BANK PYTAŃ PIELĘGNIARSTWO INTERNISTYCZNE I stopień -

Ewa Szynkiewicz

[e-mail]

1. Edukując pacjenta po przebytym zawale mięśnia sercowego pielęgniarka powinna zwrócić uwagę na spożywanie:

1. Tłuszczy pochodzenia roślinnego oraz zwierzęcego w proporcji 1:3,

2. Tłuszczy nienasyconych

3. Surowych owoców i jarzyn oraz dużej ilości cukrów prostych

4. Podrobów oraz wieprzowiny

2. Pielęgniarka nie zaliczy do czynników ryzyka miażdżycy:

1. Nadciśnienia pierwotnego

2. Cukrzycy, otyłości

3. Palenia papierosów, hiperlipidemii

4. Typu osobowości typu B

3. Jakie czynności może samodzielnie podjąć pielęgniarka do czasu przybycia lekarza podczas wystąpienia u pacjenta z niewydolnością serca obrzęku płuc?

1. Podać płyn do picia oraz leki uspokajające

2. Zmienić pozycję na siedzącą

3. Przyspieszyć przetoczenie zleconych infuzji dożylnych, zapewnić bezpieczeństwo w postaci założenia barierek

4. Zmienić pozycję na siedzącą ze spuszczonymi nogami

4. Doświadczona pielęgniarka zna objawy przedawkowania pochodnych kumaryny (acenokumarol) i dlatego zaliczy do nich:

1. Występowanie obrzęków

2. Krwawienia z błon śluzowych

3. Nudności, wymiotów, biegunki

4. Właściwa odpowiedz a i c

5. Pielęgniarka zna główne przyczyny hipoglikemii, do których zaliczy:

1. Zastosowanie zbyt dużych dawek insuliny lub leków doustnych

2. Inne niż cukrzyca choroby przebiegające z utratą łaknienia

3. Błędy dietetyczne, zbyt intensywny wysiłek fizyczny

4. Wszystkie powyżej

6. W przypadku hipoglikemii u pacjenta przytomnego pielęgniarka poda:

1. Napój słodzony oraz rozważy podanie węglowodanów złożonych

2. Dodatkowy posiłek

3. Dożylnie 40 g glukozy

4. Napój słodzony

7. Które z podanych poniżej zdań jest najbardziej prawidłowe?

1. Edukacja powinna być skierowana na pacjenta i jego najbliższe otoczenie, rodzinę

2. Edukację pacjenta ze schorzeniami reumatologicznymi pielęgniarka powinna prowadzić wyłącznie w formie indywidualnej

3. Edukacja powinna być skierowana wyłącznie na najbliższe otoczenie pacjenta

4. Edukację pacjenta ze schorzeniami reumatologicznymi pielęgniarka powinna prowadzić tylko w ramach zajęć grupowych

8. Badanie przesiewowe w kierunku cukrzycy przy użyciu doustnego testu tolerancji glukozy pielęgniarka wykonuje z użyciem:

1. 75 g glukozy rozpuszczonej w 200 ml wody (pacjent powinien wypić roztwór w ciągu 5 minut)

2. 50 g glukozy rozpuszczonej w 300 ml wody (pacjent powinien wypić roztwór w ciągu 7 minut)

3. 75 g glukozy rozpuszczonej w 250 ml wody

4. 75 g glukozy rozpuszczonej w 250-300 ml wody (pacjent powinien wypić roztwór w ciągu 5 minut)

9. Dobrze wyedukowana pielęgniarka wie, że aktualnie stosowaną insulinę przechowujemy w:

1. Lodówce

2. Temperaturze pokojowej

3. Zamrażalniku

4. Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe

10. Do głównych powikłań cukrzycy nie należy:

1. Retinopatia

2. Nefropatia

3. Neuropatia

4. Retikulopatia

11. Zgodnie z działaniem analogi insuliny ludzkiej podajemy:

1. Przed posiłkiem 30 minut,

2. Okołoposiłkowo,

3. Tylko w trakcie posiłku,

4. Zawsze 15 minut po posiłku.

12. Pielęgniarka wie, że podczas podawania dożylnego insuliny:

1. Można zastosować wszystkie rodzaje insulin

2. Stosujemy insuliny analogowe,

3. Używamy insulin ludzkich,

4. Używamy insulin krótkodziałających.

13. Podczas nagłego zatrzymania krążenia pielęgniarka:

1. Postępuje zgodnie z algorytmem BLS

2. Ocenia stan przytomności

3. Układa chorego w pozycji bezpiecznej

4. Wzywa pomoc

14. Igły do podawania insuliny stosujemy:

1. Tylko raz

2. Zmieniamy raz dziennie

3. Wymieniamy co tydzień

4. Jedna igła do jednego wkładu insuliny

15. Prawidłowa glikemia na czczo wynosi:

1. 60 - 99 mg/dl

2. 125 mg/dl

3. 100 mg/dl

4. 90 mg/dl

16. U pacjenta z rozpoznaną perforacją wrzodu trawiennego żołądka pielęgniarka nie zaobserwuje:

1. Deskowatego napięcia powłok brzusznych

2. Napiętej, spoconej, przelęknionej twarzy

3. Wzrostu ciśnienia tętniczego krwi i przyspieszenia tętna

4. Bólu brzucha nasilającego się przy nagłym oderwaniu uciskającej go ręki

17. Zalecając dietę pacjentowi z zaostrzeniem choroby wrzodowej żołądka pielęgniarka nie powie mu:

1. Aby jadał regularnie, częściej, ale w małych ilościach

2. Aby spożywał dużo surowych warzyw, owoców i soków

3. Aby wyeliminował potrawy wzdymające

4. Aby ograniczył spożycie błonnika

18. Pacjent cierpiący z powodu refluksu żołądkowo - przełykowego może skarżyć się na:

1. Bóle zamostkowe

2. Przewlekły kaszel i chrypkę

3. Zgagę

4. Wszystkie powyższe

19.Przygotowując chorego do badania - pH-metrii - pielęgniarka powie mu, iż badanie to będzie polegało na:

1. Ocenie odczynu śluzu przełykowego pobranego w trakcie endoskopii

2. Wprowadzeniu podczas zgagi przez samego pacjenta papierka lakmusowego głęboko do jamy ustnej i odczytaniu na skali barwnej pH zarzuconej treści

3. 24 - godzinej rejestracji pH w przełyku pacjenta dzięki połknięciu przez niego elektrody pomiarowej

4. 12 - godzinnej rejestracji pH w przełyku za pomocą specjalnej sondy i rejestratora, podczas której pacjent może tylko pić wodę

20.Pielęgniarka przygotowując standardowo pacjenta do gastroskopii:

1. Dopilnowuje, by był na czczo, nie palił papierosów, wyjął protezy zębowe

2. Wykonuje wlew doodbytniczy, znieczula gardło

3. Informuje o przebiegu, celu badania, układa pacjenta na prawym boku z przygiętą do klatki piersiowej głową

4. Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe

21. Wskaż nieprawdziwe dokończenie zdania: Po gastroskopii połączonej z pobraniem wycinka błony śluzowej na test ureazowy pielęgniarka:

1. Zaleci, by po powrocie odruchu połykania pacjent pił zimne napoje

2. Obserwuje pacjenta pod kątem występowania bólu, zwłaszcza podczas połykania

3. Obserwuje pacjenta pod kątem odkrztuszania świeżej krwi

4. Jak najszybciej transportuje pobrany wycinek zabezpieczony formaliną do laboratorium

22. Nieprawdą jest, iż pielęgniarka przygotowując pacjentkę do badania stolca na krew utajoną, przekazuje jej, aby:

1. Na 3 dni przed badaniem nie przyjmowała preparatów żelaza, wit. C, kwasu acetylosalicylowego

2. Pobrała kilka próbek ze stolca oddanego w ciągu całego dnia

3. Na 3 dni przed badaniem wykluczyła potrawy mięsne i warzywa zielone

4. Nie była podczas pobierania kału w fazie menstruacyjnej

23. Pielęgniarka edukując chorego z niewydolnością wątroby zagrożoną rozwojem encefalopatii nie zaleci:

1. Diety bogatobiałkowej

2. Stosowania laktulozy

3. Suplementacji składników mineralnych

4. Eliminacji alkoholu

24. Elementem typowej sylwetki psychofizycznej chorego ze zdekompensowaną marskością wątroby nie jest:

1. Drżenie grubofaliste rąk

2. Pobudzenie psychoruchowe i wzmożona senność

3. Zasinienie wewnętrznych powierzchni dłoni

4. Puchlina brzuszna

25. Przyczyną rozwoju wodobrzusza - poważnego problemu terapeutyczno - pielęgnacyjnego w przebiegu marskości wątroby nie jest:

1. Niedobór albumin

2. Nadciśnienie wrotne

3. Wtórny hipoaldosteronizm z hiponatremią

4. Zaburzenie odpływu chłonki z wątroby

26. Aby przyspieszyć eliminację drobnoustrojów z dróg moczowych pielęgniarka nie zaleci choremu z ZUM:

1. Spożywania produktów żywnościowych zakwaszających mocz

2. Wypijania dziennie przynajmniej 2 l płynów

3. Jedzenia cytrusów i picia soków cytrusowych

4. Spożywania w zwiększonych ilościach korzenia pietruszki i selera

27. U podłoża rozwoju ostrej przednerkowej niewydolności nerek może leżeć:

1. Zawał mięśnia sercowego

2. Ostre zapalenie trzustki

3. Utrata krwi

4. Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe

28. Pielęgniarka opiekująca się pacjentem ze schyłkową niewydolnością nerek wie, że na tym etapie schorzenia leczeniem z wyboru nie jest:

1. Leczenie zachowawcze

2. Transplantacja nerek

3. Dializa otrzewnowa

4. Dializa zewnątrzustrojowa

29. Edukacja odnośnie diety pacjenta w fazie krańcowej mocznicy leczonej dializoterapią zakłada zasadę:

1. Ograniczenie spożycia białka do 0,5 g/kg m.c./dobę

2. Radykalne zmniejszenie podaży sodu i wapnia

3. Ograniczenie podaży potasu

4. Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe

30. Wskaż zdanie fałszywe dotyczące schorzeń tarczycy:

1. W chorobie Hashimoto stosuje się do opanowania objawów tyreostatyki.

2. Problemem chorych z chorobą Gravesa - Basedowa jest zespół suchego oka

3. Chorzy z chorobą Plummera chudną, nadmiernie się pocą i cierpią z powodu uczucia gorąca oraz bezsenności

4. Objawem zauważalnym u chorych z niedoczynnością tarczycy jest ochrypnięty głos

31. Nieprawdą jest, że do powstania przełomu tyreotoksycznego może doprowadzić:

1. Zadziałanie silnego stresora u osoby z hipertyreozą

2. Nagłe odstawienie tyroksyny

3. Podanie kontrastowego preparatu jodowego

4. Niedostateczne przygotowanie chorego z hipertyreozą do resekcji gruczołu tarczowego

32. Pielęgniarka, po otrzymaniu wyniku morfologii krwi pacjenta i stwierdzeniu bardzo niskiego poziomu Hb, w pierwszej kolejności powinna:

1. Odszukać lekarza pacjenta i poinformować go o złym wyniku

2. Zadzwonić do laboratorium, by upewnić się, czy nie zaszła pomyłka

3. Udać się do pacjenta, by ocenić jego stan

4. Przygotować zestaw po powtórnego pobrania krwi w celu weryfikacji wyniku morfologii

33. Pielęgniarka opiekująca się pacjentem powinna wiedzieć, że II stopień nadciśnienia tętniczego to ciśnienie mieszczące się w granicach:

1. Ciśnienie skurczowe 140-159 mmHg, ciśnienie rozkurczowe 100-109 mmHg

2. Ciśnienie skurczowe 159- 179 mmHg, ciśnienie rozkurczowe 100-109 mmHg

3. Ciśnienie skurczowe 160-179 mmHg, ciśnienie rozkurczowe 100-109 mmHg

4. Ciśnienie skurczowe 160-179 mmHg, ciśnienie rozkurczowe 90-99 mmHg

34. Do najczęstszych błędów popełnianych podczas pomiaru ciśnienia tętniczego należą:

1. Zbyt szybkie opróżnianie mankietu, zbyt wolne opróżnianie mankietu

2. Zbyt wolne opróżnianie mankietu, brak podparcia kończyny w czasie pomiaru

3. Brak jednoczesnej oceny tętna, zbyt mocne przyłożenie słuchawki

4. Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe

35. Podczas przeprowadzania badania przedmiotowego pielęgniarka powinna zwrócić uwagę na:

1. Wygląd skóry, rozwój tkanki poskórnej

2. Rozwój tkanki tłuszczowej, owłosienie

3. Możliwość wystąpienia wybroczyn, lokalizację i charakter uderzenia koniuszkowego serca

4. Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe

36. Podczas odczytywania pomiaru ciśnienia tętniczego pielęgniarka powinna wiedzieć, że mankiet należy opróżniać z prędkością:

1. 4-5 mmHg/s

2. 2-3 mmHg/s

3. 6-8 mmHg/s

4. 8-10mmHg/s

37. Aby właściwie prowadzić edukację pacjentów z chorobą nadciśnieniową pielęgniarka powinna wiedzieć, że w ciągu doby chory powinien spożywać nie więcej niż:

1. 2 gramy chlorku sodu

2. 5 gram sodu

3. 5 gram soli

4. Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe

38. Pielęgniarka w procesie edukacyjnym powinna przekazać pacjentowi, że przeciwwskazaniem do wykonywania wysiłku fizycznego u pacjenta z nadciśnieniem tętniczym nie jest:

1. Spoczynkowe ciśnienie skurczowe < 180 mmHg

2. Zaawansowana miażdżyca naczyń

3. Zakrzepowe zapalenie żył

4. Brak wyrównania metabolicznego cukrzycy

39. Pielęgniarka określa stopień otłuszczenia ciała pacjenta przy wykorzystaniu

wskaźnika BMI, czyli Body Mass Index inaczej wskaźnik Queteleta, który wyraża się:

A. Ilorazem wagi ciała w kilogramach i kwadratu wysokości ciała w metrach,

B. Ilorazem wagi ciała w kilogramach i wysokości ciała w centymetrach,

C. Sumą wagi ciała w kilogramach i wysokości w centymetrach,

D. Suma wagi ciała w kilogramach i wysokości w metrach kwadratowych.

40. Realizując elementy zadań leczniczych u pacjenta ze zdiagnozowaną białaczką pielęgniarka powinna zalecić spożywanie:

1. Produktów surowych, bezglutenowych, podgrzanych w mikrofalówce

2. Produktów wyłącznie poddanych obróbce termicznej, bezmlecznych, pieczywa chrupkiego

3. Pieczywa opiekanego w tosterze, doprawionego papryką, podgrzanego w mikrofalówce

4. Pieczywa pakowanego ciśnieniowo, poddanego obróbce termicznej, z wyłączeniem

ostrych przypraw

41.Opisując sylwetkę psychofizyczną pacjenta z białaczką do zadań pielęgniarki należy zwrócenie uwagi na:

1. Powiększenie śledziony, zadyszki po wysiłku, wymioty

2. Bóle języka, łamliwe paznokcie, anurię

3. Trudności w połykaniu, nadpobudliwość, skazę krwotoczną

4. Ból pod lewym łukiem żebrowym, palce dobosza, głowę meduzy

42. Przeprowadzając edukację pacjenta z białaczką pielęgniarka nie powinna:

1. Uczyć samokontroli w zakresie przyjmowania leków

2. Przygotować chorego do zwiększenia kontaktów społecznych

3. Przygotować pacjenta do współdziałania w grupach samopomocowych

4. wdrożyć rodzinę pacjenta do udzielania pomocy choremu

43.Celem edukacji chorego n astmę powinno być przekazanie pacjentowi wiedzy o chorobie, a także:

1. Modyfikacja zachowań, które wpływają na postrzeganie choroby

2. Kształtowanie odpowiedniej postawy wobec leczenia, zwiększenie samodzielności w codziennym życiu w zakresie radzenia sobie z chorobą

3. Umiejętność identyfikowania sytuacji zagrożenia i wiedza, jak w takim przypadku postępować

4. Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe

44.Brak prawidłowej edukacji pacjenta z astmą w zakresie stosowania poprawnej techniki inhalacji może być przyczyną:

1. Zwiększonej depozycji leku, a tym samym zwiększeniem działania leku

2. Zmniejszonej depozycji leku w płucach, a tym samym ograniczeniem działania leku

3. Zmniejszonej depozycji leku i prawidłowym działaniem leku

4. Zwiększonej depozycji leku i prawidłowym działaniem leku

45.Do czynników nasilających objawy astmy pielęgniarka powinna zaliczyć:

1. Czynne i bierna narażenia na dym tytoniowy, inhibitory konwertazy angiotensyny II

2. Alergeny pochodzenia zwierzęcego, pleśnie, roztocze kurzu domowego

3. Stres, kokaina

4. Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe

46.W przypadku pacjenta z astma oskrzelową zaburzone są obie fazy oddechu, tzn:

1. Wdech, który jest utrudniony oraz wydech, który jest spłycony

2. Wdech, który jest wydłużony oraz wydech, który jest wydłużony

3. Wdech, który jest skrócony oraz wydech, który jest wydłużony

4. Wdech, który jest skrócony oraz wydech, który jest skrócony

47.Na etapie stawiania diagnozy uściślonej pacjenta z astmą zbędne będzie pozyskanie informacji dotyczących:

1. Występowania objawów: duszność, kaszel, sinica

2. Występowania objawów: kaszel, odksztuszanie wydzieliny, ból

3. Pokasływanie, kłucie w klatce piersiowej

4. Występowanie objawów: uczucie ciężaru w klatce piersiowej, przejściowa krótkowzroczność

48.Zadania diagnostyczne w pracy pielęgniarki to:

1. Wszystkie te czynności, które wykonuje pielęgniarka w celu przygotowania chorego do badań diagnostycznych

2. Wszystkie te czynności, które wykonuje pielęgniarka uczestnicząc w badaniach diagnostycznych

3. Wszystkie te czynności, które wykonuje pielęgniarka w celu postawienia diagnozy pielęgniarskiej

4. Wszystkie te czynności, które wykonuje pielęgniarka pobierając materiał do badań diagnostycznych

49.Opisując sylwetkę psychofizyczną pacjenta hospitalizowanego na oddziale internistycznym pielęgniarka powinna uwzględnić w ocenie:

1. Stan fizyczny i psychiczny chorego, zakres niezbędnych do wykonania czynności opiekuńczych, warunki socjoekonomiczne, tryb życia, potrzeby i problemy chorego

2. Stan fizyczny i psychiczny chorego, warunki socjoekonomiczne, tryb życia, potrzeby i problemy chorego

3. Stan fizyczny i psychiczny chorego, poziom deficytu samoopieki i sposób udzielania pomocy w tym zakresie, warunki socjoekonomiczne, tryb życia, potrzeby i problemy chorego

4. Stan fizyczny i psychiczny chorego, zakres niezbędnych do wykonania czynności opiekuńczych, warunki socjoekonomiczne, tryb życia, potrzeby i problemy chorego, sposób przygotowania do planowanych badań diagnostycznych

50.Pielęgniarka realizując zadania edukacyjne wobec chorych internistycznie powinna wiedzieć, że jest to:

1. Świadome przekazywanie niezbędnej wiedzy koniecznej do modyfikacji stylu życia i ułatwienia funkcjonowania z chorobą

2. Profesjonalne uczenie i wdrażanie chorego do prawidłowego kontrolowania stanu swojego organizmu

3. Świadome wytwarzanie sposobności do uczenia się, sposobności tak zaplanowanych, by ułatwiły dokonanie się wcześniej określonej zmiany zachowania pacjenta

4. Profesjonalne uczenie chorego mające na celu zapoznanie z głównymi czynnikami ryzyka rozwoju danej choroby, wskazanie zwiastunów i objawów świadczących o jej zaostrzeniu

51.Dane personalne chorego, wartości pomiarów parametrów, dolegliwości chorego, jego problemy, potrzeby, wyniki badań diagnostycznych to:

1. Zadania diagnostyczne

2. Opis rzeczywistej sylwetki chorego

3. Opis typowej sylwetki chorego

4. a i b prawdziwe

52.Z punktu widzenia skuteczności edukacji najważniejszą cechą celów edukacji jest:

1. Wykonalność

2. Konkretność

3. Twórczość

4. Logiczność

53. Pielęgniarka oceniając wydalony przez chorego mocz może samodzielnie określić:

1. Jego właściwości chemiczne

2. Jego właściwości fizyczne

3. Żadnych z nich

4. a i b prawidłowe

54.Pielęgniarka prowadząca obserwację pacjenta, jeśli stwierdzi u chorego po odpoczynku nocnym obrzęki na twarzy i rękach może domniemywać, że są one pochodzenia:

1. Krążeniowego

2. Sercowego

3. Nerkowego

4. Naczyniowego

55.Pielęgniarka diagnozując chorego wie, iż pierwszym objawem, na który skarżą się chorzy, u których rozpoznaje się POChP jest:

1. Płytki, poranny kaszel

2. Duszność spoczynkowa

3. Duszność wysiłkowa

4. Kaszel z odpluwaniem lepkiej wydzieliny

56.Które z działań w opiece nad pacjentami z POChP ma priorytetowe znaczenie dla powstrzymania choroby, mimo, iż jest ona nieuleczalna:

1. Skrupulatne, zgodne ze zleceniem lekarza podawanie leków rozszerzających oskrzela

2. Przygotowanie do prawidłowego przyjmowania leków drogą wziewną

3. Spowodowanie zaprzestania palenia papierosów

4. Wdrożenie do zaprzestania wysiłku fizycznego

57.Pacjent chorujący na astmę przyjmujący lek drogą wziewną, przed przyjęciem go powinien:

1. Wziąć szybki, głęboki oddech, wstrzymać go i zaaplikować lek

2. Wziąć powoli płytki oddech, wstrzymać go i zaaplikować lek

3. Wykonać kilka spokojnych oddechów i zaaplikować lek

4. Wstrzymać oddech, zaaplikować lek biorąc szybki jak najgłębszy wdech.

58.Pielęgniarka biorąca udział w monitorowaniu pracy nerek powinna wiedzieć, że klirens:

1. Określa objętość osocza krwi oczyszczonej z danej substancji w jednostce czasu

2. Określa stężenie danej substancji w określonej jednostce objętości

3. Określa objętość moczu wydzielanego w określonej jednostce czasu

4. Określa ciężar właściwy wydalanego moczu

59.Istotą astmy według aktualnych definicji jest:

1. Wilgotny kaszel, świszczący oddech, duszność wysiłkowa, bladość powłok skórnych

2. Zwiększona wrażliwość dróg oddechowych na różne bodźce, nadreaktywność oskrzeli

3. Ograniczenie przepływu powietrza w drogach oddechowych, stwierdzane w spirometrii

4. Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe

60.Realizując zadania edukacyjne wobec pacjenta z czynną chorobą wrzodową, pielęgniarka pouczy chorego, iż powinien przyjmować posiłki:

1. Ciepłe a nawet niekiedy gorące

2. Letnie o neutralnej temperaturze

3. Chłodne a nawet niekiedy zimne

4. Letnie z wyłączeniem napojów

Piśmiennictwo:

Cegła B., Faleńczyk K., Kuczma-Napierała J.: Wybrane zagadnienia z pielęgniarstwa internistycznego., Akademia Medyczna w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2003

Ciechaniewicz W. (red.): Pielęgniarstwo. Ćwiczenia. PZWL, W-wa 2004

Daniluk J., Jurkowska G.:(red.). Zarys chorób wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa., Czelej, Lublin 2005

Hasik J., Gawęcki J. (red.): Żywienie człowieka zdrowego i chorego., Wyd. Naukowe PWN, W-wa 2007

Jurkowska G., Łagoda K. (red.): Pielęgniarstwo internistyczne. Podręcznik dla studiów medycznych., PZWL, W-wa 2011

Kędziora - Kornatowska K., Muszalik M., Krajewska - Kułak E., Wrońska I. (red.): Repetytorium z pielęgniarstwa. Podręcznik dla studiów medycznych., PZWL, W-wa 2010

Kokot T. (red.):.Ostre stany zagrożenia życia w chorobach wewnętrznych., PZWL, W-wa 2008

Talarska D., Zozulińska - Ziółkiewicz D. (red.): Pielęgniarstwo internistyczne. Podręcznik dla studiów medycznych., PZWL, W-wa 2009

---