Metoda PHA

PHA (Preliminary Hazard Analysis) - Wstępna Analiza Zagrożeń

Metody oceny ryzyka

Spośród różnorodnych metod analizy i oceny ryzyka można wyróżnić trzy zasadnicze

grupy :

1. metody jakościowe (lub deterministyczne),

2. metody pół-ilościowe (PHA)

3. metody ilościowe

Ogólny schemat tych metod :

W metodzie jakościowej dokonuje się weryfikacji zgodności stanu bezpieczeństwa z obowiązującymi regulacjami prawnymi, standardami i wytycznymi postępowania. W metodzie półilościowej następuje kategoryzacja wielkości skutków i ich prawdopodobieństwa występowania dla zidentyfikowanych zdarzeń RZA i na tej podstawie, po ustaleniu matrycy ryzyka, dokonuje się oszacowania poziomu ryzyka. Ostania metoda jest metodą probabilistyczną, w której dąży się do ustalenia wskaźników ryzyka indywidualnego i grupowego. Pokazane wyżej metody mają zarówno liczne zalety oraz wady. Najbardziej dokładna metoda QRA wymaga dużego nakładu pracy, odpowiednich narzędzi obliczeniowych i licznych danych niezawodnościowych oraz właściwie przygotowanej kadry. Zaleca się ją stosować do szczególnie niebezpiecznych instalacji i jest istotnym narzędziem w procesie podejmowania decyzji, np. lokalizacyjnych lub wyboru alternatywnych sposobów produkcji. Metoda deterministyczna, dla instalacji dużego ryzyka nie spełni swojego zadania gdyż jest zbyt powierzchowna. Natomiast metody półilościowe, np. metoda PHA, z bezpośrednim wykorzystaniem matrycy ryzyka są szybkie a dla prostych instalacji procesowych, np. atmosferycznych zbiorników magazynowych z substancjami niebezpiecznymi dają dobre

wyniki. Jednakże dla złożonych instalacji procesowych, w których wystąpienie uwolnienia jest związane z awarią systemu zabezpieczeń, są zbyt ogólnikowe i często prowadzą do istotnych pominięć i błędnych wyników.

Wstępna Analiza Zagrożeń PHA jest metodą pozwalającą na półilościowe-półjakościowe oszacowanie ryzyka. Można nią szacować ryzyko po zastosowaniu zaproponowanych środków ochronnych. Szacowanie ryzyka metodą PHA powinno być korygowane i aktualizowane, według potrzeb w kolejnych krokach procedury analizy ryzyka, w każdym z etapów badań konstrukcji, budowy i eksploatacji. Analiza ryzyka prowadzona metodą PHA obejmuje oszacowanie ryzyka, tzn. określenie możliwych strat poprzez stopień szkód S i prawdopodobieństwa szkód P z jakim szkody mogą wystąpić oraz wartościowanie ryzyka wyrażonego poprzez wskaźnik ryzyka, który określa zależność:

W = S * P

Gdzie:

S - stopień szkód,

P - prawdopodobieństwo szkód zdarzenia.

Szacowanie stopnia szkód S i prawdopodobieństwo szkód P odbywa się według skali na sześciu poziomach dla każdego zidentyfikowanego zagrożenia. Charakterystykę poszczególnych poziomów przedstawiono poniżej.

S - stopień szkód

Poziom	Charakterystyka
1	Znikome urazy, lekkie szkody
2	Lekkie obrażenia, wymierne szkody
3	Ciężkie obrażenia, znaczne szkody
4	Pojedyncze wypadki śmiertelne, ciężkie szkody
5	Zbiorowe wypadki śmiertelne
6	Zbiorowe wypadki śmiertelne, szkody na dużą skalę poza terenem zakładu

P - prawdopodobieństwo szkód

Poziom	Charakterystyka
1	Bardzo nieprawdopodobne
2	Mało prawdopodobne zdarzające się raz na 10 lat
3	Doraźne wydarzenia zdarzające się raz w roku
4	Dosyć częste wydarzenia zdarzające się raz w miesiącu
5	Częste regularne wydarzenia zdarzające się raz w tygodniu
6	Duże prawdopodobieństwo wydarzenia

Po oszacowaniu parametrów ryzyko wartościowane jest na podstawie matrycy ryzyka.

Matryca wartościowania ryzyka metodą PHA

		P -prawdopodobieństwo szkód
	Poziom	1	2	3	4	5	6
S Stopień Szkód	1	1	2	3	4	5	6
		2	2	4	6	8	10	12
		3	3	6	9	12	15	18
		4	4	8	12	16	20	24
		5	5	10	15	20	25	30
		6	6	12	18	24	30	36

1-3 ryzyko akceptowalne

9. dopuszczalna akceptacja ryzyka po ocenie ryzyka

>10 ryzyko niedopuszczalne - wymaga zmniejszenia ryzyka

Przykład_1. Analiza ryzyka pracownika elektrowni atomowej.

Ryzyko związane ze zjawiskami elektrycznymi:

(Przykład rzeczywistej tabelki kontrolnej -standard amerykański)

Potencjalne ryzyko	Przyczyny	Skutki	S	P	Zalecenia zapobiegawcze
1. nieumiejętna obsługa	Niewykwalifikowanie, dekoncentracja		2	1
2. Przegrzewanie się			1	2
3. zawodność systemów zabezpieczających			4	1
4. łuk elektryczny			2	1
5. eksplozja
6. pożar

Ryzyko związane z zagrożeniami Mechanicznymi:

		P -prawdopodobieństwo szkód
	Poziom	1	2	3	4	5	6
S Stopień Szkód	1. Ostre krawędzie			X
		2. Ciężkie przedmioty	X
		3. Elementy Obracające się	X
		4. Podnoszące Powierzchnie (windy, wyciągi, dźwigi)	X

Hydraulicznymi

		P -prawdopodobieństwo szkód
	Poziom	1	2	3	4	5	6
S	1. Przepływ wsteczny			X
		2. Nieuważny montaż	X
		3. Implozja	X

Temperaturowymi

		P -prawdopodobieństwo szkód
	Poziom	1	2	3	4	5	6
S Stopień Szkód	1. wilgoć	X
		2. Zmiana Własności ( np. kruchość )		X
		3. Podniesiona łatwopalność		X
		4. Podniesiona Lotność	X
		5. zbyt wysokie/niskie temperatury		X
		6. Podniesiona Reaktywność	X

Promieniowanie ( Jonizujące )

		P -prawdopodobieństwo szkód
	Poziom	1	2	3	4	5	6
S Stopień Szkód	1. Neutronowe			X
		2. Beta			X
		3. Alfa			X
		4. X Ray		X
		5. Gamma	X

Promieniowanie (niejonizujące)

		P -prawdopodobieństwo szkód
	Poziom	1	2	3	4	5	6
S Stopień Szkód	1. Laserowe		X
		2. Podczerwone
		3. Ultrafioletowe	X
		4. Radiowe		X
		5. Mikrofale	X

Materiały wybuchowe ( Inicjator )

		P -prawdopodobieństwo szkód
	Poziom	1	2	3	4	5	6
S Stopień Szkód	1. Ciepło		X
		2. Tarcie			X
		3. Chemiczne Zanieczyszczenie	X
		4. Spawające	X
		5. Elektrostatyczny Rozładowanie		X
		6. Błyskawica	X

Czynniki fizjologiczne (ergonomiczne)

		P -prawdopodobieństwo szkód
	Poziom	1	2	3	4	5	6
S Stopień Szkód	1. Irytujące działanie innych osób		X
		2. Pył, odór, Alergiczne			X
		3. Hałas	X
		4. Alergiczne	X
		5. Czynniki chorobotwórcze (w tym rakotwórcze)	X
		6. Toksyny	X

Wartości współczynnika ryzyka dla danego stanowiska jest <10 , więc po dokonanej ocenie ryzyka, stanowisko pracy uznajemy za dopuszczalne.

---