Ochrona własności intelektualnej

Pochodzenie prawa:

• Rzymianie wynaleźli prawo i dokonali jego podstawowego podziału na:

- prawo publiczne

- prawo prywatne

(w ramach tych grup wyodrębnili jeszcze gałęzie a w ramach gałęzi dyscypliny)

*gałęzie prawa:

- prawo konstytucyjne

- prawo cywilne ( -> rzeczowe, zobowiązaniowe, spadkowe, czekowe, wekslowe, itp.)

- prawo karne (materialne, procesowe, skarbowe, wykroczeń)

- prawo administracyjne

- prawo finansowe

*jedna gałąź ma inne źródła, nie jest wynaleziona przez starożytnych Rzymian - prawo ochrony własności intelektualnej

• dawniej lekceważone

• swoje istnienie zawdzięcza Encyklopedystom francuskim

• wiek XVIII -> zauważono, że myśl człowieka ma pewną wartość -> starożytni Rzymianie tego bowiem nie widzieli, dla nich ważna była rzecz, coś materialnego a nie myśl (np. liczyło się to, że jakaś myśl, chociażby Owidiusza, została gdzieś zapisana-> wartość miał wówczas sam „nośnik” a nie myśl czy też fakt, czyja ona jest; dozwolone i nawet bardzo popularne było wtedy zatem tzw. odpisywanie i przepisywanie-> nie był to czyn tępiony ani karany, jedynie uważany za nieetyczny-> współcześnie jest to po prostu plagiat)

<plagiat - nazwa od jednego z bohaterów „Wojny Plautowskiej” -> Plagiatus-> Naśladowca>

• myśl ma wartość ( XVIII w.), zatem może być przedmiotem obrotu, może przynosić zyski temu, kto ją stworzył.

# Rozbieżności mogą istnieć w gałęziach prawa w poszczególnych krajach (np. w jednym kraju za to samo przestępstwo grozi kara śmierci a w innym tylko pozbawienia wolności <- w zakresie prawa karnego), ale nie w prawie ochrony własności intelektualnej -> regulacje międzynarodowe

Konwencja Berneńska ( „nowelizowana”) -> oznacza Konwencję o ochronie dzieł literackich i artystycznych, podpisaną w Bernie dnia 9 września 1886 roku, łącznie z wszystkimi jej aktami rewizyjnymi; rewidowana po raz pierwszy w roku 1896 (Paryż) , a następnie:

1908

1914 (Berlin)

1926

1948 (Bruksela)

1952 (Sztokholm)

1971 (Sztokholm)

1979 (Paryż)

-> USA -> jako ostatnie przystąpiły do tej konwencji-> 1989r.

-> Polska z kolei przystąpiła do tej konwencji jeszcze w okresie międzywojennym, obowiązuje ją zatem zakres paryski

-> USA od razu „wstrzeliły się” w rolę „policjanta” strzegącego prawa własności intelektualnej, na forum światowym oskarżyły Polskę o to, że nie szanuje i nie przestrzega tegoż prawa i że z tego powodu Polska godna jest potępienia (1989r. -> po transformacjach w Polsce, Polska niczym „złodziej” musi się tłumaczyć z tego, że nie kradnie, musi bronić się przed niesłusznymi zarzutami, podczas gdy to USA cały czas kradły przed przystąpieniem do Konwencji!!!)

(mała dygresja Jacka S. -> dwa schematy filmów amerykańskich:

1. „On ucieka a oni go gonią” :P

2. „Rambo strzela i nigdy nie ładuje” :P )

(Amerykanie nigdy nie przestrzegali prawa własności intelektualnej, kradli, więc dlatego im też kradziono na zasadzie wzajemności, np. filmy, amerykańskie koncepcje muzyczne (wytwórcy płyt), programy komputerowe, itp. )

• Prawo ochrony własności intelektualnej jest gałęzią prawa a w ramach niej wyróżniamy dyscypliny:

I

a) prawo autorskie -> reguluje problematykę dotyczącą powstania dzieł, odpowiada na pyt. o to, kto jest autorem dzieła; zajmuje się problemem licencji i dozwolonego użytku, itp.

+ prawa pokrewne (-> „wypączkowały” z p. autorskiego)

b) prawo artystów, wykonawców -> np. B. Linda ma to prawo do słynnego tekstu „bo to zła kobieta była” z filmu :P

c) prawo do pierwszych wykonań -> np. gdy znajdziemy jakiś rękopis, dzieło, to mamy prawo je opublikować i czerpać zyski z pierwszego wydania

d) prawo do wydań krytycznych -> gdy ktoś wydaje cudze dzieło z komentarzem/ wstępem/ przypisami/ objaśnieniami (to jest właśnie dzieło krytyczne)

e) prawo do nadań radiowych i telewizyjnych -> np. dany serial może nadawać także inna stacja, aczkolwiek musi go wykupić

II

prawo cenzury -> w Polsce „nie żyje”; jedno z najstarszych praw w ogóle, gdyż ludzie dość wcześnie zaczęli sobie zdawać sprawę z tego, że myśl ludzka może być niebezpieczna (np. historia Georgiasza, Protagorasa);

cenzura była na całym świecie, z wyjątkiem jednego państwa, naszego :P

PRAWO CENZURY

• Najstarsze z praw w ramach ochrony własności intelektualnej; prawo tak stare jak dzieje ludzkości; „dzieje ogniska”

• Płoną dzieła Georgiasza, Sokrates wstrzymuje się od pisania (aczkolwiek i tak został skazany) -> przykłady początków cenzury

• starożytny Rzym- giną najpierw księgi Sybilli w pożarach, potem zostają tam spalone dzieła Cycerona, część dzieł Tacyta

• Kościół -> palone dzieła teologiczne, często z ich autorami, zarówno na początku, gdy wyłania się Kościół, jak i po jego rozłamie; najmniej w protestantyzmie

• Wiek XX -> płoną księgi na ulicach Berlina, tylko dlatego że ich autorami są Żydzi, a na ulicach Moskwy dlatego, że są to książki autorów burżuazyjnych, marksistowskie

• Po słynnym 11. września płoną księgi w jęz. arabskim

• Spis ksiąg zakazanych -> Index Librorum Prohibitorum -> na tym spisie znalazły się liczne XIX-wieczne dzieła, dzieło Kopernika, Galileusza, Darwina i inne

• Po dzień dzisiejszy cenzura kościelna istnieje-> każdy ksiądz musi otrzymać zgodę od swego biskupa na wydanie wszelakich publikacji

• Cenzura-> działanie władz publicznych

• W Polsce cenzura jest zakazana

• Cenzura występuje w dwóch postaciach:

1. cenzura prewencyjna -> przed publikacją; „niewola i kajdany”; przed publikacją dzieła autor zgłasza się do urzędu cenzorskiego i pyta się, czy może opublikować swe dzieło, zazwyczaj dostaje takową zgodę pod warunkiem wprowadzenia zmian

2. cenzura represyjna

• 1989r. -> pożegnaliśmy się w Polsce z cenzurą; wówczas została zniesiona ustawa regulująca tę kwestię

• Cenzura była wszędzie, ale było jedno państwo w Europie, gdzie jej nie było-> była to Polska (jedynie w okresie, kiedy interrexem był prymas, duchowni próbowali wprowadzić częściowe cenzury, ale po okresie panowania interrexa edykty te były przez szlachtę znoszone)

• tak żyliśmy bez cenzury aż do konfederacji targowickiej, po tej konfederacji cenzurę jednak i tak zniesiono

• powstanie kościuszkowskie -> cenzury nie było

• zabory -> cenzura

• Napoleon w Polsce -> „przyniósł” nam cenzurę

• Car Aleksander dał nam więcej wolności, mitem jest stwierdzenie, że car nas ograniczał i ocenzurował; konstytucja z 1815r.-> wolność słowa, wyznania, zakaz cenzury

• Arcybiskup Woronicz domagał się u cara cenzury

• Tomasz Wawrzecki -> skrajny jakobin, liberał, zastępca Kościuszki; Car uczynił go cenzorem w Królestwie. Car Aleksander nie chciał bowiem wprowadzać cenzury i dlatego wyciągnął z więzienia tego liberała i uczynił właśnie jego cenzorem, nie wiedział jednak, że Wawrzecki zdążył już zmienić poglądy. Wawrzecki po zmianie poglądów wprowadził taką cenzurę, że „mucha nie siadała”-> kontrolowano WSZYSTKO (nawet napisy na nagrobkach!!) ->ta kontrola funkcjonowała aż do konstytucji marcowej a nawet i trochę dłużej

• Tzw. prasa gadzinowa -> tylko ona była legalna

• Po II wojnie światowej na powrót wprowadzono konstytucję marcową, wprowadzono dekret o kontroli publikacji i widowisk

• Nowoczesna ustawa o cenzurze; postulaty gdańskie

/ „Polityka” i „Tygodnik Powszechny”/

• „cenzura obyczajowa”

PRAWO PRASOWE

• Początkowo dział cenzury

• Było ściśle związane z prasą drukowaną

• Czasy walki o wolność prasy -> wolność prasy istnieje dla czytelnika a nie dla dziennikarza; WOLNOŚĆ # DOWOLNOŚĆ!!

• USA -> mitem jest, iż już dawno była tam zapewniona wolność

• Nie ma absolutnej wolności prasy, istnieje tylko FORMALNA wolność prasy; wolność bezgraniczna jest niemożliwa do wyobrażenia, prowadzi do anarchizacji

I

wolność formalna jest rozpatrywana w 4 płaszczyznach:

a) płaszczyzna powstawania i istnienia prasy

b) płaszczyzna ograniczeń wolności dotycząca treści publikacji

c) płaszczyzna kolportażu

d) płaszczyzna finansowa

Ad. a -> hołduje w następujących systemach:

• SYSTEM PRZYWILEJU -> funkcjonuje w Europie, w monarchii absolutnej- w państwie Watykan np. „Observatorio Romano”, San Marino i Liechtenstein; Polska szlachecka-> zakon pijarów- dość długo posiadali ten przywilej, ale utracili go na skutek działań zakonu jezuitów, artykuł o następującej treści „Krowa francuska urodziła delfina” ->zamiast „królowa”, błąd drukarski-> intryga jezuitów, którzy przejęli przywilej, ale i tak musieli się nim podzielić z pijarami -> czasy, kiedy urzędy w Polsce można było kupić

<mała dygresja Jacka S. : delfin to we Francji następca tronu a Delfinat to część Francji >

• SYSTEM KAUCYJNY -> gdy chce się prowadzić działalność, trzeba najpierw wpłacić tzw. kaucję; redaktor odpowiedzialny-> „wynalazek” austriacki, tzw. „chłopiec do bicia”

<kolejna dygresja :P -> Mark Twain „Królewicz i żebrak”-> motyw chłopca do bicia>

• SYSTEM KONCESYJNY -> były pewne warunki, które musiał spełniać ten, kto chciał prowadzić działalność prasową, gdy je spełniał, MÓGŁ (aczkolwiek niekoniecznie) otrzymać koncesję od odpowiedniego organu

• SYSTEM REJESTRACYJNY -> na zasadzie „chcesz prowadzić działalność, to musisz się zarejestrować”; gdy się spełnia warunki, nikt nie może odmówić, zakazać działalności; charakter ochronny

• SYSTEM ZGŁOSZENIOWY -> nie ma warunków, jest tylko obowiązek zgłoszenia działalności

W POLSCE JEST INACZEJ NIŻ NA CAŁYM ŚWIECIE!!!!

PRASA:

• Np. art. 14. mówi o „środkach SPOŁECZNEGO przekazu”

• Koncepcje marksistowskie -> Karl Marks, Engels, Stalin

• 2 koncepcje liberalne:

1. koncepcja masowego komunikowania

2. koncepcja masowego informowania

• Koncepcja wywodząca się z nauki Kościoła rzymsko- katolickiego = koncepcja społecznego przekazu

• Po 1987r. „wdarł się” do słownictwa „wulgarny” termin „media”

• 1988r. -> np. Goban- Klas zaczął używać w swoich pracach terminu „media” na oznaczenie prasy <termin gorszy wyparł lepszy>

• Nasza konstytucja -> „środki społecznego przekazu”; wyraźny ukłon w stronę nauki Kościoła; Aleksander Kwaśniewski, późniejszy prezydent, skreślił początkową koncepcję liberalną w konstytucji na rzecz nauki Kościoła (!!)

• Kodeks karny, np. paragraf 216 art. 2. -> „(…) MASOWEGO komunikowania”

• Definicja prasy w świetle ustawy (dzienniki, czasopisma, przekazy radiowe i telewizyjne spełniające wymogi np. art.7.2. prawa prasowego, a także przekazy internetowe spełniające te warunki)

http://isip.sejm.gov.pl/servlet/Search?todo=open&id=WDU19840050024

<link do ustawy Prawo prasowe>

• Polska -> SYSTEM MIESZANY, łamany -> w odniesieniu do prasy drukowanej i tej wydawanej w Internecie: SYSTEM REJESTRACYJNY; radiofonia i telewizja natomiast: SYSTEM KONCESYJNY

<Niemcy- system zgłoszeniowy, wśród Niemców jest znacznie wyższy poziom świadomości>

Ad. b

=>cenzura

-> w formie cenzury represyjnej i prewencyjnej

-> w Polsce w formie o charakterze mieszanym

-> w okresie PRL nie podlegały cenzurze pisma teologiczne (nie było cenzorów znających się bowiem na teologii!!)

Ad. c

->tą drogą można bardzo łatwo ograniczać wolność prasy, np. można nie dopuścić do dystrybucji w kioskach danego tytułu

-> problem debitu komunikacyjnego(dzisiaj rzecz nieużywana)=zezwolenia na wprowadzenie w obszar celny jakiegoś tytułu z innego państwa

Ad. d

->na zasadzie „możesz wydawać prasę, jeżeli spełnisz 3 warunki: pieniądze, pieniądze i po trzecie… pieniądze” ;)

II

Ograniczenia pozaprawne:

1. groźby pod adresem redaktorów, dziennikarzy, np.

2. „cenzura” wewnątrzredakcyjna

3. „cenzura” zwana autocenzurą -> „diabeł na końcu stalówki” :P

Z PRAWA PRASOWEGO „WYPĄCZKOWAŁY” kolejne dziedziny- prawo radiowe a z niego -> prawo radiofonii i telewizji

-> specjaliści prawa prasowego:

Dr Izabella Dobasz - UJ

Bogdan Michalski - UW

prof. Jacek Sobczak - UAM

RADIOFONIA I TELEWIZJA

->jako dział zaistniała, gdy pojawił się pierwszy przekaz radiowy a potem telewizyjny

-> ustawa o radiofonii i telewizji < „odpisaliśmy” ją od Włochów i Francuzów>

PRAWO INTERNETOWE I PRAWO REKLAMY

1. PRAWO INTERNETOWE

• Prawo internetowe to prawo międzynarodowe

• Zasady funkcjonowania Internetu generalnie określa prawo międzynarodowe w systemie ONZ- owskim -> szereg konwencji, dekretów

• Dr Alicja Jaskiernia -> 3 prace , a także praca dr Mika (UMK Toruń) -> jedyne prace w Polsce, które określają to prawo

• Dr P. Piesiewicz

• Prawo wew. dotyczące ograniczeń (Białoruś, Korea)

• Zmaganie się z problemami:

• Problem przestępczości (treści pedofilskie, pornograficzne)

• Problem naruszenia praw autorskich w Internecie (zarówno przez osoby fizyczne, jak i prawne -> np. biblioteka -> umieszczanie treści książek w sieci <- na to musi wyrazić przecież zgodę autor książki!!)

1. cyberterroryzm

2. pornografia

3. Prawo autorskie- naruszenia

4. Problem prasy internetowej

-> prasa może występować w formie:

- papierowej

- drukowanej

- elektronicznej

- tylko internetowej

<blog-> może być pamiętnikiem, dziennikiem, rozbudowanym komentarzem oraz PRASĄ<- tylko w tym przypadku musi być zarejestrowany>

-> spam i niezamawiane reklamy, wirusy internetowe => przestępstwa internetowe!!

• Problem odpowiedzialności użytkownika -> problem prawa internetowego; w sieci nie jesteśmy, wbrew pozorom, anonimowi!!; ZNIESŁAWIENIE (art. 212, paragraf 1 z 1997r. -> „Kto pomawia(…)” )

-> przestępstwo materialne-> musi mieć skutek, natomiast zniesławienie jest przestępstwem NIEMATERIALNYM, ale zaistniało, zatem musi podlegać karze

-> zniesławić można w prasie, radiu, TV, Internecie, czy też na sali wykładowej, w zwykłej rozmowie, itp.

-> można także ZNIEWAŻAĆ (art. 216 paragraf 2 kodeksu karnego) -> np. określenia typu „debil”, „idiota”, „gnój”, itp. ;)

-> w prasie drukowanej raczej zniesławiamy; znieważanie częściej w Internecie (bo w gazecie jest jakaś kontrola, np. ze strony redaktora)

2. PRAWO REKLAMY

• Tzw. „sierotka” wśród pozostałych dyscyplin z gałęzi prawa ochrony własności intelektualnej, „z nieprawego łoża” :P

• Nie ma ustawy, która by zbiorczo określała prawo reklamy

• Rozsypane po całym systemie prawnym

• Jest przedmiotem refleksji UE oraz Rady Europy

• Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, prawo prasowe, ustawa o radiofonii i telewizji oraz w aktach prawnych, gdzie nie dostrzeglibyśmy zasad prawa reklamy -> w Polsce

• Ustawa Prawo Prasowe odnosi się głównie do reklam drukowanych w prasie oraz do reklam internetowych

• Ustawa o Radiofonii i Telewizji -> reklamy radiowe i telewizyjne

<przypisy w gazetach „Za treść ogłoszeń i reklam redakcja nie odpowiada”-> FAŁSZ!! Redakcja za nią odpowiada!!! >

• Zasady współżycia społecznego

• „wynalazek radziecki” po rewolucji październikowej pozwalały one nie stosować prawa a nawet postępować wbrew prawu, uznając, że prawo jest niezgodne z wyższymi wartościami czy też zasadami współżycia społ.

• „tarcza” a nie „miecz” jak po radziecku (art. 5 kodeksu prawa cywilnego)

• nie ma katalogu zasad współżycia społecznego, gdyż ciągle rodzą się nowe zasady współżycia społ. a stare „umierają”

• nie można korzystać ze swoich podmiotowych praw, jeśli są one sprzeczne z zasadami współżycia społ.

• Reklama musi być wyraźnie zaznaczona (np. w prasie napisem „REKLAMA”)

• Ustawa o wychowaniu w trzeźwości zakazuje reklam alkoholu, aktualnie jednak dozwolone są reklamy piiiiiiiiiiiiwaaaaaa :P

• Zakaz na całą Europę -> nie wolno reklamować papierosów, zapalniczek, popielniczek, itp., zakaz ten obejmuje również wszelkie akcesoria do nabijania tytoniu, itp.

• Ustawa o aptekach, lekach i środkach medycznych -> nie można reklamować lekarstw ( a np. Amol, Etopiryna, Apap, itp. mogą być reklamowane, gdyż nie są to lekarstwa!!)

• Lekarze nie mogą się reklamować, a także radcy prawni, adwokaci, prawnicy, notariusz

• Prawo budowlane

• Prawo o ruchu drogowym -> np. w Niemczech zakaz tzw. iluzyjnych reklam na tyłach aut, szczególnie ciężarówek

DOSTĘP DO INFORMACJI PUBLICZNEJ to jedno z uprawnień, które NIESŁUSZNIE uważane jest za uprawnienie dziennikarskie-jest to bowiem uprawnienie, które przysługuje każdemu z nas a nie tylko dziennikarzom!!

Zasadza się na możliwości uczestniczenia w posiedzeniu władz publicznych, chyba że została wyłączona zasada jawności.

Dostęp do tych urzędów musiał być zmodernizowany ze względu na wymogi unijne-> ale nie dokonano tego i dlatego np. niepełnosprawni na wózku mimo, iż mają prawo dostępu do inf. publicznej, nie mogą z niego korzystać-> bariery techniczne, zatem osoby niepełnosprawne teoretycznie nie mają u nas dostępu do urzędów, budynki bowiem nie są do nich dostosowane.

-> także dostęp do dokumentów -> ograniczony jednak ochroną danych osobowych

• Prawo własności przemysłowej

1. prawo projektów wynalazczych:

- prawo patentowe

- p. wzorów przemysłowych

- p. wzorów użytkowych

- p. topografii układów scalonych

2. prawo oznaczeń:

- p. znaków towarowych

- p. oznaczeń geograficznych (które ma charakter także prawa międzynarodowego, publicznego)

3. prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji -> obejmuje ochronę prawną w relacji:

- przedsiębiorca- przedsiębio

- przedsiębiorca- konsument

Jest to model podziału dziedzin prawa ochrony własności intelektualnej. Nie jest on przez wszystkich uczonych akceptowany. Wg niektórych bowiem własność intelektualna i przemysłowa są odrębnymi własnościami, samodzielnymi w zakresie dóbr materialnych. (!!!)

Dwie dziedziny rozbite na mniejsze!!!

• MODELE OCHRONY WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ:

- ochrona nie polityczna lecz prawna, natura tej ochrony zbliżona jest do ochrony cywilno- prawnej; ta ochrona nie ma jednak charakteru jednolitego (różni się zasadniczo w poszczególnych dziedzinach)

- zasada wyłączności -> konstrukcja nawiązuje do koncepcji niemieckich i austriackich -> charakterystyczne dla tradycji anglosaskiej

-> prawo rzeczowe

* Można wyodrębnić co najmniej 2 modele:

1) ochrona praw autorskich -> powstaje samoczynnie, bez rejestracji

2) ochrona „patentowa”

• w systemie anglosaskim mamy do czynienia raczej z modelem patentowym ( => musisz czegoś dokonać, ażeby z tego prawa korzystać)

• w systemie kontynentalnym -> ochrona autorsko-prawna (system mieszany)

- nie jest to system spójny, przejawem tej niespójności są także pewne zwyczaje, będące naśladowaniem wzorców obcych i hołdowaniem modzie; hołdowanie rozwiązaniom amerykańskim w Polsce-> model „copyright'owy” ; od 1790r.-> USA-> przyznawanie ochrony autorskiej „copyright” poprzez odpowiednie oznaczenie

-> ochrona patentowa ma charakter regionalny (krajowy lub lokalny); ta ochrona mieści się w nieistniejących granicach państwa (np. strefa Schengen )

-> Polska-> oznakowanie-> najpierw rejestracja znaków towarowych

-> niektóre kraje -> najpierw trzeba użytkować znak towarowy a potem dopiero następuje jego rejestracja

• FUNKCJE OCHRONY WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ:

* Dwie koncepcje:

1) ochrona własności intelektualnej stymuluje rozwój społeczeństw (<-takie myślenie przeważało aż do XX w. )

2) ochrona własności intelektualnej zmierza do zahamowania rozwoju społeczeństwa, jest ona sprzeczna z zasadą wolności gospodarczej; zwolennicy głoszą, że przedmioty ochrony własności intelektualnej powinny być publiczne-> argumentowali to wysokością ponoszonych środków; od XXw. ; ten model jest coraz popularniejszy ; zwolennikami są ci, którzy hołdują koncepcjom egalitarnym; „każdemu równo” -> koncepcja komunistyczna ; nacjonalizacja w dziedzinie ochrony własności intelektualnej (!!!) ; korporacje są konkurencyjne wobec państwa

-> Nie jest pewne czy system patentowy hamuje czy też stymuluje rozwój

-> Ochrona własności intelektualnej jest współcześnie bardzo potrzebna, mimo tych negatywnych głosów

* Ochrona własności intelektualnej realizuje co najmniej 3 funkcje:

1) funkcja własnościowa -> przyporządkowuje poszczególne dobra niematerialne władztwu/ na wzór władztwa; dobra otrzymane w spadku lub odziedziczone czy też zakupione osobiście, mniej krytykuje się ochroną w zakresie/ w przypadku kupna

2) f. monopolizująca -> aby z czegoś korzystać, trzeba mieć prawo, zgodę podmiotu uprawnionego (= właściciela danego przedmiotu użytkowania)

3) f. wynagradzająca -> uprawniony ma możliwość wynagrodzenia

• Dozwolony użytek publiczny -> pozwala na korzystanie z dobra w zakresie, jakie wyznacza prawo

• Prawa majątkowe wynikające z prawa ochrony własności intelektualnej mają charakter okresowy

• ROZWÓJ PRAWA OCHRONY WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ:

• przypada na różne epoki

• przez szereg lat nie rozwijało się ono jako dyscyplina

• STAROŻYTNOŚĆ

• Nie znano wówczas pojęcia prawa autorskiego, dopiero np. za czasów Owidiusza pojawia się pomysł, że myśl ma wartość, ale koncepcja ta dotyczy nie prawa, lecz twórcy

• Określenie przedmiotu -> np. rzeźba

• Nie każdego stać było na to, ażeby swoje dzieło upowszechniał (nawet Cyceron!!)

• Autor jawi się tu jako dysponent przedmiotu materialnego a wytwórca jako nabywca (<- i na niego przechodzą prawa) ; wydawca miał utrzymać zgodność kopii z oryginałem; kopista

• Wczesne chrześcijaństwo zmaga się z problemem kanoniczności i niekanoniczności pism; w starożytności np. istniało więcej ewangelii aniżeli współcześnie

• Dostarczenie rękopisu nie wiązało się z otrzymaniem jakiejkolwiek zapłaty

• Określono wartość najtańszego wydania „Eneidy” (->z tym że nie ma zapłaty dla autora! Wydawca, drukarz, księgarz, hurtownik-> oni czerpią z tego korzyści finansowe)

• Tekst Dioklecjana -> koszty wydania książki porównane do różnych towarów, usług, wypłat

• Plagiat to w gruncie rzeczy tylko czyn niemoralny a nie przestępstwo; plagiat, takie naśladownictwo było w zwyczaju starożytnych Rzymian i nie stanowiło to czynu niedozwolonego ( „plagiarrus” -> w starożytnym Rzymie było to określenie na handlarza ludźmi; „plagiarum”-> `niewolnictwo')

• Korzyści materialne(->wyrażane w pieniądzu) i korzyści niematerialne (-> wyrażane w sławie)

• Każdy wytwórca posługiwał się w wydawaniu dzieł materiałami, które budziły powszechny podziw, m.in. złoto, srebro -> miało to także skutki negatywne, ponieważ np. przetapiano cenne płyty, ścierano napisy z kości słoniowej , by odzyskać kruszec; najtańsze były dzieła na tabliczkach woskowych i to one właśnie się zachowały, przetrwały do dziś

• Tezy Justyniana Wielkiego, Trybonian, który podjął się kodyfikacji; kwestia nośnika do niematerialnej treści, która reguluje kwestię własności

• Pierwowzór prawa znaków towarowych; znaki towarowe ludzkość znała już od zarania swych dziejów (np. oznakowanie bydła, koni); starożytne znakowanie towarów wiązało się z powstaniem rynku, przepływem towarów, oznaczano różne przedmioty (od budowli po przedmioty codziennego użytku), były to raczej znaki własności a takowe nie podlegały ochronie cywilnej, lecz tylko karnej, były jednocześnie znakiem autorskim i własności (Całe Imperium Rzymskie, Egipt, Chiny, itp.)

• W starożytności pojawiły się jeszcze inne „pierwociny” prawa ochrony własności intelektualnej:

1. plakat, napisy reklamowe

2. szyld -> dzisiejsze oznaczenie firmy

-> np. domy publiczne były bardzo mocno reklamowane

-> szyldy były umieszczane w widocznych miejscach przed domami, itp.

• Starożytne przepisy w tym zakresie miały charakter karny -> w sprawie nieuczciwej konkurencji ( głównie w sprawie oszukiwania na miarach, wadze, objętości)-> nie tylko Rzym!

• ŚREDNIOWIECZE

• Księgi święte były niezaprzeczalną wartością, anonimowi byli zarówno twórcy, jak i kopiści przepisujący te księgi

• Zmalało zainteresowanie ochroną własności, prawem autorskim

• Klasztory były wówczas koedukacyjne, kobiety również pomagały w przepisywaniu (rola kobiet była ogromna :P )

• Prawa przysługujące twórcom (niewielkie przecież!!) przechodziły kryzys

• Twórcy nie podpisywali swych dzieł i nie znakowali ich; znakowanie uznawane było za grzech ciężki bowiem

• Dzieło Reibkoff'a „Zwierciadło saskie”

• Epoka ta nie potępiała naśladownictwa, mamy tu do czynienia z masowym plagiatem, przeróbkami

• Kazania niemieckiego dominikanina Taulera

• Wyjątkiem były w późnym średniowieczu poglądy Leonarda da Vinci, który potępiał naśladownictwo

• Pojawiają się cechy, glidy, itp. , znaki towarowe zaczynają odgrywać ogromną rolę, np. jedynego sposobu oznaczenia majstra :P ; partacze-> ludzie pracujący wówczas poza cechem, mieszkający poza miastem; rozwój znaku towarowego miał charakter tylko oznaczenia personalnego; bardzo ważne było oznaczenie broni, obrazów, rzeźb, wyrobów garncarskich; produkt miał oznaczenie raczej warsztatowe ; pojawia się instytucja gwarancji, oznaczenie powiązane jest z warsztatem -> rozwój funkcji gwarancyjnej ; pojawia się pierwowzór dzisiejszej rejestracji znaku towarowego (uniemożliwiało to przepisanie go na kogoś innego); średniowieczne znaki towarowe służyły oznaczeniu prestiżu, współcześnie służą czemuś innemu; zakazy w regulacjach cechowych dotyczące konkurencji, eliminacji konkurencji pozacechowej, eliminacji konkurencji nieuczciwej, w konsekwencji niosło to za sobą sankcje prawne (karne)

• RENESANS (ODRODZENIE)

• Gutenberg (!!) -> druk, drukarskie (pierwsze) wydanie Biblii; wynalazek ten miał istotne znaczenie dla prawa autorskiego

• Inkunabuły („kanabul”-> `kołyska', „in”-> `w')-> tzw. „książki w kołysce”

• Pojawia się szereg wynalazków technicznych, ale nadal nie jest znane pojęcie własności w odniesieniu do przedmiotów niematerialnych

• Wynalazek Gutenberga przyczynia się do rozwoju konkurencji, rozwoju wydawnictw, taniego wydawania książek, upowszechnienia książek, a w konsekwencji do przywilejów drukarskich

• Rozwój przepisów antykonkurencyjnych, zwalczających nieuczciwą konkurencję

• Zakaz przedruku dzieł innych drukarzy (ale przepisy te obowiązują jednak w danym mieście)

->pielgrzymki

->wędrówki czeladnicze

->wojny i wyprawy wojenne

• Czasy OŚWIECENIA to tzw. czasy rozumu

• W obecności twórcy nie sposób bezkarnie oskarżać

• Np. Locke -> zwolennicy szkoły prawa natury mieli ogromny wpływ na powstanie prawa ochrony własności intelektualnej; nurt prawa natury uznawał, że praca jest jedynym uznaniem własności, w tym praca intelektualna; prekursor -> William Warburton

• Pojawia się pomysł, ażeby twórcom przysługiwało wyłącznie prawo do dzieł -> czasowe prawo: 14 lub 28 lat (<- ten drugi okres , gdy autor przeżył te 14lat i wystąpił do sądu z wnioskiem o przedłużenie na kolejne 14lat)

• Encyklopedyści francuscy, zwłaszcza Diderot i Wolter (-> przygotowali podłoże intelektualne dla rewolucji)

-> ustawa z 1793r., która przyznawała twórcom wyłączne prawo do sprzedawania, odstępowania, wydawania swych dzieł na obszarze Republiki Francuskiej

• PRAWO PATENTOWE (Francja)

• Ustawa z 1747r. (obowiązująca w Wenecji??), która gwarantowała twórcom ochronę patentu, wynalazków

• Edykt królewski określający szczegóły przyznawania patentów, ochrony na przyszłość

• Ustawa z 1790r. -> ustawa o autorach użytecznych odkryć; przyznawała wynalazcy ochronę karną i cywilną w przypadku naruszenia jego praw patentowych ; wzór do ustawodawstwa europejskiego

• Jest to okres zwalczania nieuczciwości w ochronie wynalazków i patentów; metody karne w zwalczaniu nieuczciwej konkurencji odchodzą tu powoli do lamusa, przejście do metod cywilistycznych

• WIEK XIX przyniósł zmierzch przywilejów (księgarzy, drukarzy)

• Zmiana poglądów i stąd zaprzestanie przywilejów dla księgarzy, drukarzy <-liczne edykty, itp.

• Pod wpływem ducha romantyzmu w pierwszej połowie XIX wieku uznano, że własność duchowa, intelektualna ma wyższą wartość

• I poł. XIXw. -> dążenia do unifikacji prawa na terenach Królestwa Pruskiego z ziemiami polskimi (->szereg bilateralnych umów)

• 1882r. -> zaproponowanie Międzynarodowego Związku Praw Autorskich

• Konwencja Berneńska o ochronie własności intelektualnej -> obowiązuje do dziś; 9.09.1886r.; początkowo podpisana przez 10 państw (Belgia, Hiszpania, Francja, Haiti, Liberia, Niemcy, Szwajcaria, Tunis, Wielka Brytania, Włochy); kolejne rewizje w latach: 1886, 1896, 1908, 1914, 1923, 1948, 1967, 1971, 1979

-> oparta na dwóch zasadach:

• Zasada minimalnej ochrony (przejawia się w tym, że sygnatariusze zobowiązani byli zapewnić taką ochronę jak w konwencji zostało określone-> co najmniej tak)

• Zasada asymilacji (te same prawa w zakresie ochrony własności dla wszystkich twórców)

->Monarchia Habsburska (=Austro- Węgry), Cesarstwo Rosyjskie -> nie objęte Konwencją (!!)

-> Wielka Brytania niezwiązana prawnie żadnym aktem, np. z Rosją ( w zakresie ochrony własności)

• Konwencja Paryska o Ochronie Własności Przemysłowej (=”Konwencja paryska” oznacza Konwencję o ochronie własności przemysłowej, podpisaną w Paryżu dnia 20 marca 1883 roku, łącznie ze wszystkimi jej aktami rewizyjnymi)

• Jej przedmiotem są: patenty, oznaczenia dotyczące pochodzenia towaru, znaki towarowe, znaki handlowe, np.

• Przyznawała ww. prawa swoim obywatelom, jak i wszystkim osobom prawnym

• Zasada pierwszeństwa

• Współcześnie koncepcja dualistyczna i monistyczna

• k. dualistyczna -> dominująca; zasadza się na tym, że autorom przysługują dwie grupy praw (odmienność charakteru prawnego tych typów praw) :

• osobiste prawo autorskie (chronią twórcę w sposób nieograniczony w czasie; więź twórcy z dziełem jest nierozdzielna; niezależne od tego czy twórca podlega prawu majątkowemu)

• autorskie prawa majątkowe

• k. monistyczna (=syntetyczna, integralna) -> Niemcy; zwolennicy stali na stanowisku, że prawo jest jednolite, nie ma podziału, prawo autorskie jednoczy w sobie zarówno prawo autorskie osobiste, jak i majątkowe, które nie mają cech samodzielnych praw; moniści mają tę przewagę nad dualistami, że mają możliwość odrzucenia koncepcji dualistycznej, ale nie zaprzeczają faktowi, że autorowi przysługują zarówno prawa autorskie osobiste, jak i majątkowe

• WIEK XX -> odrodzona Rzeczpospolita

• Przesmycki, Brzechwa, F. Zoll, Stanisław Wróblewski, Pertrażycki

• F. Zoll -> główny referent tegoż prawa; jego osobowość powodowała, że USTAWA była oryginalna, była próbą pogodzenia koncepcji dualistycznej z ustawodawstwem niemieckim; ustawa polska opierała się na rozwiązaniach zagranicznych (art.1.1. i art.1.2. -> po raz pierwszy na świecie pojawiło się tu pojęcie przedmiotu prawa); pomysłodawcą syntetycznej definicji przedmiotu prawa był Z. M. Przesmycki

• „prawa do rzeczowych podobne” <- określenie zamiennie używane w tej ustawie

• Autorowi można było czynić z dziełem wszystko, tylko oprócz tego, co mu ustawa zabraniała

• Początkowo ochrona autora i jego praw na 30 lat, potem na 50 lat

• Aż do 1924r. obowiązywały prawa państw zaborczych

• Ustawa o ochronie wynalazków, wzorów i znaków towarowych (obowiązywała 4lata, w roku 1928 została zastąpiona inną)

• W rozporządzeniu z 1928r. nie określono np. trybu wypłacania odszkodowania

• Ustawa z 1926r.

• Ustawa z 1952r. -> z drobnymi korektami przetrwała aż do 1994r.; krytykowana już od samego początku

• 14. lipca 1967r. -> Konwencja o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej sporządzona w Sztokholmie (ale: dopiero w 1974r. stała się ona ORGANIZACJĄ)

• http://www.muzarp.poznan.pl/archweb/archweb_pol/przepisy/konwen75bis.htm

<treść tejże konwencji :P >

• Organizacja ma na celu:

• popieranie ochrony własności intelektualnej na całym świecie przez współdziałanie państw we współpracy, w razie potrzeby, z każdą inną organizacją międzynarodową;

• zapewnienie współdziałania administracyjnego między Związkami.

• Tzw. KONWENCJA GENEWSKA

• Organizacja prowadzi akcję edukacyjną, stoi na straży przestrzegania praw ochrony własności intelektualnej

• Organy:

• ZGROMADZENIE OGÓLNE (najważniejsze, podejmuje uchwały, każde państwo ma 1 głos; sesje zwyczajne co 2lata)

• 1. a. Powołuje się Zgromadzenie Ogólne składające się z Państw będących stronami niniejszej Konwencji, które są członkami co najmniej jednego ze Związków.

• b. Rząd każdego Państwa będącego członkiem Związku jest reprezentowany przez jednego delegata, któremu mogą towarzyszyć zastępcy, doradcy i rzeczoznawcy.

• c. Wydatki każdej delegacji ponosi Rząd, który ją wyznaczył.

• Zgromadzenie Ogólne:

• mianuje Dyrektora Generalnego na wniosek Komitetu Koordynacyjnego;

• bada i zatwierdza sprawozdania Dyrektora Generalnego dotyczące Organizacji oraz udziela mu wszelkich niezbędnych wytycznych;

• bada i zatwierdza sprawozdania i działalność Komitetu Koordynacyjnego oraz udziela mu wytycznych;

• uchwala trzyletni budżet wspólnych wydatków Związku;

• zatwierdza postanowienia proponowane przez Dyrektora Generalnego, dotyczące administracji związanej z wprowadzeniem w życie porozumień międzynarodowych przewidzianych w artykule 4.IIL;

• przyjmuje regulamin finansowy Organizacji;

• określa język pracy Sekretariatu, uwzględniając praktykę Narodów Zjednoczonych;

• zaprasza państwa, wymienione w artykule 5.2.II, aby zostały stronami niniejszej Konwencji;

• decyduje, które Państwa nie będące członkami Organizacji oraz które organizacje międzyrządowe i międzynarodowe organizacje pozarządowe mogą być dopuszczane do udziału w jego posiedzeniach w charakterze obserwatorów;

• wykonuje wszelkie inne użyteczne zadania w ramach niniejszej Konwencji.

• a. Każde państwo będące członkiem jednego lub kilku Związków dysponuje jednym głosem w Zgromadzeniu Ogólnym.

• b. Połowa państw będących członkami Zgromadzenia Ogólnego stanowi quorum.

• c. Niezależnie od postanowień litery b., jeżeli liczba państw reprezentowanych na danej sesji jest niższa od połowy, lecz równa lub wyższa od jednej trzeciej państw będących członkami Zgromadzenia Ogólnego, Zgromadzenie może podejmować uchwały; jednakże decyzje Zgromadzenia Ogólnego, z wyjątkiem dotyczących jego procedury, stają się wykonalne dopiero po spełnieniu niżej wymienionych warunków. Międzynarodowe Biuro podaje te uchwały do wiadomości Państw będących członkami Zgromadzenia Ogólnego, które nie były reprezentowane, z prośbą, aby w terminie trzech miesięcy od daty przekazania złożyły na piśmie swoje głosy lub oznajmiły wstrzymanie się od oddania głosu. Jeżeli po upływie tego terminu liczba państw, które w ten sposób oddały swój głos lub wstrzymały się od jego oddania, jest co najmniej równa liczbie państw, których brakowało do osiągnięcia quorum na danej sesji, wymienione uchwały nabierają mocy, o ile równocześnie zostanie osiągnięta wymagana większość.

• d. Z zastrzeżeniem postanowień liter e. i f. Zgromadzenie ogólne podejmuje swoje uchwały większością dwóch trzecich oddanych głosów.

• e. Przyjęcie postanowień dotyczących administracji związanej z realizacją porozumień międzynarodowych, o których mowa w artykule 4.IIL, wymaga większości trzech czwartych oddanych głosów.

• f. Zatwierdzenie układu z Organizacją Narodów Zjednoczonych zgodnie z postanowieniami artykułów 57 i 63 Karty Narodów Zjednoczonych wymaga większości dziewięciu dziesiątych oddanych głosów.

• g. Mianowanie Dyrektora Generalnego ( ustęp 2. L), zatwierdzenie postanowień proponowanych przez Dyrektora Generalnego dotyczących administracji związanej z realizacją porozumień międzynarodowych (ustęp 2.V.) oraz przeniesienie siedziby (artykuł 10) wymagają większości przewidzianej nie tylko w Zgromadzeniu Ogólnym, lecz również w Zgromadzeniu Związku Paryskiego i Zgromadzeniu Związku Berneńskiego.

• h. Wstrzymanie się od głosowania nie jest uważane za oddanie głosu.

• Jeden delegat może reprezentować tylko jedno państwo i może głosować tylko w jego imieniu.

• a. Zgromadzenie Ogólne zbiera się raz na trzy lata na sesję zwyczajną, którą zwołuje Dyrektor Generalny,

• b. Zgromadzenie Ogólne zbiera się na sesję nadzwyczajną, którą zwołuje Dyrektor Generalny na wniosek Komitetu Koordynacyjnego lub jednej czwartej liczby państw będących członkami Zgromadzenia Ogólnego.

• c. Posiedzenia odbywają się w siedzibie Organizacji.

• Państwa będące stronami niniejszej Konwencji, które nie są członkami żadnego ze Związków, mogą brać udział w posiedzeniach Zgromadzenia Ogólnego w charakterze obserwatorów.

• Zgromadzenie Ogólne ustala swój regulamin wewnętrzny.

• KONFERENCJA (WSZYSTKICH CZŁONKÓW) <uchwały zapadają większością 2/3 głosów obecnych członków; prowadzenie dyskusji w sprawach związanych z prawem ochrony własności intelektualnej>

• a. Powołuje się Konferencję obejmującą Państwa będące stronami niniejszej Konwencji, bez względu na to, czy są one członkami jednego ze Związków.

• b. Rząd każdego Państwa jest reprezentowany przez jednego delegata, któremu mogą towarzyszyć zastępcy, doradcy i rzeczoznawcy.

• Konferencja:

• rozpatruje sprawy mające podstawowe znaczenie w dziedzinie ochrony własności intelektualnej i może uchwalać zalecenia dotyczące tych spraw, przy całkowitym poszanowaniu właściwości i autonomii Związków;

• uchwala trzyletni budżet Konferencji;

• ustala, w granicach tego budżetu, trzyletni program pomocy techniczno-prawnej;

• uchwala zmiany niniejszej Konwencji zgodnie z procedurą określoną w artykule 17;

• decyduje, które państwa nie będące członkami Organizacji oraz które organizacje międzyrządowe, jak też międzynarodowe organizacje pozarządowe mogą być dopuszczane do udziału w jej posiedzeniach w charakterze obserwatorów;

• wykonuje wszelkie użyteczne zadania w ramach niniejszej Konwencji.

• a. Każde państwo będące członkiem dysponuje jednym głosem na Konferencji.

• b. Jedna trzecia państw będących członkami stanowi quorum.

• c. Z zastrzeżeniem postanowień artykułu 17, Konferencja podejmuje swoje uchwały większością dwóch trzecich oddanych głosów.

• d. Wysokość składek Państw będących stronami niniejszej Konwencji, które nie są członkami jednego ze Związków, ustalana jest w drodze głosowania, w którym mają prawo uczestniczyć jedynie delegaci tych państw.

• e. Wstrzymywanie się od głosowania nie jest uważane za oddanie głosu.

• f. Jeden delegat może reprezentować tylko jedno Państwo i może głosować tylko w jego imieniu.

• a. Konferencja zbiera się na sesję zwyczajną, którą zwołuje Dyrektor Generalny, w tym samym czasie i w tym samym miejscu co Zgromadzenie Ogólne.

• b. Konferencja zbiera się na sesję nadzwyczajną, którą zwołuje Dyrektor Generalny na wniosek większości Państw będących członkami.

• Konferencja ustala swój regulamin wewnętrzny

• KOMITET KOORDYNACYJNY (zbiera się raz na rok; wyraża swe opinie i podejmuje uchwały zwykłą większością głosów -> możemy ją liczyć albo od ogólnej liczby członków albo też od liczby członków aktualnie zgromadzonych) i jak to prof. Jacek S. stwierdził- „Polska tam nie bywa” :P

• a. Tworzy się Komitet Koordynacyjny składający się z państw będących stronami niniejszej Konwencji, które są członkami Wykonawczego Związku Paryskiego, Komitetu Wykonawczego Związku Berneńskiego albo obu tych Komitetów Wykonawczych. Jeżeli jednak w skład jednego z tych Komitetów Wykonawczych wchodzi więcej aniżeli czwarta
  część krajów będących członkami Zgromadzenia, które go wybrało, Komitet ten wyznacza spośród swoich członków Państwa, które będą członkami Komitetu Koordynacyjnego, w taki sposób, aby ich liczba nie przekraczała wyżej wymienionej jednej czwartej, z tym że przy obliczaniu tej jednej czwartej nie bierze się pod uwagę Państwa, na którego terytorium Organizacja ma swoją siedzibę.

• b. Rząd każdego Państwa będącego członkiem Komitetu Koordynacyjnego jest reprezentowany przez jednego delegata, któremu mogą towarzyszyć zastępcy, doradcy i rzeczoznawcy.

• c. Jeżeli Komitet Koordynacyjny bada sprawy dotyczące bezpośrednio programu lub budżetu Konferencji i jej porządku dziennego, bądź propozycje zmiany niniejszej Konwencji, mającej wpływać na prawo lub obowiązki Państw będących stronami niniejszej Konwencji, które nie są członkami jednego ze Związków, jedna czwarta tych Państw bierze udział w posiedzeniach Komitetu Koordynacyjnego na tych samych prawach, co członkowie tego Komitetu. Konferencja wybiera na każdej sesji zwyczajnej Państwa mogące uczestniczyć w tych posiedzeniach.

• d. Wydatki każdej delegacji ponosi Rząd który ją wyznaczył.

• Jeżeli inne Związki administrowane przez Organizację pragną być reprezentowane jako takie w łonie Komitetu Koordynacyjnego, ich przedstawiciele powinni być wyznaczani spośród Państw będących członkami Komitetu Koordynacyjnego.

• Komitet Koordynacyjny

• udziela opinii organom Związków, Zgromadzeniu Ogólnemu, Konferencji i Dyrektorowi Generalnemu we wszelkich sprawach administracyjnych i finansowych oraz we wszelkich innych sprawach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania bądź dwóch lub więcej Związków, bądź jednego lub kilku Związków i Organizacji, zwłaszcza dotyczących
  budżetu wspólnych wydatków Związków;

• przygotowuje projekt porządku dziennego Zgromadzenia Ogólnego;

• przygotowuje projekt porządku dziennego oraz projekty programu i budżetu Konferencji;

• wypowiada się na podstawie trzyletniego budżetu wspólnych wydatków Związków i trzyletniego budżetu Konferencji, jak również na podstawie trzyletniego programu pomocy techniczno-prawnej w sprawie odpowiednich rocznych budżetów i programów;

• w razie upływu Kadencji Dyrektora Generalnego lub w razie zwolnienia tego stanowiska proponuje nowego kandydata celem mianowania go przez Zgromadzenie Ogólne na stanowisko Dyrektora Generalnego; jeżeli Zgromadzenie Ogólne nie mianuje kandydata zaproponowanego przez Komitet Koordynacyjny, Komitet ten przedstawia innego kandydata; ten sam tryb postępowania stosuje się aż do mianowania przez Zgromadzenie Ogólne ostatniego przedstawionego kandydata;

• jeżeli stanowisko Dyrektora Generalnego zwolni się między dwiema sesjami Zgromadzenie Ogólne mianuje tymczasowego Dyrektora Generalnego na okres do chwili objęcia stanowiska przez nowego Dyrektora Generalnego;

• wykonuje wszelkie inne zadania przydzielone mu w ramach niniejszej Konwencji.

• a. Komitet Koordynacyjny zbiera się raz na rok na sesję zwyczajną, którą zwołuje Dyrektor Generalny. Zbiera się on w zasadzie w siedzibie Organizacji.

• b. Komitet Koordynacyjny zbiera się na sesję nadzwyczajną, którą zwołuje Dyrektor Generalny bądź z własnej inicjatywy, bądź na wniosek przewodniczącego Komitetu bądź jednej czwartej jego członków.

• a. Każde Państwo, niezależnie od tego, czy jest członkiem tylko jednego z dwóch Komitetów Wykonawczych wymienionych w ustępie l.a., czy też obu tych Komitetów, rozporządza w Komitecie Koordynacyjnym tylko jednym głosem.

• b. Połowa członków Komitetu Koordynacyjnego stanowi quorum.

• c. Jeden delegat może reprezentować tylko jedno Państwo i może głosować tylko w jego imieniu.

• a. Komitet Koordynacyjny wyraża swe opinie i podejmuje uchwały zwykłą większością głosów. Wstrzymywanie się od głosowania nie jest uważane za oddanie głosu.

• b. Nawet w razie osiągnięcia zwykłej większości, każdy członek Komitetu Koordynacyjnego może natychmiast po głosowaniu zażądać, aby przystąpiono do specjalnego obliczenia głosów w następujący sposób : sporządza się dwie odrębne listy, na których zamieszcza się odpowiednio nazwy Państw będących członkami Komitetu Wykonawczego Związku Berneńskiego; głos każdego Państwa wpisuje się obok jego nazwy na każdej z list, na której została ona zamieszczona. W razie gdy to specjalne obliczenie wykaże, że zwykła większość nie została osiągnięta na każdej z tych list, propozycja nie będzie uznana za uchwaloną.

• Każde Państwo będące członkiem Organizacji, a nie będące członkiem Komitetu Koordynacyjnego, może być reprezentowane na posiedzeniach tego Komitetu przez obserwatorów z prawem uczestniczenia w obradach, lecz bez prawa głosowania.

• Komitet Koordynacyjny uchwala swój regulamin wewnętrzny.

• Oprócz organów istnieją również np.: Komitet Rozwiązywania Sporów, Komitet Harmonizacji Ochrony Praw Znaków Towarowych

• Siedziba w Genewie

• 1974r. pojęcie „własność intelektualna”

• „własność intelektualna” oznacza prawa odnoszące się do:

- dzieł literackich, artystycznych i naukowych,

- interpretacji artystów interpretatorów oraz do wykonań artystów wykonawców, do fonogramów i do programów radiowych i telewizyjnych,

- wynalazków we wszystkich dziedzinach działalności ludzkiej, odkryć naukowych,

- wzorów przemysłowych,

- znaków towarowych i usługowych, jak również do nazw handlowych i oznaczeń handlowych,

- ochrony przed nieuczciwą konkurencją;

oraz wszelkie inne prawa dotyczące działalności intelektualnej w dziedzinie przemysłowej, naukowej, literackiej i artystycznej.

• KONWENCJA PARYSKA O OCHRONIE PRAW AUTORSKICH (nie mylić z Konwencją Paryską o Ochronie Własności Przemysłowej!!)

• Urząd ds. Harmonizacji -> głównym instrumentem harmonizacji są dyrektywy

• TRAKTAT Z NICEI

• Światowa Organizacja Handlu

• Porozumienie dotyczące tzw. Tripsów ze Światową Organizacją Własności Intelektualnej (1994r.)

• Polska podpisała te umowy bez zastrzeżeń (2003r.)

ZNAK TOWAROWY

• Definicja: ZNAK TOWAROWY => jest postrzeganym zmysłowo oznaczeniem przeznaczonym do odróżnienia towarów pochodzących z jednego przedsiębiorstwa od takich samych lub podobnych pochodzących z innego przedsiębiorstwa.

• Podstawowa funkcja znaku towarowego -> funkcja odróżniająca

• Znak towarowy musi mieć postać graficzną -> „znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić graficznie”

• Przykładowe oznaczenia mogące być znakami towarowymi: wyraz, rysunek, ornament, kompozycje kolorystyczne, melodia lub inny sygnał dźwiękowy

• Funkcja jakościowa i reklamowa znaku towarowego

• Funkcja odróżniająca, jakościowa= gwarancyjna, reklamowa -> funkcje podstawowe

• Funkcja indywidualizująca -> f. poboczna znaku towarowego

• Znak jest reklamą

• Doktryna (nie wiem jednak jaka doktryna :P) głosi, iż dany znak towarowy powinien znajdować się tylko na tych produktach, które mają to samo pochodzenie albo na produktach, na których producent wyraził zgodę na ich umieszczenie; za oznaczeniem produktu poprzez znak towarowy ma iść wola producenta

• Społeczno- ekonomiczne znaczenie znaków towarowych:

• Pozytywne (f. jakościowa, odróżniająca, reklamowa, indywidualizująca)

• Negatywne (ich reklama podnosi często cenę produktów bez zwiększania przy tym jakości, itp.)

• Wiele znaków towarowych to neologizmy

• Degeneracja znaku towarowego -> gdy przestaje on pełnić funkcję odróżniającą a staje się powszechny, wchodzi do użytku powszechnego

• Znaki towarowe zwiększają pewność i przejrzystość na rynku

• Regulacje prawne dotyczące znaków towarowych:

• Regulacje o charakterze międzynarodowym:

PRAWO PIERWOTNE:

• Traktaty -> Traktat o utworzeniu wspólnot europejskich (art.28, 30)

• Porozumienie TRIPS (Porozumienie w sprawie niektórych aspektów handlowych własności intelektualnej (tzw. porozumienie TRIPS - Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights 1994r.)

PRAWO WTÓRNE:

• Dyrektywa 89/104/EWG w sprawie harmonizacji praw państw członkowskich w odniesieniu do znaków towarowych

• Rozporządzenie 40/94

* art. 28 kładzie nacisk na swobodę handlu we Wspólnocie

* art. 30 mówi nam o tym, że w pewnych sytuacjach można odstąpić od… (????? :P ) ; ochrona fakultatywna

• Regulacje krajowe <polskie>

1. prawo własności przemysłowej

2. ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji -> szczególnie art.10

• określona procedura rejestracji znaku towarowego -> w Polsce nie ma obowiązku rejestracji danego oznaczenia jako znaku towarowego -> producent ma do tego PRAWO a nie obowiązek; rejestracja daje mu monopol na ten znak

• urząd patentowy -> wniosek-> badania nad znakiem (czy może być dopuszczony i np. nie narusza jakiejś religii)

• kategorie znaków towarowych:

1. znaki rodzajowe (tzn. że dany znak odsyła nas do danej cechy) i opisowe

2. znaki renomowane, znane i powszechnie znane

• Konwencja Berneńska -> podkreśla, iż przedmiotem ochrony są wszystkie dzieła i autorzy

• Umowa TRIPS

• Porozumienie Strasburskie wraz z Konwencją Monachijską

• Konwencja Berlińska oraz inne umowy i rozporządzenia

• Konieczność zmiany prawa polskiego w tym zakresie pojawiała się wraz z przystąpieniem do tych kolejnych umów; zmiany stopniowe

• Prawo polskie poddawane jest ciągłym zmianom obecnie, co ma na celu ujednolicenie prawa europejskiego, „unijnego”

• Utwór - uważany za przedmiot ochrony własności intelektualnej

• definicja w naszej ustawie w art.1

ustęp1-> każdy przejaw działania, który chociaż w minimalnym stopniu różni się od innych przejawów takiej samej działalności; cechuje go nowość

ustęp 2-> wyliczenie przykładowych przedmiotów prawa autorskiego

Przedmiotem prawa autorskiego jest  utwór (art.1) czyli :

• » rezultat pracy człowieka

• » w którym przejawia się działalność twórcza (osobiste ujęcie treści, niepowtarzalne)

• » o indywidualnym (oryginalnym - orzecznictwo sądowe)  charakterze  i który został ustalony ( nawet jego nieukończona postać)

Nie ma znaczenia : spełnienie jakichkolwiek formalności np. rejestracja utworu, wiek autora, przeznaczenie utworu, jego jakakolwiek wartość. Wystarczy, że utwór został ustalony i spełnia wskazane ustawowe kryteria, to z tą chwilą twórcy przysługuje ochrona ustawowa.

• Utworem nie będą (art.4)

1. Akty normatywne lub ich urzędowe projekty

2. Urzędowe dokumenty, materiały, znaki, symbole

3. Opublikowane opisy patentowe lub ochronne

4. Proste informacje prasowe

• Ustalenie utworu to takie uzewnętrznienie utworu , które umożliwia zapoznanie się z nim przez co najmniej jedną osobę poza twórcą  np. twórca ustalił  utwór architektoniczno - urbanistyczny Starego Browaru w Poznaniu  w formie szkicu i okazał go koledze. Ten fakt  jest  już spełnieniem ustawowego kryterium ustalenia i ujawnienia, które z ostrożności życiowej przed ewentualnym naruszeniem prawa należy zabezpieczyć co do daty okazania utworu.

O ile interpretacja ustawowych kryteriów utworu wg prawa autorskiego budzi wątpliwości, to należy sięgnąć do komentarza prawa autorskiego  i orzeczeń Sądu Najwyższego.

• Dzieło ma mieć indywidualny charakter, ma odbijać osobowość twórcy, są to znamiona osobowości twórcy

• Utwór jest dziełem niematerialnym -> utrwalany jest za pomocą środków materialnych, ale sam w sobie materialny nie jest

• Ustalony # Utrwalony ; Ustalenie # Utrwalenie (!!)

• Utwór nie musi mieć postaci materialnej

• Utworem jest np. „Pan Tadeusz” a substratem jest wydany dla użytku szkolnego „Pan Tadeusz”

• Dzieło muzyczne, architektoniczne, audiowizualne, itp.

• Utwór staje się dziełem, przedmiotem ochrony własności intelektualnej z momentem ustalenia

• ©

• Dla uznania przedmiotu ochrony własności intelektualnej nie ma znaczenia wartość wymierna, materialna utworu ani też jego artyzm

• Specyficznym rodzajem utworu jest fotografia

• Dyrektywa 91/250 -> program komputerowy będący dziełem intelektualnym, będący wynikiem indywidualnej działalności, jest również utworem

• Opracowanie cudzego utworu bez uszczerbku dla autora, np. tłumaczenie -> tłumacz tworzy dzieło, dzieło zależne jednak od oryginału

• Licencja na korzystanie z dzieła -> na opublikowanie, rozpowszechnienie, np. tłumaczenia; twórca może wydać zgodę na to tłumaczowi, takowa zgoda jest do tego konieczna, aczkolwiek twórca może jej nie udzielić bez podania powodu;

-> licencje:

• Wyłączne => tylko określonemu jednemu podmiotowi daje się zezwolenia

• Niewyłączne => jeszcze ktoś inny może również tłumaczyć

->twórca musi wiedzieć, na jakie pola eksploatacyjne ma być przeznaczone jego dzieło -> musi to być zawarte w umowie licencyjnej

-> licencje przymusowe dotyczą trzech grup:

1. dziennikarzy

2. uczonych

3. twórców programów komputerowych

• zbiory, antologie oraz bazy danych to szczególne przedmioty prawa ochrony własności intelektualnej

• dany zbiór będzie uznany za przedmiot prawa ochrony własności intelektualnej, gdy zawiera pewien ładunek twórczy i gdy wkład twórczy będzie prowadzić do powstania nowego dzieła

• twórczość może przejawiać się w doborze, zestawieniu w zbiorze, może to być nawet przejaw minimalny

• listy zwycięzców, książki telefoniczne, tabele kursu walut, itp. -> im nie przyznaje się ochrony własności intelektualnej, to nie jest twórczość

• elementami zbioru mogą być materiały powolne, mogą to być fragmenty dzieł, cytaty, utwory muzyczne

• słownik nie może być uznany za utwór, ponieważ składa się tylko z zestawienia haseł ogólnie dostępnych, nie przysługuje mu ochrona prawno-autorska, w wyjątkowych sytuacjach może tę ochronę dostać, gdy składa się z haseł autorskich

• baza danych -> odrębna ustawa o ochronie baz danych; bazy danych spełniające i niespełniające cech utworu są objęte ochroną, z tym że te spełniające objęte są ochroną prawno-autorską a te niespełniające tylko ustawą o ochronie baz danych

/koncepcje matematyczne, znaki, opublikowane patentowe opisy, krótkie informacje prasowe/

PRZEDMIOT OCHRONY WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ JAKO WYNALAZEK

• wynalazek => rozwiązanie doniosłe a nie oczywiste

• podstawę stanowi porozumienie strasburskie a następnie monachijskie -> patenty

• umowa TRIPS -> patenty

• Konwencja Paryska

• Konwencja o Patencie Europejskim -> częściowa definicja wynalazku, implementowana wprost do naszego ustawodawstwa

• Rozwiązanie techniczne, jakim jest wynalazek, musi być wytworem pracy intelektualnej twórcy a nie tylko pomysłem

• Aby wynalazek otrzymał patent:

1. musi być nowy, posiadać cechę nowości

2. musi posiadać poziom wynalazczy

3. musi nadawać się do przemysłowego zastosowania

• wynalazek TAJNY, np. rodzaje broni, sprzętu wojskowego -> służący obronności kraju, itp.

• WYNALAZEK BIOTECHNOLOGICZNY

• wynalazek nowy, posiadający poziom wynalazczy, nadający się do wykorzystania przemysłowego; materiał biologiczny

• dyrektywa 98/44 (prawo unijne)

• dotyczy wytworu powstałego z materiału biologicznego (=>każdy materiał zawierający informację genetyczną)

• ciało ludzkie ani żadne odkrycie dotyczące jego elementów nie jest wynalazkiem biotechnologicznym

• rozporządzenia Rady (??) 1788/92 i 1788/96 -> wprowadzenie dodatkowego prawa ochrony środków leczniczych i środków ochrony roślin; przedmiotem dodatkowego prawa ochrony może być tylko określony produkt a podmiotem posiadacz patentu lub jego następca

WYŁĄCZENIE:

• nie wszystkie urządzenia biotechnologiczne mogą być patentowane, np. odkrycia i teorie matematyczne, wytwory o charakterze estetycznym, gry, wytwory, których niemożność wykorzystania może być przedstawiona na podstawie ogólnych prawd i twierdzeń, przedstawienia informacji, programy do obsługi maszyn

• nie podlegają patentowi „wynalazki” sprzeczne z porządkiem publicznym, odmiany roślin, rasy zwierząt, sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami diagnostycznymi, sposoby diagnostyki stosowane na ludziach oraz zwierzętach

• za wynalazek biotechnologiczny nie uważa się takiego, który sprzeczny jest z porządkiem publicznym, dobrymi obyczajami (art.31 konstytucji -> moralność publiczna)

• ciało ludzkie nie jest wynalazkiem biotechnologicznym (!!)

• wynalazek dotyczący nowego sposobu zastosowania substancji w drodze wyjątku może być uznany za wynalazek biotechnologiczny

• WZÓR UŻYTKOWY => nowe, użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym dotyczące kształtu, przedstawienia jakiejś postaci

• Wzór użytkowy a wzór przemysłowy

• Wzór użytkowy uważa się za nowy, jeśli nie jest częścią stanu techniki; wzorem użytkowym nie jest rozwiązanie, przedmiot wytworzony z substancji

• Wzór przemysłowy -> Konwencja Paryska, Porozumienie TRIPS, ale definicja pojawia się dopiero w dyrektywie 98/81; przez wzór przemysłowy należy rozumieć to, co dotyczy wyłącznie wyglądu zewnętrznego przedmiotu

• Rozporządzenie nr 6/2002 -> definicja wzoru wspólnotowego=> wzór oznaczający postać lub treść produktu wynikającą szczególnie z linii, kształtu i/lub jego ornamentacji

• Polska definicja wzoru przemysłowego -> art. 102

-> warunki-> wzór musi być:

• Nowy => jeżeli identyczny wzór nie został użyty publicznie przez wystawienie, przedstawienie, itp. przed datą rejestracji

• Nieudostępniony publicznie => taki, który nie dotarł do osób zajmujących się zawodowo daną dziedziną, nieudostępniony również osobom trzecim oraz taki, który nie mógł dotrzeć do osób trzecich

• Nowość => polega na spełnieniu wszystkich warunków podanych w ustawie, nowość formalna o zasięgu światowym

• Zdatność => wzór powinien nadawać się do wielokrotnego użytku

• Zakres swobody twórczej : wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, opakowanie

• WZÓR UŻYTKOWY -> wymóg użyteczności (charakter utylitarny)

• WZÓR PRZEMYSŁOWY -> wymóg estetyki; musi być nowy i odznaczać się indywidualnym charakterem; nie może być sprzeczny z dobrymi obyczajami i porządkiem publicznym

• TOPOGRAFIA UKŁADU SCALONEGO

• Dyrektywa 81/54

• Porozumienie TRIPS

• Jest to rozwiązanie polegające na przestrzennym rozplanowaniu, z czego co najmniej jeden element jest elementem ruchomym

• Topografia -> wewnętrzna, przestrzenna takiego układu, wyabstrahowana w postaci układu

• Układ scalony -> miniaturowy układ elektroniczny

• Tylko topografia oryginalna ma prawo do rejestracji

• ZNAK TOWAROWY

• Dyrektywa 89/104 -> znak towarowy może składać się z dowolnego oznaczenia, które można przedstawić graficznie za pomocą liter, obrazków, itp. pod warunkiem, że oznaczenie to pozwala na odróżnienie towarów pochodzących z jednego przedsiębiorstwa od pochodzących z innego

• Rozporządzenie 40/94

• Porozumienie TRIPS -> znak lub połączenie znaków umożliwiające odróżnienie

• Zdolność odróżniająca

• Samo oznaczenie nie jest znakiem towarowym, dopiero wskutek związania danego oznaczenia z daną usługą/towarem staje się ono znakiem towarowym

• Towarami są : woda (!!), płody rolne, surowce, minerały, usługi, wyroby przemysłowe

• Znak towarowy -> postrzegany zmysłowo; musi to być znak nadający się do graficznego przedstawienia, w szczególności wyraz, melodia

• RODZAJE ZNAKÓW TOWAROWYCH:

1. kryterium podmiotu:

1. fabryczne

2. usługowe

3. handlowe (najmniej popularne, używane przez sprzedawców)

2. zakres ochrony znaków:

1. zwykłe

2. powszechnie znane

3. chronione w trybie rejestracyjnym

1. sposób percepcji znaków, postrzegania:

1. słowne (slogany, liczby, litery)

2. obrazowe/graficzne

3. plastyczne (o charakterze trójwymiarowym lub plastycznym, np. flakon perfum w formie ust :P)

4. dźwiękowe

5. kombinowane (=kompleksowe; są połączeniem co najmniej dwóch elementów)

6. dotykowe, zapachowe i smakowe

FUNKCJE ZNAKÓW TOWAROWYCH

• Mogą oznaczać pochodzenie, niekiedy jest to cecha odróżniająca -> wskazanie geograficzne -> wskazuje nam pochodzenie towarów

• F. jakościowa (=gwarancyjna)

• F. reklamowa

• WSPÓLNY ZNAK TOWAROWY -> przeznaczony do używania w obrocie przez osoby posiadające osobowość prawną; np. znak „Teraz Polska”, „Wielkopolska jakość”

• WSPÓLNY ZNAK GWARANCYJNY -> nie jest używany przez organizację posiadającą osobowość prawną

WYŁĄCZENIA:

• art.3, dyrektywa 183/4

• Chleb, „Electrolux” -> nie są znakami (!!)

• Jeansy -> kiedyś był to znak towarowy, współcześnie już NIE (!!)

• OZNACZENIE GEOGRAFICZNE

• Rozporządzenie 20/81 -> definicja -> towar posiadający specyficzną jakość; wytwarzanie, przetwarzanie na danym obszarze geograficznym

• TRIPS -> definicja -> „są to oznaczenia, które identyfikują(…)”

• Oznaczenie geograficzne= oznaczenie SŁOWNE

• Pochodzenie geograficzne ma wskazanie co do terenu a nie do producenta

• Towary -> płody rolne, woda, wyroby przemysłowe, surowce (np. „węgiel śląski”)

• Nazwy usług

• Nazwy regionalne (np. oscypki)

• To również oznaczenie towarów określonych wyrobów

• PROJEKT NACJONALIZATORSKI -> każde rozwiązanie, które nadaje się do wykorzystania a nie jest wynalazkiem.

• NIEUCZCIWA KONKURENCJA

• Konkurencja => współzawodnictwo między jednostkami gospodarczymi; celem jest osiągnięcie zysku

1. konkurencja wolna (=idealna) -> nieskrępowana przez monopol (ani naturalny ani państwa) walka przedsiębiorstwa o rynek

2. konkurencja monopolu

3. konkurencja oligopolistyczna

• zwalczanie nieuczciwej konkurencji -> Konwencja Paryska, TRIPS; w Polsce odrębna ustawa („Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji”), przeciwdziałać tejże konkurencji ma także prawo zamówień publicznych

• czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem, czy też z dobrymi obyczajami < „dobre obyczaje”-> termin wprowadzony przez N. Bonaparte> ; jest nim zachowanie, które zagraża interesom innego przedsiębiorcy, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie geogr., naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do tego, ażeby ktoś nie wykonał umowy, naśladownictwo produktów, także zakazana reklama, prowadzenie i organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym (=argentyńskim), opatrywanie fałszywym oznaczeniem towarowym, używanie oznaczeń i nazw z dodatkiem (np. „ser typu Ementaler), takie oznaczenie towarowe, które może wprowadzić użytkownika w błąd (co do jakości, ilości, pochodzenia, itd.), wykorzystywanie cudzych inf., nabycie inf. w sposób nieuprawniony

• Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ( z dnia 16. kwietnia 1993r.) -> http://e-prawnik.pl/kodeksy/ustawy/ustawa-o-zwalczaniu-nieuczciwej-konkurencji

art. 3. 1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. 
2. Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym

Zatem nieuczciwa praktyka rynkowa to taka, która sprzeczna jest z dobrymi obyczajami

• Reklama wprowadzająca w błąd, agresywna polityka rynkowa

• Podmioty działalności przemysłowej, uprawnienie właścicielskie

Wyjątki, gdyż prawa majątkowe mogą być zbywalne czy też niezbywalne; prawo ochronne na wzór użytkowy jest zbywalne i podlega dziedziczności, „pierwszy uprawniony praw majątkowych” -> określenie po zbyciu się tych praw; prawo patentowe, prawo rejestracyjne, prawo ochronne na wzór użytkowy

• Problem opatentowania projektu tajnego

POWSTANIE I CHARAKTER GAŁĘZI PRAWA OCHRONY WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ:

• Zabezpieczenie interesów podmiotów (-> wytworów ludzkiego umysłu)->cel

• Wywodzi się z: prawa cywilnego, karnego, administracyjnego; prawo autorskie jest prawem odrębnym

• Podlega ciągłemu rozwojowi-> bardzo dynamiczny rozwój; kazuistyka jednak baaaaaaaardzoooo skomplikowana

• Związek z prawem administracyjnym

• Największą rolę odgrywa jednak prawo cywilne („matka wszystkich praw”)

• Konstrukcja praw podmiotowych -> identyczne zabezpieczenia jak w prawie cywilnym

<akt normatywny # akt prawny > !!!! :P

• W skład prawa podmiotowego wchodzą poszczególne uprawnienia, czyli możliwości zachowań

• Prawa podmiotowe nie są bezgraniczne-> wolności i prawa mają pewne granice

• W skład praw podmiotowych wchodzą roszczenia -> podmiot uprawniony może żądać od innej osoby, aby ta zachowała się w określony sposób, w sytuacji, gdy jego prawa są zagrożone

• Rodzaje praw podmiotowych:

1. a) prawa podmiotowe bezwzględne (-> większość; obowiązuje tu zasada numerus clausus = zasada zamkniętej listy; np. Porozumienie TRIPS- art.16)

b) prawa podmiotowe względne ( -> skuteczne są jednak tylko między stronami stosunków cywilno- prawnych, np. licencja na korzystanie z wideogramu; może być tworzone przez stronę, w granicach określonych prawem oczywiście)

2. a) p. majątkowe

b) p. niemajątkowe

3. a) p. przenaszalne

b) p. nieprzenaszalne

(ten podział bierze pod uwagę to czy prawa mogą być przenoszone na inne osoby -> w formie ustnej, aktu normatywnego, itp.)

• granice praw podmiotowych:

• początkowa granica to chwila powstania prawa podmiotowego

• ekspektatywa (=”oczekiwanie prawne”)-> WYJĄTEK!!

• końcowym elementem jest ustanie tego prawa

• przypadek nabycia pochodnego-> dla zbywcy prawo przestaje istnieć i go obowiązywać a nabywcę to prawo zaczyna obowiązywać, nabywca otrzymuje prawa, które wcześniej należały do zbywcy (art.49.2. ustawy -> co taki nabywca może w stosunku do dzieła -> możliwe jest tylko poprawienie błędów ortograficznych, gramatycznych czy też stylistycznych, ale praktycznie nic poza tym-> np. artykułu przez redakcję)

• wyróżnia się np. nabycie pierwotne niezależne -> nie jest możliwe zrzeczenie się w takim przypadku praw osobistych!!

• Powstanie ochrony

• Konstrukcja praw podmiotowych została wykorzystana (ale gdzie i do czego to nie wiadomo :P)

• Zakres ochrony jest wyznaczany treścią danego prawa

• Zasada: ochrona przysługuje każdemu podmiotowi (ale: wyjątek ??:P)

• Źródłem powstania p. podmiotowego mogą być np. akty prawne, samo prawo czy też inne czynności prawne

• Rodzaje nabywania:

1. a) konstruktywne

b) translatywne

2. a) pierwotne

b) pochodne

3. nabycie może nastąpić również w przypadku spadkobrania

• ochrona powstaje zasadniczo jednocześnie z momentem powstania danego dzieła, podmiotu; w tym samym momencie dochodzi do powstania praw osobistych i majątkowych

• wyjątki dotyczą: programów komputerowych, prac wizualnych, itp., jeżeli są to dzieła zbiorowe, tworzone przez pracowników;

-> dochodzi też do powstania prawa pracowniczego, które może jednak nabyć pracodawca (nabycie pierwotne i konstytutywne dla pracownika a pochodne i translatywne dla pracownika)

• prawo do pierwszych wydań powstaje ex lege, zależne jest od tego czy zostały spełnione warunki jego istnienia

• prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu -> powstaje w drodze czynności prawnej osoby uprawnionej

• zasada mówiąca o tym, że nie można nabywać praw od osoby nieuprawnionej, nie można zbywać się na rzecz kogoś z praw w większej ilości niż się posiada, nie można przekazać więcej praw niż samemu się ma (!!)

• zasada podwójnego skutku umów zobowiązujących

-> wyjątki: w prawie autorskim w stosunku do utworów i artystycznego ich wykonania (zbywca=> wykonawca artystyczny lub twórca)

• czas trwania majątkowych praw i pokrewnych (art.39, 101 prawa autorskiego nakazują liczyć w latach pełnych…)

• przykładem prawa, które powstaje i nabywa się w inny sposób są roszczenia

POWSTANIE OCHRONY W PRAWIE OCHRONY WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

• najpierw musi dojść do powstania przedmiotu ochrony a potem powstaje prawo, jednak samo powstanie prawa nie jest w takim przypadku przesądzone

• czymś innym jest uzyskanie prawa do ochrony (art.12 prawa przemysłowego!!) -> odrębne prawo, postanowienia art.12 gwarantują tylko MOŻNOŚĆ uzyskania prawa

• pierwotne prawo podmiotowe -> na mocy decyzji urzędu patentowego

• gdy kilka osób stworzy te same rozwiązania, to pierwszeństwo ma ten, kto szybciej się zgłosi do urzędu patentowego-> to samo dotyczy ochrony znaków towarowych

• prawo rejestracji oznaczeń, znaków towarowych -> najpierw w obrocie dany towar musi być rozpoznawalny jako towar pochodzący z konkretnego terenu, dopiero później oznaczenie może zostać zgłoszone do ochrony

• w zakresie tego prawa, prawa nie powstają ex lege, ale poprzez zgłoszenie i na mocy późniejszej decyzji, zgłoszenie to nie może być tylko i wyłącznie zgłoszeniem, ale musi opisywać przedmiot zgłaszany do rejestracji; przepisy przewidują także możliwość uzupełniania i wprowadzania zmian w opisach do czasu podjęcia decyzji; zgłoszenie jest ogłaszane w specjalnym biuletynie

->ta ochrona ma charakter warunkowy i jest uzależniona od uiszczenia opłaty

-> w wiadomościach urzędu patentowego ogłaszane są decyzje

-> oddzielne rejestry dla poszczególnych dziedzin

-> wydaje się dokumenty dla uprawnionego-> np. świadectwo rejestracji

• 2 systemy udzielania prawa:

1. s. rejestrowy -> zastosowanie np. do topografii układów scalonych

2. s. badawczy-> np. do znaków towarowych

• art. 15 porozumienia TRIPS

1. okoliczność konstytutywna -> prawo istnieje na mocy rejestracji

2. system deklaracyjny -> wynika z użytkowania

<Polska skłania się do pierwszego z tych systemów>

POWSTANIE OCHRONY W PRAWIE NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI

• ma inny charakter niż w prawie ochrony własności intelektualnej

• nie chodzi tu o tworzenie nowego prawa podmiotowego, ale o dbanie o nienaruszanie prawa już istniejącego

• charakter długotrwały

• roszczenia-> „względne” -> można, ale nie ma obowiązku

• dyrektywy unijne

• okres międzywojenny -> nasza ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

• nowa ustawa -> Nakładają się na nią jednak dyrektywy unijne (2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22. maja 2001r. => dyrektywa w sprawie harmonizacji niektórych praw autorskich)

• przepisy zobowiązują do uznania uprawnień do publicznego dostępu do utworów, ich rozpowszechniania (ale nie chodzi o udostępnianie 24h na dobę :P)

• także względne prawa -> licencje (zobowiązujące tylko stosunki między stronami); naruszenia licencji względnej

• rola ekonomiczna -> właściciel ma prawo nie zgodzić się na coś, co szkodziło by jego prawu własnościowemu

• problem utworów zapisywanych masowo na nośnikach (płyty, książki)

-> płyta w rozumieniu prawa cywilnego jest rzeczą, mamy do czynienia zatem z prawem własnościowym-> na płycie są utwory np. zespołu, aczkolwiek jest to fizyczny nośnik, treść zatem jest chroniona prawem niematerialnym, natomiast sama płyta jest rzeczą (nośnikiem) i podlega tylko prawu własnościowemu

-> przegranie płyty ->naruszenie prawa o charakterze majątkowym

-> rozgraniczenie prawa rzeczowego i prawa własności niematerialnej (film, itp.)

-> nabywca np. płyty otrzymuje niewielki zakres uprawnień, praw w postaci licencji, sama płyta pozwala nam jedynie na odtworzenie jej we własnym towarzystwie, nie w charakterze komercyjnym

• możliwość dochodzenia ochrony

-> art.23, 24, 43,248 kodeksu cywilnego -> ustanawiają ochronę dla twórczości osobistej o charakterze wynalazczym

CHARAKTER OCHRONY NA GRUNCIE PRAW PRZEMYSŁOWYCH

• zasada tzw. kumulatywnej ochrony -> ten sam podmiot może podlegać ochronie kilku praw ; art. 1.2 prawa ochrony własności przemysłowej

• w przypadku ochrony właściwej dla dóbr osobistych istnieje kilka dróg

• to od uprawnionego zależy wybór ochrony (tzn. czy wg jednego prawa czy też również innych dostępnych możliwości ochrony)

• cywilne prawo ochronne oraz prawo patentowe

• naruszycieli tegoż prawa trzeba karać, ale: sankcje prawa cywilnego a nie karnego (!!)

• prawo autorskie-> całkowity brak formalizmu

• prawo ochrony własności intelektualnej -> formalizm

• rygoryzm podkreślający dodatkowo 2 cechy: odpłatność i warunkowość

1. odpłatność-> polega na tym, że jeśli się nie zapłaci, nie poniesie się kosztów związanych z procesem przyznania ochrony, to ochrony się nie dostanie (są to koszty „niemałe” a ochrona przecież ma charakter tylko okresowy, potem znowu trzeba płacić, ażeby na następny okres takową ochronę uzyskać); Polska ma jedne z najwyższych opłat, o ile nie najwyższe (!!) -> Niemcy, Wielka Brytania-> stosunek do nich pod tym względem jak 1:100; jeżeli opłaty nie zostaną uiszczone, następuje umorzenie postępowania przyznania ochrony, taki sam skutek ma niedotrzymanie terminu opłaty

2. warunkowość-> ma wiele wspólnego z opłatami-> warunek uiszczenia opłat i to w określonych terminach

• formalizm polega ponadto także na konieczności dostarczenia określonych dokumentów; precyzyjnie określone postępowanie (-> określone przez prawo cywilne!)

• rzecznik praw-> rzecznik patentowy

• podział na właściwe prawo ochronne oraz prawo do uzyskania ochrony

PIERWSZEŃSTWO DO PATENTU

• art. 13, 14, 15 prawa o własności przemysłowej

• pierwszeństwo dla tego, które zostało zgłoszone z wcześniejszą datą

• charakter takowego pierwszeństwa-> nie ma zgodności co do tego; prof. Sołtysiński-> pierwszeństwo jest jedynie elementem do uzyskania prawa, pierwszeństwo normą kolizyjną; inna koncepcja-> prof. Skubiszewski

różnica między prawem autorskim a prawem własności przemysłowej

-> prawo do opakowania

-> nie nabywamy prawa do znaku towarowego, nie możemy go używać ani nadawać licencji -> tylko i wyłącznie prawo do opakowania (!!)

-> prawo cywilne w odniesieniu do współwłasności praw

-> art. 136 i 137 -> wspólny znak towarowy

OCHRONA WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ MA CHARAKTER:

1. kumulatywny -> jest realizowana na podstawie artykułów różnych ustaw, różnych dziedzin (przepisy z różnych ustaw się nie wykluczają)

2. złożony-> prawo właściwe(patent) + prawo do uzyskania prawa ochronnego

3. kolizyjny-> konstrukcja pierwszeństwa do uzyskania prawa ochronnego

4. kompleksowy cywilno-prawny -> istnieje „źródełko” karne w postaci stworzenia katalogu przestępstw przeciw temu prawu; źródło karno-prawne, źródło administracyjno-prawne(rejestracja)

5. sformalizowany, formalistyczny-> obowiązkowe postępowanie przed urzędem patentowym, terminy nieprzekraczalne

<termin zawity, przedawnienia i prekluzji!!>

6. rygorystyczny -> odpłatny, warunkowy

7. terminowy-> ochrona jest ograniczona w czasie, wygasa w pewnym określonym momencie

*Zakres uprawnień wynikających z prawa własności przemysłowej:

1. zakres konkretnych uprawnień, które komuś przyznajemy

2. zakres odnoszący się do przedmiotu, względem którego te prawa przysługują

USTAWY:

-o prawie autorskim i prawach pokrewnych

- o prawie przemysłowym

- o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

- konwencje międzynarodowe

- konwencje wspólnotowe

* SPOSOBY OCHRONY WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

• PATENT (wynalazek) -> charakter majątkowy; jest zbywalny; można go dziedziczyć; patent to cywilne prawo podmiotowe (-> przysługuje komuś), bezwzględne (erga omnes ->przeciwko wszystkim), stwarzające podmiotowi uprawnionemu z tego prawa możność korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy jako przedmiotu obrotu prawnego

• PRAWO OCHRONNE NA WZORY UŻYTKOWE (wzór użytkowy)-> polega na możności wyłączenia nieuprawnionych do korzystania ze wzoru w sposób zarobkowy lub zawodowy

• PRAWO DO REJESTRACJI WZORÓW PRZEMYSŁOWYCH-> bezwzględne (dyrektywa europejska 1998r.); ma zabezpieczać przed użytkowaniem przez osoby trzecie, nie mające zgody uprawnionego

• OCHRONA NA ZNAKI TOWAROWE-> bezwzględny; ochrona rozpoznawania swoich towarów przez klientów; przedsiębiorca produkujący towary i opatrujący je zarejestrowanymi znakami, uzyskuje gwarancję ochrony swoich wyrobów przed działaniem konkurencji

• Prawo do rejestracji na oznaczenia geograficzne

- ochrona klienta i wytwórcy

OGRANICZENIA WYNIKAJĄCE Z ISTOTY PRAW PODMIOTOWYCH

• przeważnie jest bezwzględne, ale w przypadku jeśli ktoś nadużywa (zgodne z prawem, ale wywołuje ogólne niezadowolenie)

• istnieje zakaz nadużywania swoich uprawnień przez osoby je posiadające (porozumienie TRIPS)

• kodeks cywilny-> art. 15 -> używanie prawa nie może uderzać w zasady współżycia społecznego (moralne, etyczne, społeczne, itp.) -> sądy rzadko się do tego odwołują, gdyż jest to określenie nieprecyzyjne

OGRANICZENIA CZASOWE

• LICENCJA-> umowa czasowa pomiędzy licencjodawcą a licencjobiorcą (tzn. przez osobę mającą prawa ochrony własności intelektualnej osobie, która ich nie posiada)

• z reguły nie ograniczają zakresu prawa istniejącego

• art. 15 a ustawy o prawie autorskim i pokrewnych

OGRANICZENIA USTAWOWE

• dozwolony użytek-> polega na ustanowieniu szeregu wyłomów w bezwzględnych prawach podmiotowych poprzez przyznanie określonych uprawnień na rzecz innych osób

• z przedmiotami ochrony własności intelektualnej możemy „coś robić” tylko pod warunkiem, że robimy to na własny użytek

• można korzystać bez zgody twórcy w zakresie użytku osobistego oraz osób pozostających w związku osobistym (krewni, powinowaci, osoby powiązane węzłem towarzyskim)

• art. 23 o prawie autorskim i pokrewnych -> rozpowszechnianie sprawozdań o aktualnych wydarzeniach, aktualnych wypowiedzi i fotografii reporterskich; korzystanie z wynalazku w celu wykonania leku w aptece na podstawie indywidualnej recepty




---