LifePak

Wysokiej jakości suplement zawierający pełny zestaw wielu składników odżywczych

Podsumowanie

LifePak jest kompleksowym preparatem odżywczym zawierającym pełny zestaw witamin, minerałów oraz związków fitochemicznych. Opracowany został dla zapewnienia organizmowi optymalnych ilości wszystkich niezbędnych i dobroczynnych składników odżywczych, które sprzyjają zachowaniu zdrowia, dobrej kondycji i samopoczucia na długie lata życia. LifePak uzupełnia wszystkie typowe niedobory składników odżywczych oraz dostarcza ważne substancje odżywcze przeciwdziałające procesowi starzenia, które zapewniają ochronę i regenerację komórek. Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, układu kostnego, systemu odpornościowego oraz poprawia metabolizm glukozy we krwi. Korzyści zdrowotne LifePaku w zakresie jego działania przeciwutleniającego oraz ochrony układu krwionośnego zostały dowiedzione na podstawie dwóch badań klinicznych wykonanych metodą podwójnej ślepej próby. LifePak przeznaczony jest dla osób dorosłych. LifePak sprzedawany jest w postaci saszetek, z których każda zawiera po cztery kapsułki - należy je zażywać dwa razy dziennie wraz z porannym i wieczornym posiłkiem. Udowodniono, że wszystkie składniki wchodzące w skład LifePaku są bezpieczne w użyciu, a badania kliniczne LifePaku nie wykazały występowania żadnych negatywnych skutków ubocznych stosowania tego preparatu. Kobiety w ciąży, kobiety karmiące piersią oraz osoby chore przed użyciem preparatów odżywczych powinny zasięgnąć opinii lekarza.

Czym jest LifePak?

LifePak jest kompleksowym preparatem odżywczym, który dostarcza wszystkie niezbędne witaminy i minerały jak również składniki o działaniu przeciwutleniającym oraz związki fitochemiczne w optymalnych ilościach wskazanych dla zachowania zdrowia oraz dobrej kondycji i samopoczucia na wiele lat lat życia. LifePak przeznaczony jest dla osób dorosłych.

Mechanizm działania

Ponieważ LifePak stanowi kompleksowy preparat zawierający wiele składników odżywczych, wykazuje on wiele zróżnicowanych mechanizmów działania, które opisane zostaną w dalszej części dokumentu.

Badania naukowe

Badania kliniczne

Składniki LifePaku - witaminy, minerały oraz związki fitochemiczne były przedmiotem kilkuset dobrze zaprojektowanych badań klinicznych. Wiele z nich cytowanych będzie w dalszej części dokumentu przy opisie korzyści zdrowotnych związanych z użyciem LifePaku.

W przeciwieństwie do innych produktów z grupy wielowitaminowych i wielomi- nerałowych preparatów odżywczych, LifePak jako jedyny był przedmiotem dwóch badań klinicznych. Badania te przeprowadzono w porównaniu z placebo stosując metodę podwójnej ślepej próby. Pierwsze z tych badań przeprowadzono metodą krzyżową na grupie 46 pacjentów, drugie natomiast metodą równoległą na grupie 140 pacjentów. Obydwa badania kliniczne LifePaku poświęcone były efektom antyoksydacyjnym preparatu na zdrowe, niepalące osoby.

W pełni losowym badaniu metodą krzyżową ¹ brało początkowo udział 50 zdrowych, niepalących osób. Badanie prowadzone było w miejscowości Evansville, w stanie Indiana, USA. Osoby poddane badaniu nie przyjmowały żadnych leków ani też preparatów odżywczych w okresie trzymiesięcznym poprzedzającym rozpoczęcie badań, oraz (poza LifePakiem) w trakcie ich trwania. Osoby badane spożywały typową dla USA dietę, w tym poniżej pięciu porcji owoców i warzyw dziennie. Przez sześć tygodni 25 pacjentów używało LifePaku, natomiast pozostałym 25 osobom podawano placebo. Po sześciotygodniowym okresie przejściowym zastosowanym dla usunięcia z organizmu efektów działania preparatu, kurację powtórzono podając jednak tym razem LifePak grupie osób, które poprzednio dostawały placebo i vice versa; tym sposobem każda osoba stanowiła dla samej siebie próbę kontrolną. Na początku oraz na zakończenie badań pobierane były próbki krwi, które analizowano pod kątem zawartości przeciwutleniaczy w osoczu krwi oraz podatności na utlenianie zawartego w nim cholesterolu LDL. Cztery osoby wycofały się z badań, z czego trzy z nich z powodów niezależnych od badań oraz jedna ze względu na niewielkie działania uboczne w trakcie stosowania placebo.

Wyniki badań wykazały, że LifePak w sposób widoczny poprawił stan antyoksydacyjny u stosujących go osób, co uwidocznione było wzrostem stężenia kwasu askorbinowego (z 68,1 ± 24,8 do 94,3 ± 26,4 μmol/L, ρ ≤ 0,001; średnie ± odchylenie standardowe, n=46);

β-karotenu (z 335 ± 197 do 717 ± 429 nmol/L, ρ ≤ 0,001); α-karotenu (z 77 ± 82 do 592 ± 364 nmol/L, ρ ≤ 0,001) oraz witaminy E (α-tokoferol, z 20,0 ± 8,5 do 36,9 ±13,0 μmol/L, ρ ≤ 0,001) przy równoczesnym braku zmian w trakcie stosowania placebo.

Co najważniejsze, LifePak znacznie obniżał podatność na utlenianie cholesterolu LDL (lipoprotein niskiej gęstości) - po stosowaniu LifePaku okres latencji uległ wydłużeniu (o 17%; ρ ≤ 0,001), a szybkość utleniania uległa obniżeniu (ρ ≤ 0,001), podczas gdy parametry te nie uległy zmianie w trakcie podawania placebo. Uważa się, że podatność LDL na utlenianie stanowi ważny czynnik w prawidłowym funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego, ponieważ utleniony LDL wykazuje znacznie większą tendencję do odkładania się na wewnętrznych ściankach tętnic niż zabezpieczony przez przeciwutleniacze nieutleniony LDL².

Wyniki badania prowadzą do wniosku, że LifePak znacznie poprawia stan ochrony antyoksydacyjnej organizmu oraz obniża podatność na utlenienie cholesterolu LDL u zdrowych, niepalących osób spożywających typową dietę amerykańską. Jak z tego wynika, LifePak wykazuje własności korzystne dla układu sercowo-naczyniowego. Ponadto badanie to potwierdziło tezę, że zestaw składników o charakterze przeciwutlniaczy jest skuteczny w obecności wielu innych składników odżywczych nie posiadających własności antyoksydacyjnych, kiedy wchodzą one w skład kompleksowego preparatu odżywczego zawierającego pełen zestaw witamin, minerałów oraz związków fitochemicznych.

Drugie badanie kliniczne LifePaku, przeprowadzone w Huston, w stanie Teksas, USA metodą równoległą z udziałem 150 osób potwierdziły wyniki uzyskane metodą krzyżową w odniesieniu do wszystkich mierzonych parametrów. Stan ochrony antyoksydacyjnej uległ znacznej poprawie, a podatność cholesterolu LDL na utlenianie uległa obniżeniu. Tak więc korzyści LifePaku w odniesieniu do wzmocnienia ochrony przeciwutleniającej oraz wiążących się z nią korzyści dla układu sercowo-naczyniowego udowodnione zostały w oparciu o dwa niezależne dobrze zaprojektowane badania kliniczne przeprowadzone z użyciem metody podwójnej ślepej próby.

Korzyści zdrowotne

Ogólne aspekty zdrowotne, dobra kondycja i samopoczucie

LifePak opracowany został jako wygodny w użyciu program suplementacyjny dla zapewnienia zdrowia oraz dobrej kondycji i samopoczucia, koniecznych dla zachowania zdrowego stylu życia. Efektem takiego podejścia jest fakt, że LifePak zapewnia znacznie więcej korzyści zdrowotnych w porównaniu ze zwykłami zestawami multiwitaminowymi. Wszystkie te korzyści są niezbędne dla zachowania zdrowia, dobrej kondycji oraz samopoczucia na długie lata życia. LifePak pomaga w następujących ważnych aspektach zdrowotnych:

• typowe niedobory składników odżywczych

• korzyści związane z przeciwdziałaniem procesowi starzenia się organizmu

• zdrowy układ sercowo-naczyniowy

• struktura oraz funkcjonowanie układu kostnego

• insulina oraz metabolizm glukozy we krwi

• układ odpornościowy

• inne

Powyższe korzyści omówione zostaną w sposób bardziej szczegółowy w zamieszczonych poniższej paragrafach.

Zapobieganie typowym niedoborom składników odżywczych

Zakrojone na dużą skalę badania sposobu typowego odżywiania się społeczeństw USA oraz innych krajów uprzemysłowionych^3-6 systematycznie dowodzą, że u większości osób typowa dieta prowadzi do niedoboru niezbędnych witamin i minerałów. Przeprowadzone w latach 1994-1996³ przez Ministerstwo Rolnictwa USA badania w ramach Ciągłego Sondażu Żywności Spożywanej Przez Indywidualne Osoby (CSFII) wykazały, że większość osób nie osiąga zalecanych dawek dziennych (RDA) w odniesieniu do niezbędnych witamin oraz minerałów (patrz wykres 1)

Najczęściej typowe niedobory składników odżywczych występowały w przypadku antyoksydacyjnych witamin A i E, witaminy B₆, mineralnych składników kości - wapnia i magnezu oraz minerałów - żelaza (szczególnie wśród kobiet) i cynku³. Duża liczba innych badań udokumentowała częste występowania niedoboru witaminy D⁷, tiaminy^8-10, ryboflawiny^11-14, witaminy B₆^15-22, folanu^23-25, witaminy B₁₂^{15, 26-37}, wapnia^{5, 38}, magnezu^39-42, cynku^{3, 43-49}, miedzi^50-56 i chromu^{55, 57-64}.

Te typowe niedobory spożywanych witamin i minerałów wiązać się mogą ze stosowaniem niezróważonej diety zawierającej zbyt niskie ilości owoców i warzyw^{65, 66} natomiast bogatej w wysoko energetyczne, pozbawione składników odżywczych pokarmy⁶⁷. Dla przykładu przeprowadzona przez Blocka et al. analiza danych zebranych w ramach Sondażu Narodowego Stanu Zdrowia oraz Studiów Żywieniowych (NHANES II) wykazała, że 41 procent społeczeństwa nie spożyła nawet jednego owocu w dniu przeprowadzania sondażu, jedynie jedna czwarta pytanych osób spożyła jeden owoc lub warzywo bogate w witaminę A lub w witaminę C, a zaledwie 10% osób spożyło zalecaną ilość pięciu porcji owoców i warzyw⁶⁸.

Niezależnie od spożywania bardziej zrównoważonej diety bogatej w owoce i warzywa, stosowanie LifePaku zapewnia osiągnięcie poziomu zalecanych dawek dziennych (RDA) w przypadku wszystkich witamin i minerałów. Ilości witamin i minerałów wchodzących w skład LifePaku zostały tak dobrane, aby nie tylko zapobiec ich niedoborom ale również aby w oparciu o systematyczne użycie preparatu skorygować sytuację, w której w przeszłości występowały takie niedobory.

Korzyści w przeciwdziałaniu procesowi starzenia oraz ochronie komórkowej organizmu

Rozpatrujące starzenie się organizmu bardzo ważne jest zróżnicowanie pomiędzy schorzeniami związanymi z podeszłym wiekiem (takimi jak choroby serca, nowotwory, katarakty, artretyzm, choroba Alzheimera itp.) a samym procesem starzenia się. Chociaż faktem jest, że pogorszenie się stanu chorobowego wynikającego ze schorzeń związanych z podeszłym wiekiem może ulec przyspieszeniu oraz pogłębieniu pod wpływem zaawansowanego procesu starzenia. Sam proces starzenia jest wynikiem naturalnych procesów rozwojowych oraz metabolicznych i wiąże się z progresywną utratą prawidłowych funkcji organizmu prowadząc w etapie końcowym do jego śmierci⁶⁹. LifePak został zaprojektowany w taki sposób, aby przeciwdziałać symptomom naturalnego procesu starzenia oraz zapewnić ochronę DNA komórek i mitochondriów jak również lipidów zawartych w błonach komórkowych oraz wchodzących w skład układu nerwowego. W kolejnych paragrafach opisano, w jaki sposób poszczególne składniki odżywcze wchodzące w skład LifePaku mają wkład w te tak ważne korzyści przeciwdziałania procesowi starzenia się.

Najważniejszym czynnikiem w procesie starzenia się jest utrzymanie niezmienionej struktury oraz prawidłowej funkcji kodu genetycznego wszystkich komórek zawartych w jądrze komórkowym w formie wielkocząsteczkowych kwasów nukleinowych zwanych DNA (kwasy deoksyrybonukleinowe). DNA ulega replikacji i jest odpowiedzialne za przekazywane z pokolenia na pokolenie charakterystycznych cech genetycznych wszystkich organizmów. Niedobory witaminy B₁₂, kwasu foliowego, witaminy B₆, niacyny, witaminy C oraz E, żelaza, jak również cynku mogą prowadzić do uszkodzeń DNA w wyniku przerwania pojedynczego lub podwójnego łańcucha DNA, uszkodzeń oksydatywnych lub obu tych procesów jednocześnie^{70, 71}. Jak wspomniano powyżej, niedobory tych składników odżywczych często występują w naszym społeczeństwie i uważa się, iż przyczyniają się one do przyspieszenia procesu starzenia⁷⁰. Według profesora Bruca Amesa z uniwersytetu Berkeley w Kalifornii, “typowe niedobory mikroelementów odżywczych przejawiają prawdopodobnie podobny mechanizm uszkadzania DNA jak promieniowanie jonizujące; wpływ wielu tych substancji wydaje się być o wiele ważniejszy i powinnien być porównany dla uzyskania właściwej perspektywy. Zapobieganie niedoborom mikroelementów odżywczych stanowić będzie najprawdopodoniej tanią metodę prowadzącą do zdecydowanej poprawy zdrowia oraz wydłużenia życia”^{70, 72}.

Przez cały okres życia kwas foliowy oraz witamina B₁₂ niezbędne są dla prawidłowej reprodukcji DNA oraz regeneracji komórkowej^72-78. Suplementacja witaminą C zapobiec może uszkodzeniom DNA oraz wspomaga ona jego proces naprawczy^79-81. W badaniach na ludziach oraz w doświadczeniach laboratoryjnych wykazano podobne działanie w odniesieniu do innych składników odżywczych o własnościach antyoksydacyjnych, które wchodzą w skład LifePaku, takich jak likopen^82-86, inne karotenoidy^87-89, witamina E^{81, 90-92}, kwas alfa liponowy⁹³, katechiny z zielonej herbaty^94-97, kwarcetyna^{96, 98-100} oraz izoflawony sojowe^{100, 101}.

Duthie et al. badał wpływ zestawu antyoksydacyjnych składników odżywczych podawanych pacjentom przez okres 20 tygodni. Zestaw zawierał witaminę C (100 mg dziennie), witaminę E (280 mg dziennie) oraz β-karoten (25 mg dziennie). Badania wykazały bardzo znaczne (P< 0,002) zmniejszenie uszkodzeń DNA limfocytów krwi tak u osób niepalących jak i u palaczy¹⁰². Inne, podobne badania nie wykazały znacznego zmniejszenia uszkodzeń DNA^{103, 104}. Rozbieżność tych wyników wyjaśnić można jednakże zastosowaniem w tych drugich badaniach wadliwych metod alalitycznych, nieprawidłowym wyborem biomarkerów oraz problematycznym zaprojektowaniem badań. Ponadto istnieją przesłanki, że związki fitochemiczne z owoców i warzyw są znacznie skuteczniejsze w ochronie DNA niż witaminy antyoksydacyjne^{89, 103} oraz że witaminy z grupy przeciwutleniaczy są efektywniejsze w połączeniu z takimi związkami fitochemicznymi¹⁰⁴, jakie wchodzą w skład LifePaku.

W procesie starzenia komórkowego kluczową rolę odgrywają fabryki energii- mitochondria^{70, 71, 105, 106}. Mitochondria stanowią niewielkie twory znajdujące się we wnętrzu komórek, które przekształcają energię uzyskaną ze składników żywności w formy energii możliwej do wykorzystania w metaboliźmie oraz funkcjonowaniu komórek (np. synteza ATP). Ten zachodzący w mitochondriach proces przetwarzania energii, zwany również oddychaniem komórkowym wymaga znacznych ilości tlenu oraz generuje wiele wolnych rodników jako zbędnych produktów ubocznych. Skutkiem tego mitochondria, szczególnie zaś DNA mitochondrialne (material genetyczny mitochondriów) stanowią główny cel ataków przez wolne rodniki^105-107. W przeciwieństwie do DNA jądra komórkowego, spowodowane atakiem wolnych rodników uszkodzenia DNA mitochondrialnego nie zawsze ulegają całkowitej naprawie i w znacznie szybszym tempie kumulują się wraz z wiekiem organizmu^105-107. Poziom uszkodzeń oksydatywnych DNA mitochondrialnego jest kilkukrotnie wyższy niż uszkodzeń DNA jąder komórkowych^{105, 108}. Badania eksperymentalne wykazały, że starzeniu mitochondrialnemu można zapobiec lub przynajmniej możne je spowolnić poprzez poprawę spożycia składników odżywczych o własnościach antyoksydantów^{70, 105, 108}.

W ostatnich badaniach nad procesami zapobiegania procesowi starzenia szczególną uwagę poświęcono kwasowi liponowemu, który jest składnikiem odżywczym o własnościach antyoksydacyjnych oraz kofatorem enzymu mitochondrialnego. W przeciwieństwie do innych antyoksydacyjnych składników odżywczych kwas alfa liponowy posiada unikalne zdolności do neutralizownia wielu różnych typów wolnych rodników i wykazuje bardzo szerokie spektrum działania w ramach antyoksydacyjnego systemu obronnego organizmu^{109, 110}. Kwas alfa liponowy wspomaga również produkcję oraz regenerację dwóch głównych, występujących we wnętrzu organizmu substancji o działaniu antyoksydacyjnym, tj. L-glutationu^111-113 oraz koenzymu Q10^{109, 114}. Ze względu na swoje uniwersalne zdolności antyoksydacyjne oraz udział w ochronie mitochondrialnej, kwas alfa liponowy wydaje się być najużyteczniejszym środkiem odżywczym z grupy antyoksydantów w przypadku przeciwdziałania stresowi oksydacyjnemu oraz uszkodzeniom związanym z procesem starzenia^{70, 93, 109, 111}.

Innym, ważnym czynnikiem związanym z naturalnym procesem starzenia jest zapobieganie peroksydacji lipidów, szczególnie w odniesieniu do błon komórkowych, mózgu oraz układu krążenia. Najważniejszym chyba związkiem spośród rozpuszczalnych w tłuszczach składników odżywczych chroniących zdrowe komórki przed oksydacyjnym uszkodzeniem przez wolne rodniki jest witamina E^{115, 116}. Witamina E okazuje się być szczególnie cennym antyutleniaczem w bogatych w lipidy błonach komórkowych, gdzie na drodze wychwytywania wolnych rodników^{73, 117} zapobiega ona utlenieniu nienasyconych kwasów tłuszczowych. Pomaga to w stabilizacji i ochronie błon komórkowych¹¹⁸, szczególnie czerwonych ciałek krwi oraz tkanek podatnych na utlenienie, takich jak tkanka oczna¹¹⁹ oraz tętnice^120-123. Wiele badań wykazało, że suplementacja witaminą E zapobiega peroksydacji lipidowej lipoprotein krwi, takich jak LDL oraz VLDL^122-125.

Kwas alfa liponowy wydaje się być wspaniałym antyoksydacyjnym składnikiem odżywczym pomocnym w ochronie wysoce nienasyconych lipidów mózgu oraz tkanek układu nerwowego, co udowodnio w oparciu o wiele badań klinicznych i laboratoryjnych^126-132. Ochronne działanie na układ nerwowy kwasu alfa liponowego można przypisać jego unikalnym zdolnościom do przenikania bariery krew-mózg¹³².

Wraz z wiekiem białka naszego organizmu również ulegają w zwiększonym stopniu procesowi utlenienia¹³³. Jest to szczególnie zauważalne w przypadku soczewki oka, gdzie utlenianie białek wchodzących w jej skład prowadzi do rozwoju katarakt starczych oraz upośledzenia wzroku. Liczne badania na ludziach wykazały, że wieloletnie suplementacje witaminą C i E mogą pomóc w ochronie soczewki oka oraz innych białek w organiźmie przed uszkodzeniami wywołanymi działaniem wolnych rodników i związanymi z naturalnym procesem starzenia^134.138.

Podsumowując, LifePak, który zawiera w swoim składzie 30 mg kwasu alfa liponowego, 500 mg witaminy C, 300 j. m. witaminy E, 600 μg kwasu foliowego, 30 μg witaminy B₁₂, 175 mg flawonoidów, 15 mg mieszaniny karotenoidów oraz inne ważne mikroelementy odżywcze jest preparatem opracowanym dla optymalnej i kompleksowej ochrony komórkowego oraz mitochondrialnego DNA, jak również występujących w organiźmie lipidów i białek, które stanowią kluczowe determinanty procesu starzenia. Należy się zatem spodziewać, że stosowanie LifePaku przez długi okres czasu pozwoli na uzyskanie znacznych korzyści w zapobieganiu procesowi starzenia się organizmu.

Korzyści zdrowotne w odniesieniu do układu sercowo-naczyniowego

LifePak wywiera pozytywny wpływ na wiele aspektów prawidłowego funkcjonownia układu krążenia. LifePak zawiera w swym składzie zalecane ilości kluczowych składników odżywczych korzystnach dla układu sercowo-naczyniowego, takich jak witamina E, witamina C, karotenoidy, flawonoidy, witamina B₆, folan, witamina B₁₂, magnez oraz wapń. Wcześniej omówiono już kliniczne efekty LifePaku na utlenianie cholesterolu LDL, co stanowi kluczowy aspekt w utrzymaniu zdrowego układu krążenia.

Tysiące badań naukowych potwierdzają korzystny wpływ pojedynczych antyoksydacyjnych składników odżywczych na układ krążenia¹³⁹. Wiele badań wykazuje, że zestaw składający się z antyoksydacyjnych witamin, karotenoidów oraz flawonoidów wydaje się być skuteczniejszym niż stosowanie suplementacji w oparciu o którykolwiek z tych składników odżywczych stosowanych pojedynczo^140-142. Takim właśnie zestawem jest LifePak. Wykazano, że składniki odżywcze wchodzące w skład LifePaku poprawiają prawidłową pracę układu krążenia oraz wspomagają utrzymanie normalnego ciśnienia tętniczego, pracy serca oraz mikrocyrkulacji. Zamieszczone poniżej paragrafy zajmą się opisem, które z odżywczych składników LifePaku odpowiedzialne są za te korzyści zdrowotne.

Witamina E poddana była wielu intensywnym badaniom i większość ekspertów jest zgodna, że dzienna suplementacja witaminą E w ilościach od 100 do 400 j.m. pozwala na osiągnięcie wieloletnich korzyści w odniesieniu do układu krążenia^143-145. Chan sporządził świetne opracowanie zbiorcze mechanizmów dzięki którym witamina E wywiera swoje działanie ochronne¹⁴⁶. Jednym z tych mechanizmów jest poprawa odporności LDL na utlenianie wywołane wolnymi rodnikami². Wiele badań klinicznych wykazało, że witamina E inhibituje utlenianie LDL^{122, 147, 148}. Podobnie badania przeprowadzone przez Smidta et al. wykazały, że LifePak znacznie obniżał utlenianie LDL oraz że spadek ten był proporcjonalny do stężenia witaminy E w osoczu krwi¹. Witamina E wywiera korzystne działanie na układ krążenia również na drodze innych mechanizmów, wliczając w to regulację adhezji płytek krwi, monocytów oraz limfocytów do śródbłonka naczyniowego, wpływa na metabolizm (eikosanowy) śródbłonkowych kwasów tłuszczowych, proliferację komórkową mięśni gładkich oraz funkcjonowanie płytek krwi^{146, 149}. Przeprowadzone niedawno badania kliniczne dostarczyły dowodu, że suplementacja witaminą E może pomóc w zachowaniu prawidłowego funkcjonowania ścian tętniczych oraz ich grubości^150-152.

LifePak zwiera witaminę E uzyskaną wyłącznie ze źródeł naturalnych. Naturalny octan d-α-tokoferylu oraz d-α-tokoferol wchodzące w skład LifePaku wykazują około dwukrotnie wyższą biodostępność niż syntetyczny dl-α-tokoferol stosowany w innych wiodących markach zestawów multiwitaminowych^153-156. Dodatkowo, poza d-α-tokoferolem LifePak zawiera mieszaninę naturalnych tokoferoli oraz tokotrienoli. Poziom 300 j.m. witaminy E w LifePaku wielokrotnie przewyższa zalecaną dawkę dzienną RDA (22 j.m) jak również wartość dzienną (30 j.m.). Ilość ta poparta jest wieloma badaniami, które wykazały, że znaczne korzyści zdrowotne wiążą się ze stosowaniem witaminy E w dawkach od 100 do 400 j.m. dziennie^{130, 143-145, 147}.

Witamina C (kwas askorbinowy) stanowi kolejny antyoksydacyjny składnik odżywczy wywierający korzyści na układ sercowo-naczyniowy w ilościach przewyższających zalecane dawki dzienne RDA^158-160. Potwiedzają to badania, które wykazały, że witamina C współdziała oraz regeneruje witaminę E w organiźmie^{161, 162}, jak również badania kliniczne, które dowodzą, że suplementacja witaminą C może inhibitować utlenianie LDL^{125, 163}, wspomagać utrzymanie normalnego ciśnienia tętniczego krwi^164-168, poziomu lipidów we krwi^{165, 169}, mikrocyrkulacji wieńcowej¹⁷⁰ oraz działania śródbłonka naczyniowego^171-177. Dodatkowo wiele badań epidemiologicznych wykazało silny związek pomiędzy stanem zdrowia sercowo-naczyniowego a ilością spożywanej witaminy C lub poziomem lipidów w osoczu krwi^{160, 178-182}.

W większości dokonanych na ludziach badań nad suplementacją witaminą C stosowano dawki od 100 do 1000 mg dziennie, natomiast farmakokinetyczne badania Levina et al. wykazały, że u zdrowych osób poziom stężenia w osoczu krwi stabilizuje się przy stosowaniu dawek dziennych przekraczających 200 mg^{183, 184}. W oparciu o te badania w LifePaku zastosowano witaminę C w ilości 500 mg dziennie. Wchodzi ona w skład LifePaku w dobrze przyswajalnej oraz niekwasowej formie askorbinianu wapnia.

Karotenoidy stanowią klasę związków fitochemicznych wykazujących u ssaków wiele działań odżywczych oraz biochemicznych. Spożycie karotenoidów wśród społeczeństwa USA uważane jest za niskie, co stanowi odzwierciedlenie niewielkiego spożycia owoców i warzyw¹⁸⁵. Badania epidemiologiczne sugerują, że wysokie spożycie owoców i warzyw zabezpiecza przed chorobami układu krążenia^186-188. Jednakże badania przeprowadzone na dużej grupie lekarzy (Physicians Health Study) wykazały, że spożywanie co drugi dzień przez okres 12 lat syntetycznego β-karotenu (jedynie izomery trans) nie przyniosło żadnych korzyści dla układu sercowo-naczyniowego¹⁸⁹. Dowody uzyskane z przeprowadzonych w ostatnim okresie czasu badań naukowych sugerują, że wystąpienie spodziewanych efektów ochronnych wiąże się raczej z użyciem połączenia kilku karotenoidów niż stosowaniem megadawek β-karotenu syntetycznego^{86, 186, 187, 190}. Wyglada na to, że to nie β-karoten, ale inne karotenoidy wywierają wyjątkowe korzyści na układ krążenia^{191, 192}. Likopen pomaga w zapobieganiu utlenienia LDL^{193, 194}. Działanie ochronne wywierać również mogą α-karoten^{195, 196} oraz luteina^{197, 198}.

W skład LifePaku wchodzi zrównoważony zestaw karotenoidów w ilościach podobnych do tych, które można uzyskać spożywając dietę bogatą w owoce i warzywa: 6 mg

β-karotenu, 5 mg likopenu, 2 mg α-karotenu oraz 2 mg luteiny.

Flawonoidy stanowią ważną grupę antyoksydacyjnych składników odżywczych wykazujących korzystne własności na układ sercowo-naczyniowy¹⁹⁹. Szacuje się, że istnieje ponad 600 różnych flawonoidów obecnych w żywności i napojach. Zakrojone na dużą sklę badania epidemiologiczne sugerują, że spożywanie flawonoidów zawartych w owocach, warzywach, herbacie, soku z winogron oraz czerwonym winie wywiera pozytywny wpływ na układ krążenia^200-205. Wykazano, że katechiny zawarte w zielonej herbacie obniżają podatność na utlenienie cholesterolu LDL oraz cholesterolu całkowitego^206-210. Proantocyjanidyny zawarte w pestkach winogron wspomagać mogą odporność LDL na utlenianie²¹¹. Izoflawony sojowe mogą wspomagać utrzymanie prawidłowego poziomu lipidów we krwi, funkcję układu krążenia oraz odporność LDL na utlenianie^212-219. Niektóre z badań dowodzą również, że różne flawonoidy użyte w zestawie wykazują działnie synergistycznie, wzajemnie wspierając swą efektywność²²⁰. W krajach uprzemysłowionych szacunkowe ilości spożywanych średnio dziennie flawonoidów wahają się w granicach od 20 do 100 mg^221-223. LifePak dostarcza dodatkowo 175 mg flawonoidów uzyskanych z pięciu standaryzownanych wyciągów botanicznych, na których temat istnieje wiele badań. Są to: 90 mg katechin z zielonej herbaty, 25 mg kwarcetyny, 25 mg bioflawonoidów cytrusowych (hesperydyna, naringenina), 25 mg proantocyjanidyn i polifenoli z pestek winogron oraz 10 mg izoflawonów sojowych (genistyna, diadzenina).

Witaminy B, takie jak witamina B₆, B₁₂ oraz kwas foliowy konieczne są dla utrzymania prawidłowego poziomu homocysteiny we krwi. Homocysteina jest aminokwasem wytwarzanym w wyniku metabolizmu metioniny, który wpływa niekorzystnie na odkładanie się lipidów oraz stan zapalny ścianek naczyniowych^{224, 225}. Wiele badań udowodniło rolę homocysteiny jako niezależnego czynnika zwiększającego ryzyko chorób sercowo-naczyniowych^226-230. Według obecnych danych szacuje się, że około 10-15% osób wykazuje predyspozycje genetyczne do wysokiego stężenia homocysteiny we krwi²³¹. Niezależnie od swej roli w metaboliźmie homocysteiny, witamina B₆ wydaje się wywierać również inne korzystne działanie na układ krążenia²³².

Badania z użyciem suplementacji wykazały, że głównie kwas foliowy, ale również witamina B₆ oraz B₁₂ pomagają w uzyskaniu prawidłowego, niskiego poziomu homocysteiny we krwi²³³. Początkowo dla obniżenia poziomu homocysteiny w osoczu krwi stosowano lecznicze dawki kwasu foliowego w ilościach od 1 do 5 mg dziennie²³⁴. Jednakże ostatnie badania wykazały, że kwas foliowy nawet w tak niewielkich dawkach jak 200 μg jest już skuteczny^{233, 235-237}. Dzienna dawka LifePaku zawiera 600 μg kwasu foliowego, 10 mg witaminy B₆ oraz 30 μg witaminy B₁₂, czyli stężenia w pełni zapewniające efektywność kliniczną dla uzyskania prawidłowego poziomu homocysteiny.

Niedobór magnezu jest nagminny i wiąże się z charakterystycznymi symptomami zaburzeń układu krążenia^{73, 238}. Magnez wpływa na wiele mechanicznych, elektycznych oraz strukturalnych funkcji komórek mięśnia sercowego oraz komórek układu krążenia i nawet niewielkie zmiany poziomu magnezu we krwi lub jego stężenia komórkowego wywołują znaczne efekty na pobudliwość mięśnia sercowego, napięcie naczyniowe, kurczliwość oraz reaktywność. Wyjaśnia to, dlaczego magnez odgrywa ważną rolę w fizjologicznej normalizacji ciśnienia krwi²³⁹. Wiele badań klinicznych potwierdziło, że suplementacja magnezem może wspomagać utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi^239-243. Niektóre badania nie potwierdziły jednak takiego działania^{244, 245}. Magnez odgrywać może również ważną rolę w kontroli zakrzepicy oraz rytmu pracy serca^{247, 248}.

Niedobór wapnia stanowi szeroko rozpowszechniony problem prowadzący do zaburzeń układu krążenia. Odpowiednie spożycie wapnia wydaje się być ważnym czynnikiem w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi^{249, 250}. Fakt ten został przekonywująco dowiedziony w badaniach klinicznych^251-253 oraz przeprowadzonej ostatnio analizie przeglądowej badań klinicznych z użyciem suplementacji wapniem²⁵⁴.

Znaczne ilości wapnia (500 mg dziennie) oraz magnezu (250 mg dziennie) zawarte w dawce dziennej LifePaku zapewniają wypełnienie norm RDA w połączeniu z typową dietą amerykańską, zwykle ubogą w te dwa minerały^{3, 38, 254}.

Składniki odżywcze układu kostnego

W skład LifePaku wchodzi cały zestaw składników odżywczych niebędnych dla utrzymania zdrowego układu kostnego, w tym wapń, magnez, witamina D, witamina K, bor, krzem oraz izoflawony sojowe (fitoestrogeny). Składniki te zawarte są w LifePaku w ilościach gwarantujących ich skuteczność.

Niewątpliwie największą uwagę spośród odżywczych składników niezbędnych dla utrzymania zdrowego układu kostego poświęcono wapniowi²⁵⁶. Wapń jest głównym składnikiem kości wbudowując się w ich strukturę w formie hydroksyapatytu. Suplemantacja preparatami wapnia może poprawić mineralizację kości u dzieci i osób w młodym wieku^257-260, zapobiec utracie masy kostnej u osób starszych^{261, 262} oraz zmniejszyć ryzyko osteoporozy^{260, 263-265}. Uznając ten fakt, FDA wyraziło zgodę na reklamę stwierdzającą, że spożywanie odpowiednich ilości wapnia w postaci żywności oraz preparatów odżywczych, szczególnie we wczesnym okresie życia może spowolnić rozwój osteoporozy w późniejszych etapach życia. Niedawno Rada do Spraw Żywności i Żywienia Krajowej Rady Naukowej ogłosiła, że właściwe ilości spożycia wapnia (AI) dla osób dorosłych winny wynosić od 1000 do 2000 mg dziennie²⁶⁶. Wyniki uzyskane przez USDA w ramach przeprowadzonego w latach 1987-1988 Krajowego Sondażu Konsumpcji Żywności wykazały, że średnie spożycia dzienne wapnia w odniesieniu do całego społeczeństwa USA wynosiło zaledwie 737 mg³⁸. Dzienna dawka LifePaku dostarcza dodatkowo 500 mg wapnia, co stanowi właściwą ilość pozwalającą zapewnić, że większość osób spełni wymogi dziennego zapotrzebowania na ten minerał. Większość dostępnych na rynku preparatów multiwitaminowych zawiera w porównaniu z LifePakiem znacznie niższe ilości wapnia.

Drugim po wapniu, głównym składnikiem kości jest magnez, który odgrywa równie ważną rolę w utrzymaniu zdrowia układu kostnego^{267, 268}, szczególnie jeśli uwzględni się szeroko rozpowszechnine w USA problemy związane z niedostatecznym spożyciem tego minerału²⁵⁵. Przeprowadzone w roku 1996 przez Ministerstwo Rolnictwa USA badania w ramach Ciągłego Sondażu Żywności Spożywanej Przez Indywidualne Osoby (CSFII) wykazały, że mniej więcej trzy na cztery dorosłe kobiety oraz dwóch na trzech mężczyzn nie spełnia wymogów RDA w odniesieniu do ilości spożywanego dziennie magnezu³. Magnez współuczestniczy w transporcie i metaboliźmie wapnia, a co za tym idzie odgrywa kluczową rolą w tworzeniu tkanki kostnej^{267, 270}. Wykazano, że niedobór magnezu prowadzi do zmniejszania gęstości kości^{267, 269, 271, 272}. Dzienna dawka LifePaku zawiera 250 mg magnezu, zapewniając wspólnie z dietą spełnienie ostatnio opublikowanych wymogów RDA, które dla kobiet wynoszą 320 mg dziennie, a dla mężczyzn 420 mg dziennie²⁶⁶.

Rola, którą odgrywa witamina D w metaboliźmie wapnia oraz funkcjonowaniu układu kostnego udokumentowana została w wielu badaniach naukowych^273-275. Przeprowadzono cały szereg badań klinicznych, które potwierdziły korzyści suplementacji witaminą D dla utrzymania zdrowia układu kostnego oraz prawidłowego metabolizmu wapnia, w szczególności w przypadku osób starszych zamieszkujących północne obszary USA oraz Kanady^{274, 280-282}. W związku z tym faktem Holick zaleca suplementację witaminą D w formie preparatów multiwitaminowych w dawkach dziennych w wysokości 400 j.m.²⁸². Dawka dzienna LifePaku dostarcza 400 j.m.

LifePak dostarcza również czterech innych składników odżywczych korzystnych dla układu kostnego, które zwykle nie wchodzą w skład innych dostępnych na rynku preparatów multiwitamino-multiminerałowych. Są nimi witamina K, bor, krzem oraz izoflawony sojowe. Znana głównie ze swej roli w procesie krzepnięcia krwi witamina K wymagana jest w syntezie kilku wiążących wapń białek, które biorą udział w tworzeniu się tkanki kostnej, w szczególności zaś osteokalcyny^283-288. Uważa się, że bor wpływa na zdrowie układu kostnego w wyniku jego udziału w metaboliźmie hormonów sterydowych^{271, 289}. Wśrod innych czynników bor wydaje się być niezbędny dla absorpcji wapnia i magnezu, ich właściwego nerkowego wchłaniania zwrotnego oraz ich wcielenia w matrycę kostną^{73, 271, 289-300}. Badania laboratoryjne wykazały, że niedobór krzemu prowadzi do nieprawidłowej formacji tkanki kostnej oraz zniekształceń kośca^301-303 oraz redukuje wcielenie wapnia i magnezu w strukturę tkanki kostnej^{304, 305}. Krzem wpływa na skład tkanki chrzęstnej oraz jej zwapnienie, czyli początkowe etapy tworzenia się tkanki kostnej^{292, 301, 303}. Badania doświadczalne wykazały, że suplementacja preparatami krzemu ma zdolności do wspomagania procesu tworzenia się tkanki kostnej oraz inhibituje resorpcję kości³⁰⁶. Izoflawony sojowe - genisteina oraz daidzeina wpływają na zdrowie układu kostnego dzięki odgrywanej przez nie roli fitoestrogenów³⁰⁷. Badania wykazały, że izoflawony sojowe wydają się wspomagać mineralizację kości oraz obniżać resporpcję kości^{216, 308}.

Dzienna dawka LifePaku dostarcza 40 μg witaminy K (50% RDI), po 3 mg boru i krzemu oraz 10 mg izoflawonów sojowych (co stanowi odpowiednik około 10 g białka sojowego). Wspólnie z wysokimi dawkami wapnia, magnezu oraz witaminy D, LifePak stanowi doskonały, kompleksowy zestaw składników odżywczych niezbędnych dla utrzymania zdrowego układu kostnego.

Insulina oraz metabolizm glukozy we krwi

LifePak dostarcza znacznych ilości witamin oraz minerałów wywierających korzystny wpływ na prawidłowy metabolizm glukozy oraz działanie insuliny występującej we właściwych ilościach. Pomimo faktu, że LifaPak stanowi preparat odżywczy i nie został on opracowany dla leczenia lub zapobiegania chorobom, wysokie stężenia zawartych w LifePaku antyoksydacyjnych witamin C i E, obecność znacznych ilości kwasu alfa liponowego, magnezu, cynku oraz chromu czyni go właściwym preparatem odżywczym dla osób cierpiących na oporność insulinową, upośledzoną glukemię na czczo, cukrzycę 1 i 2 typu oraz metaboliczny syndrom X.

Chrom niezbędny jest dla prawidłowego działania insuliny^{73, 309-311}. Obserwacje kliniczne wykazały, że upośledzona tolerancja glukozy występująca u pacjentów, którym podawano w pełni pozajelitowo pokarm ubogi w zawartość chromu może zostać odwrócona przez podawanie im suplementów tego minerału^{73, 312-315}. Ogólnie przjęta jest teza, że chrom działa jako kofaktor insuliny^{73, 309. 310}. Opisany mechanizm działania chromu wiąże się ze wzmożonym wiązaniem insuliny, wzrostem liczby receptorów insulinowych oraz wzrostem wrażliwości receptorów insulinowych³¹⁰. Suplementacja preparatami chromu wykazała korzystne działanie na prawidłowy metabolizm glukozy we krwi bez wystąpienia skutków ubocznych u całego zróżnicowanego szeregu pacjentów, począwszy od osób z niewielką nietolerancją na glukozę, a skończywszy na osobach cierpiących na cukrzycę typu 2^{310, 316}. Wiele badań klinicznych wykazało, że suplementacja z użyciem preparatów chromu obniża poziom insuliny we krwi³¹⁷, poprawia tolerancję na glukozę³¹⁷ oraz obniża glukozylację hemoglobiny³¹⁷ u osób cierpiących na cukrzycę typu 2. Uważa się, że pozytywny wpływ suplementacją prepratami chromu jest po prostu wynikiem uzupełnienia istniejącego niedoboru tego minerału i nie wiąże się z jego działaniem farmakologicznym^{318, 319}. Niewystarczające spożycie chromu wydaje się bardzo powszechne w Stanach Zjednoczonych oraz innych krajach uprzemysłowionych i może dotyczyć aż 90 procent ludności USA⁵⁸. W większości badań przeprowadzonych na ludziach w odniesieniu do suplementacji preparatami chromu stosowano 200 μg dziennie tego minerału^{309, 310}, co stanowi odpowiednik ilości dostarczanej w dziennej dawce LifePaku. Stosowaną w LifePaku formą chromu jest jego chelat glicynowo-niacynowy (wytwarzany przez Albion Laboratories).

Niedobór cynku jest również bardzo powszechny wśród osób cierpiących na cukrzycę^320-322 . Wiąże się on z niedostatecznym jego spożywaniem w pokarmie oraz wysokim wydalaniem tego minerału z moczem³²³. Cynk może również wspomagać prawidłowe funkcjonowanie insuliny w wyniku bardziej bezpośredniego mechanizmu działania^{320. 324}. Często zdarza się, że osoby cierpiące na cukrzycę podatne są również na zwiększone ryzyko niedoboru magnezu³²⁵, co wiąże się z jego niskim spożyciem oraz nadmiernym wydalaniem z moczem^326-328. Dzienna dawka LifePaku dostarcza 15 mg cynku oraz 250 mg magnezu.

Stan zabezpieczenia antyoksydacyjnego jest zwykle niski u osób cierpiących na cukrzycę^{329, 330} tak więc stosowanie suplementacji antyoksydacyjnymi składnikami odżywczynmi prowadzi do znacznych korzyści zdrowotnych³³¹. Antyoksydacyjne składniki odżywcze nie leczą ani też nie zapobiegają cukrzycy, ale zaspokajają specjalne wymogi odżywcze. Dla przykładu w wielu badaniach osoby cierpiące na cukrzycę odnosiły korzyści z podawania im preparatów odżywczych zawierających witaminę E ponieważ wspomagała ona prawidłowe działanie blaszek krwi^{332, 333}, zapewniała ochronę antyoksydacyjną układu nerwowego³³⁴ oraz białek i hemoglobiny^{332, 335-338}. Z tego powodu zaleca się stosowanie dziennej suplementacji witaminą E jako części składowej zdrowej diety dla osób cierpiących na cukrzycę^{331, 339}. Osoby cierpiące na cukrzycę wykazują zwykle niski poziom witaminy C w osoczu^340-344, jak również upośledzony jest u nich transport witaminy C do wnętrza komórek ze względu na wysokie stężenia sorbitolu³⁴⁵. Sorbitol jest alkoholem cukrowym, który gromadzi się wewnątrz komórek u osób cierpiących na cukrzycę. Dowiedziono, że suplementacja witaminą C wpomaga prawidłowy metabolizm sorbitolu^{331, 346-349} i może być pomocna w utrzymaniu prawidłowego poziomów lipidów we krwi³⁵⁰ u osób cierpiących na cukrzycę. Dzienne dawki LifePaku dostarczają znacznych ilości witaminy E (300 j.m.) oraz witaminy C (500 mg).

Suplementacja osób cierpiących na cukrzycę preparatami zawierającymi kwas alfa liponowy wykazała znaczny wzrost zabezpieczenia antyoksydacyjnego oraz utrzymanie prawidłowego poziomu witaminy E^{128, 351}. Kwas alfa liponowy posiada zdolności przenikania bariery krew-mózg, tak więc może on wywołać swoje korzystne działanie na centralny i obwodowy układ nerwowy^{129, 132, 352}. Wiele badań klinicznych potwierdziło zdolności kwasu alfa liponowego użytego w dawkach leczniczych (600 mg dziennie) do zabezpieczenia prawidłowego funkcjonowania obwodowego układu nerwowego u osób cierpiących na cukrzycę^{131, 353, 354}. Dzienna dawka LifePaku dostarcza 30 mg kwasu alfa liponowego, czyli dawkę uważaną za wystarczającą dla utrzymania właściwego wsparcia antyoksydacyjnego dla układu nerwowego (dr. Lester Packer, doniesienie prywatne).

Układ odpornościowy

Ponieważ prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego zależy od właściwego poziomu wielu składników odżywczych z grupy witamin i minerałów, należy się spodziewać, że LifePak powinien skutecznie wspomagć jego działanie na wiele sposobów.

Niedobór nawet pojedynczego składnika odżywczego prowadzi do zmian odpowiedzi immunologicznej, co ma miejsce również w przypadku, kiedy niedobór ten jest niewielki. Duży wpływ na układ odpornościowy wykazują witamina A, C, E i B₆ oraz cynk i selen^{355, 356}. Suplementacja przy zastosowaniu tych składników odżywczych u osób narażonych na ich niedobory prowadziła do wzmocnienia układu odpornościowego^{357, 358}. Poniższy paragraf zajmuje się opisem, jak poszczególne z tych składników odżywczych wspomagają prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego.

Dla prawidłowej reakcji immunologicznaej niezbędna jest witamina A^{73, 359}. Uczestniczy ona w błędnym kole: niedobór witaminy A prowadzi do osłabienia układu odpornościowego³⁵⁹, co zwiększa ryzyko infekcji organizmu³⁶⁰, natomiast ostre infekcje dodatkowo prowadzą do dalszej utraty witaminy A³⁶¹. Niezależnie od swej roli w charakterze prowitaminy A β-karoten może również niezależnie wzmacniać układ odpornościowy^362-365.

Wiele badań dowiodło, że suplementacja witaminą C wspomaga prawidłową reakcję układu odpornościowego w przypadku sporadycznych infekcji^366-371. Istnieją również dowody, że podczas przeziębień wzrasta okresowo zapotrzebowanie tkanek na witaminę C³⁷².

Kilka badań klinicznych dowiodło, że witamina E w ilościach od 100 do 400 j.m. dziennie wywiera korzystny wpływ na układ odpornościowy^{366, 373, 374}. Mezdani et al. przeprowadzili na grupie 88 zdrowych osób badania dla ustalenia, czy długoterminowa suplementacja (235 dni) witaminą E w dawkach 60, 200 oraz 800 mg podwyższa istotne mierniki kliniczne odporności komórkowej³⁷⁵. U osób, którym podawano 200 mg witaminy E dziennie odnotowano 65 procentowy wzrost odczynu opóźnionej nadwrażliwości skóry oraz sześciokrotny wzrost poziomu przeciwciał w reakcji na szczepionkę przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B w porównaniu z placebo (gdzie wystąpił 17 procentowy wzrost odczynu oraz trzykrotny wzrost poziomu przeciwciał). U grupy, której podawano 200 mg witaminy E dziennie nastąpił również znaczny wzrost poziomu przeciwciał w reakcji na szczepionkę tężca. Podsumowując, uzyskane wyniki wskazują, że podawana w dawkach przewyższających RDA witamina E poprawia ważne klinicznie wskaźniki odporności komórkowej z udziałem limfocytów T u zdrowych osób w starszym wieku³⁷⁵. Dawka dzienna LifePaku dostarcza 300 j.m witaminy E, co stanowi równoważnik 201 mg.

Badania ludności wykazały, że spożywanie witaminy B₆ ma wpływ na prawidłową pracę układu odpornościowego^{376, 377}. Wyniki te zostały potwierdzone przez dokonane na ludziach badania interwencyjne, w których udowodniono, że suplementacja witaminą B₆ w dawkach zgodnych z RDA (2-3 mg dziennie) była w stanie przywrócić prawidłową pracę układu odpornościowego u starszych osób^{357, 378}. Inne badania wykazały podobne korzyści dla układu odpornościowego w przypadku stosowania witaminy B₆ w dawkach przekraczających RDA^{379, 380}.

Znanym jest fakt, że cynk odgrywa kluczową rolę w układzie immunologicznym oraz, że osoby, u których występuje jego niedobór wykazują zwiększoną podatność na czynniki chorobotwórcze^{47, 381-388}. Cynk odgrywa również ważną rolę w procesie gojenia się ran³⁸⁹. Cynk wpływa na wiele aspektów układu odpornościowego, począwszy od bariery skórnej a skończywszy na kontroli prawidłowości procesów genetycznych wewnątrz limfocytów. Cynk odgrywa krytyczną rolę w prawidłowym rozwoju oraz funkcjonowaniu komórek uczestniczących w niespecyficznej reakcji immunologicznej, takich jak obojętnochłonne krwinki białe oraz komórki NK. Wpływ cynku na te kluczowe funkcje immunologiczne wynika z ogromnej ilości ról odgrywanych przez ten minerał na poziomie podstawowych funkcji komórkowych, takich jak replikacja DNA, transkrypcja RNA, podział komórkowy oraz aktywacja komórek³⁸⁶.

Wydaje się, że wystarczający poziom selenu w organiźmie jest niezbędny dla utrzymania prawidłowych funkcji immunologicznych^390-392. Może to wynikać z faktu, że selen stanowi kofator peroksydyzy glutationowej³⁹⁰, albo też z bardziej specyficznego oddziaływania selenu na odporność komórkową^{392, 393}. Wystarczająca ilość selenu w pożywieniu wydaje się być również konieczna dla prawidłowej obrony przeciwwirusowej^394-396.

Na zakończenie istnieją również badania wskazujące na korzyści kliniczne zestawów witaminowo-minerałowych na funkcje immunologiczne. Dla przykładu Girodon et al. przeprowadzili na grupie 81 osób w starszym wieku przez okres dwóch lat badania efektów zestawów suplementacyjnych składających się z 20 mg cynku, 100 μg selenu, 120 mg witaminy C, 6 mg β-karotenu oraz 15 mg witaminy E. Stwierdzili oni, że u osób tych w trakcie pobierania suplementacji odnotowano znacznie niższą częstotliwość występowania infekcji³⁹⁷.

Inne korzyści zdrowotne

Dzienna suplementacja przy użyciu 400 μg kwasu foliowego jest szeroko zalecana dla kobiet, które mogą zajść w ciążę, aby zapobiec pierwotnym i wtórnym defektom cewy nerwowej u płodu^398-401. Dawka dzienna LifePaku dostarcza 600 μg kwasu foliowego.

LifePak stanowi doskonały preparat wspomagający prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku ponieważ dostarcza on znacznych ilości składników odżywczych zabezpieczających funkcję oczu w okresie starzenia się organizmu. Należy do nich luteina^{134, 138, 402-409}, witamina C^{134, 138, 410, 411} oraz witamina E^{136-138, 410, 412-415}.

Zawierający w swoim składzie 39 witamin, minerałów oraz związków fitochemicznych LifePak oferuje znacznie więcej korzyści dla zdrowia, niż tylko te, które opisane zostały w tym opracowaniu. Jest ich jednak zbyt wiele, aby móc je wszystkie omówić w niniejszej monografii.

Działania uboczne

Nie stwierdzono żadnych efektów ubocznych LifePaku ani też żadnego z jego składników o ile stosowane one były w zalecanych dawkach. Ponadto, badania kliniczne przeprowadzone z użyciem LifePaku na 46 zdrowych osobach zgodnie z wytycznymi FDA odnośnie Właściwej Praktyki Klinicznej nie wykazały żadnych negatywnych skutków ubocznych związanych z jego użyciem¹. Analogiczne wyniki uzyskano w innym, podobnym, przeprowadzonym na grupie 140 zdrowych osób badaniu klinicznym LifePaku (nieopublikowane dane).

Dane toksykologiczne i bezpieczeństwo użycia

Wszystkie użyte w LifePaku składniki zawarte są w nim w ilościach dla których udowodniono bezpieczeństwo użycia w przypadku długotrwałej ich suplementacji. Dzienne dawki wszystkich witamin i minerałów są znacznie niższe niż poziom poniżej którego nie występują żadne efekty uboczne (NOAEL), ustalony w 1997 roku przez Radę do Spraw Odpowiedzialnego Odżywiania (CRN)⁴¹⁶, jak również znacznie poniżej górnej granicy (UL) ustalonej przez Komisję do Spraw Żywienia i Żywności Krajowej Rady Naukowej^{266, 417, 418}. Pozostałe składniki LifePaku zastosowane zostały w stężeniach odpowiadających ilościom tych składników w diecie bogatej w owoce i warzywa (5-10 porcji dziennie) oraz innych powszechnie spożywanych produktach żywnościowych oraz napojach. Dowiedziono, że wszystkie wyciągi fitochemiczne wchodzące w skład LifePaku są bezpieczne w użyciu i nie wywołują żadnych efektów ubocznych. Wyciągi te były poddane badaniom na ludziach przy użyciu dawek dziennych podobnych lub przewyższających ich stężenie w LifePaku. W badaniach tych nie odnotowano żadnych efektów ubocznych.

Interakcja z lekami

Wiele leków wywiera wpływ na metabolizm oraz biodostępność witamin i minerałów. Podobnie, choć rzadziej, niektóre składniki odżywcze mogą wywierać wpływ na farmakokinetykę leków^{419, 420}. Przykładowo leki przeciwgruźlicze takie jak INH oraz cycloseryna zaburzają metabolizm witaminy B₆ i mogą prowadzić do wtórnego niedoboru niacyny. Doustne środki antykoncepcyjne zaburzają metabolizm kwasu foliowego, kwasu askorbinowego oraz ryboflawiny. Środki przeciwdrgawkowe mogą wykazywać działanie antagonistyczne w stosunku do folanu i prowadzić do niedoboru kwasu foliowego. Przy stosowaniu leków przeciwdrgawkowych zaleca się więc suplementację folanem. Leczenie przy użyciu żywicy cholestyraminowej wiąże się z niedoborem witamin, m. in. witaminy K i D oraz kwasu foliowego. Suplementacja przy użyciu zestawów multiwitaminowych zalecana jest dla uniknięcia negatywnych wpływów stosowania leków na metabolizm mikroelementów odżywczych. Doskonałą pracę przeglądową na temat interakcji między mikroelementami odżywczymi a lekami opracował Thomas⁴¹⁹

Jedna z częściej występujących wśród lekarzy obaw odnosi się do potencjalnych interakcji pomiędzy witaminą K oraz środkami przeciwkrzepliwymi, takimi jak warfaryna oraz kumaryna. Aby jednak doszło do widocznego efektu na działanie leków obniżających krzepliwość krwi konieczne są bardzo wysokie dawki witaminy K, rzędu 250 μg lub więcej^{421, 422}. Na leczenie przeciwzakrzepowe mogą również wpływać wahania dziennych dawek witaminy K spożywanych w pokarmie bogatym w ten składnik odżywczy, takie jak np. warzywa liściaste oraz brokuły, które mogą zawierać aż do 400 μg witaminy K na spożytą porcję. Z tego też powodu osobom stosującym terapię antykoagulacyjną zaleca się spożywanie diety raczej o stałej niż o niskiej zawartości witaniny K^{423, 424}. W dawce dziennej LifePaku zawarte jest zaledwie 40 μg (50% RDI)

witamminy K. Jest to dawka na tak niskim poziomie, że nigdy nie wykazano, aby w tym przypadku dojść mogło do interferencji z terapią antykoagulacyjną.

Zastrzeżone metody produkcji

Na najwyższą jakość preparatu składają się takie czynniki jak wysokiej jakości surowce, fachowa produkcja, weryfikacje dokonywane przez niezależne laboratoria oraz ciągłe ulepszanie produktu. Wszystkie te elementy zapewnić mają konsumentom produkty o najwyższej jakości opracowane w oparciu o najnowsze badania oraz metody analityczne. Dodatkową gwarancją wysokiej jakości jest fakt, że LifePak nie zawiera cukru, soli, produktów pszenicznych oraz mlecznych jak również sztucznych środków konserwujących, kolorantów oraz środków zapachowych.

Witaminy i minerały użyte do produkcji preparatów Pharmanexu spełniają wymogi i zalecenia ustalone przez Farmakopeę Stanów Zjednoczonych (USP) i/lub (w zależności od wymogów) Kodeks Chemicznych Składników Żywności (FCC). Każda szarża produkcyjna LifePaku spełnia wymogi XXIV wydania Farmakopei USA w odniesieniu do dezintegracji kapsułek. Wszystkie składniki poddawane są badaniom na czystość oraz o ile jest to wskazane, składniki przechodzą testy mikrobiologiczne dla zapewnienia, że nie zawierają one zanieczyszczeń mikrobiologicznych takich jak Salmonella, pałeczki okrężnicy, inne pałeczki jelitowe, gronkowce, drożdżaki oraz pleśnie. Pomiarom poddaje się równie całkowitą liczbę hodowli bakteryjnych na szalkach Petriego oraz zawartość pozostałości pestycydowej. Przeprowadzamy szczegółową selekcję oraz proces zatwierdzania wszystkich producentów, z którymi podejmujemy współpracę dla zapewnienia, że pracują oni zgodnie ze standardami Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP) ustalonymi przez FDA.

Sposób użycia

Zażywać zawartość jednej torebeczki LifePaku dwa razy dziennie, wraz ze śniadaniem i kolacją, popijając szklanką płynu.

Opakowanie

Każdy karton Lifepaku zawiera 60 indywidualnych porcji w oddzielnych torebeczkach plastikowych i wystarczy na miesiąc użycia. Każda torebeczka zawiera jedną kapsułkę z witaminami, jedną ze związkami fitochemicznymi oraz dwie z minerałami.

Sposób przechowywania

Przechowywać w chłodnym, suchym miejscu, z dala od światła słonecznego. Chronić przed dostępem dzieci.

Okres ważności

Stabilność LifePaku wynosi przynajmniej dwa lata od chwili produkcji.

Ostrzeżenia

Chronić przed dostępem dzieci. Przypadkowe przedawkowanie produktami zawierającymi preparaty żelaza stanowi jedną z głównych przyczyn śmiertelnych zatruć wśród dzieci w wieku poniżej sześciu lat życia. W przypadku przypadkowego przedawkowania wezwać natychmiast lekarza lub skontaktować się z ośrodkiem zatruć.

Skład

Skład dziennej dawki LifePaku (dwie torebeczki preparatu, z których każda zawiera po jednej kapsułce witamin i związków fitochemicznych oraz dwie kapsułki minerałów) oraz źródła surowców przedstawione są w poniższym zestawieniu.

Dzienna dawka LifePaku (8 kapsułek) zawiera:

Składnik (źródło)	Ilość	% Wartości dziennej (DV)^1
Witamina A (palmitynian witaminy A)	5000 j.m.	100
Β-karoten (wyciąg owoców palmy, Blakeslea trispora) 6 mg	10000 j.m.	†
Witamina C (askorbinian wapnia)	500 mg	833
Witamina D3 (cholecalciferol)	400 j.m.	100
Witamina E (octan d-α-tokoferylu, mieszanina tokoferoli i tokotrienoli)	300 j.m.	1000
Tiamina (monoazotan)	7,5 mg	500
Ryboflawina	8,5 mg	500
Niacyna (niacyna, amid kwasu nikotynowego)	40 mg	200
Witamina B6 (chlorowodorek pirydoksyny)	10 mg	500
Folan (kwas foliowy)	600 μg	150
Witamina B12 (cyjanokobalamina)	30 μg	500
Biotyna	300 μg	100
Kwas pantotenowy (D-pantotenian wapnia)	30 mg	300
Cholina (szczawian choliny)	10 mg	†
Inozytol	10 mg	†
Witamina K (fitonadion)	40 μg	50
Wapń (askorbinian, propionian, węglan)	500 mg	50
Magnez (chelat magnezu, tlenek)	250 mg	62
Żelazo (chelat żelaza)	3 mg	16
Jod (jodek potasu)	100 μg	66
Cynk (chelat cynku)	15 mg	100
Miedź (chelat miedzi)	2 mg	100
Mangan (chelat manganu)	4 mg	200
Selen (L-selenotionina, selenin sodu)	140 μg	200
Chrom (chelat chromu)	200 μg	166
Molibden (chelat molibdenu)	75 μg	100
Wanad (sirczan wanadylu)	20 μg	†
Krzem (metakrzemian sodu)	3 mg	†
Bor (cytryniyn)	3 mg	†
Kwas α-liponowy	30 mg	†
Mieszanka karotenoidów (poza β-karotenem): Luteina (wyciąg kwiatów nagietka) Likopen α-karoten (wyciąg owoców palmy)	2 mg 5 mg 2 mg	† † †
Mieszanina flawonoidów: Katechiny (wyciąg Camelia sinensis; 20:1) Wyciąg pestek winogron (min. 95% polifenoli) Bioflawonoidy cytrusowe ( z owoców cytrusowych) Izoflawony (wyciąg sojowy)	90 mg 25 mg 25 mg 10 mg	† † † †

¹Wartości dzienne zalecane przez FDA; † Wartości dzienne nie zostały określone

Bibliografia

1. Smidt C. R., Seidehamel R. J., Devaraj S., Jialal I., The effects of a nutrinionally complete dietary supplement (LifePak) on antioxidant status and LDL/oxidation in healthy non-smokers; FASEB J., 1999; 13: A546

2. Holvoet P., Collen D, Oxidized lipoproteins in artherosclerosis and thrombosis; FASEB J., 1994; 8: 1279-84

3. U.S. Department of Agriculture, Agricultural Research Service. Data Tables: Results from USDA's 1996 Continuing Survey of Food Intakes by Individuals and 1996 Diet and Health Knowledge Survey. ARS Food Surveys Research Group 97. Electronic Citation.

4. Block G., Abrams B., Vitamin and mineral status of women of childbearing potential, Ann. N. Y. Acad. Sci., 1993; 678:244-54

5. Pennington J. A. T., Intakes of minerals from diets and foods: Is there a need for concern?, J. Nutr., 1996; 126: 2304S-8S

6. Benton D., Haller J., Fordy J., The vitamin status of young British adults, Int. J. Vitam. Nutr. Res., 1997; 67: 34-40

7. Delvin E. E., Imbach A., Copti M., Vitamin D nutritional status and related biochemical indices in an autonomous elderly population, A. J. Clin. Nutr., 1988; 48: 473-8

8. Nichols H. K., Basu T. K., Thiamin status of the elderly: dietary intake and thiamin pyrophosphate response, J. Am. Coll. Nutr., 1994; 13: 57-61

9. Skelton W. P. III, Skelton N. K., Thiamine deficiency neuropathy. It's still common today. Postgrad. Med., 1989; 85: 301-6

10. Smidt L. J., Cremin F. M., Grivetti L. E., Clifford A. J., Influence of thiamin supplementation on the health and general well-being of an elderly Irish population with mariginal thiamin deficiency, J. Gerontol., 1991; 46: M 16-22

11. Tildus P., Shephard R. J., Montelpare W., Overall intake of energy and key nutrients: data for middle-aged and older middle-class adults, Can. J. Sport Sci., 1989; 14: 173-7

12. Gonzalez-Gross M., Ortega R. M., Andres P., Varela G., Riboflavin status in a group of institutionalized elderly, Int. J. Vitam. Res., 1991; 61: 120-4

13. Toh S. Y., Thompson G. W., Basu T. K., Riboflavin status of the elderly: dietary intake and FAD-stimulating effect on erythrocyte glutathione reductase coefficients, Eur. J. Clin. Nutr., 1994; 48: 654-9

14. Van der Wielen R. P., de Wild G. M., de Groot L. C., Hoefnagels W. H., van Staveren W. A., Dietary intakes of energy and water-soluble vitamins in different categories of aging, J. Gerontol. A Biol. Med Sci., 1996; 51: B 100-B107

15. Haller J., Lowik M. R., Ferry M., Ferro-Luzzi A., Nutritional status: blood vitamins A, E, B₆, B₁₂, folic acid and carotene, Euronut. CENECA investigators. Eur. J. Clin. Nutr., 1991; 45 Suppl. 3: 63-82

16. Albertson A. M., Tobelmann R.C., Engstrom A., Asp E. H., Nutrient intakes of 2- to 10-year-old American children: 10-year trends, J. Am. Diet. Assoc., 1992; 92: 1492-6

17. Manore M. M., Vaughan L. A., Carroll S. S., Leklem J. E., Plasma pyridoxal 5'-phosphate concentration and dietary vitamin B-6 intake in free-living, low-income elderly people, Am. J. Clin. Nutr., 1989; 50:339-45

18. George J. H., Brinsdon S. C., Paulin J. M., Aitken E. F., What do young adolescent New Zealanders eat? Nutrient intakes of a natiowide sample of form 1 children, N. Z. Med. J., 1993; 106: 47-51

19. Driskell J. A., Clark A. J., Bazzarre T. L., et al., Vitamin B-6 status of southern adolescent girls, J. Am. Diet. Assoc., 1985; 85: 46-9

20. Guilland J. C., Penaranda T., Gallet C., Boggio V., Fuchs F., Klepping J., Vitamin status of young athletes including the effects of supplementation, Med. Sci. Sports Exerc., 1989; 21: 441-9

21. Van der Beek E. J., Lowik M. R., Hulshof K. F., Kistemaker C., Combinations of low thiamin, vitamin B6 and vitamin C intake among Dutch adults (Dutch Nutrition Surveillance System), J. Am. Coll. Nutr., 1994; 13: 383-91

22. Kant A. K., Block G., Dietary vitamin B-6 intake and food sources in the U.S. population: NHANES II,1976-1980, Am. J. Clin. Nutr., 1990; 52(4): 707-716

23. Sauberlich H. E., Folate status of U. S. population groups. In: Bailey L. B., ed. Folate in Health and Disease, New York: Marcel Dekker, Inc.,1995:171-95

24. Lewis C. J., Crane N. T., Wilson D. B., Yetley E. A., Estimated folate intakes: data updated to reflect food fortification, increased bioavailability, and dietary supplement use, Am. J. Clin. Nutr., 1999; 70: 198-207

25. Quinn K., Basu T. K., Folate amd vitamin B12 status of the elderly, Eur. J. Clin. Nutr., 1996; 50: 340-2

26. Joosten E., van der Berg A., Riezler R., et al., Metabolic evidence that deficiences of vitamin B-12 (cobalamin), folate, and vitamin B-6 occur in elderly people, Am. J. Clin. Nutr., 1993; 58: 468-76

27. Carmel R., Current concepts in cobalamine deficiency, Annu. Rev. Med., 2000; 51:357-75

28. Lindenbaum J., Rosenberg I. H., Wilson P. W., Stabler S. P., Allen R. H., Prevalence of cobalamin deficiency in the Framingham elderly population, Am. J. Clin. Nutr., 1994; 60:2-11

29. Selhub J. Jacques P. F., Wilson P. W., Rush D., Rosenberg I. H., Vitamin status and intake as primary determinants of homocysteinemia in an elderly population, JAMA, 1993; 270: 2693-8

30. Stabler S. P., Lindenbaum J., Allen R. H., Vitamin B-12 deficiency in the elderly: current dilemmas, Am. J. Clin. Nutr., 1997; 66: 741-9

31. Baik H. W., Russell R. M., Vitamin B12 deficiency in the elderly, Annu. Rev. Nutr., 1999; 19: 357-77

32. Gadowsky S. L., Gale K., Wolfe S. A., Jory J., Gibson R., O'Connor D. L., Biochemical folate, B12, and iron status of a group of pregnant adolescents accessed through the public health system in southern Ontario, J. Adolesc. Health, 1995; 16: 465-74

33. Saltzman J. R., Kemp J. A., Golner B. B., Pedrosa M. C., Dallal G. E., Russell R. M., Effect of hypochlorhydria due to omeprazole treatment or atrophic gastritis on protein-bound vitamin B12 absorption, J. Am. Coll. Nutr., 1994; 13: 584-91

34. Lowik M. R., Schrijver J., Odink J., van der Berg H., Wedel M., Long-term effects of a vegetarian diet on the nutritional status of elderly people (Dutch Nutrition Surveillance System), J. Am. Coll. Nutr., 1990; 9: 600-9

35. Millet P., Guilland J. C., Fuchs F., Klepping J., Nutrient intake and vitamin status of healthy French vegetarians and nonvegetarians, Am. J. Clin. Nutr., 1989; 50: 718-27

36. Janelle K. C., Barr S. I., Nutrient intakes and eating behavior scores of vegetarian and nonvegetarian women, J. Am. Dict. Assoc., 1995; 95: 180-6, 189

37. Clementz G. L., Schade S. G., The spectrum of vitamin B12 deficiency, Am. Fam. Physician, 1990; 41: 150-62

38. Fleming K. H., Heimbach J. T., Consumption of calcium in the U.S.: Food sources and intake levels, J. Nutr., 1994; 124 Suppl.: 1426S-30S

39. Costello R. B., Moser-Veillon P. B., A review of magnesium intake in the elderly. A cause for concern?, Magnes. Res., 1992; 5: 61-7

40. Lichton I.L., Dietary intake levels and requirements of Mg and Ca for different segments of the U.S. population, Magnesium, 1989; 8: 117-23

41. Durlach J., Durlach V., Bac P., Rayssiguler Y., Bara M., Guiet-Bara A., Magnesium and aging II. Clinical data: Actiological mechanisms and pathophysiological consequences of magnesium deficit in the elderly, Magnes. Res., 1993; 6: 379-94

42. Gullestad L., Nes M., Ronneberg R., Midtvedt K., Falch D., Kjekshus J., Magnesium status in healthy free-living elderly Norwegians, J. Am. Coll. Nutr., 1994; 13: 45-50

43. Prasad A. S., Zinc: and overview, Nutrition, 1995; 11: 93-9

44. Roebothan B. V., Chandra R. K., Nutrient consumption and body size in a group of institutionalized elderly, Nutr. Res., 1994; 14: 35-9

45. Mares-Perlman J. A., Subar A. F., Block G., Greger J. L., Luby M. H., Zinc intake and sources in the U.S. adult population: 1976-1980, J. Am. Coll. Nutr.,

1995; 14: 349-57

46. Small S. P., Best D. G., Hustins K. A., Energy and nutrient intakes of independently living elderly women, Can. J. Nurs. Res., 1994; 26: 71-81

47. Prasad A. S., Fitzgerald J. T., Hess J. W., Kaplan J., Pelen F., Durdenne M., Zinc deficiency in elderly patients, Nutrition, 1993; 9: 218-24

48. Sandstead H. H., Is zinc deficiency a public health problem?, Nutrition, 1995; 11: 87-92

49. Hambidge M., Human zinc deficiency, J. Nutr., 2000; 130: 1344S-9S

50. Pennington J. A. T., Young B. E., Wilson D. B., Nutritional elements in U.S. diets: Results from the total diet study, 1982-86, J. Am. Diet. Assoc., 1989; 89: 659-64

51. Klevay L. M., Cardiovascular disease from copper deficiency - A history, J. Nutr., 2000; 130: 489S-92S

52. Uauy R., Olivares M., Gonzalez M., Essentiality of copper in humans, Am. J. Clin. Nutr., 1998; 67: 952S-9S

53. Abdulla M., Bechbehani A., Dashti H., Diatery intake and bioavailability of trace elements, Biol. Trace Elem. Res., 1989; 21: 173-178

54. Baghurst K. I., Record S. J., The vitamin and mineral intake of a free-living young Australian population in relation to total diet and supplementation practices, Hum. Nutr. Appl. Nutr., 1987; 41: 327-37

55. Anderson R. A., Bryden N. A., Polansky M. M., Dietary intake of calcium, chromium, copper, iron, magnesium, manganese, and zinc: duplicate plate values corrected using derived nutrient intake, J. Am. Diet. Assoc., 1993; 93: 462-4

56. Danks D. M., Copper deficiency in humans, Ann. Rev. Nutr., 1988; 8: 235-57

57. Anderson R. A., Bryden N. A., Polansky M. M., Dietary chromium intake. Freely chosen diets, institutional diet, and individual foods, Biol. Trace Elem. Res., 1992; 32: 117-21

58. Anderson R. A., Kozlovsky A. S., Chromium intake, absorption and excretion of subjects consuming self-selected diets, Am. J. Clin. Nutr., 1985; 41: 1177-83

59. Gibson R. S., MacDonald A. C., Martinez O. B., Dietary chromium and manganese intakes of a selected sample of Canadian elderly women, Hum. Nutr. Appl. Nutr., 1985; 39: 43-52

60. Kumpulainen J. T., Chromium content of foods and diets, Biol. Trace Elem. Res., 1992; 32:9-18

61. Mahalko J. R., Bennion M., The effect of parity and time between pregnancies on maternal hair chromium concentration, Am. J. Clin. Nutr., 1976; 29: 1069-72

62. Saner G., Urinary chromium excretion during pregnancy and its relationship with intravenous glucose loading, Am. J. Clin. Nutr., 1981; 34: 1676-9

63. Saner G., The effect of the parity on maternal hair chromium concentration and the changes during pregnancy, Am. J. Clin. Nutr., 1981; 34: 853-5

64. Ding W. J., Chai Z. E., Duan P., Feng W. Y., Qian Q. F., Serum and urine chromium concentrations in elderly diabetics, Biol. Trace Elem. Res., 1998; 63: 231-7

65. Kant A. K., Schatzkin A., Block G., Ziegler R. G., Nestle M., Food group intake patterns and associated nutrient profiles of the U.S. population, J. Am. Diet. Assoc., 1991; 91: 1532-7

66. Breslow R. A., Subar A. F., Patterson B. H., Block G., Trends in food intake: The 1987 and 1992 National Health Interview Surveys, Nutr. Cancer, 1997; 28: 86-92

67. Kant A. K., Schatzkin A., Consumption of energy-danse, nutrient-poor foods by the U.S. population: effect on nutrient profiles, J. Am. Coll. Nutr., 1994; 13: 285-91

68. Block G., Dietary guidelines and the results of food consumption surveys, Am. J. Clin. Nutr., 1991; 53: 356S-7S

69. Cutler R. G., Antioxidants and aging, Am. J. Clin. Nutr., 1991; 53: 373S-9S

70. Ames B. N., Micronutrients prevent cancer and delay aging, Toxicol. Lett., 1998; 102-103: 5-18

71. Dreosti I. E., Nutrition, cancer, and aging, Ann. N. Y. Acad. Sci., 1998; 854: 371-7

72. Ames B. N., Micronutrient deficiencies - A major cause of DNA damage, Ann. N. Y. Acad. Sci., 1999; 889: 87-106

73. Food and Nutrition Board, National Research Council. Reccommended Dietary Allowances, Washington, D. C.: National Academy Press, 1989

74. Herbert V., Das K. C., Folic acid and vitamin B12. In: Shils M. E., Olson J. A., Shike M., eds, Modern Nutrition in Health and Disease, Philadelphia: Lea & Febiger, 1988:388-416

75. Kim Y. I., Folate and carcinogenesis: Evidence, mechanisms, and implications, J. Nutr. Biochem., 1999; 10: 66-88

76. Kim Y., Folate and cancer prevention: A new medical application of folate beyond hyperhomocysteinemia and neural tube defects, Nutrition reviews, 1999; 57: 314-21

77. Glynn S. A., Albanes D., Folate and cancer: A review of the literature, Nutr. Cancer, 1994; 22: 101-19

78. Mason J. B., Levesque T., Folate: effects on carcinogenesis and the potential for cancer chemoprevention, Oncology (Huntingt.), 1996; 10: 1727-3

79. Fraga C. G., Motchnik P. A., Shigenaga M. K., Helbok H. J., Jacob R. A., Ames B. N., Ascorbic acid protects against endogenous oxidative DNA damage in human sperm, Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A., 1991; 88: 11003-6

80. Cooke M. S., Evans M. D., Podmore I. D., et al., Novel repair action of vitamin C upon in vivo oxidative DNA damage, FEBS Lett., 1998; 439: 363-7

81. Sweetman S. F., Strain J. J., McKelvey-Martin V. J., Effect of antioxidant vitamin supplementation on DNA damage and repair in human lymphoblastoid cells, Nutr. Cancer, 1997; 27: 122-30

82. Matos H. R., Di Mascio P., Mcdciros M. G. H., Protective effect of lycopene on lipid peroxidation and oxidative DNA damage in cell culture, Archives of Biochemistry and Biophysics, 2000; 383: 56-9

83. Porrini M., Riso P., Lymhocytic lycopene concentration and DNA protection from oxidative damage is increased in women after a short period of tomato consumption, J. Nutr., 2000; 130: 189-92

84. Riso P., Pinder A., Santangelo A., Porrini M., Does tomato consumption effectively increase the resistance of lymphocytic DNA to oxidative damage?, Am. J. Clin. Nutr., 1999; 69: 712-8

85. Giovannucci E., Tomatoes, tomato-based products, lycopene, and cancer: Review of the epidemiologic literature, J. Natl. Cancer Inst., 1999; 91: 317-31

86. Rao A. V., Agarwal S., Role of lycopene as antioxidant carotenoid in the prevention of chronic diseases: A review, Nutr. Res., 1999; 19: 305-23

87. Collins A. R., Olmedilla B., Southon S., Granado F., Duthie S. J., Serum carotenoids and oxidative DNA damage in human lymphocytes, Carcinogenesis, 1998; 19: 2159-62

88. Haegele A. D., Gillette C., O'Neill C., et al., Plasma xanthophyll carotenoids correlate inversly with indices of oxidative DNA damage and lipid peroxidation, Cancer Epidemiol. Biomarkers Prev., 2000; 9: 421-5

89. Pool-Zobel B. L., Bub A., Müller H., Wollowski I., Rechkemmer G., Consumption of vegetables reduces genetic damage in humans: first results of a human intervention trial with carotenoid-rich foods, Carcinogenesis, 1997; 18: 1847-50

90. Hu J. J., Chi C. X., Frenkel K., et al., α-tocopherol dietary supplement decreases titers of antibody against 5-hydroxymethy-2'-deoxyuridine (HmdU), Cancer Epidemiol. Biomarkers Prev., 1999; 8: 693-8

91. Lee B. M., Lee S. K., Kim H. S., Inhibition of oxidative DNA damage, 8-OhdG, and carbonyl contents in smokers treated with antioxidants (vitamin E, vitamin C, β-caroten and red ginseng), Cancer Lett., 1998; 132: 219-27

92. Hartmann A., Niess A. M., Grunert-Fuchs M., Poch B., Speit G., Vitamin E prevents exercise-induced DNA damage, Mutat. Res., 1995; 346: 195-202

93. Devasagayam T. P., Subramanian M., Pradhan D. S., Sies H., Prevention of singlet oxygen-induced DNA damage by lipoate, Chem. Biol. Interact., 1993; 86: 79-92

94. Leanderson P, Faresjö Å. O., Tagesson C., Green tea polyphenols inhibit oxidant-induced DNA strand breakage in cultured lung cells, Free Radical Biol. Med., 1997;23: 235-42

95. Sai K. Kai S., Umemura T., et al., Protective effects of green tea on hepatotoxicity, oxidative DNA damage, and cell proliferation in the rat liver, induced by repeated oral administration of 2-nitropropane, Food Chem. Toxicol., 1998; 36: 1043-5

96. Johnson M. K., Loo G., Effects of epigallocatechin gallate and quercetin on oxidative damage to cellular DNA, Mutat. Res. DNA Repair, 2000; 459: 211-8

97. Klaunig J. E., Xu Y., Han C., et al., The effect of tea consumption on oxidative stress in smokers and and nonsmokersm Proc. Soc. Exp. Biol. Med., 1999; 220: 249-54

98. Dithie S. J., Collins A. R., Duthie G. G., Dodson V. L., Quarcetin and myricetin protect against hydrogen peroxide-induced DNA damage (strand breaks and oxidized pyrimidines) in human lymphocytes, Mutat. Res. Genet. Toxicol. Environ. Mutagen., 1997; 393: 223-31

99. Lean M. E., Narozzi M, Kelly I., et al., Dietary flavonols protect diabetic human lymphocytes against oxidative damage to DNA, Diabetes, 1999; 48: 176-81

100. Cai Q. Y., Rahn R. O., Zhang R. W., Dietary flavonoids, quercetin, luteolin and genistein, reduce oxidative DNA damage and lipid peroxidation and quench free radicals, Cancer Lett., 1997; 119: 99-107

101. Giles D., Wei H., Effect of structurally related flavons-isoflavones on hydrogen peroxide production and oxidative DNA damage in phorbol ester-stimulated HL-60 cells, Nutr. Cancer, 1997; 29: 77-82

102. Duthie S. J., Ma A., Ross M. A., Collins A. R., Antioxidant supplementation decreases oxidative DNA damage in human lymphocytes, Cancer Res., 1996; 56: 1291-5

103. Huang H. E., Helzlsouer K. J., Appel L. J., The effects of vitamin C and vitamin E on oxidative DNA damage: Results from randomized controlled trial, Cancer Epidemiol. Biomarkers Prev., 2000; 9: 647-52

104. Prieme H., Loft S., Nyyssonen K., Salonen J. T., Poulsen H. E., No effect of supplementation with vitamin E, ascorbic acid, or coenzyme Q10 on oxidative DNA damage estimated by 8-oxo—7,8-dihydro-2'-deoxyguanosine excretion in smokers, Am. J. Clin. Nutr., 1997; 65: 503-7

105. Sastre J., Pallardó F. V., de la Asunción J. G., Viña J., Mitochondria, oxidative stress, and aging, Free Radic. Res., 2000; 32: 189-98

106. Lenaz G., D'Aurelio M., Pilch M. M., et al., Mitochondrial bioenergetics in aging, Biochim. Biophys. Acta Bio-Energetics, 2000; 1459: 397-404

107. Shigenega M. K., Hagen T. M., Ames B. N., Oxidative damage and mitochondrial decay in aging, Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A., 1994; 91: 10771-8

108. Hagen T. M., Wehr C. M., Ames B. N., Mitochondrial decay in aging, Ann. N. Y. Acad. Sci., 1998; 854: 214-23

109. Packer L., Witt E. H., Tritschler H. J., Alpha-lipoic acid as a biological antioxidant, Free Radic. Biol. Med., 1995; 19: 227-50

110. Suziki Y. J., Tsuchiya M., Packer L., Thioctic acid and dihydrolipoic acid are novel antioxidants which interact with reactive oxygen species, Free Radic. Res. Commun., 1991; 15: 255-63

111. Hagen T. M., Ingersoll R.T., Lykkesfeldt J., et al. ( R ) -α-lipoic acid-supplemented old rats have improved mitochondrial function, decreased oxidative damage, and increased metabolic rate, FASEB J., 1999; 13: 411-8

112. Khanna S., Atalay M., Laaksonen D. E., Gul M., Roy S., Sen C. K., α-lipoic acid supplementation: tissue glutathione homeostasis at rest and after exercise, J. Appl. Physiol., 1999; 86: 1191-6

113. Sen C. K., Glutathione homeostasis in response to exercise training and nutritional supplements, Mol. Cell. Biochem., 1999; 196: 31-42

114. Nohl H., Gille L., Evaluation of the antioxidant capacity of ubiquinol and dihydrolipoic acid, Z. Naturforsch. ( C ), 1998; 53: 250-3

115. Packer L., Protective role of vitamin E in biological systems, Am. J. Clin. Nutr., 1991; 53: 1050S-5S

116. Sies H., Stahl W., Sandquist A. R., Antioxidant functions of vitamins. Vitamins E and C, beta-carotene, and other carotenoids, Ann. N. Y. Acad. Sci., 1992; 669: 7-33

117. Frei B., Reactive oxygen species and antioxidant vitamins: Mechanisms of action, Am. J. Med., 1994; 97 Suppl. 3A: 5S-13S

118. Beyer R. E., The role of ascorbate in antioxidant protection of biomembranes: Interaction with vitamin E and coenzyme Q. J. Bioenerg. Biomembr., 1994; 26: 349-58

119. Friedrichson T., Kalbach H. L., Buck P., van Kuijk K. J., Vitamin E in macular and peripheral tissues of the human eye, Curr. Eye Res., 1995; 14: 693-701

120. Kritschevky S. B., Shimakowa T., Tell G. S., et al., Dietary antioxidants and carotenoid artery wall thickness,. The ARIC Study,. Atherosclerosis Risk in Communities Study, Circulation, 1995; 92: 2141-50

121. Carpenter K. L. H., Cheeseman K. H., Van der Veen C., Taylor S. E., Walker M. K., Mitschinson M. J., Depletion of alpha-tocopherol in human atherosclerotic lesions, Free Radic. Res.,1995; 23: 549-58

122. Deveraj S., jialal I., The effects of alpha-tocopherol on critical cells in atherogenesis, Curr. Opin. Lipodol., 1998; 9: 11-5

123. Diaz M. N., Frei B., Vita J. A., Keancy J. F. J., Antioxidants and atherosclerotic heart disease, N. Engl. J. Med., 1997; 337: 408-416

124. Esterbauer H., Striegl G., Puhl H., et al., The role of vitamin E and carotenoids in preventing oxidation of low density lipoproteins, Ann. N. Y. Acad. Sci., 1989; 570: 254-67

125. Jialal I., Fuller C. J., Effect of vitamin E, vitamin C and beta-carotene on LDL oxidation and atherosclerosis, Can. J. Cardiol., 1995; 11 SupplG: 97G-103G

126. Androne L., Gavan N. A., Veresiu I. A., Orasan R., In vivo effect of lipoic acid on lipid peroxidation in patients with diabetic neuropathy, In Vivo, 2000; 14: 327-30

127. Biewenga G. P., Haenen G. R., Bast A., The role of lipoic acid in the treatment of diabetic polyneuropathy, Drug Metab. Rev., 1997; 29: 1025-54

128. Borcea V., Nourooz-Zadeh J., Wolff S. P., et al., α-lipoic acid decreases oxidative stress even in diabetic patients with poor glycemic control and albuminuria, Free Radic. Biol. Med., 1999; 26: 1495-500

129. Low P. A., Nickander K. K., Trischler H. J., The role of oxidative stress and antioxidant treatment in experimental diabetic neuropathy, Diabetes, 1997; 46: S38-S42

130. Mistui Y., Schmelzer J. D., Zollman O. J., Mitsui M., Trischler H. J., Low P. A., Alpha-lipoic acid provides neuroprotection from ischemia-reperfusion injury of perpheral nerve, J. Neurol. Sci., 1999; 163: 11-6

131. Ziegler D., Reljanovic M., Mehnert H., Gries F. A., α-lipoic acid in the treatment of diabetic polyneuropathy in Germany: Current evidence from clinical trials, Exp. Clin. Endocrinol. Diabetes, 1999; 107: 421-30

132. Packer L., Trischler H. J., Wessel K., Neuroprotection by metabolic antioxidant α-lipoic acid, Free Radical. Biol. Med., 1997; 22: 359-78

133. Ames B. N., Shigenaga M. K., Hagen T. M., Oxidants, antioxidants, and the degenerative diseases of aging, Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A., 1993; 90: 7915-22

134. Hankinson S. E., Stamfer M. J., Seddon J. M., et al., Nutrient intake and cataract extraction in women: a prospective study, Brit. Med. J., 1992; 305: 335-9

135. Jacques P. F., Taylor A., Hankinson S. E., et al., Long-term vitamin C supplement use and prevalence of early age-related lens opacities, Am. J. Clin. Nutr., 1997; 66: 911-6

136. Knekt P., Heliovaara M, Rissanen A., Aromaa A., Aaran R. K., Serum antioxidant vitamins and risk of cataract, Brit. Med. J., 1992; 305: 1392-4

137. Leske M. C., Chylack L. T., He Q. M., et al., Anioxidant vitamins and nuclear opacities - The longitudinal study of cataract, Ophthamology, 1998; 105: 831-6

138. Lyle B. J., Mares-Perlman J. A., Klein B. E. K., Klein R., Greger J. L., Antioxidant intake and risk of incident age-related nulear cataracts in the Beaver Dam Eye Study, Am. J. Epidemiol., 1999; 149:801-9

139. Manson J. E., Gaziano J. M., Jonas M. A., Hennekens C. H., Antioxidants and cardiovascular disease: a review, J. Am. Coll. Nutr., 1993; 12: 426-32

140. Gey K. F., Vitamins E plus C and interacting conutrients required for optimal health, BioFactors, 1998; 7: 113-74

141. Anderson J. W., Gowri M. S., Turner J., et al., Antioxidant supplementation effects on low-density lipoprotein oxidation for individuals with type 2 diabets mellitus, J. Am. Coll. Nutr., 1999; 18: 451-61

142. Mosca L., Rubenfire M., Mandel C., et al., Antioxidant nutrient supplementation reduces the susceptibility of low-density lipoprotein to oxidation in patients with coronary artery disease, J. Am. Coll. Cardiol., 1997; 30: 392-9

143. Stamfer M. J., Rimm E. B., Epidemiological evidence for vitamin E in prevention of cariovascular disease, Am. J. Clin. Nutr., 1995; 62: 1365S-9S

144. Spencer A. P., Carson D. S., Crouch M. A., Vitamin E and coronary artery disease, Arch. Intern. Med., 1999; 159: 1313-20

145. Stephens N. G., Parsons A., Schofield P. M., Kelly F., Cheeseman K., Mitchinson M. J., Randomized controlled trial of vitamin E in patients with coronary disease: Cambridge Heart Antioxidant Study (CHAOS), Lancet, 1996; 347: 781-6

146. Chan A. C., Vitamin E and atherosclerosis, J. Nutr., 1998; 128: 1593-6

147. Simons L. A., von Konigsmark M., Balasubramaniam S., What dose of vitamin E is required to reduce susceptibility of LDL to oxidation?, Aust. N. Z. J. Med., 1996; 26: 496-503

148. Princen H. M., van Duyvenvoorde W., Buytenhek R., et al., Supplementation with low doses of vitamin E protects LDL from lipid peroxidation in men and women, Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol., 1995; 15: 325-33

149. Calzada C., Brucdorfer K. R., Rice-Evans C. A., The influence of antioxidant nutrients on platelet function in healthy volunteers, Atherosclerosis, 1997; 128: 97-105

150. Azen S. P., Qian D. J., Mack W. J., et al., Effect of supplementary antioxidant vitamin intake on carotid arterial wall intima-media thickness in a controlled clinical trial of cholesterol lowering, Circulation, 1996; 94: 2369-72

151. Davey P. J., Schultz M., Gliksman M., Dobson M., Aristides M., Stephens N. G., Cost-effectiveness of vitamin E therapy in the treatment of patients with angiographically proven coronary narrowing (CHAOS trial), Am. J. Cardiol., 1998; 82: 414-7

152. Mottram P., Shige H., Nestel P., Vitamin E improves arterial compliance in middle-aged men and women, Atheriosclerosis, 1999; 145: 399-404

153. Acuff R. V., Thedford S. S., Hidiroglou N. N., Papas A. M., Odom Jr. T. A., Relative bioavailability of RRR- and all-rac-α-tocopheryl acetate in humans: studies using deuterated compounds, Am. J. Clin. Nutr., 1994; 60: 397-402

154. Ferslew K. E., Acuff R. V., Daigneault E. A., Wooley T. W., Stanton P. E. J., Pharmacokinetics and bioavailability of the RRR and all racemic stereoisomers of alpha-tocopherol in humans after single oral administration, J. Clin. Pharmacol., 1993; 33: 84-8

155. Burton G. W., Traber M. G., Acuff R. V., Walters D. N., Kayden H., Hughes L., Ingold K. U., Human palsma abd tissue alpha-tocopherol concentrations in response to supplementation with deuterated natural and synthetic vitamin E, Am. J. Clin. Nutr., 1998; 67(4): 669-684

156. Chopra R. K., Bhagavan H. N., Relative bioavailabilities of natural and synthetic vitamin E formulations containing mixed tocopherols in human subjects.
     Int. J. Vitam. Nutr. Res., 1999; 69(2): 92-5

157. Fauteck J. D., Schmidt H., Lerchl A., Kurlemann G., Wittkowski W., Malatonin in epilepsy: First results of replacement therapy and first clinical results, Biol. Signals, 1999; 8: 105-10

158. Bendlich A., Langseth L., The health effects of vitamin C supplementation: A review, J. Am. Coll. Nutr., 1995; 14: 124-36

159. Carr A. C., Zhu B. Z., Frei B., Potential antiatherogenic mechanisms of ascorbate (vitamin C) and α-tocopherol (vitamin E), Circ. Res., 2000; 87: 349-54

160. Jacob R. A., Vitamin C nutriture and risk of atherosclerotic heart disease, Nutrition reviews, 1998; 56: 334-7

161. Niki E., Noguchi N., Tsuchihashi H., Gotoh N., Interaction among vitamin C, vitamin E, and beta-carotene, Am. J. Clin. Nutr., 1995; 62: 1322S-6S

162. Tanaka K., Hashimoto T., Tokumaru S., Iguchi H., Kojo S., Interactions between vitamin C and vitamin E are observed in tissues of inherently scorbutic rats, J. Nutr., 1997; 127: 2060-4

163. Fuller C. J., Grundy S. M., Norkus E. P., Jialal I., Effect of ascorbate supplementation on low-density lipoprotein oxidation in smokers, Atherosclerosis, 1996; 119: 139-50

164. Fotherby M. D., Williams J. C., Craner P., Ferns G. A., Effect of vitamin C on ambulatory blood pressure and plasma lipids in older persons, J. Hypertens., 2000; 18: 411-5

165. Jacques P. F., Effects of vitamin C on high-density lipoprotein cholesterol and blood pressure, J. Am. Coll. Nutr., 1992; 11: 139-44

166. Ness A. R., Khaw K. T., Bingham S., Day N. E., Vitamin C status and blood pressure, J. Hypertens., 1886; 14: 503-8

167. Ness A. R., Chee D., Elliott P., Vitamin C and blood pressure - an overview, J. Hum. Hypertens., 1997; 11: 343-50

168. Salonen J. T., Salonen R., Ihanainen M. et al., Vitamin C deficiency and low linolenate intake associated with elevated blood pressure: the Kuopio Ischemic Heart Disease Risk Factor Study, J. Hypertens. Suppl., 1987; 5: S521-4

169. Tofler G. H., Stec J. J., Stubbe. I., et al., The effect of vitamin C supplementation on coagulatibility and lipid levels in healthy male subjects, Thrombosis Research, 2000; 100: 35-41

170. Kaufmann P. A., Gnechi-Ruscone T., Di Terlizzi M., Schäfers K. P., Lüscher T. F., Camici P. G., Coronary heart disease in smokers - Vitamin C restores coronary microcirculatory function., Circulation, 2000; 102: 1233-8

171. Gokce N., Keancy J. F. Jr., Frei B., et al., Long-term ascorbic acid administration reverses endithelial vasomotor dysfunction in patients with coronary artery disease, Circulation, 1999; 101: 342-6

172. Hiral N., Kawano H., Hirashima O., et al., Insulin resistance and endothelial dysfunction in smokers: effects of vitamin C, Am. J. Physiol. Heart Circ. Physiol., 2000; 279: H1172-H1178

173. Hirashima O., Kawano H., Motoyama T., et al., Improvement of endiothelial function and insulin sensitivity with vitamin C in patients with coronary spastic angina - Possible role of reactive oxygen species, J. Am. Coll. Cardiol., 2000: 35: 1860-6

174. Levine G. N., Frei B., Koulouris S. N., Gerhard M. D., Keancy J. F. J., Vita J. A., Ascorbic acid reverses endothelial vasomotor dysfunction in patients with coronary artery disease, Circulation, 1996; 93: 1107-13

175. Watanabe H., Kakihana M., Ohtsuka S., Sugishita Y., Randomized, double-controlled study of the preventive effect of supplemental oral vitamin C on attenuation of development of nitrate tolerance, J. Am. Coll. Cardiol., 1998; 31: 1323-9

176. Weber C., Erl W., Weber K., Weber P. C., Increased adhesivenes of isolated monocytes to endothelium is prevented by vitamin C intake in smokers, Circulation, 1996; 93: 1488-92

177. Wilkinson I. B., Megson I. L., MacCallum H., Sogo N., Cockroft J. R., Webb D. J., Oral vitamin C reduces arterial stiffness and platelet aggregation in humans, J. Cardiovasc. Pharmacol., 1999; 34: 690-3

178. Gale C. R., Martyn C. N., Winter P. D., Cooper C., Vitamin C and risk of death from stroke and coronary heart disease in cohort of elderly people, Br. Med. J., 1995; 310: 1563-6

179. Simon J. A., Hudes E. S., Browner W. S., Serum ascorbic acid and cardiovascular disease prevalance in U.S. adults, Epidemiology, 1998; 9: 316-21

180. Nyyssönen K., Parvianen M. T., Salonen R., Tuomilchto J., Salonen J. T., Vitamni C deficiency and risk of myocardial infarction: Prospective population study of men from eastern Finland, Bmj., 1997; 314: 634-8

181. Knekt P. Reunanen A., Järvinen R., et al., Antioxidant vitamin intake and coronary mortality in a longitudional population study, Am. J. Epidemiol., 1994; 139: 1180-9

182. Enstrom J. E., Kanim L. E., Klein M. A., Vitamin C intake and mortality among a sample of the U.S. population, Epidemiology, 1992; 3: 194-202

183. Levine M. Conry-Cantilena C., Wang Y. et al., Vitamin C pharmacokinetics in healthy volunteers: evidence for a recommened dietary allowance, Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A., 1996; 93: 3704-9

184. Graumlich J. F., Ludden T. M., Conry-Cantilena C., Cantilena L. R., Wang Y. H., Levine M., Pharmacokinetic model of ascorbic acid in healthy male volunteers during depletion and repletion, Pharm. Res., 1997; 14: 1133-9

185. Lachance P., Dietary intake of carotenes and the carotene gap, Clin. Nutr., 1988; 7: 118-22

186. Kohlmeier L., Hastings S. B., Epidemiologic evidence of a role of carotenoids in cardiovascular disease prevention, Am. J. Clin. Nutr., 1995; 62: 1370S-6S

187. Kritchevsky S. B., β-carotene, carotenoids, and the prevention of coronary heart disease, J. Nutr., 1999; 129: 5-8

188. Morris D. L., Ktitchevsky S. B., Davis C. E., Serum carotenoids and coronary heart disease: the Lipid Research Clinics Coronary Primary Prevention Trial and Follow-up Study, JAMA, 1994; 272: 1439-41

189. Hennekens C. H., Buring J. E., Manson J. E., et al., Lack of effect of long-term supplementation with beta-carotene on the incidence of malignant neoplasms and cardiovascular disease, N. Engl. J. Med., 1996; 334: 1145-9

190. Kritchevsky S. B., Tell G. S., Shimakawa T., et al., Provitamin A carotenoid intake and carotid artery plaques: the Atherosclerosis Risk in Communities Study, Am. J. Clin. Nutr., 1998; 68: 726-33

191. Arab L., Steck S., Lycopene and cariovascular disease, Am. J. Clin. Nutr., 2000; 71: 1691S-5S

192. Rao A. V. R., Agarwal S., Role of antioxidant lycopene in cancer and heart disease, J. Am. Coll. Nutr., 2000; 19: 563-9

193. Agarwal S., Rao A. V., Tomato lycopene and low-density lipoprotein oxidation: A human dietary study, Lipids, 1998; 33: 981-4

194. Chopra M., O'Neill M. E., Keogh N., Wortley G., Southon S., Thurnham D. I., Influence of incresed fruit and vegetable intake on plasm and lipoprotein carotenoids and LDL oxidation in smokers and nonsmokers, Clinical Chemistry, 2000; 46: 1818-29

195. D'Odorico A., Martines D., Kiechl S. et al., High plasm levels of α- and β-carotene are associated with a lower risk of atherosclerosis - Results from the Bruneck study, Atherosclerosis, 2000; 153: 231-9

196. Kontush A., Spranger T., Reich A., Baum K., Beisiegel U., Lipophilic antioxidants in blood plasma as marker of atherosclerosis: the role of α-carotene and gamma-tocopherol, Atherosclerosis, 1999; 144: 117-22

197. Irbarren C., Folsom A. R., Jacobs D. R. Jr., Gross M. D., Belcher J. D., Eckfeldt J. H., Association of serum vitamin levels, LDL susceptibility to oxidation, and autoantibodies against MDA-LDL with carotid atherosclerosis - A case-controlled study, Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol., 1997; 17: 1171-7

198. Suter P. M., Effect of vitamin E, vitamin C, and β-carotene on stroke risk, Nutrition reviews, 2000; 58: 184-7

199. Bravo L., Polyphenols: Chemistry, dietary sources, metabolism, and nutritional significance, Nutrition reviews, 1998; 56: 317-33

200. Hertog M. G., Feskens E. J., Hollman P. C., Katan M. B., Kromhout D., Dietary antioxidant flavonoids and risk of coronary heart disease: the Zutphen Elderly Study, Lancet, 1993; 342: 1007-11

201. Hertog M. G., Kromhout D., Aravanis C., et al., Flavonoid intake and long-term risk of coronary heart disease and cancer in the seven countries study [published erratum appears in Arch. Intern. Med., 1995; 155(11): 1184], Arch. Intern. Med., 1995; 155: 381-6

202. Knekt P., Jarvinen R., Reunanen A., Maatela J., Flavonoid intake and coronary mortality in Finland: a cohort study, Brit. Med. J., 1996; 312: 478-81

203. Keli S. O., Hertog M. G., Feskens E. J., Kromhout D., Dietary flavonoids, antioxidant vitamins, and incidence of stroke: the Zutphen study, Arch. Intern. Med., 1996; 156: 637-42

204. Yochum L., Kushi L. H., Meyer K., Folsom A. R., Dietary flavonoid intake and risk of cardiovascular disease in postmenopausal women, Am. J. Epidemiol., 1999; 149: 943-9

205. Schremm D. D., German J. B., Potential effects of flavonoids on the etiology of vascular disease, J. Nutr. Biochem., 1998; 9: 560-6

206. Yang T. T. C., Koo M. W. L., Inhibitory effect of Chinese green tea on endothelial cell-induced LDL oxidation, Atheriosclerosis, 2000; 148: 67-73

207. Miura Y., Chiba T., Miura S., et al., Green tea polyphenols (flavan 3-ols) prevent oxidative modification of low-density lipoproteins: An ex vivo study in humans, J. Nutr. Biochem., 2000; 11: 216-22

208. Hodgson J. M., Proudfoot J. M., Croft K. D., Puddey I. B., Mori T. A., Beilin L. J., Comparison of the effects of black and green tea on in vivo lipoprotein oxidation in human serum, J. Sci. Food Agric., 1999; 79: 561-6

209. Ishikawa T., Suzukawa M., Ito T., et al., Effect of tea flavonoid supplementation on the susceptibility of low-density lipoprotein to oxidative modification, Am. J. Clin. Nutr., 1997; 66: 261-6

210. Kono S., Shinchi K., Ikeda N., Yanai F., Imanishi K., Green tea consumption and serum lipid profiles: a cross-sectional study in northern Kyushu, Japan, Prev. Med., 1992; 21: 526-31

211. Frankel E., Activity of wine and grape phenolic antioxidants in human LDL, BioFactors, 1997; 6: 433-5

212. Kapiotis S., Hermann M., Held I., Seelos C., Ehringer H., Gmainer B. M., Genistein, the diatry-derived angiogenesis inhibitor, prevents LDL oxidation and protects endothelial cells from damage by atherogenic LDL, Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol., 1997; 17: 2688-74

213. Lichtenstein A. H., Soy protein, isoflavones, and cardiovascular disease risk, J. Nutr., 1998; 128: 1589-92

214. Marz-Demlow B. E., Duncan A. M., Wangen K. E., etal., Soy isoflavones improve plasm lipids in normocholesterolemic, premenopausal women, Am. J. Clin. Nutr., 2000; 71: 1462-9

215. Anthony M. S., Clarkson T. B., Williams J. K., Effects of soy isoflavones on atheriosclerosis: potential mechanisms, Am. J. Clin. Nutr., 1998; 68: 139S-3S

216. Chicchi L. M., Dietary phytoestrogens in the prevention of long-term postmenopausal diseases, Int. J. Gynecol. Obstet., 1999; 67: 39-40

217. Jenkins D. J. A., Kendall C. W. C., Garsetti M., et al., Effects of soy protein foods on low-density lipoprotein oxidation and ex vivo hormone receptor activity - A controlled crossover trail, Metabolism, 2ooo; 49: 537-43

218. Tikkanen M. J., Adlercreutz H., Dietary soy-derived isoflavone phytoestrogens - Could thez have a role in coronary heart disease orevention?, Biochemical Pharmacology, 2000; 60: 1-5

219. Wiseman H., O'Reilly J. D., Adlercreutz H., et al., Isoflavone phytoestrogens consumed in soy decrease F2-isoprostane concentrations and increase resistance of low-density lipoprotein to oxidation in humans, Am. J. Clin. Nutr., 2000; 72: 395-400

220. Pignatelli P., Pulcinelli F. M., Celestini A. et al., The flavonoids quarcetin and catechin synergistically inhibit platelet function by antagonizing the inracellular production of hydrogen peroxide, Am. J. Clin. Nutr., 2000; 72: 1150-5

221. Justenson U., Knuthsen P. Leth T., Determination of plant polyphenols in Danish foodstuffs by HPLC-UV and LC-MS detection, Cancer Letters, 1997; 114: 165-7

222. Dragsted L. O., Strube M., Leth T., Dietary levels of plant phenols and other non-nutritive components: Could they prevent cancer?, Eur. J. Cancer Prev., 1997; 6: 522-8

223. Linseisen J., Radtke J., Wolfram G., Flavonoidzufuhr Erwachsener in einem bayerischen Teilkollektiv der Nationalen Verzehrsstidie, Z. Ernahrungswiss., 1997; 36: 403-12

224. Ubbink J. B., Homocysteine - an atherogenic and a thrombogenic factor?, Nutr. Rev., 1995; 53: 323-5

225. McCully K. S., Chemical pathology of homocysteine. I., Atherogenesis Ann. Clin. Lab. Sci., 1993; 23: 477-93

226. Ubbink J. B., Vermaak W. J., Bennett J. M., Becker P. J., van Staden D. A., Bissbort S., The prevalence of homocysteinemia and hypercholesterolemia in angiographically defined coronary heart disease, Klin. Wochenschr., 1991; 69: 527-34

227. Wald N. J., Watt H. C., Law M. R., Wier D. G., McPartlin J., Scott J. M., Homocysteine and ischemic heart disease: results of a prospective study with implications regarding prevention, Arch. Intern. Med., 1998; 158: 862-7

228. Arneson E., Refsum H., Bonaa K. H., Ucland P. M., Forde O. H., Nordrchaug J. E., Serum total homocysteine and coronary heart disease, Int. J. Epidemiol., 1995; 24: 704-9

229. Graham I. M., Daly L. E., Refsum H. M., et al., Plasma homocysteine as a risk factor for vascular disease, The Europen Concerted Action Project, JAMA, 1997; 277(22): 1775-81

230. Nygard O., Nordrchaug J. E., Refsum H., Ucland P. M., Farstad M., Vollset S. E., Plasma homocysteine levels and mortality in patients with coronary artery disease, N. Engl. J. Med., 1997; 337: 230-6

231. Brattström L., Zhang Y., Hurtig M., et al., A common gene mutation and longevity, Atherosclerosis, 1998; 141: 315-9

232. Folsom A. R., Nieto F. J., McGovern P. G., et al., Prospective study of coronary heart disease incidence in relation to fasting total homocysteine, related genetic polymorphisms, and B vitamins: the Atherosclerosis Risk in Communities (ARIC) study, Circulation, 1998; 98: 204-10

233. Dierkes J., Krocsen M., Pietrzik K., Folic acid and vitamin B6 supplementation and plasma homocysteine concentrations in healthy young women, Int. J. Vitam. Nutr. Res., 1998; 68: 98-103

234. Malonow M. R., Nieto F. J., Kruger W. D., et al., The effects of folic acid supplementation on plasma total homocysteine are modulated by multivitamin use and methylenetetrahydrofolate reductase genotypes, Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol., 1997; 17: 1157-62

235. Ward M., McNulty H., McPartlin J., Strain J. J., Weir D. P., Scott J. M., Plasma homocysteine, a risk factor for cardiovascular disease, is lowered by physiological doses of folic acid, Q. J. Med., 1997; 90: 519-24

236. Brönstrup A., Hages M., Pronz-Lagenohl R., Pietrzik K., Effects of folic acid and combinations of folic acid and vitamin B12 on plasma homocysteine concentrations in healthy, young women, Am. J. Clin. Nutr., 1998; 68: 1104-10

237. Brouwer I. A., van Duseldorp M., Thomas C. M. G., Duran M., et al., Low-dose folic acid supplementation decreases plasm homocysteine concentrations: a randomized trial, Am. J. Clin. Nutr., 1999; 69: 99-104

238. Durlach J., Bac P., Bara M., Guiet-Bara A., Cardiovasoprotective foods and nutrients: possible importance of magnesium intake, Magnes. Res., 1999; 12: 57-61

239. Laurant P., Touyz R. M., Physiological and pathophysiological role of magnesium in the cardiovascular system: implications in hypertension, J. Hypertens., 2000; 18: 1177-91

240. Itoh K., Kawasaka T., Nakamura M., The effects of high oral magnesium supplementation on blood pressure, serum lipids, and related variables in apparently healthy Japanese subjects, Br. J. Med., 1997; 78: 737-50

241. Kawano Y., Matsuoka H., Takishita S., Omac T., Effects of magnesium supplementation in hypertensive patients: assessment by office, home, and ambulatory blood pressures, Hypertension, 1998; 32: 260-5

242. Wirell M. P., Wester P. O., Stegmayr B. G., Nutritional dose of magnesium in hypertensive patients on beta-blockers lowers systolic blood pressure: A double-blind, crossover study, J. Intern. Med., 1994; 236: 189-95

243. Witteman J. C. M., Grobbec D. E., Derkx F. H. M., Bouillon R., De Bruijn A. M., Hofman A., Reduction of blood pressure with oral magnesium supplementation in women with mild to moderate hypertension, Am. J. Clin. Nutr., 1994; 60: 129-35

244. Plum-Wirell M., Stegmayr B. G., Wester P. O., Nutritional magnesium supplementation does not change blood pressure nor serum or muscle potassium and magnesium in untreated hypertension, A double-blind crossover study, Magnes. Res., 1994; 7: 277-83

245. Sacks F. M., Willett W. C., Smith A., Brown L. E., Rosner B., Moore T. J., Effect on blood pressure of potassium, calcium, and magnesium in women with low habitual intake, Hypertension, 1998; 31: 131-8

246. Shechter M.,, Merz C. N. B., Paul-Labrador M., et al., Oral magnesium supplementation inhibits platelet-dependent thrombosis in patients with coronary artery disease, Am. J. Cardiol., 1999; 84: 152-6

247. Orlov M. V., Brodksy M. A., Bouban S., A review of magnesium, acute myocardial infarction and arrhythmia, J. Am. Coll. Nutr., 1994; 13: 127-32

248. Sasaki S., Oshima T., Matsuura H., et al., Abnormal magnesium status in patients with cardiovascular diseases, Clinical Science, 2000; 98: 175-81

249. Cappuccio F. P., Elliott P., Allender P. S., Pryer J., Follman D. A., Cutler J. A., Epidemiologic association between dietary calcium intake and blood pressure: A meta-analysis of published data, Am. J. Epidemiol., 1995; 142: 935-45

250. Lijnen P. Petrov V., Dietary calcium, blood pressure, and cell membrane cation transport system in males, J. Hypertens., 1995; 13: 875-82

251. Gillman M. W., Hood M. Y., Moore L. L., Nguyen U. S. D. T., Singer M. R., Andon M, B., Effect of calcium supplementation on blood pressure in children, J. Pediatr., 1995; 127: 186-92

252. Kawana Y., Yoshimi H., Matsuoka H., Takishita S., Omac T., Calcium supplementation in patients with essential hypertension: assessment by office, home, and ambulatory blood pressure, J. Hypertens., 1998: 16: 1693-9

253. Mccarron D. A., Reusser M. E., Finding concensus in the dietary calcium-blood pressure debate, J. Am. Coll. Nutr., 1999; 18: 398S-405S

254. Griffith L. E., Guyatt G. H., Cook R. J., Bucher H. C., Cook D. J., The influence of dietary and nondietary calcium supplementation on blood pressure - An updated meta-analysis of randomized controlled trials, Am. J. Hypertens., 1999; 12: 84-92

255. Durlach J., Bac P., Durlach V., Rayssiguier Y., Bara M., Guiet-Bara A., Magnesium status and aging: An update, Magnes. Res., 1998; 11: 25-42

256. Bronner F., Calcium and osteoporosis, Am. J. Clin. Nutr., 1994; 60: 831-6

257. Teegarden D., Weaver C. M., Calcium supplementation increases bone density in adolescent girls, Nutr. Rev., 1994; 52: 171-3

258. Lee W. T. K., Leung S. S. F., Leung D. M. Y., Tsang H. S. Y., Lau J., Cheng J. C. Y., A randomized double-blind controlled calcium supplementation trial, and bone and height acquisition in children, Br. J. Nutr., 1995; 74: 125-39

259. Welten D. C., Kemper H. C., Post G. B., van Staveren W. A., A meta-analysis of the effect of calcium intake on bone mass in young and middle-age females and males, J. Nutr., 1995; 125: 2802-13

260. Renner E., Dairy calcium, bone metabolism, and prevention of osteoporosis, J. Dairy Sci., 1994; 77: 3498-505

261. Reid I. R., Ames R. W., Evans M. C., Gamble G. D., Sharpe S. J., Long-term effects of calcium supplementation on bone loss and fractures in postmenopausal women; a randomized controlled trial, Am. J. Med., 1995; 98: 331-5

262. Chiu K. M., Efficacy of calcium supplementation on bone mass in postmenopausal women, J. Gerontol. [A], 1999; 54: M275-M280

263. Looker A. C., Harris T. B., Madans J. H., Sempos C. T., Dietary calcium and hip fracture risk: the NHANES I Epidemiologic Follow-up Study, Osteoporos. Int., 1993; 3: 4-84

264. Power M. L., Heancy R. P., Kalkwarf H. J., et al., The role of calcium in health and disease, Am. J. Obstet. Gynecol., 1999; 181: 1560-9

265. Reid I. R., The roles of calcium and vitamin D in the prevention of osteoporosis, Endocrinol. Metab. Clin. North. Am., 1998; 27: 389-98

266. Food and Nutrition Board and Institute of Medicine, Dietary Reference Intakes: Calcium, Phosphorus, Magnesium, Vitamin D, and Fluoride, Prepublication copy, 1997, Washington D.C., National Academy Press

267. Sojka J. E., Weaver C. M., Magnesium supplementation and osteoporosis, Nutr. Rev., 1995; 53: 71-4

268. Stendig-Lindberg G., Tepper R., Leichter I., Trabecular bone density in a two year controlled trial of peroral magnesium in osteoporosis, Magnes. Res., 1993; 6: 155-163

269. Paunier L., Effect of magnesium on phosphorus and calcium metabolism, Monatsschr. Kinderheilkd., 1992; 140: S17-S20

270. Patti L., Maffettone A., Iovine C., et al., Long-term effects of fish oil on lipoprotein size in non-insulin-dependent diabetic patients with hypertriglyceridemia, Atherosclerosis, 1999; 146: 361-7

271. Volpe S. L., taper L. J., Mcacham S., The relationship between boron and magnesium status and bone density in the human: a review, Magnes. Res., 1993; 6: 291-6

272. Martini L. A., Magnesium supplemantation and bone turnover, Nutr. Rev., 1999; 57: 227-9

273. Gallagher J. C., The role of vitamin D in the pathogenesis and treatment of ostoporosis, J. Rheumatol. Suppl., 1996; 45: 15-8

274. Boullion R. A., Auerx J. H., Lissens W. D., Pelmans W. K., Vitamin D status in the elderly: seasonal substrate deficiency causes 1,25-dihydroxycholecalciferol deficiency, Am. J. Clin. Nutr., 1987; 45: 755-63

275. Diamond T., Smerdely P., Kormas N., Sekel R., Vu T., Day P., Hip fracture in elderly men: the importance of subclinical vitamin D deficiency and hypogonadism, Med. J. Aust., 1998; 169: 138-41

276. Torgeson D. J., Kanis J. A., Cost-effectiveness of preventing hip fracture in the elderly population using vitamin D and calcium, Q. J. Med., 1995; 88: 135-9

277. Ooms M. E., Roos J. C., Bezemer P. D., van der Vijgh W. J., Bouter L. M., Lips P., Prevention of bone loss by vitamin D supplementation in elderly women: a randomized double-blind trial, J. Clin. Endocrinol. Metab., 1995; 80: 1052-8

278. O'Brien K. O., Combined calcium and vitamin D supplementation reduces bone loss and fracture incidence in older men and women, Nutr. Rev., 1998; 56: 148-50

279. Kaufamn J. M., Role of calcium and vitamin D in the prevention and the treatment of postmenopausal osteoporosis: an overview, Clin. Rheumatol., 1995; 14 Suppl. 3: 9-13

280. Gloth F. M., Gunderberg C. M., Hollis B. W., Haddad J. G.Jr., Tobin J. D., Vitamin D deficiency in homebound elderly persons, JAMA, 1995; 274: 1683-6

281. Kessenich C. R., Rosen C. J., Vitamin D and bone status in elderly women, Orthop. Nurs., 1996; 15: 67-71

282. Holick M. F., Environmental factors that influence the cutanous production of vitamin D, Am. J. Clin. Nutr., 1995; 61: Suppl.: 638S-645S

283. Blinkey N. C., Suttie J. W., Vitamin K nutrition and osteoporosis, J. Nutr., 1995; 125: 1812-21

284. Vermeer C., Jie K. S. G., Knapen M. H. J., Role of vitamin K in bone metabolism, Ann. Rev. Nutr., 1995; 15: 1-22

285. Dowd P., Ham S. W., Naganathan S., Hershline R., The mechanism of action of vitamin K, Annu. Rev. Nutr., 1995; 15: 419-40

286. Ferland G., The vitamin K-dependent proteins: an update, Nutr. Rev., 1998; 56: 223-30

287. Porter K. H., Undercarboxylated ostocalcin: Indicator of vitamin K status and hip fracture risk?, Biochem. Arch., 1999; 15: 225-37

288. Vermeer G., Schurgers L. J., A comprehensive review of vitamin K and vitamin K antagonists, Hematol. Oncol. Clin. North Am., 2000; 14: 339-53

289. Nielsen F. H., Biochemical and physiological consequences of boron deprivation in humans, Environ. Health Perspect., 1994; 102 Suppl. 7: 59-63

290. Naghii M. R., Samman S., The role of boron in nutrition and metabolism, Prog. Food Nutr. Sci., 1993; 17: 331-49

291. McCoy H., Kenney M. A., Montgomery C., Irwin A., Williams L., Orrelli R., Relation of boron to the composition and mechanical properties of bone, Environ. Health Perspect., 1994; 102 Suppl. 7: 49-53

292. Nielsen F. H., Ultratrace elements. In: Shils M. E., Olson J. A., Shike M., eds., Modern Nutrition in Health and Disease, Philadelphia: Lea & Febiger, 1994: 269-86

293. Newnham R. E., Essentiality of boron for healthy bones and joints, Environ. Health Perspect., 1994; 102 Suppl. 7: 83-5

294. Dupre J. N., Keenan M. J., Hegsted M., Brudevold A. M., Effects of dietary boron in rats fed a vitamin D-deficient diet, Environ. Health Perspect., 1994; 102 Suppl. 7:55-8

295. Hunt C. D., The biochemical effects of physiologic amounts of dietary boron in animal nutrition models, Environ. Helath Perspect., 1994; 102 Suppl. 7: 35-43

296. Mcacham S. L., Taper L. J., Volpe S. L., Effect of boron supplementation on blood and urinary calcium, magnesium, and phosphorus, and urinary boron in athletic and sedentary women, Am. J. Clin. Nutr., 1995; 61: 341-5

297. Mcacham S. L., Taper L. J., Volpe S. L., Effects of boron on bone mineral density and dietary, blood, and urinary calcium, phosphorus, magnesium, and boron in female athletes, Environ. Health Perspect., 1994, 102 Suppl. 7: 79-82

298. Nielsen F. H., Shuler T. R., Studies of the interaction between boron and calcium, and its modification by magnesium and potassium, in rats. Effects on growth, blood variables, and bone mineral composition, Biol. Trace Elem. Res., 1992; 35: 225-37

299. Hegsted M., Keenen M. J., Siver F., Wozniak P., Effect of boron on vitamin D deficient rats, Biol. Trace Elem. Res., 1991; 28: 243-55

300. Nielsen F. H., Studies on the relationship between boron and magnesium in the formation and maintenance of bones, J. Am. Coll. Nutr., 1989; 8: 457 (abstr)

301. Seaborn C. D. N. F., Silicon: A nutrional beneficence for bones, brains and blood vessels?, Nutrition Today, 1993; 28: 13-6

302. Nielsen F. H., Ultratrace elements in nutrition: Current knowledge and speculation, J. Trace Elem. Exp. Med., 1998; 11: 251-74

303. Carlisle E. M., Silicon as a trace nutrient, Sci. Total Environ., 1988; 73: 95-106

304. Seaborn C. D., Nielsen F. H., Effects of germanium and silicon on bone mineralization, Biol. Trace Elem. Res., 1994; 42: 151-164

305. Seaborn C. D., Bielsen F. H., Response surface analysis of bone composition changes caused by dietary calcium and silicon, FASEB J., 1993; 7: A77

306. Rico H., Gallego-Lago J. L., Hernández E. R., et al., Effect of silicon supplement on osteopenia induced by ovariectomy in rats, Cacified Tissue International, 2000; 66: 53-5

307. Anderson J. J., Garner S. C., The effects of phytoestrogens on bone, Nutr. Res., 1997; 17: 1617-32

308. Potter S. M., Baum J. A., Teng H. Y., Stillman R. J., Shay N. F., Erdman J. W. Jr., Soy protein and isoflavones: their effects on blood lipids and bone density in postmenopausal women, Am. J. Clin. Nutr., 1998; 1375S-9S

309. Mertz W., Chromium in human nutrition: a review, J. Nutr., 1993; 123: 626-33

310. Anderson R. A., Chromium, glocose intolerance, and diabetes, J. Am. Coll. Nutr., 1998; 17: 548-55

311. Vincent J. B., Mechanisms of chromium action: Low-molecular-weight chromium-binding substance, J. Am. Coll. Nutr., 1999; 18: 6-12

312. Freund H., Atamian S., Fischer J. E., Chromium deficiency during total parenteral nutrition, JAMA, 1979: 241: 496-8

313. Jeejeebhoy K. N., Chu R. C., Marliss E. B., Greenberg G. R., Bruce-Robertson A., Chromium deficiency, glocose intolerance, and neuropathy reversed by chromium supplementation in a patient receiving long-term total parenteral nutrition, Am. J. Clin. Nutr., 1977; 30: 531-8

314. Brown R. O., Forloines-Lynn S., Cross R. E., Heizer W. D., Chromium deficiency after long-term total parenteral nutrition, Dig. Dis. Sci., 1986; 31: 661-4

315. Jeejeebhoy K. N., Chromium and perenteral nutrition, J. Trace Elem. Exp. Med., 1999; 12: 85-9

316. Cheng N. Z., Zhu X. X., Shi H. L., et al., Follow-up survey of people in China with type 2 diabetes mellitus consuming supplemental chromium, J. Trace Elem. Exp. Med., 1999; 12: 55-60

317. Anderson R. A., Cheng N. Z., Bryden N. A., et al., Elevated intakes of supplemental chromium improve glucose and insulin variable in individuals with type 2 diabetes, Diabetes, 1997; 46: 1786-91

318. Anderson R. A., Polansky M. M., Bryden N. A., Canary J. J., Supplemental-chromium effects on glucose, insulin, glucagon, and urinary chromium losses in subjects consuming controlled low-chromium diets, Am. J. Clin. Nutr., 1991; 54: 909-916

319. Singh R. B., Rastogi S. S., Gupta R. K., Sharma V. K., Singh R. G., Can a diet rich in chromium and other minerals modulate blood sugar and blood lipids in noninsulin dependent diabetes mellitus?, 1992; 9: 157-162

320. Chausmer A. B., Zinc, insulin, and diabetes, J. Am. Coll. Nutr., 1998; 17: 109-15

321. El-Yazigi A., Hannan N., Raines D. A., Effect of diabetic state and related disorders on the urinary excretion of magnesium and zinc in patients, Diabetes Res., 1993; 22: 67-75

322. Blostein-Fujii A., DiSilvestro R. A., Frid D., Katz C., Malarkey W., Short-term zinc supplementation in women with non-insulin-dependent diabetes mellitus: Effects on plasma 5'-nucleotidase activities, insulin-like growth factor concentrations, and lipoprotein oxidation rates in vitro, Am. J. Clin. Nutr., 1997; 66: 639-41

323. Honnorat J., Accominotti M., Broussolle C., Fleuret A. C., Vallon J. J., Orgiazzi J., Effects of diabetes type and treatment on zinc status in diabetes mellitus, Biol. Trace Elem. Res., 1992; 32: 311-6

324. Brun F. F., Guintrand-Hugret R., Fons C., et al., Effects of oral zinc gluconate effectiveness and insulin sensitivity in humans, Biol. Trace Elem. Res., 1995; 47: 385-92

325. Lima M. D., Cruz T., Pousada J. C., Rodrigues L. E., Barbosa K., Canguçu V., The effect of magnesium supplementation in increased doses on the control of type 2 diabetes, Diabetes Care, 1998; 21: 682-6

326. Roffi M., Kanaka C., Mullis P. E., Peheim E., Blanchetti M. G., Hypermagnesiuria in choldren with newly diagnosed insulin-dependent diabetes mellitus, Am. J. Nephrol., 1994; 14: 201-6

327. Khan L. A., Alam A. M. S., Ali L., et al., Serum and urinary magnesium in young diabetic subjects in Bangladesh, Am. J. Clin. Nutr., 1999; 69: 70-3

328. Lowik M. R., Van Dokkum W., Kistemaker C., Schaafsma G., Ockhuizen T., Body composition, health status and urinary magnesium excretrion among elderly people (Dutch Nutrition Surveillance System), Magnes. Res., 1993; 6: 223-32

329. Maxwell S. R. J., Thomason H., Sandler D., et al., Antioxidant status in patients with uncomplicated insulin-dependent and non-insulin-dependent diabetes mellitus, Eur. J. Clin. Invest., 1997; 27: 484-90

330. Nutall S. L., Dunne F., Kendall M. J., Martin U., Age-independent oxidative stress in elderly patients with non-insulin-dependent diabetes mellitus, Q. J. Med. 1999; 92: 33-8

331. Cunningham J. J., Micronutrients as nutriceutical intervention in diabetes mellitus, J. Am. Coll. Nutr., 1998; 17: 7-10

332. Gerster H., Prevention of platelet dysfunction by vitamin E in diabetic artheriosclerosis, Z. Ernahrungswiss., 1993; 32: 243-61

333. Kunisaki M., Umeda F., Inoguchi T., Wanatabe J., Nawata H., Effects of vitamin E administration on platelet function in diabetes mellitus, Diabetes Res., 1990; 14: 37-42

334. Tutüncü N. B., Bayraktar M., Varli K., Reversal of defective nerve conduction with vitamin E supplementation in type 2 diabetes - A preliminary study, Diabetes Care, 1998; 21: 1915-8

335. Cariello A., Gliugliano D., Quatraro A., Donzella C., Dipalo G., Lefevre P. J., Vitamin E reduction of protein glycosylation in diabetes. New prospect for prevention of diabetic complications?, Diabetes Care, 1991; 14: 68-72

336. Kahler W., Kuklinski B., Ruhlman C., Plotz C., Diabetes mellitus - a free radical-associated disease. Results of adjuvant antioxidant supplementation,
     Z. Gesamte Inn Med., 1993; 48: 223-32

337. Jain S. K., McVic R., Jaramillo J. J., Palmer M., Smith T., Effect of modest vitamin E supplementation on blood glycated hemoglobin and triglyceride levels and red indices in type 1 diabetic patients, Am. J. Coll. Nutr., 1996; 15: 458-61

338. Jain S. K., Krueger K. S., McVie R., Jaramillo J. J., Palmer M., Smith T., Relationship of blood thromboxane-B2 (TxB2) with lipid peroxidates and effect of vitamin E and placebo supplementation on TxB2 and lipid peroxide levels in type 1 diabetic patients, Diabetes Care, 1998; 21: 1511-6

339. Jain S. K., Should high-dose vitamin E supplementation be recommended to diabetic patients?, Diabetes Care, 1999; 22: 1242-4

340. Som S., Basu S., Mukherjec D., et al., Ascorbic acid metabolism in diabetes mellitus, Metabolism, 1981; 30: 572-7

341. Ali S. M., Chakraborty S. K., Role of plasma ascorbate in diabetic microangiopathy, Bangladesh Med. Res. Counc. Bull., 1989; 15: 47-59

342. Amstrong A. M., Chestnutt J. E., Gormley M. J., Young I. S., The effect of diatery treatment on lipid peroxidation and antioxidant status in newly diagnosed noninsulin dependent diabetes, Free Radical Biol. Med., 1996; 21: 719-26

343. Chakraborty S. K., Plasma ascorbate status in newly diagnosed diabetics exhibiting retinopathy - a finding that alarms, Bangladesh Med. Res. Counc. Bull., 1992; 18: 30-5

344. Sinclair A. J., Taylor P. B., Lunec J., Girling A. J., Barnett A. H., Low plasma ascorbate levels in patients with type 2 diabetes mallitus consuming adequate dietary vitamin C., Diabet. Med., 1994; 11: 893-8

345. Pecoraro R. E., Chen M. S., Ascorbic acid metabolism in diabetes mellitus, Ann. N. Y. Acad. Sci., 1987; 498: 248-58

346. Cunningham J. J., Mearkle P. L., Brown R. G., Vitamin C: An aldose reductase inhibitor that normalizes erythrocyte sorbitol in insulin-dependent diabetes mellitus., J. Am. Coll. Nutr., 1994; 13: 344-50

347. Cunningham J. J., The glucose/insulin system and vitamin C: implications in insulin-dependent diabetes mellitus, J. Am. Coll. Nutr., 1998; 17: 105-8

348. McAuliffe A. V., Brooks B. A., Fisher E. J., Molyneaux L. M., Yuc D. K., Administration of ascorbic acid and aldose reductase inhibitor (tolrestat) in diabetics: Effect on urinary albumin excretion, Nephron, 1998; 80: 177-84

349. Wang H., Zhang Z. B., Wen R. R., Chen J. W., Experimental and clinical studies on the reduction of erythrocyte sorbitol-glucose ratios by ascorbic acid in diabetes mellitus, Diabetes Res., Clin. Pract., 1995; 28: 1-8

350. Eriksson J., Kohvakka A., Magnesium and ascorbic acid supplementation in diabetes mellitus, Ann. Nutr. Matab., 1995; 39: 217-23

351. Chevion S., Hofmann M., Ziegler R., Chevion M., Nawroth P. P., The antioxidant properties of thioctic acid: Characterization by cyclic volummetry, Biochem. Mol. Biol. Int., 1997; 317-27

352. Van Dam P. S., Bravenboer B., Oxidative stress and antioxidant treatment in diabetic neuropathy, Neurosci. Res. Commun., 1997; 21: 41-8

353. Haak E. S., Usadel K. H., Kohleisen M., Yilmaz A., Kusterer K., Haak T., The effect of α-lipoic acid on the neurovascular reflex arc in patients with diabetic neuropathy assessed by capillary microscopy, Microvasc. Res., 1999; 58: 28-34

354. Ziegler D., Gries F. A., Alpha-lipoic acid in the treatment of diabetic peripheral and cardiac autonomic neuropathy, Diabetes, 1997; 46 Suppl. 2: S62-S66

355. Chandra R. K., Nutrition and the immune system: An introduction, Am. J. Clin. Nutr., 1997; 66: 460S-3S

356. Erickson K. L., Medine E. A., Hubbard N. E., Micronutrients and immunity, J. Infect. Dis., 2000; 182: S5-S10

357. Lesourd B. M., Nutrition and immunity in the elderly: Modification of immune responses with nutritional treatments, Am. J. Clin. Nutr., 1997; 66: 478S-84S

358. Bogden J. D., Bendich A., Kemp F. W., et al., Daily micronutrient supplements enhance delayed-hypersensitivity skin test responses in older people, Am., J. Clin. Nutr., 1994; 60: 437-47

359. Semba R. D., Vitamin A, immunity, and infection, Clin. Infect. Dis., 1994; 19: 489-99

360. Underwood B. A., Hypovitaminosis A: International programmatic issues, J. Nutr., 1994; 124 Suppl.: 1467S-72S

361. Stephensen C. B., Alvarez J. O., Kohatsu J., Hardmeier R., Kennedy J. I. Jr., Gammon R. B. Jr., Vitamin A is excreted in the urine during acute infection, Am. J. Clin. Nutr., 1994; 60: 388-92

362. Bendich A., Beta-caroten and immune response, Proc. Nutr. Soc., 1991; 50: 263-74

363. Hughes D. A., Wright A. J., Finglas P. M., et al., The effect of beta-carotene supplementation on the immune function of blood monocytes from healthy male nonsmokers, J. Lab. Clin. Med., 1997; 129: 309-17

364. Santos M. S., Gaziano J. M, Leka L. S., Beharka A. A., Hennekens C. H., Meydani S. N., Beta-carotene-induced enhancement of natural killer cell activity in elderly men: an investigation of the role of cytokine, Am. J. Clin. Nutr., 1998; 68: 164-170

365. Watson R. R., Prabhala R. H., Plezia P. M., Alberts D. S., Pike J., Chandra R. K., Effect of beta-caroten on lymphocyte subpopulations in elderly humans: evidence for a dose-response relationship. Effect of vitamin and trace element supplementation on immune indices in healthy elderly, Am. J. Clin. Nutr., 1991; 53: 90-4

366. De La Fuente M., Ferrández M. D., Burgos M. S., Soler A., Prieto A., Miquel J., Immune function in aged women is improved by ingestion of vitamins C and E, Can. J. Physiol. Pharmacol., 1998; 76: 373-80

367. Hemila H., Vitamin C and common cold incidence: a review of studies with subjects under heavy physical stress, Int. J. Sports Med., 1996; 17: 379-83

368. Hemila H., Vitamin C intake and susceptibility to the common cold, Br. J. Nutr., 1997; 77: 59-72

369. Hunt C., Chakravorty N. K., Annan G., Habibzadeh N., Schorah C. J., The clinical effects of vitamin C supplementation in elderly hospitalized patients with acute respiratory infections, Int. J. Vitam. Nutr. Res.,1994; 64: 212-9

370. Jayachandran M., Panncerselvam C., Cellular immune responses to vitamin C supplementation in aging humans by the in vitro leucocyte migration inhibition test, Med. Sci. Res., 1998; 26: 227-30

371. Peters E. M., Goetzche J. M., Grobelaar B., Noakes T. D., Vitamin C supplementation reduces the incidence of postrace symptoms of upper-respiratory-tract infection in ultramarathon runners, Am. J. Clin. Nutr., 1993; 57: 170-4

372. Wilson C. W., Greene M., Loh H. S., The metabolism of supplementary vitamin C during the common cold, J. Clin. Pharmacol., 1976; 16: 19-29

373. Meydani S. N., Beharka A. A., Recent developments in vitamin E and immune response, Nutrition reviews, 1998; 56: S49-S58

374. Serafini M., Dietary vitamin E and T-call-mediated function in the elderly: effectiveness and mechanism of action, Int. J. Dev. Neurosci, 2000; 18: 401-10

375. Meydani S. N., Meydani M., Blumberg J. B., et al., Vitamin E supplementation and in vivo immune response in healthy elderly subjects. A randomized controlled trial, JAMA, 1997; 277: 1380-6

376. Chavance M., Herbeth B., Fournier C., Janot C., Vernhes G., Vitamin status, immunity, and infections in an elderly population, Eur. J. Clin. Nutr., 1989; 43: 827-35

377. Bates C. J., Pentieva K. D., Prentce A., Mansoor M. A., Finch S., Plasma pyridoxal phosphate and pyridoic acid and their relationship to plasma homocysteine in a representative sample of British men and women aged 65 years and over, Br. J. Nutr., 1999; 81: 191-201

378. Meydani S. N., Ribaya-Mercado J. D., Russell R. M., Sahyoun N., Morrow F. D., Gershoff S. N., Vitamin B6 deficiency impairs interleukin 2 production and lymphacyte proliferation in elderly adults, Am. J., Clin. Nutr., 1991; 53: 1275-80

379. Talbott M. C., Miller L. T., Kerkvliet N. I., Pyridoxine supplementation: effect on lymphocyte responses in elderly persons, Am. J. Clin. Nutr., 1987; 46: 659-64

380. Folkers K., Morita M., McRee J. Jr., The activities of coenzyme Q10 and vitamin B6 for immune responses, Biochem. Biphys. Res. Commun., 1993; 193: 88-92

381. Keen C. L., Gershwin M. E., Zinc deficiency and immune function, Annu. Rev. Nutr., 1990; 10: 415-31

382. Brignola C., Belloli C., De Simone G., et al., Zinc supplementation restores concentrations of zinc and thymulin in patients with Crohn's disease, Aliment. Pharmacol. Ther., 1993; 7: 275-80

383. Gupta R. K., Bhattachatya S. K., Sundar S., Kumar K., Kachhawaha J. S., Sen P. C., A correlative study of serum zinc and in vivo cell mediated immune status in rheumatic heart disease, Acta Cardiol., 1996; 47: 297-304

384. Sherman A. R., Zinc, copper, and iron nutriture and immunity, J. Nutr., 1992; 122: 604-9

385. Mei W., Dong Z. M., Liao B. L., Xu H. B., Study of immune function of cancer patients infuenced by supplemental zinc or selenium-zinc combinatiom, Biol. Trace Elem. Res., 1991; 28: 11-9

386. Shankar A. H., Prasad A. S., Zinc and immune function: the biological basis of altered resistance to infection, Am. J. Clin. Nutr., 1998; 68: 447S-63S

387. Wellinghausen N., Kirchner H., Rink L., The immunobiology of zinc, Immunol. Today, 1997; 18: 519-21

388. Prasad A. S., Zinc and immunity, Mol. Cell. Biochem., 1998; 188: 63-9

389. Mazzotta M. Y., Nutrition and wound healing, J. Am. Podiatr. Med. Assoc., 1994; 84: 456-62

390. Sun E., Xu H., Liu Q., Zhou J., Zuo P., Wang J., The mechanism for the effect of selenium supplementation on immunity, Biol. Trace Elem. Res., 1995; 48: 231-8

391. Roy M., Kiremidjian-Schumacher L., Wishe H. I., Cohen M. W., Stotzky G., Supplementation with selenium restores age-related decline in immune cell function, Proc. Soc. Exp. Biol. Med., 1995; 209: 369-75

392. Rayman M. P., The importance of selenium to human health, Lancet, 2000; 356: 233-41

393. Taylor E. W., Selenium and cellular ummunity - Evidence that selenoproteines may be encoded in the + 1 reading frame overlapping the human CD4, CD8, and HLA-DR genes, Biol. Trace Elem. Res., 1995; 49: 85-95

394. Levander O. A., Beck M. A., Selenium and viral virulance, Br. Med. Bull., 1999; 55: 528-33

395. Beck M. A., Nutritionally induced oxidative stress: effct on viral disease, Am. J. Clin. Nutr., 2000; 71: 1676S-9S

396. Forceville X., Vitoux D., Gauzit R., Combes A., Lahilaire P., Chappuis P., Selenium, systemic immune response syndrome, sepsis, and outcome in critically ill patients, Crit. Care Med., 1998; 26: 1536-44

397. Girodon F., Lombard M., Galan P., et al., Effect of micronutrient supplementation on infection in institutionalized elderly subjects: A controlled trial, Ann. Nutr. Metab., 1997; 41: 98-107

398. Goldbloom R., Battista G., et al., Periodic health examination, 1994 update: 3. Primary and secondary prevention of neural tube defects, Can. Med. Assoc. J., 1994; 151: 159-66

399. Daly S., Mills J. L., Molloy A. M., et al., Minimum effective dose of folic acid for food fortification to prevent neural-tube defects, Lancet, 1997; 350: 1666-9

400. Berry R. J., Li Z., Erickson J. D., et al., Prevention of neural defects with folic acid in China, N. Engl. J. Med., 1999; 341: 1485-90

401. Werler M. M., Hayes C., Louik C., Shapiro S., Mitchell A. A., Multivitamin supplementation and risk of birth defects, Am. J. Epidemiol, 1999; 150: 675-82

402. Seddon J. M., Ajani U. A., Sperduto R. D., et al., Dietary carotenoids, vitamin A, C, and E, and advanced age-related macular degeneration, Eye Disease Case-Control Study Group, JAMA, 1994; 272: 1413-20

403. Berendschot T. T. J. M., Goldbohm R. A., Klöpping W. A. A., Van de Kraats J., Van Norel J., Van Norren D., Influence of lutein supplementation on macular pigment, assessed with two objective techniques, Invest. Opthalmol. Vis. Sci., 2000; 41: 3322-6

404. Bone R. A., Landrum J. T., Dixon Z., Chen Y., Llrena C. M., Lutein and zeaxanthin in the eyes, serum, and diet of human subjects, Exp. Eye Res., 2000; 71: 239-45

405. Brown L., Rimm E. B., Seddon J. M., et al., A prospective study of carotenoid intake and risk of cataract extraction in U.S. men, Am. J. Clin. Nutr., 1999; 70: 517-24

406. Chasan-Taber L., Willett W. C., Seddon J. M., et al., A prospective study of carotenoid and vitamin A intakes and risk of cataract extraction in U.S. women, Am. J. Clin. Nutr., 1999; 70: 509-16

407. Moeller S. M., Jacques P. F., Blumberg J. B., The potential role of dietary xanthophylls in cataract and age-related macular degeneration, J. Am. Coll. Nutr., 2000; 19: 522S-7S

408. Pratt S., Dietary prevention of age-related macular degeneration, J. Am. Optom. Assoc., 1999; 70: 39-47

409. Yeum K. J., Shang F., Schalch W., Russell R. M., Taylor A., Fat-soluble nutrient concentrations in fifferent layers of human cataractous lens, Curr. Eye Res., 1999; 19: 502-5

410. Gerster H., Antioxidant vitamins in cataract prevention, Z. Ernahrungswiss., 1989; 28: 56-75

411. Jacques P. F., Chylack L. T. J., Epidemiologic evidence of a role for the antioxidant vitamins and carotenoids in cataract prevention, Am. J. Clin. Nutr., 1991; 53: 352S-5S

412. Belda J. I., Romá J., Vilela C., et al., Serum vitamin E levels negatively correlate with severity of age-related macular degeneration, Mech. Aging Dev., 1999; 107: 159-64

413. Delcourt C., Cristol J. P., Tessler F., et al., Age-related macular degeneration and antioxidant status in the POLA study, Arch. Opthamol., 1999; 117: 1384-90

414. Lyle B. J., Mares-Perlman J. A., Klein B. E., et al., Serum carotenoids and tocopherols and incidence of age-related nuclear cataract, Am. J. Clin. Nutr., 1999; 69: 272-7

415. Seth R. K., Kharb S., Protective function of alpha-tocopherol against the process of cataractogenesis in humans, Ann. Nutr. Metab., 1999; 43: 286-9

416. Hathcock J. N., Vitamin and Mineral Safety, 1997, Washington, D. C., Council for Responsible Nutrition

417. Food and Nutrition Board and Institute of Medicine. Dietary Reference Intakes for Vitamn C, Vitamin E, Selenium, and Carotenoids, (Advance Copy), 2000, Washington, D. C., National Academy Press

418. Food and Nutrition Board and Institute of Medicine. Dietary Reference Intakes: Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Folate, Vitamin B12, Panthotenic Acid, Biotin, and Choline, Republication Copy, 1998, Washington, D. C., National Academy Press

419. Thomas J. A., Drug-nutrient interactions, Nutr. Rev., 1995; 53: 271-82

420. Matsui M. S., Rozovski S. J., Drug-nutrient interaction, Clin. Ther., 1997; 4: 423-40

421. Anderson P., Godal H. C., Predictable reduction in anticoagulant activity of warfarin by small amounts of vitamin K, Acta Med. Scand., 1975; 198: 269-70

422. Karlson B., Leijd B., Hellstrom K., On the influence of vitamin K-rich vegetables and wine on the effectiveness of warfarin treatment, Acta Med. Scand., 1986; 220: 347-50

423. Booth S. L., Charnley J. M., Sadowski J. A., Saltzman E., Bovill E. G., Cushman M., Dietary vitamin K1 and stability of oral anticoagulation: proposal of a diet with constant vitamin K1 content, Thrombosis and Haemostasis, 1997; 77: 504-9

424. Sorano G. G., Biondi G., Conti M,., Mameli G., Licheri D., Marongiu F., Controlled vitamin K content diet for improving the management of poorly controlled anticoagulated patients: a clinical practice proposal, Haemostsis, 1993; 23: 77-82

---