1. Opisz przebieg starożytnych igrzysk olimpijskich- 776r. p.n.e. - 393r. n.e.

Pierwsze starożytne igrzyska odbyły się w 776r. p.n.e. zostały one zdjęte z życia publicznego w roku 393 n.e. na zlecenie cesarstwa rzymskiego, gdyż uznano je za przejaw kultu bogów pogańskich. Przywrócono je dopiero w roku 1896r. n.e.

Igrzyska starogreckie miały miejsce w 776 r. p.n.e. Miały one program sportowy, były połączone z kultem religijnym. Największa sławę uzyskały igrzyska olimpijskie odbywające się co 4 lata w Olimpii. Centralne miejsce zajmował stadion. Dla widzów przeznaczona była skarpa.

I dzień - przygotowanie segregowanie i przysięga uczestników.

II dzień - zawody chłopców bieg, mocowanie się, walka na pięści, po południu pankration oraz ofiara ku czci Achillesa i Pelopsa.

IV i V dzień - zawody hippiczne, pentatlon, bieg hoplitów

VI dzień - dekoracja zwycięzców, uczta dla gości

Igrzyska Pytyjskie w Delfach odbywały się na cześć Apollina co 4 lata w 3 roku olimpiady. Miały na początku charakter konkurencji śpiewu i muzyki, z czasem wprowadzono konkurencje sportowe. Igrzyska Istmijskie pod Koryntem odbywały się co 4 lata w programie występowały konkurencje hippiczne, wioślarskie, żeglarskie, gimnastyczne i muzyczne. Igrzyska Nemejskie w nemie odbywały się co 2 lata obejmowały one konkurencje sportowe i artystyczne. Igrzyska panatenajskie organizowane w ramach święta ludowego, ku czci Ateny.

Igrzyska starogreckie miały charakter klasowy w początkach nawet arystokratyczny. Niewolnicy, barbarzyńcy nie mieli prawa uczestniczenia w igrzyskach. Decyzja dopuszczenia do igrzysk leżała w rekach urzędników - hellandików. Przed przystąpieniem do zawodów zawodnicy składali przysięgę. Przybywali na igrzyska w ściśle określonych terminach. Dla zapewnienia możliwości udziału w igrzyskach wszystkim wolnym Grekom ustalony był pokój powszechny - ekechejrija. Igrzyska odbywały się w czasie pełnego lata i dostępne były jedynie dla mężczyzn. Do konkurencji olimpijskich zaliczamy: 1 bieg na jeden stadion (192,28 m) 2 bieg na dwa stadiony (400 m) 3 bieg długi (20 lub 24 długości stadionów) 4 pięciobój nowoczesny ( bieg, skok w dal, rzut dyskiem, rzut oszczepem, zapasy) 5 pięściarstwo 6 wyścigi 7 wyścig rydwanów 8 bieg w uzbrojeniu 9 pankration ( połączenie zapasów z pięściarstwem) 10 rywalizacja trębaczy i heroldów. Igrzyska w Rzymie odzwierciedlały wzory igrzysk greckich. Cesarz August zorganizował na wzór igrzysk greckich igrzyska w Neapolu. Składały się one z popisów sportowych, atletycznych i hippicznych oraz z popisów muzycznych i dramatycznych. Zwycięscy w zawodach sportowych nagrodzeni mieli być wieńcem.

2. Geneza twórcy i zasad systemu turnerskiego (system wych. fiz. Niemiec) w gimnastyce oraz jego wpływ na Europę i Polskę.

Idee filantropistów, a zwłaszcza działalność GutsMuthsa oraz G. Vietha, pobudziły zainteresowanie problematyką wychowania fizycznego środowisk pedagogicznych wielu krajów. Szczególnie jednak żywo upowszechniały się te idee w Niemczech.

Absolwenci tych szkół, rozsiani w krajach niemieckich i poza Niemcami, Uprawiali różne formy ćwiczeń fizycznych i podnosili rozwój kultury fizycznej w środowiskach swej pracy.

Dojrzewała potrzeba sformułowania podstaw programowych i organizacyjnych powszechnego ruchu wychowania fizycznego.

Myśl te podjął i z wielkim zapałem oddał się jej realizacji znany twórca turnerstwa niemieckiego Johanu Friedrich Christoph Ludwig Jahn. Szerszą działalność publiczną rozpoczął Jahn w 1811 roku, wiązała się ona z utworzeniem w Hasenheide Koło Berlina pierwszego boiska turnerskiego. Boisko to miało stanowić ośrodek wychowania młodzieży niemieckiej, oparty na wzorach starogermańskich. Pierwsze programy turnerskie wyrażają dążenie do przyzwyczajania młodzieży do prostoty i surowości. Młodzież była umundurowana jednolicie, przywdziewała w czasie pobytu na prosty, lniany ubiór. W przerwie między ćwiczeniami spożywała posiłek składający się z chleba i wody. Nosiła odznaki, na których wyryte były daty bitew w lasach teutoburskich oraz pierwszego i ostatniego turnieju rycerskiego w Niemczech.

Jahn kiedy wrócił do Berlina, turnerstwo staraniem Eiselena rozwinęło się i upowszechniło w wielu ośrodkach. Jednocześnie sprecyzowało swoje założenia programowe. Ćwiczenia fizyczne uległy programowej i metodycznej rozbudowie. Rozbudowane też zostały zestawy przyrządów do ćwiczeń fizycznych: wprowadzono różnego rodzaju pomoce, które umożliwiały rozwijanie wyspecjalizowanych sprawności ruchowych, popisów siły i zręczności. Specjalnie konstruowane przyrządy, drążki i poręcze stały się odtąd charakterystycznym atrybutem turnerstwa niemieckiego. Na podstawie tych przyrządów Jahn i jego najbliższy współpracownik obmyślili cały system ćwiczeń. Wymagały one wielkiej zwinności i odwagi, były typowymi ćwiczeniami popisowymi. Do dnia dzisiejszego ćwiczenia młodzieży na przyrządach według wzorów Jahna - Eiselena stanowią w Niemczech nieodłączną treść wszelkich popisów młodzieży szkolnej i pozaszkolnej. Wiele uwagi poświęcał Jahn organizacji zajęć na boiskach sportowych oraz przygotowaniu instruktorów. Zalecał on zakładać boiska we wszystkich gminach. Nauczycielowi gimnastyki stawiał Jahn wysokie wymagania, uważał bowiem, że jego praca jest szczególnie trudna. Równie wysokie wymagania stawiał mu Jahn w innych dziedzinach. "Dla uczniów - pisał - nauczyciel musi być mężem budzącym szacunek swym poziomem umysłowym, ogólna kulturą oraz szerszą znajomością spraw świata. On ma być dla nich wzorem do naśladowania. W przeciwnym razie, nawet przy doskonałej sprawności w gimnastyce, będzie lekceważony jako zrzęda i cyrkowy sztukmistrz". W dalszym rozwoju ruch turnerski w Niemczech przybierał określone oblicze polityczne. Nie wyrzekając się celów podstawowych, tj. wychowania młodzieży w gotowości do służby wojskowej i w kulcie dla dawnych tradycji rycerskich, Jahn związał się politycznie z mieszczaństwem niemieckim. Ze środowiska mieszczańskiego, drobnej burżuazji, rekrutowali się uczestnicy boisk turnerskich. Polityczna ideologia Jahna opierała się na przymierzu mieszczaństwa z arystokracją w ramach monarchii konstytucyjnej. Cechował ja kult narodowych tradycji, przekonanie o szczególnej roli narodu niemieckiego. Twórca boisk turnerskich uzyskał popularny przydomek "ojciec turnerstwa", a jego ambicje polityczne, szowinizm narodowy prowadziły do konfliktu z władzami i okresowego zakazu działalności boisk. Okres zakazu działalności turnerskiej nie stanowił jednak przerwy w rozwoju wychowania fizycznego na terenie Niemiec. W okresie zakazu turnerstwa powstawały większe i rozwijały działalność boiska sportowe pod zmieniona nazwą. Skutecznego poparcia dla wychowania fizycznego w Prusach i działalność Eiselena udzielili w owym czasie pedagodzy i lekarze. Lekarz Lorinsen podjął ostra kampanię przeciw encyklopedyzmowi w nauczaniu, przeładowaniu programów szkolnych i przeciążeniu młodzieży. Krytyka Lorinsena wzbudziła duże zainteresowanie kół pedagogicznych i wznieciła dłuższą dyskusję w prasie, w której m. in. zwrócono uwagę na potrzebę ćwiczeń fizycznych i rekreacji młodzieży. Przyjaciel Eiselena, Werner, propagował i organizował wychowanie fizyczne, w szczególności dziewcząt, na terenie Saksonii.

3. Wymień największe sukcesy reprezentantów Polski w letnich IO w okresie międzywojennym.

VII Antwerpia 1920 - brak sukcesów Polaków,

Polska reprezentacja po raz pierwszy wzięła udział w igrzyskach VIII Paryż 1924, gdzie nasi sportowcy uzyskali pierwsze medale:

II miejsce: kolarstwo (drużynowy wyścig torowy na 4000 m) — J. Lange, J. Łazarski, T. Stankiewicz i F. Szymczyk

III miejsce: jeździectwo (indywidualny konkurs skoków) — A. Królikiewicz

IX Amsterdam 1928

I miejsce: rzut dyskiem kobiet — H. Konopacka (pierwszy w historii naszych osiągnięć olimp. złoty medal)

II miejsce: jeździectwo (drużynowy konkurs skoków) — M. Antoniewicz, K. Gzowski, K. Szosland

III miejsce: drużynowy turniej w szabli — T. Friedrich, K. Laskowski, A. Małecki, A. Papée, W. Segda, J. Zabielski; wioślarstwo (czwórka ze sternikiem) — L. Birkholc, F. Bronikowski, E. Jankowski, B. Ormanowski i sternik B. Drewek; wszechstronny konkurs konia wierzchowego (drużynowo) — M. Antoniewicz, K. Rómmel, J. Trenkwald

X Los Angeles 1932

I miejsce: bieg na 10 000 m — J. Kusociński; bieg kobiet na 100 m — S. Walasiewicz

II miejsce: wioślarstwo (dwójka ze sternikiem) — J. Braun, J. Ślązak i sternik J. Skolimowski

III miejsce: rzut dyskiem kobiet — J. Wajs; wioślarstwo (dwójka bez sternika) — J. Mikołajczak, H. Budziński; wioślarstwo (czwórka ze sternikiem) — J. Braun, J. Ślązak, S. Urban, E. Kobyliński i sternik J. Skolimowski; drużynowy turniej w szabli — W. Dobrowolski, T. Friedrich, L. Lubicz-Nycz, A. Papée, W. Segda, M. Suski

XI Berlin 1936

II miejsce: bieg kobiet na 100 m — S. Walasiewicz; rzut dyskiem kobiet — J. Wajs; wszechstronny konkurs konia wierzchowego (drużynowo) — Z. Kawecki, S. Kulesza, H. Roycewicz

III miejsce: rzut oszczepem kobiet — M. Kwaśniewska; strzelanie z karabinka małokalibrowego na 50 m — W. Karaś; wioślarstwo (dwójka podwójna) — R. Verey, J. Ustupski

Ponadto ważne sukcesy odnosiliśmy w olimpijskich konkursach sztuki: Kazimierz Wierzyński -uzyskał na olimpiadzie w roku 1928 złoty medal w dziedzinie poezji za „Laur olimpijski” oraz Józef Kukowski -w roku 1932, złoty medal w dziedzinie rzeźby.

4. Podaj przyczyny delegalizacji Sokoła w Polsce po II WŚ oraz próby i odnowa jego reaktywowania przed 1898r.

W latach 1939-1988 sokolstwo polskie w kraju miało zakaz legalnej działalności. Po wojnie komuniści i socjaliści rządzący Polską nie pozwalają na legalizację “Sokoła”. Toteż przez prawie 50 lat sokoli w Polsce działają w konspiracji. Na emigracji znaleźli się niektórzy działacze i przywódcy “Sokoła”. W Wielkiej Brytanii organizuje się sokolstwo na czele z prezesem Franciszkiem Arciszewskim. Powstają na emigracji związki i gniazda-sokole. Legalna i nieprzerwana praca i działalność sokola rozwija się w Polish Falcons w USA i Związku Towarzystw Gimnastycznych “Sokół” we Francji. Istnieją bliskie kontakty sokołów w kraju i na emigracji. W Anglii powstały nowe gniazda sokole, gdzie założono Związek Sokołów Polskich w Wielkiej Brytanii.

    Nadszedł listopad 1988 r. Komunistyczne rządy miały się ku końcowi. W dziejach Polski rozpoczął się nowy okres. Sokoli przystąpili w następstwie przemian demokratycznych w Polsce, do rejestracji gniazd sokolich w kraju, oraz swojego związku. Sokolstwo przetrwało w kraju, w latach 1939-1988, chociaż nie posiadało zarejestrowanego swojego Towarzystwa.

    Zaczęły ożywiać swoją działalność legalną gniazda sokole. Jako pierwsze w 1989 r. rejestrują się gniazda sokole: 10 stycznia 1989 r. TG “Sokół” Warszawa-Macierz. 28 lutego 1989 r. TG “Sokół” Inowrocław. 14 marca 1989 r. TG “Sokół” Gniewkowo. 22 czerwca 1989 r. TG “Sokół” Bydgoszcz-Macierz. 6 listopada 1989 r. TG “Sokół” Poznań. Są to wszystkie gniazda związkowe powstałe 1989 r.

5. Wymień największe osiągnięcia sportowe sportowców studentów byłego WSP oraz UR.

XIX Mistrzostwa Polski Wyższych Szkół Pedagogicznych i Filii Uniwersytetów 1996-1998 WSP RZESZOW:

I miejsce: koszykówka kobiet, piłka nożna, pływanie mężczyzn, tenis stołowy mężczyzn,
II miejsce: judo mężczyzn, koszykówka mężczyzn, piłka ręczna mężczyzn, pływanie kobiet, siatkówka mężczyzn, tenis stołowy kobiet

III miejsce: lekkoatletyka kobiet, lekkoatletyka mężczyzn

XX Mistrzostwa Polski Wyższych Szkół Pedagogicznych i Filii Uniwersytetów 1998-2000 WSP RZESZOW:

I miejsce: judo mężczyzn, koszykówka kobiet, piłka nożna, tenis stołowy mężczyzn
II miejsce: lekkoatletyka kobiet, lekkoatletyka mężczyzn, piłka ręczna mężczyzn, pływanie mężczyzn
III miejsce: siatkówka plażowa kobiet, pływanie kobiet, street basket mężczyzn, tenis stołowy kobiet

XXI Mistrzostwa Polski Wyższych Szkół Pedagogicznych i Filii Uniwersytetów 2000-2002 WSP RZESZOW:

I miejsce: biegi przełajowe mężczyzn, koszykówka kobiet, koszykówka mężczyzn, lekkoatletyka mężczyzn, piłka siatkowa kobiet, pływanie mężczyzn, street basket mężczyzn, tenis stołowy mężczyzn,
II miejsce: judo mężczyzn, lekkoatletyka kobiet, piłka ręczna mężczyzn, piłka siatkowa mężczyzn, siatkówka plażowa kobiet, siatkówka plażowa mężczyzn, tenis stołowy kobiet
III miejsce: futsal, pływanie kobiet

Siatkówka: Złoty medal na rozgrywanych w Zielonej Górze XXI Mistrzostwach Polski Wyższych Szkół Pedagogicznych i Filii Uniwersytetów. Po raz ostatni sztuka ta rzeszowskim akademiczkom udała się równe 14 lat temu, w 1988 roku Koszykówka: Zloty medal studentów UR. Kolarstwo Górskie: złoty medal w klasyfikacji generalnej mężczyzn oraz złoto za najszybszą drużynę w grupie uniwersytetów. Kajakarstwo: Na Słowacji odbyły się międzynarodowe regaty juniorów "Pieszczany" w kajakarstwie

reprezentant KU AZS Uniwersytetu Rzeszowskiego Tomasz Kobylecki, który w poszczególnych konkurencjach wywalczył miejsca.

16. Reaktywowanie ruchu olimpijskiego w czasach nowożytnych IO w latach 1896-1912.

Twórcą wskrzeszenia idei igrzysk olimpijskich był Pierre de Coubertin. W listopadzie 1892r nadarzyła mu się okazja do oficjalnego podniesienia idei wskrzeszenia igrzysk olimpijskich. Mianowicie miał on w Sorbonie wykład w czasie konferencji Unii Towarzystw Sportowych we Francji. Wykład zakończył zapowiedzią podjęcia starań o wskrzeszenie igrzysk olimpijskich. Coubertin spodziewał się żywej reakcji na tę zapowiedź lec spotkał się z niezrozumieniem. Nie osłabiło to jednak jego energii, dzięki której pozyskał dla swej idei poparcie francuskiej Unii Towarzystw Sportowych, która w roku 1893 powołała komisje do przygotowania kongresu sportowego. Komisja ta odbyła 2 większe narady(w Nowym Jorku 1883 i w Londynie 1894) i postanowiła zwołać w dniach 16-24 czerwca Międzynarodowy Kongres Sportowy do Paryża. Miał on dwa cele: przedyskutowanie zagadnienia amatorstwa w sporcie oraz odnowienie igrzysk olimpijskich. Kongres paryski uchwalił wznowienie tradycji igrzysk, ustalił podstawowe założenia organizacyjne i programowe nowożytnych olimpiad i powołał komitet wykonawczy do przygotowania pierwszych wznowionych igrzysk w roku 1896 w Atenach.

Pierwsze igrzyska odbyły się w dniach 5-15 kwietnia na specjalnym stadionie w pobliżu Akropolu. Współczesne igrzyska niewiele przypominały dawne igrzyska greckie zarówno pod względem konkurencji jak i liczby zawodników. Ogółem w IO wzięło udział 115 zawodników z 13 krajów. Najliczniejsze były konkurencje lekko atletyczne. Pierwsze zwycięstwo w Atenach odniósł zawodnik USA Jannes Connoly w trójskoku.

Drugie igrzyska odbyły się w Paryżu w 1900r zostały one potraktowane nieco marginesowo, jako jedna z wielu atrakcji Paryża w okresie odbywającej się wówczas wystawy. Jednak wzrosłą liczba zawodników i państw biorących udział w IO (do 20).

Trzecie IO odbyły się w St. Louis w 1924r. Przez trudności komunikacyjne wzięli w nich udział zawodnicy jedynie z 11 krajów. Ogromną większość stanowili Amerykanie. Wyniki jednak wykazały dalszy postęp igrzysk.

Czwarte odbyły się w Londynie w 1908r. Wzięło w nich udział ponad 2500 zawodników z 22 krajów. Znacznie wzrosła liczba konkurencji w stosunku do poprzednich igrzysk.

Piąte igrzyska odbyły się w Sztokholmie w 1912r. Udział wzięli zawodnicy z 28 krajów. Po raz pierwszy startowali Polacy w barwach innych krajów.

W 1906r w Atenach zostały zorganizowane Igrzyska Interwałowe, nie powtórzono ich jednak.

17. Zainteresowanie ruchem i sprawami ciała w dobie renesansu w Europie i w Polsce.

Przeobrażenia, które nastąpiły w Europie w wiekach XIV i X, określone zostały przez Fryderyka Engelsa jako „ największa rewolucja jaką do tego czasu przeżyła ziemia”. Rewolucja ta objęła całokształt stosunków społecznych, ekonomicznych i kulturalnych.

W miastach Italii wytworzyła się nowa struktura społeczno-polityczna, dominującą grupą społeczna nie była arystokracja rodowa, lecz mieszczaństwo, jako warstwa „dobrobytu i intelektu”.

Miasta stały się ogniskami nowej kultury, określanej mianem kultury humanistycznej. Jej istotą było zainteresowanie doczesnym życiem człowieka, indywidualnym i społecznym, jego dążeniami i potrzebami. Piękno i radość życia przeciwstawiano średniowiecznej wizji życia jako „oczekiwania śmierci”. Nastąpiło niejako odrodzenie kultury klasycznej, grecko-rzymskiej dlatego cały okres nazwano okresem Odrodzenia lub Renesansu. Okres humanizmu jest więc nie tylko okresem odnalezienia kultury starożytnej i rozkwitu nowej nauki. Powstają również nowe koncepcje wychowania, o doniosłym znaczeniu dla dalszego rozwoju myśli pedagogicznej i instytucji wychowawczych w całej Europie.

Kultura Renesansu, której ogniskiem były miasta włoskie, rozprzestrzeniała się w ciągu wieku XIV i XV na liczne kraje europejskie, szczególnie zakwitła w wielkich i gospodarczo rozwiniętych miastach.

W wieku XV powstają we Włoszech szkoły zrywające ze średniowieczną rutyną. Dwie z nich , w Ferrarze i Mantui rozwinęły w zreformowanym programie nauczania szeroki zakres wychowania fizycznego. Szkołą w Ferrarze kierował Guarino da Verona. Swym wychowankom zakreślił duży program ćwiczeń fizycznych. Jedne kształtowały sprawności wojskowe (polowanie, jazda konna), inne miały szerokie, ogólnorozwojowe znaczenie. Do nich zaliczono pływanie i taniec. Organizowano także wycieczki uczniów w okolice szkoły.

W Mantui podobne metody wprowadził Vittorino da Feltre, wychowawca w rodzinie markiza Gonzagi. Ćwiczeniom fizycznym przypisywał wartości lecznicze. Uważał je za skuteczny środek zapobiegania chorobom. Pojmował ćwiczenia fizyczne jako składnik pełnego wychowania humanistycznego, które tworzyły: wychowanie umysłowe, duchowe (artystyczne) i fizyczne. W ćwiczeniach fizycznych widział środek kształtowania charakteru oraz czynnik hartowania organizmu. Zajęcia ruchowe miały ponadto kształtować wrażliwość, dostarczać wzruszeń, rozszerzać poznanie.

Wielkim rozgłosem cieszyło się dzieło Baltazara Castigliona pt. Il Cortegiano przyswojone językowi polskiemu przez Łukasza Górnickiego pt. Dworzanin polski (1566). Stanowiło ono humanistyczny kodeks wychowania przysposabiającego do życia dworskiego. Uprawianie ćwiczeń fizycznych miało zapewnić młodemu człowiekowi piękno i grację; kultura ciała stała się w tym ujęciu pojęciem znacznie szerszym - była integralnym elementem wychowania społecznego oraz kultury umysłu.

W okresie Renesansu odradza się starożytny termin gimnastyka (z greckiego gymnos - nagi oraz gymnazein - ćwiczyć). Starożytna gimnastyka wzbudziła zainteresowanie nie tylko lekarzy ale i artystów sławiących piękno ciała ludzkiego. Staje się ona przedmiotem studiów jako zjawisko kulturowe. Największym osiągnięciem w tej dziedzinie jest dzieło Mercurialisa pt. O sztuce gimnastycznej (1569). Wachlarz ćwiczeń przedstawionych przez Mercurialisa był bardzo obszerny. Przedstawiał starożytny taniec, grę w piłkę, zapasy, biegi, skoki, dysk, walki, ćwiczenia równoważne, jazdę konną, jazdę na wozach, wioślarstwo, pływanie, polowanie.

W Polsce w okresie końca XV i początku XVI wieku nauka humanistyczna znajduje żywe przyjęcie w odnowionej w roku 1400 przez królową Jadwigę Akademii Krakowskiej. W kręgu polskich humanistów zainteresowanie wzbudzają problemy nowego wychowania nowej szkoły. Największym osiągnięciem naszej myśli wychowawczej tego okresu jest traktat Andrzeja Frycza Modrzewskiego pt. O naprawie Rzeczypospolitej ( 1551).

Najpoważniejszy jednak wkład do dziedziny wychowania fizycznego wnoszą pisma Sebastiana Petrycego z Pilzna, zwłaszcza jego rozważania - czy należy ćwiczyć ciało i umysł dzieci - zawarte w Polityce Arystotelesowej.

Wśród rzeczników i propagatorów kultury fizycznej okresu Odrodzenia nie można pominąć wybitnych lekarzy do których należał humanista i lekarz nadworny Stefana Batorego Wojciech Oczko autor dzieła O różnych przypadkach ciała ludzkiego (1581). Chociaż nie jest ono poświęcone specjalnie sprawie ćwiczeń fizycznych, to jednak autor docenia ich znaczenie

i w pewnym sensie stawia je na pierwszym miejscu. Propaguje zapasy, szermierkę, jazdę konną, dźwiganie ciężarów, tańce i grę w piłkę jako ćwiczenia najlepsze, najbardziej wszechstronne powołując się przy tym na autorytet Galena, lekarza greckiego z II wieku.

18. Rozwój „Sokoła” w zaborze pruskim.

Ludność polska zaboru pruskiego została w okresie tzw. kulturkampfu szkoły narodowej stan ten trwał do zakończenia I wojny światowej. Jednym z celów tego planu było całkowite zniemczenie na terenach polskich szkół wszystkich typów. Na górnym Śląsku wprowadzono język niemiecki jako wykładowy. Uległy zniemczeniu polskie gimnazja i szkoły realne w Wielkim Księstwie Poznańskim. Polscy nauczyciele masowo byli przesiedlani w głąb Niemiec. Całkowita germanizacja szkolnictwa na terenach okupowanych zmuszała dzieci i młodzież polską do uczęszczania do szkół niemieckich, zarówno ludowych jak i średnich. na tle eksterminacji oświaty polskiej na ziemiach zaboru pruskiego szczególnego znaczenia nabiera działalność „Sokoła”, który w końcu XIX i początkach XX wieku pokrył zachodnie i północne ziemie polskie dość gęstą siecią gniazd; stały się one ośrodkiem intensywnej i różnorodnej w swoich formach działalności narodowej, przede wszystkim jednak stwarzały młodej polskiej generacji i dorosłym teren systematycznej aktywności ruchowej.

19. Wymień blaski i cienie kul. fiz. w okresie Polski Ludowej (1944-1989).

W II RP organizacje sportowe mogły istnieć i działać samodzielnie, lecz za cenę utraty pomocy materialnej i organizacyjnej państwa(czego np. doświadczyły struktury „Sokoła” w latach 1927-1936.),o tyle w Polsce Ludowej ingerencje państwa była o wiele głębsza. Nie tolerowano jakiejkolwiek opozycji, a wszelka próba kontestacji kończyła się niebytem dla danego podmiotu. Szybko wiec dotychczasowy model autorytarny przekształcił się w model totalitarno-policyjny, w którym stosowanie metod administracyjnych było na porządku dziennym.

Już w pierwszych miesiącach po zakończeniu II WŚ zaszła potrzeba ustalenia tymczasowego modelu zarządzania kul. fiz. w Polsce. Na terenach uwolnionych spod okupacji niemieckiej- w tym na Ziemiach Odzyskanych- społeczny ruch sportowy zaczął rozwijać się w sposób spontaniczny i żywiołowy. Było to zjawisko ze wszech miar naturalne, dążono do reaktywowania działalności klubów i związków sportowych działających w Drugiej Rzeczypospolitej. Jednak budowa struktur państwowego kierownictwa kul. fiz. znacznie się opóźniła, a pierwsze prace legislacyjne przebiegały w atmosferze ostrych kontrowersji. W tym początkowym okresie powojennym kul. fiz. była- w sensie instytucjonalnym-zdecentralizowana i nie była jeszcze poddanej kontroli politycznej. Stopniowo jednak PPR dążyła do przejęcia inicjatywy w kul. fiz. w obawie przed rozszerzeniem wpływów socjalistów PPS na obszarze wych. fiz. i sportu oraz w społeczeństwie.

Od przełomu lat 1944/1945KRN powołała swoje komisje, w tym Komisje Oświatowe i Komisje Zdrowia oraz Wojskowa, które interesowały się problemami wych. fiz. Wiadomo było jednak, że KRN od początku swego istnienia była fasada realizującą wytyczne PPR. Dla dwóch czołowych partii tego okresu: PPR i PPS, w pierwszych latach po wojnie, jak już wspomniano, zagadnienia kul. fiz. Można poszerzyć bazę społecznego oddziaływania. Pierwsze, choć deklaratywne wystąpienie w tej kwestii wygłosiła Helena Jaworska, działaczka ZWM.

Z propozycją nowego modelu kul. fiz. w Polsce wystąpili w lutym 1945 działacze PPS z Krakowa, domagając się oddzielenia wych. fiz. od pw. i poddania obu dziedzin kontroli społecznej. Postulowanie nawet utworzenie odrębnego ministerstwa wych. fiz. inicjatorem był Maksymilian Statter, działacz PPS. W kwietniu 1945 do władz państwowych napłynęły dalsze memoriały w tej sprawie wysunięte przez środowisko OMTUR, postulujące oddzielenie spraw kul. fiz. od wojskowości i utworzenia Państwowego Urzędu WF przy cywilnym resorcie (oświaty albo zdrowia).

RM na posiedzeniu w dniu 20.11.1945 uchwaliła dwa dekrety: 1) o powszechnym obowiązku wych. fiz. i pw.; 2) o utworzeniu urzędów i rad wych. fiz. i pw. Wbrew obiegowym poglądom nie zostały one zatwierdzone przez KRN na IX sesji KRN rozpoczętej 29.XII.1945, a trwającej do 3.I.1946 kiedy to przyjęto ustawę o nacjonalizacji wielkiego i średniego przemysłu . Ludwik Denisiu reprezentujący wówczas PSL, kładąc nacisk na powszechne wych. fiz. dzieci i młodzieży. Natomiast poseł Zdzisław Zajączkowski z PPS, skłaniając się już do poglądów PPR, zaapelował o zdjęcie z porządku dziennego sesji projektów „konkurencyjnych” wobec dekretów ustaw dotyczących wych. fiz., których zresztą nigdy nie uchwalono. Sama KRN zrezygnowała z szerszego rozwinięcia tematyki kul. fiz. w swych pracach . Natomiast ostateczna aprobata wspomnianych dekretów przez KRN obradująca na plenarnym posiedzeniu nastąpiła: 1) dekretu o utworzeniu i rad wych. fiz. i pw. na sesji(28.IV.1946); 2) dekretu o powszechnym obowiązku wych. fiz. i pw. na XI sesji (23.IX.1946).

Za sukces organizacyjny PUWFiPW mimo wiele zastrzeżeń -należy uznać stopniowa odbudowe potencjału kadrowego i materialnego kul. fiz. w Polsce po zniszczeniach wojennych oraz reaktywowanie na przełomie lat 1946/1947 działalność AWF w Warszawie, której jednak nadano imię gen. Karola Świerczewskiego „Waltera”. Ponadto działalność Z. Gilewicza, kierującą Państwową Rada WfiPW przy Urzędzie , przy współpracy znanych przedstawicieli nauki z prof. Eugeniuszem Piaseckim na czele , przyczyniła się do nobilitacji wych. fiz. wśród innych nauk stosowanych , umacniając pozycje wych. fiz. w środowisku akademickim.

20. Rozwój akademickiego ruchu sportowego (AZS) w środowisku rzeszowskim w latach (1963-1989).

Podwaliną pod rozwój Akademickiego ruchu sportowego w Rzeszowie było utworzenie na terenie miasta dziennej uczelni technicznej. Prezydium WRN w Rzeszowie przeznaczyło dwa kredyty na budowę jej obiektów i wyposażenia m.in. w 1963r rozpoczęto budowę głównego budynku uczelni przy ul. Wincentego Pola. Wieloletnie starania zaowocowały wydaniem uchwały nr 153 Rady Ministrów z 25 VIII 1963r na mocy której utworzono w Rzeszowie Wyższą Szkołę Inżynieryjną.

Rozpoczęcie działalności studium przez WFWSI w Rzeszowie datuje się na dzień 1 II 1964r. Nie należy jednak zapomnieć o okresie poprzedzającym powstanie studium, ponieważ zajęcia z wych fiz odbywały się już od października 1961r. 14 V 1963r powstał Klub Uczelniany AZS jako pierwsza struktura organizacyjna sportu akademickiego w środowisku rzeszowskim. Na jego prezesa wybrano wówczas Kazimierza Oczosia. W początkowym okresie istnienia klubu utworzono sekcję koszykówki mężczyzn i kobiet, oraz siatkówki mężczyzn.

Pierwszy okres pracy Klubu to tworzenie prawidłowych zasad organizacji oraz rozwój sekcji siatkarskiej i koszykarskiej. Po kilku latach Klub skupiał już 500 członków. Nie można nie wspomnieć o kadrze prowadzącej zajęcia w sekcjach sportowych. Mało było wówczas na terenie woj. Rzeszowskiego sekcji cieszących się tak wysoko wykwalifikowaną i cenioną kadrą instruktorską. Było to możliwe dzięki ścisłej współpracy KU AZS ze studium WF uczelni. W 1964r po raz pierwszy została zorganizowana Spartakiada Uczelniana. Po raz pierwszy została również przeprowadzona spartakiada międzyuczelniana z udziałem studium nauczycielskiego i WSP w Rzeszowie. W roku akademickim 1966/1967 odbyła się spartakiada przeprowadzona, aż w 12 dyscyplinach sportu. Rozegrano towarzyskie spotkania ze studenckim WSI Lublin w koszykówce. Najpoważniejszą imprezą sportową było rozegranie w Rzeszowie I Mistrzostw Polski WSI w koszykówce, siatkówce i w lekkiej atletyce, piłce nożnej. Dużym sukcesem organizacyjnym i sportowym Studiom WF oraz KU AZS WSI były „Dekady sportu i turystki”. Ich założeniem było umożliwienie każdemu studentowi pokazanie się w wybranej dyscyplinie sportu. Finałową imprezą „Dekad” był turniej władz uczelni miasta Rzeszowa, który organizowali działacze AZS. W roku 1970 KU AZS WSI miał już 8 prężnie działających sekcji sportowych. Uprawiane były w nich następujące gry: koszykówka mężczyzn, piłka ręczna kobiet, piłka ręczna mężczyzn, piłka siatkowa kobiet i mężczyzn, pływanie, tenis stołowy. Od 1 X 1974 klub uczelniany AZS WSI zmienił nazwę na Klub Uczelniany AZS Politechnika Rzeszowska. Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 XII 1981 nastąpiły masowe represje dotknęły one także kulturę fizyczną w postaci aresztowań lub byli internowani, oraz byli zawieszani na mocy zarządzeń. Prezesa RM statutowej działalności klubów i zrzeszeń sportowych. Zakaz ten dotknął AZS i trwał od kilku tygodni do kilku miesięcy. Do 1989r AZS był jednostką specjalizującą się w zakresie kultury fizycznej i turystki.

31. Organizacja ćw. cielesnych w Collegium Nobilium oraz w Szkole Rycerskiej.

(W próbach ratowania upadającego państwa polskiego w drugiej połowie XVIII w. rolą najważniejszą było utworzenie reform wychowania jak i struktury szkolnictwa. Początkiem tej reformy było utworzenie w Warszawie w roku 1740 przez Stanisława Konarskiego nowoczesnej szkoły dla młodzieży szlacheckiej pod nazwą Collegium Nobilium. W roku 1756 utworzona została Szkoła Rycerska, na wzór podobnych uczelni w rozwiniętych w krajach Europy. W obu placówkach uczelnianych wprowadzono szeroki zakres ćwiczeń fizycznych m.in. jazda, szermierka, gry sportowe, biegi.)

Collegium Nobilium, założone w 1740 r., mieszczące się w Warszawie początkowo przy ul. Długiej, a później w nowym gmachu przy ul. Miodowej, było szkołą przeznaczoną dla synów ówczesnej arystokracji. To właśnie oni, podobnie jak ich ojcowie, mieli w przyszłości objąć rządy w Rzeczypospolitej. Dlatego Konarski chciał wychować ich na światłych ludzi i prawych obywateli, dla których dobro kraju byłoby ważniejsze niż osobiste korzyści.

Nauka w Collegium trwała 7 lat. Wychowankowie mieszkali przez cały czas w konwikcie, który jest odpowiednikiem dzisiejszego internatu. Do domów mogli wyjeżdżać jedynie na wakacje (Konarski wiedział, że przez ten czas i tak przesiąkną atmosferą zepsucia, jaka powszechnie panowała). W programie nauczania Konarski ograniczył rolę języka łacińskiego, choć nie usunął go zupełnie, gdyż jego znajomość była wówczas konieczna. Natomiast położył nacisk na wykształcenie potrzebne w życiu. W kursie Collegium Nobilium pojawiły się więc nowe przedmioty: geografia, historia powszechna i ojczysta, nauki matematyczne i przyrodnicze, prawo i ekonomia. Zupełną nowością było położenie dużego nacisku na naukę języków nowożytnych, przede wszystkim francuskiego oraz niemieckiego, a także języka ojczystego, którego piękny wzór ukazywano w utworach Jana Kochanowskiego i innych wybitnych poetów. Nie zaniedbywano oczywiście także religii, którą Konarski uważał za fundament moralności. Doszły również przedmioty kształcące sprawność fizyczną - ćwiczenia cielesne, musztra, szermierka, konna jazda i taniec.

Nowością były nie tylko same przedmioty, ale także metody, którymi ich uczono. Zwracano uwagę na łączenie teorii z praktyką. I tak na przykład języka francuskiego wychowankowie uczyli się przez konwersację, czyli rozmowę, z nauczycielem, a nawet ze służbą, która miała obowiązek tylko w ten sposób porozumiewać się z paniczami. Oprócz tego czytano obcojęzyczne czasopisma i książki, wystawiano francuskie sztuki teatralne. Głównym celem pracy szkolnej w kolegiach pijarskich było wychowanie poprzez naukę. W szczególny sposób wychowaniu służyły religia, filozofia z etyką i polityka. Gust artystyczny pomagały wyrabiać sztuki wystawiane w szkolnym teatrze, starannie dobierane przez Konarskiego spośród najlepszych utworów francuskich. Te ostatnie metody wychowawcze były jednocześnie dla młodych ludzi rozrywką. Do innych rozrywek należały np. gry w bilard i warcaby oraz wspominane już ćwiczenia fizyczne.

Collegium Nobilium zapewniało również wygodne warunki życia. Gmach urządzony był zgodnie z wymaganiami higieny. Posiadał np. łazienki, infirmerię, czyli gabinet lekarski, jadalnię, bawialnię, bibliotekę, salę ćwiczeń, ogród spacerowy. Każdy wychowanek miał osobny pokój, a na czterech paniczów przypadał jeden lokaj. Pożywienie było zdrowe i obfite.

Proponując tak bogaty program nauczania i wychowania, Konarski żądał jednocześnie pewnej dyscypliny. Wychowankowie byli właściwie pod stałą kontrolą. Musieli ściśle przestrzegać porządku dnia oraz zasad obowiązujących w zachowaniu i ubiorze. Opornych spotykały kary. Nie były to jednak zazwyczaj kary cielesne, które Konarski pragnął całkowicie usunąć jako środek hańbiący człowieka. Dopuszczał je zupełnie wyjątkowo w przypadku "zuchwalstwa i złośliwej krnąbrności". Uważał, że skuteczniejsze od rózgi jest oddziaływanie osoby nauczyciela.

Wzór szkoły, jaki zaproponował ks. Konarski, był dostosowany do konkretnych potrzeb w tamtych czasach. Jednak, jak łatwo zauważyć, wiele jego propozycji, wówczas nowatorskich, jest aktualnych do dzisiaj. Szkoła Rycerska zwana także Akademią Szlachecką Korpusu Kadetów, była pierwszą w Rzeczypospolitej szkołą państwową, założoną w Warszawie w 1765r. przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Utrzymywana przez skarb koronny i litewski, przeznaczona była głównie dla ubogiej młodzieży szlacheckiej. Miała za zadanie przygotowywać młodzież do służby wojskowej i do urzędów cywilnych, wychowując ją w duchu miłości, patriotyzmu i poświęcenia dla kraju. Nauka trwała 4 lata kształcenia ogólnego wraz z nauką języków obcych i 2 lata zawodowego, uzupełniane jazdą konną, szermierką itp.. Kadrę pedagogiczną tworzyli w części oficerowie wykładający teorię i prowadzący ćwiczenia wojskowe, w części - profesorowie realizujący program obejmujący historię, geografię, prawo, ekonomię, języki nowożytne. Komendantem Szkoły Rycerskiej był książę Adam Kazimierz Czartoryski, także autor „Katechizmu Kadeckiego” (przeznaczonego dla uczniów, zbioru wskazań z zakresu etyki indywidualnej i obywatelskiej). Do nadania szkole charakteru narodowego przyczynił się jej pierwszy dyrektor nauk, Anglik - J. Lind, metody dydaktyczne udoskonalił jego następca, profesor matematyki, Wirtemberczyk - Ch. Pfleiderer. O zapewnienie bytu i przetrwanie szkoły walczył jej ostatni dyrektor, Gdańszczanin - M. Hube. Przez szkołę przeszło ok. 650 uczniów. Część z nich wzięła udział w powstaniu kościuszkowskim w 1794r.. Do jej wychowanków należeli, m.in.: T. Kościuszko, J. Jasiński, M. Hauke, J. Ursyn Niemcewicz, K. Kniaziewicz, J. Sowiński. Szkoła została rozwiązana decyzją władz zaborczych 30. XI. 1794

32. Na czym polegał system rekreacji dzieci i młodzieży wg dr Henryka Jordana.

W rozwoju rekreacji ruchowej młodzieży w Polsce znaczącą rolę odegrał Henryk Jordan, profesor medycyna na UJ, interesował się zagadnieniami wychowani fizycznego między innymi w czasie licznych podróży i studiów w Berlinie, Anglii, Wiedniu. Zainteresował się on czasem wolnym ucznia i podjął próby jego realizacji poprzez planowanie gier i zabaw ruchowych. W aktywności dostrzegał walory zdrowotne i wychowawcze. W latach 80 XIX wieku podjął inicjatywę w dziedzinie pozaszkolnego wychowania młodzieży. W 1889r Rada Miasta Krakowa przyznała mu 8ha na Błoniach Krakowskich. Tam zorganizował park nazwany swoim imieniem. Było tam 12 boisk sportowych, każde miało inne przeznaczenie. Były tam między innymi boiska dla chłopców, dziewcząt, do gier i zabaw, do skoków na tyczce, dla najmłodszych. Znajdowały się tam również urządzenia i specjalne boiska do gier. W zajęciach brała udział młodzież szkolna i rzemieślnicza. Na czele każdej grupy stał przewodnik, który organizował i prowadził gry każdej grupy zgodnie z planem zajęc. Wielką tradycją parku były mundurki dla młodzieży. Pomiędzy grupami organizowano współzawodnictwo, był to jeden z elementów formowania więzi grupowej wśród młodzieży. Wszystkich uczestników obowiązywał regulamin. Park stał się ośrodkiem opracowywania szerszych programów wychowawczych. Park Jordana był wzorowym ośrodkiem pozaszkolnego wychowania nawet za granicą. Jordan był głęboko przekonany o walorach wychowawczych gier i zabaw. Jego idea wywarła wpływ na wychowanie pozaszkolne.

33. Powszechne wych. fiz. w szkolnictwie II RP.

W rozwoju rekreacji fiz. młodzieży szkolnej w Polsce znaczna rola przypada Henrykowi Jordanowi[1842-1907].Był on profesorem medycyny na uniwersytecie Jagiellońskim, więc szczególnie interesowały go nowe tendencje w wychowaniu. Jego zdaniem szkolny system galicyjski był zacofany ;formalna dyscyplina, ciasne, często poklasztorne budynki gimnazjalne nie stwarzały właściwych warunków do biologicznego i społ.-moralnego rozwoju młodej generacji. Te sprawy wychowania rozpatrywał ze stanowiska potrzeb rozwojowych młodego człowieka przygotowującego się do czynnej roli w społ. W dniu 26 marca 1888 r Jordan wystąpił do Rady Miasta Krakowa z prośbą o wydzierżawienie terenu na placu zabaw dla młodzieży .W 1889r przyznano mu 8ha przestrzeni na Krakowskich Błoniach .Nazwano ten teren parkiem dra H. Jordana. Znajdowało się w nim 12 boisk sportowych , każde z innym przeznaczeniem .Boisko pierwsze był dla dziewcząt i chłopców. Uprawiano na nim chodzenie na szczudłach ,skoki o tyczce ćw. na poręczach .Boisko drugie i trzecie przeznaczone na zabawy dla dziewcząt .Boiska czwarte i piąte stanowiły miejsca systematycznych ćwiczeń dziewcząt, wyposażone w kółka ,drabinki ,pomosty, kładek belek i desek. Boiska szóste, siódme i ósme przeznaczono dla chłopców .Na dwóch pierwszych ćwiczono ,na ósmym zaś chłopcy grali w piłkę nożną ,którą Jordan wprowadził do programu gier swego parku. Boisko dziewiąte stanowiło teren zabaw ,dziesiąte przeznaczone dla młodzieży starszej szkolnej oraz młodzieży rzemieślniczej. Na dwunastym odbywały się ćw. o bardziej masowym charakterze .W zajęciach brała młodzież szkolna [po południu w dni powszechnie] oraz rzemieślnicza[niedziele i święta].Młodzież ćwiczyła w mundurach. Na czele każdej grupy stał przewodnik. Na terenie parku obowiązywał ścisły regulamin zabraniający m.in. wstępu na teren parku osób nie uczestniczących w zabawach. Park H. Jordana przezwyciężył ograniczoność szkoły galicyjskiej; stał się kuźnią nowych inicjatyw wychowawczych .W różnych zespołach i instytucjach. Przyczynił się do powstania analogicznych chociaż o mniejszych rozmiarach , placówek we Lwowie ,Częstochowie Cieszynie, Nowym Sączu i innych miastach. Zabawy na otwartej przestrzeni mają duże znaczenie wychowawcze. Zaspokajają bowiem potrzebę aktywności w gronie rówieśników, sukcesu w indywidualnym i społ. działaniu

34. Zarządzanie kul. fiz. na szczeblu lokalnym w Polsce Ludowej.

Priorytetowym zadaniem Wydziału Kul. Fiz. i Turystyki przy Urzędzie Wojewódzkim w Rzeszowie było planowanie koordynowanie zadań kul. fiz. i turystyki. W niedługim czasie po powstaniu nowego województwa rzeszowskiego rozpoczęto tworzenie nowych struktur w obrębie szeroko pojętej kul. fiz. Powołano: Wojewódzką Federację Sportu, w skład której weszły okręgowe związki sportowe. Ponadto działały Struktury Wojewódzkie Szkolnego Związku Sportowego Zrzeszenia „Ludowe zespoły sportowe”. Zrzeszenia sportowego Spółdzielczości Pracy. Start Towarzystwa Krzewienia Kul. Fiz. i Ośrodki Sportu i Rekreacji w poszczególnych miastach i gminach. Utworzony WKFiT obok konstruowania planów perspektywicznych w zakresie kul. fiz. współdziałał także z jednostkami zarządzającymi oświatą: z kuratorium Oświaty i Wychowania i jego agentami z Klubami Sportowymi reprezentującymi województwo rzeszowskie oraz z organizacjami kul. fiz. Zasadniczy wpływ na kształtowanie kul. fiz. miał potencjał środków budżetowych przeznaczonych przez WKFiT na planowanie inwestycyjne oraz remont i unowocześnienie istniejącej już bazy. Dział. WKFiT w Rzeszowie prowadzona była do V 1978. Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 VII 1978 nastąpiła zmiana tego wydziału na: Wydział Kul. Fiz. Sportu i Turystyki. W 1989 zadania w zakresie kul. fiz. i turystyki realizowane były głównie przez utworzenie lub powołanie do tego celu jednostki specjalistyczne. Należały do nich org. społ. (w tym: SZS, AZS, LZS, PTTK, TKKF), towarzystwa naukowe (Polskie Towarzystwo Naukowe Kul. Fiz. -oddział w Rzeszowie). W 1988 r. zarejestrowanych przez Wydział ds. Młodzieży Kul. Fiz. i Turystyki było 112 stowarzyszeń w tym m.in.: 55 klubów sportowych oraz 43 ogniska TKKF. Rok później (1989) powstały jeszcze dwa nowe stowarzyszenia: Klub Dalekowschodnich Sportów Walki „Triada” w Rzeszowie i Ognisko TKKF „Orzeł” w Krasnem. Na terenie województwa rzeszowskiego działało wówczas 46 lokalnych komitetów kul. fiz. i turystyki. Pełniły one rolę koordynatora działań w zakresie kul. fiz., a ponadto były inicjatorem wielu imprez sportowych, rekreacyjnych i turystycznych dla mieszkańców swoich środowisk oraz budowy i rozbudowy obiektów sportowych. Obsługą administracyjną komitetów zajmowało się 46 pracowników urzędów miast i gmin.

35. Największe osiągnięcia polskiej piłki nożnej.

Jednym z pierwszych i najważniejszych sukcesów polskiej piłki nożnej jest wstąpienie do międzynarodowych federacji piłkarskich UEFA w 1955r i do FIFA w 1923r. Kolejnym sukcesem było rozegranie pierwszego międzypaństwowego meczu w 1921 roku gdzie przegrała z Węgrami 1-0. było to w Budapeszcie 18 grudnia.

Najważniejsze osiągnięcia polskiej reprezentacji to:

1. złoty medal za 1. miejsce w Igrzyskach Olimpijskich Monachium 1972

2. srebrny medal w Igrzyskach Olimpijskich w Montrealu w 1976r.

3. srebrny medal w Igrzyskach Olimpijskich w Barcelonie w 1992r.

4. brązowy medal na Mistrzostwach Świata w Monachium w 1974r.

5. brązowy medal na Mistrzostwach Świata w Hiszpanii w 1982r.

Piłkarska reprezentacja Polski jak na razie występowała na MŚ siedem razy. Pierwszy raz wystąpiła na nich w 1938roku.

W dotychczasowych mistrzostwach świata osiągnęła następujące rezultaty: 1938 - 1/8 finału, 1974 - trzecie miejsce, 1978 - druga runda, 1982 - trzecie miejsce, 1986 - 1/8 finału, 2002 - faza grupowa, 2006.

W mistrzostwach europy Polska ani razu nie wystąpiła, ponieważ się nie zakwalifikowała.

W igrzyskach olimpijskich osiągnęła rezultaty: 1924 - pierwsza runda, 1936 - czwarte miejsce, 1952 - druga runda, 1960 - pierwsza runda, 1972 - srebrny medal, 1976 - srebrny medal, 1992 - srebrny medal.

W piłce nożnej klubowej również nie mamy wielkich osiągnięć. Najlepiej reprezentowały się drużyny Górnika Zabrze, Legii Warszawa i Ruchu Chorzów.

Górnik Zabrze osiągnął następujące wyniki: finalista Pucharu Zdobywców Pucharów - 1969/1970, 1/4 finału Pucharu Zdobywców Pucharów - 1970/1971, 1/4 finału Pucharu Karla Rappana 1966/1967.

Ruch Chorzów osiągnął następujące wyniki: 1/4 finały Pucharu UEFA 1973/1974, finalista Pucharu INTERTOTO 1998.

Legia Warszawa osiągnęła: półfinał Pucharu Zdobywców Pucharów 1990/1991, 1/4 finału Ligii Mistrzów 1995/1996, 1/4 finału PEMK 1970/1971

36. Działalność Komisji Edukacji Narodowej w zakresie zajęć ruchowych w szkolnictwie.

W 1740r. utworzono Kolegium Nobilium. Wprowadzono tam szeroki zakres ćw. fiz. (jazda konna , szermierka, gry sportowe, biegi). Zasadnicza reforma szkół dokonana została w 1773 przez ustanowienie KEN w Polsce. Jako pierwszego Europie państwowego urzędu szkolnego sprawującymi nadzór nad wszystkimi szkołami w kraju. KEN charakteryzuje szerokie ujmowanie celów WF. Widziano je w 3 kategoriach: zdrowia, wych., funkcji społecznej. Na zdrowotne funkcje zwracał uwagę Adam Kamieński, Grzegorz Piramowicz uzasadniał potrzebę higieny, analizował ćw. fiz. Zwrócił uwagę na WF dziewcząt. Oprócz tego zwrócono opiekę na higienę życia codziennego. W wieku XVIII WF występuje w formie rekreacji.(gier i zabaw na otwartej przestrzeni, odbywane w dni lub godz. wolne od zajęć). W Polsce wtorki i czwartki były poświecone rekreacji. Podkreślić należy że Ustawy KEN wyrażają tendencje, by aktywność ruchowa młodzieży, przesycała jej codzienne życie zarówno w szkole jak i poza nią.

37. System kształcenia kadr kul. fiz. w II RP.

W wyniku walki zbrojnej na frontach 2 wojny światowej oraz eksterminacji hitlerowskiej ponieśliśmy ogromne straty w kadrze fachowej wych. Fiz. Bezpośrednio po zakończeniu wojny najpilniejszym zadaniem stało się wiec kształcenie kadry zarówno dla szkolnictwa jak i związków sportowych. Już w roku 1945 znowily działalność studia wych. Fiz. na uniwersytetach w Poznaniu i Krakowie. W 1946 wznowiła działalność akademia wych. Fiz. w Warszawie a przy uniwersytecie wrocławskim powołano 3-letnie studium wych. Fiz.

W roku 1950 3-letnie studia wych. Fiz. na uniwersytetach w poznaniu Krakowie Wrocławiu zostały przekształcone w samodzielne wyższe szkoły wych. fizycznego. Potrzeby kadrowe były tak duże ze konieczne było kształcenie kadr w trybie przyspieszonym. Dla tych celów powoływano kursy przysposobiajace do zawodu nauczyciela wych. Fiz. W roku 1957 funkcjonowało 18 takich liceów. W 1954 ministerstwo oświaty przystąpiło do organizacji 2 letnich studiów nauczycielskich o kierunku WF na podbudowie szkoły średniej. W latach 1954-1968 wykształciły one 7 tys. nauczycieli WF. Szkolnictwo wykazywało jednak coraz większe zapotrzebowanie na kadry pedagogiczne o wyższym wykształceniu. W roku 1968 podjęto decyzje o likwidacji 2-letnich studiów nauczycielskich. W ich miejsce powołano 3-letni wyższe szkoły nauczycielskie. W 1968/69 funkcjonowało już 8 takich szkol. Karta praw i obowiązków nauczyciela z roku 1973 ustalała wymóg wyższego wykształcenia dla wszystkich nauczycieli.

38. Centralne zarządzanie kul. fiz. w Polsce Ludowej.

16.I.1946r. Prezydium Krajowej Rady Narodowej zatwierdziło dwa istotne dla kultury fizycznej dekrety: o utworzeniu urzędów i rad wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego oraz o powszechnym obowiązku wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego. Pierwsza organizacja państwowego zarządzania sprawami kultury fizycznej działała tylko 2 lata. Powyższy dekret powołał przy Ministerstwie Obrony Narodowej, Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. Zadaniem urzędu było nadzorowanie i kierowanie wszelkimi pracami związanymi z kultura fizyczna w Polsce Ludowej. Najistotniejszym rozstrzygnięciem władz centralnych była ustawa sejmowa z dnia 25 II 1948 r. o powszechnym obowiązku przysposobienia wojskowego młodzieży oraz organizacji spraw kultury fizycznej i sportu. Powołała ona do życia Główny Urząd Kultury Fizycznej, który istniał w latach 1948-1949. Decydujące znaczenie z politycznego punktu widzenia dla ewolucji modelu kultury fizycznej w Polsce miała uchwala Biura Politycznego KC PZPR z dnia 28 IX1949 r. w sprawie kultury fizycznej i sportu. Natomiast ustawa grudniowa z 1949 r. powołała Główny Komitet Kultury Fizycznej, który stal się centralnym organem administracji państwowej, działającym przy Prezesie Rady Ministrów. Terenowymi organami stały się wojewódzkie, powiatowe i miejskie komitety kultury fizycznej. Ukształtowana w 1949 r. struktura organizacyjno-prawna kultury fizycznej przetrwała do 1957 r. na podstawie uchwal GKKF z dnia 26 X 1956 r. w sprawie demokratyzacji ruchu sportowego i z 23 XI 1956 r. o przeprowadzeniu prac nad nadawaniem osobowości prawnej klubom sportowym, a także z dnia 30 IV 1957 r. w sprawie ustalenia podstawowych zasad organizacyjnych oraz trybu tworzenia klubów, związków i federacji sportowych. W tym okresie, tj. w 1957 r., w ramach powszechnej kultury fizycznej powstały masowe w swym założeniu organizacje, takie jak Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej i Szkolny Związek Sportowy. Kolejne zmiany zostały zapoczątkowane w 1960 r. Mianowicie w myśl lutowej ustawy sejm uchwalił zmiany dotyczące organizacji kultury fizycznej. W wyniku likwidacji Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Komitetu ds. Turystykii ich miejsce zajął Główny Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki. Należy dodać, ze terenowymi organami administracji państwowej były komitety kultury fizycznej i turystyki w województwach, wydzielonych miastach i powiatach. Skład osobowy tych komitetów był podobny do składu organu centralnego, a przewodniczących powoływały prezydia wojewódzkich rad narodowych przy akceptacji Przewodniczącego GKKFiT. W 1967 r. Prezes Rady Ministrów uprawomocnił oddolne inicjatywy środowisk społecznych, w wyniku których powoływano gromadzkie komitety kultury fizycznej i turystyki. Wspomniane zarządzenie pozwoliło objąć struktura organizacyjna komitetów kultury fizycznej i turystyki wszystkie szczeble administracji państwowej.

39. Wymień najważniejsze normy prawne dotyczące kul. fiz. w latach 1918-1989.

Po 1918 odrodziły się organizacje sportowe w tym Sokół, to stowarzyszenie w odrodzonej Polsce działało na podstawie dotychczasowych przepisów prawnych wydanych przez państwo zaborcze. W 1932 zostało wydane w Polsce prawo o stowarzyszeniach. Był to akt normatywny rangi rozporządzenia o mocy ustawy. Wszedł w życie w 1933, dotyczył on wszystkich stowarzyszeń w tym także stowarzyszeń i klubów sportowych. W 1920 został zarejestrowany status związków polskich TGS w Polsce. Po przewrocie majowym w 1926 Sokół poparł opozycję wobec rządzącej sankcji, zabroniono wówczas funkcjonariuszom przynależność do Sokoła. Władze państwowe odmawiały dotacji do gniazd Sokolich. W 1938 została uchwalona ustawa o szkołach wyższych, ograniczyła ona dotychczasowe autonomie szkół wyższych. Przewidywała, że stowarzyszenia akademickie mogą działa jedynie w obrębie jednej danej uczelni. W 1938 wydano ustawę o objęciu obowiązkiem WF studentów I roczniku niektórych kierunków studiów, przede wszystkim pedagogicznych. Projektu tego jednak nie wniesiono do obrad sejmu. Na przełomie lat 1938/39 senat UJ w Krakowie podjął uchwałę o objęciu obowiązkiem WF wszystkich studentów uczelni którzy nie uczęszczają na szkolenie wojskowe w ramach legii akademickiej. W 1948 kiedy władze uznały, że sytuacja polityczna w Polsce jest opanowana, postanowiły przeforsować radziecki model w kulturze fizycznej, odrzucając rodzime tradycje. Model ten obowiązywał w Polsce do 1956. Przez ten model w latach 40-tych rozwiązano organizacje takie jak Sokół, KSM. W 1961 została uchwalona ustawa o rozwoju systemu i wychowania. Po raz pierwszy w warunkach Polski Ludowej ustawa ta przywiązywała tak szczególna uwagę do wychowania fizycznego dzieci i młodzieży. W 1967 minister oświaty i szkolnictwa wyższego wydał zarządzenie w sprawie „Święta sportu szkolnego”. Kolejnym krokiem milowym w dalszym upowszechnianiu i rozwoju sportu szkolnego było zarządzenie ministra oświaty i szkolnictwa wyższego z 1971 w sprawie zasad współdziałania organizacji społecznych ze szkołami w realizacji zadań wychowawczych. Niewątpliwą pomocą dla działalności ZSZ stało się kolejne zarządzenie ministra z 1971 w sprawie nadobowiązkowych zajęć z WF i sportu w szkołach wyższych. W 1973 została podjęta uchwała nr 85 rady ministrów w sprawie dalszego rozwoju kultury fizycznej. W 1989 opublikowany został „Raport o kulturze fizycznej w Polsce” w jego ramach ukazało się opracowanie na temat wychowania fizycznego

40. Największe osiągnięcia polskiej siatkówki żeńskiej i męskiej.

Choć początki siatkówki sięgają w Polsce lat 20 poprzedniego stulecia, to w pierwszych oficjalnych meczach reprezentacje Polski wystąpiły dopiero po II WŚ -w 1948r., z Czechosłowacją. Kobiety debiutowały dwa tygodnie wcześniej niż mężczyźni (14 i 28 II). Do dziś panie rozegrały ponad 1300 międzypaństwowych meczów, a panowie -ponad 1500.

Mistrzostwa Europy w siatkówce kobiet - zawody rozgrywane od 1949 roku. Po raz pierwszy odbyły się w Czechosłowacji. Najwięcej tytułów Mistrza Europy zdobywał Związek Radziecki (13 razy) + Rosja (4 razy), co daje łączną sumę 17 złotych medali. Polska w 2003 roku po raz pierwszy w historii wygrała mistrzostwa, które odbyły się w Turcji, a w 2005 obroniła tytuł mistrzowski podczas zawodów rozgrywanych w Chorwacji. Reprezentacja biało-czerwonych także po cztery razy plasowała się na drugim i trzecim miejscu. Polska uczestniczyła w 23 z 24 finałów.

Skład reprezentacji Polski w 2003 roku: Izabela Bełcik, Małgorzata Glinka, Dominika Leśniewicz, Maria Liktoras, Joanna Mirek, Agata Mróz, Małgorzata Niemczyk-Wolska, Anna Podolec, Aleksandra Przybysz, Katarzyna Skowrońska, Magdalena Śliwa, Dorota Świeniewicz. Trener: Andrzej Niemczyk.

Skład reprezentacji Polski w 2005 roku: Natalia Bamber, Izabela Bełcik, Małgorzata Glinka, Joanna Mirek, Agata Mróz, Aleksandra Przybysz, Sylwia Pycia, Milena Rosner, Katarzyna Skowrońska, Magdalena Śliwa, Dorota Świeniewicz, Mariola Zenik. Trener: Andrzej Niemczyk.

Mistrzostwa świata w siatkówce kobiet - zawody rozgrywane od 1952 roku. Po raz pierwszy odbyły się w Związku Radzieckim. Najwięcej tytułów Mistrza Świata zdobył ZSRR (5 razy). Reprezentacja Polski wywalczyła raz srebrny i dwukrotnie brązowy medal. Biało-czerwone uczestniczyły w 8 z 14 finałów. W przyszłym roku w Japonii odbędą się 15. Mistrzostwa Świata. Polki wygrały turniej barażowy, który w sierpniu odbył się w Warnie i dzięki temu polecą do Azji.

Piłka siatkówka kobiet na Igrzyskach Olimpijskich - dyscyplina na największej światowej imprezie sportowej zadebiutowała w 1964 roku w Tokio. Najwięcej tytułów Mistrza Olimpijskiego w swoim dorobku posiada Związek Radziecki - 4. Reprezentacja Polski zadebiutowała w pierwszych inauguracyjnych zawodach, gdzie zdobyła brązowy medal. Biało-czerwone jeszcze raz stawały na najniższym stopniu podium cztery lata później w Meksyku. W następnych latach Polkom nie udało się zakwalifikować do IO. Biało-czerwone uczestniczyły w 2 z 11 finałów. Kolejne Igrzyska Olimpijskie odbędą się w Pekinie w 2008 roku.

Mistrzostwa Europy w siatkówce mężczyzn - zawody rozgrywane od 1948 roku. Po raz pierwszy odbyły się we Włoszech. Najwięcej tytułów Mistrza Europy zdobył Związek Radziecki (12 razy). Polska pięć razy plasowała się na drugim miejscu, raz na trzecim. Biało-czerwoni uczestniczyli w 19 z 24 finałów. W 2007 roku w Rosji odbędą się 25. Mistrzostwa Europy, w których wystąpi także reprezentacja Polski.

Piłka siatkówka mężczyzn na Igrzyskach Olimpijskich - dyscyplina na największej światowej imprezie sportowej zadebiutowała w 1964 roku w Tokio. Najwięcej tytułów Mistrza Olimpijskiego w swoim dorobku posiada Związek Radziecki - 3. Reprezentacja Polski zadebiutowała na zawodach w Meksyku (1968). Największym sukcesem biało-czerwonych było zdobycie złotego medalu podczas igrzysk w Montrealu (1976). Wcześniej jaki i później Polacy nie stawali na podium IO. Biało-czerwoni uczestniczyli w 4 z 11 finałów. Kolejne Igrzyska Olimpijskie odbędą się w Pekinie w 2008 roku.

Skład reprezentacji Polski w 1976 roku: Bronisław Bebel, Ryszard Bosek, Wiesław Gawłowski, Marek Karbarz, Zbigniew Lubiejewski, Lech Łasko, Mieczysław Rybaczewski, Włodzimierz Sadalski, Edward Skorek, Włodzimierz Stefański, Tomasz Wójtowicz, Zbigniew Zarzycki.

41. Wymień ogólnopolskie zloty Sokoła w okresie I WŚ oraz w okresie międzywojennym.

Najbardziej widowiskową formą działania Sokoła były zloty. Odbywały się one dość często na wszystkich szczeblach od okręgu w górę. Miały na celu: prezentowanie efektów poszczególnych jednostek, wzmacnianie rywalizacji, efekt propagandowy na zewnątrz. Od 1867 r. do 1939 r. w Polsce i okręgach sokolstwa polskiego na emigracji odbyło się kilkaset zlotów o różnej skali i na różnych szczeblach struktury (w tym 8 zlotów wszechzwiązkowych sokolstwa polskiego). W 1922 r. w Lublinie, we Lwowie 1933 r., w Poznaniu 1929 r.,

w Cieszynie 1923 r., w Wilnie 1924 r., w Bydgoszczy, w Warszawie 1925 r., w Katowicach 1937 r., w Inowrocławiu 1924 r. 1892 pierwszy zlot sokoła w Lwowie przy współ udziale 30 tyś rzeszy sokołów z Galicji oraz ziem zaboru Pruskiego i delegacji sokołów czeskich.1894 Drugi zlot sokoła odbył się w Lwowie z okazji Krajowej wystawy . 1896 3 zlot sokoła w Krakowie.1903 czwarty zlot sokoła w Lwowie. 1910 krowie w 500. Rocznicę zwycięstwa pod Grunwaldem. Organizatorem tego zlotu było sokolstwo, mimo ze wzięło w nim udział wiele org. z całej polski.

42. Chrześcijańskie Stowarzyszenie Kul. Fiz. (KSN i YMCA) i ich znaczenie dla rozwoju kul. fiz. w Polsce.

Równolegle ze wzrostem wychowania fizycznego w szkołach następował rozwój pozaszkolnych instytucji wychowania fizycznego i sportu. Wśród młodzieży wielką popularnością cieszyło się stowarzyszenie YMCA (Young Mens Christian Association), które od roku 1864 wprowadziło do swej działalności obszerny Program , rekreacji fizycznej obejmująca zarówno gimnastykę , gry zespołowe i lekkoatletykę. W roku 1869 powstały dwa pierwsze boiska sportowe YMCA New York & St. Louis. Powodzenie ich okazało tak duże, do roku 1875 liczba urosła do 350.

Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży było częścią składową Akcji Katolickiej, dlatego też w celu poznania jego historii należy sięgnąć do dziejów tego wielkiego dzieła Kościoła. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. istniały, szczególnie na ziemiach zaboru pruskiego i austriackiego różne organizacje. W 1926 r., pod wpływem encykliki "Ubi arcano", doszło do zwołania Katolickiego Zjazdu w Warszawie, który skierował petycję do Episkopatu o zorganizowanie Ligi Katolickiej, na co biskupi odpowiedzieli pozytywnie. W 1928 r. utworzono Komisję Episkopatu do spraw Akcji Katolickiej. W latach 1930-32 biskupi powoływali Akcję Katolicką w diecezjach. Na krajowym zjeździe Akcji Katolickiej w Krakowie (5-6 II 1934 r.) postanowiono ujednolicić stowarzyszenia wchodzące w jej skład. Na wzór włoski utworzono 4 organizacje zwane kolumnami: Katolicki Związek Mężów (KZM) z siedzibą w Warszawie, Katolicki Związek Kobiet (KZK) z siedzibą w Krakowie (tymczasowo w Poznaniu), Katolicki Związek Młodzieży Męskiej (KZMM) i Katolicki Związek Młodzieży Żeńskiej (KZMŻ), oba z siedzibą w Poznaniu. W skład związków ogólnopolskich wchodziły odpowiadające im stowarzyszenia diecezjalne: Katolickie Stowarzyszenie Mężów (KSM), Katolickie Stowarzyszenie Kobiet (KSK), Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej (KSMM) i Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej (KSMŻ). Działalność KSMM i KSMŻ, prowadzona pod hasłem "Budujmy Polskę Chrystusową", była bardzo bogata. Można podzielić ją na 4 grupy: 1. Działalność religijna. Udział w sakramentach świętych, częsta spowiedź i szczególny kult Eucharystii przejawiający się w adoracjach, procesjach, 2. Działalność kulturalno-oświatowa. Stanowiło ją przede wszystkim ciągłe kształcenie członków KSMM i KSMŻ. Kierownictwa stowarzyszeń kształcono na kursach, zjazdach, zlotach, wizytacjach oddziałów. Szerokie rzesze członkowskie kształcono przez akcję odczytową. Największym powodzeniem u młodzieży cieszyły się imprezy sportowe, wycieczki, obozy, przedstawienia, akademie, wieczornice oraz szkolenia zawodowe (przysposobienie rolnicze, kursy higieny, prowadzenia gospodarstwa domowego itd.). Ważną rolę w formacji członków młodzieżowych kolumn Akcji Katolickiej stanowiły czasopisma: "Przyjaciel Młodzieży" wydawany przez KZMM i "Młoda Polska" - KZMŻ. Czasopisma zajmowały się przeważnie sprawami organizacyjnymi i wychowawczymi. Duże znaczenie miały też specjalnie pisane serie książkowe i filmy, np.: w 1934 r. powstała w Katowicach Centrala Filmowa mająca na celu zaopatrywanie kin parafialnych w wartościowe filmy. 3. Działalność charytatywna. 4. Działalność społeczno-patriotyczna. Młodzież zrzeszona w Akcji Katolickiej chciała wpływać na losy i kształt Ojczyzny. Stąd wielkie znaczenie miało budzenie postaw patriotycznych. Obchodzono uroczyście rocznice ważnych wydarzeń, święta narodowe, szczególnie rocznice odzyskania niepodległości i powstań narodowych. Niestety, wybuch II wojny światowej przerwał działalność Akcji Katolickiej w Polsce, ale jej członkowie wychowani w duchu miłości Boga i Ojczyzny nie wahali się w wielu wypadkach oddać własnego życia w jej obronie. Władze komunistyczne po II wojnie światowej zabraniały wszelkiego niezależnego zrzeszania się. Jedynie KSMM dwóch archidiecezji: poznańskiej i krakowskiej zdołały się zarejestrować.

43.Tzw. konstytucja sportowa z 1934 r. i jej konsekwencje dla ruchu sportowego w Polsce .

Ta sportowa konstytucja spowodowała bardzo znaczne ograniczenia demokracji w społecznym ruchu sportowym. Należy przy tym stwierdzić , że w niektórych krajach europejskich podążano tą samą drogą , pozostawiając społecznemu ruchowi sportowemu niewielki margines samorządności i samodzielności. Niektórym środowiskom robotniczym treść ideowa w zakresie działalności wychowawczej PUWiPW posiada znaczne zasługi w rozwoju wychowania fizycznego w Polsce. Być może były by one większe , gdyby nie eksponowana działalność na rzecz przysposobienia wojskowego i gdyby władze centralne stworzyły PUWiPW solidniejsze podstawy materialne .

44. Wych. fiz. w okresie Polski Ludowej.

We wrześniu 1943 r. Związek Walki Młodych (opierający się na tradycjach Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej) w swojej pierwszej deklaracji programowej zwrócił uwagę na zdrowie i wychowanie fizyczne młodzieży. Krajowa Rada Narodowa (KRN) na inauguracyjnym posiedzeniu w dniu 1 stycznia 1944 r. podkreśliła możliwość oddziaływania politycznego na młodzież poprzez wychowanie fizyczne i sport. System kultury fizycznej w latach 1945-1947 oparto więc na wzorcach przedwojennych, jednak ze znacznie większą ingerencją państwa z określoną wyraźniej ideologią niż w okresie II Rzeczypospolitej. Działacze PPS opowiadali się za szerszym wykorzystaniem czynnika społecznego w zarządzaniu sportem, oczywiście w ramach socjalistycznych uwarunkowań Polski Ludowej. Przede wszystkim chodziło o wyłączanie wojska ze struktur organizacyjnych kultury fizycznej i rozdzielenie wychowania fizycznego od przysposobienia wojskowego. PPS, mająca doświadczenia z zakresu sportu rekreacyjnego, nie miała jednak sprecyzowanej koncepcji sportu pracowniczego, a tym bardziej polskiego czy nawet wyczynowego. PPR dążyła do objęcia przez państwo kontroli nad wszystkimi dziedzinami, w tym sportu. W pierwszym etapie budowy państwa socjalistycznego tolerowała odradzający się spontanicznie system z lat 1927-1939 nie rezygnując z wpływu na niego. Miał on zabezpieczać owe interesy. Na przykład Zarząd Główny Związku Walki Młodych (dalej ZG ZWM) na plenarnym posiedzeniu w marcu 1945 r. podjął decyzję o utworzeniu w tej organizacji Wydziału Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego oraz uchwałę o współdziałaniu z wojskiem w zakresie szkolenia kadr i współpracy z instruktorami wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego.

Konsekwencją dekretu Rządu Jedności Narodowej z 16 stycznia 1946 r. o utworzeniu urzędów i rad wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego przy Ministerstwie Obrony Narodowej było powołanie Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (dalej PUWFiPW). Zdaniem B. Tuszyńskiego, koncepcji łączenia wychowania fizycznego z przysposobieniem wojskowym sprzeciwiła się cała prasa z wyjątkiem katowickiego "Sportu". Utworzona struktura - zdaniem L. Szymańskiego - miała zapewnić właściwe kierowanie pracami dotyczącymi obowiązku powszechnego wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego. Warto dodać, że PPR propagowała koncepcję dyktatury proletariatu na wzór przemian rewolucyjnych, jakie miały miejsce w Rosji. Odmienne stanowisko prezentowała PPS (dotyczyło to części kierownictwa).

Dzięki inicjatywom przedwojennych działaczy w sposób żywiołowy zaczęto rekonstruować struktury organizacyjne polskiego sportu. W pierwszym kwartale 1946 r. wznowił działalność Związek Polskich Związków Sportowych (dalej ZPZS). Poddany został jednak kontroli Państwowej Rady Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (dalej PRWFiPW). Zarząd ZPZS funkcjonował jako Komisja Rady. W sprawach przygotowania do igrzysk olimpijskich podporządkowany był Polskiemu Komitetowi Olimpijskiemu (dalej PKOl). Ten ostatni, reaktywowany przez PRWFiPW w pierwszym kwartale 1947 r., działał pod silnym nadzorem politycznym. Samodzielność Polskiego Komitetu Olimpijskiego była znikoma. Ważne miejsce w systemie organizacyjnym kultury fizycznej zajmował także Związek Robotniczych Stowarzyszeń Sportowych (dalej ZRSS), reaktywowany w listopadzie 1945 r. Był on silnie związany z PPS. Przeciwwagą dla niego miała być Rada Wychowania Fizycznego i Sportu, powołana decyzją prezydium Komisji Centralnej Związków Zawodowych w styczniu 1946 r.^] Szkoda, że nie mogły wznowić działalności zasłużone dla polskiej kultury fizycznej organizacje, jak na przykład Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół", powiązane przed wojną z obozem endecji. 27 października 1947 r. rozwiązano też kurkowe bractwa strzeleckie. Dalsze zmiany przepisów wpłynęły na zawieszenie u progu 1950 r. przez Episkopat Polski działalności Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej i Żeńskiej, a w dalszej kolejności władze państwowe dokonały stopniowej likwidacji polskiej YMCA.

Ukształtowany w początkach Polski Ludowej doraźny model kultury fizycznej, zarządzany przez PPR, miał charakter przejściowy. Chodziło o stworzenie podstaw do wprowadzenia modelu zarządzania stosowanego w ZSRR. Połączenie w 1948 r. organizacji młodzieżowych (o różnym, ale lewicowym i demokratycznym obliczu) w jedną, na wzór działającego w Związku Radzieckim Komsomołu - Związek Młodzieży Polskiej, oraz zmiany w kulturze fizycznej rozpoczęte w 1947 r. stanowiły konsekwentną realizację celów politycznych PPR.

25 lutego 1948 r. Sejm uchwalił Ustawę o powszechnym obowiązku przysposobienia zawodowego, wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego młodzieży oraz organizacji spraw kultury fizycznej i sportu. Obowiązek przysposobienia młodzieży wypełniała utworzona ustawą Powszechna Organizacja "Służba Polsce", która miała też ułatwić proces jednoczenia organizacji młodzieżowych^]. Zarządzanie kulturą fizyczną spoczywało na Głównym Urzędzie Kultury Fizycznej. GUKF podlegał Naczelnej Radzie do Spraw Młodzieży i Kultury Fizycznej, usytuowanej przy Prezesie Rady Ministrów. Wspomniana Rada ustalała ogólne wytyczne powszechnego przysposobienia młodzieży oraz rozwoju wychowania fizycznego i sportu. Tak więc Ustawa, rozdzielając wychowanie fizyczne od przysposobienia wojskowego, usankcjonowała rezygnację władz państwowych z przedwojennych form zarządzania kulturą fizyczną.

45. Sporty ludności żydowskiej w Rzeszowie w okresie międzywojennym.

U źródeł powstających i rozwijających się żydowskich organizacji sportowych leżał utworzony końcem IX stulecia ruch syjonistyczny oraz wytyczne Maxa Nordaua i Teodora Herzla też idea odbudowy państwa żydowskiego została połączona z kwestią fizycznego odrodzenia Żydów. Nie mogli oni jak dotychczas spędzać wolnego czasu, jedynie w kawiarniach na spacerach i deptakach mieszkając często w zaniedbanych i zakurzonych gettach. Odrodzenie fizyczne miało służyć przede wszystkim powstaniu nowego modelu Żyda: ”Żyd muskularny”, „Żyd dumny” którzy jako przyszli obywatele państwa żydowskiego musieli być wystarczająco silni i wysportowani. W odpowiedzi na wezwanie Herzla i Nordaua zaczęły powstawać organizacje sportowe i gimnastyczne „Makkabi”. Nazwa ta była nawiązana do powstania przeciwko greckim wojskom. Do największego rozwoju organizacji „Makkabi” doszło po zakończeniu I wojny światowej. W roku 1932 Związek zorganizował pierwszą w historii żydowską olimpijską ,tzw. Makkabiadę. Została ona urządzona w Palestynie. W dniach od 28 marca do 6 kwietnia w Tel-Aviwie walczyło ze sobą w zmaganiach sportowych setki Żydów z całego świata dając przy tym niesłychany popis entuzjazmu i jedności. Po sukcesie olimpiady Związek zorganizował Igrzyska Zimowe odbyły się w dniach 2-5 lutego 1933r. w Zakopanem. W okresie międzywojennym w Polsce działały 2 nurty organizacji sportowych skupiających ludność pochodzenia żydowskiego. Pierwszym był nurt robotniczy. W jego ramach skupione były kluby należące do: Związku Robotniczych Stowarzyszeń Sportowych (ZRSS) Komunistycznej Partii Polski (KPP) i Związku Młodzieży Komunistycznej (ZMK).W klubach tych najczęściej uprawiano piłkę nożną tenis stołowy lekkoatletykę i boks. W roku 1938 żydowskie kluby sportowe zrzeszone w ZRSS stanowiły 13% ogółu klubów żydowskich w Polsce. Wśród nich najżywotniejszy był Żydowski Robotniczy Klub Sportowy „Hapoel” Katowice oraz Robotnicze Stowarzyszenie Wychowania Sportowego „Gwiazda” z Nowego Sącza. Oba te kluby posiadały po 11 sekcji sportowych. Pod wpływami Komunistycznej Partii Polskiej i ZMK istniało w 1927r. 76 klubów żydowskich .Drugim nurtem był nurt mieszczański. Jego reprezentantem był klub „Makkabi”. W 1915r. w Warszawie zostało założone Żydowskie Towarzystwo Gimnastyczno Sportowe „Makkabi”(ŻTGS).Jego celem było krzewienie i popularyzacja kultury fizycznej wśród społeczeństwa żydowskiego Warszawy. W 1921r. powstała sekcja piłki nożnej a w latach następnych: lekkoatletyki boksu gier sportowych pływanie i inne. Godny uwagi w okresie międzywojennym był rozwój żydowskiego robotniczego ruchu sportowego. Warty odnotowania był również fakt że zawodnicy żydowskich klubów sportowych zdobywali tytuły mistrzów Polski oraz startowali w barwach reprezentacji Polski w niektórych dyscyplinach. Wielokrotnymi mistrzami Polski byli ciężarowcy: B.Winnykamień, L.Sztern i J.Minc.

---