Magnetoterapia i magnetostymulacja

Magnetoterapia - wyjątkowo skutecznej metody leczenia pulsującym polem magnetycznym niskiej częstotliwości. Ten rodzaj terapii - polem magnetycznym - jest powszechnie stosowany w Niemczech, Austrii i Szwajcarii. Ostatnio również w Polsce wzrasta zainteresowanie tą metodą. Jej prekursorem był James Maxwell, który ponad sto lat temu uzyskał patent na lecznicze wykorzystywanie impulsowego pola magnetycznego. Magnetoterapia znalazła już zastosowanie w kilkunastu działach medycyny, m.in. w ortopedii, reumatologii, chorobach wewnętrznych, uzyskując wysokie uznanie specjalistów. Skuteczność tej metody jest dużo większa w porównaniu z obecnie stosowanymi. W przeciwieństwie do metod konwencjonalnych fizykoterapii, umożliwia ona głębokie, a nie wyłącznie powierzchniowe oddziaływanie na organizm. Co więcej, jest to praktycznie jedyna metoda wskazana i zalecana do stosowania przy stanach zapalnych. Terapia polem magnetycznym jest bezpieczna i może stanowić samodzielną metodę lub mieć istotne znaczenie w procesie kompleksowego leczenia.

Rodzaje pól:

Pole elektromagnetyczne - pole fizyczne, za pośrednictwem którego następuje wzajemne oddziaływanie obiektów fizycznych o właściwościach elektrycznych i magnetycznych, np. naładowanych cząstek spoczywających lub będących w ruchu, dipoli magnetycznych itp.

Wokół przewodnika przez który płynie prąd elektryczny, istnieje pole magnetyczne. Zjawisko indukcji elektromagnetycznej jest dowodem wywoływania pola elektrycznego przez zmienne pole magnetyczne. Pola te są zatem od siebie wzajemnie uzależnione. Do tego wniosku doszedł szkocki fizyk James Clerk Maxwell. Udowodnił on, że pole elektryczne istnieje zawsze tam, gdzie zmienia się pole magnetyczne. Wykazał też, że zmienne pole elektryczne powoduje powstanie zmiennego pola magnetycznego. Pola te przenikają się nawzajem tworząc tzw. pole elektromagnetyczne opisane równaniami Maxwella. Zmiany pola elektrycznego i magnetycznego rozchodzące się w przestrzeni (z prędkością 300 000 km/s w próżni) tworząc falę elektromagnetyczną. Do fal elektromagnetycznych należą m.in.:

• fale radiowe,

• fale świetlne,

• mikrofale,

• promieniowanie γ (gamma),

• promieniowanie X (rentgenowskie).

Wpływ pola elektromagnetycznego na organizmy żywe

Wszystkie organizmy które żyją na Ziemi, podlegają działaniu ziemskiego pola magnetycznego. Wiadomo że Ziemia jest gigantycznym magnesem, wytwarzającym wokół siebie stałe pole magnetyczne. Tkanka żywa jest na ogół mało podatna na działanie pola magnetycznego. Wpływ takiego silnego pola magnetycznego na układ nerwowy u ludzi i zwierząt przejawia się opóźnionym czasem reakcji. Natomiast u roślin działanie silnego pola magnetycznego powoduje kurczenie się komórek i zmiany w błonach komórkowych.

U niektórych gatunków zwierząt np. owadów, ptaków lub ryb pole magnetyczne Ziemi odpowiada za bezbłędną orientację w przestrzeni (np. coroczne wędrówki ptaków do tych samych miejsc lęgowych różnie położonych geograficzne dla różnych gatunków). W organizmach tych zwierząt muszą występować narządy pełniące funkcje biologicznych "kompasów" sprzężonych najprawdopodobniej z "zegarem biologicznym". Sztuczne zmiany wywołane np. przez przymocowanie do głowy ptaka miniaturowego magnesu, powodują całkowitą utratę orientacji i chęć "podróży" w innym kierunku. Gdy izolowano rośliny i zwierzęta od wpływu ziemskiego pola magnetycznego, zaobserwowano u nich zakłócenia w ich biorytmie życia.

Pole elektryczne - „Czysta" postać pola elektrycznego występuje w przypadku, gdy ładunki się nie poruszają. Takie pole nazywane jest polem elektrostatycznym. Na rysunkach pole elektrostatyczne przedstawiane jest w postaci linii sił pola. Linie te pokazują, w którą stronę działa siła na niewielki dodatni ładunek (tzw. ładunek próbny) umieszczony w tym polu.

     

Na rysunkach powyżej przedstawione są linie sił pola elektrostatycznego pojedynczego punktowego ładunku dodatniego i ujemnego.

Pole elektrostatyczne - przestrzeń w której na ładunek elektryczny działa siła. Pole to opisuje się przez natężenie pola elektrycznego lub potencjału elektrycznego. Zmienne pole elektryczne jest składnikiem fotonu i nośnikiem energii elektrycznej. Statyczne pole elektryczne może być opisywane przez rozprzestrzenianie się wirtualnych fotonów.

Zmienne pole elektryczne powoduje powstawanie pola magnetycznego

Natężenie pola elektrycznego jest polem wektorowym
definiowane przez siłę
działającą na ładunek elektryczny q:

Pole magnetyczne - W fizyce przestrzeń, w której siły działają na poruszające się ładunki elektryczne a także na ciała mające moment magnetyczny niezależnie od ich ruchu. Pole magnetyczne jest obok pola elektrycznego przejawem pola elektromagnetycznego. W zależności od opisu (obserwatora), to samo zjawisko może być opisywane jako objaw pola elektrycznego, magnetycznego lub obu.

Pole magnetyczne jest polem wektorowym, wielkość fizyczna używana do opisu pola magnetycznego to indukcja magnetyczna. Kierunek pola określa ustawienie igły magnetycznej lub obwodu, w którym płynie prąd elektryczny.

Obrazowo pole magnetyczne przedstawia się jako linie pola magnetycznego. Źródłem pola magnetycznego są:

• poruszające się ładunki elektryczne,

• przewodniki w których płynie prąd elektryczny,

• ciała namagnesowane,

• zmienne w czasie pole elektryczne.

Przewodnik z prądem oraz ciało namagnesowane możemy traktować jako ciało w którym poruszają się ładunki.

Definicja

Podobnie jak pole elektryczne, pole magnetyczne jest zdefiniowane poprzez siłę jaką wywołuje. W układzie SI pole magnetyczne opisuje indukcja magnetyczna jako:

Gdzie

F siła, wyrażona w niutonach

iloczyn wektorowy

to ładunek elektryczny w kulombach

to prędkość ładunku
, wyrażona w metrach na sekundę

B indukcja magnetyczna w teslach

Magnetostymulacja - jest w odróżnieniu od magnetoterapii - działaniem wolno-zmiennymi polami magnetycznymi o słabym natężeniu. Pomijając dane techniczne- dostępne w opisie urządzeń, należy zauważyć, że pola te zastępują wpływ magnetyzmu ziemi, którego brak w przestrzeni kosmicznej jest przyczyną chorób kosmonautów w długich lotach.

Pozytywne oddziaływanie magnetostymulacji dotyczy następujących procesów w organizmie:

-        poprawy wysyceniem tlenem krwi tętniczej

-       wzrost objętości krwi w krążeniu włośniczkowym,

-        rozrzedzenie krwi, szczególnie po dużym wysiłku ( skutkującym zlepianiem się erytrocytów w rulony co grozi trombozą ).

Wymienione zjawiska powodują, że można regenerować narząd ruchu przy zwyrodnieniach i innych zmianach w układzie kostnym, gojeniu ran i złamań kości, zakwaszeniu powysiłkowym mięśni.

Magnetostymulacja działa na centralne narządy w mózgowiu jak np. przysadka mózgowa, pełniąca nadrzędną role dla wszystkich procesów hormonalnych w tarczycy, nadnerczach, itp.

Stąd działanie antystresowe i kojące w okresie ostrego treningu, startów czy długiego transportu.

Magnetyzm - zespół zjawisk obejmujący wszystkie tzw. oddziaływania magnetyczne. W skali makroskopowej magnetyzm przejawia się jako oddziaływanie między prądami elektrycznymi, między prądami a magnesami (tj. między ciałami mającymi stały moment magnetyczny) i między magnesami. Oddziaływanie odbywa się za pośrednictwem pola magnetycznego i jest spowodowane magnetyzmem mikrocząsteczek (elektronów, protonów, neutronów), obdarzonymi elementarnymi momentami magnetycznymi, związanymi zarówno z ich strukturą wewnętrzną, jak i z ruchem postępowym.

Paramagnetyzm - zjawisko polegające na porządkowaniu się większości spinów elektronów ciała zgodnie z liniami zewnętrznego pola magnetycznego. Właściwości paramagnetyczne posiadają substancje o niesparowanych elektronach. Substancja taka, tzw. paramagnetyk jest przyciągany przez magnes, jednak znacznie słabiej niż ferromagnetyk.

Paramagnetyki mają przenikalność magnetyczną μ niewiele większą od jedności. Dla ferromagnetyków μ jest wielokrotnie większe od 1.

Przykłady paramagnetyków:

• powietrze

• aluminium

• platyna

Diamagnetyzm - zjawisko polegające na indukowaniu się w ciele, znajdującym się w zewnętrznym polu magnetycznym pola przeciwnego, osłabiającego działanie zewnętrznego pola. Diamagnetyzm występuje przeważnie w związkach chemicznych posiadających wiązania wielokrotne lub układ aromatyczny. Zewnętrzne pole indukuje w takim układzie prąd elektryczny, który powoduje powstanie pola magnetycznego, skierowanego przeciwnie do pola zewnętrznego. Diamagnetyk jest odpychany przez magnes.Umieszczenie diamagnetyka w zewnętrznym polu magnetycznym powoduje powstanie w tym materiale pola magnetycznego skierowanego przeciwnie. Dla tych ciał względna przenikalność magnetyczna ośrodka jest nieco mniejsza od jedności. Do diamagnetyków zaliczamy: gazy szlachetne; pierwiastki: Si, P, Zn, Mg, Au.

Ferromagnetyzm - jest zjawiskiem, w którym materia przy niezbyt wysokich temperaturach wykazuje własne, spontaniczne namagnesowanie. Jest jedną z najsilniejszych postaci magnetyzmu i jest odpowiedzialny za większość magnetycznych zachowań spotykanych w życiu codziennym. Razem z ferrimagnetyzmem jest podstawą istnienia wszystkich magnesów trwałych (jak i zauważalnego przyciągania innych metali przez nie).

Materiały ferromagnetyczne

Materiał	Temp. Curie(K)
Co	1388
Fe	1043
FeOFe2O3	858
NiOFe2O3	858
CuOFe2O3	728
MgOFe2O3	713
MnBi	630
Ni	627
MnSb	587
MnOFe2O3	573
Y3Fe5O12	560
CrO2	386
MnAs	318
Gd	292
Dy	88
EuO	69
Zestawienie krystalicznych materiałów ferromagnetycznych wraz z ich temperaturą Curie w kelwinach.

Materiały, które wykazują ferromagnetyzm zwane są ferromagnetykami. Jest bardzo dużo ich krystalicznych przedstawicieli: żelazo, kobalt, nikiel oraz gadolin, terb, dysproz, holm i erb wśród pierwiastków oraz wiele stopów i związków chemicznych. Tabela po prawej ukazuje nam reprezentatywną ich listę, wraz z punktami Curie - temperaturami, powyżej których tracą one właściwości ferromagnetyczne /patrz niżej/.
Ferromagnetyczne stopy metali, których składniki w czystej formie nie wykazują ferromagnetyzmu, nazywane są stopami Heuslera.

Można również wytworzyć amorficzny (niekrystaliczny, bezpostaciowy) ferromagnetyczny stop metaliczny poprzez bardzo szybkie ochłodzenie płynnego stopu. Skutkuje to tym, że jego własności są niemal izotropowe, to z kolei powoduje niską koercję, wysoką przenikalność magnetyczną, wysoką rezystywność (opór właściwy). Typowym takim materiałem jest stop metali przejściowych (zazwyczaj Fe, Co czy Ni, 80%) z półmetalami (B, C, Si, P), obniżającymi temperaturę topnienia stopu.
Jednym z przykładów takiego amorficznego stopu jest Fe₈₀B₂₀ (Metglas 2605), z temp. Curie 647K i nasyceniem magnetycznym 125,7mT w temp. pokojowej (dla porównania: żelazo: 1043K i 170,7mT). Temperatura topnienia wynosi jedynie 714K (Fe - 1811K).

Wyjaśnienie fizyczne

Atom jako dipol magnetyczny

Spin elektronu, łączony z jego orbitalnym momentem pędu, skutkuje magnetycznym momentem dipolowym i wytwarza pole magnetyczne. Klasycznym odpowiednikiem kwantowo-mechanicznego spinu jest wirująca, elektrycznie naładowana kula, ale wersja kwantowa posiada wyraźne różnice, jak np. fakt przybierania dyskretnych wartości (jak jedynie "góra"-"dół"), podobnie jak dla ruchu orbitalnego elektronu analogiem jest prąd kołowy.

W wielu materiałach (ściślej tych, które posiadają zapełnione powłoki elektronowe) całkowity moment dipolowy wszystkich elektronów wynosi zero (sparowanie: spiny "góra"-"dół" znoszą się). Jedynie atomy z częściowo zapełnioną powłoką (niesparowanymi spinami) posiadają wypadkowy moment magnetyczny różny od zera. Dipole te ustawiają się równolegle do linii zewnętrznego pola, ale z ustawienia tego wytrącane są przez drgania termiczne - substancje. W substancjach tych wytwarza się wewnętrzne pole magnetyczne skierowane zgodnie z zewnętrznym polem magnetycznym. Materiały te to paramagnetyki (substance o przeciwnych własnośćiach to diamagnetyki).

Wśród paramagnetyków są takie substancje w których oddziaływania między atomami powodują ustawianie sąsiednich dipoli magnetycznych w tym samym kierunku, nawet bez zewnętrznego pola magnetycznego, obszary o jednakowym namagnesowaniu nazywamy domenami magnetycznymi. W zależności od materiału domeny te mogą łatwo (ferromagnetyki miękkie) lub trudno (ferromagnetyki twarde) zmieniać kierunek namagnesowania oraz granice domen.

W ferromagnetykach miękkich bez obecności zewnętrznego pola magnetycznego domeny ustawiają się tak, by zminimalizować energię ciała jako całości.

W ferromagnetykach twardych wykonanych w obecności silnego zewnętrznego pola magnetycznego uporządkowanei domen pozostaje nawet po usunięciu zewnętrznego pola magnetycznego i znane są one jako magnesy trwałe

Domeny magnetyczne

Nawiązując do klasycznej teorii elektromagnetyzmu, dwa pobliskie dipole magnetyczne powinny ustawiać się w przeciwległych, tzn. antyrównoległych kierunkach, analogicznie do dwóch swobodnych magnesów (co utworzyłoby materiał antyferromagnetyczny). Jednak w ferromagnetyku, gdzie między elektronami zachodzi oddziaływanie elektrostatyczne, stan układu może być bardziej stabilny i energetycznie korzystniejszy wówczas, gdy spinowe momenty magnetyczne elektronów ustawią się w tym samym kierunku (równolegle). Ich energia elektrostatyczna zostaje obniżona i jej różnica nazywana jest energią wymiany, a całe zjawisko - wymiennym oddziaływaniem wzajemnym. Takie grupy dipoli ukierunkowanych równolegle tworzą obszary spontanicznego namagnesowania, zwane domenami magnetycznymi (obszarami Weissa). Materia w domenie jest więc całkowicie namagnesowana w jednym kierunku, zwykle wzdłuż jedenj z głównych osi krystalograficznych (w metalu).

Jednak w większej skali (po wielu tysiącach jonów) przewaga energii wymiany ustępuje na korzyść klasycznej tendencji dipoli do ustawiania się antyrównolegle. Wyjaśnia to, dlaczego nienamagnetyzowany ferromagnetyk nie posiada wypadkowego pola magnetycznego (bądź posiada niewielkie) - momenty magnetyczne wszystkich, bezładnie zorientowanych domen znoszą się, dając zerowy bądź zbliżony do zera wypadkowy moment magnetyczny całego ciała.
Przejście pomiędzy dwiema domenami, gdzie magnetyzacja zmienia kierunek, nazywane jest granicą domenową (np. granica Blocha/Néela, zależnie od tego, czy magnetyzacja zmienia się równolegle/prostopadle do powierzchni domeny) i jest stopniowym przejściem w skali atomowej (obejmuje dystans ok. 300 jonów żelaza). Istnienie domen zostało potwierdzone doświadczalnie przez N.S. Akułowa i jego zespół, mają one rozmiary liniowe rzędu 10^-5m-10^-4m.

Ferromagnetyk w polu magnetycznym

A więc zwykły kawałek materiału ferromagnetycznego (np. żelaza) nie posiada wypadkowego momentu magnetycznego. Jeżeli jednak zostanie on umieszczony w zewnętrznym polu magnetycznym, następuje namagnesowanie, czyli uporządkowanie domen - taki ruch ich ścianek, aby możliwie największa objętość ciała posiadała momenty magnetyczne skierowane równolegle do kierunku pola magnetycznego. Rozmiary domen początkowo namagnesowanych w kierunku zbliżonym do kierunku pola magnesującego zwiększają się kosztem innych, przyłączając sąsiednie atomy. W silnym polu domeny o innych kierunkach pierwotnego namagnesowania obracają się. Ponieważ ruch ścianek domen jest procesem skokowym, obserwuje się charakterystyczną schodkową strukturę krzywej namagnesowania w funkcji zewnętrznego pola magnetycznego (zjawisko Barkhausena).
Wewnątrz ciała ferromagnetycznego pole może setki, nawet tysiące razy przewyższać przyłożone pole zewnętrzne. Domeny pozostaną jednakowo zorientowane nawet wówczas, gdy zewnętrzne pole zostanie usunięte, tworząc trwałą magnetyzację, która, jako funkcja zewnętrznego pola jest uwidoczniona na krzywej histerezy. Jednak wypadkowa magnetyzacja może być zniszczona poprzez podgrzanie, a następnie powolne oziębienie (czyli wyżarzanie) materiału, bez wpływu zewnętrznego pola.

Punkt Curie

Stopień samorzutnego namagnesowania (istnienia domen), całkowity w temperaturze zera bezwzględnego, w miarę wzrostu temperatury maleje - zwiększają się termiczne oscylacje atomów, "rywalizując" z ich ferromagnetyczną tendencją do odpowiedniego ustawiania się. Kiedy temparatura przekroczy pewną, dla danego materiału ściśle określoną granicę, zwaną punktem Curie, następuje przejście fazowe drugiego rodzaju i ciało traci swe właściwości ferromagnetyczne, stając się paramagnetykiem.

Podstawy współczesnej teorii ferromagnetyzmu stworzyli, niezależnie od siebie, W. Heisenberg oraz J.I. Frenkel.

Niezwykły ferromagnetyzm

W 2004r. podano do informacji, że nanopianka, odmiana alotropowa węgla, wykazuje ferromagnetyzm. Efekt ten znika po kilku godzinach w temperaturze pokojowej, ale trwa dłużej w temperaturach niższych. Materiał ten jest jednocześnie półprzewodnikiem. Uważa się, że podobnie utworzone materiały, jak np. z boru czy azotu, mogą również być ferromagnetykami.

Pola magnetyczne w medycynie

Zastosowanie zmiennych pól magnetycznych w medycynie mieści się w ramach specjalizacji medycznej określanej jako medycyna fizykalna - mówi prof. Aleksander Sieroń, kierownik jedynej w Polsce kliniki medycyny fizykalnej (Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych i Medycyny Fizykalnej Śląskiej Akademii Medycznej w Bytomiu). -Pola magnetyczne stosowane w magnetoterapii, mają częstotliwość mniejszą od 100 Hz i indukcję magnetyczną rzędu 0,1 mT do 20 mT. Indukcje te są 2 - 3 rzędy większe T.μod indukcji magnetycznej pola ziemskiego, która wynosi 30 do 70

W zależności od parametrów fizycznych tych pól rozróżnia się: magnetoterapię i magnetostymulację.
Pola magnetyczne stosowane w magnetostymulacji mają zwykle większą częstotliwość przebiegu podstawowego, która mieści się w przedziale od kilku do 3000 Hz. Wartości indukcji magnetycznej wynoszą od 1 pT T.μdo 100

- W licznych badaniach udowodniono korzystny wpływ magnetoterapii na przyspieszenie procesu tworzenia się zrostu kostnego. Nie eliminuje się gipsu, ale nosi się go co najmniej o 2/3 krócej. W wyniku ekspozycji złamanej kończyny w zmiennym polu magnetycznym uzyskano skrócenie czasu tworzenia zrostu kostnego od 70-87% - podkreśla prof. Sieroń.. Terapię zmiennym polem magnetycznym stosowano z sukcesem w leczeniu powikłań endoprotezoplastyki stawu biodrowego.

W licznych pracach obserwowano korzystny hamujący wpływ zmiennego pola magnetycznego na procesy mineralizacji kości u chorych z osteoporozą. Wykazano nawet, że użycie zmiennego pola magnetycznego zapobiega dalszej utracie tkanki kostnej u unieruchomionych chorych z osteoporozą o różnej etiologii. Prof. dr hab. n.med. Oleg Iwanowicz Efanow, kierownik Katedry Fizjoterapii (Państwowy Uniwersytet Medyczno-Stomatologiczny, Moskwa) podkreśla, że zmienny pod względem amplitudy i częstotliwości charakter pola magnetycznego prowadzi do zmiany procesów elektrycznych w komórkach oraz reakcji jonowych w płynach ustrojowych, jak również tworzy warunki do ich normalizacji i wzmacnia mechanizmy adaptacyjne organizmu.

Choroby układu nerwowego uważane są za schorzenia cywilizacyjne, a jedną z przyczyn ich powstawania jest stres. W ostatnich latach zachorowania tego rodzaju przejawiają zdecydowaną tendencję wzrostową oraz atakują coraz młodsze osoby. Sprzyjają temu także kataklizmy socjalne oraz negatywne emocje związane z warunkami bytowymi.

- Uwzględniając powyższe, zbadaliśmy wpływ słabych pól magnetycznych na najbardziej rozpowszechnione schorzenia układu nerwowego - mówi Profesor. - Chorzy subiektywnie odnotowywali zmniejszenie lub ustąpienie bólu głowy, nadpobudliwości, psychicznego i fizycznego zmęczenia, poprawę snu, wzrost aktywności życiowej, poprawę nastroju i chęci pracy. Obiektywnie następowała normalizacja ciśnienia tętniczego, krwioobiegu kapilarnego, adekwatności reakcji pacjentów w sferze psychoemocjonalnej na bodźce zewnętrzne. Odległe wyniki w ciągu 3 miesięcy po zakończeniu cyklu terapeutycznego wykazały stabilność efektu leczniczego wśród 83% chorych, co pozwala polecać stosowanie terapii bezlekowej aparatem Viofor JPS w leczeniu schorzeń układu nerwowego.
Do pozytywnych efektów terapii należy zaliczyć podwyższenie odporności psychicznej w stosunku do bodźców związanych z codziennym życiem oraz rezygnację lub zmniejszenie dawki środków farmaceutycznych. W trakcie leczenia u chorych zmienił się stereotyp myślenia, dogłębność rozumienia i strategia zachowania w kształtowaniu zdrowego stylu życia, zniknęło poczucie życiowego dyskomfortu, wzrosła odporność na stresogenne bodźce.

Prof. Maria B. Pecyna (Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie) i Piotr Murawski (Zakład Informatyki Medycznej Centralnego Szpitala Klinicznego Wojskowej Akademii Medycznej w Warszawie) zajmują się badaniem czy wolnozmiennymi polami magnetycznymi stosowanymi metodą magnetostymulacji można wywołać korzystny dla organizmu ludzkiego stan relaksu.
Wiadomo, że u osób odczuwających stan relaksu daje się zaobserwować podwyższoną aktywność mózgu w zakresie rytmu fal alfa i niską aktywność w zakresie rytmów fal theta. Dlatego też stosunek wartości amplitud rytmów tych fal przyjęło się uważać za wskaźnik zrelaksowanego organizmu.
Naturalnym wydaje się więc pytanie dotyczące sposobu zwiększenia wartości tego wskaźnika i w konsekwencji osiągnięcia pełniejszego odprężenia fizycznego i psychicznego przy zastosowaniu zmiennych pól magnetycznych generowanych przez Viofor JPS.

Rezultaty przeprowadzonych badań magnetoencefalograficznych wydają się zachęcające na tyle, aby inaczej podejść do stosowanych metod.

Warto jeszcze wspomnieć, że w wielu badaniach klinicznych potwierdzono hipotensyjne działanie zmiennego pola magnetycznego, co daje możliwość wykorzystania tej metody w leczeniu nadciśnienia tętniczego, przynajmniej jako metody wspomagającej leczenie farmakologiczne. W przypadku nadciśnienia chwiejnego trwały efekt hipotensyjny pojawiał się już po 10-12 zabiegach, natomiast u chorych z utrwalonym nadcisnieniem oraz nadciśnieniem nerkowopochodnym efekt ten występowł później i był słabiej wyrażony. U pacjentów poddanych magnetoterapii można było zmniejszyć dawki i liczbę stosowanych uprzednio leków hipotensyjnych - podkreśla prof. Sieroń. - Na uwagę zasługuje zastosowanie magnetostymulacji u chorych na chorobę Parkinsona, gdyż przyniosła ona poprawę nie tylko w zakresie czynności motorycznej (hipomimia, drżenie zamiarowe, apraksja), ale także w zakresie niemotorycznych aspektów choroby, takich jak: nastrój, sen, funkcje poznawczeoraz czynność układu autonomicznego. Dalsze badania wykazały u tych chorych poprawę czynności wzrokowej, węchowej, poprawę płynności mowy, złagodzenie objawów mikrografii.

Obszarem, w którym wykazano dużą skutecznośc magnetostymulacji są zespoły bólowe o różnej etiologii. Uzyskano ustąpienie, zmniejszenie nasilenia lub rzadsze nawroty dolegliwości bólowych, poprawę zakresu ruchów bolesnych stawów lub niedowładnych kończyn, ustąpienie lub zmniejszenie się nasilenia odczuwanego drętwienia, ustapienie obrzęków, krwiaków itp., poprawę czucia w niedowładnych kończynach

Wskazania

Pulsujące pole magnetyczne małej częstotliwości wykorzystywane jest w leczeniu wielu chorób, m.in.:

• pourazowych chorób narządu, takich jak złamania, stawy rzekome;

• zwichnięcie stawów, naderwania ścięgien, więzadeł, torebki stawowej;

• w chorobie zwyrodnieniowej, stanach zapalnych stawów, osteoporozie;

• chorób układu krążenia, zaburzeń krążenia obwodowego w następstwie miażdżycy;

• nadciśnieniu tętniczym, chorobie niedokrwiennej serca;

• chorób neurologicznych (migrena, stany po udarach mózgowych);

• chorób przewodu pokarmowego(choroba wrzodowa);

• chorób dróg oddechowych (zapalenie zatok obocznych nosa, oskrzeli);

• chorób ginekologicznych(zapalenie jajników);

• chorób dermatologicznych(owrzodzenia).

Przeciwwskazania

Pomimo że w dostępnym piśmiennictwie nie opisano dotąd ubocznych szkodliwych skutków w dawkach stosowanych w lecznictwie, to jednak przez analogię do innych rodzajów energii fizycznej wykorzystywanych fizykoterapii przyjęto następujące przeciwwskazania do jego stosowania:

• cukrzyca młodocianych;

• ciąża;

• choroba nowotworowa;

• ciężkie choroby serca i układu krążenia;

• gruźlica;

• nadczynność tarczycy;

• elektroniczne implanty, np. rozrusznik serca.

Zasady bhp obowiązujące przy stosowaniu pola magnetycznego

W Dzienniku Ustaw nr 69 z dnia 22 czerwca 1995r. znajduje się obwieszczenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, które dotyczy pól magnetycznych stałych i o częstotliwości 50 Hz. Zgodnie z nimi w otoczeniu źródeł magnetycznych należy wyznaczyć i oznakować 3 strefy oddziaływania:

* niebezpieczną, w której przebywanie pracownika jest zabronione,

* zagrożenia, w której w zależności od natężenia działającego pola określa się czas przebywania pracownika,

* bezpieczną, w której dozwolone jest przebywanie pracownika,

Aczkolwiek stosowane podczas leczenia pulsującym polem magnetycznym dawki nie są duże, to jednak personel nie powinien znajdować się w pobliżu osi długiej obu stron aplikatora - cewki.

Najmniejsza odległość aparatu do leczniczego stosowania pulsującego pola magnetycznego od innych aparatów elektroleczniczych powinna wynosić 500cm.W przeciwnym razie powstaną zakłócenia uniemożliwiające prawidłowe dawkowanie wszystkich rodzajów zabiegów.

• prawidłową konstrukcję aparatów i ich dostosowanie do warunków występujących w miejscu pracy,

• utrzymywanie urządzeń sieciowych i aparatury w dobrym stanie technicznym,

• właściwą obsługę przez wykwalifikowanych pracowników medycznych,

BEMER 3000

magnetostymulacja najnowszej generacji

BEMER 3000 to urządzenie z dziedziny medycyny fizykalnej - efekt 30-to letniej pracy naukowej biofizyków i lekarzy z całej Europy.

Praktyczne zastosowanie
magnetostymulacji BEMER 3000

• Terapia chorób przewlekłych

• Wspomaganie leczenia, z zastosowaniem w domu

• Profilaktyka zdrowotna

• Podnoszenie sprawności

• Optymalizacja procesów regeneracyjnych

• Sport wyczynowy i kulturystyka

• Weterynaria, hodowla i sport jeździecki

Działanie BEMER'a - w uproszczeniu

W czasie zabiegu (8-20 minut) pole magnetyczne jest podawane do organizmu w formie specjalnych impulsów (których kształt i przebieg jest chroniony patentem).

Pole to działa już na poziomie molekularnym i komórkowym. Uzupełnia niedobory energetyczne, reguluje w szerokim zakresie przemianę materii w komórkach oraz liczne procesy fizyczne i chemiczne. Niektóre pozytywne zmiany są odczuwalne i mierzalne już po kilku minutach.

Dzięki temu wszystkie procesy życiowe, w tym mechanizmy regeneracji uszkodzonych komórek i tkanek zaczynają przebiegać coraz sprawniej. Można powiedzieć, że impulsy BEMER'a usprawniają działanie komórek, a dalej tkanek, narządów, zespołów narządów i całego organizmu.

Wchłanianie substancji odżywczych do komórek oraz wydalanie "odpadów" przebiega pełniej i sprawniej. Każda komórka z osobna, jak piec, do którego doprowadzono więcej powietrza oraz dobrej jakości, suchego paliwa, zaczyna działać sprawniej.

Pod wpływem działania impulsu BEMER
następuje między innymi:

• Podniesienie witalności i zasobów sił życiowych

• Regulacja wszelkich procesów życiowych

• Pobudzenie procesów samoleczenia, regeneracji komórek i tkanek

• Podniesienie odporności

• Wzmocnienie działania neuroprzekaźników.

• Poprawa ukrwienia, derulonizacja erytrocytów ("rozrzedzenie" krwi),

• Wzrost utlenienia krwi i komórek

• Przywrócenie prawidłowych wartości fizycznych właściwości krwi

• Doprowadzenie utlenionej krwi do przestrzeni międzykomórkowej

• Podniesienie obniżonych napięć na błonach komórkowych

• Aktywizacja pomp potasowo - sodowych

• Pobudzenie syntezy białek, w tym protein naprawczych

• Zwiększenie aktywności makrofagów

• Poprawa czynności, zróżnicowania i regeneracji komórek

• Wzrost liczby limfocytów typu T

• Regulacja układu hormonalnego

• Przywrócenie piezoelektrycznych właściwości kości (osteoporoza)

• Działanie antyurazowe i antyobrzękowe

• Prawidłowa odnowa biologiczna komórek i całych narządów

• Normalizacja procesów fizjologicznych i biochemicznych

• Przywrócenie procesów regulacyjnych i samonaprawczych organizmu

Bezpieczeństwo terapii,
brak skutków ubocznych

Natężenie pola magnetycznego wytwarzanego przez BEMER'a nie przekracza natężenia magnetyzmu ziemskiego. Z magnetostymulacji BEMER może korzystać nawet osoba z rozrusznikiem serca lub innymi implantami.

Terapia może być łączona z każdą inną terapią medyczną (również z chemio- i radioterapią). Zdecydowanie podnosi skuteczność leków farmakologicznych.

Migrena - powtarzający się, pulsujący ból głowy, pojawiający się przeważnie w okresie dojrzewania, częściej u kobiet. Charakteryzuje się różnym stopniem nasilenia, czasem trwania i częstotliwością występowania. Bóle nasilają się pod wpływem emocji lub wysiłku fizycznego. Występuje światłowstręt, nadmierna wrażliwość na dźwięki i zapachy, występują też nudności i wymioty. Niekiedy przed wystąpieniem epizodu migrenowego, może pojawić się tzw. aura, w postaci parestezji, ubytków w polu widzenia, pojawienia się mroczków, niedowładu, afazji. Wg najbardziej rozpowszechnionej teorii za fazę aury odpowiada skurcz naczyń mózgowych, który w dalszym etapie przechodzi w nadmierne ich rozszerzenie ze zwiększoną przepuszczalnością ścian, doprowadzając do napadu bólowego. Jest to dolegliwość dziedziczna.

Rodzaje migreny

Oczna (klasyczna) - przed wystąpieniem bólu zlokalizowanego w okolicy oczodołu, pojawiają się zaburzenia neurologiczne objawiające się połowiczym niedowidzeniem. Występuje też obniżona ostrość wzroku, a nawet całkowita krótkotrwała ślepota. Bardzo często z bólami migrenowymi związane są nudności i wymioty.

Okoporaźna - występują bóle głowy skojarzone z częściowym lub całkowitym porażeniem mięśni okoruchowych. Prowadzi to do opadnięcia powieki oraz upośledzenia ruchów gałek ocznych, co powoduje podwójne widzenie.

Porażenna (skojarzona) - występują okresowe pulsujące bóle głowy. Dodatkowo mogą wystąpić ogniskowe objawy mózgowe pod postacią parestezji, afazji lub dyzartrii, niedowładów a także napady padaczki Jacksona.

Stan migrenowy - seryjnie powtarzające się napady poprzedzielane krótkimi przerwami, trwające nawet kilka godzin. Towarzyszą im: zaczerwienienie i pocenie skóry twarzy, występowanie obfitej wydzieliny z nosa oraz łzawienie (klasyczna) - przed wystąpieniem bólu zlokalizowanego w okolicy oczodołu, pojawiają się zaburzenia neurologiczne objawiające się połowiczym niedowidzeniem. Występuje też obniżona ostrość wzroku, a nawet całkowita krótkotrwała ślepota. Bardzo często z bólami migrenowymi związane są nudności i wymioty.

Okoporaźna - występują bóle głowy skojarzone z częściowym lub całkowitym porażeniem mięśni okoruchowych. Prowadzi to do opadnięcia powieki oraz upośledzenia ruchów gałek ocznych, co powoduje podwójne widzenie.

Porażenna (skojarzona) - występują okresowe pulsujące bóle głowy. Dodatkowo mogą wystąpić ogniskowe objawy mózgowe pod postacią parestezji, afazji lub dyzartrii, niedowładów a także napady padaczki Jacksona.

Stan migrenowy - seryjnie powtarzające się napady poprzedzielane krótkimi przerwami, trwające nawet kilka godzin. Towarzyszą im: zaczerwienienie i pocenie skóry twarzy, występowanie obfitej wydzieliny z nosa oraz łzawienie

Zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego

Choroba zwyrodnieniowa stawów (chzs) to postępująca utrata chrząstki stawowej, której towarzyszy niedostateczna odbudowa chrząstki pokrywającej, przebudowa podchrzęstnej warstwy kości oraz tworzenie się wyrośli kostnych. Może atakować jeden lub wiele stawów. Choć zmiany zwyrodnieniowe rozwijają się w każdym stawie maziówkowym, najczęściej chorobą dotknięte są stawy stóp, kolanowe, biodrowe, dolne odcinki kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego oraz ręce. Przebieg choroby jest na ogół powolny, rozpoczyna się niewielkimi zmianami chrząstki stawowej w postaci pęknięć i włókienkowatości poprzez jej postępujące zniszczenie oraz przebudowę warstwy podchrzęstnej kości aż do całkowitej jej utraty i odsłonięcia powierzchni stawowej, równoznacznego ze zniesieniem szpary stawowej. Poszczególne etapy zmian zwyrodnieniowych przedstawiają ryc. 1-4.

W niektórych źródłach chzs dzieli się na pierwotną lub idiopatyczną, występującą bez uchwytnej przyczyny oraz wtórną, powstającą w związku ze znaną przyczyną lub zaburzeniami zwiększającymi prawdopodobieństwo jej rozwoju (reumatoidalne zapalenie stawów i inne zapalne postaci chorób reumatycznych, zakażenia stawu, stany po urazach, przeciążenia układu ruchu, wady wrodzone, zaburzenia endokrynologiczne).

Na wystąpienie i nasilenie objawów chzs mają również wpływ tak zwane czynniki ryzyka ogólne (zaawansowany wiek, predyspozycje genetyczne, otyłość) oraz miejscowe, wymienione już jako przyczyny wtórnej postaci chzs (niestabilność stawu, wrodzony lub nabyty nieprawidłowy kształt stawu, uraz, szczególny rodzaj aktywności fizycznej).

Zmiany zwyrodnieniowe stawu skokowego

Drugim (po kolanie) miejscem, gdzie najczęściej dochodzi do kontuzji, jest staw skokowy. Sporo osób ma problemy z powodu "skręconej" nogi - o taką kontuzję jest naprawdę łatwo, zaś ćwiczenie na niestabilnym stawie skokowym z "umykaniem bocznym pięty" może prowadzić do uszkodzenia ścięgna Achillesa i zapalenia tkanek otaczających ścięgno, pogrubienia i choroby ścięgna piętowego.

Dlaczego dochodzi do niestabilności stawu skokowego?

Torebka stawu skokowego kilkakrotnie skręconego potrafi wygoić się z wydłużeniem, z uszkodzeniem aparatu więzadłowego, i niedostatecznie stabilizować staw skokowy. Więzadła poboczne, zarówno stawu skokowego jak i kolanowego, to raczej sztywne taśmy, niż sprężyny. Stanowią one ograniczniki maksymalnego zakresu ruchu. Każdy z nas posiada zdolność do samoleczenia tego typu uszkodzeń i często wystarczy, aby pacjent odpowiednio ustawiał stopę w pneumatycznym lub żelowym stabilizatorze przez 6-8 tygodni. Większość tego typu urazów może być skutecznie wyleczonych w warunkach poradni ortopedycznej i zabezpieczyć nas przed postępująca niestabilnością stawu skokowego.

Niestabilność stawu skokowego (częste "skręcanie kostek") niszczy staw, skazuje na nadmierną pracę mięśnie stabilizujące. Może to prowadzić do niesymetrycznego obciążenia ścięgna piętowego zwanego ścięgnem Achillesa. Prowadzi to do zmiany zwyrodnieniowej zwanej Achillodynią lub do zapalenia ościęgna. Ból i zwyrodnieniowe pogrubienie ścięgna pojawia się najczęściej 6-8 cm nad szczytem guza piętowego i zagraża przewlekłym przerwaniem Achillesa.

Charakterystyczne dolegliwości to ból nad piętą, pojawiający się początkowo po wysiłku, następnie po godzinie ćwiczeń, stopniowo czas ćwiczenia bezbólowego skraca się i przechodzi w ból stały. Bardzo ważne jest uzmysłowienie sobie faktu, że ból ścięgna jest rodzajem "czerwonego światła", które nasz organizm zapala, by nas uprzedzić, że nie jesteśmy przygotowani do ćwiczeń. W takim wypadku nie wolno bez rozpoznania choroby ograniczać się do działań wyłącznie przeciwbólowych. Gaszą one czerwone światło, pozbawiają nas instynktu i prowadzić mogą do poważnych kontuzji.

Zapalenie jajników

Zapalenie przydatków najczęściej przytrafia się kobietom pomiędzy 20. a 35. rokiem życia. Zapalenie przydatków wywołują bakterie najczęściej beztlenowce, pałeczka okrężnicy (E. coli), dwoinka rzeżączki (N. gonorrhoeae), paciorkowce, gronkowce i przenoszone drogą płciową drobnoustroje chlamydie (Chlamydia trachomatis).

Przydatki, to wspólne określenie jajników i jajowodów. Stan zapalny tych narządów jest jedną z najczęstszych chorób kobiecych. Wywołują ją bakterie, które przedostają się do przydatków w dwojaki sposób: przez pochwę, szyjkę i błonę śluzową macicy lub poprzez krew i chłonkę z innych miejsc w organizmie, gdzie rozwija się jakaś infekcja bakteryjna. Może to być zropiały korzeń zęba, migdałki, zatoki. Choroby zakaźne, takie jak gruźlica czy angina, też powodują czasem powikłania w postaci zapalenia przydatków.

Bibliografia:

1. T. Żuk, A, Dziak, Podstawy ortopedii i traumatologii, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1980.

2. Centrum Diagnostyki i Terapii Laserowej Politechniki Łódzkiej.

3. G. Straburzyński, A. Straburzyńska-Lupa, Medycyna Fizykalna, Wydawnictwo Lekarskie

PZWL, Warszawa 1997.

4. Publikacja Internetowa, http://www.wikipedia.org

---