WYKRES ŁUKU GOTYCKIEGO I STRZAŁKOWEGO TORU RUCHÓW ŻUCHWY

Polega on na wykonaniu graficznej rejestracji poziomych ruchów żuchwy, które w warunkach prawidłowych tworzą wykres zwany łukiem gotyckim lub punktem strzały. W celu zarejestrowania poziomych ruchów żuchwy, po ustaleniu wysokości zwarcia, w górny wzornik montuje się metalowy rylec, pełniący rolę pisaka. Naprzeciw, w dolnym wzorniku, osadza się płytkę pokrytą woskiem lub specjalną kredką. Po wprowadzeniu tak uzupełnionych wzorników, poleca się pacjentowi wykonywa nie ruchów doprzednich, to tyłu i na boki. Odbiciem tych ruchów na płytce będzie wykres przypominający łuk gotycki lub ostrze strzały.

Do wykreślenia łuku gotyckiego można użyć przyrządu Bóttgiera lub opracowanego przez Kleinrok urządzenia zwanego funkcjografem. Wierzchołek łuku gotyckiego wskazuje najbardziej dotylne położenie żuchwy, co umożliwia usytuowanie żuchwy w najbardziej dotylnym położeniu w stosunku do szczęki, czyli w położeniu więzadłowym. Z uwagi na to, że położenie więzadłowe jest tylko w rzadkich przypadkach (około 10%) wygodne dla pacjentów, rutynowe postępowanie polega na przesunięciu punktu oznaczającego wierzchołek łuku gotyckiego na 1 mm do przodu w celu usytuowania żuchwy w położeniu mięśniowym (nawykowym), jako najczęściej spotykanym. Przenoszenie tak zestawionych modeli górnego i dolnego do artykulatora jest czynnością stosunkowo prostą.

Wykres cyklu ruchu w płaszczyźnie strzałkowej może być przedstawiony, gdy patrzymy na badaną osobę z boku, a wykres jest śladem ruchu punktu zlokalizowanego pomiędzy siekaczami centralnymi żuchwy. Ruch żuchwy rozpoczyna się w jej najbardziej cofniętej pozycji - relacji centralnej, tuż przed położeniem zębów w MIP (pozycja maksymalnego zaguzkowania w punkcie wyjściowym). Następnie z zębami w lekkim zwarciu żuchwa przesuwa się do swojej najbardziej do przodu wysuniętej pozycji i od tego punktu dąży do maksymalnego obniżenia, skąd unosi się w pozycji najbardziej tylnej do punktu CR, aż do lekkiego zwarcia zębów. Ostatecznie żuchwa (z lekko zwartymi zębami) wraca do punktu MIP.

Analizując wykres cyklu ruchu w płaszczyźnie strzałkowej na rysunku B, należy zacząć w najbardziej cofniętej pozycji żuchwy (relacji centralnej). Z powodu niewielkiego kontaktu zbaczającego, żuchwa kieruje się do przodu i nieco ku górze do MIP. Z zębami w lekkim zwarciu żuchwa kontynuuje ruch do przodu, do osiągnięcia maksymalnej protruzji, początkowo kierując się do dołu z powodu zachodzenia siekaczy (zgryz prawidłowy), gdzie powierzchnia językowa siekaczy szczęki kieruje żuchwę ku dołowi, a następnie poza zakresem kontaktu brzegów siecznych górnych i dolnych siekaczy kieruje się do przodu i ku górze do najbardziej wysuniętej do przodu pozycji. Pozostając w protruzji, żuchwa obniża się do maksymalnych 51mm. Od tego punktu żuchwa unosi się, stale się cofając i ostatecznie wraca do punktu wyjściowego (MIP). Z wykresu cyklu ruchu możemy odczytać, że w tym przypadku rotacja cofniętej żuchwy otwiera jamę ustną do 30 mm między siekaczami w ruchu zawiasowym, po którym nastąpi ruch posuwisty do przodu.

Natomiast na szkicu cyklu ruchu w płaszczyźnie czołowej na rysunku A - od punktu MIP należy poruszać się zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Żuchwa z lekko zwartymi zębami najpierw przesuwa się bocznie w lewą stronę pacjenta tak daleko, jak to jest możliwe. Wykres przedstawia stopień zachodzenia kłów, który powoduje, że podczas ruchu bocznego żuchwa kieruje się w dół do zwarcia wolnych brzegów obu kłów, przesuwając się dalej w kierunku bocznym; po przekroczeniu granicy kontaktu obu kłów żuchwa kieruje się ku górze. Następnie po uzyskaniu najbardziej bocznego położenia po stronie lewej, kieruje się ku dołowi do zwarcia 30 mm, wówczas zmienia kierunek i przesuwa się przyśrodkowo, osiągając maksymalne rozwarcie 51 mm. Od tego punktu żuchwa zaczyna unosić się ku górze i kieruje się w stronę prawą pacjenta tak daleko, jak to możliwe. Ostatecznie po uzyskaniu maksymalnego bocznego położenia po stronie prawej zęby przesuwają się do tyłu i ku górze (z powodu zachodzenia kłów) do pozycji maksymalnego zaguzkowania w punkcie wyjściowym (MIP).

---