PYTANIA NA ZERÓWKE Z EKONOMIKI 2

1. Rodzaje rynków w gospodarce

Rynek jest to zespół mechanizmów umożliwiający kontakt producentów z konsumentami.

Nie jest on jednak pojęciem jednoznacznym, wyróżniamy wiele jego rodzajów, a podziałów dokonuje się

według zróżnicowanych kryteriów. Rynek możemy dzielić ze względu na:

Według rodzaju dóbr będących przedmiotem obrotu:

• rynek towarów

• rynek dóbr konsumpcyjnych

• rynek dóbr przemysłowych

• rynek usług - usługi spedycyjne, bankowe

• rynek finansowy - obrót pieniądzem, środkami dewizowymi, akcjami, obligacjami, ubezpieczeniami.

•rynek czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału)

Według zasięgu geograficznego:

• lokalny - w bezpośrednim otoczeniu klienta

• regionalny - na większym terenie, np. powiatu, województwa

• narodowy (krajowy) - funkcjonuje w obrębie państwa

• międzynarodowy - prowadzone są transakcje pomiędzy przynajmniej dwoma państwami

• światowy - dotyczy wymian dóbr i usług na obszarze całego świata

Według relacji popytu do podaży:

• rynek nabywcy - podaż przewyższa popyt.

• rynek sprzedawcy - popyt przewyższa podaż

Według kryterium skali lub wielkości transakcji:

• hurtowy

• detaliczny (półhurt)

Według przeznaczenie oferowanych dóbr i usług:

• produkcyjny - kupują przedsiębiorstwa, produkty te są używane do dalszej produkcji

• konsumpcyjny - produkty trafiają do klientów ostatecznych

Wyróżniamy także np rynek pracy, rynek papierów wartościowych

2. Rodzaje podmiotów rynkowych

Podmioty rynku - To:
- Gospodarstwa domowe - dysponują dochodami z pracy i kapitału, oferują swoje usługi jako siłę roboczą.
- Przedsiębiorstwa nie finansowe - wszystkie przedsiębiorstwa, które działają, nastawione na zyski (sprzedają wszystko poza pieniędzmi).
- Instytucje finansowe - działają nastawione na zysk, usługi finansowe (banki, biura maklerskie, towarzystwa leasingowe) .
- Sektor rządowy i samorządowy - ma możliwość ściągania podatków od reszty
- Firmy nie komercyjne: (on profit); fundacje, stowarzyszenia, kościoły.

3. Rodzaje przedsiębiorstw ze względu na formę prawną

Formy organizacyjne (prawne) przedsiębiorstw.

Forma prawna to podstawa tworzenia przedsiębiorstw jego organizowania i prowadzenia działalności gospodarczej.

Wybór formy prawnej jest narzędziem określającym

- wymagania założycielskie określające

zarząd, odpowiedzialność, określenie interesów pracowników, właścicieli...

Wybór formy organizacyjnej (prawnej) przedsiębiorstwa decyduje o systemie finansowym przedsiębiorstwa, zasadach prowadzenia gosp. finansowej oraz odpowiedzialności.

Źródła prawa regulujące powstanie, działalność, zakres odpowiedzialności wspólników należy wyróżnić:

Spółki osobowe i kapitałowe

Spółkę cywilną i spółki handlowe.

Spółki osobowe- na pierwszym planie jest stawiana osoba współwłaściciela(kapitałodawcy, wspólnika). Właściciel i przedsiębiorca to te same osoby, ponadto nie posiadają one osobowości prawnej, w przeciwieństwie do spółek kapitałowych.

Spółki kapitałowe- na pierwszym planie jest stawiany wniesiony kapitał. Są os. prawnymi co oznacza , że spółka jest samodzielnym podmiotem prawnym. Jest ona właścicielem majątku oraz za zaciągnięte zobowiązania. Właściciele w sp. kapitałowych nie ponoszą osobistej odpowiedzialności prywatnym majątkiem za długi spółki w przeciwieństwie do spółek osobowych.

Wyróżniamy następujące formy organizacyjno-prawne:

Przedsiębiorstwo jednoosobowego przedsiębiorcy.

Spółki osobowe- Spółki osobowe mogą we własnym imieniu, pod własną firmą, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązanie, pozywać i być pozywane.
Każda spółka osobowa musi posiadać umowę, która powinna zawierać:
- firmę i siedzibę spółki;
- określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość;
- przedmiot działalności spółki;
- czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Spółki osobowe dzielimy na spółki: jawne, partnerskie, komandytowe i komandytowo-akcyjne.

Spółka jawna
Spółka jawna jest spółką osobową, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Spółka nie posiada osobowości prawnej. Spółka jawna może zwierać umowy czy występować przed sądem jako strona, posiada więc swój majątek, a więc ma cechy osobowości prawnej. Do powstania spółki jawnej koniecznie jest zawarcie umowy w formie pisemnej pod rygorem nieważności oraz wpis do rejestru, który w obecnym stanie prawnym uzyskał znacznie konstytutywne.
Podobnie jak inne spółki handlowe, spółka jawna może powstać również w drodze przekształcenia innej spółki handlowej, na zasadach ogólnych. W zakresie regulacji statusu prawnego wspólników spółki jawnej kodeks mówi, że każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki osobiście, nieograniczenie i solidarnie z pozostałymi wspólnikami.

Spółka partnerska
Spółka partnerska jest typem handlowej spółki osobowej przeznaczonym do prowadzenia działalności w zakresie wolnych zawodów. Kodeks spółek handlowych definiuje spółkę partnerską jako spółkę utworzoną przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Firma tej spółki powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie, że chodzi o spółkę partnerską - "i partner" "i partnerzy"; "spółka partnerska" - oraz określenie wolnego zawodu (bądź zawodów ) wykonywanego w spółce. Partnerami mogą być wyłącznie osoby fizyczne, uprawnione do wykonywania wolnych zawodów: adwokaci, aptekarze, architekci, biegli rewidenci, brokerzy ubezpieczeniowi, doradcy podatkowi, inżynierowie budownictwa, księgowi, lekarze, lekarze stomatolodzy i lekarze weterynarii, notariusze, pielęgniarki, położne, radcy prawni, rzecznicy partnerowi, rzeczoznawcy majątkowi i tłumacze przysięgli.

Spółka partnerska jest odrębnym od spółki jawnej typem handlowej spółki osobowej, jednak jak ona musi posiadać umowę potwierdzoną notarialnie, która musi zawierać wszystkie punkty zawarte powyżej, jak również określenie rodzaju wykonywanego wolnego zawodu przez partnerów w ramach spółki. Umowa spółki wymaga formy aktu notarialnego. Charakterystyczne dla umowy tej spółki jest to, że musi ona zawierać wskazanie partnerów, którzy godzą się odpowiadać nieograniczenie za zobowiązania spółki, jeśli takowi będą, a także wskazać na tych partnerów, którzy reprezentują spółkę, jeśli czynią to tylko niektórzy. Wspólnik lub wspólnicy spółki partnerskiej mogą przyjąć w umowie nieograniczoną odpowiedzialność. Spółka partnerska powstaje z chwilą wpisu do rejestru.

Spółka komandytowa
Spółka komandytowa jest spółką osobową mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz) odpowiada bez ograniczenia, a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona do wysokości sumy komandytowej. Dla analizowanego typu spółki charakterystyczne jest zatem zróżnicowanie statutu prawnego wymienionych kategorii wspólników. W przeciwieństwie do partnera w spółce partnerskiej, ograniczenie odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki jest niezależne od ich tytułu prawnego - ma bowiem charakter kwotowy. Dalsze ograniczenie odpowiedzialności komandytariusza może być skutkiem wniesienia wkładu do majątku spółki - obowiązuje w tym zakresie zasada wzajemnej rozłączności odpowiedzialności osobistej komandytariusza i ryzyka ekonomicznego utraty wniesionego przez niego wkładu. Ceną ograniczonej odpowiedzialności komandytariusza jest brak bieżącego wpływu na funkcjonowanie spółki. Prowadzenie spraw i reprezentacja spółki jest zastrzeżona dla komplementariuszy. Poza prawem do części zysku komandytariusz ma jedynie uprawnienia kontrolno-informacyjne oraz prawo do współdecydowania w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki.

Spółka komandytowo-akcyjna
Spółka komandytowo-akcyjna została zakwalifikowana zgodnie z założeniami ustawy jako spółka osobowa. Ponieważ jednak konstrukcja prawna tego typu spółki wykazuje elementy kapitałowe, można również mówić o jej mieszanym, osobowo-kapitałowym charakterze. Cechy konstrukcyjne kwalifikują spółką komandytowo-akcyjną jako formę prowadzenia średnich i większych przedsiębiorstw o ugruntowanej pozycji na rynku. Doświadczenia państw obcych wskazują, że jest ona często wybierana przez dynamiczne rozwijające się przedsiębiorstwa rodzinne. Korzystny mariaż cech właściwych spółkom osobowym i kapitałowym stwarza bowiem możliwości dekapitalizowania przedsiębiorstwa i uczestnictwa w rynku kapitałowym przy jednoczesnym zagwarantowaniu komplementariuszom bezpośredniego wpływu na działalność spółki, bez groźby tzw. "wrogiego przejęcia".

Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz) odpowiada bez ograniczenia, a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Spółka komandytowo-akcyjna powstaje podobnie jak spółka akcyjna. Konieczne jest sporządzenie statutu spółki w formie aktu notarialnego, podpisanego przynajmniej przez wszystkich komplementariuszy, a także objęcie akcji. Kapitał zakładowy spółki wynosi minimum 50 000 zł (art. 126 § 2).

W spółce komandytowo-akcyjnej może również działać rada nadzorcza, wybierana przez walne zgromadzenie, o kompetencjach co do zasady analogicznych do tych, jakimi dysponuje rada nadzorcza w spółce akcyjnej. Jeżeli akcjonariuszy jest więcej niż 25, ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe. Członkiem rady nadzorczej nie może być - jako wspólnik prowadzący sprawy spółki - komplementariusz, jest on również wyłączony od głosowania w sprawie powołania i odwołania członków rady nadzorczej.

Charakterystyka spółek kapitałowych

Drugim rodzajem spółek są spółki kapitałowe w organizacji. Spółka w organizacji jest pierwotną (początkową) formą ustrojową danego typu spółki kapitałowej. Powstaje ona w momencie zawarcia umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub zawiązania spółki akcyjnej. Spółki kapitałowe w organizacji, mogą we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane. Cechą szczególną spółek kapitałowych jest reżim solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania. Kodeks spółek handlowych wyraźnie określa odpowiedzialność samej spółki, a także jej wspólników (akcjonariuszy) - do wartości zadeklarowanego a nie wniesionego wkładu na pokrycie objętych udziałów lub akcji. Już z przepisów dotyczących poszczególnych typów spółek kapitałowych wynika, że spółkę w organizacji reprezentuje zarząd, a do momentu jego wyboru pełnomocnik powołany jednomyślną uchwałą wspólników spółki z o.o. albo założycieli spółki akcyjnej; spółkę akcyjną w organizacji mogą ponadto reprezentować w tym okresie wszyscy założyciele działający łącznie.

Z chwilą wpisu do rejestru spółka kapitałowa nabywa osobowość prawną.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Z.O.O
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością tworzona jest przez jedną lub więcej osób. To jedyna możliwa forma spółki jednoosobowej. Zawiązanie spółki możliwe jest po spełnieniu czynności:
- sporządzeniu umowy spółki,
- wniesieniu kapitału zakładowego,
- wyborze władz spółki,
- dokonaniu wpisu do rejestru handlowego.

Wspólnicy spółki sporządzają umowę spółki, a jeżeli spółka utworzona jest tylko przez jedną osobę w miejsce umowy spółki sporządzany jest dokument - akt założycielski. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest ważna tylko wtedy, gdy sporządzona zostanie w formie aktu notarialnego.

Wspólnicy wnoszą do spółki kapitał zakładowy, który ma postać udziałów. Minimalny kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest określony w kodeksie handlowym i obecnie nie może być mniejszy niż 4000 zł, a pojedynczy udział nie może być mniejszy niż 50 zł. Wspólnicy mogą wnieść swój udział do spółki w postaci niepieniężnej, czyli w postaci aportu.

Wspólnicy spółki z o.o. mają równe prawa i obowiązki w spółce. Każdy wspólnik posiada udziały, które są odzwierciedleniem głosów. Wspólnik posiada również prawo do wypłaty dywidendy. Warunkiem nabycia przez wspólnika roszczenia o wypłatę dywidendy jest powzięcie przez wspólników uchwały w sprawie podziału zysku wykazanego w rocznym sprawozdaniu finansowym.

Organy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Do organów spółki zaliczane są: zgromadzenie wspólników, rada nadzorcza lub komisja rewizyjna i zarząd.

Zgromadzenie wspólników jest najwyższym organem spółki z o.o., podejmującym uchwały w najważniejszych dla spółki sprawach. Uchwały podejmowane są większością głosów w głosowaniu jawnym, choć w niektórych przypadkach, jak np. wybór członków do rady nadzorczej czy zarządu, stosuje się głosowanie tajne. Przedmiotem obrad zwyczajnego zgromadzenia wspólników powinno być:
- rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy,
- powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty,
- udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków.

Rada nadzorcza sprawuje nadzór i kontrolę nad spółką z o.o. Rada składa się z przynajmniej trzech członków, wybieranych na okres jednego roku (chyba, że umowa spółki zakłada inny okres funkcjonowania rady nadzorczej) przez zgromadzenie wspólników, które podejmuje w tej sprawie odpowiednią uchwałę. Członkowie rady mogą być w każdej chwili odwołani w wyniku podjęcia uchwały przez wspólników. Obowiązek stałego nadzoru nad wszystkimi działami spółki sprawia, że rada nadzorcza ma prawo wglądu we wszystkie dokumenty spółki, a także prawo uzyskiwania wszelkiego rodzaju wyjaśnień zarówno od zarządu, jak i poszczególnych pracowników spółki.

Komisja rewizyjna składa się z trzech członków, powoływanych i odwoływanych w takim samym trybie jak członkowie rady nadzorczej. Zakres uprawnień komisji rewizyjnej jest węższy niż zakres uprawnień rady nadzorczej. Jeżeli jednak w spółce nie występuje rada nadzorcza, to komisji rewizyjnej przyznaje się z reguły szerszy zakres uprawnień.

Zarząd składa się z jednego lub większej liczby członków, wybieranych w zasadzie przez wspólników, który podejmują w tej sprawie stosowną uchwałę. Umowa spółki może jednak przewidywać inny tryb powoływania członków zarządu, np.: przez radę nadzorczą czy grupę wspólników. Członkiem zarządu może być osoba, która nie jest wspólnikiem. Do zarządu nie może jednak wybrać członków rady nadzorczej czy komisji rewizyjnej, oznaczałoby to bowiem, że sprawują oni nadzór nad swoimi działaniami. Zarząd spółki reprezentuje spółką na zewnątrz i prowadzi wszystkie jej sprawy. W przypadku wystąpienia rozbieżności między interesem własnym członka zarządu a interesem spółki, członek ten powinien wstrzymać się od głosu, czyli od udziału w rozstrzyganiu danej sprawy. Członek zarządu nie może bez zezwolenia spółki prowadzić spraw innego konkurencyjnego przedsiębiorstwa, nie może też być wspólnikiem innej spółki.

Spółka akcyjna
Spółka akcyjna jest spółką kapitałową - powstaje ona przez połączenie kapitałów wielu osób. Wspólnicy (akcjonariusze) nie odpowiadają osobiście za zobowiązania spółki. Pierwszym krokiem warunkującym powstanie spółki akcyjnej jest sporządzenie i podpisanie przez założycieli statutu spółki.
Zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób. Spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Akcjonariusze są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w statucie. Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Kapitał zakładowy spółki akcyjnej dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 500.000 złotych. Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 grosz.
Jeżeli ustawa lub umowa spółki nie stanowi inaczej, wspólnicy mają równe prawa i obowiązki w spółce. Akcjonariusze nie odpowiadają swoim osobistym majątkiem za zobowiązania spółki; ich odpowiedzialność ogranicza się jedynie do wysokości wniesionego kapitału. Akcjonariusze uczestniczą w podziale zysku przypadająca na każdą akcję, czyli dywidenda, jest w zasadzie taka sama. Wyjątek stanowią akcje uprzywilejowane, nadające ich posiadaczom (z reguły założycielom spółki) pewne specjalne uprawnienia, których nie mają inni akcjonariusze. Przywileje mogą dotyczyć m.in. prawa głosu lub prawa do większej dywidendy w porównaniu z właścicielami akcji zwykłych. W zasadzie na jedną akcję przypada jeden głos na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Posiadacz akcji uprzywilejowanej może mieć prawo, zgodnie ze statutem spółki, do większej ilości głosów przypadających na jedną akcję (maksymalnie pięć).

Organy spółki akcyjnej
Organami spółki akcyjnej są;
- walne zgromadzenie akcjonariuszy,
- rada nadzorcza lub komisja rewizyjna,
- zarząd.

Walne zgromadzenie decyduje w najważniejszych sprawach dotyczących spółki poprzez podejmowanie uchwał. Do obowiązków zgromadzenia wspólników należą:
- rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków,
- postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru,
- zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego,
- nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej,
- zwrot dopłat.
Nadzór nad spółką akcyjną sprawuje rada nadzorcza lub komisja rewizyjna. Statut spółki może przewidywać istnienie tych dwóch organów jednocześnie. W ich skład wchodzi co najmniej 5 członków. Do szczególnych obowiązków rady nadzorczej należy ocena sprawozdań w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym, oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty, a także składanie zgromadzeniu wspólników corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny. W celu wykonania swoich obowiązków rada nadzorcza może badać wszystkie dokumenty spółki, żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywać rewizji stanu majątku spółki.

Do obowiązków komisji rewizyjnej należy ocena sprawozdań i wniosków zarządu dotyczących podziału zysku lub pokrycia straty, a także składanie zgromadzeniu wspólników corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny, w trybie i w zakresie określonym dla wykonywania tych czynności przez radę nadzorczą. Rada nadzorcza podejmuje uchwały, jeżeli na posiedzeniu jest obecna co najmniej połowa jej członków, a wszyscy jej członkowie zostali zaproszeni. Umowa spółki może przewidywać surowsze wymagania dotyczące kworum rady nadzorczej.

Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. Zarząd składa się z jednego albo większej liczby członków. Do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników lub spoza ich grona. Członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Prawo członka zarządu do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Prawa członka zarządu do reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich. Jeżeli zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentowania określa umowa spółki.

Spółdzielnia
Spółdzielnia jest samodzielnym, samorządnym i dobrowolnym zrzeszeniem członków. Spółdzielnia prowadzi działalność gospodarczą i działalność społeczno-wychowawczą, uwzględniając potrzeby zrzeszonych w spółdzielni członków. Spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska.
Po uchwaleniu statutu założyciele spółdzielni dokonują wyboru organów spółdzielni, to jest: rady nadzorczej i zarządu. Zarząd spółdzielni występuje do właściwego dla swojej siedziby sądu gospodarczego z wnioskiem o wpisanie do rejestru spółdzielni.
Wniosek podpisują wszyscy członkowie zarządu spółdzielni. Podpisy ich powinny być uwierzytelnione przez sąd rejestrowy lub przez notariusza. Sąd wyda postanowienie o wpisaniu spółdzielni do rejestru po stwierdzeniu, że uchwalony przez założycieli statut zgodny jest z przepisami prawa. Jeżeli sąd stwierdzi braki we wniosku lub statucie, to zażąda uzupełnienia lub zmiany w wyznaczonym terminie. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu sąd poweźmie postanowienie odmawiające wpisu. Zasady prowadzenia rejestru i dane w nim uwidocznione określa Krajowa Rada Spółdzielcza.

Spółdzielnia może być założona przez osoby fizyczne (ich liczba nie może być mniejsza niż dziesięć) lub osoby prawne (ich liczba nie może być mniejsza niż trzy).

Organami spółdzielni są:
- walne zgromadzenie,
- rada nadzorcza,
- zarząd.

Wybory do organów spółdzielni dokonywane są w głosowaniu tajnym spośród nieograniczonej liczby kandydatów. Odwołanie członka organu następuje także w głosowaniu tajnym.
Walne zgromadzenie
Walne zgromadzenie jest najwyższym organem spółdzielni. Członek może brać udział w walnym zgromadzeniu tylko osobiście, chyba że ustawa stanowi inaczej. Osoby prawne będące członkami spółdzielni biorą udział w walnym zgromadzeniu przez ustanowionego w tym celu pełnomocnika. Pełnomocnik nie może zastępować więcej niż jednego członka. Każdy członek ma jeden głos bez względu na ilość posiadanych udziałów. Statut spółdzielni, której członkami mogą być wyłącznie osoby prawne, może określać inną zasadę ustalania liczby głosów przysługujących członkom.

Do obowiązków walnego zgromadzenia należy:
- uchwalanie kierunków rozwoju działalności gospodarczej oraz społecznej i kulturalnej,
- rozpatrywanie sprawozdań rady, zatwierdzanie sprawozdań rocznych i sprawozdań finansowych oraz podejmowanie uchwał co do wniosków członków spółdzielni, rady lub zarządu
- podejmowanie uchwał w sprawie podziału nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) lub sposobu pokrycia strat,
- podejmowanie uchwał w sprawie zbycia nieruchomości, zbycia zakładu lub innej wyodrębnionej jednostki organizacyjnej,
- podejmowanie uchwał w sprawie przystępowania do innych organizacji gospodarczych oraz występowania z nich,
- uchwalanie zmian statutu,
- podejmowanie uchwał w sprawie przystąpienia lub wystąpienia spółdzielni ze związku oraz upoważnienie zarządu do podejmowania działań w tym zakresie,

Uchwały podejmowane są zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy uprawnionych do głosowania, chyba że ustawa lub statut stanowią inaczej.

Rada nadzorcza
Rada sprawuje kontrolę i nadzór nad działalnością spółdzielni. Rada składa się co najmniej z trzech członków wybranych stosownie do postanowień statutu przez walne zgromadzenie, zebranie przedstawicieli lub zebrania grup członkowskich. Do rady mogą być wybierani wyłącznie członkowie spółdzielni. Jeżeli członkiem spółdzielni jest osoba prawna, do rady może być wybrana osoba nie będąca członkiem spółdzielni, wskazana przez osobę prawną.

Do zakresu działania rady należy:
- uchwalanie planów gospodarczych i programów działalności społecznej i kulturalnej,
- nadzór i kontrola działalności spółdzielni

Zarząd
Zarząd kieruje działalnością spółdzielni oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Skład i liczbę członków zarządu określa statut. Nie można być jednocześnie członkiem rady i zarządu tej samej spółdzielni. W razie konieczności rada może wyznaczyć jednego lub kilku ze swoich członków do czasowego pełnienia funkcji członka (członków) zarządu.

Przedsiębiorstwo państwowe
Państwowe przedsiębiorstwo to samodzielna, samorządna i samo finansująca się jednostka organizacyjna, prowadząca działalność gospodarczą. Samodzielność przedsiębiorstwa państwowego oznacza m.in., że przedsiębiorstwo państwowe występuje jako samodzielny podmiot. Samorządność przedsiębiorstwa państwowego polega na zapewnianiu załodze możliwości współdecydowania o sprawach przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo państwowe gospodaruje samodzielnie wydzieloną częścią mienia ogólnonarodowego i ponosi odpowiedzialność majątkową za swoją działalność. Posiada osobowość prawną, którą uzyskuje po wpisaniu do rejestru przedsiębiorstw państwowych.

Przedsiębiorstwa państwowe tworzone są przez organ założycielski, którym mogą być:
- naczelne oraz centralne organy administracji rządowej tj. Minister Gospodarki lub inny minister lub kierownik urzędu centralnego;
- terenowe organy administracji rządowej, np. wojewoda.
Przedsiębiorstwa państwowe mogą być tworzone jako:
- przedsiębiorstwa działające na zasadach ogólnych,
- przedsiębiorstwa użyteczności publicznej.
Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej mają przede wszystkim na celu bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności. W szczególności przedsiębiorstwa te mają na celu produkcję lub świadczenie usług w zakresie:
- inżynierii sanitarnej,
- komunikacji miejskiej,
- zaopatrzenia ludności w energię elektryczną, gazową i cieplną,
- zarządu państwowymi zasobami lokalowymi,
- zarządu państwowymi terenami zielonymi,
- zarządu uzdrowiskami,
- usług pogrzebowych i utrzymania urządzeń cmentarnych,
- usług kulturalnych.

Organami przedsiębiorstwa państwowego są:
- naczelne oraz centralne organy administracji państwowej,
- Narodowy Bank Polski i banki państwowe,

Statut przedsiębiorstwa państwowego
Statut przedsiębiorstwa reguluje strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa oraz inne sprawy przewidziane w niniejszej ustawie. Statut uchwala ogólne zebranie pracowników na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa. Zatwierdzenia przez organ założycielski wymagają statuty następujących przedsiębiorstw państwowych:
- użyteczności publicznej,
- handlu zagranicznego,
- stacji radiowych i telewizyjnych, przemysłu teleelektronicznego, transportu samochodowego i budownictwa łączności,
- Państwowej Komunikacji Samochodowej oraz zakładów naprawczych taboru kolejowego.


Stowarzyszenia
Stowarzyszenie nie ma narzuconych celów działań. Zarówno swoje cele, programy działania, jak i struktury organizacyjne określa samodzielnie. Ponadto stowarzyszenie uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności. Działalność stowarzyszenia jest oparta na pracy społecznej członków. Jednakże do prowadzenia swych spraw (jak na przykład w kwestiach prawnych) stowarzyszenie może zatrudniać pracowników.
Co najmniej piętnaście osób, pragnących założyć stowarzyszenie musi się zebrać i uchwalić statut stowarzyszenia. Ponadto powinni oni wybierać

4. Definicje przedsiębiorstwa

Jednostka (podmiot) prowadząca działalność gospodarczą dążąca do zaspokojenia potrzeb innych podmiotów życia społ. przez wytwarzanie produktów i/lub świadczenie usług, przy czym jest ona motywowana chęcią uzyskania korzyści majątkowych i prowadzona samodzielnie na ryzyko właściciela/li.

5. Cechy przedsiębiorstwa

• Prowadzenie działalności w dłuższym okresie,

• Zaspokajanie swoją działalnością potrzeb innych podmiotów,

• Wymiana produktów/usług na zasadzie kupna-sprzedaży,

• Posiadanie określonych, ściśle wyodrębnionych zasobów,

• Samodzielność decyzyjna,

• Samofinansowanie przez racjonalność gospodarowania zasobami,

• Ma świadomość ponoszonych kosztów,

• Dąży do wypracowania przychodów,

• Powadzą działalność na swoje ryzyko,

• Ponosi odpowiedzialność karną za działanie niezgodne z prawem

6. Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa

Struktury organizacyjne

1. Definicje i istota struktur organizacyjnych

Struktura organizacyjna to pewien wzór relacji między pozycjami i człowiekiem w danej organizacji.

Struktura organizacyjna- to także ogół różnych zależności (np. funkcjonalnych, hierarchicznych) między poszczególnymi elementami (takimi jak stanowiska organizacyjne, komórki, jednostki) organizacji umożliwiających kierowanie organizacją. Istotą SO jest odpowiednie spojenie celów i zadań z ludźmi i sposobami oddziaływania na nich w procesach pracy, czyli utworzenie w organizacji pewnych części, a następnie powiązanie ich ze sobą, aby efektywniej nią kierować.

Analizę struktury organizacyjnej można rozpatrywać z punktu widzenia następujących czynników: 1). specjalizacji czynności - dotyczy ona podziału pracy na poszczególne zadania i łączenia tych zadań w jednostki robocze; 2). normalizacji czynności - odnosi się ona do procedur stosowanych przez organizację w celu zwiększenia możliwości przewidywania jej funkcjonowania oraz doprowadzenia do jednorodności i zwartości pracy; 3). koordynacji czynności - dotyczy procedur, które integrują funkcje działów w danej organizacji; 4). centralizacji i decentralizacji podejmowania decyzji - czynnik, który dotyczy lokalizacji uprawnień decyzyjnych; 5). wielkości jednostki roboczej - chodzi tutaj o liczbę pracowników w danej grupie roboczej.

Nie ma jednej stałej, najlepszej struktury dla danej organizacji. Będzie się ona zmieniać w czasie w miarę rozwoju organizacji.

2. Podział struktur organizacyjnych

Struktury organizacyjne (SO) można podzielić ze względu na: 1). więzi organizacyjne - stanowią one rodzaj stosunków między częściami organizacji (czyli ludźmi i składnikami zasobów rzeczowych), które wpływają na powodzenie i funkcjonowanie organizacji;

2). rozpiętość kierowania - określa ona maksymalną liczbę pracowników, którymi efektywnie może kierować jeden przełożony.

Podział ze względu na więzi organizacyjne:

Więzi organizacyjne wyrażają się przepływem informacji lub innych zasobów (np. zasileń pieniężnych) pomiędzy częściami organizacji. Wyróżniamy kilka podstawowych więzi organizacyjnych: 1). więź służbowa (inaczej hierarchiczna) - określa zależność przełożonego od podwładnego; 2). więź funkcjonalna - występuje między przełożonymi funkcjonalnymi (wydają oni decyzje w ramach określonych funkcji) albo między członem funkcjonalnie uzależniającym a członem funkcjonalnie uzależnionym; 3). więź techniczna -charakteryzuje się wzajemnym uzależnieniem członków zespołu przy wymianie zasileń

i informacji; 4). więź informacyjna - to jednostronne lub wzajemne informowanie się

o istniejącym stanie rzeczy lub jego zmianie.

Podział ze względu na rozpiętość kierowania: 1). smukłe - charakteryzują się dużą ilością szczebli kierowania i względnie małą rozpiętością kierowania; 2). płaskie - duża rozpiętość kierowania, niewiele szczebli pośrednich, szybkie procesy podejmowania decyzji;

Podział ze względu na przewagę określonego rodzaju więzi organizacyjnych: 1). liniowa - charakteryzuje się przewagą więzi służbowych; 2). liniowa wzbogacona doradcami funkcjonalnymi. Struktury liniowe charakteryzują się prostotą i pozwalają na lepsze zrozumienie zależności organizacyjnych. Ich główną zaletą jest jasno określona władza i odpowiedzialność. Największą zaś wadą jest brak możliwości pogłębienia specjalizacji wszystkimi aspektami zarządzania daną komórką; 3). funkcjonalna (hierarchiczna lub wspomagana) - jej istotą jest zapewnienie specjalizacji w realizacji określonych funkcji; jej zaletą jest dokonanie podziału pracy między kierowników, który w pełni odpowiada ich kwalifikacjom. Do wad można zaliczyć brak jedności rozkazodawstwa oraz spore trudności w koordynacji czynności kierowniczych; 4). sztabowa (sztabowo - liniowa) - dążenie do jedności rozkazodawstwa oraz specjalistycznego wsparcia dla zarządzania. Łączy ona zalety wyżej wymienionych typów struktur, a jej podstawową wadą jest częste występowanie w praktyce konfliktów miedzy poszczególnymi kierownikami.

3. Wykorzystanie rozpiętości kierowania

Możemy wyróżnić formalną, potencjalną i rzeczywistą rozpiętość kierowania. Formalna rozpiętość kierowania to liczba podwładnych formalnie bezpośrednio podległa jednemu przełożonemu. Potencjalna rozpiętość kierowania to liczba pracowników, którymi jedna osoba mogłaby kierować w danej sytuacji. Rzeczywista rozpiętość kierowania to osób, których pracą kieruje faktycznie jeden kierownik i przywódca. W teorii struktur wyodrębniono tak zwaną zasadę rozpiętości kierowania. Głosi ona iż w każdej konkretnej organizacji istnieje określona liczba podwładnych, którymi może sprawnie kierować jeden przełożony. Uważa się również, że im większe przedsiębiorstwo, tym większa liczba szczebli zarządzania, co z kolei wydłuża drogę komunikacji kierownika z bezpośrednimi wykonawcami.

4. Funkcje SO

Do najważniejszych funkcji struktur organizacyjnych można zaliczyć przede wszystkim to, że: 1). Struktury organizacyjne stanowią ramy działań organizacyjnych; 2). regulują działania poszczególnych pracowników i zespołów; 3). umożliwiają osiągniecie określonego poziomu realizacji potrzeb pracowników; 4). zapewniają efektywną realizację celów organizacji; 4)kształtują zależności hierarchiczne i funkcjonalne; 4). dzielą uprawnienia decyzyjne i odpowiedzialność.

5. Projektowanie struktur organizacyjnych

Treścią procesu projektowania SO jest przede wszystkim określenie elementów struktury i utworzenie hierarchii poprzez zgrupowanie stanowisk w komórki, tych ostatnich zaś

w większe jednostki. Ustala się również łączące je więzi. Wszystkim częściom organizacji przydziela się odpowiednie cele i zadania. Rozmieszcza się uprawnienia decyzyjne

i odpowiedzialność, a następnie formalizuje się procesy wykonawcze. Proces

projektowania obejmuje wszelkie zmiany tych parametrów.

7. Rodzaje polityk gospodarczych (dochodowa, budżetowa, pieniężna, fiskalna itp.)

Polityka gospodarcza - to subdyscyplina ekonomii opisująca i wyjaśniająca sposoby świadomego

oddziaływania państwa na gospodarkę, za pomocą określonych narzędzi i środków, dla osiągnięcia celów

założonych przez podmioty polityki gospodarczej (tj. władze), w oparciu o daną teorię ekonomiczną,

wewnętrznych (związanych z danym krajem) i zewnętrznych (poza nim).

POLITYKA MAKROEKONOMICZNA

• Polityka pieniężna- systematyczne działania mające na celu zapewnienie stabilności cen. Politykę

pieniężną państwa prowadzi bank centralny lub inna instytucja rządowa upoważniona do realizacji tej

funkcji. Oddziałuje ona na poziom podaży pieniądza oraz na kursy walutowe.

politykę pieniężną dzielimy na:

• Politykę restrykcyjną (twardą)

• Politykę ekspansywną (miękką)

Instytucje polityki pieniężnej w Polsce

• Narodowy Bank Polski (bank centralny),

• Rada Polityki Pieniężnej,

• Zarząd NBP,

• Komisja Nadzoru Finansowego,

• Polityka fiskalna - ogół działań państwa kształtujących budżet państwa poprzez zmiany we wpływach

(np. podatki, zadłużenia publicznego) i wydatkach państwa (np. subwencje, inwestycje państwowe,

itp.).

Działania te mają na celu zmniejszenie bezrobocia (wzrost aktywności gospodarczej) - mówimy wtedy

o polityce ekspansywnej lub ograniczenie inflacji - polityka restrykcyjna. W wykorzystaniu aktywnej

polityki fiskalnej pojawiają się pewne trudności, związane m.in. z opóźnieniem czasowym i niepewnością

jej skutków, a w odniesieniu do ekspansywnej polityki fiskalnej dodatkowym ograniczeniem może być

także deficyt budżetowy. Podstawową częścią składową polityki fiskalnej jest polityka podatkowa, określająca

cele poboru podatków oraz sposoby ich realizacji.

W efekcie polityka fiskalna działa poprzez proces kształtowania polityki pieniężnej i wydatków publicznych

w celu:

• łagodzenia wahań cykli koniunkturalnych

• utrzymania tendencji wzrostowej gospodarki przy wysokim zatrudnieniu, a niskiej i niezmiennej

inflacji (stabilizacja cen).

Polityka fiskalna dopomaga w stabilizacji gospodarki narodowej

• Polityka budżetowa - polega na regulacji wysokości oraz proporcji dochodów i wydatków budżetowych.

Obejmuje politykę podatkową oraz politykę wydatków budżetowych. Polityka budżetowa

wyodrębniana jest nie ze względu na specyfikę realizowanych celów, lecz ze względu na specyfikę środków,

którymi się posługuje. Jej cele muszą być zgodne z celami polityki gospodarczej i społecznej

państwa. Polityka budżetowa zajmuje się sposobami wykorzystania dochodów i wydatków publicznych

do realizacji stojących przed państwem zadań. Dochody i wydatki budżetowe wykorzystywane są do

zapewnienia wykonania określonych usług publicznych, ochrony istniejących instytucji polityczno-ustrojowych,

zapewnienia rozwoju i ochrony określonych dziedzin i form działalności gospodarczej i realizacji

określonych przemian w gospodarce. Głównym środkiem realizacji polityki budżetowej jest budżet

państwa.

politykę budżetową dzielimy na

• aktywną politykę budżetową

• pasywną politykę budżetową

• Polityka handlowa - ogół decyzji rządowych dotyczących odpłatnej wymiany dóbr i usług pomiędzy

państwami. Decyzje te bezpośrednio wpływają na oddziaływanie i kontrolę obrotów handlowych. W

polityce handlowej do osiągania planowanych celów stosuje się konkretne narzędzia - instrumenty:

• cło importowe

• ograniczenia ilościowe

• bariery pozataryfowe

• subwencje eksportowe

Podstawowe formy polityki handlowej

• Polityka wolnego handlu

• Polityka protekcjonizmu

• Polityka dochodowa - narzędzie uzupełniające politykę fiskalną oraz politykę pieniężną. Płace w gospodarce

rynkowej są jednym z głównych czynników kosztowych, dlatego też jako jedną z głównych metod

przeciwdziałania inflacji, a dokładniej inflacji podażowej staje się polityka dochodowa. Zmniejsza

ona oczekiwania inflacyjne, a tym samym oddziałuje na stopę procentową, porozumienia płacowe i inne

decyzje gospodarcze. Jest formą bezpośredniej ingerencji w proces ustalania wysokości płac i cen.

politykę dochodową dzielimy na

•Dobrowolna - zachęcanie przez rząd do nie podnoszenia cen i płac powyżej pewnego poziomu

•Ustawowa - przybiera formę ustawy, która zakazuje podwyżek płac lub cen powyżej pewnego poziomu

•Polityka kursu walutowego to całokształt działań instytucji publicznych związany z kształtowaniem

kursu walutowego oraz warunków działania rynku walutowego Od stosowanych zasad polityki kursu

walutowego zależny jest system walutowy określonego obszaru, a w konsekwencji reguły obrotu i wymienialności

walut. Jest ona realizowana w środowisku międzynarodowego systemu walutowego.

POLITYKA MIKROEKONOMICZNA

• Polityka przemysłowa - obejmująca całokształt środków i działań państwa mających na celu:

• zwiększanie zdolności konkurencyjnej przemysłu na rynkach zagranicznych

• stymulowanie zmian strukturalnych w przemyśle

• poprawę efektywności wykorzystania zasobów przez właściwą ich alokację

• pobudzanie aktywności innowacyjnej w przemyśle.

Jej realizacja pozwala na osiąganie korzyści efektywnościowych, jakie z jednej strony mogą być wynikiem

przesuwania zasobów do dziedzin o wyższej produktywności, z drugiej zaś na ograniczanie

kosztów dostosowań strukturalnych przez pomoc w rozwiązywaniu problemów gałęzi zagrożonych

upadkiem i łagodzeniu skutków społecznych z tym związanych.

• Polityka rolna - określająca zespół środków, regulacji i działań państwa mających na celu kształtowanie

rozmiarów produkcji rolnej i utrzymanie jej opłacalności, kreowanie przeobrażeń agrarnych

zmierzających do koncentracji i specjalizacji w rolnictwie, przyspieszanie postępu technicznego i agrotechnicznego

warunkującego efektywność rolnictwa oraz wpływanie na procesy demograficzne na wsi.

Polityka ta pełni dwie zasadnicze funkcje: ochronną i stymulującą rozwój, co znajduje wyraz w protekcjonizmie

i interwencjonizmie władz państwowych wobec rolnictwa.

8. Wpływ polityki gospodarczej na ekonomikę przedsiębiorstwa

Polityka gospodarcza dzieli się na: a) politykę makroekonomiczną b) politykę mikroekonomiczną

W zakres polityki makroekonomicznej wchodzą m.in.:

• polityka pieniężna

• polityka budżetowa, której częścią jest polityka fiskalna (finanse publiczne)

• polityka handlowa (handel zagraniczny), w tym m.in. polityka celna

Do polityk mikroekonomicznych najczęściej zalicza się:

• politykę przemysłową,

• politykę rolną.

Polityka gospodarcza operuje szeroką gamą ekonomicznych instrumentów. Taką rolę pełnią m.in. cła, podatki, subwencje, czy zmiana podaży pieniądza.

Polityka gospodarcza wyznacza sobie pewne cele, które zamierza osiągnąć.

Ogólne:

• zapewnienie suwerenności państwa

• sprawiedliwość

• postęp społeczny

• prawa człowieka

Ekonomiczne:

• pomnażanie bogactwa kraju

• powiększanie dobrobytu

• efektywne wykorzystanie zasobów oraz wzrost gospodarczy

• przemiany strukturalne

• równowaga gospodarcza

• wzrost przedsiębiorczości

• wzrost udziału w międzynarodowym podziale pracy

9. Rodzaje decyzji w przedsiębiorstwie

• produkcyjne

• finansowe i inwestycyjne

• marketingowe i handlowe

• kadrowe

• logistyczne

• techniczne i technologiczne

10. Warunki podejmowania decyzji (ryzyko, niepewność, nieokreśloność)

Decyzja(wg A. K. Koźmińskiego) - świadomy, nielosowy wybór jednego z rozpoznawanych i uznanych za możliwe wariantów przyszłego działania.

Mechanizmy podejmowania decyzji w organizacji - zasady, procedury, i praktyka podejmowania decyzji, czyli dokonywania wyboru przyszłego działania

Decydent - osoba lub grupa osób, które uczestniczą w procesie podejmowania decyzji i w różny sposób są obarczone odpowiedzialnością za podejmowane decyzje.

Warunki podejmowania decyzji - To:

Stan pewności - to sytuacja w której podejmujący decyzję, zna  z rozsądnym zakresem pewność, dostępne warianty wyboru oraz ich warunki.
Takie warunki występują bardzo rzadko z powodu złożoności i burzliwości współczesnego życia gospodarczego.

Stan ryzyka - to sytuacja w której dostępność poszczególnych możliwości i związanych z nią potencjalnych korzyści i koszty , są znane z pewnym szacunkowym prawdopodobieństwem. Menadżerowie muszą więc trafnie określić prawdopodobieństwo związane z każdym wariantem.

Stan niepewności - to sytuacja w której podejmujący decyzję nie zna wszystkich możliwości wyboru, ryzyka związanego z każdą z nich ani możliwych konsekwencji. Menadżerowie muszą więc pozyskać dużo informacji i podchodzić do sprawy w sposób logiczny i racjonalny. Ważną rolę odgrywa zatem intuicja i doświadczenie.

11. Rodzaje ryzyk w działalności gospodarczej

Ryzyko jest to określone zdarzenie powodujące określoną stratę, niebezpieczeństwo, prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia losowego.

Ryzyko działalności jest związane z działalnością operacyjną przedsiębiorstwa. Ten typ ryzyka związany jest ze stosunkiem kosztów stałych do kosztów zmiennych oraz wynikających z niego następstw dla zmienności przepływów gotówkowych netto przedsiębiorstwa.

W toku bieżącej działalności gospodarczej możemy natrafić na:

Ryzyko systematyczne - zwane inaczej rynkowym, wynika z ogólnych warunków otoczenia biznesu na najbardziej ogólnym poziomie. Co ważniejsze, nie podlega kontroli przez pojedynczy podmiot gospodarczy. Poziom tego rodzaju ryzyka kształtują czynniki społeczne, makroekonomiczne, prawne oraz polityczne. W ramach ryzyka rynkowego można zatem wymienić wiele ryzyk szczegółowych. Do najważniejszych należą:

• ryzyko polityczne - wynikające nie zawsze z trafnych decyzji władz ustawodawczych lub wykonawczych,

• ryzyko rynku - wynikające z aktualnej lub prognozowanej koniunktury panującej w danej branży,

• ryzyko walutowe - związane ze zmianą kursów, co przejawia się w okresowym wzroście lub osłabieniu waluty

narodowej,

• ryzyko siły nabywczej - związane przede wszystkim z inflacją oraz poziomem zamożności społeczeństwa,

• ryzyko stopy procentowej - wynikające ze zmian podstawowych stóp procentowych w kraju, powodujące zmiany zysków przedsiębiorstw oraz niestabilność wartości instrumentów finansowych opartych na stopie procentowej.

Wszystkie te rodzaje ryzyka wpływają bezpośrednio lub pośrednio na klimat gospodarczy oraz warunki prowadzenia działalności.

Najistotniejszą wspólną cechą charakterystyczną różnych ryzyk rynkowych jest brak możliwości ich ograniczenia czy wyeliminowania na poziomie pojedynczego podmiotu gospodarczego.

Ryzyko niesystematyczne - zwane również specyficznym, charakterystyczne jest dla poszczególnych podmiotów gospodarczych. Wiąże się bowiem z prowadzoną przez firmę działalnością operacyjną, inwestycyjną oraz finansową, a więc obszarami, które decydują o indywidualnych wynikach finansowych firmy, jej rentowności i płynności.

Stąd też, najistotniejszą cechą tego rodzaju ryzyka jest możliwość jego skutecznej eliminacji przez zarządzających przedsiębiorstwem. I tak wśród najważniejszych elementów kształtujących poziom tego ryzyka w danej firmie możemy wymienić:

• doświadczenie, umiejętności i trafność decyzji kierownictwa,

• dostępność surowców i materiałów do produkcji,

• zaangażowanie i umiejętności pracowników,

• konkurencję panującą w branży, w której funkcjonuje firma,

• atrakcyjność jakościową lub cenową oferowanych produktów lub usług.

Z punktu widzenia funkcjonowania danej firmy, ryzyko specyficzne dla niej możemy podzielić na ryzyko operacyjne i finansowe. Każde z nich będzie wiązało się odpowiednio z działalnością operacyjną oraz finansową firmy.

Ryzyko operacyjne (zwane często również ryzykiem handlowym) związane jest przede wszystkim z możliwością i umiejętnością aktywnego oddziaływania na sprzedaż, koszty wytwarzania i ceny produktów, poziom konkurencji, jakość zarządzania firmą, dywersyfikację dostawców i odbiorców.

Źródłem ryzyka operacyjnego firmy jest tzw. dźwignia operacyjna, czyli wpływ, jaki na zysk operacyjny przedsiębiorstwa wywiera każda zmiana wartości jego sprzedaży.

Jedną z miar ryzyka operacyjnego danej firmy może być zmienność zysku operacyjnego, a dokładniej rentowności na działalności operacyjnej w kolejnych latach lub kwartałach funkcjonowania firmy. W myśl zasady: im większe wahania tego wskaźnika, tym większe ryzyko operacyjne.

Ryzyko finansowe związane jest natomiast ze strukturą źródeł finansowania majątku firmy. Zwykle wzrost udziału środków obcych podwyższa jednocześnie ryzyko działalności danego przedsiębiorstwa, czyli czyni firmę mniej interesującym partnerem dla instytucji finansowych skłonnych do finansowania jej bieżącej lub długoterminowej działalności.

Źródłem ryzyka finansowego w działalności firmy jest tzw. dźwignia finansowa. Określa ona zależność pomiędzy wartością wypracowanego zysku operacyjnego, a wartością osiągniętego w tym samym czasie zysku netto. Innymi słowy - wskazuje, czy zaangażowane w firmie obce środki finansowe pozytywnie czy negatywnie wpływają na ostateczną rentowność przedsiębiorstwa.

Ryzyko całkowite można oszacować na podstawie ostatecznej analizy zależności między wartością sprzedaży, zysku operacyjnego oraz zysku netto. Jego skala wskazuje nam, w jakim stopniu wzrośnie zysk netto przedsiębiorstwa dzięki wzrostowi wartości sprzedaży przy uwzględnieniu przychodów i kosztów finansowych

12. Zachowania racjonalne/irracjonalne a podejmowanie decyzji gospodarczych

To ogólnie chodzi chyba, o podejmowanie dobrych i złych decyzji, ich zaplanowanie, tak aby przedsiębiorstwo nie ponosiło dużych strat i było na minusie, w tym pytaniu można lać wodę.

13. Racjonalny decydent

Decydent to pojęcie z zakresu teorii decyzji, oznaczające podmiot procesu decyzyjnego, czyli podmiot

dokonujący wyboru ostatecznego wariantu decyzji.

Decydentem może być na przykład:

• człowiek - np. my, kiedy zastanawiamy się w sklepie jaki prezent kupić

• grupa osób - np. rada miasta

• maszyna - np. sterownik ustalający optymalną temperaturę w piecu hutniczym

racjonalny

• oparty na najnowszych metodach naukowych, dających dobre efekty; przemyślany, rozsądny

• oparty na rozumie, kierujący się nim, wyrozumowany.

Racjonalny decydent

• zwraca uwagę nie tylko na wyniki, ale także na prawdopodobieństwa

• maksymalizuje oczekiwaną użyteczność

• dokonuje wyborów zgodnych z aksjomatami teorii użyteczności

Wybrane aksjomaty:

- spójność i stałość preferencji

- przechodniość preferencji

- warunek podstawialności

- warunek dominacji

14. Modele procesów podejmowania decyzji

Trzy modele podejmowania decyzji

• *formalny model racjonalny - poszukiwanie decyzji optymalnej lub najlepszej

• racjonalność decyzji-racjonalność formalna, czyli podjęcie decyzji zgodnie z procedurą

• - decyzja podejmowana jest fazowo: problemfaza przygotowawczaustalenie kryterium decyzyjnego i uporządkowanie wariantów decyzyjnych wg tego kryteriumfaza podjęcia decyzjifaza realizacji i kontroli

• *model ograniczonej racjonalności - poszukiwanie pierwszej decyzji zadowalającej

• decyzja zadowalająca - gdy istnieje kryterium określające minimum warunków zadowalającego w sferach uznanych przez decydentów za ważne oraz gdy któryś z uznanych wariantów decyzji odpowiada przyjętemu kryterium lub jest od niego lepszy.

Ograniczenia racjonalności

• subiektywne

• obiektywne

• strukturalne

• poznawcze

• motywacyjne

• kompetencyjne

• *model kosza na śmieci

Sekwencyjność podejmowania decyzji odrzucona. Czasami dopasowujemy problem do znalezionego wcześniej rozwiązania.

W ocenie decyzji podjętej wg tego modelu najważniejsza jest racjonalność rzeczowa działania.

Na elementy procesu decyzyjnego składają się:

• warunki

• decydent

• cele

• alternatywy

• kryterium wyboru

• relacje między alternatywami

• wybór

15. Model normatywny procesu podejmowania decyzji

Większość metod klasycznej teorii decyzji ma charakter normatywny, tzn. zajmuje się wyznaczeniem optymalnego rozwiązania przez idealnego decydenta, który całkowicie wykorzystuje dostępne mu informacje, wyznacza korzyści z perfekcyjną dokładnością i działa w pełni racjonalnie. Takie metody mają najczęściej ścisły związek z matematyką, statystyką, czy ekonomią. Celem jest wyznaczenie decyzji optymalnej, to znaczy przynoszącej największe korzyści lub minimalizującej stratę.

16. Wydatki w przedsiębiorstwie

Stan pewności - to sytuacja w której podejmujący decyzję, zna  z rozsądnym zakresem pewność, Przy określonych zasobach podstawowy cel przedsiębiorstwa, jakim jest maksymalizacja zysku, można osiągnąć, obniżając koszty. To dlatego kontrola kosztów jest najważniejszym obszarem zarządzania przedsiębiorstwem. Narzędziem do wykonania tego zadania jest rachunek kosztów.

Do kosztów zalicza się zużycie związane z normalną (zwykłą) działalnością podmiotu. Nie zalicza się natomiast zużycia spowodowanego zdarzeniami losowymi, które należy wykazywać jako straty nadzwyczajne. Występuje ścisła relacja między wydatkami i kosztami jednostek.

Wydatkiem jest każdy rozchód środków pieniężnych, niezależnie od celu tego rozchodu. Wzajemną relację pojęć koszt-wydatek można określić następująco: każdy koszt był, jest lub będzie się wiązał z wydatkiem, natomiast nie każdy wydatek będzie kosztem.

Należy pamiętać, że koszt może występować wcześniej, równolegle lub później niż wydatek. Koszty niebędące wydatkami to przede wszystkim amortyzacja z tytułu planowanych odpisów zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Koszty decydują bezpośrednio o wyniku finansowym prowadzonego przedsiębiorstwa i mają wpływ na sposób zagospodarowania ograniczonych zasobów. Koszty, jako wyodrębniona kategoria ekonomiczna, stanowią przedmiot opisu rachunku kosztów. Rachunek kosztów powinien dostarczyć informacji użytecznych do podejmowania decyzji oraz umożliwić kontrolę na wszystkich szczeblach zarządzania. Oprócz zadania informacyjnego (głównego) rachunek kosztów powinien spełniać wiele zadań szczegółowych. Najważniejsze zadania rachunku kosztów to:

• dostarczenie wiarygodnych danych potrzebnych do wykazania prawidłowego wyniku działalności jednostki za pomocą obliczania kosztów dotyczących przedmiotu sprzedaży, prawidłowej wyceny zapasów (przy zachowaniu zasad ostrożnej wyceny) materiałów, towarów, produkcji w toku i półfabrykatów oraz niesprzedanych produktów gotowych;

• ustalenie rentowności poszczególnych produktów gotowych lub ich grup oraz sporządzenie dla tych produktów jednostkowych kalkulacji;

• wykazanie przyczyn i miejsc powstawania odchyleń kosztów rzeczywistych od zamierzonego poziomu kosztów. Wielkościami odniesienia mogą być koszty planowane i koszty ubiegłego okresu poniesione przy analogicznej lub zbliżonej produkcji bądź koszty innych zakładów, również o zbliżonej lub analogicznej działalności oraz o zbliżonych warunkach organizacyjnych i technicznych;

• ustalenie kosztów w przekroju komórek organizacyjnych, ośrodków odpowiedzialności, a w ich ramach i pozycji rodzajowych, co umożliwia ocenę gospodarności pracy poszczególnych komórek jednostki gospodarczej;

• dostarczenie danych umożliwiających kontrolę technicznego przygotowania produkcji, ocenę efektywności konstrukcji, od której w poważnym stopniu zależą koszty produkowanych wyrobów oraz zastosowanej technologii;

• aktywne przeciwdziałanie marnotrawstwu drogą wstępnej kontroli zużycia oraz wykrywanie rezerw produkcyjnych, stopnia wykorzystania czasu pracy, surowców, odpadów itd.

17. Koszty w przedsiębiorstwie

Koszty obejmują wyrażone w pieniądzu zużycie czynników produkcji (przedmiotów pracy, środków pracy) oraz opłacenie czynnika ludzkiego, które mają charakter celowy, zaplanowany, zwracalny.

Koszty i straty zgodnie z ustawą o rachunkowości określa się jako uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia aktywów albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.

W jednostkach gospodarczych można wyodrębnić trzy grupy kosztów:

• Koszty działalności operacyjnej,

• Pozostałe koszty operacyjne,

• Koszty finansowe,

Klasyfikacje kosztów:

• Koszty rodzajowe - grupowane z punktu widzenia ich treści ekonomicznej.

• Koszty według miejsc powstania - grupowane według faz działalności: produkcja, zaopatrzenie, zbyt, obrót towarowy.

• Koszty według typów działalności - koszty działalności przemysłowej, budowlano-montażowej, handlowej, transportowej…

• Koszty bezpośrednie i pośrednie - wyodrębnienie ich następuje z punktu widzenia technicznej możliwości przyporządkowania kosztów do określonych miejsc powstania,

• Koszty stałe i zmienne - ich kształtowanie uzależnione jest od rozmiarów produkcji. Koszty zmienne ulegają wahaniom w zależności od wielkości produkcji. Koszty względnie stałe i niezależne od rozmiarów produkcji to amortyzacja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.

18. Źródła informacji do analiz ekonomiczno-finansowych

Ze względu na źródło pozyskania:
- wewnętrzne, generowane w ramach własnej organizacji, określające potencjał, warunki i reguły funkcjonowania przedsiębiorstwa;
- zewnętrzne, pochodzące z otoczenia przedsiębiorstwa, informujące o środowiskowych warunkach działania przedsiębiorstw, stwarzające przesłanki do podejmowania działań o strategicznym charakterze.
Ze względu na sposób uzyskania:
- pierwotne, uzyskiwane po raz pierwszy, gromadzone dla określonych problemów decyzyjnych, nieprzetworzone,
- wtórne, wcześniej zgromadzone i przetworzone, opracowane przez innych.
Ze względu na charakter podejmowanych decyzji:
- operacyjne, na potrzeby bieżącego zarządzania, dla rutynowych i powtarzających się problemów
- strategiczne, dla podejmowania decyzji o dłuższym niż operatywny horyzoncie czasowym.
Z analitycznego punktu widzenia szczególną przydatność mają następujące grupy informacji:
1. Podstawowa sprawozdawczość finansowa (bilans i rachunek strat i zysków, rachunek przepływów pieniężnych, miesięczne sprawozdanie o przychodach, kosztach i wyniku finansowym, informacja dodatkowa do sprawozdań).
2. Pozostała sprawozdawczość, sporządzana głównie na rzecz GUS.
3. Księgi rachunkowe przedsiębiorstwa, szczególnie zestawienia obrotów i sald na kontach syntetycznych.
4. Dokumenty dotyczące różnych obszarów funkcjonowania przedsiębiorstwa np. wykazy środków trwałych, tabele amortyzacyjne środków, zestawienia zapasów.
5. Oświadczenia podatkowe, sprawozdania i wnioski pokontrolne, wyniki inwentaryzacji.
Prace analityczne można podzielić na dwa etapy: 1 etap, po zebraniu odpowiednich danych opracowywane są tabele, które w mniej lub bardziej syntetycznym ujęciu, zależnie od potrzeb analitycznych, prezentują materiał liczbowy w wyróżnionych obszarach analizy. 2 etap analiza zjawisk i problemów ekonomicznych wynikających z tak skonstruowanych tabel oraz formułowanie uwag wniosków.

19. Podział rachunkowości

Rachunkowość - system ewidencjonowania, przetwarzania i przekazywania informacji gospodarczych,

ujmujący w postaci miernikowej procesy produkcji, dystrybucji spożycia i akumulacji.

RACHUNKOWOŚĆ

• księgowość

• kalkulacja

• sprawozdawczość finansowa

• interpretacja danych sprawozdawczych

Rachunkowość finansowa

dostarcza informacji prezentowanych

na zewnątrz

jednostki (np. dla kontrahentów,

banków, inwestorów

skarbu państwa)

Rachunkowość zarządcza

dostarcza informacji kierownictwu

jednostki dla potrzeb

podejmowania decyzji (np w

zakresie inwestowania, zaciągania

kredytów, szacowania

podatków)

20. Adresaci rachunkowości

21. Cele finansowe interesariuszy: przedsiębiorstwa, banków, klientów, akcjonariuszy, pracowników

22. Prawne podstawy rachunkowości finansowej

Do podstaw prawnych zaliczamy Ustawę o Rachunkowości z dn. 29 IX 1994

Oraz Ustawę z dn. 18 III 2008 o zmianie Ustawy o Rachunkowości

1. Krajowe Standardy Rachunkowości- bardzo szczegółowe, dokładnie precyzują co to są np. koszty

2. Międzynarodowe Standardy Rachunkowości MSR

3. Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej MSSF- ogólnie opisują

Sprawozdanie finansowe składa się:

• Z bilansu

• Rachunku zysków i strat

• Informacji dodatkowych obejmujących: wprowadzenie do spr. Finansowego oraz dodatkowe inf. i objaśnienia

23. Podstawowe sprawozdania finansowe

Sporządzanie sprawozdań finansowych należy do głównych zadań rachunkowości.

Sprawozdanie finansowe informuje o osiągniętych efektach ekonomiczno-finansowych przez jednostkę za określony rok obrotowy.

Do podstawowych sprawozdań finansowych zaliczamy:

1. Bilans,

2. Rachunek zysków i strat,

3. Rachunek przepływów pieniężnych,

4. Miesięczne sprawozdania finansowe

Bilans-dostarcza informacji służących ocenie dokonanych działań przez jednostkę oraz podejmowaniu decyzji dotyczących jej przyszłych zadań. Stanowi on zatem wartościowe zestawienie aktywów i pasywów sporządzone na określony dzień i w określonej formie.

W przypadku kontynuowania działalności przez jednostkę bilans końcowy staje się bilansem początkowym. Wzór bilansu określa ustawa o rachunkowości. Aktywa i pasywa usystematyzowane są w bilansie według odpowiedniej kolejności. Szeregowanie aktywów następuje w oparciu o zasadę wzrastającej płynności(możliwości spieniężenia), a szeregowanie pasywów dokonywane jest w oparciu o zasadę wzrastającej wymagalności w spłacie.

Bilans sporządzany jest według ustalonych reguł i zasad:

• Wyróżnienie aktywów i pasywów,

• Ujmowanie składników bilansowych tylko i wyłącznie w wyrażeniu pieniężnym,

• Sporządzanie na określoną datę(dzień bilansowy)|,

• Uwzględnienie tylko tych składników aktywów i pasywów, które były w dyspozycji jednostki w dniu bilansowym,

• Łączenie pozycji aktywów i pasywów w grupy o zbliżonej treści ekonomiczno-finansowej,

• Szeregowanie aktywów według kryterium płynności, a pasywów według kryterium wymagalności.

Rachunek zysków i strat- stanowi syntetyczne zestawienie elementów składających się na wynik finansowy jednostki za bieżący i poprzedni rok obrotowy.

Wykazuje się w nim oddzielnie przychody, koszty, zyski i straty oraz obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego w układzie pionowym, w którym przychody (zyski) korygowane są o odpowiednie pozycje kosztów.

Rachunek zysków i strat dostarcza informacji z zakresu poziomu zysku (straty) ze sprzedaży , zysku (straty) z działalności operacyjnej, zysku (straty) z działalności gospodarczej, zysku (straty) brutto, zysku (straty) netto.

Zysk (strata) jako wielkość finalna tej części sprawozdania finansowego powinna być wartościowo identyczna jak w bilansie w pozycji zysk (strata) netto.

Rachunek przepływów pieniężnych-umożliwia ocenę sytuacji finansowej jednostki pod kątem jej płynności, czyli zdolności płatniczej. W oparciu o rachunek przepływów można ocenić:

• Zmiany sytuacji finansowej jednostki wywołane przez przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej,

• Źródła dopływu środków i sposoby ich wykorzystania.

Miesięczne sprawozdania finansowe zawierają informacje dotyczące postępów finansowych i rzeczowych. Wskazują na podejmowane działania i ewentualnie wykryte nieprawidłowości wraz z działaniami podejmowanymi w celu ich usunięcia.

24. Aktywa i pasywa przedsiębiorstwa

Aktywa

Do prowadzenia działalności gospodarczej, wymagane są zasoby majątkowe. Występuje spora różnorodność środków gospodarczych np. budynki, zapasy towarów, środki służące do transportu, środki pieniężne czy środki na rozrachunkach.

Majątek przedsiębiorstwa można podzielić na majątek trwały oraz obrotowy. Majątek trwały, czyli długoterminowy, to środki o długi okresie użytkowania oraz związania z jednostką. Składniki majątku określane jako trwałe, zużywają się stopniowo w procesie gospodarczym, tracąc swą wartość oraz przydatność. Stanowią one najbardziej powszechną grupę składników majątku trwałego, są to środki trwałe.

Do majątku trwałego zalicza się przede wszystkim, rzeczowy aktywa trwałe, wartości niematerialne i prawne, inwestycje długoterminowe, należności długoterminowe. Środki trwałe, które wchodzą w skład rzeczowych aktywów trwałych to na przykłada grunty, budynki, lokale, urządzenia techniczne i maszyny czy środki transportu.

Aktywa majątku obrotowego stanowią zapasy, należności krótkoterminowe, inwestycje krótkoterminowe oraz krótkoterminowe rozliczenia między okresowe. Zapasy dzieli się ze względu na przeznaczanie, mamy więc zapasy, półprodukty i produkty w toku, produkty gotowe, towary oraz zaliczki na dostawy. Materiały są nabywane by stosować je w procesach produkcji i jest to robione na potrzeby własne przedsiębiorstwa. Półprodukty i produkty w toku to oczywiście nie zakończone wyroby bądź usługi. Do produktów gotowych zaliczamy wykonane we własnym zakresie i gotowe do sprzedaży produkty i usługi. Towary z kolei, to nabyte w celu sprzedaży w stanie przetworzonym, składniki majątku obrotowego.

Pasywa

Mówiąc o pasywach, warto wspomnieć, iż przedsiębiorstwo (jednostka gospodarcza), stanowiące podmiot rachunkowości, musi być wyodrębnione majątkowo. Znaczy to, iż właściciel musi oddzielić swój majątek od majątku przedsiębiorstwa.

Jednostka gospodarcza musi wykazać i określić co do wartości źródła finansowania aktywów. Źródła te określane mianem kapitału, w zależności od podmiotów, które je przekazały rozróżniamy kapitał obcy (przekazany przez osoby obce) oraz kapitał własny (pochodzi od właścicieli jednostki bądź wypracowany przez jednostkę).

Kapitał własny określa udział finansowy właścicieli w jednostce, co często przekłada się na kontrolę nad jednostką. Kapitał własny to prawa podmiotowe właścicieli do majątku jednostki, proporcjonalne do wniesionego kapitału własnego.

Kapitał własny dzieli się na wkład własny właścicieli oraz na kapitał wypracowany przez jednostkę, pozostawiony do jej dyspozycji (kapitał zapasowy, nie podzielony zysk).Kapitał obcy stanowią zobowiązania zaciągnięte przez jednostkę na sfinansowanie przeszłej działalności. Są to obce źródła finansowania aktywów jednostki, które zostały przekazane do jej dyspozycji na określony czas. Po upływie tego czasu, jednostka jest zobowiązana wywiązać się z zaciągniętych zobowiązań. Kapitał obcy dzielimy na kredyty bankowe, pożyczki, zobowiązania handlowe, zobowiązania z tytułu podatków itp.

25. Analiza bilansu jako źródło tworzenia strategii przedsiębiorstwa

Można powiedzieć, że strategia jest to naczelna orientacja gospodarcza, społeczna, która wskazuje główny

kierunek działania. Jest wytyczną postępowania kierownictwa w określonych sytuacjach jakie zachodzą

w otoczeniu i przy uwzględnieniu własnego potencjału kadrowego, organizacyjnego, finansowego i

techniczno-produkcyjngo.

Strategia zarządzania podmiotami gospodarczymi :

• przedstawia cele ogólne i cele cząstkowe szczególnego znaczenia, a więc te, które rozstrzygają o tworzeniu,

funkcjonowaniu i rozwoju przedsiębiorstwa jako całości

• jest zdeterminowana przez otoczenie i przez czynniki wewnętrzne

• uwzględnia poziom organizacyjno- techniczny i zasoby konkurencji

• jest wyrażona w formie programów i planów dotyczących działalności globalnej lub jakiejś funkcji

przedsiębiorstwa

• jest określona w elastycznym horyzoncie planowania

• podlega ocenie przez zastosowanie określonych kryteriów efektywności

Analiza bilansu stosowana jest do pomiaru efektywności i oceny koordynacji finansowej firmy. Dostarcza

nam ona następujących narzędzi:

• wskaźniki płynności - charakteryzują zdolność przedsiębiorstwa do regulowania krótkookresowych

zobowiązań. Są one równocześnie miarą bieżącego ryzyka finansowego, czyli zdolności firmy do pokrycia

bieżących zobowiązań.

• wskaźniki wspomagania finansowego, (wskaźnikami zadłużenia) pokazują relację kapitału obcego

do kapitału własnego oraz zdolność firmy do obsługi stałych obciążeń

• wskaźniki aktywności (sprawności działania) informują, jak przedsiębiorstwo efektywnie i sprawnie

używa swoich zasobów tzn środków trwałych i obrotowych.

• wskaźniki zyskowności (rentowności) najważniejsze mierniki oceny działalności kierownictwa przedsiębiorstwa.

Na ich poziom wpływa bowiem całokształt różnych zjawisk zachodzących w przedsiębiorstwie.

Są to

• stopa rentowności netto - ilustruje efektywność sprzedaży,

• zwrot z inwestycji - wskazuje jak kierownictwo firmy efektywnie zarządza aktywami,

• zwrot z kapitału - wskazuje na sprawność funkcjonowania i potencjalne możliwości wzrostu spółki

akcyjnej

Wskaźniki te jednak nie mogą stanowić podstawy do oceny określonego przedsiębiorstwa, dopóki nie

porówna się jego zmiany w czasie. Porównanie zmian wskaźników z kilku lat pozwala na uzyskanie

dynamicznego obszaru funkcjonowania firmy. Warto porównać wartości wskaźników ze wskaźnikami

innych firm o zbliżonym profilu działalności lub średnimi wynikami z branży.

Posługując się wyżej wymienionymi wskaźnikami i porównując je do wyników z poprzednich lat, kierownictwo

przedsiębiorstwa może ustalić na jakim etapie rozwoju znajduje się firma, jakie są jej

priorytety, a co trzeba poprawić. Można nadać główny kierunek w którym ma podążać dane przedsiębiorstwo.

dzięki analizie bilansu można planować ile pieniędzy można zainwestować i w co, które sektory

należy poprawić bo np nie przynoszą zysku. No i ogólnie coś jeszcze trzeba dosciemniać lejąc wodę i

powtarzając to samo w kółko innymi słowami, jak to na „ścisłym” przedmiocie.

26. Tworzenie wyniku w rachunku zysków i strat

Rachunek wyników może być sporządzany na dwa sposoby:

• wariant kalkulacyjny

• wariant porównawczy

Różnią się one pomiędzy sobą sposobem ujmowania kosztów wytworzenia wyrobów ponoszonych przez jednostkę, co jest wynikiem przyjętego sposobu ewidencji księgowej tzw. wariantów.

WARIANT KALKULACYJNY

WARIANT PORÓWNAWCZY

A. Przychody ze sprzedaży towarów i produktów I. przychody ze sprzedaży towarów i materiałów II. Przychody ze sprzedaży produktów B. koszty sprzedanych towarów i produktów I. wartość sprzedanych towarów i materiałów II. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów C. Zysk/strata brutto ze sprzedaży (A-B) D. Koszt sprzedaży E. Koszty ogólnego zarządu F. Zysk/strata ze sprzedaży (C-D-E) G. Pozostałe przychody operacyjne I. Przychody ze sprzedaży składników majątku trwałego II. Dotacje III. Pozostałe przychody operacyjne H. Pozostałe koszty operacyjne I. Wartość sprzedanych składników majątku trwałego II. Pozostałe przychody operacyjne I. Zysk/strata na działalności operacyjnej (F+G-H) J. Przychody finansowe I. Dywidendy z tytułu udziałów - w tym od jednostek zależnych i stowarzyszonych II. Odsetki uzyskane III. Pozostałe K. Koszty finansowe I. Odpisy aktualizujące wartość finansowego majątku trwałego oraz krótkoterminowych papierów wartościowych II. Odsetki do zapłacenia - w tym dla jednostek zależnych i stowarzyszonych III. Pozostałe L. Zysk/ strata brutto na działalności gospodarczej (I+J-K) M. Zyski nadzwyczajne N. Straty nadzwyczajne O. Zysk/strata brutto (L+M-N) P. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego I. Podatek dochodowy od osób prawnych lub osób fizycznych II. Pozostałe obowiązkowe obciążenia R. Zysk/strata netto (O-P)

A. przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi I. Przychody ze sprzedaży produktów II. Zmiana stanu produktów (zwiększenie - wartość dodatnia; zmniejszenia - wartość ujemna) III. Przychód ze sprzedaży towarów i materiałów IV. koszty wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki B. koszty działalności operacyjnej I. Wartość sprzedanych towarów i materiałów II. Zużycie materiałów i energii III. Usługi obce IV. podatki i opłaty V. wynagrodzenia VI. Świadczenia na rzecz pracowników VII. Amortyzacja VIII. Pozostałe C. Zysk/strata (A-B) D. Pozostałe przychody operacyjne I. Przychody ze sprzedaży składników majątku trwałego II. Dotacje III. Pozostałe przychody operacyjne E. Pozostałe koszty operacyjne I. Wartość sprzedanych składników majątku trwałego II. Pozostałe koszty operacyjne F. Zysk/ strata na działalności operacyjnej (C+D-E) G. Przychody finansowe I. Dywidendy z tytułu działalności - w tym od jednostek zależnych i stowarzyszonych II. Odsetki uzyskane III. Pozostałe H. Koszty finansowe. I. Odpisy aktualizujące wartość finansowego majątku trwałego oraz krótkoterminowych papierów wartościowych II. Odsetki do zapłacenia - w tym dla jednostek zależnych i stowarzyszonych III. Pozostałe I. Zysk/strata brutto na działalności gospodarczej (F+G-H) J. Zyski nadzwyczajne K. Straty nadzwyczajne L. Zysk/strata brutto (I+J-K) M. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego I. Podatek dochodowy od osób prawnych lub osób fizycznych II. Pozostałe obowiązkowe obciążenia N. Zysk/strata netto (L-M)

27. Rodzaje działalności w rachunku przepływów pieniężnych

Rachunek przepływów pieniężnych wchodzi w skład sprawozdania finansowego. Jego nazwa znana jest również jako sprawozdanie z przepływów pieniężnych, lub cash flow - z języka angielskiego.

Jest on sporządzany przez osoby, które badają roczne sprawozdanie finansowe.

Badanie sprawozdania finansowego polega na jego kontroli przeprowadzonej przez osobę posiadającą uprawnienia biegłego rewidenta.

Rachunek ten powinien mieć na celu udostępnienie informacji na temat płynności finansowej. Ważnym elementem jest pokazanie aktywności jednostki w ściąganiu należności i zdolność do spłaty zobowiązań.

Sporządzony jest w formie zestawienia, które prezentuje obieg środków pieniężnych danym przedsiębiorstwie. Może być sporządzony na dwa sposoby: metodą bezpośrednią i pośrednią.

Metoda bezpośrednia polega na analizie wszystkich wpływów i wpływów środków pieniężnych z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej. Natomiast metoda pośrednia koryguje zysk netto w taki sposób, aby został on sprowadzony do zmian netto w środkach pieniężnych na skutek działalności operacyjnej, z uwzględnieniem wszystkich wpływów i wpływów z działalności inwestycyjnej i finansowej.

	Działalność operacyjna	Działalność inwestycyjna	Działalność finansowa
Wpływy	1. Sprzedaż	1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne 3. Z aktywów finansowych, w tym: a) w jednostkach powiązanych b) w pozostałych jednostkach -zbycie aktywów finansowych, -dywidendy i udziały w zyskach -spłata udzielonych pożyczek długoterminowych -odsetki -inne wpływy z aktywów finansowych	1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału 2. Kredyty i pożyczki 3. Emisja dłużnych papierów wartościowych
Wydatki	1. Dostawy i usługi 2. Wynagrodzenia netto 3. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenia 4. Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym	1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne 3. Na aktywa finansowe, w tym: a) w jednostkach powiązanych b) w pozostałych jednostkach -nabycie aktywów finansowych -udzielone pożyczki długoterminowe	1.Nabycie udziałów (akcji) własnych 2.Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli 3. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku 4.Spłaty kredytów i pożyczek 5.Wykup dłużnych papierów wartościowych. 6.Z tytułu innych zobowiązań finansowych 7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego 8. Odsetki

28. Grupy wskaźników w analizie ekonomicznej

Analiza ekonomiczna przedstawia prawdziwy obraz firmy, jest obiektywna.

Dzieli się na Analizę techniczno-ekonomiczną ( jakość produktów, ilość produktów, analiza maszyn, urządzeń) oraz Analizę finansową ( np. czy przedsiębiorstwo ma kapitał na wprowadzanie innowacji)

Analiza ekonomiczna jako dyscyplina naukowa jest zespołem metod umożliwiających stawianie diagnoz gospodarczych w jednostkach organizacyjnych różnych szczebli zarządzania (w wyodrębnionych układach organizacyjnych). Często prze4z analizę rozumie się opracowanie diagnostyczne (dokument) lub czynności zmierzające do postawienia diagnozy gospodarczej.
Analizę ekonomiczną można przeprowadzać w zakładzie czy przedsiębiorstwie. Może ona obejmować działanie jednostki określonej organizacji przemysłowej lub jednostek w niej zrzeszonych. Inne mogą być zakres i metoda analizy przedsiębiorstwa przeprowadzonej na użytek wewnętrzny, inne na użytek jednostki nadrzędnej, a jeszcze inne na użytek organizacji współpracujących. Wynika to z odmienności sfer zainteresowania i zakresu decyzji różnych szczebli. Badania tego typu można też prowadzić w niższych układach organizacyjnych, jak wydział, oddział czy brygada, jednak wówczas rozszerzy się zakres informacji technicznych i organizacyjnych, a będzie znacznie ograniczony zakres informacji ekonomicznych, bowiem są one dostosowane do jednostek działających na zasadach rozrachunku gospodarczego. Analiza na niższych szczeblach ma więc charakter techniczno organizacyjny.
Informacje opracowane w wyniku przeprowadzonej analizy są podstawą wartościowania zjawisk na potrzeby podejmowania decyzji gospodarczych.
Analiza sporządzana na użytek wewnętrzny przedsiębiorstwa pomaga w ustaleniu dróg postępowania w przyszłości i w ocenie decyzji będących w trakcie realizacji lub wykonanych. Analiza sporządzana dla jednostek nadrzędnych umożliwia podejmowanie decyzji w szerszej skali, np. w sprawach inwestycji, rozmieszczenia zasobów i siły roboczej, uruchomienia lub ograniczenia produkcji. Informacje uzyskane w wyniku analizy dają również podstawę do oceny działalności podległych przedsiębiorstw, przy czym ocena ta jest zwykle powiązana z różnymi formami zachęty materialnej opartej na syntetycznych wskaźnikach ekonomicznych.
Analiza sporządzana na użytek organizacji współpracujących z przedsiębiorstwem, np. utrzymujących kontakty handlowe lub finansowe, daje możliwości pośredniego oddziaływania na jego decyzje. Organizacje te mogą np. wpływać na wysokość zasobów przedsiębiorstwa przez ograniczenie czy rozszerzenie kredytów, na koszty wytwarzania przez akceptowanie lub zatwierdzanie ceny wyrobów, a na asortyment produkcji przez umowy na dostawy wyrobów gotowych.

Cele analizy ekonomicznej:

-przedstawienie prawdziwego obrazu firmy

-ocena sytuacji finansowej i osiągalnych wyników

- optymalizacja podejmowanych decyzji

- prognozowanie przyszłości

Grupy wskaźników

-płynności

-sprawności(szybkość obrotu, aktywności)

-zadłużenie(długu, straty kapitału finansowego)

-rentowności

-rynku kapitałowego

29. Podstawowe funkcja zarządzania

Zarządzanie jest to proces koordynowania różnych zasobów dla osiągnięcia celu przedsiębiorstwa. Istotą tego jest (funkcje):

1. Planowanie,

2. Organizowanie,

3. Zatrudnianie i motywowanie,

4. Kontrolowanie realizacji celów.

Polega na ustalaniu celów i zadań przedsiębiorstwa oraz określaniu i kontroli środków realizacji tych celów i ich wykorzystaniu.

Planowanie-jest to wyznaczanie celów i sposobów ich realizacji oraz przyszłych kierunków działania przedsiębiorstwa oraz środków i narzędzi do ich kontrolowania i wykonywania. Powinno charakteryzować się cechami:

• Celowość,

• Wykonalność,

• Zgodność wewnętrzna,

• Racjonalność,

• Wielowariantowość,

• Zupełność,

• Operatywność.

Organizowanie-jest to proces polegający na kształtowaniu stosunków pomiędzy elementami przedsiębiorstwa oraz między elementami przedsiębiorstwa a przedsiębiorstwem jako całości.

Zatrudnianie i motywowanie- określa, w jaki sposób kierownik powinien kierować

podwładnymi, a także jego stosunki z pracującymi dla niego ludźmi. Jego zadaniem jest zachęcanie do wspólnego wykonywania potrzebnych zadań i wspólnego osiągania celów wytyczonych w funkcjach planowania i organizowania. Odpowiednia atmosfera ułatwia pracownikom możliwie najefektywniejsze wykonywanie pracy.

Kontrolowanie-końcowa faza zarządzania, proces zmierzający do zapewniania, aby rzeczywiste działania były zgodne z planowanymi. Jest to obserwacja i systematyczne wprowadzanie korekt do bieżących działań dla ułatwienia realizacji celów. W sytuacji, gdy jakaś część organizacji nie działa zgodnie z założeniami, zadaniem kierownika jest identyfikacja przyczyny takiej sytuacji oraz natychmiastowe wszczęcie postępowania naprawczego mającego na celu poprawę stanu organizacji. Kontrola niezbędna jest w sytuacjach zmiany otoczenia przedsiębiorstwa, złożoności organizacji, nieuchronności błędów. Spełnia wiele ważnych funkcji:

• porównuje rzeczywiste wyniki z planowanymi,

• koryguje błędy,

• wpływa na kształt przyszłych działań

30. Podejścia przekrojowe w zarządzaniu przedsiębiorstwem

Logistyka jest terminem opisującym proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców, materiałów, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta. Działania logistyczne mogą obejmować (choć nie muszą się do nich ograniczać): obsługę klienta, prognozowanie popytu, przepływ informacji, kontrolę zapasów, czynności manipulacyjne, realizowanie zamówień, czynności reparacyjne i zaopatrywanie w części, lokalizację zakładów produkcyjnych i składów, procesy zaopatrzeniowe, pakowanie, obsługę zwrotów, gospodarowanie odpadami, transport i składowanie.

Uproszczoną definicję przedstawia reguła "7R" (ang.) w Polsce przetłumaczona na 7W - right product (właściwy produkt), right quantity (właściwa ilość), right value (właściwa wartość), right place (właściwe miejsce), right time (właściwy czas), right customer (właściwy klient), right price (właściwa cena). Mówi się również o formule 4C związnej z klientem (customer): jego potrzeby, koszty, wygoda zakupu, dostarczone informacje.

W ramach przedsiębiorstwa mówi się o systemie logistycznym.

Głównym celem działań logistycznych jest maksymalizacja zysków i minimalizacja kosztów, poprzez integrowanie poszczególnych elementów podmiotu, w którym działa. Podejście logistyczne można podzielić na dwa typy: - podejście klasyczne (patrzenie na interesy poszczególnych elementów z osobna) - podejście integracyjne (całościowe) patrzenie przez pryzmat całości.

- 20 -

GUS administracja

Urząd skarbowy

Raporty specjalne

Raporty podatkowe

Menagerowie

Dane i raporty dla menagerów

Księgowość

Raporty finansowe

Dyrekcja Inwestorzy Głowni klienci Związki zawodowe Administracja rządowa Społeczeństwo

Planowanie

Kontrola

Organizowanie

Zatrudnianie

---