1. Czym zajmuje się geoinformatyka a czym geomatyka?

Geoinformatyka - istotą tej dziedziny jest tworzenie informacji geograficznej wspomagającej zarządzanie przestrzenią przy zastosowaniu najnowszych metod pomiarowych, fotogrametrycznych, teledetekcyjnych.

Geomatyka - dyscyplina naukowo-techniczna zajmująca się pozyskiwaniem, analizowaniem, interpretowaniem, upowszechnianiem geoinformacji.

2. Jaka jest różnica między danymi a informacją? Przykłady.

Informacja - wiedza dotycząca obiektów takich jak fakty, zdarzenia, rzeczy, procesy, pojęcia, koncepcje, która w określonym kontekście ma konkretne znaczenie. Np. bitwa pod Grunwaldem odbyła się w 1410 roku.

Dane - interpretowalna i sformalizowana reprezentacja informacji, stosowana dla jej komunikowania, interpretowania lub/i przetwarzania. Np. 1410.

3. Pojęcia: informacja geograficzna, dane geograficzne.

Informacja geograficzna - informacja dotycząca zjawisk jawnie bądź niejawnie powiązanych z położeniem odniesionym do Ziemi.

Dane geograficzne - dane z jawnym bądź niejawnym odniesieniem do położenia względem Ziemi.

4. Cechy informacji geograficznej.

- wszechobecność informacji geograficznej

- różnorodność producentów, dysponentów, użytkowników

- różnorodność platform i systemów narzędziowych

- rozproszenie realizacji GIS

- udział w wielorakich procesach decyzyjnych

5. Wyjaśnij akronim GIS.

GIS - System Informacji Geograficznej

6. Składniki GIS.

- sprzęt

- oprogramowanie

- dane

- ludzie

7. Co to jest analiza przestrzenna? Przykłady.

Procedura wykonywania na danych przestrzennych z wykorzystaniem oprogramowania geoinformatycznego mająca na celu uzyskanie nowej informacji przestrzennej. Np. nakładanie warstw, buforowanie.

8. Na czym polega współdziałanie? Podaj przesłanki współdziałania.

Współdziałanie - zdolność do zapewnienia udziału w informacji geoinformatycznej zróżnicowanych środowisk narzędziowych, przedmiotowych, instytucjonalnych i innych.

Przesłanki:

- ta sama informacja może istnieć jako dane w wielu różnych formatach

- reguły interpretacyjne zależą od technologii

- wymaga rozwiązania na poziomie metodologii, czyli na poziomie struktur informacyjnych a nie instancji danych

9.Wymień rodzaje interoperacyjności.

- techniczna

- semantyczna

- organizacyjna

10. Wyjaśnij pojęcia: system informacyjny, system informatyczny, system geoinformacyjny.

System informacyjny - zespół środków materialnych, finansowych, algorytmów i ludzi zapewniające sprawne zarządzanie przedsiębiorstwem; podstawowe funkcje: gromadzenie, przetwarzanie, przechowywanie, prezentowanie i przesyłanie informacji w celu dostarczeniu użytkownikowi informacji umożliwiających mu podejmowanie i wprowadzanie w życie decyzji regulujących funkcjonowanie organizacji.

System informatyczny - taki system informacyjny, gdzie procesy przetwarzania danych i procesy komunikacji są realizowane automatycznie za pomocą technik komputerowych.

System geoinformacyjny - służy do wprowadzania, gromadzenia, przetwarzania, analizowania oraz wizualizacji danych geograficznych, którego jedną z funkcji jest wspomaganie decyzji.

11. Czym zajmuje się inżynieria oprogramowania?

Jest to dziedzina informatyki zajmująca się wszelkimi aspektami związanymi z budową dużych systemów informacyjnych (m.in. analiza i określenie wymagań systemu, projektowanie, wdrażanie).

12. Jakie etapy można wyróżnić w procesie budowy systemu informacyjnego?

- określenie wymagań - model zewnętrzny

- analiza - model pojęciowy

- projektowanie - model logiczny

- implementacja - model fizyczny

13. Wymień i krótko scharakteryzuj modele systemu informacyjnego.

Model pojęciowy - zapis wymagań w postaci sformalizowanej; abstrahujący od problemów implementacyjnych.

Model logiczny - zbiór informacji określający zachowanie się systemu.

Model fizyczny - propozycja konkretnej realizacji (implementacji) modelu logicznego, czyli projekt techniczny oprogramowania i rozwiązań sprzętowych.

14. Na czym polega modelowanie pojęciowe?

Pojęcie modelowanie pojęciowe oraz model pojęciowy odnoszą się do procesów myślowych i wyobrażeń towarzyszących pracy nad oprogramowaniem. Analityk i projektant muszą dokładnie sobie wyobrazić problem oraz metodę jego rozwiązania. Modelowanie pojęciowe jest wspomagane przez środki wzmacniające ludzką pamięć i wyobraźnię. Służą one do przedstawianie rzeczywistości opisywanej przez dane.

15. Wyjaśnij pojęcia: model pojęciowy, schemat pojęciowy, schemat aplikacyjny.

Model pojęciowy - zapis wymagań w postaci sformalizowanej; abstrahujący od problemów implementacyjnych.

Schemat pojęciowy - model pojęciowy opisany za pomocą środka formalnego; jest on podstawą wdrożenia bazy danych geograficznych

Schemat aplikacyjny - schemat pojęciowy dla specyficznego zakresu przedmiotowego w dziedzinie informacji geograficznej; definiuje klasy obiektów i strukturą informacji geograficznej

16. Na czym polegają zasady abstrakcji i dekompozycji w inżynierii oprogramowania?

Zasada abstrakcji jest to unikanie wchodzenia w szczegóły, eliminacja, ukrycie lub pominięcie mniej istotnych szczegółów rozważanego przedmiotu. Zasada dekompozycji jest to podział złożonego problemu na „mniejsze” podproblemy.

17. Wymień rodzaje metodyk. Podaj przykłady metody i środka formalnego związanego z daną metodyką.

Metodyka dzieli się na metodykę strukturalną i obiektową.

Metody strukturalne - diagramy związków encji - notacja CASE

Metody obiektowe - diagramy klas - notacja UML

18. Co to jest notacja? Przykład.

Notacja - rodzaj języka służący do dokumentowania wyników faz modelowania i środek wspomagający ludzką pamięć i wyobraźnię, środek komunikacji w zespołach oraz pomiędzy projektantami i klientem. Np. plan rozmieszczenia okien w ścianie budynku.

19. Do czego służą narzędzia CASE? Wymień ich rodzaje.

Narzędzia CASE są to wszelkiego rodzaju narzędzia komputerowe wykorzystywane w trakcie prac nad oprogramowaniem. Wspomagają one przejście z modelu do implementacji oraz możliwość odtworzenia modelu z poziomu kodu źródłowego. Rodzaje:

- Uppper-CASE (faza planowania)

- Lower-CASE (faza projektowania)

- Integrated-CASE (hybryda Upper- i Lower-CASE)

20. Wymień podstawowe cele dyrektywy INSPIRE:

Celem jest utworzenie Europejskiej Infrastruktury Danych Przestrzennych (ESDI).

21. Wyjaśnij pojęcie Infrastruktury Danych Przestrzennych. Co ona obejmuje?

Jest to zespół środków prawnych, organizacyjnych, ekonomicznych i technicznych, które zapewniając powszechny dostęp do danych i usług geoinformatycznych przyczyniają się do efektywnego stosowania geoinformacji dla zrównoważonego rozwoju obszaru i umożliwiają racjonalne gospodarowanie zasobami geoinformacyjnymi. Obejmuje:

- powiązane ze sobą, zdolne do współdziałania systemy i bazy danych zawierające dane i meta dane o odpowiedniej treści,

- technologie teleinformatyczne i geoinformacyjne,

- przepisy prawne, struktury organizacyjne, rozwiązania ekonomiczne i zasoby ludzkie,

- użytkowników.

22. Jaka jest różnica między standardem a normą? Rodzaje standardów.

Standard - przyjęty w drodze uzgodnienia dokument zawierający zasady, wskazówki, definicje i kryteria, które mają na celu zapewnienie odpowiedniej jakości materiałów, produktów, procesów, usług. Rodzaje:

- standard oficjalny

- standard państwowy

- standard de facto

Norma - dokument przyjęty na zasadzie konsensusu i zatwierdzony przez upoważnioną jednostkę organizacyjną do powszechnego i wielokrotnego stosowania - zasady, wytyczne lub charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów działalności lubi ich wyników i zmierzający do uzyskania optymalnego stopnia uporządkowania w określonej dziedzinie.

23. Wyjaśnij pojęcie standaryzacja, normalizacja, unifikacja.

Standaryzacja - niesterowane i żywiołowe wprowadzenie standardów oraz postępowanie wg nich.

Normalizacja - proces opracowywania, zatwierdzania, wprowadzania i upowszechnienia norm.

Unifikacja - pojęcie przeciwstawne do standaryzacji i normalizacji; zakłada stosowanie tych samych metod, narzędzi, rozwiązań - prowadzi do rutyny i stagnacji.

24. Na czym polega normalizacja w dziedzinie informacji geograficznej?

Normalizacja w IG to zespół środków informatycznych niezbędnych dla współdziałania oddzielnych realizacji GIS poprzez zapewnienie przepływu informacji pomiędzy odmiennymi środowiskami.

25. Wymień cele standaryzacji w dziedzinie IG.

Zapewnienie odpowiedniej jakości:

- danych geoprzestrzennych

- produktów geoinformatycznych

- usług geoinformatycznych

- procesów geoinformatycznych

Przy uwzględnieniu postępu technologicznego oraz rosnących wymagań ze strony użytkowników i producentów geoinformatycznych.

26. Scharakteryzuj krótko metodykę strukturalną.

Opiera się na wyróżnianiu w analizowanym systemie dwóch rodzajów składowych:

- pasywnych,

- aktywnych.

27. Wyjaśnij pojęcia tabela, rekord, kolumna, relacja.

28. Co to jest klucz główny i klucz obcy?

Klucz główny - kolumna lub kombinacja kolumn, których wartości jednoznacznie identyfikują wiersze w tablicy.

Klucz obcy - kolumna lub kombinacja kolumn, których wartości określają klucz główny innej tablicy.

29. Wymień typy relacji.

jeden-do-jednego

jeden-do-wielu

wielu-do-wielu

30. Co to jest typ uczestnictwa i stopień uczestnictwa?

Typ uczestnictwa określony jest na podstawie związków między danymi przechowanymi w tabelach oraz sposobu wykorzystania baz danych. Typ uczestnictwa może być:

- obowiązkowy - w tabeli A muszą znajdować się pewne rekordy zanim wprowadzimy rekordy do tabeli B,

- opcjonalny - wprowadzenie rekordów w tabeli B nie wymaga istnienia rekordów w tabeli A.

31. Wymień operacje na relacjach.

32. Na czym polega redundancja?

Redundacja - polega na powtarzaniu; wady: anomalie, konieczność utrzymania spójności kopii, marnowanie miejsca.

33. Wyjaśnij pojęcie normalizacji relacji w relacyjnym modelu bazy danych.

Normalizacja - proces rozkładu dużych tabel na mniejsze w celu wyeliminowania redundacji i powtarzających się danych.

34. Co to jest 1NF (pierwsza postać normalna)?

Relacja jest w 1NF, gdy wszystkie atrybuty są atomowe (elementarne), tj. prostych typów; tzn. są to pojedyncze wartości określonego typu, a nie zbiory wartości.

35. Co to są diagramy związków encji?

est to graficzna reprezentacja modelu związków encji; graf. model struktur danych oraz relacji pomiędzy nimi.

36. Wyjaśnij pojęcia encja, atrybut, związek.

Encja - reprezentacja wyobrażonego lub rzeczywistego obiektu o którym należy znać lub przechowywać informacje.

Atrybut - cecha charakterystyczna encji lub jej związków z inną encją; deklarowany za pomocą nazwy oraz typu danych.

Związek - powiązanie pomiędzy dwoma lub kilkoma encjami; może być opisany przez liczebność, opcjonalność i relację między encjami.

37. Jak można scharakteryzować związek w ERD?

Związek stanowi naturalne powiązanie między dwoma lub więcej encjami w badanej dziedzinie przedmiotowej.

38. Wymień rodzaje związków w ERD.

1:1

1:M

M:N

39. Opisz krótko związek identyfikujący w notacji Crow's Foot. Podaj przykład takiego związku.

40. Opisz krótko związek nie-identyfikujący w notacji Crow's Foot. Podaj przykład takiego związku.

41. Podaj przykład związku rekurencyjnego dla związku nie-identyfikujący w notacji Crow's Foot.

42. Opisz krótko związek wiele-do-wielu w notacji Crow's Foot. Przykład.

Pojedynczemu rekordowi w tabeli A może odpowiadać jeden lub więcej rekordów w tabeli B i na odwrót. Przykład:

Jeden student może brać udział w wielu kursach i jeden kurs może być uczęszczany przez wielu studentów.

43. Co to jest jednoznaczny identyfikator encji? Podaj jego znak graficzny na diagramie ER.

Jest to atrybut, kombinacja atrybutów, kombinacja związków lub atrybutów i związków. Każda encja musi być jednorazowo identyfikowana aby każdą instancję można było odróżnić od wszystkich innych instancji tej encji. Znak # na diagramie ER.

44. Wyjaśnij pojęcia encja mocna, słaba, intersekcji.

Encja słaba - encja, której instancja nie może być zidentyfikowana wyłącznie za pomocą jej atrybutów. Dla identyfikacji trzeba użyć również atrybutów encji mocnej.

Encja mocna - nie jest połączona żadnych związkiem z innymi encjami. Często taka encja uzupełnia definicje innych encji - wtedy znajduje się po stronie „jeden” w kilku związkach typu „wiele-do-jeden”.

Encja intersekcji - encha powstała w wyniku eliminacji związków „wiele-do-wiele” między 2 innymi encjami. Instancje tak powstałem encji mogą występować rtlko łączne dla dwóch definiujących taką encję encji referencyjnych.

43. Co to jest jednoznaczny identyfikator encji? Podaj jego znak graficzny na diagramie ER.

Każda instancja encji musi być jednoznacznie identyfikowalna, aby można ją było odróżnić od wszystkich innych instancji tej encji. Jednoznaczny identyfikator encji: atrybut, kombinacja atrybutów, kombinacja związków lub kombinacja atrybutów i związków. Znak „#” na diagramie E-R

44.Wyjaśnij pojęcia: encja mocna, encja słaba, encja intersekcji.

Encja słaba - encja, której instancja nie może być zidentyfikowana wyłącznie za pomocą jej atrybutów. Dla identyfikacji trzeba użyć również atrybutów encji mocnej, z którą jest w związku. Tj. np. odcinek S02 od 65 km do 120 km autostrady A4 nie istnieje, gdy w bazie nie występuje autostrada A4.

Encja intersekcji- jest to encja powstała w wyniku eliminacji związku „wiele-do-wiele” między dwiema innymi encjami. Instancje tak powstałej encji mogą występować tylko łącznie dla dwóch definiujących taką encję encji referencyjnych.

45.Co to jest graf?

Graf- to zbiór wierzchołków i krawędzi łączących te wierzchołki.

46. Wyjaśnij pojęcia:

graf skierowany- digrafi graf o skierowanych krawędziach

graf nieskierowany- graf graf o nieskierowanych krawędziach

graf ważony- graf , w której każdej krawędzi przyporządkowano liczbę - wagę,

graf etykietowany- każdy wierzchołek ma swoja nazwę,

graf spójny- to graf, w którym każde dwa wierzchołki są połączone drogą. Inaczej mówiąc, graf składa się z jednego kawałka. Jeśli graf nie jest spójny, to jego spójne kawałki, między którymi nie ma połączenia, nazywamy składowymi grafu..

47. Co to jest stopień wierzchołka grafu?

jest to liczba krawędzi zbiegających się w tym wierzchołku , w digrafie rozróżniamy stopień zewnętrzny i wewnętrzny krawędzi wychodzących z węzła, ilość wew. i zew. jest sobie równa.

48. Wyjaśnij pojęcia:

droga w grafie-nazywamy taki ciąg jego wierzchołków, że każde dwa kolejne wierzchołki w tym ciągu są połączone krawędzią(czyli można przejść z jednego końca drogi na drugi chodząc po krawędzi),

cykl w grafie- to taka droga w tym grafie, która kończy się w tym samym wierzchołku, w którym się zaczęła. ,

cykl Eulera- cykl przechodzący przez wszystkie wierzchołki i wszystkie krawędzie tego grafu, ale przez każdą krawędź tylko raz. Twierdzenie Eulera W grafie można znaleźć cykl Eulera wtedy i tylko wtedy, gdy graf jest spójny i każdy jego wierzchołek ma parzysty stopień

49. Na czym polega komiwojażera?

Komiwojażer ma do odwiedzenia pewna liczbę miast i ma wrócić do miasta, z którego wyruszył. Mając dane odległości miedzy miastami chciałby tak zaplanować trasę podróży, aby przebyć możliwie najkrótsza drogę.

Każda parę miast połączmy krawędziami. Każdej krawędzi nadajemy wagę równa 'odległości' miedzy miastami odpowiadającymi wierzchołkom, które są końcami tej krawędzi. Otrzymujemy w ten sposób graf pełny, który ma tyle wierzchołków ile miast musi odwiedzić komiwojażer (wliczając w to miasto, z którego wyrusza). Odwiedzenie wszystkich miast odpowiada cyklowi, który przechodzi przez każdy wierzchołek danego grafu dokładnie raz. Cykl taki nazywamy cyklem Hamiltona. Poszukujemy wiec w grafie pełnym cyklu Hamiltona o minimalnej sumie wag krawędzi.

Już przy pięciu miastach wszystkich możliwych tras podróży komiwojażera jest
. Dowolny graf pełny posiada co najmniej jeden cykl Hamiltona. Ponieważ graf ma skończona liczbę wierzchołków, to w zbiorze cykli Hamiltona istnieje taki (niekoniecznie jedyny), który posiada minimalna sumę wag krawędzi.

Istnieje wiele algorytmów rozwiązujących ten problem. Wszystkie maja jedna podstawowa wadę. Wymagają rozważenia bardzo dużej liczby przypadków i czas ich działania może być bardzo długi. Niewielki przyrost liczby miast powoduje 'duży' wzrost ilości przypadków do rozważenia i tym samym czasu działania algorytmu. Jeden z możliwych algorytmów polega na obliczeniu całkowitej długości wszystkich istniejących w danym grafie cykli Hamiltona. Jest to jednak bardzo skomplikowane już dla liczby miast niewiele większej od pięciu. Na przykład dla 20 miast liczba cykli Hamiltona w grafie pełnym o 20 wierzchołkach wynosi
.

50.Wymień rodzaje danych przestrzennych

wektorowy i rastrowy

51. Podaj przykłady zbiorów danych referencyjnych.

Typowe przykłady danych referencyjnych to opisy klientów, produktów, materiałów, sprzętu, pracowników

52.Wymień zbiory danych tematycznych.

53. Wymień referencyjne bazy danych topograficznych.

54. Podaj przykłady państwowych baz danych przestrzennych

55. na czym polega modelowanie w kartografii

W kartografii wynikiem modelowania jest mapa powstaje ona jako obrazowy zapis modelu, od cech modelu w największej mierze zależy treść mapy.

Zadaniem modelu jest uporządkowanie zapisu i umożliwienie analizy. Nie jest bezpośrednie przekazywanie informacji.

56. Wymień kategorie modeli baz danych:

Relacyjny- oparty o struktury tabel i relacje pomiędzy tabelami w których użytkownik operuje danymi za pomocą języka zapytań(SQL)

Obiektowy - oparty o kategoryzację i właściwości

Obiektowo - Relacyjny

57. Wektorowy model danych przestrzennych

- model zorientowany obiektowo, spaghetti,, topologiczny, Tin.

Najlepiej pasują do szerokich zastosowań analitycznych GPS. Najlepiej modelują obiekty dyskretne i precyzyjnych konturach.

58.Rastrowy model danych przestrzennych

-zapisywane w postaci tablic pikseli lub sieci typu GRID ( regularna siatka punktów), są modelami ziarnistymi

59. Pojęcia

Modele rzeczywistości geograficznej to mentalny i materialny

MODEL MENTALNY- (w mózgu) powstaje:

-w umyśle człowieka pod wpływem przestrzeni geograficznej

-model myślowy

-kształtuje się w nas od najmłodszych lat

-obiektowa organizacja danych

-wielkoskalowość

-duża wierność oryginałowi

MODEL MATERIALNY-(elektroniczne, zapisane) 3 postacie

1. Topograficzny - bazodanowy

2. Kartograficzny - znakowy

3. Teledetekcyjny - obrazowy

MODEL TOPOGRAFICZNY - cyfrowy model krajobrazowy, zawiera informacje o obiektach przestrzennych, nazywany wierno przestrzennym, analitycznym, reprezentowany jest przez zbiór wektorów, najlepiej oddaje relacje przestrzenne, stanowi podstawę uogólnień i podstawę modelowania rzeczywistości geograficznej w bazach danych przestrzennych. Model tego typu nie jest dobrze czytelny ale świetnie nadaje się do analiz GIS.

MODEL KARTOGRAFICZNY-przekazuje informacje o obiektach za pomocą ustalonych konwencji graficznych, jest obrazem przestrzeni kartograficznej, który został przygotowany do bezpośredniego odbioru za pomocą zmysłów człowieka. Własności topologiczne mogą być odczytywane metodą interpretacji obrazu. Obraz powstaje przez redakcję kartograficzną, korekcję. Obraz może być zapisany w wektorowym lub w rastrowym modelu danych.

MODEL TELEDETEKCYJNY-(obrazowy) przekazuje wygląd obszaru, zarejestrowany w sposób automatyczny w różnych zakresach spektrum elektromagnetycznego.

Nie ma tu modelowej klasyfikacji elementów

Nośnikiem informacji jest ziarno - piksel obrazu.

Np. zdjęcie lotnicze, satelitarne

60.Scharakteryzuj krótko metodykę obiektową.

Metodyka obiektowe - rozwijane od lat 80-tych, oparte na wyróżnianiu obiektów łącznie z operacjami. Podstawą metodyki obiektowej są pojęcia obiektu, klasy, asocjacji (powiązań) pomiędzy obiektami, atrybutów obiektów oraz funkcji, operacji lub metod realizowanych na obiektach. Metodyka obiektowa wykorzystuje pojęcia obiektowości dla celów modelowania pojęciowego oraz analizy i projektowania systemów informatycznych.

61.Wymień formy modeli pojęciowych.

odnosi się procesów myślowych i wyobrażeń towarzyszących pracy nad oprogramowaniem.

• Trzy formy modeli pojęciowych:

• Umysłowy - rozumowy (mentalny) model świata rzeczywistego - tzw. wiedza dziedzinowa: całą bogata i niesformalizowana wiedza o przedmiocie modelu, jak np. o instytucji, firmie, organizacji, czy - w naszym przypadku - o określonym dziale informacji geograficznej (np. organizacja ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej).

• Abstrakcyjny model pojęciowy - odwzorowuje (wyraża) w pewnej mniej lub bardziej sformalizowanej notacji część wiedzy dziedzinowej (przeważnie nie da się wyrazić całej tej wiedzy).

• Model pojęciowy struktur danych, zwany też modelem implementacyjnym, stanowiący podstawę dla budowy implementacji narzędziowych (np. schemat relacyjnej struktury danych zapisany w języku SQL)

• Trwałą tendencją w rozwoju metod i narzędzi modelowania pojęciowego oraz środków formalnych służących do opisu modeli i konstrukcji SI jest dążenie do minimalizacji rozbieżności pomiędzy myśleniem o rzeczywistym problemie a myśleniem o danych i procesach zachodzących na danych. M.in. wyrazem tej tendencji stało się rozwinięcie metodyki obiektowej oraz powstanie stosownej dla niej notacji UML.

• Trwałą tendencją w rozwoju metod i narzędzi modelowania pojęciowego oraz środków formalnych służących do opisu modeli i konstrukcji SI jest dążenie do minimalizacji rozbieżności pomiędzy myśleniem o rzeczywistym problemie a myśleniem o danych i procesach zachodzących na danych. M.in. wyrazem tej tendencji stało się rozwinięcie metodyki obiektowej oraz powstanie stosownej dla niej notacji UML.

62. Co to jest obiekt? Podaj przykład.

63.Wyjaśnij pojęcia hermetyzacja,dziedziczenie, polformizm.

• Obiekty, tożsamość. Złożone struktury danych z przypisanymi do nich operacjami, czyli obiekty. Unikalny identyfikator obiektu.

• Powiązania, asocjacje. Obiekty mogą być powiązane związkami.

• Hermetyzacja (encapsulation). Informacja o obiekcie jest zamknięta w jednej bryle. Niepotrzebna informacja jest ukryta.

• Klasy, typy, interfejsy. Cechy niezmienne dla grup obiektów, np. definicje ich atrybutów i operacji, są zbierane wewnątrz klas. Typy umożliwiają kontrolę budowy obiektów i poprawności ich użycia. Specyfikacja klasy (interfejs) jest oddzielona od jej implementacji

• Hierarchia klas i dziedziczenie. Klasy są organizowane w hierarchię. Klasy bardziej szczegółowe dziedziczą cechy klas bardziej ogólnych (definicje atrybutów, metody, itd.).

• Przesłanianie, późne wiązanie, polimorfizm. Ten sam komunikat wysłany do różnych obiektów może wywoływać różne operacje. Wiązanie nazw operacji następuje na etapie wykonania. Metoda z klasy bardziej ogólnej może być przesłonięta przez inna metodę z klasy wyspecjalizowanej.

• Trwałość. Niektóre obiekty zachowują swój stan dłużej niż czas pojedynczego uruchomienia programu.

64. UML

UML - UNIFIED MODELING LANGUAGE - Ujednolicony Język Modelowania

65.Do czego służy UML ?
wg RATIONAL - notacja ( język graficzny) przeznaczony do specyfikowania, konstruowania, wizualizacji i dokumentowania elementów systemów informatycznych.

-język formalny służący do opisu świata obiektów w analizie obiektowej oraz programowaniu obiektowym

66. Wymień rodzaje diagramów w UML 2.0

• Diagramy funkcjonalne

• diagramy przypadkow uŜycia (use case diagrams)

• Diagramy strukturalne (statyczne)

• diagramy klas (class diagrams)

• diagramy obiektow (object diagrams)

• Diaramy dynamiczne

• diagramy stanow (statechart diagrams)

• diagramy aktywności/czynności (activity diagrams)

• diagramy sekwencji/przebiegu (sequence diagrams)

• diagramy wspołpracy/kooperacji (collaboration diagrams)

• Diagramy implementacyjne

• diagramy komponentow/składnikow (component diagrams)

• diagramy wdroŜeniowe (deployment diagrams)

67. Scharakteryzuj krótko diagramy kals w UML.

• zależność: związek znaczeniowy między dwoma elementami;

• powiązanie (asocjacja), czyli dowolny związek strukturalny pomiędzy obiektami, który jest istotny dla budowanego modelu, na przykład klient może wypożyczyć z biblioteki kilka książek;

• agregacja, czyli szczególny przypadek powiązania, odpowiadający relacji typu całość - część pomiędzy obiektami danej dziedziny (in. związek typu ma, np. samochód ma koła);

• uogólnienie (dziedziczenie): związek między dwoma bytami: ogólnym (przodek) i szczegółowym (potomek), czyli ustalenie związku typu generalizacja/ specjalizacja pomiędzy klasami (in. związek typu jest nadtyp/podtyp), na przykład pracownik jest osobą;

• realizacja: związek znaczeniowy między tzw. klasyfikatorami (nie ma zastosowania w diagramach klas).

68.Jak reprezentowana jest klasa na diagramach strukturalnych w UML? Podaj przykład.

Stereotyp: wyrażenie umożliwiające klasyfikację elementów modelu. Jest to wspólna, nazwana własność obiektów, klas, powiązań, atrybutów, ograniczeń.

Stereotypy pozwalają na uszczegółowienie modelu, zdefiniowanie nowych elementów, przystosowanie notacji do specyficznej dziedziny lub preferencji użytkownika.

Dla każdego rodzaju elementu UML istnieje lista dozwolonych stereotypów.

Reprezentacja:

<< nazwa_stereotypu >> lub ikona

Przykład:

<<konstruktor>>, <<klasa implementacyjna>>, <<stan>>, <<abstrakcyjny>>

Wartość etykietowana: wartość etykietowana jest to ciąg znaków o postaci:

Słowo_kluczowe = wartość

Listę wartości etykietowanych oddzielonych przecinkami umieszcza się w nawiasach klamrowych {}.

Dowolny element modelu zbudowanego w UML może być skojarzony z wartościami etykietowanymi.

Wartości etykietowane umożliwiają umieszczenie na diagramach UML dowolnej informacji dodatkowej.

Przykład:

{ autor = `Marcin Wolski', data_wydania = `2000'}

Zależność: Jest to związek znaczeniowy między dwoma elementami. Zmiany dokonane w specyfikacji jednego elementu (np. klasy Zdarzenie) mogą mieć wpływ na inny element, ale niekoniecznie na odwrót.

Powiązanie (asocjacja): Powiązanie przedstawia związki strukturalne pomiędzy klasami tego samego lub różnych typów; informuje, że jedna z klas w pewien sposób „wie” o innym(-ych) klasach w danym kontekście.

Jako nazwy powiązań stosuje się zwykle czasowniki w czasie teraźniejszym, w trzeciej osobie liczby pojedynczej (np. zawiera, zarządza, należy, pracuje

Agregacja zwykła - związek zawierania się pomiędzy klasami: klasa jednego typu (całość - pojemnik) składa się z zestawu innych klas, które stanowią jego składniki (części). Klasy-części mogą być składnikami innych agregacji, zaś ich czas życia nie jest ograniczony do czasu życia klasy-całości.

Agregacja całkowita (kompozycja - composition) - mocna forma agregacji: obiekty-części nie mogą być składnikami innych obiektów-całości, zaś ich czas życia jest ograniczony do czasu życia obiektu-całości.

69.70 Co to jest zależność, powiązanie podaj przykłady.

Zależność: Jest to związek znaczeniowy między dwoma elementami. Zmiany dokonane w specyfikacji jednego elementu (np. klasy Zdarzenie) mogą mieć wpływ na inny element, ale niekoniecznie na odwrót.

Powiązanie (asocjacja): Powiązanie przedstawia związki strukturalne pomiędzy klasami tego samego lub różnych typów; informuje, że jedna z klas w pewien sposób „wie” o innym(-ych) klasach w danym kontekście. Modelując powiązanie między klasami, możemy je opatrzyć wieloma dodatkowymi informacjami. Najczęściej powiązanie opisuje się podając:

• 
  nazwę powiązania,

• nazwę ról, jakie pełnią powiązane obiekty,

• liczebności powiązanych obiektów.

71. Jak graficznie przedstawiane są powiązania na diagramach strukturalnych w UML? Podaj przykłady.

72.Jak można opisać powiązanie? podaj prz

Jako nazwy powiązań stosuje się zwykle czasowniki w czasie teraźniejszym, w trzeciej osobie liczby pojedynczej (np. zawiera, zarządza, należy, pracuje )

73.Co to jest i do czego służy nazwa powiązania?

powiązanie zawierające wszystkie potrzebne informacje. Powiązanie to nosi nazwę np. posiada. Powiązanie bez jakiegokolwiek opisu będzie więc najzupełniej poprawne. W praktyce często pomija się nazwę powiązania oraz nazwy ról, ponieważ zwykle są one oczywiste i wynikają z kontekstu. Służy do określenia zależności między powiązaniami.

74.Co to jest rola i do czego służy?

75.Co to jest krotność i do czego służy?

Krotność oznacza, ile egzemplarzy (encji, atrybutu itp.) danego typu należy rozważać w danym kontekście np. ile encji bierze udział w danym powiązaniu lub ile wartości danego atrybutu opisuje encję . określa ile obiektów mieści się w atrybucie, dodatkowe ograniczenia nałożone na atrybut, i wartość domyślną, wskazuje, ile obiektów można, a ile trzeba w niej zawrzeć.

76. Co to jest nawigacja? Podaj przykład.

Nawigacja (navigation) - powiązanie jednokierunkowe: tylko jedna z klas biorących udział w powiązaniu (tutaj - po lewej stronie strzałki) „wie” o drugiej klasie (lub „korzysta” z drugiej klasy).

77.Co to jest agregacja zwykła? Przykład

Agregacja zwykła - związek zawierania się pomiędzy klasami: klasa jednego typu (całość - pojemnik) składa się z zestawu innych klas, które stanowią jego składniki (części). Klasy-części mogą być składnikami innych agregacji, zaś ich czas życia nie jest ograniczony do czasu życia klasy-całości.

78.Co to jest kompozycja? Prz

mocna forma agregacji: obiekty-części nie mogą być składnikami innych obiektów-całości, zaś ich czas życia jest ograniczony do czasu życia obiektu-całości.

Szczególnym przypadkiem agregacji jest kompozycja, która oznacza składanie się obiektu z obiektów składowych, które nie mogą istnieć bez obiektu głównego. Kompozycja jest relacją typu "posiada".

Kompozycja oznacza, że dana część może należeć tylko do jednej całości. Oznacza również, że część nie może istnieć bez całości, a usunięcie całości powoduje automatyczne usunięcie wszystkich jej części, związanych z nią związkiem kompozycji.

79.Uogólnienie? Prz

Uogólnienie (dziedziczenie, generalizacja-specjalizacja) - powiązanie, w którym jedna encja (podtyp) dziedziczy własności z innej encji (nadtypu).

Nadtyp posiada właściwości wspólne dla wszystkich swoich podtypów.

Podtyp dziedziczy wszystkie atrybuty, metody i powiązania nadtypu.

Uogólnienie posiada cechę zamienialności tzn. instancja nadtypu może być zastąpiony przez dowolną instancję podtypu bez konieczności modyfikacji

80. Prosty diagram klas odzwierc strukturę uniwersytetu.

81.Do czego służą mechanizmy rozszerzenia w Uml?Rodzaje.

UML jest językiem otwartym i można go rozszerzać. Dostępne są 3 mechanizmy rozszerzania języka UML:

• stereotypy,( Stereotyp umożliwia rozszerzenie słownictwa języka UML.

Idea stereotypów polega na meta-klasyfikacji obiektów w UML. Pozwala na wprowadzenie graficznych ograniczeń klas zgodnych z tą klasyfikacją.

Stereotypy są bardzo ogólnym pojęciem w UML i pozwalają na rozszerzanie UML o właściwości użytkownika.) Stereotypy w diagramach klas mogą służyć do dokładniejszego specyfikowania:klas,asocjacji,generalizacji

Stereotypy są wspólnymi nazwanymi właściwościami bytów, dzięki czemu definicja tych bytów może być uszczegółowiona.

• metki,( Metka umożliwia rozszerzenie listy właściwości bloku konstrukcyjnego UML. Jest przedstawiana w postaci napisu wewnątrz nawiasów klamrowych { ... } pod nazwą danego bloku.

• ograniczenia.( Ograniczenia (constraints) umożliwiają dodawanie nowych reguł lub modyfikowanie istniejących. Pozwalają rozszerzyć znaczenie elementu konstrukcyjnego UML. Ograniczenie może mieć powiązanie z jednym elementem, lub z kilkoma)

82. 83. Diagramy statyczny i dynamiczny opisać krótko

II podział

• Diagramy statyczne (modelowanie strukturalne)

• diagram pakietow (package diagram)

• diagram klas (class diagram)

• diagram obiektow (object diagram)

• diagram komponentow/składnikow (component diagram)

• diagram wdroŜenia (deployment diagram)

• diagram struktur złoŜonych (composite structure diagram

• Diagramy dynamiczne (modelowanie behawioralne)

• diagram przypadkow uŜycia (use case diagram)

• diagram czynności/aktywności (activity diagram)

• diagram maszyny stanowej (state machine diagram)

• diagram czasowy/przebiegow czasowych (timing diagram)

• diagram komunikacji (communication diagram)

• diagram przebiegu/sekwencji (sequence diagram)

• diagram przeglądu interakcji (interaction overview diagram)

84 Podaj przykłady standardów ISO z serii 19100 dotycząch Inf Geo.

EN-ISO 19101:2005 Reference model

Model tworzenia norm

EN-ISO 19105:2005 Conformance and testing

Zgodność i testowanie zgodności

EN-ISO 19107:2005 Spatial schema

Schemat przestrzenny

EN-ISO 19108:2005 Temporal schema

Schemat czasowy

EN-ISO 19111:2005 Spatial referencing by coordinates

EN ISO 19112:2005 Spatial referencing by geographic identifiers

Odniesienia przestrzenne za pomocą identyfikatorów geograficznych

EN ISO 19113:2005 Quality principles

Podstawy opisu jakości

EN ISO 19114:2005 Quality evaluation procedures

Procedury oceny jakości

EN ISO 19115:2005 Metadata

Metadane

85.Omów krótko reguły budowy schematów aplikacyjnych.

nieznormalizowany harmonizacja i integracja

Schematy pojeciowe, które sa

budowane dla aplikacji o tych samych wymaganiach co do danych, nazywa sie schematami

aplikacyjnymi.

schematami pojęciowymi dla określonych konkretnych dziedzin zastosowań. Reguły te, jak też zasady ich integracji z innymi rozwiązaniami normatywnymi, są przedmiotem normy (CEN, 1999) zatytułowanej Reguły budowy schematów aplikacyjnych. Z tego względu normę tę należy uznać za kwintesencję omawianej metodologii informacji przestrzennej oraz za najważniejszy dokument tej grupy norm CEN. Rola i znaczenie schematów aplikacyjnych polega głównie na tym, że mogą i powinny one stanowić podstawę kompatybilnych realizacji narzędziowych w zróżnicowanych środowiskach. Omawiana metodologia pozwala również na efektywną harmonizację (tj. doprowadzenie do wzajemnej spójności) już istniejących oddzielnych realizacji narzędziowych, takiej spójności nie mających.

---