyki przeznaczone do pielęgnacji cery dojrzałej i mające na celu zmniejszenie widoczności zmarszczek i innych oznak starzenia się skóry, o tyle w chwili obecnej dołączyła do nich duża grupa kosmetyków o działaniu ochronnym - przeznaczonych praktycznie dla wszystkich grup wiekowych odbiorców. Zadaniem współczesnych kosmetyków anti-age jest oprócz wizualnej poprawy obrazu skóry jej ochrona przed działaniem egzogennych czynników starzeniowych (niezależnie od wieku użytkownika) oraz stymulacja i regulacja naturalnych procesów fizjologicznych pozwalająca na poprawę kondycji cery dojrzałej.

Naturalne czynniki chroniące przed promieniowaniem UV i wolnymi rodnikami

Organizm ludzki w wyniku procesów adaptacyjnych wytworzył szereg mechanizmów chroniących skórę przed działaniem szkodliwych czynników środowiskowych, przywracających zakłócone równowagi biologiczne oraz ułatwiających usuwanie uszkodzeń strukturalnych. Mechanizmy te można podzielić na trzy grupy:
- przechwytywanie, absorpcja i rozpraszanie promieniowania UV, (keratynizacja naskórka, wydzielanie i synteza melaniny oraz wydzielanie kwasu urokaninowego)
- zapobieganie inicjacji procesów rodnikowych (związki chemiczne i układy enzymatyczne neutralizujące tlen singletowy i pierwotne rodniki hydroksylowe, nadtlenkowe, itp. i przerywające reakcje rodnikowe w fazie propagacji)
- regeneracja bezpośrednich uszkodzeń powstających pod działaniem promieniowania ultrafioletowego, (przede wszystkim procesy dysocjacji dimerów tyminy zachodzące pod działaniem specjalnych układów enzymatycznych).

W procesach zatrzymywania promieniowania UV zasadniczą rolę odgrywają pigmenty z grupy melanin (eumelanina i feomelanina) powstające w melanocytach i magazynowane w dolnych warstwach naskórka w wypustkach komórkowych zwanych melanosomami. Uważa się, że w ochronnym działaniu melaniny aktywność przeciwrodnikowa odgrywa znacznie większą rolę niż absorpcja promieniowania. Obydwa rodzaje melanin mają zdolność absorbowania promieniowania UV w bardzo szerokim zakresie, obejmującym zarówno UV-A jak i UV-B, działają więc jako filtry słoneczne. Jednocześnie wykazują wysoką aktywność przeciwrodnikową, neutralizują skutecznie większość rodników inicjujących reakcje (tzw. rodniki pierwotne) i do pewnego stopnia rodniki wtórne. Melaniny w wyniku rodnikowego utleniania ulegają rozkładowi do związków bezbarwnych, można to łatwo zaobserwować jako zmianę naturalnej barwy włosów poddanych działaniu słońca, w skórze ze względu na ciągłą syntezę i uwalnianie melaniny rozjaśnianie jest maskowane opalenizną.

Promieniowanie ultrafioletowe wywołuje w skórze dwa typy reakcji związanych z melaniną. Po pierwsze pod wpływem UV-B następuje przyspieszenie syntezy melanin, zarówno procesów enzymatycznego utleniania tyrozyny do dopachinonu jak i dalszych reakcji. Proces ten jest stosunkowo powolny, pigmentacja wywołana UV-B występuje dopiero po pewnym czasie i osiąga maksimum po upływie 10-12 godzin (tzw. opalenizna późna).
Promieniowanie UV-A nie ma w zasadzie wpływu na syntezę melaniny, powoduje jednak jej uwalnianie z melanosomów i przejście do keratynocytów naskórka. Zastosowanie bardzo wysokich dawek promieniowania UV-A powoduje zjawisko tzw. spontanicznej pigmentacji - nienormalnie silnego przyciemnienia skóry. Wykorzystuje się to w niektórych typach lamp solaryjnych.

Z promieniowaniem UV wiąże się jeszcze jeden mechanizm obronny. Promienie UV powodują zgrubienie warstwy rogowej naskórka, dzięki temu większa ilość promieniowania może być rozpraszana i pochłaniania w powierzchniowych warstwach naskórka, nie docierając głębiej do warstw żywych. Zgrubienie to wizualnie objawia się najczęściej jako przyszarzenie kolorytu skóry po dłuższej ekspozycji na promienie słoneczne.

Opisane mechanizmy obronne mają niestety ograniczenia wynikające z uwarunkowań genetycznych. Na obszarach o bardzo silnym nasłonecznieniu ludzie mają genetycznie uwarunkowany ciemny kolor skóry, duża ilość melaniny skutecznie pochłania promieniowanie UV i chroni głębsze warstwy przed powstawaniem wolnych rodników. W rejonach, w których słonce operuje słabiej kolor skóry rdzennych mieszkańców jest odpowiednio jaśniejszy, ochrona jest słabsza. Migracje, które miały miejsce w ciągu ostatnich setek lat, spowodowały że pewien odsetek ludzi stał się bardziej narażony na skutki promieniowania UV. Przykładowo rak skóry, będący skutkiem działania promieniowania UV, częsty u białych mieszkańców Australii, jest nieznany u ciemnoskórych aborygenów zamieszkujących ten kontynent od tysiącleci.

Dodatkowe ograniczenie skuteczności wynika z faktu, że w ostatnich kilkudziesięciu latach w związku ze zwiększeniem ilości sensybilizatorów emitowanych do środowiska oraz uszkodzeń warstwy ozonu stratosferycznego inicjacja reakcji rodnikowych następuje znacznie łatwiej przy tym samym nasłonecznieniu.

W skórze ludzkiej występuje szereg mechanizmów obronnych ukierunkowanych na zwalczanie wolnych rodników oraz przerywanie reakcji rodnikowych. Obecne są w niej naturalne przeciwutleniacze, aktywne w stosunku do różnych grup wolnych rodników - tokoferole, beta-karoten i inne karotenoidy, witamina C (kwas askorbowy), glutation, niskocząsteczkowe peptydy zawierające aminokwas histydynę - karnozyna, homokarnozyna i anseryna, kwasy liponowy i moczowy, koenzym Q i inne związki. Oprócz nich działają systemy enzymatyczne o charakterze przeciwrodnikowym. Najważniejszym z nich jest system oparty na działaniu dysmutazy nadtlenkowej (SOD) i katalazy (CAT). Dysmutaza nadtlenkowa przekształca anionorodnik tlenowy, będący jedną z aktywnych form tlenu inicjujących reakcje rodnikowe, w nadtlenek wodoru. Katalaza rozkłada nadtlenek wodoru do zwykłej wody i tlenu.

Kolejnym elementem naturalnych systemów ochronnych w skórze są układy naprawcze - z jednej strony można do nich zaliczyć mechanizmy regulujące syntezę lipidów, pozwalające na uzupełnianie składników bariery naskórkowej, z drugiej strony mamy tu systemy enzymatyczne naprawiające uszkodzenia w DNA oraz enzymy regenerujące zużyte substancje przeciwrodnikowe. Podobnie jak w przypadku naturalnych systemów ochrony przed promieniowaniem UV i rodnikami mogą one być niewystarczające w warunkach nadmiernej ekspozycji na czynniki starzeniowe.

Filtry UV i substancje ekranujące

Najlepszą metodą ochrony przed egzogennymi czynnikami starzeniowymi jest unikanie bezpośredniego działania promieni słonecznych i przebywanie na obszarach wolnych od fotosmogów i innych zanieczyszczeń powietrza. Ze zrozumiałych względów metoda ta nie należy do najłatwiejszych w praktycznym stosowaniu, dlatego główny ciężar działań ochronnych jest przenoszony na kosmetyki. W ochronie skóry przed promieniowaniem UV doskonałe rezultaty dają filtry słoneczne i substancje ekranujące, takie jak np. dwutlenek tytanu. Substancje te działają na powierzchni skóry skutecznie absorbując lub odbijając promieniowanie UV.
Filtry UV zawierają w swojej strukturze tzw. ugrupowania chromoforowe zdolne do pochłaniania (absorpcji) promieniowania UV. Absorpcja promieniowania powoduje przejście cząsteczki filtra na wyższy poziom energetyczny i powstanie stanu wzbudzonego, który powinien stosunkowo łatwo powrócić do stanu podstawowego. Nadmiar energii jest wtedy oddawany pod postacią promieniowania (fluorescencja). Częściej jednak wzbudzony filtr przechodzi w izomer o wyższej energii lub do innych stanów wzbudzonych. Filtry stosowane w kosmetykach absorbują na ogół promieniowanie z określonego zakresu UV, w chwili obecnej nie istnieje filtr kosmetyczny idealnie absorbujący zarówno UVA jak i UVB, stąd w wielu kosmetykach stosuje się mieszanki filtrów o różnych strukturach chemicznych, tak aby osiągnąć jak najlepszą ochronę. Filtry stosowane w kosmetykach powinny być bardzo stabilne chemicznie, ze szczególnym uwzględnieniem odporności na utlenianie i inne reakcje wolnorodnikowe, nie mogą powodować podrażnień, reakcji toksycznych i alergii, również w warunkach intensywnego naświetlania promieniowaniem UV, nie mogą być lotne, powinny być bezbarwne, pozbawione smaku i zapachu. Lista dopuszczonych do stosowania filtrów jest stosunkowo krótka i obejmuje zaledwie kilkanaście podstawowych struktur chemicznych. Pod względem działania filtry dzieli się przede wszystkim na UV-B i UV-A, grupa filtrów UV-B jest przy tym znacznie bardziej liczna.

Obok filtrów syntetycznych stosuje się produkty naturalne takie jak sok aloesowy, ekstrakty roślinne zawierające kwasy: kawowy i ferulowy i niektóre tłuszcze takie jak olej arachidowy, masło kakaowe i shea itp. Są one znacznie mniej efektywne od filtrów syntetycznych, przede wszystkim ze względu na niską zawartość związków z grupami chromoforowymi w surowcu naturalnym, mają jednak wysoką wartość marketingową. Zakres stosowania filtrów naturalnych jest ograniczony przede wszystkim do takich produktów przeznaczonych do codziennej pielęgnacji w których nie są niezbędne
wysokie współczynniki ochronne .

Odrębną grupę substancji o działaniu ochronnym stanowią substancje działające na zasadzie odbicia i rozproszenia promieniowania UV. W przeciwieństwie do filtrów „chemicznych” określa się je niekiedy jako substancje ekranujące lub ekrany słoneczne. Są to najczęściej stałe substancje nieorganiczne (dwutlenek tytanu TiO2, tlenek cynku ZnO, tlenki żelaza Fe2O3, Fe3O4). Są one powszechnie stosowane jako pigmenty w kosmetyce kolorowej, po bardzo silnym rozdrobnieniu (zmikronizowaniu) mogą być także wprowadzane do kosmetyków pielęgnacyjnych - dotyczy to przede wszystkim tlenków tytanu i cynku. Mikronizowanie z jednej strony pozwala na pewne zwiększenie efektywności ochrony, z drugiej umożliwia uzyskanie ekranujących form kosmetycznych nie bielących lub nie barwiących skóry co jest niemożliwe przy stosowaniu tlenków nieorganicznych w klasycznej, nie mikronizowanej formie. W przypadku tych substancji istotną rolę odgrywa baza kosmetyku determinująca równomierne rozprowadzenie tlenku na powierzchni skóry i tym samym uzyskania wysokiego współczynnika ochrony.

Substancje przeciwrodnikowe
W codziennej pielęgnacji skóry oprócz filtrów UV i związków ekranujących coraz szerzej stosuje się substancje przeciwrodnikowe, których zadaniem jest neutralizacja wolnych rodników uszkadzających rozmaite struktury skórne. Wśród kosmetycznych substancji przeciwrodnikowych największe znaczenie mają związki występujące w naturalnych układach obronnych skóry, przede wszystkim witaminy E i C, karotenoidy (prowitamina A) oraz substancje przeciwrodnikowe pochodzenia roślinnego - flawonoidy.

Witamina E
Określenie "witamina E" odnosi się do grupy związków naturalnych: tokoferoli i tokotrienoli. Najwyższą aktywność biologiczną wykazuje D-α-tokoferol, będący głównym składnikiem naturalnej witaminy E. Pozostałe tokoferole oznacza się kolejnymi literami alfabetu greckiego, np: β-tokoferol, δ-tokoferol itp. Witamina E jest bardzo rozpowszechniona w przyrodzie, występuje w zielonych częściach roślin, w ziarnach zbóż i nasionach roślin oleistych- słonecznika, soi i innych. Największe ilości witaminy E występują w nasionach w fazie intensywnego rozwoju, w okresie kiełkowania (zarodki), np. w zarodkach kiełkach pszenicy. Spotyka się ją również w świecie zwierzęcym, przede wszystkim w żółtku jaj i niektórych organach (łożysko, wątroba) ssaków.

Działanie przeciwrodnikowe witaminy E
Dzięki swojej budowie chemicznej tokoferole są doskonałymi inhibitorami wolnych rodników. Ze względu na wysokie powinowactwo do lipidów (fosfolipidów błon komórkowych, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, ceramidów itp.) witamina E jest doskonałym czynnikiem hamującym rodnikowe utlenianie tych substancji. Wnikanie witaminy E w skórę jest ułatwione dzięki lipofilowości tokoferoli oraz ich powinowactwu do lipidów cementu międzykomórkowego. Po przejściu przez warstwę rogową witamina E szybko przenika do żywych warstw naskórka i dalej do skóry właściwej. Ważną cechą witaminy E, decydującą o jej szczególnej wartości w ochronie skóry jest zdolność do wbudowywania się w struktury błony komórkowej i lipidów cementu międzykomórkowego. Dzięki takiemu umiejscowieniu witamina E po dotarciu do struktur skórnych jest obecna w punktach szczególnie narażonych na uszkodzenia.

Witamina E przerywa łańcuchowe reakcje rodnikowe w skórze - łatwo wchodzi w reakcje z wolnymi rodnikami, lecz nie ulega przekształceniu w kolejny reaktywny rodnik. Produktem reakcji tokoferolu z wolnym rodnikiem jest niegroźna dla innych cząsteczek rodnikowa forma witaminy E (rodnik tokoferylowy). Jej utworzenie powoduje zatrzymanie łańcucha procesów destrukcyjnych zapoczątkowanych pierwszym atakiem wolnego rodnika na lipidy. Rodnik witaminy E może rozłożyć się do zupełnie neutralnych, nieszkodliwych związków chemicznych, może również zostać zregenerowany i przekształcić się z powrotem w aktywną przeciwrodnikowo cząsteczkę witaminy. Ten ostatni proces wymaga obecności witaminy C, z tego względu w kosmetykach anti-age często stosuje się obok siebie witaminy C i E. Tokoferole są w stanie skutecznie wychwytywać różne typy wolnych rodników - zarówno rodniki lipofilowe w lipidowych obszarach cementu miedzykomórkowego jak i rodniki hydrofilowe na granicy faz wodnej i lipidowej. Najważniejszą rolę w skórze tokoferole odgrywają jako czynniki zabezpieczające substancje tłuszczowe w cemencie międzykomórkowym oraz błonach komórkowych dzięki zdolności do przerywania (terminacji) reakcji rodnikowych. Zapotrzebowanie skóry na witaminę E jest w warunkach rodnikowego stresu bardzo duże, co przy fizjologicznie warunkowanych ograniczeniach w dystrybucji powoduje, że często ich ilość jest niewystarczająca.

Dzięki doskonałym zdolnościom penetracyjnym zarówno tokoferole jak i tokotrienole wprowadzane na skórą w preparatach kosmetycznych są łatwo przyswajalne co stawia je w pierwszym szeregu substancji aktywnych stosowanych we współczesnej kosmetyce codziennej. Poza działaniem przeciwrodnikowym tokoferole mogą pełnić w kosmetykach szereg innych funkcji, przede wszystkim działają przeciwzapalnie i wspomagają mikrokrążenie.

Wpływ witaminy E na barierę naskórkową
Dzięki specyficznej budowie tokoferole i tokotrienole mogą działać kosmetycznie podobnie jak ceramidy, NNKT czy sterole, uzupełniając braki w warstwach lipidowych cementu międzykomórkowego warstwy rogowej. Równocześnie pełnią istotne funkcje ochronne chroniąc przed utlenianiem lipidy nienasycone, między innymi kwas linolowy pełniący szczególną role w budowie barier naskórkowych. W ten sposób systematyczne stosowanie tokoferoli nie tylko uzupełnia braki ale także przeciwdziała powstawaniu uszkodzeń w warstwie chroniącej skórę przed utratą wody. Efektem działania witaminy E jest w tym przypadku zmniejszenie transepidermalnej utraty wody (pośrednie nawilżanie), poprawa elastyczności i miękkości naskórka a także, dzięki działaniu ochronnemu, utrudnienie przenikania przez warstwę rogową substancji potencjalnie drażniących, co jest jednym z elementów działania przeciwpodrażnieniowego witaminy E.

Wpływ na żywe warstwy naskórka i skórę właściwą
Jednym z podstawowych zakresów działania tokoferoli i tokotrienoli w żywych warstwach naskórka jest ochrona błon komórkowych. Obecność tokoferoli w błonach komórkowych ogranicza uwalnianie mediatorów stanów zapalnych zarówno poprzez hamowanie uwalniania kwasu arachidonowego z fosfolipidów na skutek uszkodzeń błon jak i poprzez modyfikowanie szlaku syntezy eikozanoidów pochodzących od kwasu arachidonowego. Modyfikacja dotyczy przede wszystkim szlaku lipooksygenazy i objawia się zmniejszeniem stężenia prostaglandyny E2 (PGE2) oraz tromboksanów TXA2 i TXB2. Wpływ na drugi szlak syntezy, związany z cykooksygenazą jest znacznie słabszy i można go zaobserwować jedynie przy stosowaniu wysokich dawek tokoferoli.

Podstawowym efektem działania tokoferoli na żywe warstwy naskórka jest więc zapobieganie powstawaniu podrażnień i stanów zapalnych oraz łagodzenie istniejących zmian. Mechanizm ten odgrywa bardzo dużą rolę w kosmetykach plażowych - zastosowanie kosmetyków z witaminą E zarówno przed jak i po opalaniu pozwala na znaczne ograniczenie zmian rumieniowych powstających pod wpływem promieniowania UVB.
Oprócz działania przeciwzapalnego tokoferole mogą wpływać na proces kancerogenezy. Stwierdzono, że tokoferole zapobiegają nitrowaniu zasad w DNA, czyli ograniczają jeden z mechanizmów odpowiedzialnych za rozwój nowotworów pod wpływem promieniowania UV.

Wpływ na naczynia krwionośne
Stwierdzono, że systematyczne stosowanie kosmetyków z witaminą E poprawia ukrwienie skóry. Najsilniej w tym przypadku działa wolny α-tokoferol, powszechnie stosowany w kosmetykach octan witaminy E wykazuje nieco słabszą aktywność. Prawdopodobnie przyczyną poprawy stanu naczyń kapilarnych jest zmniejszenie rodnikowych uszkodzeń komórek z których zbudowane są przepuszczalne ścianki naczyń krwionośnych oraz ograniczanie syntezy tromboksanów. Najwyższą czynność obserwowano w przypadku kosmetyków zawierających ester α-tokoferolu z kwasem nikotynowym. Jest to prawdopodobnie efekt współdziałania obydwu elementów składowych cząsteczki uwalnianych po wniknięciu do naskórka. Dodatkowo działanie przeciwzapalne tokoferoli ogranicza mechaniczne „zmęczenie” ścianek naczyń powodowane rozszerzaniem światła naczynia w przebiegu stanu zapalnego, tym samym pośrednio ogranicza ryzyko powstawania teleangiektazji. Wpływ witaminy E na naczynia kapilarne skóry objawia się poprawą ukrwienia - zmianą kolorytu i przyspieszeniem procesów metabolicznych i regeneracyjnych prowadzącym do ogólnej poprawy kondycji skóry.

Formy kosmetyczne witaminy E
Jako surowiec kosmetyczny stosowane są zarówno wolne tokoferole jak i ich estry. Lipofilowość tokoferoli pozwala na ich dobre wnikanie w warstwę rogową, estryfikacja nie jest więc zabiegiem ułatwiającym penetrację.
Jedną z przyczyn wprowadzenia estrów tokoferolu do kosmetyków jest ograniczona trwałość wolnego tokoferolu w warunkach silnej ekspozycji na promieniowanie UV, pierwotnie estry, takie jak octan tokoferylu, znalazły więc zastosowanie w kosmetykach plażowych. Okazało się, że wprowadzenie estrów pozwala też na modyfikację własności sensorycznych (mniejsze tłuszczenie form zawierających ester w porównaniu z tokoferolem) oraz modyfikację zakresu działania (np. efektywniejsza ochrona naczyń w przypadku nikotynianu czy lepsza ochrona bariery naskórkowej w przypadku linolanu).

Witamina C
Witamina C (kwas askorbowy) jest związkiem rozpuszczalnym w wodzie, dlatego jej działanie przeciwrodnikowe w skórze obserwuje się przede wszystkim w układach wodnych i na granicy faz pomiędzy woda i lipidami.

Witamina C zapobiega destrukcji układów, które tylko w niewielkim stopniu mogą być chronione przez rozpuszczalne w tłuszczach inhibitory wolnych rodników, takie jak karotenoidy lub witamina E.
Witamina C po zneutralizowaniu wolnego rodnika przekształca się w stosunkowo stabilny kwas dehydroaskorbowy, który z kolei w procesach redukcji jest przekształcany przez enzymy skórne z powrotem w pełnowartościową witaminę C. Dzięki temu działanie przeciwrodnikowe witaminy C jest niezwykle efektywne, ponieważ jest prawie w całości regenerowana. Proces ten jest w pełni wykorzystywany dopiero przy wspólnym działaniu przeciwrodnikowym mieszaniny witaminy C z tokoferolami (witaminą E). W obecności kwasu askorbowego, dochodzi do swoistego wzmocnienia działania (synergizmu) pomiędzy obydwoma witaminami. Witamina E po wychwyceniu wolnego rodnika nie ulega rozpadowi lecz pod działaniem witaminy C zostaje całkowicie zregenerowana.

Wolny kwas askorbowy ze względu na dużą hydrofilowość bardzo słabo wnika w warstwę rogową naskórka. Jest ponadto związkiem nietrwałym, łatwo ulegającym utlenieniu tlenem powietrza. Dlatego w preparatach kosmetycznych stosuje się go w formie pochodnych - lipofilowych, dobrze wnikających w naskórek, takich jak np. palmitynian, oraz hydrofilowych, słabiej wnikających, odpornych na utlenianie soli fosforanów askorbylu. Inną skuteczną metoda jest stosowanie witaminy C zamkniętej w liposomach.

Flawonoidy
Flawonoidy dawniej nazywane witaminą P, są jedną z najbardziej rozbudowanych grup roślinnych substancji czynnych, obejmującą ponad 4500 zidentyfikowanych związków chemicznych o bardzo zróżnicowanym i ciągle jeszcze mało poznanym działaniu biologicznym.

Flawonoidy wychwytują w skórze wolne rodniki i aktywne formy tlenu, wykazują poza tym szereg innych działań - wpływają na mechanizmy powstawania stanów zapalnych, naczynia włosowate, układy regulacyjne, systemy przekaźnictwa sygnałów, mogą oddziaływać z receptorami estrogenowymi. Najwyższą aktywność przeciwrodnikową mają katechiny z zielonej herbaty, flawonole z pestek, skórek i liści winogron oraz flawonoidy sosny śródziemnomorskiej (pyknogenole). W wielu roślinach działanie przeciwrodnikowe flawonoidów jest „maskowane” obecnością innych związków aktywnych dermatologicznie, dotyczy to np. ekstraktów z lipy, nagietka, malwy i innych roślin kosmetycznych.

Flawonoidy przyspieszają odnowę tkankową i pomagają w regeneracji uszkodzeń strukturalnych powodowanych reakcjami rodnikowymi. Wiele efektów stosowania kosmetyków z flawonoidami wynika z działania pośredniego - przykładowo aktywność przeciwzapalna jest między innymi skutkiem przerywania reakcji prowadzących do zniszczenia błon komórkowych i uwalniania mediatorów stanów zapalnych, a więc wiąże się z działaniem przeciwrodnikowym.

Oprócz witamin E, C oraz flawonoidów w preparatach kosmetycznych wykorzystuje się jeszcze inne substancje przeciwrodnikowe takie jak, koenzym Q, czy melaniny, jednak w porównaniu z wcześniej wymienionymi substancjami ich znaczenie w kosmetykach anti-age jest minimalne.

Kosmetyczne metody hamowania egzogennych procesów starzeniowych nie kończą się oczywiście na hamowaniu reakcji rodnikowych w skórze. Należy do nich także stymulowanie procesów odnowy tkankowej oraz przywracanie zachwianych równowag. Nowoczesna kosmetyka dysponuje tu szeroką gamą substancji czynnych, takich jak substancje stymulujące procesy metaboliczne na różnych poziomach rozwoju tkanki i związki regulujące procesy proliferacji i różnicowania komórek oraz syntezy białka, zarówno na poziomie hormonów tkankowych jak i działające bezpośrednio na ekspresję genów. Ważnym składnikiem z tej grupy jest witamina A (retinol), jeden z naturalnych czynników normalizujących różnicowanie komórek i odnowę tkanek. Działanie witaminy A i innych substancji czynnych będzie omówione w jednym z następnych odcinków cyklu.



 

O autorze:

dr inż. Jacek Arct
Wyższa Szkoła Zawodowa Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie,
Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej

mgr inż. Katarzyna Pytkowska
Wyższa Szkoła Zawodowa Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie

Przedruk z Wiadomości Polskiego Towarzystwa Kosmetologów nr 3 rok 2003

www.polscc.org

---