EKSPLOATACJA

- jest to zbiór wszystkich faz istnienia obiektu technicznego tz. Transport do użytkownika, przygotowanie do użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, użytkowanie, obsługi techniczne, naprawy i przechowywanie.

Maszyna - powinniśmy rozumieć w zależności od potrzeby: pojazd mech., maszynę roboczą, przyrząd narzędzie, agregat, urządzenie techniczne. Są one elementami pośredniczącymi między człowiekiem będącym podmiotem działania a obrabianym materiałem, przedmiotem działania.

Użytkowanie maszyny - to łańcuch działania, w którym maszyna jest pośrednikiem działania.

Stanowisko obsługiwania maszyny - to zespół składający się z osoby lub kilku wykonujących obsługę, środków obsługi i otoczenia.

Stanowisko użytkowania maszyny - to zespół składający się z człowieka, użytkownika i obrabianego materiału.

1.CIĄGNIKI I AGREGATY MASZYNOWE - PODZIAŁ i CHAR.

a)Ciągniki - są to samobieżne maszyny robocze, przeznaczone do prac z wykorzystaniem siły uciągu lub pchania. Stosowane są w rolnictwie , transporcie terenowym i drogowym ,prac ach ziemnych i melioracyjnych a także w leśnictwie. Ze względu na miejsce zamocowania maszyn lub narzędzi, ciągniki dzielimy na : z przeznaczeniem do pracy z narzędziami wleczonymi lub zawieszonymi z tyłu, lub przodu, na nośniki narzędzi, półnośniki narzędzi oraz z przeznaczeniem do prac na plantacjach chmielu ,winogron, bawełny

W zależności od siły uciągu dzielimy je na 9 klas. Ze wzgl. Na rodzaj wykonywanych prac :do prac polowych np. C-385,do upraw międzyrzędzi np.RS-0,9 ,ciągniki uniwersalne np. Ursus C-330,do prac w ogrodnictwie np.Dzik-2. Zespoły ciągnik to silnik, układ napędowy oraz układ zaczepienia i zawieszenia narzędzia Moc silnika spal. ciągnika powinna umożliwiać pracę jego z maszynami roboczymi o zapotrzebowaniu mocy przekazywanej od wałka przekaźnika mocy i zabezpieczać pracę maszyn na zwiększonych prędkości ach. Konstrukcja dźwigni układ zawieszenia powinna pozwalać łatwe połączenie ze współpracującymi narzędziami. Dobór ciągnika musi się wiązać z możliwością jego pracy w różnych szerokościach międzyrzędzi, wysokościami upr. roś., agregatowaniem kilku maszyn ,wszechstronnym wykorzystaniem układ hydrauliczny i zastosowaniem odpowiednich prędkości przy współpracy z innymi maszynami. Wyróżniamy 2 rodzaj ciągnik: kołowe i gąsienicowe. Kołowe są najczęściej 4 lub rzadziej 2 kołowe.4 kołowe mają napęd na 2-4 koła. Ich dużą siłę uciągu uzyskuje się dociążając osie i zawieszając narzędzia na ciąg. za pomocą ukł.3-punktowego.Koła są drabinkowe lub bliźniacze dając lepszą przyczepność i zmniejszając ugniatanie gleby(przydatne do lekkich prac polowych) Ciągniki z napęd na 4 koła są cięższe i bardziej przydatne do prac w trudnych warunkach. Ciągniki gąsienicowe mają silniki o większej mocy, mają mały nacisk jednostkowy, lepszą przyczepność i dużą stateczność. Nie mogą być zastosowane do wszystkich prac np. transport.

Działanie ciągnika: źródłem napędu mechanizmów jest silnik spalinowy. Z niego napęd przenoszony jest na zespoły za pomocą sprzęgła za którym znajduje się skrzynia przekładniowa, pozwalająca na uzyskiwanie różnych prędkości przez ciągnik. Ze skrzyni napęd przenosi się na most napędowy(przekładnia główna, mechanizm różnicowy, zwolnice i półosie z kołami napędowy

b)Agregaty maszynowe-są to celowo dobrane(2 lub więcej) zestawy źródła napędowego np. ciągnik, silnik i narzędzia lub maszyny robocze(ze sprzęgiem uniwersalnym lub specjalnym)Agregaty maszynowe dzielimy na proste i złożone: jedno i wieloczynnościowe. Prosty składa się ze źródła napędowego i 1 narzędzia lub maszyny. Agregat. złożony jednoczynnościowy składa się z kilku narzędzi lub maszyn wykonujących tę samą czynność. Agregat złożony wieloczynnościowy to ciągnik i kilka maszyn wykonujących za 1 przejazdem kilka czynności agrotechnicznych. Ze względu na sposób wyk. Pracy agregaty dzielimy na :

-pociągowe w których źródło napędowe w czasie pracy porusza się po polu łącznie z maszyną roboczą.

-stacyjne źródło napędowe i maszyna wykonują pracę bez przemieszczania się na kołach. Napęd przekaz. Za pomocą wałka odbioru mocy lub koła pasowego.

-kombajnowe to zestaw maszyn osadzony na wspólnej ramie i podwoziu, które w czasie przejazdu roboczego realizuje komplet zabiegów cyklu operacyjnego np. zbiór zboża.

-kombinowany ze źródłem napędowym o charakterze stacjonarnym jest przeciągany wzdłuż pola za pośrednictwem liny (pług)wykonując zabieg agrotechniczny.

Możemy także wyróżnić agregaty pod wzgl. łączenia: przyczepiane, półzawieszane, zawieszane i na budowane.

-przyczepiane łączone są przez zaczep, między ciągnikiem a maszyną jest siła uciągu, do zmiany położenia z transportowego na robocze służą odpowiednie mechanizmy wydźwigowe.

-półzawieszane mają własny układ jezdny, są połączone z podnośnikiem hydraulicznym z ciągnikiem za pomocą układu zawieszenia. Agregaty tego typu zapewniają lepszą manewrowość ciągnika.

-zawieszane łączymy za pomocą układu zawieszenia, co daje łatwość manewrowania, korzystny układ sił w agregacie oraz efekty ekonomiczno-organizacyjne.

-maszyny i narzędzia nadbudowane są połączone sztywno z zespołami nośnym i np. ładowarka czołowa.

2.STRATEGIE UŻYTKOWANIA MASZYN ROLNICZYCH.

Ciągniki rol. wyposażone są w układy i urządzenia do sprzęgania i napędu łączonych z nim narzędzi i maszyn. Należą do nich :układ hydrauliki zewnętrznej, zaczep transportowy, zaczep rolniczy i do przyczep jednoosiowych, podnośnik hydrauliczny z układem zawieszenia narzędzi. Maszyny i narzędzia z systemem zawieszania swobodnym i związanym łączy się z ciągnikiem za pomocą 3 punktowego układu zawieszenia .Przy zawieszeniu swobodnym maszyna będąca w roboczym położeniu jest połącz ona przegubowo w płaszczyźnie pionowej .Może się opuszczać pod wpływem własnego ciężaru, a głębokość pracy lub wysokość reguluje się za pomocą kół kopiujących narzędzia. W systemie zawieszenia związanego narzędzie jest sztywno związane w płaszczyźnie pionowej z ciągnikiem .Zmiany położenia narzędzia uzyskuje się poprze sterowaniu podnośnik a hydraulicznego ciąg. ,stosowanie automatycznej głębokości pracy lub położenia narzędzia. W ciągnikach używanych w naszym kraju stosuje się regulację pozycyjną ,siłową i mieszaną.

Regulacja pozycyjna- polega na tym że położenie narzędzia względem ciągnika jest ustalone przez operatora dźwignią sterowniczą i nie może zmieniać się samo czynnie. Regulacja ta może być wykorzystana do ustalenia położenia maszyn nad powierzchnią terenu(nadaje się do stosowania w pracach uprawowych)

Regulacja siłowa -polega na utrzymaniu stałej wartości oporu roboczego narzędzia kosztem zmian jego głębokości pracy. Źródłem impulsów regulujących są zmiany wartości sił działających w układzie zawieszenia. Wyróżnia się regulację siłową przez łącznik górny (Ursus C-360) oraz przez ciągła dolne(Ursus U-902)

3.CHARAKT. I STRUKTURA CZASU PRACY AGREGATÓW MASZYNOWY

4.WSKAŻNIKI EKSPLOATACYJNE

5.BILANS MOCY CIĄGNIKA ROL.

Równanie bilansu:Pe=Pu+Pp +Pm+Pδ+Pf +Pα .Tylko część mocy silnika może być wykorzystana jako moc uciągu, a obliczam y ją odejmując od mocy efektywnej moc przekazywaną wałkiem odbioru mocy i straty mocy związanej z poruszaniem się ciągnika. Stosunek mocy uciągu ciąg. do mocy efekt. silnika nazywamy sprawnością ciągnika .Określając wielkości mocy można stosować wartości dla ciągników kołowych z napędem na 1 oś, z napędem na 2 osie i dla ciągników gąsienicowych. Im koła węższe tym opory toczenia mniejsze i im szersze tym większe a poślizg mniejszy .Pt→Pe(Pn)→Pu→Fu & →Pp→Mo. Gdzie Fu-siła uciągu na zaczepie u-prędkość rzeczywista ciągnika(m.*s)-1, η-sprawność wałka przekaźnika mocy. Moc tracona na poślizg kół napędowych lub gąsienic zależy od stopnia obciążenia ciągnika, rodzaju i wilgotności podłoża oraz prędkości jazdy. Moc silnika ciągnik owego jest zużyta na wytworzenie siły uciągu ciągnika lub na napęd wałkiem przekaźnik a mocy zespołów roboczych maszyny mu towarzyszącej .Chcąc określić moc ciągnika sprawdzamy go na hamowni np. poprzez hamulce. Moc efektywną silnika możemy określić po ustaleniu momentu obrotowego Pe=Mo*ω Kiedy znamy ilość zużytego paliwa w określonym czasie i jego wartość opałową możemy obliczyć współczynnik sprawności silnika ηs=Pe/Pt Ciepło uzyskiwane w silnikach iskrowych =0.85-0.95,a w silnikach z zapłonem samoczynnym =0.70-0.90 Ciepła uzyskanego ze spal. Paliwa w całości nie można zamienić na pracę mechaniczną, ponieważ jest tracone z gazami spalin owy mi 60-70%, a część wypromieniowuje z powierzchni silnika ,część zużyta na pokonanie oporów tarcia mechanizmów i na napęd urządzeń pomocniczych .Pozostałe ciepło bilansyjnie przechodzi z rozchodami w ilości 25-45% i jest zamieniane na pracę mechaniczną , odbieraną na wale korbowym silnika w postaci mocy efektywnej. Jednostkowe zużycie paliwa wyraża jego ilość w gramach, które zużywa silnik na 1kW mocy efektywnej podczas 1h pracy przeciętne zużycie paliwa w silnikach niskoprężnych 4suwo wych=380-435g (kWh)-¹ . Podczas ruchu ciągnika z maszyną roboczą moc efektywna silnika jest zużywana na wytwarzanie siły uciągu niezbędnej do przemieszczania maszyny oraz pokonania oporów związanych z pracą elementów roboczych tej maszyny. Wyróżnia się straty mocy: w przekładniach ciągnika, na poślizg kół napędowych, na przetaczanie ciągnika i pokonywanie wzniesień

6.OPORY MASZYN I NARZĘDZI ROL

Praca narzędzi i maszyn rolniczych jest możliwa wtedy kiedy jest dostarczona siła napędowa wystarczająca do ich całkowitych oporów, wynikających z pracy zespołów roboczych w glebie oraz z tarcia tocznego lub ślizgowego Zespoły robocze uzyskują napęd od kół jezdnych i powstają wówczas opory w wyniku obracania się kół przekazujących napęd. W czasie pracy na stromym terenie dodatkowe opory powoduje składowa nacisku maszyny na podłoże. Całkowite opory maszyn składają się z oporów; jałowych i roboczych. Jałowe są to siły które należy pokonać w związku z przeciąganiem maszyny gdy nie wykonuje ona zasadniczej pracy. Opory robocze wynikają z realizowanego procesu technologicznego daną maszyną. Opór maszyn i narzędzi możemy obliczyć wg wzoru :

-opór pługa R=ko*a*b gdzie ko=k/0.7-0.8

-opór pozostałych maszyn R=k1*b

Opór przyczep i maszyn w których przewożona masa ładunku ma istotny wpływ na opór całkowity obliczamy : R=f*G. Znając pochylenie drogi lub terenu w% opór całkowity obliczony wg wzoru:

Rw=R+G*w/√10.000+w ² ≈ R+G*w/100

Wpływ czynników na opór pługa (prędkość ruchu agregatu możemy obliczyć wzorem Goriaczkina : R=fp*Gp+k*a*b+ε*a*b*v ²

Pierwszy człon wzoru określa opór jałowy pługa w bruździe i wartość tego oporu zależy od ciężaru pługa oraz współczynnika oporu toczenia. Drugi człon dotyczy oporów związanych z deformacją skiby w czasie orki.3 człon przedstawia opór powstały w wyniku nadawania kinetycznej energii cząstkom gleby przy odrzuceniu ich na bok. Czynnikiem mającym wpływ na wartość oporu całkowitego jest stan techniczny maszyn i narzędzi. Prawidłowe naostrzenie lemieszy i innych elementów roboczych pracujących w glebie ma ważny wpływ na wielkość oporu i skład sił działających w agregacie. Opór narzędzi i maszyn można zmierzyć w polu siłomierzem sprężynowym, hydraulicznym lub elektrycznym.

7.ZASADY ZESTAWIANIA AGREGATÓW MASZYNOWYCH.

Właściwe zestawienie agregatu polega na dobraniu odpowiedniego narzędzia lub maszyny ,dogodnego sposobu połączenia z ciągnikiem oraz najkorzystniejszej prędkości roboczej. Należy pamiętać o tym aby agregat był zestawiony poprawnie pod względem energetycznym. Najlepiej byłoby obciążać ciągnik maszyną o takiej szerokości roboczej(co z reguły są ograniczone) aby wynikający z niej opór pozwalał mu pracować z poślizgiem w granicah15-20%

Przez poprawne zestawienie agregatu dąży się do uzyskania jak największej wydajności pracy przez zwiększenie szerokości roboczej i prędkości ruchu. Agregaty zawieszane wymagają mniejszego promienia nawrotu w wyniku czego zmniejsza się straty czasu na nawroty o ok. 30-35% w porównaniu z przyczepianymi. Mniejsze są ich opory jednostkowe o 10-15% co powoduje zmniejszenie zużycia paliwa o 8 10%.Agregaty zawieszane w porównaniu z przyczepianymi osiągają większą wydajność pracy o ok. 10-20%.Podstawą do prawidłowego zestawienia agregatu maszynowego mogą być dane odczytywane z charaktery styki uciągu danego ciągnika. Analizując tą charakterystykę możemy stwierdzić że ciągnik np. z pługiem o oporze całkowity, ok.7. 3kW może pracować na IV biegu przy poślizgu ok.8% i prędkości ok.1.5 m.*s-1.Bilans energetyczny agregatu jest podstawą do prawidłowego dobrania ciągnika do pracy z maszyną Siłę uciągu ciągnika przy określonej prędkości ruchu agregatu można ustalić posługując się bilansem mocy ciągnika. W celu uzyskania prawidłowej pracy agregatu ciągnikowego konieczne jest uwzględnienie określonej rezerwy siły uciągu ciągnika na pokonanie chwilowych wzrostów oporu rzeczywistego narzędzia. Rezerwę tą przyjmuje się w granicach 5-15%(gdzie współczynnik wykorzystania siły uciągu =0.95-0.85)obliczonego oporu całkowitego narzędzia lub maszyny przy czym większe wartości musimy przyjmować przy pracach o znacznej zmienności oporów.

8.ORGANIZACJA TRANSPORTU.

Transport-jest to zespół czynności związanych z przemieszczeniem materiałów, środków technicznych i zwierząt. Obejmuje takie czynności jak :gromadzenie ładunków i ich załadunek, przeładunek, przemieszczanie i rozładunek .Stosunek trwania tych czynności =3:1, gdzie najbardziej pracochłonny jest załadunek. Przemieszczanie ładunków z miejsca na miej. Nazywa się potokiem ładunków, a wyraża się go masą ładunku przewiezioną w określonym czasie. Transport w rolnictwie zużywa 50-70% nakładów energetycznych siły pociągowej i ok. 20% nakładów pracy ludzi. Od sprawnego trans. zależą efekty produkcyjne i ekonomiczne gospodarstwa. Transport rolny można podzielić na zewnętrzny(na który przypada ok. 20% masy przewozowej) i wewnętrzny(ok. 75%)Transport rolny charakteryzuje się cechami: wykonywany jest w okresie sezonów agrotechnicznych gdy występują spiętrzenia prac i konieczność organizowania magazynów do przejściowego składowania produktów, masa przewozowa jest różnorodna pod wzgl. właściwości fizycznych, transportowych wykonywany jest najczęściej uniwersalnymi środkami przewozowymi, przewóz odbywa się na krótkich odległościach, prace przeładunkowe wykonuje się ręcznie co powoduje że środki przewozowe są wykorzystywane tylko przez 25-40% czasu, prędkości przewozowe są małe, Transport wykonywany jest po drogach w złym stanie, występuje duża liczba i różnorodność czynników zmuszające gospodarza do doboru różnorodnego zestawu środków transportowych. Czynnikiem wpływającym a wielkość potrzeb przewozowych i powstawanie szczytów transportowych jest proporcja między wielkością produkcji globalnej a produkcją towarową poszczególnych ziemiopłodów. Kolejnym czynnikiem jest odległość od punktów skupu .Liczba środków transportowych powinna być większa o ok.10-15% w stosunku do potrzeb(usterki)Transport powinien być tak zorganizowany aby nie przerywał ciągłości pracy(na 1 ciągnik = 1.5 przyczepy) Liczba zestawów transportowych ip=Q/W 02p*t Czas obiegu jest czasem operacyjny m pracy agregatu T02p i składa się z odcinków :to=tz+tr+tj+tw Prace przewozowe w rol. Nasilają się podczas zbioru zielonek , zbóż i okopowych. Przeładunek materiału ze zbiornika na przyczepę odbywa się cyklicznie po zatrzymaniu masz. lub w czasie jej pracy :to=Qp/Qz*(tq+tn)+tr+tm+tw+tj-tn Pomniejszenie czasu obiegu agregatu o czas załadunku wynika stąd że agregat transportowy nie jest związany z maszyną główną i może realizować wyładunek lub przejazd .Gdy materiał jest w sposób ciągły podawany na środek transportowy zaczepiony do maszyny głównej to=tz+tp+tr+tw+tm+tj

Zestaw transportowy porusza się obok maszyny ładującej a materiał jest podawany ciągle : to=tz+tm+tj+tw

9.TECHNOLOGIE PRAC MASZYNOWYCH PODCZAS PRZYGOTOWANIA POLA POD :

SIEW -Przygotowanie wymaga wykonania po orce wiele zabiegów upraw przedsiewnych. Celem tych zabiegów jest dodatkowe poruszenie gleby, ujednolicenie i wyrównanie powierzchni pola, zwalczanie chwastów i regulowanie wilgotności gleby. Wobec zróżnicowania celów stawianych narzędziom przedsiewnym konieczne staje się stosowanie różnych ich typów: brony talerzowe, zębowe, kultywatory, włóki i wały. Liczba i rodzaj zabiegów uzupełniających(przedsiewnych) zależą od takich czynników jak gatunek rośliny odmiana i stan uprawianych roślin, rodzaj i stan gleby, warunki klimatyczne, stosunki wodne, przedplon i termin zbioru. -Talerzowanie przeprowadza się w celu podorywki ściernisk. Niszczenie skorupy gleby lub kruszenie skib i brył po orce łąk. Na glebach zwięzłych może być potrzebne talerzowanie po orce celem pokruszenia pozostałych dużych brył.

- Kultywatorowanie -ma na celu spulchnienie i przewietrzenie gleby bez jej odwracania. Wykonywana jest zazwyczaj na wiosnę, zastępuje miejscami podorywkę ściernisk. Głębokość pracy 10-16 cm.

- Bronowanie -zadania :wyrównuje powierzchnie pola po orce, rozdrabnia bryły na pow. pola, powoduje zachowanie wilgotności w glebie, niszczenie chwastów.

- Włókowanie- ma na celu wyrównanie pow. pola pozostawionej na zimę ostrej skibie, a także spulchnienie pow. warstwy gleby i przerwanie parowania H2O.Efekty tej technologii są krótkotrwałe i jest pierwszą czynnością na wiosnę.

- Wałowanie-Stosuje się w celu poprawienia stosunków wodnych w wierzchniej warstwie gleby Do celu tego stosujemy wały gładkie. Efekt wałowania zależy od średnicy wału, prędkości ruchu narzędzia i wilgotności gleby

- Agregaty uprawowe-tworzone są przez narzędzia do upraw przedsiewnych, są one do uprawy uzupełniającej, uprawy roli po orce i wiosennej uprawy pod siew.

- Glebogryzarka - przygotowanie gleby pod siew, częściami roboczymi są noże na wirniku, osłona ruchoma, przekładnia kątowa, rama zawieszana na ciągniku, krój nożowy i czopy

- Kultywatory-o zębach sprężynowych ,półsztywnych lub sztywnych(np.gruber)

- Pługofrezarka -maszyna kombinowana ,połączenie pługa i frezarki do gleby.

- Multitiler i rototiler-przygot. Gl. Pod siew w zależności od potrzeb może pracować w zestawieniu z kultywat orem,broną talerzową i siewnikiem

NAWOŻENIE-wymagania agrotechniczne stawiane rozsiewaczom nawozów mineralnych :w przypadku stosowania wapna dawka do 5000kg/ha. Konieczny jest równomierny wysiew, prawidłowy kierunek ruchu maszyny powinien być poprawny, Zespoły robocze rozsiewacz nie powinny powodować rozdrobnienia granulek ani rozmazywania nawozów krystalicznych .Uzyskiwany rozkład nawozu na powierzchni pola powinien być w max. Stopniu zabezpieczony przed działaniem wiatru co uzyskuje się przez montowanie osłon na rozsiewaczach. Rozsiew. powinny posiadać dużą szerokość roboczą by ograniczyć liczbę przejazdów po polu. Wymagania stawiane roztrząsaczom obornika: takie jak wcześniej. Dawka rozsiewanego nawozu 5-6t/ha, zespoły robocze powinny zapewniać równomierność rozrzucania. Wpływ parametrów na dawkę roztrząsanego obornika.: szybkość jazdy, gęstość obornika, wysokość naładowania obornika na skrzynię ładunkową, rodzaj mech. zapadkowego

ZBIÓR BURAKA -zależy od stanu dojrzałości rośliny. Polega na ich głowieniu i zbiorze liści oraz wyoraniu i zbiorze korzeni. Metody zbioru :zbiór jednoetapowy kombajnem ze zbiornikiem (ogławianie i wykopywanie), zbiór 2 etapowy z wcześniejszym ogławianiem i wyorywaniem korzeni. Są wykorzystywane do tego zbioru 2 maszyny niezależne lub przyczep. Do ciągnika, 3 etapowy zbiór to ogławianie za pomocą ogławiacza, wykopywanie ogłowionych korzeni wyorywaczem i załadowanie ładowaczem podbierającym na przyczepę Przed zbiorem należy przygotować pole zbierają c z niego najpierw korzenie i liście. Uwrocia = 20-25 m. szerokość zagonów(160-200 rzędów bur.) i pasów dzielących zagony(8-10) zależne od szerokości. zastosowanych maszyn. Czas między ogławianiem a wyorywaniem nie pow. przekraczać 1-2 dni. Agregaty prowadzi się po polu sposobem zagonowym, a nawroty wykonuje się w prawo lub w lewo by przejazdy jałowe były jak najkrótsze. Po zbiorze stosujemy kultywator lub bronę zębatą by wydobyć pozostałe korzenie. Sprzątanie liści rozpoczynamy wtedy gdy długość wałów =20 m.(wykonać w 2-3dni

ZBIÓR ZIEMNIAKÓW

W odpowiednim terminie niszczymy łęty 14-18 dni przed zbiorem. Niezależnie od maszyny do zbioru najpierw należy zebrać ziem. z uwroci. Jeśli bulwy są zbierane kombajnem dwurzędowym(bez zasobnika)to wykopane ziemniaki ładuje się na przyczepę(przy zagonach o szerokość 6 redlin).Aby nie dzielić pola na zagony najlepiej stos. kombajn jednorzędowy .Zbiór kopaczką przenośnikową-gdzie wydajność zbioru =250 kg / h. Zbiór kombajnowy pozwala uniknąć pracochłonnego zbioru ręcznego. Kiedy do zbioru stosujemy kom. jednorzędowy długość pola jest do 400m to wystarcz ustawić 1 przyczepę na 1 uwrociu. Na polu dłuższym niż 500m stosujemy 3 przyczepy(na 1 ciągnik powinno przypadać 1.5 przyczepy)Gdy pole=1000m to oprócz przyczep na uwroci ach należy jeszcze postawić w połowie pola dodatkowe. Ziemniaki zbierane maszynami są zanieczyszczone i nie nadają się one do dłuższego przechowywania bo zagrzewają się i gniją.

ZBIÓR ZBÓŻ

Zbiór wieloetapowy to podsuszanie skoszonego zboża na polu, zwiezieniu i wymłóceniu. Zbiór jednoetapowy polega na koszeniu i młóceniu zboża przez kombajn .Dwuetapowy pol. Na tym że zboże najpierw kosi się żniwiarką pokosową i pozostawia do wyschnięcia a następnie podbiera się i młóci kombajnem .Do koszenia zboża na pokosy mogą być wykorzystywane żniwiarki pokosowe bocznie tnące i samobieżna kosiarka z adapterem do koszenia zboża .Koszenie można wykonać prowadząc agregat w okółkę lub zagonowo .Dużym problemem podczas zbioru zbóż kombajnami są kamienie i nierówna powierzchnia pól. Kombajn o dużej przepustowości jest mniej wrażliwy na zapychanie co ułatwia zbiór zbóż wyległych, zachwaszczonych i o wilgotnej słomie. Kombajn może poruszać się po polu w okółkę lub sposobem zagonowym. Do zbioru słomy wykorzystuje się sieczkarnie polowe przyczepiane i samobieżne. Zbiór słomy pokombajnowej wykonujemy zgarniaczami lub przyczepami zbierającymi

ZBIÓR ZIELONEK

Zielonkę zgrabioną w wałki przetrząsaczo-zgrabiarką może być zbierane z pola jako luźne nie pocięte, sprasowane w wiązki-bele lub w formie sieczki. Do zbioru siana luzem stosuje się również przyczepy zbierające oszr.135-175cm,pojemności skrzyni 28-50 m3 przy ładowności 3500kg.Przyczepy w zależności od wielkości wymagają ciągnika klasy 6 lub 9kN.Przyczepy zbierające nadają się do pracy na skłonach o spadku do 30% Do zalet tych przyczep zaliczamy uniwersalność i niewielkie zapotrzebowanie na moc konieczne jest jednak częste zjeżdżanie z pola z ciągnikiem co ogranicza ich zastosowanie przy odległościach transportu 3-4km. Do zbioru wykorzystane są też prasy zbierające o różnym stopniu zgniotu

10.PROJEKTOWANIE PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH.

METODY DOBORU ZESTAWU MASZYN

Przy wyposażaniu gospodarstw rol. W środki techniczne wykorzystujemy następujące metody projektowania:

-metoda współczynnikowa, która jest najprostrza, może być wykorzystywana do określania potrzeb w mikroskali tz. dla województwa, całego kraju lub regionu rolniczego. Zapotrzebowanie na siłę roboczą, środki transportowe oraz narzędzia i maszyny rolnicze ustala się na podstawie współczynników określających liczbę środków, jaka powinna przypadać na jednostkę rolniczej powierzchni produkcyjnej.

-metoda wskaźnikowa w odróżnieniu od współczynnikowej pozwala dokładniej określić potrzebną liczbę środków technicznych także w ujęciu asortymentowym. Wykonując projekt musimy dysponować bogatym materiałem wyjściowym, zawierającym oprócz struktury użytków rolnych, strukturę zasiewów, dane dotyczące warunków przyrodniczo-ekonomicznych gospodarstwa, stanu i perspektywy zatrudnienia, obsady inwentarza żywego, aktualnego wyposażenia w środki techniczne oraz elementy technologii wynikające z założeń które pozwalają na określenie rodzajów prac realizowanych w ciągu roku i na dobór agregatów maszynowych. Projekt ten wykonuje się etapami ;1-określa się zakres prac polowych, które należy wykonać w ciągu roku na obszarze objętym projektem .W 2 etapie ustala się zapotrzebowanie na ciągniki rolnicze i samochody.

-metoda technologiczna w zakresie wyposażenia gospodarstw rolnych w środki techniczne jest najbardziej pracochłonna i najdokładniej odwzorowuje faktyczne zapotrzebowanie na te środki. Część opracowania tej metody stanowią karty technologiczne dla produkcji rolnej ,zwierzęcej i innych działów produkcji, w których ustala się przewidywane sposoby produkcji przy użyciu odpowiednich środków technologicznych

Możemy wyróżnić następujące zakresy prac ;ustalanie danych wyjściowych i pomocniczych, opracowywanie kart technologicznych oraz ustalenie niezbędnej liczby ciągników ,maszyn, narzędzi i urządzeń. Ważne jest podczas opracowywania kart technologicznych dla produkcji roślinnej określenie terminów agrotechnicznych wykonywania czynności i procesów roboczych, określając miesiąc i datę .Karty technologiczne dla produkcji zwierzęcej opracowuje się oddzielnie dla każdego gatunku i grupy zwierząt, z uwzględnieniem podziału na okres żywienia letniego i zimowego. Uniwersalnymi miernikami określającymi racjonalny skład i wykorzystanie środków technicznych są koszty eksploatacyjne, wielkość ponoszonych nakładów inwestycyjnych na sprzęt techniczny oraz nakłady pracy żywej na produkcję. Dobrze dobrany zestaw środków technicznych uwzględniający warunki przyrodniczo-ekonomiczne i organizacyjne gospodarstwa jest 1 z czynników rzutującym na koszty eksploatacyjne(np. maszyn i narzędzi, zwłaszcza w małych gospodarstwach zapewniających racjonalne wykorzystanie sprzętu)

11.TECHNOLOGIE OBSŁUGI TECH NICZNEJ POJAZDÓW I MASZYN.

Obsługiwanie .-obejmuje obsługiwanie techniczne i technologiczne jak również naprawy, przechowywanie i transportowa nie maszyny. W jego skład wchodzą przeglądy techniczne ,przeglądy i naprawy gwarancyjne, regeneracja części

Elementami składowymi obsługi technicznej są:

-obsługa sezonowa dotyczy środków technicznych eksploatowanych przez cały rok

-obsługa pokampanijna wykonywana okresowo po kampanii agrotechnicznej, po czym następuje wielomieśęczny okres martwy

-obsługa okresowa przeglądy tech. charakteryzujące się odpowiednim cyklem ,częstotliwością ich wykonywania i zakresem czynności każdego rodzaju przeglądu

-obsługa codzienna

-obsługa w okresie docierania dotyczy środków tech. wyposażonych w silnik spalinowy

Obsługę tech. można podzielić wg charakteryst. technologicznej :

-badania diagnostyczne

-obsługi regulacyjne i okresowe

-obsługi smarownicze:smarowanie, wymia na oleju i uzupełnianie

-obsługi kosmetyczne:porządkowanie, czyszczenie,myciei i zespołów,serwis techniczno-handlowy.tj. smarowanie odpowiednim smarem punktów smarowania,wymiana oleju,rególacja mechanizmów i usuwanie nadmiernych luzów i wykonywanie napraw związanych z zużyciem)

12.CYKL I CZĘSTOTLIWOŚĆ PRZEGLĄDÓW TECHNICZNYCH

Przegląd techniczny -jest to zespół czynności określonych technologią przeglądów lub instrukcją obsługi dotyczących kontroli stanu technicznego ,czyszczenia, regulacji i smarowania maszyny. Celem przeglądów tech. jest ocena stopnia zużycia maszyny ,wykonywanie niezbędnych czynności obsługowo-regulacyjnych i skierowanie jej do dalszej eksploatacji lub zakwalifikowanie do naprawy o określonym zakresie. Możemy wyróżnić 5 rodzaji przeglądów technicznych ciągników :

- przegl. Tech. P-II co 133 godz. Pracy

- przegl. P-III co 266 godz. Pracy

- p. t. P-IV co 533 g p

- p. t. P-V co 100 godz. pracy

P-I to przegląd wykonywany przez traktorzystę w miejscu postoju ciągnika. Obejmuje czyszczenie, smarowanie, czynności regulacyjno-kontrolne, uzupełnianie paliwa, wody w chłodnicach i oleju w silnikach.

P-II oprócz czynności P-I obejmuje wymianę oleju w misce olejowej

P-III to jeszcze regulacja wtryskiwaczy i luzów zaworowych, hamulców i sprzęgła ,czyszczenie filtru paliwowego, kontrola stanu tech. Akumulatorów i instalacji elektrycznej.

P-IV oprócz czynności wymienionych wcześniej to osłuchiwanie silnika stetoskopem, sprawdzanie prędkości jego obrotów, regulacje luzów w ukł. kierowniczym, w łożyskach osi przedniej regulacje sprzęgieł ,przepłukanie ukł. chłodzenia oraz sprawdzenie ciśnienia sprężania w cylindrach.

P-V to czynności wymagające demontażu wszystkich zespołów ciągnika(oczyszczańie tłoków, głowic i cylindrów z nagaru, sprawdzenie wielkości wyrobienia tulei cylindrowej, szczelności zaworów, oczyszczenie przewodów i misy olejowej, sprawdzenie pompy wtryskowej, działania prądnicy, demontaż i oczyszczenie podnośnika hydra ulicznego. Po przepracowaniu przez ciągnik 2000 godz. odstawiamy go do specjalistycznego warsztatu.

Obsługa maszyn rolniczych : wyróżniamy 2 rodz. przeglądów; wykonywany codziennie w okresie eksploatacji maszyny to takie czynności jak :oczyszczanie i smarowanie, sprawdzanie i regulacja mechanizmów oraz ostrzenie zespołów roboczych. Drugi przegląd tech. To przegląd okresowy wykonywany po zakończeniu sezonu pracy maszyny. Obejmuje oczyszczenie i zakonserwowanie maszyny na okres postoju, smarując świeżym smarem połączenia ruchome, wymienia się olej w przekładniach, sprawdza uszczelki, naprawa zauważonych usterek.

Cykl przeglądów technicznych -to okres pracy maszyny, określany w km przebiegu ,motogodzinach, godzinach pracy między 2 przeglądami tech. o największym zakresie.

Częstotliwość przeglądów tech. -to okres pracy maszyny, określony w km przebieg w, motogodzinach, godz. Między przeglądami tech. o najmniejszym zakresie

Zakres przeglądów tech. -to zespół czynności obsługowych, konserwacyjnych, diagnostycznych i regulacyjnych przewidywanych instrukcją obsługi lub tech. przeglądów

13.ZASADY MYCIA,CZYSZCZENIA I PRZECHOWYWANIA SPRZĘTU

Maszyny i urządzenia ulegają w okresie użytkowania zanieczyszczeniu, pokrywają się kurzem, błotem, smarami. Mechanizmy i połączenia ruchome są chronione za pomocą uszczelnień i zamknięć. Zanieczyszczenia wpływają ujemnie na estetykę maszyn, działają szkodliwie na powłoki ochronne, utrudniają prawidłowe ich użytkowanie ,pogarszają warunki bezpieczeństwa i higieny pracy pracownikom. Nie usunięte we właściwym czasie zanieczyszczenia przedostają się w głąb połączeń i mechanizmów maszyn ,powodując wiele uszkodzeń i zwiększając szybkość zużycia się części maszyn. Istotne jest zapewnienie częstotliwości mycia i czyszczenia maszyn. Zabiegi te umożliwiają zauważenie pierwszych oznak awarii. Mycie zdemontowanych części zaliczamy do mycia podstawowego, mające go miejsce podczas każdego procesu naprawczego. Mycie eksploatacyjne, dzielimy na mycie aparatury ochrony roś. i mycie pozostałych środków technicznych .Aparaturę ochrony roś. i siewniki ziarna oraz opakowania po pestycydach należy dokładnie myć z zewnątrz strumieniem gorącej H2O 50-70*C z 5% dodatkiem sody. kaustycznej. Mycie ciągników, kombajnów i sprzętu im towarzyszącego myjemy w sposób natrysku. Maszyny do siewu, sadzenia, nawożenia, do zbiorów i ładowania myjemy H2O o ciśnieniu 3Mpa i temp. do 90*C.Zanieczyszczenia smarami i olejami pokrywamy roztworem emulgującym i spłukujemy. Roztwór emulsyjny to mieszanka Emulsoly S.A. i nafty Antykor .Można go wcierać szczotką ryżową lub pędzlem lub poprzez natrysk. Plac do mycia na wolnym powietrzu pow. mieć odpowiedni spadek i twardą powierzchnię. W małych gospodarstwach do mycia mogą służyć myjki wyposażone w pompy, podgrzewacz H2O,wytwornicę pary i dozownik środków myjących. W dużych gosp. w myjniach zautomatyzowanych.

Chemiczne środki myjące - są wykorzystywane do mycia podstawowego części i zespołów. Wyróżniamy nast. grupy środk. myjących :alkaliczne w postaci roztworów o temp.70*C do usuwania olejów, smarów i tłuszczów.-rozpuszczalniki organiczne węglowodorowe i chlorowcopochodne odtłuszczające powierzchnię. Przed malowaniem -środki emulujące stosować w temp.30-40*C usuwają zanieczyszczenia z powierzchni metalowych i tworzyw sztucznych -mydła służą do sporządzania roztworów myjących.

Oczyszczanie mechaniczne i fizykochemiczne - czyszczenie pow. maszyn może być wykonywane mecha. przez wycieranie i skrobanie, szczotkowanie ręczne i obróbkę ścierną. Met. fizykochem. To oczyszczanie za pomocą ultradźwięków, opalanie, oczyszczanie roztworami myjącymi i rozpuszczalnika mi. Obróbka strumieniowo-ścierna polega na przecieraniu oczyszczonych pow. ścierniwem. Metodą termiczną usuwamy łuszczące się powłoki lakierowane.

14.PROCESY KOROZYJNE. PROFILAKTYKA PRZECIWKOROZYJNA.

Zużycie maszyny zachodzi w wyniku wykonywania przez nią pracy, oddziaływania czynników środowiska i czasu. Zużycie to inaczej zmiany zachodzące w elementach maszyn spowodowane działaniem różnych czynników :tarcia, korozji prowadzącej do zmiany wytrzymałości materiału i składu warstwy wierzchniej, erozji powierzchni w wyniku przepływu czynnika gazowego lub ciekłego lub na skutek erozyjnego działania prądu elektrycznego. Tarciu podlega każdy ruchowy element pracującej maszyny i wiąże się z ubytkiem materiału i ze zmianami jakościowymi. Zużycie dzielimy na: mechaniczne, korozyjne .Mechaniczne wynika z działania sił tarcia i obciążeń zewnętrznych powodując powstawanie luzów między częściami(w wyniku rysowania pow. cząstkami ścierniwa)Na skutek działania obciążeń dynamicznych powstaje zjawisko zmęczenia materiału. Zużycie korozyjne powst. w wyniku reakcji elektrochemicznych i chemicznych na powierzchni materiału. Możemy wyróżnić rodzaje zużycia :stopniowe(naturalne),awaryjne (nagłe )i ekonomiczne. Do przyczyn awarii elementów Maszyn zaliczamy :przekroczenie granicznego zużycia, nieprzestrzeganie zasad prawidłowego użytkowania i konserwacji, stosowanie niewłaściwych materiałów eksploatacyjnych, wady materiałowe i montażowe, niedostateczne zabezpieczenie korozyjne, źle wykonane naprawy i wypadki losowe.

Ochrona przed korozją polega na nałożeniu na powierzchnię szczelnych powłok ochronnych, odpornych na działanie czynników zewnętrznych .Metodą ochrony przed korozją maszyn rol. Jest nakładanie powłok malarskich, których dobre właściwości otrzymuje się przez :staranne przygotowanie pow. przed malowaniem, właściwy dobór materiałów malarskich podkładowych i nawierzchni owych, stosowanie odpowiedniej grubości powłok, co zwiększa ich szczelność, zachowanie odpow. Warunków w czasie malowania i schnięcia. W okresie eksploatacji należy uzupełniać powłoki powstałe w wyniku :wadliwego wykonania powłok, niewłaściwej eksploatacji i przechowywania maszyn w okresach dłuższych przestojów, naturalnego starzenia się powłok pod wpływem działania czynników zewnętrzny

Uszkodzone powłoki malarskie mogą mieć 3 stopnie zniszczenia :1 to powłoka zewnętrznie popękana, bez śladów korozji (należy nałożyć 1 warstwę farby), stopień 2 gdy powłoka jest spękana, łuszczy się, występują ślady korozji lub uszkodzenia Mechaniczne.(trzeba dodatkowo gruntować miejsca oczyszczone do podłoża, po czym nałożyć warstwę wierzchnią, przy 3 stopniu powłoka ma głębokie spękania, pęcherze, odpryski.

15.POJĘCIA Z DIAGNOSTYKI I NIEZAWODNOŚCI.

Badania diagnostyczne mają na celu określenie stanu technicznego pojazdów i maszyn, a na jego podstawie postawienie diagnozy odnośnie zdolności eksploatacyjnej poszczególnych zespołów i podzespołów. Na podst. takich badań podejmujemy decyzje w zakresie dalszego postępowania :zezwala się na dalsze użytkowanie maszyny, kieruje się ją do przeprowadzenia bieżących zabiegów obsługowo-naprawczych, przeznacza się maszynę do naprawy głównej lub kasacji. O stopniu zużycia lub uszkodzenia zespołów lub ich elementów wnioskuje się na podstawie pomiarów efektów ubocznych działania maszyny, bez dokonywania, niepożądanego z technicznego punktu widzenia demontażu maszyny. Badania takie powinniśmy przeprowadzać na specjalnie przygotowanych stanowiskach, wyposażonymi w niezbędne maszyny kontrolno-pomiarowe. Możemy też dokonać czynności regulacyjne :ustawienie ciśnienia wtrysku paliwa, zbieżność kół ,regulacji hamulców, świateł i ciśnienia opon.

16.CHARAKTER. PALIW I SMARÓW

Paliwa i smary pochodzą z chemicznej przeróbki ropy naftowej, która jest mieszaniną węglowodanów. W rolnictwie korzysta się z paliw benzynowych i olejów napędowych. Benzynę otrzymuje się wskutek destylacji frakcjonowanej metodą krakowania lub syntetycznie (100kg ropy naft.=25kg benzyny, a podczas krakowania do 80kg)Benzyny zależnie od przeznaczenia i właściwości dzieli się na specjalne(eter naftowy, benzyny apteczne ,lakowe i ekstrakcyjne)oraz(stosowane do napędu silników)samochodowe i lotnicze. Paliwa benzynowe otrzymuje się mieszając w dobrym stosunku frakcje z destylacji zachowawczej, produkty reformingu oraz komponent z krakingu. Cechą cher. paliwa jest jego odporność na detonację, którą określa liczba oktanowa (dla benzyn samochodowych to procentowa zawartość izooktanu w paliwie wzorcowym, złożony m z izooktanu i n-heptanu) Benzyny z domieszką płynu etylowego nazywa się benzynami etylizowanymi lub etyliną(są one bezbarwne)Przemysł krajowy produkuje 3 gatunki paliw benzynowy ch; etylinę 86,94 i 98 o wartości opałowej ok. 43.3 MJ*kg-1,różnią się one składem, sposobem wytwarzania i własnościami antydetonacyjnymi. Oleje napędowe stosowane do silników z zapłonem samoczynny m mają wartość opałową ok.42.8MJ*kg-1.Dla silników szybkoobrotowych są oleje 2 typów; L-przeznaczone na okres lata (różnią się zawartością siarki) i Z-do pracy zimą(w 3 odmianach).1 z właściwości olejów nap. Jest liczba cetonowa, która jest miarą podatności paliwa na samozapłon. Toksyczne działanie na organizm ma czteroetylek ołowiu i etyliny wywołujące ołowice.

SMARY-są produktami uzyskiwanymi z przeróbki ropy naftowej, mogą być pozostałościami po destylacji ropy oraz w wyniku destylacji próżniowej mazutu. Pożądanych cech nadaje olejom rafinacja, usuwając węglowodany aromatyczne, żywice naftowe. Oleje mineralne mogą być stosowane jako oleje smarowe, technologiczne, energetyczne i jako surowce do produkcji smarów stałych. W rolnictwie stosuje się grupy olejów smar.: silnikowe, przekładniowe , maszynowe, hydrauliczne, amortyzatorowe ,ochronne. Wielkościami charakteryzujący mi oleje smarowe są: lepkość (dynamiczna, kinematyczna), smarność, temp. krzepnięcia i odporność na pienienie. Oleje silnikowe - służą do smarowania silników samochodowych i ciągnikowych, niskoprężnych i wysokoprężnych. Charakteryzują się odpowiednią lepkością, smarnością ,niską temp. krzepnięcia oraz dużą odpornością na utlenianie. Cechy te mają za zadanie zmniejszenie do minimum zużycia części ułatwienie uruchamiania i skuteczne go chłodzenia silnika, uszczelnianie luzów ,zmywanie tworzących się osadów oraz zabezpieczenie przed korozją. Nie mogą one zawierać zanieczyszczeń mechanicznych i H2O.Wyróżniamy nast. grupy olejów silnikowych :do silników dwusuwowych o zapłonie iskrowym, do silników 4 suwowych -II--,do sil. 4 suw. o zapło. samoczynnym.

Wg klasyfikacji lepkościowej oleje dziel. na 2 grupy: jednosezonowe i wielosezonowe(z grupy S i C) Szerokie zastosowanie znajdują oleje syntetyczne ze wzgl. na lepsze wł. lepkościowe, temp., termooksydacyjne. Są one mniej lotne, mają małą lepkość w małych temp. i wysoką w dużych.

Oleje przekładniowe -np. Hipol, Agrol. Podział opiera się na klasyfikacji lepkości i dużej przyczepności do pow. trących. Zawierają one dodatki podwyższające smarność i przeciwdziałające nadmiernemu zużyciu części i pienieniu się oraz inhibitory korozji i utleniania. Syntetyczne ol. przekładniowe charakt. się wysoką odpornością na ścinanie we wszystkich warunkach pracy, skutecznie wyciszają szumy.

Oleje maszynowe-stos. Się do smarowania przekładni zębatych, ślimakowych, łożysk ślizgowych i tocznych. Zależnie od stopnia obciążenia maszyny używa się olejów lekkich, średnich i ciężkich. Oleje hydrauliczne-to oleje do przenoszenia sił.

2

---