Normy Okluzji W2

Elementy stawu s-ż

Powierzchnia stawowa kości skroniowej

Głowa wyrostka kłykciowego żuchwy

Chrząstka śródstawowa

Torebka stawowa wraz z więzadłami

bocznym

skroniowo-żuchwowym

rylcowo-żuchwowym

klinowo-żuchwowym

Krążek stawowy - prawidłowo - na głowie żuchwy, symetrycznie; nieprawidłowe położenia - doprzednie, tylno-boczne

Więzadła stawu s-ż

1. skroniowo-żuchwowe

• rozpina się szeroko na podst. wyrostka jarzmowego

• zwężając przyczepia się do bocznej i tylnej szyjki wyrostka kłykciowego

• właściwe ma 2 pasma

• zasadnicze- szersze, boczne, mocniejsze

• słabsze bardziej przyśrodkowo, głębsze

1. klinowo-żuchwowe

• rozpina się od kości klinowej w okolicy szczeliny skalisto-bębenkowej

• skośnie jednolitym pasmem do pow. zewn. żuchwy ( niekiedy przyczepia się w okolicy języczka żuchwy)

2. rylcowo-żuchwowe

• przyczep dolny (końcowy) na kącie żuchwy między m. żwaczem a skrzydłowym przyśrodkowym

• tkliwe więzadło- szczególnie wyczuwamy gdy mamy dyslokacje krążka stawowego w kierunku bocznym

WSZYSTKIE ONE WZMACNIAJĄ TOREBKĘ STAW. (ma ona stożkowaty kształt, obejmuje głowę żuchwy na wysokości jej szyjki

Torebka stawowa (capsula articularis) jest przytwierdzona do kości wzdłuż brzegu powierzchni stawowych dołka i guzka stawowego. Przyczepia się ona do dolnej części głowy żuchwy oraz do górnej części jej szyjki. Zaokrąglony brzeg krążka jest tak połączony z torebką, że oba piętra stawu są całkowicie od siebie oddzielone.

Zarówno przednia jak i tylna część torebki stawowej zawiera głównie luźna tkankę łączną, która umożliwia zwichnięcie głowy bez przerwania torebki (znacznie grubsza torebka jest z tyłu).

Schemat działania mięśni żucia

Mięsień żwacz (musculus masseter)

początek: kość jarzmowa i łuk jarzmowy

koniec: okolica kąta żuchwy po stronie zewnętrznej , guzowatość żwaczowa

Jest to silny, prostokątny mięsień dzielący się na trzy warstwy: (inaczej działające; odpowiadają za inny ruch żuchwy)

-powierzchowna: początek na dolnym brzegu łuku i kości jarzmowej

-głęboka: początek na tylnej części łuku jarzmowego

-najgłębsza

Czynność:

-unosi żuchwę( powierzchowna warstwa wywiera nacisk prostopadły do powierzchni zgryzowej)

-jednostronny skurcz obraca żuchwę nieco na zewnątrz (w swoją stronę)

-warstwa głęboka cofa wysuniętą żuchwę

Unerwienie: nerw żwaczowy - od trzeciej gałęzi nerwu V

Mięsień skroniowy (musculus temporalis)

początek: wachlarzowato na płaszczyźnie skroniowej ograniczonej od przodu, góry i tyłu przez kresę skroniową dolną a od góry przez grzebień skroniowy

koniec: wyrostek dziobiasty żuchwy, gdzie dzieli się na 2 warstwy

*dwa ścięgna- powierzchowne i głębokie

Czynność:

-unosi żuchwę zaciskając zęby

-włókna tylne cofają wysuniętą żuchwę

Unerwienie: nerwy skroniowe głębokie nerwu V₃

Mięsień skrzydłowy przyśrodkowy (musculus pterygoideus medialis)

początek: dół skrzydłowy utworzony przez obydwie blaszki wyrostka skrzydłowatego, dolna powierzchnia wyrostka piramidowego kości podniebiennej i mały odcinek szczęki (guz szczęki)

koniec: wewnętrzna powierzchnia gałęzi żuchwy w okolicy kąta na guzowatości skrzydłowej

Czynność: unosi żuchwę i obraca nieco na zewnątrz (tak samo jak żwacz)

Unerwienie: nerw skrzydłowy przyśrodkowy (V₃)

Mięsień skrzydłowy boczny (musculus pterygoideus lateralis)

początek:

-głowa górna: grzebień podskroniowy i powierzchnia skroniowa skrzydła większego kości klinowej

-głowa dolna: zewnętrzna powierzchnia blaszki bocznej wyrostka skrzydłowego kości klinowej i powierzchnia podskroniowa szczęki

koniec: dwie głowy przyczepiają się do torebki stawowej stawu skroniowo-żuchwowego oraz do dołka skrzydłowego poniżej głowy żuchwy

Mięsień ten jest bezpośrednio połączony ze stawem skroniowo-żuchwowym

Czynność:

-skurcz jednostronny wykonuje ruch żuchwy w stronę przeciwną

-równoczesny skurcz obu mięśni wysuwa żuchwę

Unerwienie: nerw skrzydłowy boczny (V₃)

Mięśnie nadgnykowe - należą do mięśni szyi, przyczepiają się do kości gnykowej i żuchwy, powstają:

-z pierwszego łuku skrzelowego: mięśnie dna jamy ustnej (mięsień żuchwowo-gnykowy, przedni brzusiec mięśnia dwubrzuścowego) unerwione przez nerw V₃

-z drugiego łuku skrzelowego: mięsień rylcowo-gnykowy i tylny brzusiec mięśnia dwubrzuścowego, unerwione przez nerw VII

-z wyrostków brzusznych miotomów: mięsień bródkowo-gnykowy unerwiony przez splot szyjny

Mięsień dwubrzuścowy (musculus digastricus)

brzusiec tylny:

-początek: wcięcie sutkowe kości skroniowej

-koniec: ścięgno pośrednie przyczepia się w miejscu połączenia rogów większych kości gnykowej z jej trzonem

brzusiec przedni:

-początek: ścięgno przednie w miejscu połączenia rogów większych kości gnykowej z trzonem

-koniec: dół dwubrzuścowy żuchwy

Czynność:

-unieruchomiona żuchwa - unosi kość gnykową oraz krtań (połykanie)

-unieruchomiona kość gnykowa - obniża żuchwę

Unerwienie:

-brzusiec przedni: nerw żuchwowo-gnykowy (V₃)

-brzusiec tylny: nerw VII

Za unieruchomienie kości gnykowej odpowiadają mięśnie:

-tarczowo-gnykowy

-łopatkowo-gnykowy

-rylcowo-gnykowy

Mięśnie te stabilizują kość gnykową dzięki czemu dochodzi do ruchów żuchwy

Mięsień rylcowo-gnykowy (musculus stylohyoideus)

początek: wyrostek rylcowaty kości skroniowej biegnie po przyśrodkowej, potem górnej krawędzi mięśnia dwubrzuścowego, rozdzielając się na dwa pęczki obejmując ścięgno pośrednie mięśnia dwubrzuścowego

koniec: połączenie rogów większych z trzonem kości gnykowej

Czynność: pociąga kość gnykową ku górze i tyłowi

Unerwienie: gałąź nerwu VII

Mięsień żuchwowo-gnykowy (musculus mylohyoideus)

początek: kresa żuchwowo-gnykowa biegnie do tyłu i dochodzi do linii pośrodkowej tworząc szew żuchwowo-gnykowy; jest to przepona jamy ustnej

koniec: najbardziej tylne włókna dochodzą do przedniej powierzchni trzonu kości gnykowej

Czynność:

-unieruchomiona żuchwa - unosi kość gnykową do góry, a z nią krtań (połykanie); napina dno jamy ustnej i unosi język podczas połykania

-unieruchomiona kość gnykowa - obniża żuchwę

Unerwienie: nerw żuchwowo-gnykowy, gałąź V₃­

Mięsień bródkowo-gnykowy (musculus geniohyoideus)

początek: wewnętrzna powierzchnia żuchwy - kolec bródkowy

koniec: przednia powierzchnia trzonu i rogów większych kości gnykowej

Czynność:

unieruchomiona żuchwa - pociąga kość gnykową do przodu i góry

unieruchomiona kość gnykowa - obniża żuchwę

Unerwienie: włókna pochodzące ze splotu szyjnego(od C­₁ i C₂) dochodzące drogą nerwu podjęzykowego oraz nerwu językowego

VII nerw czaszkowy- twarzowy

pień główny z odejściem gałęzi

-skroniowej (przebieg tej gałęzi po szyjce)

-jarzmowej ( na wysokości szyjki żuchwy)

Topografia gałęzi skroniowej n. VII w relacji do stawu s-ż ??

V nerw czaszkowy- trójdzielny

topografia zwoju trójdzielnego??

i nerwu uszno skroniowego??

Normy Okluzji W3 - Biomechanika stawu skroniowo-żuchwowego

Pojęcia:

-Centralne ułożenie żuchwy (relacja centralna żuchwy) - dotylne położenie żuchwy z obustronnie jednakowym położeniem głów żuchwy w płaszczyźnie strzałkowej w dowolnej odległości żuchwy od szczęki. W tym mogą być to:

• Nie zwarciowe położenie bez kontaktu zębów

• Zwarciowe położenie z kontaktami zębów

-Centralne położenie żuchwy - dotylne położenie żuchwy z obustronnie jednakowym prawidłowym położeniem głów żuchwy w płaszczyźnie strzałkowej w prawidłowej wysokości zwarcia. W tym mogą być:

• Nie zwarciowe bez kontaktu zębów

• Zwarciowe z kontaktami zębów

-Dotylne położenie żuchwy - jest to najbardziej dotylne położenie bez kontaktu zębów. Może być:

• prawidłowe - zgodne z centralnym położeniem żuchwy, lub

• nieprawidłowe - przemieszczone w stosunku do centralnego położenia żuchwy

-Łuk gotycki (kąt bocznego prowadzenia stawowego) - jest to kąt zawarty między granicznymi położeniami bocznymi żuchwy, który rejestrujemy za pomocą ćwieka centralnego.

Norma zwarcia - cechy prawidłowego zwarcia centrycznego:

1.Równoczesny kontakt wszystkich zębów bocznych w dotylnym położeniu zwarciowym żuchwy, które to położenie jest zgodne z prawidłowym ułożeniem głów żuchwy w centralnym położeniu żuchwy.

2.Równoczesny, wielopunktowy i równomierny kontakt zębów bocznych w maksymalnym zaguzkowaniu zgodnym z prawidłowym położeniem głów żuchwy w centralnym położeniu żuchwy. Równocześnie brak kontaktów zębów przednich w dotylnym położeniu zwarciowym żuchwy.

3.Brak kontaktów zębów przednich w czasie zaciskania zębów w maksymalnym zaguzkowaniu bez ucisku.

4.Lekki kontakt zębów przednich w czasie silnego zaciskania zębów w maksymalnym zaguzkowaniu.

5.Brak klinicznie uchwytnego poślizgu centrycznego.

Biomechanika SSŻ:

Ruchy żuchwy:

-zasadnicze - w stawach SŻ w różnych biomechanicznych stadiach: opuszczania i unoszenia; wysuwania i cofania; ruchy boczne (artykulacyjne)

-mieszane

inny podział:

-podstawowe:

---zawiasowe - otwierania i zamykania

---poślizgowe - wysuwania i cofania

---boczne - ruchy artykulacyjne

----pośrednie

• opuszczanie - obniżanie żuchwy - skurcz mięśni: żuchwowo-gnyk., rylcowo-gnyk., przedniego brzuśca mięśnia dwubrzuścowego

• Głowa żuchwy przesuwa się na szczyt guzka. Krążek stawowy ślizga się ku przodowi. Ruch obrotowy odbywa się między krążkiem a głową żuchwy.

• unoszenie żuchwy - skurcz mięśni: żwaczy, skrzydłowych przyśrodkowych, skroniowych

• Głowa żuchwy przesuwa się ze szczytu na podstawę guzka. Równoczesny poślizg głowy żuchwy ku tyłowi i RUCH ZAWIASOWY.

• wysuwanie i cofanie żuchwy - RUCHY SANECZKOWE I ŚLIZGOWE

Wysuwanie żuchwy: m. skrzydłowy boczny, zewnętrzne włókna m. żwacza, przednie włókna m. skroniowego. Głowy żuchwy poruszane są ku dołowi i przodowi oraz ruch obrotowy w osi pionowej.

Cofanie żuchwy: tylne (poziome) włókna mm. skroniowych, warstwa głęboka mm. żwaczy, mm. dna jamy ustnej (dwubrzuścowy, bródowo-gnykowy, żuchwowo-gnykowy)

Ruchy - 6 faz tworzących zamknięcie i otwarcie

Faza 1 - okludalna:

-tylna strefa krążka zblokowana jest w najgłębszej części dołu stawowego

-głowa wyrostka (grzbiet) znajduje się za jego dolną powierzchnią

-tylna strefa stawu (dwuwarstwowa) i więzadła skroniowe są luźne, a włókna części żuchwowej połączone z krążkiem (wewnątrzstawowe) są napięte

-w tej fazie - z tego położenia - może się odbywać niewielkie przemieszczenie ku tyłowi - wyrostki kłykciowe pociągają za sobą krążek stawowy

Faza 2 - otwieranie - z pozycji dotylnej żuchwy:

-wyrostki stawowe wykonują ruch rotacyjny

-i ślizgają się po strefie pośredniej krążka (5-6 mm)

-górna powierzchnia krążka ślizga się ku przodowi

-! oś śródstawowa, międzykłykciowa jest statyczna !

Faza 3 - otwieranie w pozycji doprzedniej

-oś przesuwa się ku przodowi i dołowi

-wyrostki kontynuują ruch rotacyjny

-wyrostek stawowy porusza się poprzednio na dolnej powierzchni krążka

-i pozostaje pomiędzy przednim stokiem powierzchni artykulacyjnej a guzkiem stawowym

-okolica dwuwarstwowa i jej skroniowe przyczepy rozciągają się (6-9 mm)

-przyczepy żuchwowe są luźne - pofałdowane (do stawu)

Faza 4 - ruch otwarcie - doprzedni

-oś międzystawowa przesuwa się ku dołowi i przodowi

-pole stawowe przesuwa się ku przodowi

-grzbiety wyrostków ślizgają się ku przodowi (!!! W tym momencie mogą wystąpić trzaski)

-(85% - dyslokacje doprzednie)

-zasięg poprzedniego ruchu wyrostka stawowego jest ograniczony przez przyczepy do kości skroniowej

Faza 5 - zamykanie

-wyrostki stawowe obracają się ku tyłowi i górze

-grzbiet wyrostka stawowego powraca do strefy pośredniej

-! włókna m. skrzydłowego bocznego utrzymują krążek w położeniu poprzednim

-na tym etapie oddziaływuje także mięsień żwacz

Faza 6 - dotylne zamykanie

-oś powraca do pozycji dotylnej

-wyrostki kontynuują dotylny ruch obrotowy

-grzbiet wyrostka stawowego ślizga się ku tyłowi

-m. skrzydłowy boczny trzyma przód krążka

-przyczepy żuchwy i krążek są pociągane do tyłu razem z szyjką wyrostka do pozycji okludalne

1..Ruchy zawiasowe - otwierania i zamykania:

-występują w dolnej części stawu

-(wg niektórych badaczy) w części dolnej stawu ekscentryczny ruch zawiasowy może wystąpić w postaci złożonej, tj połączony z ruchem poślizgowym

2.Ruchy poślizgowe (ślizgowe) - wysuwania i cofania

-w fazie początkowej - ślizgowy ruch wysuwania - ku dołowi i przodowi - (ku szczytom guzków stawowych) jest połączony z ruchem obrotowym

-podczas cofania kolejność ruchów jest odwrotna

3.Ruchy boczne - artykulacyjne

-! ruchy artykulacyjne - nie są synergiczne - odbywają się odmiennie w każdym ze stawów

-w trakcie trwania tych ruchów wyróżnia się:

---stronę pracującą:

głowa żuchwy wykonuje obrót w osi pionowej - zgodnie z kierunkiem ruchu żuchwy

ruch ten odbywa się na dwóch piętrach stawu - bierze w nim udział krążek stawowy

---stronę balansującą:

głowa żuchwy wysuwa się z dołu żuchwy w kierunku guza stawowego

wykonuje obrót i ruch ku dołowi i do przodu

Kąt Benneta (rejestrowany w stawie; przy pantomografie w trakcie pracy żuchwy)

- powstaje podczas bocznych ruchów żuchwy po stronie balansującej pomiędzy powierzchnią strzałkową a drogą pracy żuchwy. Opisywany jest w rzucie na płaszczyznę poziomą.

Kąt gotycki (inaczej łuk gotycki) (rejestrowany wewnątrzustnie z ćwiekiem rejestrującym)

- powstaje podczas bocznych i dotylnych granicznych ruchów żuchwy. Opisany jest także w rzucie na płaszczyznę poziomą - zgryzową.

Zwarcie ekscentryczne - grupowy kontakt zębów przednich w czasie doprzednich i doprzednio-bocznych zwarciowych ekscentrycznych ruchów żuchwy.

W prawidłowym zwarciu ekscentrycznym prowadzenie doprzednie, doprzedni ruch zwarciowy występuje z kontaktem obydwu siekaczy centralnych lub siekaczy centralnych i bocznych szczęki z zębami żuchwy.

-Prowadzenie ekscentryczne - prowadzenie boczne przez kły w wyłącznym kontaktem kłów przy granicznych ruchach bocznych.

-Prowadzenie grupowe boczne - równoczesny kontakt w obrębie kłów i policzkowych guzków zębów przedtrzonowych w czasie granicznych ruchów bocznych.

W czasie takiego zwarcia ekscentrycznego może być brak kontaktów w obrębie zębów trzonowych i przedtrzonowych w przypadku prowadzenia doprzedniego i bocznego - kłowego - brak kontaktów w obrębie zębów trzonowych oraz guzków podniebiennych w zębach przedtrzonowych górnych i guzków policzkowych w zębach przedtrzonowych dolnych.

Normy Okluzji W4

Układ stomatognatyczny jest pod kontrolą OUN stres - zawsze ucierpi najsłabsza część ukł. stomatognatycznego

u niektórych:

-bolesność stawów

-zęby starte

-przyzębie- zap.

* leczenie protetyczne zawsze zaczynamy od zębów górnych

3 pkt. charakteryzujące ukł. stomatognatyczny ??

Wywiad:

1.czy są dolegliwości

2.czy ma bóle głowy, twarzy

3.okolice bólu

4.czy się nasila w stanach stresowych

5.czy są trudności z żuciem i odgryzaniem

6.czy żuje jednostronnie

7.czy występują bóle grup zębów

badanie kliniczne

• zakres ruchów żuchwy ( odwodzenia, bocznych)

• symetrie toru odwodzenia żuchwy

• stopień napięcia m. żwaczowych ( tkliwość przyczepów)

• objawy osłuchowe ( trzaski, trzeszczenia, szmery)

* Znacznie zmniejszony zakres odwodzenia i przywodzenia żuchwy - podejrzewamy ostrą postać przemieszczenia krążka stawowego z jego zablokowaniem

* Nieznaczne zmniejszenie zakresu przywodzenia i odwodzenia - podejrzewamy przewlekły stan zwyrodnieniowy

* Znacznie zwiększony zakres ruchu żuchwy ( pon. 50mm ) - zwichnięcie

Jak zbacza żuchwa

• gł. niejednakowa praca mm. symetrycznych

• nieprawidłowe umiejscowienie krążka

• zmiany strukturalne w jednym ze stawów

3 rodzaje objawów osłuchowych

• przeskakiwania - nieregularnie powtarzające się dźwięki często nie słyszalne bez stetoskopu

• trzeszczenia - odgłos chrupiący - tarcie zwyrodniałych nierównych pow. stawowych i zdeformowanego krążka

• trzaski - charakterystyczne 2 dobrze słyszalne dźwięki- podczas otwierania i zamykania

Badania dodatkowe

1zdjęcie celowane na stawy

2.zdjęcie panoramiczne

3.rezonans magnetyczny (NMR)

4.TK

---