Minor forest products- uboczne surowce( produkty leśne) termin o małym znaczeniu na świecie Special forest products- specjalne surowce/produkty leśne Non wood forest benefis- niedrzewne korzyści leśne - najczęściej używany termin Non wood goods and serwices- niedrzewne surowce produkty i korzyści Non wood forest products (non timber forest products) - niedrzewne leśne surowce I produkty - najczęściej stosowane (nie obejmuje wogóle produktów drzewnych) Leśne surowce niedrzewne to dobra biologicznego pochodzenia inne niż drewno pochodzące z lasu innych terenów zadrzewionych oraz drzew rosnących poza lasami ( def. FAO) FOGS- nauka, która zaistnieje w przyszłości (forest goods and serwices) uboczne użytkowanie lasu użytkowanie leśnych surowców pochodzenia roślinnego (żywica, kora, cetyna)

Klasyfikacja leśnych użytków niedrzewnych wg Fantomme'a

1.Korzyści- a) wartości kulturowe (folklor, religia, tradycje ludowe nieodłącznie związane z lasem) b) wartości krajobrazowe, ozdobne, rekreacyjne, c) funkcje środowiskowe (wodochronne glebochronne itd.) 2. Surowce i produkty a) ozdobne (choinki stroisz) b) spożywcze (zioła, grzyby) c) materiały włókniste używane w konstrukcjach i przemyśle d) surowce do dalszego przerobu (produkcja żywicy itd.)

Użytkowanie na świecie - analiza dostępnych literaturze danych dotyczących użytkowania leśnych surowców niedrzewnych nie pozwala na miarodajne porównanie. Większość krajów nie dysponuje informacjami na ogólnokrajowym poziomie. Niedrzewne korzyści i surowce leśne obejmują wiele dziedzin. Wielkość i wartość i niektórych elementów użytkowania nie dotyczy jedynie „komponentu leśnego”.

COST- kooperacja w dziedzinie badań naukowo technicznych COST Action E-30 w ramach akcji przeprowadzono badania mające na celu uzyskanie informacji o użytkowaniu ubocznym w poszczególnych krajach. I etap- stworzenie listy kryteriów opisujących znaczenie poszczególnych surowców, produktów oraz korzyści w poszczególnych krajach: - surowce(korzyści które mają znaczenie historyczne bądź tradycyjne, - dobra których znaczenie maleje, - surowce modne, - surowce dominujące, - surowce eksportowe, - korzyści „pozasurowcowe” (serwices), - zasady udostępniania lasu, - głowne problemy związane z ubocznym użytkowaniem lasu. II etap- opracowanie zestawów wskaźników identyfikujących dla poszczególnych produktów: - aktualne znaczenie gospodarcze, - znaczenie rynkowe(korzyści finansowe), - generowanie konfliktów interesów określonych grup, - istotność z punktu widzenia tworzenia miejsc pracy, - zasady udostępniania zasobów (na własne potrzeby, do celów komercyjnych).

Użytkowanie w Europie 1.Austria: żywica, ściółka na pasze, duże znaczenie: edukacja leśna, zioła(cis), funkcje ochronne (dane szacunkowe) korzyści (serwices) są istotniejsze od produktów 2.Bułgaria: żywica, grzyby, zioła(kwiat lipy), główny produkt: zasoby runa leśnego ważne: lasy ochronne, wypas na terenach leśnych, łowiectwo. 3.Finlandia: jagody, grzyby, produkty na leki , kosmetyki, turystyka przyrodnicza i łowiectwo. 4. Chorwacja: materiały włókniste, wypas, rekreacja, miód i trufle. 5.Irlandia: brak tradycji, znaczenie ma zbiór listowia, materiały dekoracyjne, rekreacja, turystyka. 6.Dania: choinki, rekreacja, turystyka i edukacja. 7.Włochy: trufle, korek (wzrost), kasztany (spadek), grzyby orzechy laskowe i piniowe, turystyka edukacja, ochrona przyrody. 8.Litwa grzyby (wzrost), zioła, owoce, żywica (spadek), turystyka. łowiectwo, problemy brak koordynacji. 9.Węgry: węgiel dzrewny, rośliny lecznicze(wzrost), miód(wzrost), choinki, rośliny ozdobne, grzyby, turystyka. Dostęp- na własne potrzeby dozwolone komercyjny- ograniczony. 10.Norwegia: jagody, mchy, porosty, grzyby, łowiectwo, wędkarstwo, orzechy, kora brzozowa, malina moroszka. Dostep; wolny( poza obszarami chronionymi) brak zintegrowanego rynku surowców. 11.Rumunia; wiklina (spadek), grzyby, zioła, choinki, łowiectwo, wędkarstwo, turystyka i rekreacja, dostęp - wolny do lasów państwowych. 12.Wielka Brytania: polowania, rośliny jadalne i lecznicze, mech, pochówek w lesie, turystyka, dostęp- lasy państwowe tylko dla pieszych wolny, małe zapotrzebowanie na produkty ubocznego użytkowania lasu.

Polityka promocji trwałego użytkowania NWFPs - Zarządzanie zasobami NWFP:- badania botaniczne, - technika pozyskiwania, - problem wolnego dostępu, - gatunki rzadkie nie powinny być przedmiotem promocji. → badania zasobów w aspekcie biologicznym i socjoekonomicznym powinny być podstawą komercyjnego użytkowania: - zabiegi hodowlane skierowane na promocję określonych gatunków dostarczających NWFP, - udomowienie-uprawy i plantacje gatunków dostarczających NWFP.

Polityka dotycząca przetwarzania, marketingu i handlu: sukces komercyjny NWFP zależy niewątpliwie od polityki rządu: - wspomaganie tworzenia małych przedsiębiorstw, rozwój technologii i jej dostępność, - programy szkoleniowe, - promocja eksportu. Informacje o zasobach: cele inwentaryzacji: które zasoby mają znaczenie komercyjne.

Są różne typy szacowania w różnych krajach np.: - właściwa analiza zasobów(szczegółowa), - pojawienie się surowców na rynku.

Konsekwencje wykorzystania informacji o zasobach. Poziom: a)lokalny( wykazanie istnienia zasobów), b) krajowy (np. czy inwestować w przemysł przetwórczy), c) międzynarodowy (globalny- informacja o gatunkach zagrożonych).

Inwentaryzacja na potrzeby rozpoznania jednego gatunku: - konsekwencje użytkowania, - możliwości produkcyjne, - produktywność terenu, - limit użytkowania, - miejsca występowania, - badania naukowe na rolą w tradycji.

Inwentaryzacja przy okazji posiadania innych danych np. mając informacje o dst-nie możemy uzyskać informacje o surowcach niedrzewnych np.: żywicy nasionach.

Metody dotyczące specjalnej inwentaryzacji np.: grzybów jadalnych (sezonowość występowania itd.) - w partii dst załogo pow. próbne 3x0,5 na każdej 6 stałych pow. próbnych. Oznaczenie i opisywanie grzybów jeden raz w tygodniu - powierzchnia próbna była za mała wiec zaniechano.

Porównanie zasobności leśnych surowców niedrzewnych Polski i krajów europy jest problemem bardzo złożonym; - istnieją poważne rozbieżności w samym nazewnictwie, i w obszarze zainteresowania dotyczący leśnych surowców w poszczególnych krajach, - baza danych jest nie wystarczająca, - w wielu wypadkach nie istnieją lub są dopiero tworzone konkretne zasady użytkowania ubocznego lasu.

Główne kierunki badawcze W ostatnich kilkudziesięciu latach obserwuje się dynamiczny rozwój badań naukowych w zakresie UUL w wielu instytucjach badawczych na całym świecie.

IUFRO- specjalności - właściwości i użytkowanie surowców, produktów i półproduktów z lasów tropikalnych, - otrzymywanie związków chemicznych z liści, kory, owoców, olejków i wydzielin; - produkcja energii z surowców, - użytkowanie bambusa, - obrót i marketing w UUL, - użytkowanie leśnych produktów jadalnych i leczniczych.

Problemy badawcze - terminologia, - gromadzenie danych dotyczących NWFP&S i ich porównywalność, - metody inwentaryzacji zasobów leśnych, - badania jakości surowców leśnych, - badanie wpływu użytkowania lasu na środowisko przyrodnicze, - opracowanie i weryfikacja zasad użytkowania lasu w trwale zrównoważonej gospodarce leśnej, - udostępnianie i rekreacyjne zagospodarowanie lasu, - analiza rynku leśnych surowców niedrzewnych, - znaczenie użytkowania leśnych surowców niedrzewnych dla rozwoju regionalnego.

COST ACTION E-30 badania realizowane w okresie powojennym na WL i IBL

Cel: obniżenie nakładu pracy i kosztów oraz ustalenie zasad, metod zbioru, próby: - rozpoznanie baz surowcowych owoców i grzybów leśnych, - konfiguracja potencjału produkcyjnego z rejestrem płodów, - ustalenie prawidłowości rządzących urodzajem owoców i grzybów, - badania składu chemicznego surowców leśnych, zmienność w zależności od wybranych czynników.

Badania realizowane w katedrze użytkowania lasu

- wybrane właściwości cetyny i igliwia drzew leśnych, - badania wybranych właściwości cetyny i igliwia świerka pospolitego( porównanie olejków eterycznych w cetynie z różnych części korony), - badania nad jakością żywicy sosnowej, - badania nad naturalnymi stymulatorami wycieku żywicy sosnowej, - badania nad jagodziskami borówki czernicy, - założenia i zasady zasad użytkowania lasu.

Sposób w jaki realizowane jest użytkowanie zasobów leśnych zasobów niedrzewnych ma decydujący wpływ na trwałość bazy surowcowej. Zasady trwałego użytkowania lasu są ważnym i skutecznym instrumentem ochrony zasobów leśnych w tym zwłaszcza leśnych surowców ubocznych.

Strategia ochrony i użytkowania zasobów leśnych i surowców niedrzewnych. Zadania badawcze: - synteza danych dotyczących inwentaryzacji zasobów leśnych użytków ubocznych, - analiza rynku, - badania wpływu UUL na środowisko przyrodnicze, - stworzenie mechanizmów zapewniających ochroną surowców. Założenia metodyczne: - opracowanie bazy danych dotyczących wielkości, struktury, rozmieszczenia i charakteru baz surowcowych, - opracowanie prognoz zmian zasobów surowców leśnych.

UŻYTKOWANIE LASU

W zakresie hierarchii celów wielofunkcyjnego leśnictwa, powinno realizować cele hodowli i urządzenia lasu oraz ochrony lasu

W zakresie umiejętności czerpania bezpośrednich i pośrednich korzyści z wszystkich funkcji lasu - pełnić rolę wiodącą

W zakresie samorealizacji człowieka i społeczeństw - stymulować rozwój i opisywać ograniczenia

podważenie możliwości spełnienia przez praktykę leśną zobowiązań wobec przyszłych generacji, nałożonych na obecne pokolenia

nierozwiązywalna trudność w antycypacji oczekiwań przyszłych generacji co do stanu, wyglądu i zróżnicowania przyszłych lasów

Użytkowanie lasu jest działalnością twórczą, jeśli jest uzupełnione oceną skutków środowiskowych i podjętymi działaniami zapobiegawczymi, ułatwiającymi określenie i ocenę spełnionych wymagań

Odniesienia do sytuacji sektora leśno-drzewnego

Połowa lat 90-tych ubiegłego stulecia w Polsce to intensywny okres przebudowy systemu gospodarczego

Oraz konieczność utrzymania zwartej organizacji jaką tworzyły Lasy Państwowe.

Leśnictwo i przemysł drzewny są strategicznymi elementami rozwoju Państwa i wszelkie rozstrzygnięcia muszą wpisywać się w strategię zrównoważonego rozwoju naszego kraju

Teoretyczne użytkowanie lasu

Zmiany w zasobach leśnych powodowane pozyskaniem surowców.

Każda nasza wizyta w lesie powoduje szkody w środowisku naturalnym. Zachodzące odszkodowania mogą mieć różną dynamikę. B - zaprzestajemy użytkowania lasu (nie wycinamy drzew) potem próbujemy odbudować to co było między A i B. Użytkowanie zajmuje się tym co dzieję się pomiędzy A i B, dalej działają inne dziedziny np. hodowla. Użytkowanie powoduje uszkodzenia w ekosystemie. D - gdy popełniamy jakiś błąd, klęski np. od zanieczyszczeń. Jeżeli nie popełniliśmy błędu to może być: F - odbudowa ekosystemu (poziom funkcji jakie pełnił las w punkcie A jest wyższy niż w punkcie F np. na siedliskach LMśw sadzimy So. E - dokonujemy pewnych zmian , ale nadal jesteśmy poniżej punktu wyjścia (A). C - otrzymujemy punkt A np. po 100 latach mamy równie dobrą. Zachowana została trwałość i ciągłość użytkowania.

Zrównoważony rozwój

- następnym pokoleniom przekazujemy stan zasobów leśnych w stopniu, który nie jest uboższy od stanu w jakim otrzymaliśmy te zasoby. Umożliwiamy przyszłym pokoleniom korzystanie ze wszystkich dóbr, jednak nie możemy dokładnie przewidzieć jakie będą potrzeby za 100 lat.

Koncepcja FSN mówi o zrównoważonym rozwoju. Dziś dąży się do tego by pozostawiać lepsze drzewostany (zgodne z siedliskiem itd.)

Konieczność poszukiwanie nowych koncepcji użytkowania:

Użytkowanie lasu wymusza na innych dziedzinach potrzeby dostosowania się:

Zrównoważone zarządzanie lasem -

1. Zasoby leśne i węgiel (użytkowanie ziemi, zapas ogólny, średnia zasobność, struktura wieku i wiązanie węgla)

2. funkcje produkcyjne ( bilans pomiędzy przyrostem a pozyskaniem, powierzchnia lasów gosp. I uboczne użytkowanie lasu)

3. funkcje socjo-ekonomiczne ( znaczenie sektora leśnego, zatrudnienie, i funkcje rekreacyjne)

4 różnorodność biologiczna (gatunki zagrożone, odnowienie naturalne, zasoby genów, lasy pólnaturalne, ochrona ścisła lasów, specjalny sposób zarządzania, lasy mieszane

5 ochronne funkcje lasów (ochrona wody i gleby)

6 zdrowie i witalność lasów (defoliacja, nawozy i zakwaszenie, powietrze, owady, wiatr, ogień, uzytkowanie).

Funkcja produkcyjna jest równoważna pozostałym (w rzeczywistości tak nie jest).

Problemy użytkowania: społeczeństwo stawia określone wymagania, różne osoby maja zapotrzebowanie n różna funkcje: elitarnie - wybrane wybranym, egalitarnie - wszystko wszystkim. Użytkowanie niektórych zasobów drzewnych może być limitowane w przyszłości. Model przyszłościowego użytkowania: część ekonomiczna, ekologiczna i socjologiczna.

Uwarunkowania rozwoju użytkowania lasu:

a) opracowanie dokumentu identyfikującego możliwości i sposoby finansowania strat spowodowanych w leśnictwie i przemyśle drzewnym adaptacją praw Wspólnoty Europejskiej

b) opracowanie dokumentu identyfikującego możliwości i sposoby otrzymywania środków na rozwój rodzimego przemysłu drzewnego oraz rozwój wszystkich form własności lasów z funduszy

c) konieczność traktowanie procesu prywatyzacji usług leśnych w całym obszarze przejściowym jako problemu, który ma wiele poziomów komplikacji i współzależnością, który nie doczekał się jeszcze podjęcia głębszych analiz

d) zagrożenia środowiskowe i reakcje społeczeństwa będą powodowały wyraźne wymuszenie na właścicielach zakładów przemysłowych…

Otwartymi kwestiami pozostają nadal:

a) jaką wartość dla państwa stanowi całość zasobów leśnych uwzględniając wszystkie funkcje, jakie pełni las

b) jakie są granice ingerencji w obszary środowiskowe

c) poprawa zrozumienia lasu i leśnictwa prze społeczeństwo

d) lepsza wymiana informacji, lepsze zdobywanie wiedzy o lesie.

Ocena ekonomiczna procesu pozyskiwania drewna ujawnia tak wiele powiązań międzysektorowych, że jest jedną z najważniejszych ocen.

Techniki i technologie geoinformacji pozwalają nie tylko na precyzyjną inwentaryzacje i opis czynników fizjograficznych środowiska leśnego dla potrzeb wielofunkcyjnego leśnictwa, ale i na zmiany sposobów zarządzania i kierowania procesami. Może to prowadzić do integrowanego zarządzania leśnictwem.

Poziomy zarządzania leśnictwem

1- stopień podstawowy zarządzania drzewostanu- niski stopień skomplikowania ale i mało korzyści dla środowiska

2 - zarządzanie leśnictwem w sposób zrównoważony

3 - skomplikowany, ale dużo dodatkowych korzyści dla środowiska i społeczeństwa

Wprowadzenie zasad użytkowania lasu do powszechnego stosowania w praktyce leśnej wymaga długiego czasu. Jest to spowodowane zarówno stopniem skomplikowania rozwiązań w tym zakresie jak i pewnym niedostatkiem w rzeczywistym określaniu hierarchii na danym terenie pełnionych przez nas funkcji. Koniecznością jest więc wprowadzenie użytkowania lasu w sposób ekosystemowy. Wszelkie działania muszą być podporządkowane ochronie i odnowie zasobów leśnych.

1 użytkowanie lasu jest konsekwencją rozwiązań ekosystemowych, prowadzących do spełnienia przez las wszystkich funkcji

2 pełnienie przez las wszystkich funkcji powoduje że przyjście którejkolwiek za priorytetową oznacza pominiecie innej

3 obowiązkowa jest analiza stanu środowiska zarówno przed jak i po zakończeniu prac

4 prowadzenie działań marketingowych, ustalenie cen na surowiec drzewny oraz surowce i produkty drzewne muszą być poprzedzone głębokimi analizami dotyczącymi cen na krajowych i światowych rynkach

5 wybór odpowiedniej technologii oraz środków technicznych związanych z użytkowaniem lasu powinno nastąpić po analizie możliwych do wystąpienia szkód w środowisku leśnym.

Ponadto należy mieć na uwadze: zasady użytkowania lasu są ostatnim dokumentem jaki może powstać do realizacji Polityki Leśnej Państwa, bowiem zasady realizacji planu urządzania gospodarki leśnej narzucają określony sposób postępowania podczas użytkowania lasu traktowane jako początek i droga do odnowienia lasu. Należy się jednak liczyć z realną możliwością narzucenia przez pozostałe działy leśnictwa.

Punkt widzenia nauki

1990-22 mln m 3

2003-26 mln m 3

-zmniejszył się udział drewna przetwarzanego na celulozę i papier

-drewno na płyty i tarcica utrzymuje się na tym samym poziomie

Przewidywanie trendów rozwoju w przemyśle drzewnym jest bardzo trudne.

W UE pow. Lasów 139,36 mln ha - lesistość 35,2 %, W Polsce 8,97 mln ha- LP 7142 tyś ha- lesistośc 28,7%

Kierunki działań UE w sektorze leśno-drzewnym

-zrównoważona eksploatacja bazy surowcowej jaką są lasy

-max przerobu drewna w celu zwiększenia wydajności ilościowej i jakościowej

-modernizacja i unowocześnianie zakładów produkcyjnych przez wprowadzanie nowych oszczędnych technologii oraz lepszego wykorzystania osiągnięć naukowych

-polepszenie rentowności przedsiębiorstwa jako sposobu tworzenia zasobów finansowych dla inwestycji i modernizacji

-utrzymanie wysokiej dynamiki przemian strukturalnych, w szczególności w zakresie tworzenia warunków dla rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw

-zaostrzenie wymagań w zakresie ochrony środowiska, zagospodarowania odpadów

Pozyskiwanie drewna średnio w UE 2,7m3/ha

Udział energii odnawialnej

Obecnie 3,1% w 2010 ma być 7,5%-raczej małe szanse

Drewno jako nośnik energii(potencjalna waga)

-Jak będziemy uwalniać więcej CO2 to będziemy płacić kary

-2 mld dolarów można uzyskać za to że więcej przechwytujemy Co2 niż produkujemy (handel nadwyżkami)

Wielu uczonych twierdzi że system monitorowania zasobów leśnych w Polsce powinien ulec daleko idącym zmianom a) zwiększenie powierzchni drzewostanów podlegających całkowitemu lub częściowemu usunięciu ze względu na przekroczenie ich barier odpornościowych b) możliwość pojawienia się niekorzystnych zjawisk klimatycznych c) pogorszenie się stanu sanitarnego.

Struktura kosztów w przemyśle tartacznym: a)drewno okrągłe i transport - 66% b) robocizna i ZUS 19% c) energia i paliwa - 9% d) pozostałe koszty- 6%

Polska jest na 9 miejscu w produkcji tarcicy w UE na 23 kraje daje to około 4 mln m³

Siła przemysłu drzewnego:

-ogromna możliwość rozwoju ( warunkiem jest odpowiednia ilość drewna)

-możliwość dynamicznego rozwoju poszczególnych gałęzi

-zmniejszająca się różnica technologiczna miedzy Polska a UE.

-niski koszt

Słabości: Niski poziom inowacyjnosci, brak inwestycji, mała wydajność(już nie ),brak odpowiednich strategii marketingowych,

Wyzwania stojące przed przemysłem drzewnym:

-procesy globalizacji (sprawy środowiskowe ,nieprodukcyjne funkcja lasu)

Strategie :modyfikacja drewna,

łączenie drewna z innymi materiałami

Leśnictwo a drzewnictwo:

Nauki lesne:1lesnictwo,2drzewnictwoLesnictwo-nauki rolnicze, nauki biologiczne, chemiczne, fizyczne, ekonomiczne. Drzewnictwo -1 nauki techniczne: inżynieria techniczna, materiałowa, technologie chemiczne,2 nauki ekonomiczne: ekonomia, organizacja i zarzadzanie, towaroznawstwo

Drzewnictwo-całokształt wiedzy teoretycznej i praktycznej dotyczącej surowca jako produktu razem z obróbką.

Ograniczenia w rozwoju drzewnictwa:

-wynikające z istoty drzewnictwa która jest przetwarzanie surowca naturalnego, -wpływają na dojrzały charakter sektora drzewnego i jego mniejsza podatność na innowacje.

Tempo zmian i podatność branż drzewnych na innowacje są bardziej zróżnicowane z powodu: - specyfiki wytwarzanych produktów

- dotychczasowego rozwoju branż

Przemysły podatne na innowacje - najbardziej: meblarski, płyty drewnopodobne i przetwórstwo papiernicze, - najmniej: przemysł tartaczny

Główne trendy w badaniach z zakresu drzewnictwa: - produkty o nowych i udoskonalonych właściwościach, - poszerzenie zakresu zastosowania,- modyfikacja metod wytwarzania, - środki pomocnicze nowej generacji, - oszczędność surowca, energii i nakładów pracy, - złączenie różnych materiałów

Główne nurty badawcze zmierzające do oszczędności i pełnego wykorzystania surowca drzewnego: - zwiększenie jednostkowej wydajności surowcowej i materiałowej, - kompleksowy przerób drewna

- wykorzystanie drewna różnych gatunków i jakości, - przedłużenie trwałości i użytkowania drewna i jego pochodnych, - zagospodarowanie odpadów leśnych i produkcyjnych, - recykling i wykorzystywanie drewna poużytkowego

Logistyka w leśnictwie

Istnieje przestrzenna i czasowa luka miedzy producentami a odbiorcami drewna . Na szczeblu nadleśnictwa- pion logistyczny stanowi Zul transport, zakłady przerabiające

Logistyka opisuje proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców ,materiałów do produkcji, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia. .Logistyka zajmuje się czymś czego nie ma i stwarza warunki aby to cos powstało albo nigdy nie wystąpiło.

Podstawowe zadania-

-koordynacja przepływu surowców, materiałów do produkcji i wyrobów gotowych do konsumentów, -minimalizacja kosztów tego przepływu, podporządkowanie działań do potrzeb odbiorcy,

Informacje niezbędne w zaradzaniu logistycznym przy transporcie drewna -lokalizacja dostawców, -lokalizacja odbiorców drewna (składnic zakładów przemysłowych), -koszty transportu drewna, -poziom utrzymywanych zapasów drewna, -wielkość każdego zamówienia, -dostępność przewoźników

Zakres działań logistycznych w użytkowaniu lasu: -obsługa odbiorcy,-prognozowanie popytu, -przepływ informacji, -optymalizacja rozkroi, drewna, -kontrola zapasu, -czynności manipulacyjne, -realizowanie zamówień, -czynności reparacyjne i zaopatrywanie w części, -lokalizacja zakładów i składów, - procesy zaopatrzeniowe, -obsługa zwrotów, - czynności transportowe, - składowanie

Znaczenie logistyki: ma duże znaczenie dla przyszłej pozycji przedsiębiorstwa jest ona instrumentem racjonalizacji i obniżki kosztów przedsiębiorstwa. Globalne koszty logistyczne stanowią obecnie od 10 do 40 % sprzedawanych towarów, są ta grupa kosztów gdzie istnieją największe rezerwy do obniżenia kosztów.

Logistyka w procesie pozyskania drewna:

Właściciel lasu- bank danych o drzewostanie -info centrala-pozyskiwanie drewna-bank danych o produktach-zakłady przerobu drewna

Obsługa odbiorcy: to zdolność systemu logistycznego przedsiębiorstwa do zaspokojenia potrzeb odbiorcy pod względem: -czasu, -niezawodności, -komunikacji, -wygody

Systemy certyfikacji lasów w Polsce:

- określony produkt lub półprodukt ma mieć spełnione określone wymagania (system oceny pewnych zjawisk)

- 7% lasów świata posiada certyfikat (240 mil ha), 93% - nie ma certyfikatów(3214 mil ha)

W skład systemu certyfikacji lasów wchodzą najczęściej obszary certyfikacji

- związane ściśle z zasadami prowadzenia gos leś.

- związanej z certyfikacją łańcucha dostaw mająca zapewnić ze dany produkt został wykonany z materiałów pochodzących z certyfikowanych lasów

Strony uczestniczące w procesie certyfikacji:

- właściciel lasów

- organizacja ustalająca standardy certyfikacji

- podmioty certyfikacji czy właściciele lasów spełniają ustalone standardy

PFC - system certyfikacji akredytowanej,

Członkowie PEFC - 33 kraje z 6 kontynentów, polski system certyfikacji lasów wg PEFC został zatwierdzony 18 lutego 2005r

Certyfikacja, kryteria i standardy certyfikacji lasów w Polsce Certyfikacja jest procesem w którym osoba trzecia, niezależna strona, udziela pisemnego zapewnienia, że produkt lub usługa spełnia specyficzne wymagania.

W procesie certyfikacji uczestniczą trzy strony: właściciele lasów, organizacje ustalające standardy certyfikacji, podmioty weryfikujące czy właściciele lasów spełniają ustanowione standardy.

W skład systemu certyfikacji lasów wchodzą najczęściej dwa obszary certyfikacji.

1 związany ściśle z zasadami prowadzenia gospodarki leśnej.

2 związany z certyfikacją łańcucha dostaw mającą zapewnić, że dany produkt został wykonany z materiałów pochodzących z certyfikowanych lasów.

“zarządzać i użytkować lasy i obszary leśne w taki sposób i w takim tempie, które pozwolą zachować je jako odnawialne zasoby naturalne i nie uszczuplić ich w długim czasie”

szersze uspołecznienie procesu decyzyjnego w leśnictwie

podmiotem gospodarki leśnej jest cały ekosystem leśny

wszelkie kontakty człowieka z przyrodą były dla przyrody bezpieczne

Fizyczna obecność człowieka w lesie nie jest niezbędnym warunkiem jego użytkowania

Współzarządzanie leśnictwem (Joint Forest Management) jest próbą sprawdzenia w praktyce leśnej jednej z teoretycznych tez w użytkowaniu lasu, mówiącej o szerszym uspołecznieniu decyzji w leśnictwie

Prowadzenie gospodarstwa leśnego wymaga, nie tylko profesjonalnej znajomości spraw leśnych ale również ciągłości i sprawdzalności realizacji opisanych i czytelnych zasad, które dla reszty społeczeństwa muszą być przekonującym dowodem na prowadzenia zrównoważonego leśnictwa.

wyjątkową rolę procesie rozumienia i akceptacji społecznej odgrywa usytuowanie szeroko pojmowanego użytkowania lasu oraz nie zawsze przyjmująca racjonalne argumenty szeroko pojęta opinia publiczna

Poziom natężenia pełnienia przez lasy funkcji ochronnych i socjalnych w wyniku zmieniających się preferencji społeczeństwa będzie wzrastał....

Przede wszystkim będzie miał istotny wpływ na wzrost kosztów produkcji i pozyskania surowca drzewnego i użytków ubocznych.

Członkowie PEFC: 33 kraje z 6 kontynentów

Polska jako pierwszy kraj europejski w 1996 roku, poddał certyfikacji lasy państwowe według zasad FSC, przeprowadzonej przez firmę SGS z Anglii, według procedur certyfikatora Quality Forest Management Program of SGS Forestry

Zasady certyfikacji FSC (czerwiec 1996): Zgodność z prawem i Zasadami FSC, Prawo własności ziemskiej, użytkowanie prawa i odpowiedzialność, Prawa ludności lokalnej, Stosunki społeczne i prawa pracowników, Korzyści z lasu, Wpływ środowiska.

Certyfikacja FSC odbywa się poprzez akredytowane przez FSC podmioty gospodarcze. Certyfikatem FSC objęte jest (luty 2004) 41mln ha lasów.

Największym obecnie systemem certyfikacji gospodarki leśnej jest system PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification schemes) Certyfikatem PEFC objęte jest (wrzesień 2006) ponad 192 mln ha lasów

System certyfikacji PEFC oparty jest na zasadach prowadzenia trwałej i zrównoważonej gospodarki leśnej zapisanych w dokumentach Ministerialnej Konferencji na temat Ochrony Lasów w Europie.

Dokumenty muszą być zamienione na kryteria i wskaźniki charakterystyczne dla poszczególnych krajów lub nawet regionów w danych krajach

Opracowanie narodowych standardów certyfikacji gospodarki leśnej odbywa się przez grupy narodowe skupiające zainteresowane strony, na podstawie procedur zawartych w międzynarodowych dokumentach normalizacyjnych takich jak ISO czy IAF oraz specyficznych wymagań PEFC zawartych w dokumencie technicznym.

Narodowe organizacje należące do PEFCC zajmują się ustanawianiem standardów certyfikacyjnych,

nie mają natomiast większego wpływu na organizacje certyfikujące

Certyfikacja PEFC stawia sobie za cel bycie systemem certyfikacji akredytowanej

Rada PEFC przygotowała międzynarodowe standardy związane z certyfikacją łańcucha dostaw tzw. CoC (od ang. Chain of Custody)

Od 2003 roku również Polska grupa inicjatywna rozpoczęła budowę systemu certyfikacji w ramach PEFC.standardy zostały zatwierdzone w lutym 2005

Zatwierdzone standardy zgodnie z procedurami normalizacyjnymi muszą podlegać okresowym weryfikacją (co 5 lat)

Struktura organizacyjna FSC i PEFC W Polsce, w 2003 roku zarejestrowany został Związek Stowarzyszeń „Grupa Robocza FSC-Polska” mający na celu opracowanie narodowych standardów certyfikacji lasów. Walne Zebranie członków, które dzieli się na trzy izby: ekologiczną, socjalną (społeczną) i ekonomiczną

a) Izba ekologiczna, do której mogą należeć osoby prawne związane z ochroną środowiska i przyrody i zainteresowane tą tematyką. Członkowie tej izby nie mogą być zainteresowani, w sensie ekonomicznym certyfikacją lasów w systemie FSC 1. Pracownia Na Rzecz wszystkich Istot, 2. Polski Klub Ekologiczny Okręg Lubuski, 3. Klub Przyrodników, 4. Liga Ochrony Przyrody . Kraków 5. WWF Polska 6. Towarzystwo Ekologiczne. Ziemia przede wszystkim. 7. Polskie Towarzystwo Leśne

b) Izba socjalna (społeczna), do której mogą należeć osoby prawne, których celem jest poprawa warunków socjalnych pracowników leśnictwa (w szczególności związki zawodowe, organizacje pracowników i pracodawców, organizacje społeczne, związki zawodowe, organizacje konsumenckie, związki wyznaniowe, gminy i ich związki oraz inne osoby zainteresowane tą tematyką). Członkowie tej izby nie mogą być zainteresowani, w sensie ekonomicznym certyfikacją lasów w systemie FSC

c) Izba ekonomiczna, do której mogą należeć osoby prawne zainteresowane, w sensie ekonomicznym, certyfikacją lasów w systemie FSC. W szczególności zalicza się tu właścicieli lasów i ich organizacje, pracowników Lasów Państwowych i prywatnych, przedsiębiorców związanych z gospodarką leśną, organizacje zajmujące się certyfikacją, reprezentantów przemysłu drzewnego

Uchwały Walnego Zebrania podejmowane są według następującej procedury:

a) Każda z izb oddzielnie głosuje nad uchwałą; uchwała jest przez nią przyjmowana zwykłą większością głosów, a w przypadkach określonych w § 28 pkt. .a., .b. .h. i .j. - większością 3/4 głosów za do przeciw, obecności co najmniej połowy uprawnionych do głosowania.

b) Uchwała jest przyjęta przez Walne Zebranie, jeśli wszystkie trzy izby głosowały za jej przyjęciem. Członkowie Związku zatwierdzili w kwietniu 2004 r. „standardy dobrej gospodarki leśnej” i postanowili przesłać je do konsultacji z FSC Europa oraz wykonać testy terenowe W roku 2003 Zawiązała się pod patronatem SITLiD-u Rada PEFC Polska będąca obecnie oficjalnym reprezentantem Polski w Radzie PEFC International. Dysponuje dwoma głosami (maksymalna liczba głosów to trzy) na Walnym Zgromadzeniu PEFC skupiającym reprezentantów wszystkich narodowych organów zajmujących się wprowadzaniem systemu PEFC.

Prace Rady PEFC Polska realizowane są przez grupy robocze stałe lub doraźne, które mogą być powoływane na Walnym Zgromadzeniu

Obecnie, w ramach Rady PEFC Polska funkcjonują trzy grupy robocze: statutowo-regulaminowa, ds. certyfikacji produkcji leśnej i ds. certyfikacji produktów leśnych

Skład grup jest otwarty dla wszystkich członków a ich prace wspomagane są przez niezależnych ekspertów z dziedzin właściwych problemom rozpatrywanym przez grupy

Decyzje podejmowane przez Radę wypracowywane są na bazie konsensusu z uwzględnieniem zdań członków Rady podzielonych na trzy główne typy uczestników procesu certyfikacji:właścicieli / zarządców lasów, przemysłu drzewnego, pozostałych organizacji (stowarzyszenia pracowników, związki zawodowe, organizacje pozarządowe i administracyjne, instytuty naukowe i uczelnie wyższe).

Oprócz formalnych członków na wszystkie zgromadzenia ogólne zapraszanych jest ponad 80 instytucji i organizacji, które mogą wyrazić swój pogląd czy też wnieść uwagi do przygotowywanych dokumentów. Na ostatnich zebraniach Rady udział brali przedstawiciele m.in.:Ministerstwa Środowiska, Polskiego Centrum Akredytacji ......

Polski system certyfikacji leśnictwa wg PEFC, po przeprowadzeniu programu pilotażowego został zatwierdzony w dniu 18 lutego 2005r.

Kolejnymi krokami w pojętymi przez Radę PEFC Polska będzie wysłanie uchwalonych dokumentów do Luksemburga gdzie zostaną one sprawdzone pod względem zgodności z założeniami systemu PEFC oraz

zatwierdzenie tych dokumentów jako części systemu PEFC przez wszystkich członków Rady PEFC International

Obydwa systemy certyfikacji leśnictwa stawiają sobie bardzo podobne cele i zadania.

Udział w procesach ustanawiania standardów otwarty dla wszystkich zainteresowanych działaniem systemów

W pracach gremiów ustanawiających standardy są przedstawiciele środowisk reprezentujący różne grupy zainteresowania lasem i leśnictwem.

System FSC rozpoczyna od określonych zasad jednakowych dla wszystkich lasów na świecie,

System PEFC opiera się na zbiorze narodowych standardów opartych o uznane procesy międzynarodowe jak np. Ministerialna Konferencja Ochrony Lasów w Europie.

Ta różnica jednak zaczyna się zacierać poprzez uruchomienie w ramach systemu FSC regionalnych i narodowych grup dostosowujących główne założenia do warunków miejscowych.

Istotną różnicą pomiędzy systemami PEFC i FSC jest również to, że system PEFC dąży do tego by certyfikacja leśnictwa miała w każdym kraju status certyfikacji akredytowanej

Systemy certyfikacji akredytowanej wyraźnie różnią się funkcjonalnie od innych systemów tym, że w przypadku tego rodzaju certyfikacji w procesie występują niezależne od siebie organizacje zajmujące się: ustaleniem „specyficznych wymagań” dla systemu certyfikacji, zajmujące się akredytacją (wydawaniem pozwoleń na prowadzenie działalności certyfikacyjnej), strony które poddawane są procesom certyfikacji.

---