Lekcja wychowania fizycznego w pracowni komputerowej
Temat: Zapobieganie wadom kręgosłupa podczas pracy przy komputerze.
Poziom: III etap edukacyjny - klasa II gimnazjum - dziewczęta
Autor: mgr Karolina Domagalska - nauczyciel wychowania fizycznego ZSP 3 w Pleszewie, mgr Violetta Kozielczyk - nauczyciel informatyki ZSP 3 w Pleszewie
Cele lekcji
Cel ogólny: promowanie zdrowego stylu życia
Cele szczegółowe w zakresie:
Umiejętności - uczennica potrafi:
przyjąć prawidłową postawę ciała siedząc przy komputerze oraz wykonując inne czynności dnia codziennego
wykorzystać zasoby Internetu do wyszukiwania ciekawych stron o tematyce promocji zdrowia ( Internet Explorer )
sporządzić notatkę na temat zdrowia wykorzystując Internet Explorer i Microsoft Word
Wiadomości - uczennica pozna:
ćwiczenia rozluźniające, rozciągające i relaksacyjne
sposoby odciążające kręgosłup w codziennym życiu
wady kręgosłupa wrodzone i nabyte
uczennica będzie uświadamiać sobie wpływ swojego postępowania na zdrowie ( odżywianie, stres, postawa ciała, relaks, ruch )
Sprawności motorycznej - uczennica
będzie wzmacniać siłę pleców, mięśni brzucha
Akcentów wychowawczych - uczennica
będzie wyrabiała świadomą postawę troski o własne zdrowie
Przewidywane osiągnięcia ucznia: będzie stosować poznane metody w życiu; zrozumie jak ważna jest dbałość o własne zdrowie
Metody realizacji zadań: mini wykład, pokaz, problemowa,
Miejsce: pracownia komputerowa ZSP 3
Czas: 45 minut - zalecane, aby lekcja trwała 90 minut, ze względu na możliwe opóźnienia z otwieraniem kolejnych stron www
Środki dydaktyczne: komputer z dostępem do sieci internetowej ( maksymalnie 2 osoby do jednego monitora, wskazane, aby każda uczennica miała dostęp samodzielny ), baza stron www, foliogramy, karimaty, luźne stroje sportowe, magnetofon z muzyką relaksacyjną,
Baza stron www:
Przebieg lekcji:
|
przez sport. Po krótkim oczytaniu uczennice próbują na podstawie instrukcji wykonać ćwiczenie.(załącznik) Korzystamy z karimat. Nauczyciel pomaga wykonać ćwiczenia opisane na stronie:
Następnie nauczyciel poleca usiąść na krzesłach i pokazuje kolejne ćwiczenia:
Nauczyciel nadzoruje poprawne wykonywanie kolejnych ćwiczeń, dba o to, by każde powtórzone zostało kilka razy. (10 minut)
|
Uczennice po odczytaniu instrukcji próbują wykonać ćwiczenia samodzielnie, na początek przy krześle, następnie na karimatach Powrót do ćwiczeń na krzesłach, uczennice wykonują kolejno ćwiczenia rozciągające odwzorowując od nauczyciela.
|
|
Zachęca do obejrzenia ich, proponuje by zapisać strony na dysku w swoich folderach, aby móc częściej do nich sięgać. Szczególnie poleca artykuły: „Na czym polega stres?”, „Witaminy”, „Jakie są podstawowe zasady odżywiania?” Nauczyciel poleca wykonać krótkie sprawozdania na temat zdrowego stylu życia i wiadomości, które dziś zostały przekazane. (10 minut)
|
Uczennice wracają do komputerów, odszukują proponowanych stron www. Czytają ewentualnie wyszukanych, ciekawych artykułów. Mogą kopiować ciekawostki, nowinki z zakresu promocji zdrowia. Uczennice ściągają materiały do swoich folderów, utworzonych w komputerze (na poprzednich lekcjach informatyki), które mogą wykorzystać do pracy na kolejnych lekcjach.
|
PODSUMOWUJĄCA |
Nauczyciel poleca wejście na stronę ćwiczenia dla każdego: rozluźnianie/ rozciąganie kręgosłupa. Poleca zapoznać się z kolejnością poszczególnych faz ćwiczenia. Wspólnie z nauczycielem wykonują sekwencję 6 ruchów. Powtarzamy 2-3 razy Nauczyciel objaśnia jak ważne jest stosowanie tego typu ćwiczeń, jeśli dłuższą część dnia pozostajemy w pozycji siedzącej. Przypomina ćwiczenie wcześniej znane „Powitanie słońca” ( 5 minut)
|
Uczennice odszukują stronę, zapoznają się z ćwiczeniem, wspólne wykonanie. 2-3 powtórzenia |
EWALUACJA |
Nauczyciel krótko podsumowuje lekcje, rozdaje karty oceny lekcji. Automasaż Pożegnanie
|
Uczennice wyrażają opinię na temat przeprowadzonej lekcji korzystając z karty oceny lekcji. Krótko odpowiadają na pytania, zaznaczają odpowiedzi. Krótki automasaż. Pożegnanie |
Załączniki
LECZENIE PRZEZ SPORT |
Cztery podstawowe ćwiczenia na wzmocnienie elastyczności pleców i zapobieganie urazom. |
Wiosłowanie na siedząco. Jest to doskonałe ćwiczenie wzmacniające mięśnie górnego odcinka pleców, podtrzymują klatkę piersiową i ramiona. Jest to świetne ćwiczenie dla tych, którzy siedzą przy komputerze. Usiądź prosto z wyciągniętymi do przodu nogami, kolana lekko ugięte. Trzymając plecy i mięśnie brzucha prosto wychyl się do przodu i dosięgnij rękami stóp, aż poczujesz przyjemne naprężenie w środku pleców, w części niższej i ścięgnach udowych. Następnie wykonaj drugą część ćwiczenia, polegającą na odciąganiu rąk i ramion do tyłu płynnym naturalnym ruchem. W efekcie, próbujesz podnieść swoja klatkę piersiową i ściągnąć łopatki. Na koniec tego ruchu twoje dłonie powinny oprzeć się na bokach a łokcie wysunąć na około 15 cm za linię pleców. Wytrzymaj w tej pozycji przez 2 sekundy zanim zaczniesz całe ćwiczenie od początku. Wykonaj 12 powtórzeń i powiększ ich liczbę do 16.
Naprężenie delfina. Jeśli masz zaokrąglone ramiona - jest to powszechna wada postawy wśród kobiet - ważnym jest, aby wykonać ćwiczenie, które rozszerza górę klatki piersiowej i mięśnie ramion. Ćwiczenie "naprężenie delfina" jest doskonałe dla osiągnięcia tego celu. Usiądź na podłodze i ugnij nogi w kolanach, tak aby stopy całkowicie przylegały do podłoża. Zacznij rozciąganie przez stopniowe odsuwanie rąk do tyłu z palcami skierowanymi w tył. Im bardziej możesz zbliżyć dłonie, tym bardziej napinasz klatkę piersiowa i ramiona. Teraz unieś nieco żebra, wypnij klatkę piersiową i cofnij ramiona do tyłu, tak aby były jak najbliżej siebie. Wykonując to ćwiczenie trzymaj głowę tak, abyś mógł patrzeć w górę. Utrzymaj tę pozycje przez 30 sekund.
Unoszenie bioder. To ćwiczenie jest często zalecane przez terapeutów pacjentom, którzy muszą rozciągać mięśnie dolnej partii pleców. Ale nie musisz cierpieć na schorzenia pleców, aby wykorzystać zalety tego ćwiczenia. Połóż się na wznak z rękami przy bokach. Aby wykonać pierwszą część tego ćwiczenia leż płasko na plecach, mocno dociskając dolna część do podłogi - powinieneś poczuć przyjemne naprężenie mięśni tej części w czasie wykonywania ćwiczenia. Teraz wykonaj drugą część tego ćwiczenia: unieś biodra tak wysoko jak możesz, zwracając uwagę, by nie podnosić głowy. Zostań w tej pozycji przez 30 sekund, odpocznij i powtórz 5 razy.
Zwijanie pleców. To ćwiczenie, które obejmuje całkowitą długość pleców. Jest to szczególnie dobre ćwiczenie na uelastycznienie mięśni pleców. Usiądź prosto z nogami ugiętymi w kolanach. Trzymaj klatkę piersiową uniesioną a brzuch wciągnięty. Utrzymuj proste plecy, patrz na wprost, chwyć mocno ręce pod udami. Bez zwalniania uścisku rozpocznij wykonywanie ruchu zaokrąglając plecy i rozciągając łopatki, aż poczujesz naprężenie środkowych i wyższych mięśni pleców. Teraz wciągnij mięśnie brzucha i podwiń biodra, aby poczuć naprężenie w dole pleców. Wytrzymaj w tej pozycji 10 sekund zanim zaczniesz ćwiczenie od początku.
Wrogowie kręgosłupa
Wytrzymałość i stabilność kręgosłupa jest ściśle uzależniona od mięśni i więzadeł stanowiących pewnego rodzaju anatomiczny "gorset" stabilizujący. Osłabienie siły mięśni prowadzi do przeciążenia więzadeł, do nieprawidłowego obciążenia krążków międzykręgowych, zmniejszenia stabilizacji kręgosłupa. Może to więc być początkiem całego łańcucha zmian prowadzących do utrwalenia wad postawy oraz rozwoju dyskopatii i choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa.
Obecnie, głównie dzięki zdobyczom cywilizacji, człowiek niestety znacznie ograniczył swoją aktywność fizyczną. W pozycji siedzącej (samochód, telewizja, praca za biurkiem itp.) spędzamy najwięcej czasu, a to znacznie przeciąża kręgosłup.
Obliczono, że właśnie w tej pozycji, z plecami opartymi o krzesło, na 3. krążek międzykręgowy, znajdujący się między 3. a 4. kręgiem lędźwiowym, wywierany jest nacisk rzędu 140 kg. Przy lekkim pochyleniu do przodu nacisk ten zwiększa się do ok. 175 kg, aby w czasie głębszego pochylenia wzrosnąć do 250-275 kg. Zresztą właśnie wtedy dochodzi najczęściej do tzw. wypadnięcia dysku. Dla porównania w innych pozycjach wielkość nacisku na ten sam krążek międzykręgowy wynosi:
w pozycji stojącej - ok. 100 kg,
w pozycji stojącej z pochyleniem do przodu - ok. 150-200 kg,
leżąc na boku - ok. 75 kg,
leżąc na wznak - ok. 25 kg.
Jak żyć w zgodzie z kręgosłupem?
Brak aktywności ruchowej powoduje zmniejszenie ruchomości kręgosłupa, osłabienie siły mięśni grzbietu, brzucha i pośladków ważnych w utrzymaniu pionowej postawy.
Najlepszym i najprostszym sposobem utrzymania kręgosłupa w dobrej kondycji jest gimnastyka i aktywny wypoczynek. Ze sportów rekreacyjnych najlepiej uprawiać pływanie i jazdę na rowerze, gdyż są to formy ruchu, które najmniej obciążają kręgosłup.
Duże znaczenie dla zdrowia kręgosłupa ma także utrzymanie w dobrej kondycji mięśni tułowia. Zyskuje się to przez systematyczne wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie grzbietu i brzucha.
Najlepiej ćwiczyć tak, aby nasze tętno w czasie treningu wynosiło co najmniej 120 uderzeń na minutę. Trening powinien trwać nie mniej niż 30 min, z uwzględnieniem krótkich przerw na odpoczynek między poszczególnymi ćwiczeniami. Liczba powtórzeń danego ćwiczenia powinna uwzględnić nasze zaawansowanie w treningach (im większy staż w treningu, tym większa liczba powtórzeń). Ćwiczenia powinny być wykonywane w seriach w maksymalnych zakresach ruchu, ale nie przekraczając granicy bólu.
Jak zmniejszyć bóle krzyża?
Kładziemy się na plecach, nogi zgięte w kolanach, stopy oparte na podłożu, ręce pod głową lub wzdłuż tułowia. W pozycji tej wykonujemy kolejne ćwiczenia, powtarzając je kilkakrotnie:
przyciskamy kręgosłup do podłoża, napinając mięśnie brzucha, a następnie rozluźniamy mięśnie
zginamy na zmianę prawą i lewą nogę z przyciągnięciem jej do brzucha
przyciągamy obie zgięte w kolanach nogi do brzucha i z powrotem opieramy je o podłoże
unosimy głowę, ręce układamy na udach i przyciągamy nogi do brzucha z równoczesnym stawianiem oporu rękoma
ręka prawa położona na zewnętrznej stronie uda, nieznacznie przechylamy kolana w lewo z oporem ręki. Powtarzamy to samo w prawą stronę.
Leżymy na brzuchu, pod biodra podkładamy twardą poduszkę, kilkakrotnie napinamy i rozluźniamy mięśnie pośladkowe.
Klękamy, podpierając się na wyprostowanych rękach, unosimy grzbiet w górę, jednocześnie opuszczając głowę ("koci grzbiet"), następnie wyginamy kręgosłup w dół z uniesieniem głowy do góry.
Kiedy bolą korzonki.
W kręgosłupie występują największe przeciążenia, które mogą w niektórych przypadkach (np. podnoszenie ciężaru z podłogi "samym kręgosłupem", gwałtowny skłon) doprowadzić do naruszenia lub przerwania pierścienia włóknistego. W wyniku tego może dojść do wysunięcia fragmentu tegoż pierścienia lub jądra miażdżystego i ucisku rdzenia kręgowego lub jego korzeni nerwowych.
Wysunięcie to może nastąpić do tyłu, w kierunku kanału kręgowego lub w bok. W zależności od tego oraz od siły ucisku rdzenia kręgowego lub jego korzeni występują najczęściej objawy w postaci silnego bólu w tej okolicy, promieniującego do pośladków, nieraz do kończyn dolnych, nasilającego się przy każdej próbie wykonania ruchu. Czasami występuje niedowład kończyn dolnych, zaburzenia czucia i funkcji układu wydalania.
Twój kręgosłup lubi
siedzenie z podpartym odcinkiem lędźwiowym kręgosłupa,
utrzymywanie postawy wyprostowanej - najlepiej spróbować przed lustrem,
systematyczną gimnastykę, np. krążenie bioder, skłony w przód i tył, w lewo i prawo,
krótką gimnastykę i rozluźnienie po dłuższej pracy w pozycji siedzącej lub po dłuższym staniu.
Rozluźnianie / rozciąganie Opis ćwiczenia
1. Stań prosto ze złączonymi stopami i rękami swobodnie wiszącymi wzdłuż tułowia. Na wysokości podbrzusza spleć złonie i wykonując wdech unieś je do góry ponad głowę. W czasie podnoszenia ręce są zgięte i przemieszczają się blisko ciała. Ważne - część lędźwiowa pleców (kręgosłupa) jest lekko wypchnięta do tyłu. (Rys. 1) Pozostań w tej pozycji przez chwilę, wykonując 4 - 6 oddechów. Możesz również na pewien czas wspiąć się na palce aby wzmocnić efekt rozciągania. Skoncentruj się na kręgosłupie i wyobraź sobie, że każdy jego staw ulega rozciąganiu i rozluźnieniu.
Objaśnienie
Jest to doskonałe ćwiczenie dla osób mających siedzącą pracę lub prowadzących siedzący tryb życia. Ćwiczenie to można wykorzystać w jakiejkolwiek rozgrzewce poprzedzającej właściwy trening. Kiedy wyciągasz ręce do góry skręcając się i pochylając na boki rozciągasz i rozluźniasz kręgosłup i plecy. Ćwiczenie to pozytywnie wpływa również na organy wewnętrzne poprawiając krążenie w nich krwi i Chi. Głęboki skłon rozluźnia szyję oraz masuje nerki i część lędźwiową pleców. Przysiad na końcu niweluje ewentualny nadmiar krwi napływającej do głowy w czasie skłonu. Jeśli podczas wykonywania skłonu odczujesz zawroty głowy lub gwałtowne napłynięcie krwi do głowy pomiń ten kawałek i przejdź od razu do przysiadu. Zamiast skłonu w pozycji pionowej możesz również usiąść na ziemi w siadzie płaskim i w tej pozycji wykonać skłon. |
|
Wyprostuj się! Wciągnij brzuch! Napnij pośladki! Tak do złudzenia napominała Cię matka i wszystkie ciotki. I było w tym dużo racji. To właśnie zła postawa, a nie tylko wrodzone wady kręgosłupa powodują bóle w różnych odcinkach pleców. Jeśli przy wykonywaniu najprostszych czynności utrwalamy złą pozycję, narażamy się na nieustające cierpienie. Dlatego namawiam Was: nauczcie się prawidłowego siedzenia, schylania się i podnoszenia przedmiotów. Otwieram dziś miniszkołę pleców. Będą to także dla Ciebie ćwiczenia rozluźniające oraz wzmacniające gorset mięśniowy chroniący plecy. Przypatrz się zdjęciom i zastanów, jaką pozycję przyjmujesz ścieląc łóżko, prasując czy niosąc zakupy. Jeżeli złą, skoryguj ją natychmiast. Ucz się pilnie w naszej szkółce, a zobaczysz, że po krótkim czasie odczujesz ulgę.
Źle: Siedzisz na samej krawędzi krzesła. By utrzymać równowagę musisz przez cały czas napinać mięśnie. |
|
|
Dobrze: Przysuń się do stołu i oprzyj plecy. Nie zakładaj nogi a nogę, bo tylko niepotrzebnie zwiększasz napięcie mięśni pleców i równocześnie utrudniasz krążenie krwi. |
Źle: Szkodzisz plecom, gdy stoisz daleko od deski do prasowania. Pochylasz się i niepotrzebnie wyginasz plecy. |
|
|
Dobrze: Nogi lekko rozstawione, plecy wyprostowane. Stoisz jak najbliżej deski do prasowanie. Jeśli masz “delikatne” plecy, prasując stawiaj jedną stopę na niskim stołeczku i zmieniaj nogę co 15 min. |
Źle: Wyginasz się w odcinku krzyżowym kręgosłupa. Ciężar ciała spada na plecy, obciąża je i męczy. |
|
|
Dobrze: Wyprostuj plecy i lekko pochyl się do przodu, żeby lepiej rozłożyć ciężar ciała na obie nogi. Wchodząc trzymaj się poręczy, bo to też odciąża kręgosłup. |
Źle: Niosąc zakupy opuszczasz w dół jedno ramię. Zaburzasz równowagę pleców. |
|
|
Dobrze: Plecy trzymaj prosto, opuść ramiona, obciągnij mięśnie pośladków. Odciążysz kręgosłup, jeśli zakupy będziesz niosła w obu rękach. |
Źle: Kucając wyginasz kręgosłup. Mięśnie pleców są narażone na olbrzymi wysiłek, gdy się podnosisz. Jeśli do tego coś dźwigasz, nacisk na nie się zwiększa. |
Dobrze: Kucnij jak najbliżej przedmiotu na rozstawionych stopach. Chwyć ciężar, przysuń do siebie, napnij mięśnie brzucha i pośladków, podnieś z wyprostowanymi plecami. |
Źle: Stoisz na wyprostowanych nogach i masz napięte mięśnie nóg. Kręgosłup się wygina i wytwarza silne napięcie w dole pleców. |
Dobrze: Ukucnij opierając pośladki o pięty, wciągnij brzuch. W tej pozycji plecy nie są przeciążone. |
Karta ewaluacji lekcji
Karta informacji zwrotnej
Zaznacz odpowiedź na pytania na tarczy celowniczej, stawiając znak. Im bliżej środka go postawisz, będzie bardziej pozytywna; im dalej środka oznaczać będzie raczej negatywne odczucia.
Czy podobała Ci się taka nietypowa lekcja
wychowania fizycznego i informatyki?
Czy miałaś problem Czy zapamiętałaś
z szybkim poruszaniem ćwiczenia, które
się po Internecie? możesz teraz
wykonywać w
domu?
Czy chciałabyś jeszcze raz uczestniczyć
w podobnej lekcji?
Arkusz obserwacji lekcji
„Zapobieganie wadom kręgosłupa podczas pracy przy komputerze”
Wirtualna lekcja wychowania fizycznego jest pomysłem autorskim
mgr Karoliny Domagalskiej oraz mgr Violetty Kozielczyk.
Inspiracją był szeroko pojęty temat promocji zdrowia w szkole. Zamiarem naszym było zintegrowanie nauczania: wychowania fizycznego i informatyki. Zastosowane metody pozwoliły jednocześnie na realizację dwóch ścieżek: edukacja prozdrowotna i medialna.
Chciałybyśmy znać Państwa opinię na temat przedstawionej lekcji.
Mamy nadzieję, iż posłuży nam w konstruowaniu kolejnych lekcji z tego cyklu.
Uprzejmie prosimy o odpowiedzi na kilka pytań. ( tak/nie, krótko uzasadnij )
Czy uważa Pan/Pani, lekcję za udaną? ..........................................
Czy zastosowane metody i formy organizacyjne były słuszne? .................................................................................................
..................................................................................................
Czy lekcja była prowadzona sprawnie? ..........................................
..................................................................................................
Czy uważa Pan/Pani, że ta lekcja była atrakcyjna dla dziewcząt? .................................................................................................
Czy zostały zrealizowane cele lekcji?...........................................................................................................................................................................................
Jaka ocenia Pan/Pani umiejętności nauczyciela prowadzącego lekcję?
..................................................................................................
..................................................................................................
Czy uważa Pan/Pani, że taką lekcję jest w stanie prowadzić jedna osoba? ................................................................................................
Czy uważa Pan/Pani za słuszne wprowadzanie wirtualnych lekcji wychowania fizycznego lub innych? ................................................................................................
Czy w Pana/Pani szkole istnieją warunki do prowadzenia takich lekcji?........................................................................................
Ogólna ocena lekcji - w skali od 1 do 6 ......................................
Metryczka: (właściwe podkreśl)
Nauczyciel ( szkoła podstawowa, gimnazjum, ponadpodstawowa)
Nauczany przedmiot ( w-f, informatyka, inny (jaki?......................... ))
Staż pracy ( 1-5; 6-10; 11-20; więcej )
Dziękujemy
ZSP 3 Pleszew 15.03.2001.
9
Lekcja w-f w pracowni komputerowej - mgr Karolina Domagalska, mgr Violetta Kozielczyk