Gorczyca biała

47a] Gorczyca biała- Sinapis alba

Surowcem przyprawowym i leczniczym są nasiona.

Zawierają one dużą ilość tłuszczu, glikoalkaloid - synalbinę [która pod wpływem wody rozpada się i daje olejek gorczycowy o ostrym smaku i zapachu], śluzy, związki

białkowe i aminowe, flawonoidy i sole mineralne [duże ilości siarki].

Gorczyca jako lek znana już była wiele tysięcy lat przed naszą erą.

Gorczyca należy do leków antyseptycznych i powlekających. Szczególnie jej wyciągi pobudzają apetyt poprzez zwiększone wydzielanie soków trawiennych.

Używana bywa w nieżytach żołądka, jelit, przy wzdęciach, niedokwaśności i zaparciach.

Najczęściej jest stosowana w mieszankach z innymi ziołami.

Stanowi także lek do użytku zewnętrznego jako podrażniający skórę.

W lecznictwie znajduje zastosowanie również olejek eteryczny.

W warunkach domowych u osób cierpiących na otyłość i stałe zaparcia można stosować rozdrobnione nasiona: 0,5 łyżki nasion zalać 0,5 szkl wody - mieszać i pić wieczorem.

Można też pić wywar z nasion: 1 łyżkę całych nasion zalać 1 szkl wrzątku, zostawić pod przykryciem przez 6 godz., po odcedzeniu pić go 2 razy dziennie na czczo i przed snem.

W bólach stawów, mięśni oraz przy nerwobólach można przykładać [na płótnie] rozgrzewające kataplazmy ze zmielonej gorczycy z dodatkiem wody. Należy je trzymać do momentu lekkiego zaczerwienienia skóry - u dorosłych do 15min, u dzieci do 3min.

Przy reumatyzmie stosuje się czasem przykładanie pikowanych poduszeczek wypełnionych nasionami gorczycy.

Uwaga: do wewnątrz nie należy stosować gorczycy w nadmiarze, szczególnie przy schorzeniach nerek, a kuracji takiej nie powinno się ciągnąć zbyt długo.

W ostatnich latach nasionom gorczycy przypisuje się lecznicze właściwości radiestezyjne.

47b] Gorczyca biała

Nasiona gorczycy są stosowane w chorobach przewodu pokarmowego jako lek tzw śluzowy, czyli

powlekający, przeciwzapalny, przeczyszczający.

Wyciąg z gorczycy podaje się przy chorobach przewodu pokarmowego takich jak

przewlekłe stany zapalne żołądka i jelit, zaburzenia trawienia, zaparcia, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.

Zewnętrznie są zalecane przy zapaleniu migdałków i gardła [do płukania].

W lecznictwie ludowym wykorzystuje się promieniowanie wywołane przez nasiona gorczycy i

stosuje się zewnętrznie przy bólach reumatycznych w postaci poduszek gorczycowych wypełnionych nasionami.

Nasiona zachowują zdolność promieniowania przez 4 lata.

47c] Gorczyca biała

Nasiona gorczycy zawierają związki śluzowe [ok. 25%], olej tłusty [22%], glikozyd

izosiarkowocyjanowy i synalbinę [ok. 2,5%] oraz szereg związków białkowych i aminowych.

Surowiec ten zaliczany jest do typowych związków śluzowych.

Powlekają one błony śluzowe żołądka łagodząc stany zapalne.

Spulchniają masy kałowe w jelicie grubym ułatwiając wypróżnianie.

Obecność synalbiny sprzyja wydzielaniu soku żołądkowego, co przy osłonie związków śluzowych nie powoduje podrażnienia błon śluzowych, a poprawia apetyt.

47d] Gorczyca

Surowiec: Strączyny z nasionkami. Obie odmiany gorczycy, jak i tzw. "sarepska", są roślinami

miododajnymi, a nasiona służą: a) do wyrobu oleju, b) do wyrobu musztardy, c) w lecznictwie.

Należy odróżnić odmianę gorczycy polnej, tj. pospolitej "ognichy polnej" (Sinapis arvensis), która jest pospolitym polnym chwastem, szkodliwym dla bydła i koni, zwłaszcza, gdy już są nasiona

Nasionka gorczyc zawierają znaczne ilości olejku tłustego (od 18 do 40 %) i surowiec ten służy też

do wydobywania z niego oleju technicznego i jadalnego. Nasiona zawierają około 25% substancji

śluzowatej, liczne sole mineralne, białko, cukry i inne związki oraz olejek lotny, szczególnie u gorczycy czarnej, dającej jej tak ostry zapach i palący smak.

Przy roztarciu nasion z wodą wydziela się bardzo obficie olejek lotny, powodujący łzawienie i podrażnienie dróg oddechowych.

Uwaga: Nasiona, spożyte w większych dawkach, zwłaszcza tej czarnej, mogą uszkodzić nerki

i drogi moczowe powodując krwiomocz i białkomocz, a u kobiet silne przekrwienie macicy,

zaś w przypadku ciąży nawet poronienie, w końcu porażenie ośrodkowego układu nerwowego.

Ze względu na te niebezpieczne dla naszego zdrowia działanie gorczycy czarnej najlepiej nie

używać jej w ogóle.

Musztarda, której składnikiem jest także gorczyca czarna, należy do bardzo ostrych.

Nasiona gorczycy białej, jako delikatniejsze i zawierające duże ilości śluzu, mogą być lecznicze, bo

spożyte w całości pęcznieją i działają powlekająco na układ trawienny, wzmagają perystaltykę jelit, przeciwdziałają zaparciom, a zwłaszcza leczą przewlekły nieżyt dróg moczowych.

Nasiona roztarte działają oczywiście mocniej.

Przede wszystkim wzmagają trawienie, przeciwdziałają wzdęciom. Działają też lekko rozwalniająco.

Musztarda sporządzona z gorczycy białej, jako łagodna, pobudza wydzielanie soków trawiennych, przyśpiesza trawienie i działa bakteriobójczo na cały układ trawienny.

Dzięki tym właściwościom nasiona gorczycy dodane do ogórków, grzybów w occie itp., działają dezynfekująco i bakteriobójczo, ułatwiając ich przechowywanie przez dłuższy czas.

Gorczyca biała służy też jako dodatek do różnych mięs, marynat śledziowych, kapusty i innych

warzyw oraz masła śledziowego.

47e] Gorczyca biała

Surowiec zielarski: Nasienie gorczycy białej - Semen Sinapis albae (Semen Erucae)

Skład: Nasiona zawierają protoalkaloid synapinę oraz glikozyd izotiocyjanianowy

synalbinę (od, 2 do 3%), który pod wpływem enzymu myrozynazy rozkłada się do

glukozy, kwaśnego siarczanu potasu i izotiocyjanianu allilu, który jest podstawą

olejku gorczycznego (Oleum Erucae) (z nasion można otrzymać od 20 do 30%).

Charakteryzuje się on ostrym, piekącym smakiem i zapachem, który pobudza wydzielanie soku żołądkowego i poprawia trawienie.

Wodny wyciąg z nasion stosuje się w chorobach przewodu pokarmowego, nieżycie żołądka i jelit,

zaparciach i niestrawności.

Medycyna ludowa traktuje gorczycę białą jako ziele "promieniujące", dlatego zaleca przykładanie

poduszek gorczycowych (woreczek wypełniony nasionami) do miejsc z bólami reumatycznymi i

bolących stawów.

Kulinaria: Jest podstawową rośliną, wraz z kolendrą, estragonem i pieprzem, do sporządzania

musztard.

Nieodzowny dodatek do wszelkich marynat.

---