Jeśli masz podobne do moich przyzwyczajenia, zapewne zabawę świeżo zainstalowanym Linuksem zaczniesz od podłączenia się do sieci Internet i przeglądania stron WWW, po czym zabierzesz się za odczytywanie i wysyłanie poczty elektronicznej.

W środowisku Gnome jako program pocztowy można wykorzystać Netscape Mesenger. Do przeglądania stron WWW polecam program Netscape Communicator bądź Navigator. Wszystkie te programy mają wielką zaletę - wyglądają i są konfigurowane prawie tak samo, jak w innych systemach operacyjnych, w których mogłeś pracować wcześniej, np. w Windows. Poza tym programy te są instalowane automatycznie przy instalacji domyślnej.

Zanim będziesz mógł z nich skorzystać, musisz skonfigurować połączenie z siecią Internet. W tym rozdziale pokażę, jak to zrobić w oparciu o linię telefoniczną (tak zwane połączenie dial-up).

Jeśli dysponujesz bezpośrednim połączeniem z siecią Internet (za pomocą sieci lokalnej bądź jej odpowiednika - modemu kablowego), zapewne już podczas instalacji podałeś wszystkie parametry, potrzebne do skonfigurowania systemu do pracy w sieci Internet. Jeśli jednak pominąłeś ten etap konfiguracji lub chcesz dokonać zmian w już skonfigurowanym systemie, będziesz mógł to zrobić po zapoznaniu się z tym rozdziałem.

W końcowej jego części pokażę, jakie parametry związane z pocztą odbieraną (POP3) i wychodzącą (SMTP) są potrzebne, aby poprawnie skonfigurować program pocztowy Messenger.

Uprawnienia administratora (root) Zmiana wielu ustawień systemowych, takich jak konfiguracja sieci bądź modemu, zwykle wymaga uprawnień administratora systemu, określanych także często (z uwagi na identyfikator administratora) żargonowym wyrażeniem uprawnienia roota. Root jest swego rodzaju superużytkownikiem, który może dokonywać dowolnych zmian w systemie (więcej na temat użytkowników i ich uprawnień znajdziesz w rozdziale 11.). Jeśli nie jesteś zalogowany do systemu jako root, możesz wylogować się i zalogować ponownie, podając root jako identyfikator użytkownika. Innym sposobem zdobycia odpowiednich uprawnień jest wykonanie polecenia su, dzięki któremu Twoje efektywne uprawnienia będą identyczne z uprawnieniami administratora. Aby rozszerzyć swoje uprawnienia za pomocą polecenia su Otwórz okno terminala, klikając dostępną w ramach panelu Gnome ikonę bądź wybierając z menu Gnome Utilities pozycję Gnome Terminal (rysunek 4.1). Kliknij okno terminala, aby je uaktywnić. W oknie terminala wprowadź polecenie su root. Gdy pojawi się zapytanie o hasło, wprowadź hasło administratora. Na ekranie powinien ukazać się znak zachęty, zakończony znakiem hasz (#), oznaczający, że Twoje uprawnienia odpowiadają aktualnie uprawnieniom administratora.

Rysunek 4.1. Aby rozszerzyć swoje uprawnienia do uprawnień administratora, skorzystaj z okna terminala i polecenia su. Wskazówka Warto przyzwyczaić się do pracy z wykorzystaniem konta zwykłego użytkownika i przełączać się w tryb uprawnień administratora za pomocą polecenia su tylko wtedy, gdy jest to konieczne, nawet jeśli jesteś jedyną osobą, która korzysta z komputera (instrukcję, jak założyć własne konto, znajdziesz w rozdziale 1.). Głównym powodem, dla którego warto wyrobić sobie taki nawyk, jest własne bezpieczeństwo - im mniej przypadkowych i nieprzemyślanych zmian możesz wykonać, tym bezpieczniejszy i stabilniejszy jest system. Dodatkowo tego typu praca pozwala na lepsze zabezpieczenie systemu od strony sieci, zwłaszcza, jeśli korzystasz z niego, pracując zdalnie.

Rysunek 4.2. Program Linuxconf pozwala skonfigurować większość elementów systemu. Rysunek 4.3. Program Linuxconf służy do modyfikowania większości ustawień systemowych, lecz jest dość skomplikowany.

Konfigurowanie systemu za pomocą programu Linuxconf Program Linuxconf jest narzędziem, przeznaczonym do konfigurowania większości elementów systemu. Okno tego programu składa się z dwóch zasadniczych części: listy, pozwalającej wybrać kategorię i panelu, zawierającego zakładki z opcjami, które dotyczą wybranych kategorii (patrz rysunek 4.2). Aby uruchomić program Linuxconf Z menu Programy wybierz pozycję System, a następnie Linuxconf. Wskazówka Program Linuxconf pozwala na zmianę większości parametrów systemu, włącznie z tymi, które są modyfikowane przez inne programy konfiguracyjne (takie jak na przykład Network Configurator, Modem Configurator czy Dialup Configurator). Korzystanie z pojedynczego programu konfiguracyjnego jest jednak wygodniejsze niż używanie kilku różnych wyspecjalizowanych programów. Z drugiej strony, programy takie mają czasem większe możliwości bądź są wygodniejsze w użyciu - wybór należy więc do Ciebie. W następnym przykładzie ze względu na prostotę zastosuję jeden z takich wyspecjalizowanych programów.

Konfigurowanie połączenia PPP Jeśli zamierzasz korzystać z zasobów sieci Internet przez połączenie za pomocą modemu telefonicznego, które jest nazywane czasem połączeniem dial-up, musisz wiedzieć, do którego portu szeregowego (określanego także mianem COM) jest on podłączony. Potrzebne także będzie kilka informacji na temat konfiguracji sieci. Otrzymasz je u swojego dostawcy usług internetowych (ISP). Warto także przed rozpoczęciem konfigurowania połączenia upewnić się, że masz spisane wszystkie niezbędne informacje. Aby skonfigurować połączenie PPP Uruchom program Dialup Configuration z menu Sieć; wyświetlone zostanie okno powitalne, przedstawione na rysunku 4.4. Kliknij Naprzód, aby przejść do kolejnego okna konfiguratora. Jeśli w systemie nie był wcześniej skonfigurowany żaden modem, program spróbuje wykryć go samodzielnie. Wskazówka Aby program konfiguracyjny mógł wykryć modem zewnętrzny, przed uruchomieniem programu należy go załączyć. O tym, że modem został wykryty poprawnie, przekonasz się, gdy po dokonaniu konfiguracji reszty parametrów sieci i uruchomieniu połączenia modemowego usłyszysz charakterystyczny dźwięk zestawiania połączenia. Więcej informacji na ten temat oraz na temat testowania samego połączenia znajdziesz w dalszej części rozdziału.		Rysunek 4.4. Za pomocą programu Dialup Configuration można łatwo skonfigurować połączenie modemowe.
Rysunek 4.5. W tym oknie należy podać nazwę połączenia oraz numer telefonu. Rysunek 4.6. Kolejne okno pozwala wprowadzić identyfikator użytkownika i hasło, potrzebne do uzyskania połączenia. Rysunek 4.7. Po zakończeniu konfiguracji połączenia wyświetlana jest lista, zawierająca wszystkie skonfigurowane połączenia		Aby wprowadzić informacje o połączeniu Po wykryciu modemu program konfiguracyjny wyświetli okno, pozwalające na wprowadzenie nazwy tworzonego połączenia i numeru telefonu (jak na rysunku 4.5); podaj te dane i przejdź do kolejnego okna. Wprowadź — podany przez Twojego dostawcę usług internetowych — identyfikator użytkownika oraz hasło (rysunek 4.6) i przejdź do następnego okna. W tym oknie wybierz pozycję Normal ISP i zakończ konfigurację, wybierając przycisk Finish w ostatnim oknie. Wyświetlone zostanie okno, zawierające listę skonfigurowanych połączeń internetowych (przedstawione na rysunku 4.7). Jeśli nie chcesz konfigurować dodatkowych połączeń, zamknij to okno, wybierając przycisk Close.
Aby uruchomić połączenie PPP Z menu Programy i podmenu Sieć wybierz pozycję RH PPP Dialer. Wyświetlone zostanie okno, umożliwiające wybór jednego ze skonfigurowanych połączeń (jak na rysunku 4.8). Wybierz połączenie, które przed chwilą skonfigurowałeś. Kliknij OK. Otworzy się okno z zapytaniem o potwierdzenie zamiaru aktywacji interfejsu. Po ponownym wybraniu przycisku OK wyświetlone zostanie okno z informacją, że połączenie jest nawiązywane (rysunek 4.9). Po nawiązaniu połączenia (w początkowej fazie powinny być słyszalne piski wydawane przez modem) wyświetlone zostanie okno, które zawiera graficzną prezentację obciążenia linii i umożliwia przerwanie połączenia (rysunek 4.10).		Rysunek 4.8. Okno Choose umożliwia wybór jednego ze skonfigurowanych połączeń. Rysunek 4.9. Proces nawiązywania połączenia może trwać nawet minutę.
Rysunek 4.10. Okno umożliwiające śledzenie obciążenia linii i przerwanie połączenia. Rysunek 4.11. W oknie terminala wprowadź polecenia, które służą do testowania połączenia.		Aby sprawdzić, czy połączenie zostało poprawnie zestawione W otwartym oknie terminala (takim jak na rysunku 4.11) wprowadź następujące polecenie (dokonujące próby komunikacji z jednym z komputerów TP S.A.): ping dns.tpsa.pl Powinny zacząć pojawiać się komunikaty o otrzymanych odpowiedziach wraz z czasem, jaki zajęło Twojemu komputerowi ustanowienie komunikacji i otrzymanie odpowiedzi z komputera TP S.A. (podobne do przedsta­wio­nych na rysunku 4.11). Jeśli otrzymujesz takie odpowiedzi, to znaczy, że poprawnie skonfigurowałeś parametry połączenia Twojego komputera z Internetem. Wskazówka Do przetestowania połączenia możesz wykorzystać dowolny adres komputera, przykładowo: ping www.onet.pl Aby zakończyć połączenie W oknie, które zawiera graficzną wizualizację obciążenia łącza, wybierz przycisk oznaczony zielonym kółkiem (rysunek 4.10). Po zatwierdzeniu decyzji o rozłączeniu powinieneś usłyszeć charakterystyczne kliknięcie modemu i połączenie zostanie przerwane.
Konfiguracja połączenia bezpośredniego Jeśli masz bezpośrednie (stałe) połączenie z Internetem (zwykle za pośrednictwem sieci lokalnej), kilka opcji z nim związanych powinieneś skonfigurować nieco inaczej niż w przypadku połączenia telefonicznego. Połączenie za pomocą łącza stałego zwykle oznacza, że Twój komputer jest wyposażony w kartę sieciową i to właśnie za jej pomocą będziesz uzyskiwał dostęp do sieci Internet. Oczywiście, nie ma powodów, dla których nie mógłbyś korzystać z dwóch różnych połączeń z siecią Internet - stałego za pomocą karty sieciowej i telefonicznego na wypadek, gdyby stałe zawiodło. Aby dodać interfejs typu Ethernet Z programu Linuxconf wybierz pozycję Networking, a dalej Client tasks i Hostname and IP network device (rysunek 4.12). Wprowadź nazwę domenową komputera (otrzymasz ją od administratora sieci). Przejdź do zakładki Adaptor 1 (lub którejś z kolejnych, w zależności od tego, ile kart sieciowych zainstalowałeś w systemie) i wprowadź nazwę komputera, numer IP, maskę podsieci, nazwę urządzenia sieciowego (eth0) oraz nazwę sterownika, odpowiedniego dla danej karty sieciowej (jak na rysunku 4.13). Kolejnym krokiem jest skonfigurowanie systemu DNS. W tym celu należy wybrać z listy dostępnej w lewej części okna pozycję Name server specification (DNS), jak na rysunku 4.14. Wprowadź nazwę domeny i numer IP serwera DNS - dane te również powinieneś otrzymać od administratora sieci komputera. Kliknij Accept.		Rysunek 4.12. Aby dodać połączenie bezpośrednie, przejdź do odpowiedniego okna programu Linuxconf. Rysunek 4.13. Okno umożliwiające wprowadzenie parametrów połączenia ethernetowego. Rysunek 4.14. Niezbędne jest również skonfigurowanie systemu DNS.

Rysunek 4.15. Ostatnim krokiem konfiguracji interfejsu sieciowego jest podanie adresu bramki.

Następnym krokiem jest wybranie pozycji Set defaults z listy Routing and gateways i wprowadzenie danych o bramce, za pośrednictwem której sieć lokalna jest połączona z Internetem (należy wprowadzić jej adres IP). Kliknij Accept, by zapisać wprowadzone zmiany. Zamknij program Linuxconf, zatwierdzając wprowadzone modyfikacje i uruchom ponownie komputer, na przykład za pomocą polecenia: shutdown -r now wydanego z poziomu okna terminala. Wskazówki Gdy konfigurujesz system do pracy z łączem stałym, niezbędne będzie wpisanie jako parametrów: adresu IP, przypisanego Twojemu komputerowi, maski sieci, w której on pracuje oraz domyślnej bramki, wykorzystywanej w połączeniu z Internetem. Wszystkie te informacje powinieneś uzyskać u swojego dostawcy usług internetowych (ISP) lub administratora sieci lokalnej. Dane na temat nazwy Twojego komputera, domeny, w której on pracuje oraz numerów serwerów DNS również uzyskasz u dostawcy usług internetowych. Jeśli dla różnych interfejsów będziesz chciał wprowadzić różne adresy bramek (w odróżnieniu od adresu bramki domyślnej), możesz tego dokonać za pomocą okna Set other routes to networks w programie Linuxconf.

Konfiguracja programu Netscape Communicator Zarówno konfiguracja, jak i korzystanie z programu Netscape Communicator w Linuksie wygląda bardzo podobnie jak w innych środowiskach. Aby uruchomić przeglądarkę Netscape Wybierz z panelu Gnome ikonę Netscape lub w menu Start przejdź do pozycji Internet i wybierz Netscape Communicator. Możesz już wprowadzać adres strony WWW. Przykładowo, wprowadź www.agfa.com.pl, aby przejść do witryny firmy Agfa (rysunek 4.16). Aby skonfigurować pakiet Netscape W uruchomionej przeglądarce Netscape wybierz z menu Edit pozycję Preferences. Pojawi się okno podzielone na dwie części — w lewej zobaczysz spis opcji konfiguracyjnych (rysunek 4.17). Przykładowo, aby wprowadzić adres domyślnie otwieranej strony WWW, wybierz z listy po lewej stronie pozycję Navigator i wprowadź adres w odpowiednim polu po prawej stronie (rysunek 4.17). Aby skonfigurować Messengera W oknie Netscape Preferences rozwiń zawartość pozycji Mail and Newsgroups. Przewiń zawartość listy z lewej strony okna i zaznacz w niej pozycję Identity (zgodnie z rysunkiem 4.18). Wprowadź po prawej stronie okna swoje dane personalne oraz adres e-mail. Wybierz z listy pozycję Mail Servers (rysunek 4.19). Wprowadź nazwę serwera, z którego odbierasz pocztę (określanego często mianem serwera POP3) oraz serwera, za pomocą którego pocztę wysyłasz (serwera SMTP). Kliknij OK.		Rysunek 4.16. Za pomocą linuksowej wersji programu Navigator możesz przeglądać strony WWW. Rysunek 4.17. Konfiguracji wszystkich parametrów pakietu Netscape dokonasz za pomocą okna Netscape Preferences. Rysunek 4.18. Aby skonfigurować Messengera, wprowadź dane na temat swojej tożsamości.
Rysunek 4.19. Będziesz musiał także wprowadzić dane na temat serwerów poczty przychodzącej (POP3) oraz wychodzącej (SMTP). Rysunek 4.20. Twoja poczta zostanie wyświetlona w głównym oknie programu Messenger. Rysunek 4.21. Podczas pobierania nowych listów pojawi się okno dialogowe, służące do wprowadzenia hasła.		Aby odczytać pocztę Z menu Communicator wybierz pozycję Messenger. Pojawi się główne okno dialogowe programu Messenger, przedstawione na rysunku 4.20. Kliknij przycisk Get Msg (widoczny na rysunku 4.20). Gdy pojawi się okno dialogowe (jak przedstawione na rysunku 4.21) z pytaniem o hasło, wprowadź hasło, związane z Twoją skrzynką pocztową. Aby wysłać pocztę W oknie głównym programu Messenger kliknij New Msg (rysunek 4.20). Pojawi się okno Compose, przedstawione na rysunku 4.22. Wprowadź adres odbiorcy listu, temat listu oraz jego treść. Kliknij Send. Rysunek 4.22. Nowe listy możesz pisać i wysyłać za pomocą okna Compose.
Podsumowanie W tym rozdziale nauczyłeś się: Rozszerzać swoje uprawnienia do uprawnień administratora (za pomocą polecenia su). Korzystać z programu Linuxconf. Konfigurować modem. Nawiązywać połączenie za pomocą modemu. Konfigurować system do pracy z łączem stałym. Dodawać interfejs Ethernet. Konfigurować program Netscape Communicator. Korzystać z programu Netscape Messenger w celu wysyłania i odbierania poczty.

Rozdział 4.

84

92

Poczta elektroniczna oraz WWW

4

Poczta elektroniczna
oraz WWW

Poczta elektroniczna oraz WWW

Uprawnienia administratora (root)

Konfigurowanie systemu

Konfigurowanie modemu

Konfigurowanie modemu

Konfigurowanie modemu

Konfigurowanie modemu

Konfiguracja połączenia bezpośredniego

Konfiguracja połączenia bezpośredniego

Konfiguracja Netscape Communicatora

Konfiguracja Netscape Communicatora

Podsumowanie

---