ZZIP 14 BHP 2013 r.
Zagadnienia do testu końcowego z przedmiotu „Zagrożenia pożarowe”
1.Jaki akt prawny w randze ustawy tworzy podstawy prawne ochrony przeciwpożarowej
w Polsce?
U S T A W A
z dnia 24 sierpnia 1991 r.
o ochronie przeciwpożarowej.
(J.t.: Dz. U. 2009.178.1380; z póź. zmianami.)
2. Na realizacji jakich przedsięwzięć polega ochrona przeciwpożarowa ?
Art. 1. Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez:
1) zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,
2) zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,
3) prowadzenie działań ratowniczych.
3.Co to jest działanie ratownicze ?
działaniach ratowniczych — rozumie się przez to każdą czynność podjętą w celu ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska, a także likwidację przyczyn powstania pożaru, wystąpienia klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,
4. Co wg ustawy oznacza termin „miejscowe zagrożenie” ?
) innym miejscowym zagrożeniu — rozumie się przez to zdarzenie wynikające z rozwoju cywilizacyjnego i naturalnych praw przyrody niebędące pożarem ani klęską żywiołową, stanowiące zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska, któremu zapobieżenie lub którego usunięcie skutków nie wymaga zastosowania nadzwyczajnych środków,
5. Kto jest zobowiązany zabezpieczyć budynek, obiekt lub teren przed zagrożeniem pożarowym
i innym miejscowym zagrożeniem ?
Art. 3. 1. Osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucja korzystające ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu są obowiązane zabezpieczyć je przed zagrożeniem pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem.
2. Właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu, a także podmioty, o których mowa w ust. 1, ponoszą odpowiedzialność za naruszenie przepisów przeciwpożarowych, w trybie i na zasadach określonych w innych przepisach.
6.Do czego jest zobowiązany właściciel budynku, obiektu lub terenu zapewniając ich ochronę ppoż.?
Art. 4.
1. Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany:
1) przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych,
2) wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice,
3) zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie,
4) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji,
5) przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej,
6) zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi,
7) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.
7. Na jakich warunkach możliwe jest przejęcie od właściciela w części lub w całości jego obowiązków
z zakresu ochrony przeciwpożarowej ?
Art. 4. cd.
1a. Odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w ust. 1, stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje - w całości lub w części - ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.
8.Kto może wykonywać czynności z zakresu ochrony ppoż. ?
Czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej mogą wykonywać osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje. Osoby wykonujące czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej, polegające na zapobieganiu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, niezatrudnione w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a-5 i 8, powinny posiadać wykształcenie wyższe i ukończone szkolenie specjalistów ochrony przeciwpożarowej albo mieć wykształcenie wyższe na kierunku inżynieria bezpieczeństwa pożarowego lub tytuł zawodowy inżyniera pożarnictwa lub uzyskać uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu inżyniera pożarnictwa w toku postępowania o uznanie nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, w państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub w Konfederacji Szwajcarskiej kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego - inżyniera pożarnictwa.
9. Które wyroby wymagają posiadania świadectwa dopuszczenia do stosowania ?
Wyroby służące zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, wprowadzane do użytkowania w jednostkach ochrony przeciwpożarowej oraz wykorzystywane przez te jednostki do alarmowania o pożarze lub innym zagrożeniu oraz do prowadzenia działań ratowniczych, a także wyroby stanowiące podręczny sprzęt gaśniczy, mogą być stosowane wyłącznie po uprzednim uzyskaniu dopuszczenia do użytkowania.
10. Kto zauważy pożar, klęskę żywiołową lub inne miejscowe zagrożenie, obowiązany jest do jakich
czynności ?
Art. 9. Kto zauważy pożar, klęskę żywiołową lub inne miejscowe zagrożenie, obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić osoby znajdujące się w strefie zagrożenia oraz: centrum powiadamiania ratunkowego lub jednostkę ochrony przeciwpożarowej bądź policję lub wójta albo sołtysa.
11. Jakie jednostki są jednostkami ochrony przeciwpożarowej ?
Art. 15. Jednostkami ochrony przeciwpożarowej są:
1) jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej,
1a) jednostki organizacyjne wojskowej ochrony przeciwpożarowej,
2) zakładowa straż pożarna,
3) zakładowa służba ratownicza,
4) gminna zawodowa straż pożarna,
4a) powiatowa (miejska) zawodowa straż pożarna,
5) terenowa służba ratownicza,
6) ochotnicza straż pożarna,
7) związek ochotniczych straży pożarnych,
8) inne jednostki ratownicze.
12.W oparciu o przepisy jakiej ustawy funkcjonują ochotnicze straże pożarne ?
Art. 16. Zadania i organizację Państwowej Straży Pożarnej określa odrębna ustawa.
Ustawa o Państwowej Straży Pożarnej została uchwalona przez Sejm w dniu 24 sierpnia 1991 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1230, z późn. zm.). Określa ona Państwową Straż Pożarną (PSP) jako zawodową, umundurowaną i wyposażoną w specjalistyczny sprzęt formację, przeznaczoną do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami.
13. Jakie są uprawnienia kierującego działaniem ratowniczym ?
Art. 25. 1. Kierujący działaniem ratowniczym może:
1) zarządzić ewakuację ludzi i mienia,
2) wstrzymać ruch drogowy oraz wprowadzić zakaz przebywania osób trzecich w rejonie działania ratowniczego,
3) przejąć w użytkowanie na czas niezbędny dla działania ratowniczego nieruchomości i ruchomości, środki transportu, sprzęt, ujęcia wody, inne środki gaśnicze, a także przedmioty i urządzenia przydatne w działaniu ratowniczym.
2. Kierujący działaniem ratowniczym ma prawo żądać niezbędnej pomocy od instytucji, organizacji, przedsiębiorców i osób fizycznych.
3. Kierujący działaniem ratowniczym może odstąpić w trakcie działania ratowniczego od zasad działania uznanych powszechnie za bezpieczne.
4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, zakres i tryb korzystania z praw, o których mowa w ust. 1—3.
14. Czy z ochrony przewidzianej w Kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych korzystają
strażacy ochotnicy biorący udział w działaniu ratowniczym ?
Art. 27. Z ochrony przewidzianej w Kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych korzystają:
1) uprawnieni do prowadzenia czynności kontrolno-rozpoznawczych,
2) strażacy jednostek ochrony przeciwpożarowej i członkowie ochotniczych straży pożarnych biorący udział w działaniu ratowniczym lub wykonujący inne zadania związane z ochroną przeciwpożarową,
3) osoby fizyczne, które na podstawie art. 25 ust. 2 zostały zobowiązane do udziału w działaniu ratowniczym.
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. — Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.),w rozdziale XXIX “Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego”, wprowadza karnoprawną ochronę funkcjonariuszy publicznych. Do grona funkcjonariuszy publicznych zaliczone zostały osoby wymienione w art. 115 § 13 K.k. i chociaż nie ma wśród nich strażaków, to jednak z mocy art. 27 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991r. o Państwowej Straży Pożarnej korzystają oni z ochrony przewidzianej w Kodeksie karnym.
15. Co to jest spalanie ?
Spalanie jest to egzotermiczna (z wydzielaniem ciepła) reakcja substancji palnej z utleniaczem, której towarzyszą płomienie, żarzenie i/lub wydzielanie dymu.
16.Jakie są rodzaje spalania bezpłomieniowego ?
Spalanie bezpłomieniowe:
Tlenie Jest to powolne spalanie materiału bez emisji światła widzialnego, charakteryzujące się wydzielaniem dymu i wzrostem temperatury Żarzenie Jest to zjawisko świecenia powierzchni palnego materiału nieorganicznego, który nie uległ rozkładowi termicznemu, lecz ogrzał się w wyniku różnych zjawisk i przemian chemicznych.
np. Drewno może spalać się zarówno płomieniowo jak
i bezpłomieniowo (żarzyć się).
Dużo szybciej następuje spalanie płomieniowe.
Ten rodzaj spalania dotyczy głównie materiałów pochodzenia naturalnego np: węgla drzewnego, skóry, filcu, torfu, trocin.
17.Wg. teorii aktywacji, jaka wielkość fizyczna jest głównym czynnikiem wpływającym na prędkość
przebiegu reakcji ?
Zapalanie się materiałów - energia aktywacji
Tlen jest zdolny do reagowania z większością materiałów (np. papierem, drewnem, tkaninami naturalnymi
i syntetycznymi, gumą, tworzywami sztucznymi, cieczami palnymi
(np. benzyną, alkoholem).
Szybkość zachodzenia tych reakcji w temperaturze pokojowej jest niewielka.
- utlenianie jest powolne.
18.Jakie są podstawowe rodzaje zapoczątkowania reakcji spalania ?
Typy zapoczątkowania reakcji spalania płomieniowego palnych gazów cieczy i ciał stałych:
zapalenie
zapłon
Zapalenie - równomierne ogrzewanie materiału (ciał stałych, gazu, par) do takiej temperatury, w której zapala się on samorzutnie, zwykle w całej masie,
bez udziału punktowego bodźca energetycznego
Zapłon- zapalenie mieszaniny palnej punktowym bodźcem energetycznym w bardzo ograniczonej przestrzeni, wokół której powstaje czoło płomienia przemieszczające się samoczynnie na pozostałą objętość mieszaniny.
19.Co to jest „temperatura zapalenia” ?
Podatność na zapalenie określają:
Temperatura zapalenia (samozapalenia)-
jest to najniższa temperatura materiału, który ogrzewany strumieniem ciepła dostarczonym z zewnątrz w wyniku rozkładu termicznego wydziela palną fazę lotną o stężeniu umożliwiającym jego samorzutne zapalanie się (bez dodatkowego bodźca)
i pojawienie się płomienia.
20. Co to jest „temperatura zapłonu” ?
Temperatura zapłonu - jest to najniższa temperatura cieczy palnej ogrzewanej w określony odpowiednią normą sposób, której pary tworzą z powietrzem mieszaninę zapalającą się pod wpływem
punktowego bodźca energetycznego.
21. Co to jest „ciepło spalania” ?
CIEPŁO SPALANIA I WARTOŚĆ OPAŁOWA
Spalanie jest reakcją egzotermiczną, tzn. że podczas spalania wydziela się ciepło. Dla materiałów palnych rozróżniamy:
Ciepło spalania - jest to ilość ciepła, która wydziela się podczas całkowitego spalania jednostki masy danej substancji. Najczęściej wartość ciepła spalania podaje się w przypadku ciekłych i stałych materiałów palnych w kilodżulach (kJ) w przeliczeniu na 1 kg, natomiast dla gazów w kilodżulach (kJ) w przeliczeniu na 1 m3.
W obliczeniach ciepła spalania zakłada się, że powstała w czasie spalania woda jest w stanie ciekłym
22. Co to jest „wartość opałowa” ?
Wartością opałową - nazywa się tę ilość ciepła w kilodżulach (kJ), która wydziela się podczas całkowitego spalania jednostki masy (lub objętości) substancji, przy założeniu, że woda po spaleniu występuje w stanie pary.
Wartość opałowa jest to wartość liczbowa ciepła spalania zmniejszona o ciepło skraplania wody
23.Jakie są główne zagrożenia powodowane przez dwutlenek węgla zawarty we wdychanym
powietrzu ?
Dwutlenek węgla (CO2) jest toksyczny. Obecność w atmosferze około 10% obj. CO2 może powodować ból i zawroty głowy. Najbardziej widocznym i odczuwalnym efektem jest zwiększenie częstości i głębokości oddechu (8-10 razy szybciej niż normalnie). 4% zawartość CO2 w powietrzu jest wystarczająca do podwojenia wentylacji płuc. Dalsze zwiększanie stężenia CO2 powoduje wyłączenie z działania komórek układu oddechowego, wentylacja stopniowo zmniejsza się i w konsekwencji dochodzi do uduszenia.
Osoba narażona na wdychanie powietrza ze zwiększoną zawartością CO2 będzie intensywniej przyswajać inne toksyczne produkty spalania zawarte w spalinach i dymie.
24.Co to jest „ dolna granica wybuchowości” ?
Warunkiem zapalenia się gazu lub par cieczy palnej jest utworzenie mieszaniny z powietrzem w odpowiednim stężeniu. Zbyt mała ilość gazu lub par w powietrzu spowoduje, że mieszanina taka nie zapali się. Najniższe stężenie gazu lub par cieczy palnych w powietrzu, przy którym możliwe jest już jego zapalenie nazywamy
dolną granicą wybuchowości (DGW) lub dolną granicą zapalności .
25. Co to jest „górna granica wybuchowości” ?
Maksymalne stężenie gazu lub par cieczy palnych kiedy zapłon jest jeszcze możliwy nazywamy
górną granicą wybuchowości (GGW) lub górną granicą zapalności.
26. W jakich warunkach ciśnienia i składu powietrza są badane są badane granice wybuchowości ?
Granice wybuchowości zmieniają się między innymi pod wpływem:
Ciśnienia (zbliżanie się granic przy obniżaniu ciśnienia aż do zrównania się granic, przykł. graniczne ciśnienia: wodór z powietrzem -1,45 kPa, metan z powietrzem -2,47 kPa, butan z powietrzem - 3,8 kPa, oznacza to niepalność mieszaniny; niewielka zmiana granic następuje przy wzroście ciśnienia, bardziej zmienia się górna granica)
Temperatury (przy wzroście temperatury granice rozszerzają się)
Mocy źródła zapłonu (większa moc źródła powoduje rozszerzenie granic)
Stężenia tlenu (przy wyższym stężeniu tlenu podnosi się górna granica wybuchowości)
Wprowadzonego do mieszaniny gazu obojętnego (powoduje zbliżenie granic wybuchowości )
27.Tzw. „trójkąt palności” to elementy niezbędne do powstania i rozwoju pożaru. Jakie to elementy?
Trójkąt palności
Każdy pożar wymaga obecności paliwa, czyli materiału palnego. Może występować on w trzech stanach skupienia: stałym, ciekłym i gazowym.
Aby zachodziło spalanie jakiegokolwiek materiału muszą być spełnione trzy warunki, które określa się mianem trójkąta palności.
Pożar nie może zaistnieć bez:
paliwa czyli materiału palnego (w postaci stałej, ciekłej lub gazowej);
źródła ciepła czyli energii inicjującej spalanie (bodźca energetycznego);
tlenu (utleniacza), którego najpowszechniejszym źródłem jest powietrze (niektóre substancje mogą się spalać bez obecności tlenu z powietrza).
28.Jakie podstawowe grupy pożarów wyróżniamy, zwłaszcza aby dobrać odpowiednie środki
gaśnicze?
Grupa A - to pożary materiałów stałych, takich jak: drewno, materiały tekstylne, papier, guma, rośliny i niektóre tworzywa sztuczne. Są to materiały nie ulegające procesowi topnienia przy ogrzewaniu do wysokiej temperatury- Materiały tego typu występują powszechnie zarówno jako elementy wyposażenia lokali, konstrukcje budowlane, materiały użytkowe. Typowym pożarem grupy A jest też pożar lasu, traw itp.
Grupa B - to pożary cieczy palnych (np. benzyny, farb, rozpuszczalników, olejów, smarów) i tej części materiałów stałych, które topią się w podwyższonej temperaturze - zmieniają stan skupienia ze stałego na ciekły (parafina, niektóre tworzywa sztuczne).
Grupa C - to pożary gazów (metanu, propanu, butanu, acetylenu). Występują stosunkowo rzadko i wymagają przemyślanej procedury działań. Nieodzowne przy ich likwidacji jest odcięcie dopływu gazu do strefy spalania. Możliwe jest też powolne wypalaniu gazu.
Grupa D - to pożary metali, np. aluminium, magnezu, potasu czy sodu. Jest to rodzaj pożaru występujący szczególnie rzadko. Zagrożenie pożarem a nawet wybuchem metalu występuje praktycznie wyłącznie w zakładach wykorzystujących je jako surowce najczęściej w postaci opiłków lub proszku.
Grupa F - grupa pożarów F są to pożary tłuszczów i olejów jadalnych w urządzeniach kuchennych
29. Co wg prawa budowlanego oznacza pojęcie „obiekt budowlany” ?
Art. 5. 1. ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane
„Obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:
1) spełnienie wymagań podstawowych dotyczących:
a) bezpieczeństwa konstrukcji,
b) bezpieczeństwa pożarowego,
c) bezpieczeństwa użytkowania,
d) odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska,
e) ochrony przed hałasem i drganiami,
odpowiedniej charakterystyki energetycznej budynku oraz racjonalizacji użytkowania energii …..”
30.Co wg prawa budowlanego oznacza termin „budynek zamieszkania zbiorowego” ?
Budynek zamieszkania zbiorowego - budynek przeznaczony do okresowego pobytu ludzi, w szczególności hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom wycieczkowy, schronisko młodzieżowe, schronisko, internat, dom studencki, budynek koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie zakładu karnego, aresztu śledczego, zakładu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a także budynek do stałego pobytu ludzi, w szczególności dom dziecka, dom rencistów i dom zakonny
31. Co wg prawa budowlanego oznacza termin „budynek użyteczności publicznej” ?
Budynek użyteczności publicznej - należy przez to rozumieć budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, opieki zdrowotnej, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, świadczenia usług pocztowych lub telekomunikacyjnych oraz inny ogólnodostępny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji, w tym także budynek biurowy i socjalny.
32.Jakie pomieszczenie jest klasyfikowane jako przeznaczone na stały pobyt ludzi ?
Pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi - pomieszczenia, w których przebywanie tych samych osób w ciągu doby trwa dłużej niż 4 godziny.
33. Jakie, wg prawa budowlanego wyróżniamy grupy wysokości budynków ?
Podział budynków na grupy wysokości (§8):
niskie (N) - do 12 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości do 4 kondygnacji nadziemnych włącznie,
średniowysokie (SW) - ponad 12 m do 25 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości od 5 do 9 kondygnacji nadziemnych włącznie,
wysokie (W) - ponad 25 m do 55 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości od 10 do 18 kondygnacji nadziemnych włącznie,
wysokościowe (WW) - powyżej 55 m nad poziomem terenu (i od 19 kondygnacji nadziemnych mieszkalne).
34.Co oznaczają skróty ZL, PM, IN stosowane w opisie stref pożarowych ?
ZL - mieszkalne, zamieszkania zbiorowego
i użyteczności publicznej (charakteryzowane kategorią zagrożenia ludzi),
PM - produkcyjne i magazynowe,
IN - inwentarskie (służące do hodowli inwentarza
35.Co oznacza pojęcie „gęstość obciążenia ogniowego ?
Gęstość obciążenia ogniowego (Q) to energia cieplna, wyrażona w megadżulach, która może powstać przy spaleniu materiałów palnych (ciepło spalania) znajdujących się
w pomieszczeniu, strefie pożarowej lub składowisku materiałów stałych, przypadająca na jednostkę powierzchni tego obiektu, wyrażoną w metrach kwadratowych.
36.Co oznaczają oznaczenia R, E , I stosowane w opisie własności pożarowych elementów
budowlanych ?
Stan graniczny nośności ogniowej (R)- stan, w którym element podany próbie przestaje spełniać swoją funkcję nośną (przestaje przenosić obciążenia konstrukcyjne).
Stan graniczny szczelności ogniowej (E)- stan, w którym element poddany próbie przestaje spełniać funkcje oddzielające na skutek pojawienia się na powierzchni nie nagrzewanej płomieni lub wystąpienia w elemencie badanym szczelin o rozwartości i długości przekraczającej wielkości graniczne.
Stan graniczny izolacyjności ogniowej (I) - stan, w którym element poddany próbie przestaje spełniać funkcje oddzielające na skutek przekroczenia granicznej wartości temperatury powierzchni nie nagrzewanej