Pokój w Namysłowie (1348) i ugoda z Karolem IV Luksemburskim (1353) [edytuj]

Po zawarciu pokoju w Namysłowie w 1348 r. dotychczasowa wybitnie antyluksemburska polityka Bolka straciła rację bytu. Książę świdnicki rozpoczął więc proces zbliżania się do Karola IV, nie rezygnując przy tym z dobrych stosunków z Kazimierzem Wielkim i Ludwikiem Węgierskim. 13 grudnia 1350 r., nie mając męskiego potomka Bolko II zadecydował się wydać swoją bratanicę Annę (córkę Henryka II) za mąż za syna cesarza, zobowiązując się po swojej bezpotomnej śmierci przekazać całość swojego dziedzictwa potomstwu młodych oblubieńców (z zachowaniem jednak dożywocia w formie oprawy wdowiej żonie Bolka Agnieszce Habsburżance). Umowa wobec rychłej śmierci syna Karola IV stała się jednak nieaktualna. Mimo to cesarz postanowił nie rezgnować z próby pokojowego zawładnięcia dziedzictwem Bolkowym proponując siebie jako kandydata na małżonka Anny. Do zawarcia umowy ślubnej doszło na zjedzie monarchów w Wiedniu w 1353 i jeszcze tego samego roku Anna została koronowana na królową czeską i cesarzową rzymską.

Współpraca z Luksemburgami. Rozszerzanie granic księstwa [edytuj]

Polityka ścisłej współpracy z Karolem IV Luksemburskim przyniosło Bolkowi II bardzo szybko duże profity w postaci rozszerzenia terytorium księstwa. Jeszcze w 1346 r. zmarł bezpotomnie stryj Bolka książę jaworski Henryk I. Wobec braku następców całość swojego dziedzictwa przekazał księciu świdnickiemu, co podniosło znacznie rangę posiadłości Bolka. Faktyczny rozrost terytorialny księstwa nastąpił dopiero po 1356 r., kiedy dzięki dobrej gospodarności księcia świdnickiego i zgromadzeniu dużej ilości funduszy mógł Bolko zająć się wykupywaniem zastawów od z reguły mocno zadłużonych książąt śląskich. W ten sposób Bolko stał się właścicielem od 1358 r. Złotego Stoku [Reichenstein] w księstwie ziębickim z kopalniami złota, oraz połowy księstwa brzeskiego i oławskiego wykupionego z rąk Wacława Legnickiego, w 1359 r. z ramienia Karola IV otrzymał grody na pograniczu czesko-śląskim z Frydlantem na czele, oraz wykupił od książąt cieszyńskich za 2300 grzywien srebra księstwo siewierskie. Wreszcie w 1368 r. wykupił od księcia Ziębic Kąty Wrocławskie.) Dobre stosunki z Karolem IV umożliwiły Bolkowi załatwienie nie rozwiązanego od 1331 r. problemu schedy po księciu głogowskim Przemku. W 1360 r. cesarz uznał prawa do tego księstwa wdowie po Przemku, a siostrze Bolka Konstancji. Stan ten utrzymał się krótko, gdyż już rok później wobec śmierci Konstancji Karol IV nadał w dożywotnie władanie w połowie księstw głogowskiego i ścinawskiego Bolkowi II. Największym nabytkiem okazało się jednak nabycie razem z Karolem 14 kwietnia 1364 r. za ogromną sumę 21 000 grzywien srebra dożywotnich praw do zarządzania Łużycami, dzięki czemu Bolko stał się liczącym się partnerem w układach politycznych w Europie.

Śmierć i następstwo [edytuj]

Bolko II Mały zmarł 28 lipca 1368 r. i został pochowany w klasztorze w Krzeszowie, gdzie do dzisiejszego dnia zachowała się pięknej roboty płyta nagrobna. Księstwo świdnicko-jaworskie dostało się, jako oprawa wdowia w ręce Agnieszki Habsburskiej i dopiero po jej śmierci w 1392 r. zostało połączone z Koroną Czeską jako wiano bratanicy Bolka II, księżniczki Anny, żony króla czeskiego i cesarza niemieckiego Karola IV.

. Pokój w Namysłowie (1348) i

ugoda z Karolem IV Luksemburskim (1353)

Po zawarciu pokoju w Namysłowie w 1348 r.

dotychczasowa wybitnie antyluksemburska polityka Bolka straciła

rację bytu. Książę świdnicki rozpoczął więc proces zbliżania się do

Karola IV, nie rezygnując przy tym z dobrych stosunków z

Kazimierzem Wielkim i Ludwikiem Węgierskim. 13 grudnia 1350 r., nie

mając męskiego potomka Bolko II zadecydował się wydać swoją

bratanicę Annę (córkę Henryka II) za mąż za syna cesarza,

zobowiązując się po swojej bezpotomnej śmierci przekazać całość

swojego dziedzictwa potomstwu młodych oblubieńców (z zachowaniem

jednak dożywocia w formie oprawy

wdowiej żonie Bolka Agnieszce Habsburżance). Umowa wobec

rychłej śmierci syna Karola IV stała się jednak nieaktualna. Mimo

to cesarz postanowił nie rezgnować z próby pokojowego zawładnięcia

dziedzictwem Bolkowym proponując siebie jako kandydata na małżonka

Anny. Do zawarcia umowy ślubnej doszło na zjedzie monarchów w

Wiedniu w 1353

i jeszcze tego samego roku Anna została koronowana na królową

czeską i cesarzową rzymską.

Pokój w Namysłowie w 1348 roku potwierdził ostatecznie utratę Śląska. Królowie Czescy rozpoczęli mocniej wiązać te dzielnicę ze swym państwem. Jednym z celów Karola IV było oderwanie Śląska od diecezji gnieźnieńskiej. Do tego jednak Kazimierz nie dopuścił, mając oczywiste potarcie papiestwa.

Prawie wszyscy książęta śląscy pozostali lennikami Jana Luksemburskiego także po jego rezygnacji z praw do korony polskiej. Weszli tym samym w skład królestwa czeskiego. W oporze trwał tylko książę świdnicki Bolko popierany przez Kazimierza Wielkiego. Doprowadziło to do kilkuletniej wojny polsko- czeskiej, w czasie której wojska Kazimierza operowały na Śląsku, a Czesi atakowali Kraków.
W 1348 r. został zawarty z Czechami pokój w Namysłowie, mocą którego potwierdzono przynależność Śląska do Korony Czeskiej, zaś Luksemburgowie ponownie zrzekli się pretensji do korony polskiej i Mazowsza, które częściowo zostało włączone do Polski częściowo stało się lennem.

138-1348 Księstwa śląskie [edytuj]

Podzielone na spadkobierców Wygnańca Księstwo Śląskie

Monarchia Henryków Śląskich (1201-1241)

Po śmierci Krzywoustego, Śląsk przypadł księciu senioralnemu Władysławowi II Wygnańcowi. Jego rządy zakończyła ucieczka po przegranych walkach z młodszymi braćmi w 1146 roku do Świętego Cesarstwa Rzymskiego, prosząc tam swojego szwagra Konrada III o pomoc w odzyskaniu władzy. Tymczasem zwycięscy juniorzy podzieli kraj na nowo, Śląsk zajął Bolesław IV Kędzierzawy. Po zbrojnych interwencjach Konrada w 1146 i jego następcy, cesarza Fryderyka I Barbarossy w 1157, Kędzierzawy obiecał wprawdzie zwrot Śląska, zwlekał z tym jednak do 1163 roku, dopiero wtedy powrócili spadkobiercy wygnańca, Bolesław, Mieszko i Konrad. Władzę nad Śląskiem przejął najstarszy z nich Bolesław I Wysoki, Kędzierzawy zachował jednak swe wpływy w głównych miastach. W 1172 r. juniorzy (Mieszko i Konrad) i syn Wysokiego, Jarosław upomnieli się o swoją część dziedzictwa, wywołując wojnę domową, w wyniku której Mieszko otrzymał wschodni kraniec (z Raciborzem i Cieszynem) a Jarosław część środkową (z Opolem). W 1177 r. z części Bolesława, wydzielono ponadto Księstwo Głogowskie dla Konrada. W 1201 roku zmarli Jarosław, którego dziedzinę przejął zbrojnie Mieszko dając początek Księstwu Opolskiemu, i Bolesław I Wysoki, po którym władzę w księstwie śląskim przejął Henryk I Brodaty, założyciel tzw. dynastii Henryków Śląskich. Ambicją dynastii Henryków (Henryk I Brodaty, Henryk II Pobożny) było przejęcie kontroli nad pozostałymi obszarami Polski, co im się do 1241 w dużej mierze udało. Rządy Henryków, to na Śląsku okres wzmożonego osadnictwa niemieckiego i związanego z nim gwałtownego wzrostu liczby ludności, powstawania miast i wiosek na prawie niemieckim (najczęściej magdeburskim) ^[5], i wzrostu gospodarczego. Kres planom Henryków położył najazd mongołów, związane z nim wyludnienie znacznych części Śląska jak również śmierć Henryka II w bitwie pod Legnicą. Ostatnim Piastem śląskim, który podjął się zjednoczenia Polski był Henryk IV Probus, obszar jego wpływów był jednakże znacznie mniejszy niż jego imienników przed 1241 roku. Od 1249 r. księstwo śląskie uległo silnemu rozdrobnieniu, a od 1281/1282 ten sam los spotkał księstwo Opolskie. W szczytowym okresie istniało na ziemi śląskiej kilkanaście rywalizujących księstw piastowskich. Od końca XIII wieku stały się one przedmiotem sporów między Koroną czeską i Władysławem I Łokietkiem. W latach 1327-1335 większość księstw śląskich złożyło hołd koronie czeskiej, a w 1335 na zjeździe w Wyszehradzie król Polski Kazimierz III Wielki uznał zwierzchność króla Czech, Jana Luksemburskiego, nad Śląskiem. Jedynie kilka księstw śląskich pozostało po 1335 r. w rękach niezależnych Piastów Śląskich.

Śląsk pod panowaniem Korony Czeskiej [edytuj]

W 1348 Kazimierz Wielki zrzekł się w Namysłowie praw do Śląska na rzecz Czech, jednak potem podejmował jeszcze działania u papieża na rzecz unieważnienia tego zrzeczenia. W 1392 roku wraz ze śmiercią Agnieszki, wdowy po Bolku II, księciu świdnicko-jaworskim, ostatnie niezależne księstwo śląskie zostało zhołdowane przez czeskich Luksemburgów. Ostatni książę śląski z dynastii Piastów Jerzy IV Wilhelm, książę legnicko-wołowsko-brzeski, zmarł w 1675 w Brzegu. W połowie XIV w. liczba ludności Górnego Śląska szacowana jest na około 150,000 ludzi, z czego ludność miejska to 23,000 osób. Początkowo językiem urzędowym była łacina, stopniowo zaczęto jednak używać języka niemieckiego, ze względu na fakt iż nie istniał jeszcze polski język kancelaryjny^[6]

Od połowy XIV wieku pojawia się na Górnym Śląsku także kolonizacja na prawie zachodnim, zniemczone zostają okolice Nysy i Kluczborka^[6]. W XV w., w wyniku wykupu i inkorporacji, kilka małych księstw zostało włączonych do korony: siewierskie (1443), oświęcimskie (1457) i zatorskie (1494).

W XV w. dzielnica mocno ucierpiała w wyniku najazdów husytów, którzy zdobyli większość zamków i miast.

W 1469 roku Śląsk opanował wybrany królem Czech przez część katolickiej szlachty Maciej Korwin, król Węgier. Na mocy pokoju ołomunieckiego z 1478 roku zarówno Władysław II Jagiellończyk, jak i jego konkurent Maciej Korwin mieli prawo do używanie tytułu króla czeskiego. Po śmierci Korwina w 1490 roku biskup wrocławski oraz książęta śląscy wyrazili zgodę na uznanie swoim panem Władysława Jagiellończyka.

Śląsk pod panowaniem Habsburgów [edytuj]

Po śmierci Ludwika Jagiellończyka w 1526 wraz z całym Królestwem Czech Śląsk dostał się pod władzę dynastii Habsburgów. Był jedną z najcenniejszych i najbardziej rozwiniętych ziem monarchii, jednak okres habsburski cechował stopniowy spadek jego znaczenia wobec zamierania tradycyjnych szlaków handlowych.

Od początków XVI w. datują się dzieje reformacji na Śląsku, która odniosła spory sukces wypierając katolicyzm. Doprowadziło to do pojawienia się sporów konfesyjnych pomiędzy będącym ostoją katolicyzmu panującym domem Habsburgów a ludnością prowincji. Szczególnie silnie Śląsk ucierpiał w czasie wojny trzydziestoletniej, łupiony zarówno przez wojska cesarskie jak i protestanckie i szwedzkie. Utracił 1/3 ludności, zniszczonych zostało 36 miast, blisko 1100 wsi, 113 zamków i warowni. Mimo tego, jego ludność po zakończeniu wojny wzrosła w szybkim czasie do 1,500,000 z 1,250,000 ^[6]

W 1345 r. natomiast rozpoczął wojnę o Śląsk z Czechami. Wojna ta nie przyniosła zmiany granic, zawarty w 1348 r. traktat w Namysłowie zatwierdzał stan sprzed jej wybuchu. Udało się za to Kazimierzowi zachować przynależność Wrocławia do archidiecezji gnieźnieńskiej. Sprawa Śląska powróciła w 1356 r. Zgodził się wtedy król polski na podporządkowanie księstwa świdnickiego Czechom, król czeski i cesarz zarazem, Karol IV, zrezygnował ze swego zwierzchnictwa nad Mazowszem. Mimo to Kazimierz nie zrezygnował ze Śląska. Uzyskał papieskie unieważnienie zawartych układów, nie zdążył jednak przed śmiercią podjąć akcji rewindykacyjnej.
   Odzyskiwanie utraconych ziem Królestwa Polskiego okazało się więc bardzo trudne. Tymczasem otworzyły się możliwości na wschodzie. W 1340 r. zmarł książę Rusi Halicko-Włodzimierskiej, Bolesław Jerzy Trojdenowicz, pozostawiając swe księstwo w spadku Kazimierzowi. Król polski natychmiast wyruszył na Ruś. Jednak do walki o Ruś wystąpili również Tatarzy, z którymi sprzymierzyła się część ruskich bojarów, przeciwnikami okazali się także Litwini. Wojna, w której Kazimierza poparli Węgrzy, toczyła się z przerwami do roku 1366. W jej wyniku Polsce przypadła cała Ruś Halicka i część Włodzimierskiej. Resztę opanowała Litwa.
   W ostatnich latach życia udało się Kazimierzowi rozszerzyć stan posiadania na zachodzie. W 1365 r. złożyli mu hołd panowie von Osten, dzierżący Santok i Drezdenko, natomiast w 1368 r. król przyłączył Wałcz, Drabim i Czaplinek, wcześniej pozostające pod władza Marchii Brandenburskiej. Sukcesy te były możliwe dzięki przymierzu z książętami zachodniopomorskimi, z których jeden, Bogusław wołogoski, ożenił się z Elżbietą, córką Kazimierza. Istotnym problemem króla był brak syna, dziedzica Królestwa. Mimo iż sprawa sukcesji stała się paląca dopiero w drugiej części jego panowania, już w 1338 r. postanowił, że gdyby umarł bez dziedzica, na tronie polskim zasiądzie węgierski następca tronu, Ludwik Andegaweński. Celem była chęć zacieśnienia sojuszu polsko-węgierskiego, nie zaś rzeczywista obawa o losy dziedzictwa. Kazimierz był młody, mógł jeszcze mieć synów. Niestety, pierwsza żona, Litwinka Anna urodziła mu tylko dwie córki. Po jej śmierci ożenił się z Adelajdą heską, która okazała się bezpłodna. Następną żoną króla, niezupełnie legalną, gdyż nie uzyskał z poprzednią rozwodu, została mieszczka z Pragi, Rokiczana. Z nią też nie miał dzieci. W końcu ożenił się z Jadwigą, córką księcia żagańskiego. Małżeństwo to nie zostało uznane przez Kościół, król był przecież bigamistą. Papież uznał natomiast potomstwo zrodzone z tego związku. Były to jednak wyłącznie córki. Umowa o dziedziczeniu Andegawena pozostawała cały czas w mocy. W czasie ciężkiej choroby Kazimierza w 1351 r. rycerstwo polskie złożyło nawet Ludwikowi warunkową przysięgę wierności. Cztery lata później Ludwik przyrzekł, że po objęciu tronu nada polskiej szlachcie przywileje.
   Kazimierzowi zależało bardzo, by królem Polski został jego potomek. W 1368 r. usynowił swego wnuka, księcia słupskiego Kazimierza, syna córki z pierwszego małżeństwa. Aby zapewnić mu następstwo po także nie mającym synów Ludwiku, zapisał w testamencie młodemu Kazimierzowi ziemię dobrzyńską, sieradzką, łęczycką, część Kujaw i okręg Wałcza. Ziemie te miały stanowić lenno Korony i gwarantować przyszłe panowanie w Polsce księcia pomorskiego. Testament został po śmierci króla Kazimierza zakwestionowany przez Ludwika i anulowany przez sąd. Kaźko słupski dostał tylko ziemię dobrzyńską i kilka grodów jako lenno Korony. Sprawa sukcesji wnuka królewskiego upadła ostatecznie wraz z jego śmiercią w 1377 r.
   Polityka wewnętrzna Kazimierza cechowała się dążeniem do wzmocnienia i unifikacji państwa. Przez całe swoje panowanie rozwijał on osadnictwo na terenach do niego należących i popierał zagospodarowywanie majątków możnych i Kościoła. Za jego rządów kolonizacja prowadzona była głównie W Polsce środkowej w rejonie Gór Świętokrzyskich, na Podkarpaciu i na pograniczu z Rusią.Kazimierz dbał także o rozwój dużych miast. Poza nowymi lokacjami nadawał miastom istniejącym przywileje, wśród których najważniejszymi były zwolnienia celne, prawo składu i przymus drożny. Czternastowieczny rozwój miast polskich wiązał się z dalekosiężnym handlem, którego szlaki przechodziły przez Polskę. W celu ujednolicenia prawa polskiego wydał Kazimierz w Wiślicy statut dla Małopolski, a w Piotrkowie - dla Wielkopolski. Statuty te kodyfikowały prawo ziemskie. Utworzył także dla miast Sąd Wyższy Prawa Niemieckiego na zamku krakowskim.
   Kazimierz Wielki nie zostawił po sobie Polski murowanej, długie wieki była ona jeszcze w przeważającej mierze drewniana. Wybudował natomiast kilkadziesiąt zamków, wiele miast otoczył murami. Podniosło to znacznie obronność kraju. Był też fundatorem wielu kościołów. Za czasów ostatniego Piasta powstawały też inne budowle użyteczności publicznej, wznoszone przez bogacące się miasta, jak na przykład ratusze.
   Za panowania Kazimierza nastąpiło ponad dwukrotne w stosunku do czasów Łokietka powiększenie obszaru Królestwa Polskiego, podniesienie poziomu gospodarki, wzrosła zamożność mieszkańców, rozwijało się szkolnictwo. W 1364 r. król utworzył nawet uniwersytet w Krakowie. Rozwój gospodarczy i zwiększenie możliwości militarnych zostały dostrzeżone przez Europę, czego wyrazem stał się zjazd monarchów w Krakowie (1364 r.). Wzięli w nim udział: cesarz i król czeski w jednej osobie, królowie - węgierski, duński i cypryjski, a także wielu książąt. Na zjeździe tym Kazimierz był mediatorem w sporze między monarchami Czech i Węgier.
   Kazimierz zmarł w roku 1370. Chociaż nie udało mu się zrealizować wszystkich postawionych sobie celów, to zdołał doprowadzić do tego, że przez kilka następnych wieków stanowiła Polska istotny czynnik polityki europejskiej.

1. Polityka zagraniczna

1. szukanie porozumienia z Janem Luksemburczykiem

Najpilniejszą sprawą Kazimierza Wielkiego było pomyślne ułożenie stosunków z Luksemburgami. Sojusz z Janem Luksemburczykiem, w zamierzeniu króla Polski, miał pomóc mu w uzyskaniu korzystnego wyroku w sporze z Krzyżakami. Jednak, aby uzyskać jego poparcie, Kazimierz musiał najpierw pójść na pewien kompromis. Jan Luksemburczyk rościł sobie bowiem pretensje do korony polskiej, z której był skłonny zrezygnować, w zamian za uznanie swoich praw do Śląska i Mazowsza. Dotyczyło to tych księstw, które złożyły już wcześniej królowi czeskiemu hołd. Propozycja ta została przedstawiona w trakcie wstępnych rozmów, rozpoczętych w 1335 r. na spotkaniu poselstw czeskiego i polskiego, w należącym do Węgier Trenczynie. W prowadzonych pertraktacjach czynny udział brał również monarcha Węgier, Karol Robert, który był szwagrem Kazimierza Wielkiego oraz jego sojusznikiem.

Warunki jakie postawił Jan Luksemburczyk królowi polskiemu, były nie do przyjęcia. Doszło zatem, jeszcze w tym samym roku, w Wyszehradzie na Węgrzech, do ponownego spotkania trzech władców: Jana Luksemburczyka, Kazimierza Wielkiego oraz Karola Roberta. Ostatecznie król czeski zrzekł się korony polskiej, za co Kazimierz Wielki zapłacił mu olbrzymią sumę 20 tys. kóp groszy praskich. Ponadto nie podjął na razie żadnej decyzji w sprawie Śląska i Mazowsza.

2. rozwiązanie problemu krzyżackiego

Na tym samym zjeździe w Wyszehradzie uczestniczyła również delegacja Zakonu. Doszło wówczas do wydania wyroku w sprawie sporu polsko - krzyżackiego. Na arbitrów, zgodnie z postanowieniami prolongowanego w 1332 r. przez Kazimierza Wielkiego rozejmu z Krzyżakami, wyznaczeni zostali Karol Robert i Jan Luksemburczyk. Wyrok jaki wydali obydwaj monarchowie był dla Polski niekorzystny. Krzyżacy zatrzymywali Pomorze Gdańskie i ziemię chełmińską. Natomiast Kazimierz miał odzyskać Kujawy i ziemię dobrzyńską.

Wyrok niezadowolił strony polskiej i Kazimierz Wielki podjął zabiegi w Stolicy Apostolskiej, skutkiem czego było postawienie sprawy krzyżackiej przed sądem papieskim. Proces odbył się w 1339 r. w Warszawie, na gruncie neutralnym, ponieważ Mazowsze było wyjęte spod władzy króla polskiego. Na sędziów zostały wyznaczone osoby bezstronne. Zgodnie z treścią wyroku, Polsce przyznano Pomorze Gdańskie i ziemię chełmińską. Ponadto Krzyżacy zobowiązani zostali do zapłacenia olbrzymiego odszkodowania w wysokości około 200 tys. grzywien oraz pokrycia kosztów procesu.

Tego orzeczenia sądu z kolei nie uznali Krzyżacy i wystąpili z apelacją do Stolicy Apostolskiej. W wyniku ponownego przyjrzenia się sprawie papież nie zatwierdził wyroku warszawskiego. A Kazimierz Wielki, nie mogąc pozwolić sobie na dochodzenie swych praw na drodze wojennej, zawarł ostatecznie z Zakonem w 1343 r., w Kaliszu, pokój wieczysty. Na jego mocy Krzyżacy mieli Polsce zwrócić Kujawy i ziemię dobrzyńską. Natomiast Pomorze Gdańskie i ziemię chełmińską zatrzymywali jako tzw. "wieczystą jałmużnę" króla polskiego. Przy czym Kazimierz Wielki zachowywał tytuł "pana i dziedzica" Pomorza, który w przyszłości mógł być wykorzystany do ponowienia starań o zwrot Pomorza Gdańskiego.

3. sprawa Śląska i Mazowsza

Z chwilą rozpoczęcia procesu warszawskiego z Zakonem Kazimierz Wielki zgodził się ostatecznie uznać prawa Jana Luksemburczyka do nabytych lub zhołdowanych przez niego księstw śląskich oraz księstwa płockiego. Jednak kwestia śląska pozostawała nadal żywą w polityce króla polskiego i planował w przyszłości odzyskanie tej dzielnicy.

Już w 1343 r. Kazimierz Wielki podjął próbę rewindykacji Śląska, zajmując ziemię wschowską. Następnie sprzymierzył się z cesarzem Ludwikiem Bawarskim przeciwko Luksemburgom. A w 1345 r. uwięził nawet Karola Luksemburczyka w Kaliszu, kiedy ten powracał z wyprawy litewskiej. Z kolei ze swoim sojusznikiem księciem świdnicki, Bolkiem, wdał się w wojnę z Czechami o Śląsk. W trakcie jej trwania Jan Luksemburczyk podszedł aż pod Kraków.

Sytuacja zmieniła się po śmierci Ludwika Bawarskiego w 1347 r., kiedy tron niemiecki i korona cesarska miały przypaść margrabiemu Moraw, Karolowi IV Luksemburczykowi, który został również królem Czech, po tym jak jego ojciec, Jan Luksemburczyk poległ na polu bitwy (1346 r.), w trakcie trwania wojny stuletniej. W 1348 r. Karol IV wydał formalny akt inkorporacji Śląska do Czech (potwierdzony w 1355 r.). Tego samego roku zawarto również pokój w Namysłowie, który kończył zmagania polsko - czeskie. W myśl jego postanowień obydwie strony deklarowały sobie "wieczystą miłość i braterską przyjaźń". Ponadto zachowywano status quo. Postanowienia pokoju nie przynosiły zatem żadnej ze stron ani nabytków, ani strat terytorialnych.

Tymczasem podjęte wcześniej przez Karola IV u papieża Klemensa VI starania o wyniesienie biskupstwa praskiego do rangi arcybiskupstwa zakończyły się sukcesem. Umożliwiło mu to w następnej kolejności poczynić już w 1348 r. zabiegi o oderwanie Śląska od arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i podporządkowania go utworzonemu przed czterema laty arcybiskupstwu w Pradze. Natrafiły one jednak na zdecydowany opór ze strony Kazimierza Wielkiego i w 1360 r. Karol IV wycofał się z podjętych uprzednio planów, a ponadto obiecał już nigdy nie podejmować żadnych kroków w tym kierunku.

W trakcie prowadzonych pertraktacji w sprawie dalszego losu księstwa jaworsko - świdnickiego, wyłonił się również problem Mazowsza, a dokładnie księstwa płockiego. Po śmierci w 1351 r. księcia Bolesława płockiego Kazimierz Wielki zajął bowiem płocką część Mazowsza. Natomiast pozostali przy życiu dwaj książęta mazowieccy, bracia zmarłego Bolesława: Kazimierz i Ziemowit, złożyli hołd lenny królowi polskiemu, który zobowiązał się ich uwolnić z kolei od związku lennego z Czechami. Tymczasem Karol IV obiecał zrzec się na rzecz Kazimierza Wielkiego praw do Mazowsza w zamian za odstąpienie przez tego ostatniego od swoich pretensji względem księstwa świdnicko - jaworskiego, które pozostać miało przy Czechach. Kazimierz Wielki zwlekał jednak z podjęciem decyzji do roku 1356. W tym czasie doszło bowiem do podpisania układu w Pradze.

Mimo zrzeczenia się Śląska, Kazimierz Wielki podjął w następnych latach próby jego odzyskania. W tym celu zwrócił się do papieża, aby ten unieważnił wcześniej podjęte i zatwierdzone decyzje. Jednak nie zdążył przeprowadzić sprawy do końca, ponieważ wkrótce zmarł.

4. przyłączenie do Polski Rusi Halicko - Włodzimierskiej

Kiedy w XIV w. wygasła halicko - włodzimierska linia Rurykowiczów, na tron książęcy w tej dzielnicy wprowadzono księcia mazowieckiego Bolesława Trojdenowicza, który przybrał imię Jerzego II (1323 - 1340). Nowy władca był spokrewniony z tamtejszymi Rurykowiczami przez matkę.

W 1338 r. podczas drugiego zjazdu w Wyszehradzie, Jerzy II wyznaczył swoim następcą na Rusi Kazimierza Wielkiego, który z kolei przyrzekł tron polski, w razie swej bezpotomnej śmierci, Andegawenom. W tej sytuacji, kiedy w 1340 r. książę halicko - włodzimierski został nagle otruty i nie pozostawiał po sobie męskiego potomka, Kazimierz Wielki natychmiast zorganizował zbrojną wyprawę na Ruś. Musiał bowiem podjąć walki z Tatarami i przede wszystkim z Litwą, która rościła sobie pretensje do opuszczonego tronu ruskiego. Kazimierza Wielkiego poparli królowie węgierscy Karol Robert, a potem jego syn, Ludwik. Nie wysuwali oni wówczas pretensji pod adresem Rusi, ponieważ, zgodnie z postanowieniami wyszehradzkimi, dziedziczyli po Kazimierzu Wielkim tron polski, a tym samym i sporne ziemie ruskie, które miały zostać przyłączone do Polski.

Pierwszy etap zmagań o Ruś trwał do 1349 r. i zakończyły się jej podziałem. W ich wyniku Polsce przypadło dawne księstwo halickie oraz zachodnia część Wołynia. Natomiast reszta Wołynia, czyli księstwo łuckie, dostała się w ręce księcia litewskiego, Lubarta. Z kolei na lata 1365 - 1366 przypada drugi etap podbojów Rusi, zakończony podpisaniem pokoju z Litwą. Jego warunki nie dotyczyły Rusi Halickiej, gdzie władza Kazimierza Wielkiego była już ustabilizowana, odnosiły się natomiast do Rusi włodzimierskiej, która miała ulec podziałowi. Przy księciu litewskim pozostał Łuck, ale z mniejszą częścią ziemi włodzimierskiej, której większa część dostała się Polsce. Całość przyłączonych do Polski ziem ruski nazwano Rusią Czerwoną.

Odnośnie przyszłych losów zagarniętych ziem ruskich, zawarty został układ między Kazimierzem Wielkim a Ludwikiem Andegaweńskim, zgodnie z którym Ludwik miał prawo wykupić Ruś Halicko - Włodzimierską za 100 tys. florenów, gdyby Kazimierz miał potomstwo męskie. Natomiast jeśliby, w myśl porozumienia z 1338 r., tron polski przeszedł w sukcesji na Andegawenów, wówczas Ruś miała pozostać przy złączonym państwie polsko - węgierskim.

5. stosunki Kazimierza Wielkiego z Pomorzem Zachodnim

Pod koniec życia Kazimierz Wielki znów zaczął snuć plany przyłączenia Pomorza Zachodniego do Polski. W tym celu nawiązał bliższe kontakty z książętami zachodniopomorskimi, wydając w 1343 r. swą córkę za księcia słupskiego Bogusława, a siedem lat później zawarł przymierze z Danią, aby w ten sposób okrążyć Zakon i Karola IV. Kolejnym posunięciem Kazimierza Wielkiego, na drodze do zjednoczenia, była próba przywrócenia zwierzchności kościelnej arcybiskupstwa gnieźnieńskiego nad biskupstwem kamieńskim, którą u schyłku XII w. rozpoczął sam Kościół polski. Sprawa ta zakończyła się dopiero po śmierci króla polskiego, a jej ostatecznym rozwiązaniem było uznanie bezpośredniej podległości tego biskupstwa Stolicy Apostolskiej.

W ostatnich latach swojego panowania Kazimierzowi Wielkiemu udało się uzależnić od Polski Drezdenko i Santok oraz zająć, należący do Marchii Brandenburskiej okręg Wałcza z grodami Czaplinkiem i Drahimiem.

6. kongres monarchów w Krakowie (1364 r.)

W 1364 r. odbył się w Krakowie słynny kongres, na którym jego uczestnicy mieli zająć się omówieniem spraw, dotyczących utrzymania pokojowych stosunków i zachowania politycznej równowagi w Europie Środkowej. Uczestnikami kongresu, obok Kazimierza Wielkiego, byli m.in.: Karol IV Luksemburski, Ludwik Andegaweński, Piotr król Cypru, Bolko świdnicki, Ziemowit III mazowiecki oraz książę opolski Władysław. Zjazd ten został uświetniony wystawną ucztą, której gospodarzem był rajca krakowski, Mikołaj Wierzynek.

Kongres krakowski przyczynił się niewątpliwie do wzrostu znaczenia politycznego Polski w Europie Środkowej oraz utrwalenia jej suwerenności wobec potężnego cesarstwa.

WO Turystyka Miejscowości Lista miejscowości

Namysłów Miejscowość: Namysłów Gmina: Miasto i Gmina Namysłów Powiat: powiat namysłowski WWW: http://www.namyslow.um.gov.pl Historia miasta Od początków do XV wieku:   Miasto zostało założone w XIII wieku. Prawa miejskie uzyskało w ok. 1249 roku. Nowe przywileje i potwierdzenie praw przyznał miastu książę Henryk IV Probus. Do roku 1294 miasto należało do księstwa wrocławskiego. Przez krótki okres (1312/1313-1323) pełniło ono funkcję stolicy samodzielnego księstwa. Na skutek zastawu poczynionego przez Bolesława III Namysłów znalazł się jako zastaw w rękach Kazimierza Wielkiego (lata 1341-1348). W historii Namysłów zapisał się dzięki pokojowi jaki zawarł Kazimierz Wielki z cesarzem Karolem Luksemburczykiem w 1348 r. Pokój ten przesądził o przynależności Śląska do Czech. W XV wieku Namysłów występował przez pewien czas w charakterze samodzielnego miasta. W 1402 roku przyłączył się on do tzw. związku książęcego, utworzonego w celu obrony wspólnych interesów śląskich. Namysłów był oblegany, ale nie zdobyty przez husytów. W 1439 roku zawarto w Namysłowie ugodę między kandydatami do tronu czeskiego - królewiczem polskim Kazimierzem, synem Jagiełły, a Alberchtem Habsburgiem. Namysłów i Wrocław były w 1453 roku jedynymi miastami śląskimi, które odmówiły złożenia hołdu w Pradze Władysławowi Pogrobowcowi. Trzy duże pożary niszczyły miasto w latach 1377, 1466 i 1483. Ożywienie handlu na drodze Wrocław -Kraków w XV wieku przyczyniło się do wzrostu znaczenia miasta pod względem handlowym. Głównym zajęciem mieszkańców miasta było wówczas rzemiosło, zwłaszcza sukiennictwo. W 1469 roku Namysłów uznał za swego władcę monarchę węgierskiego Macieja Korwina. Po jego śmierci w 1490 roku, w myśl postanowień układu ołomunieckiego (1479 r.), miasto dostało się pod panowanie Władysława Jagiellończyka. W 1526 roku władzę nad nim objęli Habsburgowie. We władaniu Habsburgów i pod panowaniem pruskim: W czasie wojny trzydziestoletniej miasto było oblegane i zdobyte przez Szwedów. Do wieku XVII Namysłów pełnił rolę pogranicznej warowni. W 1703 roku cesarz sprzedał dobra zamkowe zakonowi krzyżackiemu, który utrzymywał Komendę Namysłowską do sekularyzacji zakonu w 1810 roku. Pod władanie Prus miasto przeszło w 1741 roku. Namysłów ucierpiał w czasie wojny siedmioletniej (1756-1763), najpierw zajęty został przez Austriaków, potem przeszedł w ręce armii rosyjskiej. Podczas wojny francusko-pruskiej (1806-1807) okupowany był przez dłuższy czas przez Francuzów. Po bitwie Napoleona pod Lipskiem w Namysłowie przebywali jeńcy francuscy. Pierwsza namysłowska gazeta - "Namysłowska Gazeta Powiatowa" - zaczęła wychodzić w 1846 roku, w 1862 roku Namysłów otrzymał połączenie telegraficzne z Wrocławiem. Kolejnym ważnym wydarzeniem było uzyskanie połączeń kolejowych z Wrocławiem i Kluczborkiem  w 1868 roku, a w 1899 roku z Opolem. Przyczyniło się to do gospodarczego rozwoju miasta. W 1939 roku Namysłów liczył 8200 mieszkańców.

ozbicie dzielnicowe wykorzystali królowie czescy i rozpoczęli walkę o tron polski. W drodze do Krakowa musieli przechodzić przez ziemie książąt śląskich. Niezależnie od wyniku walk o koronę skończyło się to dla Śląska tragicznie. Kolejni książęta przymuszani byli do składania hołdu lennego Janowi Luksemburgowi. W kolejnych latach 1289-1328 prawie cały Śląsk przeszedł w lenno czeskie. Panujący w tym czasie we Wrocławiu Henryk VI, wnuk Bolesława Rogatki, będąc bezdzietnym przekazał w 1327 roku księstwo wrocławskie Janowi Luksemburgowi, co było ewidentną zdradą interesów Polski. Ostatecznym ciosem dla przynależności Śląska do Polski było zrzeczenie się przez Kazimierza Wielkiego praw do tego terytorium w zamian za rezygnację Jana z korony polskiej.

Pokój w Namysłowie w 1348 roku potwierdził ostatecznie utratę Śląska. Królowie Czescy rozpoczęli mocniej wiązać te dzielnicę ze swym państwem. Jednym z celów Karola IV było oderwanie Śląska od diecezji gnieźnieńskiej. Do tego jednak Kazimierz nie dopuścił, mając oczywiste potarcie papiestwa.

Po śmierci Karola IV (1378) nastąpił powolny zmierzch potęgi Czech. Na Śląsku wzrosło znaczenie niektórych książąt. Jeden z nich, Władysław Opolczyk, który, oddawszy się służbie Królowi Polski i Węgier Ludwikowi, otrzymał od niego rozległe dobra na Węgrzech oraz tytuł wojewody węgierskiego. Po śmierci Ludwika ubiegał się o koronę jednak na królową wybrano Jadwigę. Poparł małżeństwo Jagiełły z Jadwigą, licząc na jakieś wynagrodzenie. Jednak dobrze zapowiadający się sojusz zniweczył monarcha, oddając mu za żonę jedynie daleką krewną.

Tymczasem rozwijający się w Czechach ruch husycki zagrażał Śląsku. Od 1425 roku husyci napadają na Śląsk. Jedynym księciem, który ich popierał był Bolko V Opolski. Zręcznie wykorzystał te zamieszki i zawładnął prawie całym Górnym i częścią Dolnego Śląska.

Na tronie Polskim i Węgierskim zasiadł Władysław III Warneńczyk, a na Czeskim-syn Albrechta Habsburga-Władysław Pogrobowiec. Regentem został Jerzy z Podiebradów. Pogrobowiec nadał mu Kłodzko, Ziębice i Ząbkowice. W ten sposób weszli Podiebradowicze pomiędzy książęta śląskie.

W następnych latach Śląsk wpada w ręce Macieja Korwina. Przeciw niemu podjęto wyprawę polsko-czeską. Po nieudanej próbie zdobycia Wrocławia przez Kazimierza i Władysława Jagiellończyka dochodzi do ugody, na mocy której Morawy i Śląsk zatrzymuje Korwin. Stosował bardzo fatalną w skutkach politykę. Nakładał wielkie ciężary podatkowe, bił fałszywą monetę, rujnując w ten sposób śląską gospodarkę. Popierał go książę żagański Jan. Sprzedał Niemcom żagań i Krosno Odrzańskie.

Po śmierci Korwina władcą Śląska został Władysław Jagiellończyk. Jego rządy to okres anarchii, rozbojów i walk wewnętrznych. Wobec osłabienia pozycji króla wzrosło znaczenie niektórych książąt, np.: legnicko-brzeskich, cieszyńskich, opolskich. Wzrosła również liczba panów niemieckich, którym król nadawał posiadłości śląskie. Fatalną, z punktu widzenia interesów Polski, politykę ukoronował Jagiellończyk układem o przeżycie z Habsburgami w 1515 roku. Jego następca-Ludwik, zajęty był zagrożeniem Tureckim i sprawom Śląskim nie poświęcał zbyt wiele czasu. Zginął w bitwie z Turkami pod Mohaczem w 1526 roku. Śląsk przeszedł na ponad 200 lat pod panowanie Habsburgów.

Śląsk za panowania Piastów odegrał ogromną rolę w kształtowaniu się młodego państwa Polskiego. Przede wszystkim pełnił rolę przedmurza i był miejscem zmagań z kolejnymi najazdami Niemców. Dla Łokietka oraz Henryków śląskich był dzielnicą na której oparła się myśl zjednoczeniowa. Był ośrodkiem rozwoju gospodarczego w Polsce dzielnicowej. Niestety w polityce Jagiellonów Śląsk był tylko kartą przetargową, a ich nieprzemyślane posunięcia doprowadziły do katastrofy-utraty tego terytorium.

Okres pokoju polski władca wykorzystał na oderwanie od zakonu jego sojuszników, Czechów i Jana Luksemburskiego oraz na ugruntowanie wpływów polskich na dworze papieskim.

Pojawiła się ku temu świetna okazja. W Europie miało miejsce zdarzenie pozornie mało ważne dla Polski, ale jednak znacząco zaważyło losach naszego kraju. W 1335 roku władca Tyrolu i Karyntii - Henryk zmarł bezpotomnie. O spadek ubiegali się Habsburgowie popierani przez cesarza Ludwika Wittelsbacha i Luksemburgowie. W tej sytuacji oba rody zmuszone były do zabiegania o względy króla Węgier i Polski. W sierpniu 1335 roku doszło do rokowań polsko - czeskich w zamku króla węgierskiego, w Trenczynie nad Wagiem. Polskę reprezentowali posłowie z kanclerzem krakowskim Zbigniewem na czele. Z Czech przybył sam król Jan z synem Karolem. Króla Karola Roberta węgierskiego zastępował biskup Egeru - Mikołaj. Podpisano preliminarze trwałego pokoju między Polską a Czechami. W zamian za potwierdzenie praw do ziemi wrocławskiej i głogowskiej, bezpośrednio będących już w rękach czeskich, a także do lennych dzielnic Piastów Śląskich i księcia Wacława Potockiego na Mazowszu, król czeski zerwał sojusz z Zakonem Krzyżackim i zrzekł się pretensji do korony polskiej. Było to uznanie „status quo”. Aby ratyfikować umowę monarchowie zebrali się na zjeździe w Wyszehradzie, też na terenie Węgier. Zjazd miał miejsce w październiku 1335 roku. Przybyli królowie Węgier i Czech, Kazimierz Wielki i posłowie krzyżaccy. Monarchom towarzyszyli ich dworzanie, dlatego koszty tego gigantycznego zjazdu były ogromne, a ponosił je Karol Andegaweński, pragnący pokazać Europie swoje bogactwo. W czasie zjazdu polski król zorientował się, że Jan Luksemburski i Karol Andegaweński nie są pewnymi sprzymierzeńcami i w takiej sytuacji najlepiej było iść na kompromis. Czeski król zrzekł się pretensji do korony polskiej za 20 000 kop groszy polskich, a sprawa księstw śląsko - opolskich została zawieszona. Natomiast wyrok w sporze polsko - krzyżackim był mniej zadowalający. Rolę rozjemców pełnili królowie Karol Robert węgierski i Jan czeski. Przyznali oni Polsce utracone w ciągu minionego roku Kujawy i ziemie dobrzyńską, ale pod warunkiem zrzeczenia się na rzecz zakonu ziemi chełmińskiej i Pomorza Gdańskiego. Mimo, że wyrok ten był niekorzystny z konieczności został zaakceptowany przez Kazimierza Wielkiego.
Już dwa lata po zjeździe w Wyszehradzie polski król podjął kolejne kroki w sprawie konfliktu z Krzyżakami. Wysłał do papieża „ciężką skargę” na zakon o zabory ziem i spustoszenia wojenne. Dzięki wytrwałej działalności Polaków 4 maja 1338 roku papież wydał bulle potępiającą zakon i wszczynającą dochodzenie w tej sprawie. Sędziami zostali Galhard z Chartres i Piotr syn Gerwazego. Papież nakazał obłożyć zakon ekskomuniką i pozwać przed swój sąd o bezprawny zabór polskich ziem. Krzyżacy otrzymali pomoc i opiekę cesarza Ludwika, co znacznie przytłumiło sukces polskiej dyplomacji, jakim niewątpliwie był wyrok papieża.
Drugi proces polsko - krzyżacki rozpoczął się w Warszawie w lutym 1339 roku. Polacy żądali zwrotu wszystkich wydartych przez krzyżaków ziem, mając niezbite dowody demaskujące całą działalność zakonu.

Dopiero po ośmiu miesiącach 15 września 1339 roku sędziowie papiescy wydali wyrok. Zakon Krzyżacki został obłożony klątwą i wezwany do oddania Polsce ziem: chełmińskiej, pomorskiej, kujawskiej, dobrzyńskiej i michałowskiej. Ponadto miał zapłacić wysokie odszkodowanie i ponieść koszty procesu. Mimo sukcesu Polaków zabrakło siły popierającej egzekucję wyroku, a po pewnym czasie na skutek apelacji zakonu wyrok warszawski został zawieszony.
W 1343 roku Kazimierz zawarł porozumienie z książętami pomorskimi. Było ono przypieczętowane ślubem. Bogusław V poślubił królewską córkę, Elżbietę. Książę i jego bracia zobowiązali się wiecznie służyć synowi Łokietka.
Kilka miesięcy później tego samego roku król zawarł w Kaliszu „wieczysty pokój” z Krzyżakami. Na jego mocy Polska odzyskiwała Kujawy ziemię dobrzyńską i Pomorze Gdańskie, a zakon otrzymywał ziemię chełmińską jako „jałmużnę”.
W 1339 roku zawarto w Krakowie układ z królem czeskim, przyznający mu zwierzchność nad księstwami śląskimi. Mimo to w 1345 roku doszło do polsko - czeskiej wojny o Śląsk. W 1348 roku Kazimierz darował sobie sprawę tych ziem. Miało na to wpływ to, że syn Jana Luksemburskiego, Karol IV, został królem Niemiec i Czech. W tym wypadku zawarto pokój w Namysłowie, przekreślający prawa Polski do Śląska.
W kraju zaczęto myśleć o ekspansji na Ruś Halicko - Włodzimierską. Tamtejszy tron należał do księcia mazowieckiego Bolesława Trojdenowicza. Rusią zainteresowane były również Węgry. Podział wpływów na Rusi między Polską a Węgrami regulował drugi układ wyszehradzki zawarty w 1339 roku. Książe Trojdenowicz popadł w konflikt z bojarami i zwrócił się o pomoc do Króla polskiego i węgierskiego. Otrzymał ją w zamian za uznanie Kazimierza swoim następcą. W 1340 roku Bogusław został podstępnie otruty przez bojarów, a polski król nie zdołał utrzymać się na Rusi. To nie ostudziło zapału Polaków na ekspansję w tym kierunku. W 1344 roku nasze wojska opanowały ziemię sanocką i przemyską. W 1349 roku zawarto pokój namysłowski i zaraz po tym rozpoczęto nowy atak. Rycerstwo Kazimierza zdobyło Lwów, Halicz, Brześć i Włodzimierz. Od 1346 roku król Polski stał się rzeczywistym władcą Rusi.
Pod koniec swojego panowania król próbował unieważnić umowy, na mocy których straciliśmy Śląsk i Pomorze, ale zabiegi te przerwała jego śmierć.

Śląsk w polityce Piastów Ziemie Śląskia przed powstaniem państwa polskiego. Sląsk - obszar między Sudetami, Beskidem Śląskim i Wyżyną Krakowsko Częstochowską; w dorzeczu górnej i środkowej Odry. Pierwsza wiadomość w źródłach pisanych o plemionach polskich osiadłych na Śląsku pochodzi z IX wieku - jest to wykaz ludów zamieszkałych na wschód państwa Karoloingów, czyli tzw. Geograf Bawarski. Umieszczono w nim takie nazwy plemion jak: Dziadoszanie (zamieszkiwali okolice Krosna i Głogowa), Golęszanie lub Gołęszyce (osiedlili się na Śląsku Opolskim, także na terenach koło Głubczyc, Raciborza, Koźla i Cieszyna), Bobrzanie (tereny górnego i średniego Bobru), Trzebowianie (zasiedlili okolice Legnicy), Ślężanie (grupowali się oni koło góry Ślęży, Kluczborka, Namysłowa, Brzegu i Nysy) - od których powstała nazwa całej dzielnicy. Ślężanie swą nazwę zaciągnęli od polskich wyrazów gwarowych: ,,ślągwa" - wilgotne, mgliste powietrze, ,,ślęgnąć" - moknąć , nasiąkać wilgocią, ,,prześlągły" - przemoknięty. ( Zdaniem niektórych uczonych - głównie niemieckich - nazwa Śląsk nie wywodzi się od Ślężan a od germańskiego szczepu Silingów - rzekomo przebywających tu w okresie rzymskim). Plemiona zamieszkujące dawniej Śląsk musiały powstać co najmniej w VIIIw. Wczesne zorganizowanie się na Śląsku władzy państwowej było łatwiejsze niż na innych ziemiach , gdyż ziemie Śląska miały naturalny ośrodek w postaci góry Ślęży. Opasana ona była niskimi wałami z kamieni. Państwo, które je usypało na pewno nie było mocarstwem i nie mogło uprawiać wielkiej polityki. Wał nie był w stanie odeprzeć wojsk silnego przeciwnika, potrafiłby jedynie zatrzymać małe oddziałki rabunkowe. Przypuszcza się , że wały te zabezpieczały przed łupieżczymi napadami słowiańskich Serbów Połabskich, zamieszkałych na zachód od Śląska. Jeżeli Praślązacy posiadali wtedy państwo, to na pewno zaliczało się ono do tzw. plemiennych. Uformowanie takich państewek było wstępem do utworzenia się państwa prawdziwego ( narodowego). W IX wieku życie toczyło się w obrębie niewielkich jednostek gospodarczych i administracyjnych zwanych u nas opolami, natomiast u Słowian wschodnich nazywano je mirami lub wierwami. Królowie i książęta piastowscy na Śląsku Mieszko I, Kazimierz Odnowiciel, Bolesław Śmiały, Władysław Herman, Bolesław Krzywousty, Bolesław IV Kędzierzawy, Bolesław Wysoki. Pierwszym historycznym władcą Polski z dynastii Piastów był Mieszko I. W ostatnich latach swojego panowania , w 990 roku w wyniku wojny zdołał przyłączyć do Polski Śląsk, który dotychczas pozostawał pod panowaniem czeskim. W latach 1038-39 w całym kraju wybuchło antyfeudalne powstanie ludowe. Sytuację tę wykorzystał czeski książę Brzeysław i w 1039 roku najechał na Polskę, zdobywając Śląsk. Jednak już w 1050 roku Śląsk ponownie wrócił do Polski - zdecydowało o tym zwycięstwo Kazimierza Odnowiciela. Zajęcie Śląska wzbudziło niezadowolenie cesarza Henryka III. W 1054 r. w Kwedlingburgu cesarz zdecydował , że Śląsk pozostanie przy Polsce pod warunkiem opłaty Czechom corocznego trybutu w wysokości 30 grzywien złota i 500 grzywien srebra. Po śmierci Kazimierza Odnowiciela tron Polski objął jego syn - Bolesław Śmiały. Zaprzestał on płacić czynsz Czechom , co doprowadziło do wrogich stosunków polsko-czeskich. Sytuacja się zmieniła gdy tron Polski przyjął brat Bolesława Śmiałego - Władysław Herman. Zmienił on całkowicie politykę Polski, nawiązał dobre kontakty z Czechami, wznowił płacenie trybutu ze Śląska. Sytuacja uległa zmianie , gdy w 1092 r. zmarł czeski król Wratysław. Wtedy to Władysław Herman zaprzestał płacić czynsz Czechom, co spowodowało najazd i całkowite spustoszenie Śląska przez nowego władcę Czech - Brzetysława II. Władysław Herman przed śmiercią podzielił Polskę pomiędzy dwóch synów : Zbigniewa i Bolełsawa. W wyniku tego podziału Śląsk znalazł się pod panowaniem Bolesława zwanego Krzywoustym. W 1109 r. pokonał on cesarza Henryka V, dzięki czemu polepszyły się kontakty z Czechami, a Polska ostatecznie przestała płacić czynsz ze Śląska. Po śmierci Władysław. Został on jednak wygnany i jego ziemię objął jego brat - Bolesław IV Kędzierzawy. Zmuszony został przez cesarza Fryderyka do zwrócenia Śląska synom Władysława. Oddał on Śląsk w granicach z 1146 r. , tzn. wraz z Ziemią Lubuską , lecz bez Kłodzka - do ostatecznych układów doszło latem 1163 r. w Norynberdze. Dwaj najstarsi synowie Władysława objęłi wyznaczoną im dzielnicę, jednak nie podzielili się nią - władzę nad całością sprawował najstarszy z nich Bolesław Wysoki. Nie miał on jednak władzy nad ważniejszymi ośrodkami : Wrocławiem i Głogowem. Od samego początku nie było zgody między Bolesławem IV Kędzierzawym a jego bratankami. W 1166 r. synowie Władysława opanowali sporne grody i obsadzili je swoimi załogami. Brat Bolesława Wysokiego-Mieszko Plątonogi upomniał się o swój dział ze Śląska. Mieszko wraz z synem Bolesława - Jarosławem doszedł do porozumienia z Bolesławem Kędzierzawym co doprowadziło do wygnania Bolesława ze Śląska. Sprowadziło to interwencję cesarza Fryderyka. Wówczas Mieszko Stary z Wielkopolski oddał Bolesławowi Wysokiemu Śląsk. Bolesław musiał jednak zgodzić się na oddanie Raciborza bratu Mieszkowi i dożywotnio Opola Jarosławoi. W 1177 r. Bolesław Wysoki ponownie został wygnany. Ziemie jego zostały podzielone. On sam zatrzymał Dolny Śląsk z Wrocławiem, Konrad (najmłodszy z synów Władysława) otrzymał ziemie w okolicach Głogowa, Jarosławowi przyznano Opolszczyznę, natomiast Mieszko Plątonogi dostał od Kazimierza Sprawiedliwego Bytom, Oświęcim i Siewierz. Bolesław Wysoki po śmierci Konrada zdołął powiększyć swoje księstwo, przyłączając do niego ziemie zmarłego brata. Bolesław Wysoki był dobrym administratorem . Starał się zaprowadzić w swoim księstwie nowe formy rządzenia. Odbudował miasta Legnicę i Wrocław. Zapocząkował on długi ciąg książąt - dobrych gospodarzy. Wzory do naśladowania czerpał z Saksonii, która miała rozwinięte górnictwo. Bolesławowi przypisywane jest sprowadzenie górników niemieckich do Złotoryi. Bolesław starał rozwinąć eksploatację złota. Dzięki zwiększeniu wydobycia złota i srebra możliwy był szybki rozwój mennictwa śląskiego - książę mógł bardziej masowo wybijać brakteaty, które w pełni zaspokajały potrzeby lokalnego rynku śląskiego. Własna moneta książęca podkreślała niezależność księstwa śląskiego wobec reszty ziem polskich. Dzięki Bolesławowi rozwinęły się miasta śląskie, rolnictwo. Śląsk stanowił wówczas integralną część państwa polskiego, a książęta śląscy bezsprzecznie uznawali nad sobą władzę księcia seniora - Mieszka Starego z Wielkopolski, który w tamtych czasach uznawał Śląsk za podległą mu ziemię. Po śmierci księcia Jarosława - 22 marca 1201 - Opolszczyzna nie pozostała w rękach górnośląskich Piastów, lecz przeszła ona w ręce Bolesława Wysokiego. Bolesław Wysoki panował na Śląsku przez 38 lat. Zmarł 8.XII. 1201 roku. Odegrał on w dziejach Śląska ważną , choć dla Polski negatywną rolę - za jego czasów rozpoczął się proces uniezależniania się Śląska od reszty kraju i ugruntowywania się wpływów niemieckich - sprowadzał z Niemiec osadników i nadawał im posiadłości ziemskie oraz przywileje. Henryk I Brodaty, Bolesław Rogataka, Henryk Probus, podział księstw śląskich Po śmierci Bolesława Wysokiego Opolszczyzna przeszła w ręce Henryka I. Jednak w 1202 r. stryj Henryka - Mieszko Platonogi wcielił Polszczyznę do księstwa raciborskiego. Odbyło się to bez zgody Henryka. Stryj pozostawił mu jedynie ziemię Otmuchowską wraz z 1000 grzywien. Dzięki Henrykowi I Brodatemu uporządkowały się wewnętrzne sprawy Śląska - m.in. zadbał o rozwój gospodarki , górnictwa. W latach trzydziestych w księstwie wrocławskim rozpoczął wielką reformę ustrojową. Za jego panowania szczególnie zaludnił się Dolny i Średni Śląsk - wzrost liczby ludność spowodowany był osiedlaniem się niemieckich osadników, którym Henryk nadawał przywileje i przydzielał ziemię. Historycy niemieccy przypisują Henrykowi wielkie zasługi w ugruntowywaniu niemczyzny - w szczególnym stopniu na Śląsku. Po śmierci Kazimierza opolsko-raciborskiego wszedł w posiadanie ziem zmarłego księcia. Ważnym momentem dla Śląska była bitwa pomiędzy Henrykiem a jego starszym bratem Konradem Kędzierzawym. W walce tej zwyciężył Henryk, jednak gdyby zwycięstwo odniósł Konrad, powstrzymałoby to rozpoczęty na Śląsku proces germanizacji. Śląsk po śmierci Henryka Brodatego znalazł się pod panowaniem jego syna - Henryka Pobożnego, potem kolejno Bolesław Rogatka - syn Henryka Pobożnego. Bolesław sprawował władzę nad księstwem wrocławskim i legnickim . Za jego rządów Dolny Śląsk uległ podziałowi, a ziemia Lubuska odpadła od Polski na rzecz Niemiec . Księstwo wrocławskie po śmierci Bolesława przeszło w ręce Henryka Probusa - wnuka Henryka Pobożnego. Za jego rządów księstwo wrocławskie powiększyło się o tereny Kluczborka i Byczyny. Przyczynił się do sprowadzenia niemieckich kolonistów na Śląsk, dzięki niemu uporządkowana została skarbowość na ziemiach mu przynależnych. Jego polityka przyniosła głównie negatywne skutki dla Śląska, jednak w dziejach Śląska zapisał się jako osoba wybitna, odznaczająca się mądrością polityczną i niezwykle patrotyczna. Po śmierci ręce Henryka Probusa, na żądanie mieszczaństwa we Wrocławiu objął rządy książe legnicki i wrocławski Henryk V Gruby - syn Bolesława Rogatki. Nadawał on miastu liczne przywileje. W testamencie zmarłego Henryka Probusa zapisane było, że przekazuje on swoja dzielnicę wrocławską Henrykowi III głogowskiemu, który również na mocy układu o przeżycie miał stać się władcą dzielnicy wrocławskiej, wielkopolskiej, małopolskiej i księstwa głogowskiego. Mino iż nie otrzymał obiecanych ziem , Henryk głogowski starał się zrealizować postanowienia testamentu i układu o przeżycie. Pokonał księcia legnickiego Henryka V Grubego i zmusił go do odstąpienia części posiadłości. W rezultacie teren księstwa wrocławskiego skurczył się do wąskiego pasa wzdłuż Odry, do Otmuchowa i Nysy, do Złotoryi. W ten sposób straciło na znaczeniu jedno z największych śląskich księstw. Na czoło wysunęły się w tamtym czasie dzielnice: głogowska (rządzona przez braci Henryka i Konrada Garbatego żegańskiego) i jaworsko-świdnicke (pozostające pod rządami syna Bolesława Rogatki - Bolka I ). Henryk głogowski wykorzystał śmierć króla Czech Wacława II i Wacława III , i przyjął tytuł księcia Śląska i pana Głogowa. W tamtych czasach ( początek XIV w.) rozrosło się księstwo świdnickie . Rządzone ono było przez księcia Bolka I, który poszerzył swoje terytorium włączając Strzegom , Świdnicę , Strzelin. Po śmierci jego brata Henryka V Grubego objął władzę nad Dolnym i Środkowym Śląskiem. Zupełnie inna sytuacja kształtowała się na Górnym Śląsku, Następował tam podział i rozdrobnienie piastowskich księstw. Księstwo opolskie rozpadło się na cieszyńskie , bytomskie, raciborskie i opolskie. Był to okres szczytowego rozbicia feudalnego na Śląsku. Na XIV w. istniało tu 17 lub 18 małych księstewek. Ich władcy uważali się za niezależnych, nie uznawali władzy księcia krakowskiego, jednak gotowi byli uzależnić się od króla Czech. Na początku XIV w. rozpadło się również na mniejsze dzielnice księstwo głogowskie. Rozpadło się ono na skutek podziału między pięciu braci - synów Henryka I. Henryk VI Dobry, książęta śląscy lennikami Czech, Kazimierz Wielki, Władysław Opolczyk Po śmierci Henryka Grubego jego synami zaopiekował się Bolko świdnicki. Najstarszym synem był Bolesław - później Bolesław III legnicki, młodszy - Henryk - zwany później Henrykiem IV wrocławskim i najmłodszy - Władysław. Najstarszy z nich - Bolesław Hojny już w 1306 zaczął sprawować władzę na Wrocławiem. rządy jego nie trwały długo - już w 1311 jego młodsi bracia zaczęli upominać się o współudział we władzy. Jeszcze w tym samym roku księstwo podzielono na okręgi: wrocławski, brzeski i legnicki. Bolesław wybrał dla siebie księstwo brzeskie, gdyż wiązało się z tym otrzymanie 50 tyś grzywien. W ten sposób Henryk otrzymał część księstwa ze stolicą we Wrocławiu, a Władysław osiadł w Legnicy. Najmłodszy z nich jednak oddał swoją ziemię za 32 tyś grzywien Bolesławowi. W późniejszym czasie Władysław wysunął żądanie, iż Bolesław ma wypłacać mu rocznie 500 grzywien. Bolesława obalił te zarzuty i pretensje brata. Bolesław postanowił zemścić się na synach zmarłego Głogowczyka za śmierć swojego ojca . W wyniku wojny z jednym z nich - Konradem otrzymał Namysłów, Bremntów, Kluczbork, Byczynę i Wołczyn ( Oławę zatrzymał Konrad). W ten sposób Bolesław zaczął górować nad innymi książętami śląskimi. Począł on jednak namawiać brata Henryka VI na zamianę księstwa wrocławskiego na legnickie. Okręg wrocławski pod rządami Henryka VI stał się jedną z najbogatszych dzielnic Śląska i dlatego Henryk odrzucił propozycje brata. Wówczas Bolesław rozpoczął łupieżcze najazdy na ziemie wrocławskie. Jego nienawiść wzrosła , gdy Henryk odsunął go od dziedziczenia księstwa wrocławskiego. Za panowania Henryka wzrosła rola mieszczaństwa , nadawał im przywileje, dbał o rozwój ekonomiczny księstwa. 4 kwietnia 1327 r. Henryk VI wystawił dokument, w którym swe księstwo przekazał królowi Czech, dla siebie zachował jedynie dożywotnio władanie nad księstwem. Król Czech dodał Henrykowi okręg Kłodzka oraz zobowiązał się płacić corocznie 1000 grzywien srebra Henrykowi - miało to stanowić pensję. Układ ten był sprzeczny z interesami dynastii piastowskiej. Henryk krzywdził tym samym Polskę - Władysława Łokietka i rodzinę - dzieci, braci szczególnie Bolesława III brzesko - legnickiego. W latach 20-tych XIV wieku większość książąt śląskich złożyła hołd królowi czeskiemu Janowi Luksemburskiemu ( lennikami stali się m.in.: Bolesław I niemodliński, Kazimierz cieszyński, Władysław kozielski, Leszek raciborski, Jan oświęcimski, Bolesław II opolski, Jan ścinawski, Konrad I oleśnicki, Henryk II żagański, Bolesław III brzesko - legnicki ). poddanie się książąt śląskich było wielkim sukcesem czeskiego króla, lecz dla Polski była to ogromna strata. Byli jednak na Śląsku książęta, którzy nie złożyli hołdu czeskiemu królowi, byli to: Bolko II Mały - książę świdnicki, Henryk I - książę jaworski i Przemko - książę głogowski. Jednak po śmierć Przemka , ziemie jego zostały wcielone do księstw Jana ścinawskiego, Henryka II żagńskiego, Bolka II Małego,a Głogów zajął Jan Luksemburski. W rezultacie na Śląsku utrzymali się tylko: Bolko Mały, Henryk I jaworski i Bolko II ziębicki. Niezależne od Czech było również księstwo nysko-otmuchowskie. W 1335 r. w Trenczynie król czeski zażądał , aby Polska zrezygnowała z księstw śląskich, w zamian za co gotów był zrezygnować z pretensji do polskiej korony. Kazimierz Wielkinie przyjął tych warunków i nie zrezygnował ze Śląska. 24 listopada 1336 r. zmarł Henryk VI.Zgodnie z zawartym poprzednio ukaładem jego ziemie przeszły pod panowanie czech. W 1336r. książę Jan ściniawski odstąpił królowi Czech swoje księstwo, zachowując jedynie w dożywotnie posiadane Głogów. Henryk I jaworski obiecał Czechom pomoc zbrojną przeciwko Polsce , a także odstąpił im Żytawę i Zgorzelec. Kolejnym sukcesem Czech było oddanie hołdu w 1337 r przez poddanych Bolka ziębickiego, a także przekazanie ziem zmarłego Leszka - raciborskiego księcia w lenno Mikołajowi II. Zgodnie z piastowskim prawem dziedziczenia księstwo to miało należeć do jednego z Piastów. W 1337r. król czeski wydał generalny porządek dla Śląska , który regulował cały szereg wewnętrznych spraw kraju. Mimo braku rezygnacji Polski ze Śląska , rządził się w nim tak samo jak i w innych, od dawna wchodzących w skład państwa ziemiach. Generalny porządek miał dotyczyć nie tylko tych księstw, które już były lennikami czeskimi, ale całego Śląska , więc również i tych księstw, które jeszcze się nie poddały . W 1338 r. król Czech zmusił księcia oleśnickiego Konrada I do odstąpienia mu Lublina z okręgiem - nie wystarczyło mu, że książę ten był już jego lennikiem. Dążył do włączenia śląskich terytoriów bezpośrednio pod swoje władanie . Kazimierz Wielki w dniu 9 lutego 1339 r. wystawił w Krakowie dokument, na mocy którego rezygnował z wszelkich pretensji do księstw wymienionych w układzie treńczyńskim. Rezygnacja ta nie obejmowała więc księstwa ziębickiego, którego władca złożył hołd po 1335 r. Nie dotyczyło to też Bolka II Małego świdnickiego i Henryka I jaworskiego oraz księstwa nysko-otmuchowskiego (księstwo biskupie). Niezależność biskupiego księstwa trwała jednak niedługo. Zmarł biskup Jan Nankier, a jego następca Przecław z Pogorzeli uznał w 1342 r. zwierzchnictwo króla czeskiego nad Śląskiem. Kazimierz Wielki uznał więc dokonany zabór. Nie uważał jednak, że w ten sposób została zakończona - w dalszym ciągu chciał przywrócić Śląsk do państwa polskiego. Nie zaniedbywał żadnej okazji, aby utrzymać związki z tą dzielnicą i jej władcami, umacniał wpływy na tym terenie. Udzielił księciu brzeskiemu i legnickiemu Bolkowi III pożyczki, biorąc w zastaw miasta Byczynę, Kluczbork i Wołczyn (odzyskał w ten sposób niewielkie skrawki Śląska). Dobre kontakty utrzymywał z niezależnym Bolkiem świdnickim (jeden z najpotężniejszych książąt śląskich). W 1345 r. została na Śląsk skierowana zbrojna wyprawa, aby wesprzeć sprzymierzeńca Polski Bolka świdnickiego, którego zaatakował król czeski, aby zdobyć Świdnicę . Wojna ta zakończyła się w 1348 r. pokojem namysłowskim, który nie przyniósł żadnych zmian na Śląsku. Parę lat później pozycja Polski na tym terenie pogorszyła się. Najwierniejszy sojusznik polski i Kazimierza Wielkiego - Bolko II świdnicki wydał swoją córkę za króla czeskiego i zapisał jej i jej potomnym swoje księstwo. Oznaczało to że z chwilą śmierci Bolka, księstwo jego znajdzie się bezpośrednio w rękach czeskiego króla. Bolko II zdołał znacznie powiększyć swoje posiadłości - kupił ziemię siewierską, Złoty Stok, zdobył Grodków, otrzymał połowę księstwa głogowskiego i ścinawskiego, nabył Złotoryję i w dożywocie Ziemię Łużycką. Zimie te miały przejść w ręce czeskiego króla. W 1356 r. Pradze na zjeździe Kazimierza Wielkiego z Królem Kzarolem IV, król Polski zrezygnował z praw do Świdnicy, Kluczborka i Byczyny. Król Czech , natomiast zrzekł , zrzekł się pretensji do Płocka. W 1368 r. zmarł Bolko II. Wówczas pod bezpośrednie władanie czeskiego króla przeszły Łużyce i część księstwa ścinawskiego i głogowskiego. Byczyna i Kluczbork i Wołczyn oraz połowa księstwa brzeskiego i oławskiego przeszły w drodze kupna w ręce Ludwika I brzeskiego. Straciła więc Polska swojego wiernego sprzymierzeńca , król czeski powiększył znacznie obszar , którym władał - kurczyły się więc posiadłości śląskich Pistów. W księstwach śląskich postępował nadal proces dzielenia, rozdrabniania na corac mniejsze państewka. Korzystali z tego królowie czescy, którzy starali się powiększyć swoje terytoria - wypierali z poszczególnych ziem Piastów. Tak dokonany został podział w 1360 r. dzielnicy głogowskiej między księcia Henryka Żelaznego i króla czeskiego, który otrzymał środkową część księstwa z połową Głogowa , Bytomia i Ścinawy. Po śmierci Henryka V Żelaznego nastąpił dalszy podział jego (i tak już nie wielkiej) dzielnicy między trzech synów : Henryka VI, Henryka VII i Henryka VIII. Wysprzedawał swoje dziedzictwo książę ziębicki Bolko III, tak że zostały mu same Ziębice. Również dzielnica raciborsko-opawska uległa podziałowi po śmierci Mikołaja II, a także uszczupleniu na rzecz innych książąt : opolskich , oleśnickich , cieszyńskich . Jedynie księstwo cieszyńskie nie uległo podziałowi, a zdołało się w tamtych czasach nawet rozrosnąć . Książę cieszyński Przemysł I uzyskał w drodze zastawu od Jana raciborsko-karniowskiego Żory, a od króla czeskiego Wacława IV część księstwa głogowskiego i ścinawskiego, od Bolka III ziębickiego odkupił Strzelin . Po śmierci w 1405r. Jana III księcia oświęcimskiego książę cieszyński połączył pod swoją władzą księstwo oświęcimskie i zatorskie. Dzięki tym nabytkom stał się jednym z najpotężniejszych śląskich władców. Nie trwało to jednak długo. W 1409 r. gdy zmarł Przemysł I , jego księstwo uległo podziałowi między synów i wnuków. Należy wspomnieć jeszcze o jednym śląskim księciu - Władysławie Opolczyku - synu księcia opolskiego Bolesława II. Władysław nie zapisał się w dziejach Śląska , ani Polski zbyt chwalebnie . Swoje panowanie zaczął od powiększania swoich posiadłości na Śląsku - na drodze zakupu otrzymał Pszczynę, Wołczyn, Prudnik, Karniów i Namysłów. Znacznie więcej uzyskał poza Śląskiem( Wieluń, Bolesławiec, Olsztyn, Bobolice, posiadłości na Węgrzech, Kujawy, Ziemia Dobrzyńska). Dbał o swoją rodzinę. Pomógł zrobić karierę swojemu bratankowi - Janowi Kropidle. Jan w bardzo młodym wieku został biskupem poznańskim, otrzymał biskupstwo kujawskie. W toku walki o tron węgierski, Opolczyk starał się podburzyć przeciwko Polsce Ruś. Paktował z wrogami Polski Krzyżakami , którym oddał w zastaw Złotoryję i Ziemię Dobrzyńską. Prowadził nawet rozmowy z Węgrami na temat rozbioru Polski. W odwet za to rycerstwo polskie urządziło wyprawę na ziemie Opolczyka. Jagiełło pozbawił Opolczyka wszystkich posiadłości w Polsce. Władysław Opolczyk używał swoich zdolności , zasobów swego księstwa w sposób szkodliwy dla Śląska i Polski. Umarł w 1401r. skłócony z Polską , pozbawiony wszystkich posiadłości uzyskanych w latach swego powodzenia, znaczenia i potęgi. O Śląsku w dalszym ciągu nie zapominał król Kazimierz Wielki . Sprzeciwiał się próbom silniejszego związania Śląska z Czechami, starał utrzymać tam swoje wpływy . Pod koniec swojego panowania Kazimierz podjął sttarania o przywrócenie Śląska Polsce . W dniu 20.IV.1364 zwróciła się do papieża z prośbą o zwolnienie go zwszelkich przysiąg, którymi zobowiązał się nie dochodzić swoich praw do ,,ziem należących od niepamiętnych czasów do królestwa polskiego". chodziło mu głównie o księstwa śląskie poddane królowi czeskiemu. Równocześnie podjął kroki w celu odzyskania przynajmniej niektórych śląskich ziem. Już w 1368r. w związku ze śmiercią Bolka II świdnickiego, wysunął pretensje do Byczyny, Kluczborka i Wołczyna. W roku kolejnym sprzymierzył się przeciwko królowi Czech Karolowi IV z królem węgierskim Ludwikiem. Swojego dzieła nie doprowadził jednak do końca - przerwała je jego śmierć w 1370r. Jego następcą był Ludwik Węgierski. Bardzo szybko przypieczętował los Śląska - jego utratę przez Polskę. W 1372r. zawarł z Karolem IV umowę, na mocy której m.in. Ludwik zrzekł się praw do Śląska. Polska ówczesna, ani jej królowie, ani możnowładcy nie interesowali się faktycznie poważniej Śląskiem, a ponadto sytuacja międzynarodowa nie sprzyjała rewindykacji Śląska. Toteż związki Śląska z Polską ograniczały się w tym czasie raczej do rzadkich kontaktów. Sporo śląskich książąt utrzymywało nadal stosunki zarówno z dworem królewskim, jak i polskim możnowładcami. Najbliższe i najczęstsze stosunki z polską utrzymywali przede wszystkim Piastowie cieszyńscy, oleśniccy, brzesko - legniccy, raciborscy Przemyślidzi. Nie można wykluczyć, że w razie podjęcia przez Polskę jakichś kroków zmierzających do rewindykacji Śląska , a przynajmniej większego do niego zbliżenia, można było liczyć na pewne pozytywne wyniki. Taka sposobność nadarzyła się na przykład w czasie, kiedy król czeski Wacław IV prowadził wojnę ze swym bratem Zygmuntem Luksemburczykiem. W 1404r. król czeski, pragnąc uzyskać pomoc Polski, gotów był odstąpić Władysławowi Jagielle cały Śląsk. Sprzeciwili się temu jednak polscy możnowładcy. Trudno też przypuścić , aby tak łatwo na utratę Śląska mogli wyrazić zgodę czescy panowie. W sposób niekorzystny na sprawie powrotu Śląska do Polski zaważyły przede wszystkim zainteresowania polskich możnowładców sprawami wschodnimi. Zresztą na samym Śląsku trudno byłoby znaleźć jakiegoś księcia, który dążyłby do powrotu pod polskie panowanie. Henryk V Żelazny, Bolko V, Kazimierz II cieszyński, Jerzy II brzeski, Jerzy Wilhelm Henryk Żelazny - syn Henryka Wiernego. Przejął po nim Żagań, Krosno Odrzańskie, Świebodzin, Sulechów, Kożuchów, Szprotawę, Zieloną Górę i połowę Góry Śląskiej, a po stryju Przemku miał dziedziczyć Głogów , który jednak początkowo znalazł się pod panowaniem Czech. W 1343r. oddał Kazimierzowi Wielkiemu ziemię wschowską. Na podstawie ugody z 7 czerwca 1344r. za złożenie hołdu Czechom, Henryk miał otrzymać połowę księstwa głogowskiego. Jeszcze tego samego roku 23 listopada złożył hołd Czechom, a obiecaną ziemię otrzymał w 1349r. Po traktacie namysłowskim wszedł w posiadanie spadku głogowskiego. W 1353r. zdobył Ryczyn a w 1358r. Międzyrzecze i zimeie między Byczyną i Odrą. Wykupił połowę Ścinawy i połowę Chobieni. Po śmierci Jana ścinawskiego otrzymał połowę Góry Śląskiej wraz z okręgiem. Na skutek podziału dzielnicy głogowskiej między Henryka a Karola IV, Henryk otrzymał połowę miasta Głogów i Bytomia Odrzańskiego, a także wschodni i zachodni skrawek księstwa, łączący się z posiadłościami żagańskimi i spadkiem ścinawskim. Środkowa część księstwa (między Bytomiem a Głogowem, wraz z połowom tych miast) poszła w ręce Luksemburgów. Ziemie na zachodnim brzegu Odry pozostały pod wspólnym władaniem. Henryk V Żelazny w 1363r. był jednym z najpotężniejszych Piastów na Śląsku. Obok połowy Głogowa i połowy Bytomia Odrzańskiego posiadał również : Świebodzin, Krosno, Kożuchów, Sulechów, Szprotawę, Zieloną Górę, Żagań, pół Góry Śląskiej. Był jednym z pierwszych książąt śląskich, który był chętny do współpracy z Kazimierzem Wielkim, gdy ten wystąpił z prośbą o zwolnienie od przysięgi wierności książąt polskich, zhołdowanym obcym państwom. Bolko V - syn Bolesława IV opolskiego. Od ojca otrzymał okręg prudnicki i miasto Głogówek, które około 1425r. stało się stolicą księcia (Bolko tytułował się panem Prudnika i Głogówka). W 1430r. zdobył Kluczbork, Byczynę, Wołczyn, Grodków, Strzelin, Brzeg. W polityce kierował się przede wszystkim terytorialnym powiększaniem sowich ziem. Był husytą, nie uległ germanizacji - walczył z niemczyzną. Kazimierz cieszyński - syn Bolesława władcy na Cieszynie i Frysztocie. Już w wieku 10 lat (1460r.) otrzymał od stryja Przemysława II cieszyńsko - głogowskiego własną dzielnicę , wydzieloną z księstwa cieszyńskiego. W 1478r. po śmierci Przemysława stał się panem całego księstwa cieszyńskiego wraz z cieszynem i Frydkiem. W 1478r. stał się spadkobiercą Głogowa. W tym samym roku wszedł w porozumienie z Maciejem Korwinem, na mony któreho król węgierski przekazał Kazimierzowi Koźle wraz z okolicznymi dobrami i zobowiązał się wypłacić Kazimierzowi 2000 florenów węgierskich , natomiast Kazimierz (zgodnie z poprzednim układem księcia Przemysława II) księstwo głogowskie przekazywał w ręce Korwina. Układ ten trudno jednak było wprowadzić w życie , gdyż w tym czasie nad miastem Głogowem rządy sprawował Jan Żagański. W tej sytuacji Maciej nie oddał Kazimierzowi Koźla i nie wypłacił obiecanych pieniędzy. W 1481r. Kazimierz starał się zdobyć Głogów, lecz bezskutecznie. Król węgierski nakazał przerwać działania wojenne i zmusił go do podpisania pokoju , na mocy którego Kazimierz tracił podległą mu część Głogowa, w zamian za co miał otrzymać pieniężne odszkodowanie. W 1482r. Kazimierz przeszedł do obozu Władysława Jagiellończyka. W 1488r. Głogów został zagarnięty przez króla węgierskiego, który nie uwzględniając praw księcia cieszyńskiego przekazał to miasto ( wraz z okręgiem) swojemu synowi Janowi. W 1490r. zmarł Korwin, co doprowadziło do przewrotu politycznej sytuacji Śląska. Kazimierz został dożywotnio nominowany przez Władysława Jagiellończyka na urząd generalnego starosty na Śląsku i przyznano mu prawo do dysponowania księstwem cieszyńskim. Z polecenia Jaiellończyka objął też dożywotnio księstwo głogowskie. Jednak już w 1491r. (21 lutego) na mocy układu w Koszycach, Jan Olbracht miał otrzymać to księstwo, jako samodzielny książę. W późniejszym czasie Olbracht otrzymał Oławę, Wołów, Głubczyce, Toszek, Bytom, Koźle i Wodzisław. W 1491r. Kazimierz powiększył swoje ziemie o Książ i Bolków. W 1498r. posiadał też swoje ziemię pszczyńską (z prawem dziedziczenia do czwartego pokolenia). Od 1493r. należał do niego też Wołów i Oleśnica. Gdy sprzedał Pszczynę za 40000 guldenów, wystarał się o lenne władanie do trzeciego pokolenia nad Frydkiem i Mistkiem. W 1515r. otrzymał dożywotnio księstwo opawskie. Otrzymał również Głogówek i Krapkowice. Wielką wagę przykładał do rozwoju miast i rzemiosła. Interesował się eksploatacją złóż soli i nie oszczędzał pieniędzy na budowę żup solnych. Był dobrym administratorem, dbał o rozwój gospodarczy swojego księstwa. Miał duże zdolności dyplomatyczne. Bardzo dobrze wywiązywał się z obowiązków, jakie ciążyły na nim z uwagi na pełnioną funkcje-namiestnika całego Śląska. Jerzy III brzeski- początkowo sprawował władzę nad księstwem brzesko-legnickim. Po śmierci ojca otrzymał Brzeg, Oławę, Wołów, Ścinawę, Wińsko, Wąsocz, Strzelin, Nimczę, Rudną, Ryczeń, Kluczbork i Byczynę, oraz połowę zastawu na Ziębicach i Ząbkowicach. Jego starszy brat Fryderyk II otrzymał okręg Legnicy, Złotoryi, Chojnowa, Grodźca, Lubania, oraz drugą połowę na Ziębicach i Ząbkowicach. W 1558r. udało się Jerzemu przejąć Złotoryję, Grodziec, Lubań za cenę 67000 talarów. Jerzy miał niezwykłe zdolność organizacyjne, był bardzo pracowity, obowiązkowy. Podniósł zamożność i rangę swojego księstwa. Rozwijał handel drzewem, górnictwo (rozbudowywał kopalnie na Śląsku), rozwijał na szeroką skalę hodowlę bydła (sprowadzał z Holandii i Szwajcarii krowy, z Turcji owce), rozwijał również gospodarkę pasieczną. Rozwijał naukę, sztukę , doskonale władał łaciną. Prowadził oszczędną i nowoczesną gospodarkę. Zabiegał o dobrobyt poddanych, przeznaczał znaczne sumy na budownictwo, wybudował w miastach wodociągi. W rękach wójta i ławników spoczywało sądownictwo miejskie, straż miejska czuwała nad sądownictwem miasta. Wydał specjalną ustawę miejską , przepisy przeciwpożarowe, przepisy porządkujące życie w mieście i na terenie całego księstwa, a także wydał przepisy sanitarne. Obecnie uznawany jest za najwybitniejszego z Piastów w epoce nowożytnej. Jerzy Wilhelm - jedyny spadkobierca księstwa brzeskiego, legnickiego i wołowskiego po stryju. Był wykształcony: uczył się pięciu języków obcych (polskiego, włoskiego, hiszpańskiego, francuskiego, łaciny), miał świetną pamięć, uczył się tańca, jazdy konnej, wygłaszał krótkie oracje. W 1675r. odsunął od władzy matkę i sam przejął rządy. 14.III.1675r. złożył hołd cesarzowi Leopoldowi I. Cesarz mianował go swym komisarzem na Śląsku. Zmarł jako chłopiec w wieku 15 lat. Zakończenie Dynastia Piastów panowała w Polsce od 960 roku do 1370, a na Śląsku aż do 1675. Dynastia piastowska wydała 24 królów i władców, oraz 123 książąt. W ciągu jednego półwiecza Mieszko I i Bolesław Chrobry potrafili zbudować państwo, które mogło się mierzyć nawet z najpotężniejszym. Państwo ulegało powoli coraz to większemu osłabieniu. Monarchia uległa osłabieniu głównie na przełomie XI i XII wieku . Bolesław Krzywousty potrafił jeszcze zapanować nad tym, ale po jego śmierci doszło do podziału państwa-w wyniku czego nastąpiło około 200 letnie rozbicie dzielnicowe. W Polsce władzę nadal dzierżyli Piastowie , lecz kłopotem rządów był fakt, iż wszyscy uważali się za równouprawnionych do sprawowania władzy i jeśli nawet zdarzali się wybitniejsi przedstawiciele tej dynastii, których ambicją było zjednoczenie wszystkich ziem polskich, to na przeszkodzie stawali inni Piastowicze , mający na względzie tylko swe własne interesy i nie wahający się szukać oparcia w obcych krajach. Wyzyskiwali to sąsiedzi, starając się powiększać swoje terytoria kosztem Polski. Jedynie Władysławowi Łokietkowi udało się zjednoczyć terytoria Polski. Jednakże w czasie rozbicia dzielnicowego zaszły wydarzenia i zmiany, których następni z rodu Piastów nie zdołali już cofnąć - odpadło Pomorze Zachodnie i Gdańskie. Najdłużej we wspólnocie piastowskiej trwał Śląsk z ziemią opolską. Wpływy niemieckie szerzyły się już od czasów Władysława Wygnańca. Słabość śląskiego rodu piastowskiego płynęła stąd, że uległ on ogromnemu rozdrobnieniu. Na przełomie XIII i XIV wieku dzielnica ta stawała się przyczółkiem dla Niemiec i Czech. Łokietek scaliwszy rozbitą na dzielnice Polskę, nie zdołał włączyć do niej Śląska. Zjednoczenie przyszło zbyt późno, gdy Czechy doszły do potęgi. Państwo Kazimierza Wielkiego rosło w potęgę, ale bez Śląska i Pomorza. W 1335r. Kazimierz Wielki rezygnuje z piastowskich księstw, głównie śląskich, które weszły w zależność lenną od czech. Układ namysłowski z 1348r. między Kazimierzem i Karolem IV był już tylko potwierdzeniem tej rezygnacji. Za czasów Władysława Opolczyka pogłębiła się niechęć między Piastowiczami śląskimi a Polską. Nadzieje na odzyskanie Śląska przekreślił układ wiedeński z 1515r. Wszedł on w życie 1 1526r. i odtąd Piastowicze śląscy żyli jako lennicy Habsburgów. Z trzech linii Piastów panujących na Śląsku: opolskiej, cieszyńskiej i legnicko-brzeskiej , najszybciej (już w 1532r.) wymarła linia opolska. Sukcesja opolska była ważnym problemem politycznym Śląska. Jerzy Hohenzollern przejął Opolszczyznę z krzywdą Piastów legnickich i cieszyńskich. Uległość wobec Habsburgów stała się główną wytyczną postępowania ostatnich Piastów na Śląsku. W okresie wojny trzydziestoletniej wymarła linia Piastów cieszyńskich. Po 1653r. pozostało tylko trzech Piastów z lini męskiej, a ostatni z nich zmarł w 1675r. Bibliografia Książęta piastowscy Śląska Z. Boras Z dziejów średniowiecza" Stanisław Arnold Polska Piastów P. Jasienica Poczet królów i książąt polskich dzieje ludności polskiej na Śląsku Opolskim od czasów najdawniejszych do Wiosny Ludów - Dziewulski Opolskie - praca zbiorowa pod redakcją J.Kokota Śląskie dzieje - K. Popiołek Historia Śląska Opole - Forma organizacji; najniższa jednostka administracyjno-podadkowa; w skład opola wchodziło kilka wsi, obejmowało gł. chłopów (dziedziców książęcych) oraz drobnych rycerzy; poszczególne rodziny gospodarowywały oddzielnie, jednak wspólnie korzystały m.in. z pastwisk, lasów, wód. Mieszkańców jednoczyły też obowiązki wobec władzy - zbiorowa odpowiedzialność za dostarczenie daniny na rzecz księcia. W razie popełnienia zbrodni opole musiało ścigać mordercę. Przestępcę skazywano lub wygnawanoz granic opola. Gdy wybuchnęła wojna , opola łączyły się ze sobą i razem stawiały opór wrogowi. Ściągnij drzewa geneaologiczne wszystkich książąt Śląskich !!!! Mapy: Śląsk w XI i XII wieku Śląsk w początkach XIV wieku

[Wstęp] [Geneza] [Władcy] [Kroniki] [Daty] [Napisz]

Śląsk bez wątpienia jest rdzenną dzielnicą Polski. Jeszcze przed powstaniem państwowości był zamieszkiwany przez plemiona: Ślężan, Trzebowian, Opolan, Bobrzan i Gołęszyce. Choć na początku nie istniała żadna nadrzędna struktura wielko plemienna ludność tych plemion była zbliżona językowo i cywilizacyjnie. Dopiero Piastowie, posiadający liczną drużynę wojskową i duże środki materialne, zdobyli autentyczną władzę i stworzyli państwo.

Dla młodego, prężnego państwa piastowskiego pod wodzą Mieszka I, naturalnym było dążenie do opanowania śląskiej ziemi. Udało się to Mieszkowi w 990 roku, wykorzystawszy konflikt niemiecko-czeski. Od tego czasu Śląsk stał się integralną częścią państwa piastowskiego. W owym czasie spełniał rolę przedmurza, ponieważ południowo-zachodnia granica państwa polskiego oparła się na Bobrze, Kwisie i Nysie Łużyckiej. Wzdłuż nich zbudowano szereg grodów i wałów obronnych. Waloru fizjograficzne śląska zdecydowanie podnosiły obronność kraju.

Poczynania następcy Mieszka, Bolesława Chrobrego były korzystne dla Śląska. Wykorzystał męczeńską śmierć biskupa praskiego Wojciecha dla zbudowania w Europie wizerunku Polski jako kraju promieniującego chrześcijaństwem. Wykupił i sprowadził zwłoki Wojciecha do Gniezna, przez co uzyskał zgodę na utworzenie metropolii w tym mieście. Dla Śląska oznaczało to oderwanie się od diecezji praskiej i mocniejsze związanie z państwem polskim.

Lata 1002-1018 to okres wojen Bolesława z cesarzem Henrykiem II. W czasie tych wojen zdał w pełni egzamin polski system obronny. Najazdy niemieckie napotykały linię silnie ufortyfikowanych grodów, które musiały oblegać (Niemcza, Głogów). Śląsk odegrał dużą rolę w zmaganiach z Niemcami. Zawarty pokój w Budziszynie był pełnym sukcesem strony polskiej.

Po śmierci Bolesława Chrobrego na tron Polski wstępuje jego syn Mieszko II. Jego fatalne panowanie wykorzystał wybitny władca Czech Brzetysław i po śmierci Piasta przyłącza w 1038 roku Śląsk oraz łupi Wielkopolskę. Cesarz zaniepokojony wzmocnieniem Czech popierają powrót syna Mieszka II, Kazimierza na tron Polski. Po odzyskaniu Wielkopolski, Małopolski i Mazowsza Odnowiciel wyprawia się na Śląsk. W tej sprawie jednak musi poddać się sądowi cesarza, który wprawdzie pozostawia to terytorium przy Polsce, Ale pod warunkiem opłaty trybutu na rzecz Czech (zjazd w Quedlinburgu 1054).

Po wygnaniu następcy Odnowiciela, Bolesława Śmiałego i po okresie rządów jego brata Władysława Hermana, który dokonał podziału kraju między swoich synów Bolesława i Zbigniewa, nastąpił okres walk wewnętrznych. Śląsk należał w tym czasie do Bolesława i to on rozstrzygnął ostatecznie na swoją korzyść spór z bratem. Kosztowało go to najazd cesarza Henryka V w 1109 roku. Liczebna przewaga Niemców, wspieranych przez Czechów, była znaczna, Bolesław Krzywousty musiał więc stosować podjazdowy sposób walki. O wygranej zadecydowała znakomita obrona grodów śląskich: Głogowa, Bytomia i Wrocławia.

Wcześniej przez cały czas toczyły się spory o Śląsk z Czechami. Jeszcze w 1096 roku miał miejsce najazd księcia czeskiego Brzetysława II, ale wszystko zakończyło się ostatecznie pokojem zawartym w Kłodzku w 1115 roku, potwierdzającym przynależność Śląska do Polski.

Przed śmiercią Bolesław Krzywousty podzielił kraj na dzielnice miedzy swoich synów. Śląsk przypadł Władysławowi. Po jego wygnaniu losy tej dzielnicy zaczęły się komplikować. Nastąpiły wielokrotne podziały najpierw między synów Wygnańca na księstwa: raciborskie, wrocławskie i głogowskie. Bolesław Wysoki - najstarszy z synów - w chwilach wolnych od walk z braćmi i synem był dobrym administratorem. Po odbudowaniu pożarów Wrocławia i Legnicy w tym ostatnim zbudował okazały zamek. Sprowadziwszy doświadczonych górników do Złotoryi rozwinął wydobycie złota w tym rejonie, przez co wzrosło znaczenie gospodarcze Śląska. Za jego rządów zaczęła się kolonizacja Śląska przez osadników walońskich i niemieckich. Rozpoczęty proces germanizacji zmienił oblicze narodowościowe Śląska.

Po śmierci Wysokiego następcą zostaje Henryk Brodaty. Starał się on zachować wyznaczony przez ojca kierunek w swej polityce. Miał na względzie przede wszystkim dobro swego księstwa. W oparciu o nie próbował zjednoczyć ziemie polskie. Dokonywał wszelkich starań w celu poszerzenia swej władzy. Dzięki politycznej zręczności pod koniec swego życia, władał Śląskiem z Lubuszem, ziemią krakowską, częścią Wielkopolski oraz był zwierzchnikiem księstwa opolskiego i sandomierskiego. Niestety śmierć jego syna Henryka Pobożnego pod Legnicą w 1241 roku zniweczyła plan ojca, a Śląsk rozpadł się na (pod koniec XIII w.) 17 księstewek.

Podział nastąpił w 1248 roku między dwóch synów Pobożnego Bolesława Rogatkę i Henryka III Białego. O swą część upomniał się również trzeci syn Konrad. Wikłali się oni w wewnętrzne konflikty. Zmniejszyło to znaczenie książąt śląskich którzy dopuścili się utraty na rzecz Marchii brandenburskiej okręgu Lubusza (1249).

Rozbicie dzielnicowe wykorzystali królowie czescy i rozpoczęli walkę o tron polski. W drodze do Krakowa musieli przechodzić przez ziemie książąt śląskich. Niezależnie od wyniku walk o koronę skończyło się to dla Śląska tragicznie. Kolejni książęta przymuszani byli do składania hołdu lennego Janowi Luksemburgowi. W kolejnych latach 1289-1328 prawie cały Śląsk przeszedł w lenno czeskie. Panujący w tym czasie we Wrocławiu Henryk VI, wnuk Bolesława Rogatki, będąc bezdzietnym przekazał w 1327 roku księstwo wrocławskie Janowi Luksemburgowi, co było ewidentną zdradą interesów Polski. Ostatecznym ciosem dla przynależności Śląska do Polski było zrzeczenie się przez Kazimierza Wielkiego praw do tego terytorium w zamian za rezygnację Jana z korony polskiej.

Pokój w Namysłowie w 1348 roku potwierdził ostatecznie utratę Śląska. Królowie Czescy rozpoczęli mocniej wiązać te dzielnicę ze swym państwem. Jednym z celów Karola IV było oderwanie Śląska od diecezji gnieźnieńskiej. Do tego jednak Kazimierz nie dopuścił, mając oczywiste potarcie papiestwa.

Po śmierci Karola IV (1378) nastąpił powolny zmierzch potęgi Czech. Na Śląsku wzrosło znaczenie niektórych książąt. Jeden z nich, Władysław Opolczyk, który, oddawszy się służbie Królowi Polski i Węgier Ludwikowi, otrzymał od niego rozległe dobra na Węgrzech oraz tytuł wojewody węgierskiego. Po śmierci Ludwika ubiegał się o koronę jednak na królową wybrano Jadwigę. Poparł małżeństwo Jagiełły z Jadwigą, licząc na jakieś wynagrodzenie. Jednak dobrze zapowiadający się sojusz zniweczył monarcha, oddając mu za żonę jedynie daleką krewną.

Tymczasem rozwijający się w Czechach ruch husycki zagrażał Śląsku. Od 1425 roku husyci napadają na Śląsk. Jedynym księciem, który ich popierał był Bolko V Opolski. Zręcznie wykorzystał te zamieszki i zawładnął prawie całym Górnym i częścią Dolnego Śląska.

Na tronie Polskim i Węgierskim zasiadł Władysław III Warneńczyk, a na Czeskim-syn Albrechta Habsburga-Władysław Pogrobowiec. Regentem został Jerzy z Podiebradów. Pogrobowiec nadał mu Kłodzko, Ziębice i Ząbkowice. W ten sposób weszli Podiebradowicze pomiędzy książęta śląskie.

W następnych latach Śląsk wpada w ręce Macieja Korwina. Przeciw niemu podjęto wyprawę polsko-czeską. Po nieudanej próbie zdobycia Wrocławia przez Kazimierza i Władysława Jagiellończyka dochodzi do ugody, na mocy której Morawy i Śląsk zatrzymuje Korwin. Stosował bardzo fatalną w skutkach politykę. Nakładał wielkie ciężary podatkowe, bił fałszywą monetę, rujnując w ten sposób śląską gospodarkę. Popierał go książę żagański Jan. Sprzedał Niemcom żagań i Krosno Odrzańskie.

Po śmierci Korwina władcą Śląska został Władysław Jagiellończyk. Jego rządy to okres anarchii, rozbojów i walk wewnętrznych. Wobec osłabienia pozycji króla wzrosło znaczenie niektórych książąt, np.: legnicko-brzeskich, cieszyńskich, opolskich. Wzrosła również liczba panów niemieckich, którym król nadawał posiadłości śląskie. Fatalną, z punktu widzenia interesów Polski, politykę ukoronował Jagiellończyk układem o przeżycie z Habsburgami w 1515 roku. Jego następca-Ludwik, zajęty był zagrożeniem Tureckim i sprawom Śląskim nie poświęcał zbyt wiele czasu. Zginął w bitwie z Turkami pod Mohaczem w 1526 roku. Śląsk przeszedł na ponad 200 lat pod panowanie Habsburgów.

Śląsk za panowania Piastów odegrał ogromną rolę w kształtowaniu się młodego państwa Polskiego. Przede wszystkim pełnił rolę przedmurza i był miejscem zmagań z kolejnymi najazdami Niemców. Dla Łokietka oraz Henryków śląskich był dzielnicą na której oparła się myśl zjednoczeniowa. Był ośrodkiem rozwoju gospodarczego w Polsce dzielnicowej. Niestety w polityce Jagiellonów Śląsk był tylko kartą przetargową, a ich nieprzemyślane posunięcia doprowadziły do katastrofy-utraty tego terytorium.

---