Przedszkole Miejskie nr 44

41-219 Sosnowiec

ul. Lubelska 49.

Program autorski

wychowawczy

„Ja a inni- funkcjonowanie w świecie społecznym”

AUTOR PROGRAMU:

mgr Renata Kopek

SPIS TREŚCI

1.WSTĘP	3
2.CELE OGÓLNE	7
3.TREŚCI KSZTAŁCENIA	8
4.WARUNKI REALIZACJI PROGRAMU	11
5.METODY, FORMY I ŚRODKI REALIZACJI PROGRAMU	13
6.PROPOZYCJE EWALUACJI PROGRAMU	16
7.LITERATURA	27
8.PROPOZYCJE BLOKÓW TEMATYCZNYCH. PRZYKŁDOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ.	29

WSTĘP

"W wychowaniu chodzi o to,

ażeby człowiek stawał się coraz bardziej

człowiekiem [...], umiał być bardziej nie

tylko z drugim, ale i dla drugich"

JAN PAWEŁ II (1980)

Przy opracowywaniu przedszkolnego programu wychowania wzięłam pod uwagę m. in. potrzeby dziecka, potrzeby środowiska przedszkolnego oraz potrzeby rodziców w zakresie wychowania. Wychowanie to proces długotrwały, a istotą jego jest wprowadzanie dziecka w świat pożądanych wartości, wartości moralnych pełniących rolę drogowskazów życiowych. Ukazując dziecku piękno, prawdę, uczciwość, przyjaźń, tolerancję, budząc poczucie przynależności do rodziny, pomagamy formować jego osobowość. Wiek przedszkolny stanowi najbardziej znaczący okres w życiu dziecka dla stymulacji jego rozwoju. Pierwszym etapem, a równocześnie miejscem, w którym rozpoczyna się proces wychowania jest dom rodzinny, kolejnym środowisko przedszkolne. To tutaj dziecko poszukuje wzorów, by potem kierować się nimi w dorosłym życiu, to tutaj szuka swojej tożsamości.

Przedszkole to instytucja wspomagająca i wspierająca rodziców lub opiekunów w wychowaniu ich dzieci, to pierwsze ogniwo edukacji wzajemnego współżycia w grupie rówieśniczej, to nauka relacji, zasad, ról jakie pełnią poszczególni członkowie małej społeczności. Kontakt dziecka z otoczeniem społecznym wyzwala w nim chęć do naśladownictwa i identyfikacji zachowań. Czynniki środowiskowe wpływają zarówno na to, w jaką moralność dziecko będzie wzrastało, jak i to, jak proces tego wzrastania będzie przebiegał.

Ważne zatem staje się, aby dziecko potrafiło odróżnić dobro od zła. Jasno określone normy postępowania oraz konsekwencja w ich respektowaniu wniosą w życie grupy ład, porządek, spokój, poczucie bezpieczeństwa, a jednocześnie dadzą dziecku swobodę działania.

Charakteryzująca dzieci w tym wieku naturalna aktywność, ciekawość, skłonność do naśladownictwa, wrażliwość emocjonalna to czynniki stwarzające korzystne warunki do osiągania zaplanowanych, pozytywnych efektów działań wychowawczych. Zaproponowany program oddziaływań wychowawczych będzie spełniał niewątpliwie swoją rolę jeżeli zarówno nauczyciel jak i dziecko będą podmiotami tego procesu. W pracy wychowawczej nauczyciel ukazuje najpiękniejsze ludzkie wartości i zachęca dzieci do dążenia ku nim.

Przejawem dojrzałości emocjonalno - społecznej jest taka dojrzałość dziecka, która warunkuje podporządkowanie jej osobistych pragnień i chęci wymaganiom szkolnym. Dziecko uczy się współżycia z rówieśnikami , panowania nad własnymi reakcjami uczuciowymi, zaczyna zdawać sobie sprawę z następstw swoich czynów. Wykazano, że postawy społeczne i zachowania utrwalone w wieku przedszkolnym utrzymują się z małymi zmianami w późniejszym życiu człowieka.

Jednym z zadań stojących przed nauczycielem przedszkola , określonych w Podstawie programowej wychowania przedszkolnego jest troska o prawidłowy przebieg rozwoju emocjonalno- społecznego dzieci. Wychowanie emocjonalno- społeczne , to całokształt działań pedagogicznych ukierunkowanych na wspomaganie rozwoju emocjonalno- społecznego polegające na:

1.Tworzeniu warunków sprzyjających kształtowaniu się dzieci pozytywnego obrazu własnej osoby , poczucia własnej wartości , przeświadczenie o swojej

wartości, lubienie siebie, wiara we własne siły ma kluczowe znaczenie dla

konstruktywnego funkcjonowania społecznego, poznawczego i dobrego

samopoczucia psychicznego.

2. Wzbogacenie życia uczuciowego poprzez tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi uczuć wyższych , tj. społeczno- moralnych-

współdziałanie , współczucie , sympatia dla innych itp.; poznawczych-

zaciekawienie i zainteresowanie otoczeniem; estetycznych - uczucia

wyrażające stosunek do obiektów , sytuacji i procesów, których wartością

jest piękno.

3. Wzbogacanie zasobu posiadanych przez dzieci środków ekspresji uczuć.

Szczególnie ważne znaczenie ma stopniowe opanowanie przez dzieci

umiejętności słownego wyrażania uczuć . Słowa umożliwiają nam radzenie

sobie z naszymi uczuciami, zastępując w słowach fizyczne rozładowanie.

4. Wzmacnianie stabilizacji uczuciowej dzieci poprzez tworzenie warunków

sprzyjających :

1. rozwojowi zdolności do wyrażania emocji w sposób społecznie akceptowany.

2. wzrostowi odporności psychicznej dzieci na sytuacje trudne polegające

na zdolności do znoszenia frustracji i stresu bez zakłóceń w zachowaniu się.

5.Wspieranie naturalnie pojawiającego się w rozwoju dziecka dążenia do

niezależności , do samostanowienia. Może ono doprowadzić do

ukształtowania się u dzieci samodzielności społecznej , emocjonalnej

i poznawczej.

6.Rozwijanie zdolności do nawiązywania przez dzieci bliskiej więzi

psychicznej z innymi ludźmi przy jednoczesnym podtrzymywaniu

dążenia do uniezależnienia się od innych, do manifestowania swojej

indywidualności , prawa do prezentowania własnego zdania, sądów

i opinii.

7.Rozwijanie zdolności dzieci do nawiązywania licznych coraz bardziej

złożonych kontaktów społecznych przy jednoczesnym poszanowaniu

prawa każdego dziecka do podejmowania działań o charakterze

indywidualnym.

W trosce o wspomaganie rozwoju emocjonalno- społecznego oraz

kształtowania u dzieci postaw i zachowań społecznie akceptowanych

powstał niniejszy program. Służy on realizacji treści zawartych w

programach wychowania przedszkolnego z zakresu edukacji

moralno - społecznej.

EDUKACJA MORALNO- SPOŁECZNA to zorganizowany system wartości mający na celu przyswojenie przez dzieci wiadomości o wartościach ogólnoludzkich oraz nabywania umiejętności komunikacyjnych w kontaktach z innymi.

CELEM tej edukacji jest kształtowanie umiejętności rozwiązywania sytuacji

trudnych na zasadzie kompromisu i uwzględniania potrzeb innych.

PRZESŁANKAMI EDUKACJI MORALNO- SPOŁECZNEJ jest :

• umożliwianie dzieciom odkrywania siebie i innych poprzez własne

działania;

- wyrabianie umiejętności komunikowania się w sposób werbalny

i niewerbalny oraz rozwijanie kompetencji językowych i zasobu słownictwa ;

• konstruktywne przezwyciężanie złości i agresji ;

• stworzenie bezpiecznego, życzliwego i akceptującego otoczenia, w którym

funkcjonuje grupa dziecięca;

• jasno i precyzyjnie określone normy zachowań.

DLA ZAPEWNIENIA DZIECIOM ODPOWIEDNIEJ ATMOSFERY

W GRUPIE NALEŻY:

• angażować sytuacje wychowawcze i tworzyć otoczenie dziecka, wprowadzając dzieci w świat wartości uniwersalnych poprzez ukazywanie przykładów z życia, filmu i literatury.

• prowadzić wśród dzieci systematyczną pracę nad zaznajomienie ich ze sposobami pokojowego rozwiązywania konfliktów , rozpoznawanie elementów wyzwalających złość i agresję;

• organizować działania sprzyjające wprowadzanie dzieci w kulturę bycia, życzliwość, otwartość i tolerancję wobec otaczającego świata wykorzystując nadarzające się okazje, przykład nauczyciela.

• współpracować z Poradnią Psychologiczną- Pedagogiczną

Aktywne uczestnictwo dzieci w zajęciach pozwoli odprężyć się i zregenerować

zarówno psychicznie i fizycznie. Ułatwią między innymi koncentrację uwagi,

samodzielność i wytrwałość, nauczą pilnie słuchać i obserwować. Celem tych

zajęć nie jest perfekcja , lecz wzrost kompetencji.

Uzasadnienie potrzeby programu :

Nauka norm pracy wychowawczej każdej grupy przedszkolnej. Uczenie dzieci wyznaczania i respektowania granic pozwalających zatrzymać dobro, a odgrodzić się od zła. Uporządkowanie granic w kontaktach interpersonalnych - ułatwia rozwiązywanie problemów wychowawczych. Nauka rozwiązywania konfliktów i problemów metodą bez porażek

( metoda 6-u kroków ).

Program ten jest zgodny z Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego MEN oraz ściśle skorelowany z programem „Moje przedszkole” Czesława Cyrańskiego i Małgorzaty Kwaśniewskiej.

Został on napisany głównie na podstawie materiałów kursu doskonalącego

pt. „ Szkoła dla rodziców i wychowawców”, który ukończyłam w wymiarze

25 godzin, bowiem bardzo intrygowały mnie treści przedstawione na

kursie, konkretne metody postępowania.

CELE OGÓLNE PROGRAMU:

• kształtowanie w sobie pozytywnej postawy w stosunku do kolegi, osoby dorosłej, osób niepełnosprawnych i środowiska lokalnego

• tworzenie więzi z rodziną i środowiskiem ,w którym dziecko wzrasta

• poznawanie reguł życia w grupie;

• poznawanie zasad dobrej komunikacji;

• rozpoznawanie uczuć i radzenie sobie z nimi;

• zachęcanie do współpracy;

• rozwijanie i wspieranie samodzielności dziecka;

• poznawanie sposobów radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych

• kształtowanie granic w kontaktach interpersonalnych.

• odprężenie psychiczne dziecka

• wzmacnianie wiary we własne możliwości

• obniżenie pobudzenia psychoruchowego.

• określanie i dostrzeganie negatywnych zachowań

• rozwijanie umiejętności rozróżniania dobra od zła

• uświadomienie dzieciom swoich praw i obowiązków

• budowanie własnego systemu wartości

CELE SZCZEGÓŁOWE:

• umie funkcjonować w środowisku zgodnie z przyjętymi normami.

• potrafi wypowiadać co myśli i czuje bez naruszania godności

własnej oraz godności innych;

• nazywa i identyfikuje uczucia swoje i innych;

• zna słowa- klucze dobrej współpracy ;

• buduje czytelne granice

• potrafi podejmować działania dotyczące obsługiwania siebie;

• potrafi podejmować działania na rzecz grupy i przedszkola;

• potrafi radzić sobie w sytuacjach konfliktowych bez stosowania agresji;

• potrafi wyciszać się, odprężać i rozładowywać napięcia poprzez poznane

metody , techniki i zabawy.

• używa form grzecznościowych

• dostrzega wartości: dobro, piękno, odwaga, prawda, koleżeństwo, tolerancja.

• szanuje cudze zdanie i wolność innych

• zna swoje prawa i obowiązki

• ma poczucie własnej wartości, wiary we własne siły

• potrafi cieszyć się z własnych sukcesów

• rozumie swoje prawo do pomocy ze strony dorosłych w sytuacjach

trudnych

TREŚCI KSZTAŁCENIA

W programie autorskim „Ja a inni- funkcjonowanie w świecie społecznym” wyznacznikiem do formułowania treści kształcenia i wychowania są zadania mające na celu przygotowanie dziecka w wieku przedszkolnym do poprawienia jakość społecznych kontaktów oraz do stanu odprężonej koncentracji .

Dzięki temu dziecko potrafi zredukować stres, strach i agresję w grupie . Treść programu została podporządkowana celom zapisanym w formie czynności wychowanka. Taki zapis ułatwi mi przeprowadzenie ewaluacji osiągnięć poszczególnych dzieci i grupy.

W podstawie programowej, obok osiągnięć oraz zadań zawartych jest obowiązkowy materiał nauczania , który określa się jako treści , dla danego etapu kształcenia.

LP	ZADANIA	OCZEKIWANE KOMPETENCJE I UMIEJĘTNOŚCI DZIECKA. SPOSÓB REALIZACJI
1. 2.	ODNAJDYWANIE SWOJEGO MIEJSCA W GRUPIE RÓWIEŚNICZEJ. POZNANIE REGUŁ ŻYCIA W GRUPIE POPRZEZ POPRAWNE KOMUNIKOWANIE SIĘ- KONTRAKT GRUPOWY.	Rozwijanie samodzielności poprzez: -sprawnie ubiera i rozbiera się; -odkłada swoje rzeczy na wyznaczone miejsce (szatnia, łazienka). wiąże sznurowadła na kokardę; sprawnie zapina guziki i zaciąga suwaki; samodzielnie dobiera materiały, sprzęt, zabawki do zabaw i zajęć, odkłada je na miejsce. * zapoznanie z salą, jej urządzeniem i przeznaczeniem ; zapoznanie z terenem wokół przedszkola; literatura dziecięca. Podejmowanie działań na rzecz grupy i przedszkola: utrzymuje porządek wśród zabawek, materiałów i przyborów w sali, ogrodzie przedszkolnym i szafce indywidualnej; podejmuje prace społeczno- użyteczne, hodowlane, gospodarcze. * dyżury, ozdoby, dekoracje, naprawa zabawek, literatura dziecięca. Umiejętność współżycia w grupie poprzez: - dostrzega i przeciwstawia się przejawom samolubstwa, przezywania. kulturalne zwracanie się do innych; stosuje formy grzecznościowe; przestrzega norm i zachowań regulujących współżycie w grupie; komunikuje się z kolegami w grupie i poza nią; zdobywa doświadczenia w mówieniu oraz „ byciu słuchanym'; okazuje radość i empatię w sytuacjach zacieśniających więzi emocjonalno- społeczne. - sprawia radości innym - składanie życzeń urodzinowych * wspólne ustalenie regulaminu zachowań , zabawy, ćwiczenia zasady dobrej komunikacji, literatura .
3.	POZNANIE SPOSOBÓW ROZWIĄZYWANIA KONFLIKTÓW - RADZENIE SOBIE Z EMOCJAMI.	- odróżnia dobro od zła. potrafi powstrzymać się od działań agresywnych w stosunku do otoczenia; potrafi dyskutować , negocjować i pójść na kompromis; rozpoznaje i nazywa uczucia, potrzeby innych ludzi w różnych sytuacjach; potrafi przeprosić i zadośćuczynić w przypadku wyrządzenia komuś szkody; potrafi ekspresyjnie wyrażać siebie; wyraża swój nastrój i uczucia w niekonwencjonalny sposób. - zna bezpieczne sposoby rozładowania emocji np. gryzmolenie po kartce . * historyjki obrazkowe, opowiadania nauczyciela i dzieci do dramy, formy teatralne, scenki sytuacyjne, dialogi z życia i literatury, instrumenty muzyczne.
LP	ZADANIA	OCZEKIWANE KOMPETENCJE I UMIEJĘTNOŚCI DZIECKA. SPOSÓB REALIZACJI.
4.	POZNAWANIE METOD I TECHNIK POZWALAJĄCYCH ROZŁADOWAĆ STRES I NAPIĘCIE EMOCJONALNE.	zna techniki oddechowe jogi; zna techniki relaksacji wg. Jacobsona; potrafi relaksować się przy muzyce; wchodzi w stan relaksu zgodny z pozycją A. Polender; zna relaksacyjną technikę malowania dziesięcioma palcami; stosuje techniki parateatralne; stosuje automasaż; koncentruje uwagę na dłuższy czas podczas bajkowego relaksu wg. Eriksona; zna ćwiczenia gimnastyki mózgu wg. Dennisona. * literatura, muzyka relaksacyjna (kasety, płyty), zabawy, ćwiczenia, bajki, materiały plastyczne.

WARUNKI REALIZACJI PROGRAMU

Program „Ja a inni- funkcjonowanie w świecie społecznym” przyczynia się do

uczenia dzieci wyznaczania i respektowania granic pozwalających zatrzymać dobro, a odgrodzić się od zła. Uporządkowanie granic w kontaktach interpersonalnych - ułatwia rozwiązywanie problemów wychowawczych.

Program ten prowadzi również do rozładowania stresów i napięć emocjonalnych w bezpieczny i akceptowany społecznie sposób.

Praca skoncentrowana jest na stwarzaniu sytuacji , przy pomocy których, dzieci rozwijają społeczne, emocjonalne, ruchowe i intelektualne sprawności. Przygotowując w ten sposób do następnego wielkiego wyzwania w życiu-rozpoczęcia nauki w szkole.

Szczególnie ważne jest, aby dzieci nauczyły się pilnie słuchać i obserwować,

współpracy z innymi, samodzielności, obycia ze stresem , zdobywanie poczucia własnej godności oraz sprawnego poruszania się.

W tym celu proponuję:

- zabawy twórcze.

- relaksacje przy muzyce;

• bajkowy relaks dla dzieci;

• trening autogenny w wersji A. Polender;

• automasaż;

• techniki oddechowe jogi;

• wybrane techniki parateatralne;

• relaksacyjne techniki plastyczne- Malowanie Dziesięcioma Palcami;

• techniki relaksacyjne Jacobsona;

• zabawy integracyjne i interakcyjne przeciwko agresji;

• środki dydaktyczne: tablice tematyczne, gry, filmy, płyty i kasety z muzyką

relaksacyjną i tańcami integracyjnymi.

• prelekcje , referaty dla rodziców;

• zajęcia otwarte dla rodziców.

Rodzice, jak i nauczyciele powinni mieć świadomość , że każde dziecko jest niepowtarzalne. Trzeba je wspomagać , stymulować jego rozwój, traktować

podmiotowo. Aby dziecko czuło, widziało swą niepowtarzalność, należy mu

to uświadomić , pomóc mu zbudować pozytywny obraz siebie, rozwijać jego

mocne strony. Istotnym czynnikiem jest umiejętność porozumiewania się,

wyrażanie i nazywanie uczuć i emocji, a także ocenianie ich i kontrolowanie.

Tylko wtedy dziecko, rodzice, nauczyciel odniosą sukces.

>Treści programu dostosowane są do potrzeb i możliwości dzieci przedszkolnych.

>Baza i wyposażenie przedszkola jest wystarczające, aby realizować niniejszy program, rozwijać i rozpowszechniać z pozytywnym skutkiem.

>Program realizowany będzie w Przedszkolu Miejskim nr 44 w Sosnowcu i

przeznaczony jest dla dzieci w wieku 6 lat.

>Zajęcia odbywać się będą w ramach organizowanych zajęć obowiązkowych,

okazją do ich wprowadzenia mogą być zajęcia i zabawy o różnorodnej tematyce

kształtujące wszechstronne umiejętności dziecka oraz w oparciu o proponowane

bloki tematyczne .

>Rodzice nie będą ponosić żadnych kosztów finansowych zawiązanych z

realizacją tego programu.

Skuteczność oddziaływań wychowawczych zależeć będzie nie tylko od ich stałości i ciągłości, a przede wszystkim od ciepłej i życzliwej atmosfery wychowawczej jaką tworzy przedszkole, od autorytetu moralnego nauczyciela - wychowawcy. Małe dziecko obserwuje i naśladuje otoczenie, czerpie z niego wzory zachowania, które przyswaja i przetwarza na swoje własne. Istotne będzie zatem aby nauczyciel dostarczał dziecku właściwych modeli osobowych i wzorów zachowań, aby był uosobieniem takich cech jak: wyrozumiałość, cierpliwość, życzliwość.

Proces wychowania powinien polegać nie tylko na stawianiu wychowanka w sytuacjach umożliwiających przejawianie przez niego określonych zachowań lecz także na stymulowaniu go w poszczególnych sytuacjach do wyboru tych właściwych zachowań.

Wychowanie dokonuje się nie tylko w obrębie przedszkola, opiera się na treściach odnajdywanych w najbliższym środowisku. Dlatego konieczna jest konkretna i owocna współpraca z rodzicami, oparta na zrozumieniu i zaufaniu. Ważną więc sprawą jest przekonanie rodziców o ich niezbędności w procesie wychowania i rozwoju dziecka, włączanie ich w ten proces poprzez aktywne uczestnictwo w różnych formach współpracy proponowanych przez przedszkole.

W procesie wychowania ważna jest nie tylko współpraca z rodzicami ale również wciąganie w ten proces szerszego środowiska społecznego pozaprzedszkolnego, które umożliwia dzieciom poznanie kultury, historii własnej miejscowości, regionu, kraju.

Właściwą realizację treści programowych wyznacza także baza dydaktyczna przedszkola. Stanowi ją dobre wyposażenie sali zajęć, dostosowane do potrzeb dzieci w określonym wieku: różne i bogate w zabawki kąciki zabaw, historyjki obrazkowe o treściach wychowawczych, kolorowe albumy związane ze sztuką, środki związane z bliższym, dalszym regionem i Polską. Istotny jest łatwo dostępny dla nauczycieli jak również i dzieci księgozbiór przedszkola ,w którym powinien znajdować się bogaty wybór literatury dla dzieci.

METODY, FORMY I ŚRODKI REALIZACJ PROGRAMU

Treści edukacji społeczno- moralnej w przedszkolu powinny być wprowadzone w zabawie i poprzez zabawę. Ukazują zjawiska w nowych barwach, budzą uczucia, zachęcają do działania, pobudzają wyobraźnię. Dużą rolę w procesie edukacji przedszkolnej odgrywają metody aktywizujące. Oryginalność programu: nauka prawidłowego wychowywania przez konkretne metody.

Metody postępowania zawarte w programie:

1. Zasady i normy nadają życiu czytelną strukturę ,budowanie granic

( czytelność granic )

2. Nauka metody pomagania dziecku aby radziło sobie z uczuciami.

Podział uczuć na pozytywne i negatywne.

3. Zachęcanie dziecka do współpracy . Nauka metody postępowania etapowego

4. Kary- konsekwencja wykonania - rani; wskazywanie pomocnej metody postępowania.

5. Rozwiązywanie problemów i konfliktów - metoda bez porażek

( metoda 6-u kroków)

6. Stosowanie pochwał : metoda pomocna w zachęcaniu dziecka do samodzielności.

Dla potrzeb programu podział metod jest następujący:

METODY PODAJĄCE (przyswajanie):

- wyjaśnienie

-bajka
- opowiadanie

- pogadanka

- opis

- instruktaż.

- własny przykład

METODY PROBLEMOWE ( odkrywanie) :

• zabawy interakcyjne

• zabawy integracyjne

• zabawy przeciwko agresji

• metoda sytuacyjna

• dyskusje

• negocjacje (kompromis).

- rozwiązywanie zadań według własnego pomysłu

METODY EKSPONUJĄCE (przeżywanie):

• spacery

• inscenizacje

• elementy dramy

• relaksacja

• formy teatralne.

METODY PRAKTYCZNE (działanie):

• metoda ćwiczeniowa

• metoda zadaniowa

• zajęcia praktyczne

• zajęcia plastyczne

oraz

- elementy metod : R.Labana, C.Orffa, W. Sherborne, Batii Strauss

- elementy jogi

• metoda A. Polender

• metoda malowania dziesięcioma palcami.

• metoda 6 kroków T.Gordona.

- Pedagogika Zabawy

FORMY PRACY:

• indywidualna

• zespołowa

• zbiorowa

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

- rekwizyty teatralne

• zbiór kaset i płyt CD

• literatura ( bajki, bajki terapeutyczne, opowiadania, wiersze, inscenizacje)

• literatura fachowa ( zbiory zabaw psychologicznych, interakcyjnych,

integracyjnych, , przeciwko agresji oraz pedagogika zabawy).

• filmy

• plansze

- gry komputerowe

PROPOZYCJE EWALUACJI OCZEKIWANYCH EFEKTÓW.

Po realizacji programu zdiagnozowanie osiągnięć następuje poprzez stosowane różnorodne metody i narzędzia, wzajemnie się dopełniające. Program jest otwarty, umożliwia wprowadzenie wielu zmian w zależności od potrzeb. Stopień osiągania celów będzie sprawdzany poprzez zastosowanie takich technik jak:

• kwestionariusze ankiety dla rodziców

• kwestionariusze ankiety dla rodziców i nauczycieli

• arkusz obserwacji rozwoju emocjonalnego i społecznego w przedszkolu

( obserwacja dzieci)

• termometr uczuć

• walizka

• kosz

Narzędzia te pozwolą ustalić określenie stopnia zainteresowania określonymi

treściami edukacyjnymi zarówno z pozytywnej jak i negatywnej strony, a ich rezultaty porównam z celami.

ANKIETA DLA RODZICÓW

Szanowni Państwo! Prosimy o wypełnienie niniejszej ankiety. Prosimy o udzielenie szczerych odpowiedzi. Ankieta jest anonimowa. Wyniki będą udostępnione w najbliższym czasie.

1.Imię i nazwisko dziecka ......................................................... .

2.Data urodzenia ....................................................................... .

3..Jakie są ulubione zabawy, zajęcia dziecka................................

...................................................................................................... .

4.Czy dziecko ma stałe obowiązki, jakie.......................................

....................................................................................................... .

5.Czy dziecko jest samodzielne (np. samo się myje, ubiera, wiąże

buty)................................................................................................

........................................................................................................ .

6.Proszę wymienić charakterystyczne pozytywne cechy dziecka, jego

zainteresowania, zdolności itp............................................................

............................................................................................................ .

7.Co Państwa niepokoi w zachowaniu dziecka...................................

............................................................................................................

8.Co ma negatywny wpływ na dziecko.........................................

.........................................................................................................

9. Czy Pana(i) zdaniem przedszkole sprzyja rozwojowi społecznemu, moralnemu i kulturalnemu dziecka?....................................................................................................................................................................................................................

10. Do kogo zwrócił/a/by się Pan/i/ mając problemy wychowawcze

ze swoim dzieckiem?

* do wychowawcy

* do dyrektora przedszkola

* do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej

* do jeszcze kogoś innego. Do kogo?

11. Czy Pana (i) zdaniem nastąpił postęp w nauce i wychowaniu dziecka?

* nie

* niewielki

* trudno mi określić

* następuje ciągły postęp

Dziękujemy za wypełnienie ankiety.
Opracowanie: mgr Renata Kopek

ANKIETA DLA RODZICÓW I NAUCZYCIELI

Rozwój duchowy, moralny, kulturalny, społeczny dziecka ; wychowanie oraz Prawa dziecka
Rozwój duchowy	Ocena
	rodzice	n-le
Czy w przedszkolu dzieci uczą się wyrażania (uzewnętrzniania) swoich potrzeb?
Czy dzieci są uczone wyrażania swoich przekonań?
Czy mają możliwość poznania swoich mocnych i słabych stron?
Czy przedszkole wpaja w nich wiarę w ich własne możliwości?
Przykłady konkretnych działań

Rozwój moralny	Ocena
	rodzice	n-le
Czy w przedszkolu dzieci uczą się rozróżniania dobra i zła?
Czy przedszkole kształtuje w dziecku poczucie sprawiedliwości?
Czy przedszkole stara się wpoić w dzieci szacunek dla ludzi i prawdy?
Przykłady konkretnych działań

Rozwój kulturalny	Ocena
	rodzice	n-le
Czy w czasie zajęć w przedszkolu stwarzane są warunki do rozwoju zdolności artystycznych dzieci?
Czy przedszkole uczy dzieci rodzimych tradycji kulturowych?
Czy w przedszkolu dziecko poznaje także bogactwo innych kultur?
Czy dzieci biorą udział w różnorodnych imprezach, spotkaniach, wystawach artystycznych?
Przykłady konkretnych działań

Rozwój społeczny	Ocena
	rodzice	n-le
Czy przedszkole stwarza dzieciom warunki do przejawiania odpowiedzialności i inicjatywy?
Czy dzieci są zachęcane do efektywnej pracy zespołowej?
Czy przedszkole stara się kształtować pozytywne stosunki międzyludzkie?
Czy dzieci znają swoje prawa?
Jeśli tak, to w jaki sposób je poznają?
Czy dzieci są zachęcane do podejmowania własnych decyzji?
Jeśli tak, to w jaki sposób?
Czy w przedszkolu dzieci są uczone rozwiązywania konfliktów?
Jeśli tak, to w jaki sposób?
Czy w czasie zajęć w przedszkolu dzieci poznają różne poziomy życia społecznego od rodziny, poprzez przedszkole, społeczność lokalną do państwa i narodu?
Przykłady konkretnych działań

Prawa dziecka
	TAK	NIE
Czy nauczyciele przedszkola znają prawa dziecka wynikające z konwencji i przepisów oświatowych?
Komentarz
	TAK	NIE
Czy prawa dziecka są w przedszkolu przestrzegane?
Czy nauczyciele znają problem „dziecka krzywdzonego”?
Czy nauczyciele mogą pomóc w sytuacji bicia lub molestowania dziecka w rodzinie?
W jaki sposób?

Wychowanie
	TAK	NIE
Czy przedszkole ma jasno określone priorytety wychowawcze?
Jeśli tak, to jakie?
	TAK	NIE
Czy w przedszkolu zatrudniony jest pedagog/psycholog?
Jakie są główne problemy wychowawcze w przedszkolu?
W jaki sposób nauczyciele radzą sobie z tymi problemami?
	TAK	NIE
Czy jest zapewniona ciągłość pracy wychowawczej - ten sam wychowawca przez wszystkie lata dziecka w przedszkolu?
Jeśli w ostatnich dwóch latach nastąpiła zmiana wychowawcy, jaki był jej powód?
W jaki sposób nauczyciele prowadzą obserwację rozwoju swoich wychowanków?
Jaki jest sposób rejestrowania tej obserwacji?
	TAK	NIE
Czy cały personel przedszkola uczestniczy w pracy wychowawczej?
W jaki sposób?

Arkusz obserwacji dziecka w przedszkolu

1. Rozwój społeczny i sposób wykonywania zadań

1. Kontakty z rówieśnikami :

przewodzi grupie rówieśników, zachęca innych do działania;	TAK		NIE
chętnie uczestniczy we wszystkich działaniach grupy, współpracuje z innymi , z chęcią pełni wszystkie role w grupie;	TAK		NIE
na wyraźne zaproszenie przyłącza się do działań grupowych;	TAK		NIE
interesuje się tym co robią rówieśnicy, ale raczej jako obserwator niż aktywny uczestnik;	TAK		NIE
wyraźnie preferuje własne towarzystwo, unika kontaktów z rówieśnikami;	TAK		NIE
niekiedy opiera się żądaniom dorosłych, lecz łatwo daje im się przekonać, reaguje na wyraźne polecenie;	TAK		NIE
gdy jest zaabsorbowany własnymi sprawami, nie zwraca uwagi na polecania dorosłych;	TAK		NIE
ostro sprzeciwia się interwencji dorosłych, lecz zważa na reakcję grupy rówieśników;	TAK		NIE
ostro sprzeciwia się interwencji dorosłych, ciągle przekracza granice akceptowanego zachowania;	TAK		NIE
przyjmuje postawę uległą, nigdy nie kwestionuje zdania rówieśników lub dorosłych, wydaje się zlękniony	TAK		NIE

2. Samodzielność w pracy:

zawsze samodzielnie
czasami oczekuje pomocy
najczęściej szuka pomocy

3. Skupienie się na wykonywaniu zadań

zawsze skupione
czasami rozproszone
najczęściej rozproszone

4. Dążenie do ukończenia zadania

zawsze doprowadza pracę do końca
czasami przerywa
najczęściej przerywa

5. Tempo wykonywania zadań

bardzo szybkie
umiarkowane
wolne

2. Rozwój emocjonalno - uczuciowy

z radością przyjmuje okazywanie uczuć przez znany sobie dorosłe osoby;	TAK		NIE
zawsze uśmiechnięty ( „słoneczko” ), zrównoważony, rzadko zmartwiony;	TAK		NIE
niekiedy smutny, zwłaszcza przykrości, ale łatwo powraca do równowagi;	TAK		NIE
płacze gdy dozna przykrości, ale łatwo powraca do równowagi;	TAK		NIE
z niejasnych powodów zamknięty w sobie;	TAK		NIE
bez wyraźnych powodów łatwo wpada w płacz;	TAK		NIE
lubi, lecz niedomaga się uwagi ze strony dorosłych;	TAK		NIE
stale domaga się uwagi ze strony dorosłych;	TAK		NIE
chętnie podejmuje nowe wyznania, lubi nowe doświadczenia, decyduje się na nie bez zaciągania rady dorosłych;	TAK		NIE

TERMOMETR UCZUĆ

Zaznacz na termometrze uczuć, jak się czułeś podczas zajęcia.




WALIZKA

Włóż do walizki (narysuj) to wszystko, co chciałbyś wziąć ze sobą, to, co Ci się najbardziej przyda , co Ci się podobało.







KOSZ

Wrzuć do kosza na śmieci (narysuj ) to wszystko , co Ci się nie podobało na zajęciu.







LITERATURA

1. A. Faber i E. Mazlish „Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać,

żeby dzieci do nas mówiły” , Poznań 1996.

1. Dr Carla Hannaford „ Zmyślone ruchy, które doskonalą umysł” ,

Warszawa 1998.

2. „Grupa bawi się i pracuje” - pod red. O. Tokarczuk, Wałbrzych 1994.

3. „ Sztuka nauczania” - pod red. K. Kruszewski, Warszawa 1994.

4. B. Kaja „Zapis terapii dziecka” , Bydgoszcz 1998.

5. K.W Vopel „ Dzieci bez stresu”, Kielce 2000.

6. E. Larsen „ Od gniewu do przebaczenia” Gdańsk 2000

7. R. Portman „ Gry i zabawy przeciwko agresji” , Kielce 1999.

8. Materiały z kursów i warsztatów.

9. Program wychowania przedszkolnego „Moje przedszkole” Cz. Cyrańskiego,

M. Kwaśniewskiej.

11.Gordon Thomas: Wychowanie bez porażek. Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa, 1997.

12.M.Bogdanowicz „Rymowanki - przytulani”, Wydawnictwo Fokus.

13. A. Wasilak `Zabawy z chustą”, Klanza 2002.

14. D. Megrier „Zabawy teatralne w przedszkolu”, Warszawa 2000.

15. J. Andrychowska - Biegacz „Gry i zabawy rozwijające dla młodszych”

Rzeszów 2000.

16. M .Bogdanowicz `Ruch i piosenka dla najmłodszych”, Fokus 2001.

17.B.Fuchs „Gry i zabawy na dobry klimat w grupie”, Wyd. Jedność,

Kielce 1999

18. K.W Vopel „Gry i zabawy interakcyjne”, Kielce 1999.

19. M. Molickiej : Bajki terapeutyczne dla dzieci, Wydawnictwo Media Rodzina, 2000r.

20. Ryta Folejewska, Irena Zarzycka :Wesoła Szkoła Sześciolatka. Spróbujmy inaczej. Metody aktywizujące w wychowaniu przedszkolnym, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2005.

21. W. Sherborne : Ruch rozwijający dla dzieci , Wydawnictwo PWN, Warszawa 1999r., Przełożyła M. Bogdanowicz.

22. A. Kozłowska : Zaburzenia emocjonalne u dzieci w wieku przedszkolnym,

Warszawa 1996,

23. J .Ranschburg : Lęk, gniew, agresja, Warszawa 1993.

24. H. Cudak : Znaczenie rodziny w rozwoju i wychowaniu małego dziecka,

Warszawa 1999.

25. J. Grochulska : Agresja u dzieci, Warszawa 1993.

26. A. Kozłowska: Jak pomóc dziecku z zaburzeniami życia uczuciowego,

Warszawa 1996.

27.M. Małecka - „Dwa oblicza agresji”

„Wychowanie w Przedszkolu” nr 7 wrzesień 1991 s. 275

28.J.Grochulska - „Reedukacja dzieci agresywnych”, WSiP, Warszawa.

29.W. Generowicz, L. Różewicz, M. Witosławska, S. Wruk, "Mamo, tato!- pomóżcie mi zrozumieć i odkryć siebie" Płock 2004r.

30.J. Gniesbeck, "Zabawy dla grupy", Wydawnictwo "Jedność", Kielce 1999r.

31. M. Bogdanowicz, B. Kisiel, M. Przasnysza, "Metody Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka", WsiP, Warszawa 1996r.

32.A. Sawicka, "Współpraca przedszkola z rodzicami", Warszawa 1998r.

PROPOZYCJE BLOKÓW TEMATYCZNYCH

I .WRZESIEŃ - „ WITAMY PRZEDSZKOLE”.

CEL: Wprowadzenie dziecka w świat wspólnoty rówieśniczej i odnajdywanie

w niej swojego miejsca.

Jednostki dzienne:

1. „Gra w imiona” - poznanie się, zapamiętywanie imion.

2. „W przedszkolu'- zapoznanie z czynnościami wykonywanymi przez dzieci

podczas pobytu w przedszkolu ( posiłki, zajęcia, zabawy w sali) oraz ze

sposobem korzystania z łazienki i szatni.

3. „ Kącik zainteresowań”- zapoznanie dzieci z rodzajami kącików

zainteresowań , wprowadzenie umów o sposobie korzystania z nich, dbanie o zabawki i odkładanie ich na wyznaczone miejsce.

4.” Pełnimy dyżur” - poznanie przez dzieci rodzajów dyżurów

( w łazience ,w sali ) oraz czynnościami związanymi z dyżurami.

5.„Prawa dziecka'- zapoznanie dzieci z ich prawami.

II. PAŹDZIERNIK - ` GRUPA I JA ”.

CEL: Harmonijne współżycie z rówieśnikami; dostrzeganie wartości

własnej osoby.

Jednostki dzienne:

1. „Ja i moje ciało `-nazywanie swoich części ciała, doskonalenie umiejętności

koncentrowania się i skupienia uwagi.

2. „ Poznanie i wyrażanie uczuć”- kształtowanie umiejętności rozpoznawania i

wyrażania uczuć zarówno swoich jak i innych.

3. „ Uczestnictwo w grupie” - wyrabianie umiejętności porozumiewania się

z kolegami i grupą jako całością.

4. „ Pokaż mi co czujesz?” - rozpoznawanie i nazywanie stanów emocjonalnych.

5. „Radosny krąg' -zacieśnienie więzi emocjonalnych między dziećmi.

6. `W krainie zmysłów”- poznaję, czuję, rozumiem .

7. „Co mówi moja i twoja twarz”- zabawy z lusterkiem, wyrażanie uczuć.

8. Obchodzenie urodzin w grupie.

III . LISTOPAD - `JESIENNE CZARY”.

CEL: Wspieranie aktywności dzieci poprzez wzbogacanie przeżyć, wyzwalanie emocji , stwarzanie swobodnej, akceptującej i twórczej atmosfery.

Jednostki dzienne:

1. `Barwy jesieni” - samodzielne podejmowanie decyzji.

2. ` Liściaki” - wyrażanie swoich przeżyć i wiedzy o świecie przyrody.

3. „Przygody krasnala Hałabały” - zabawy w teatr kukiełkowy-

poznawanie swoich możliwości.

4. „Jesienne nastroje”- dostrzeganie niewerbalnych form przekazu

emocjonalnego.

5.” Listopadowe ekspresje”- poznawanie warsztatowych możliwości

łączenia technik plastycznych.

6. Muzykoterapia.

IV . GRUDZIEŃ- „TERAPIA PRZEZ SZTUKĘ”

CEL: Stwarzanie sytuacji sprzyjających aktywizowaniu myślenia

i doskonalenia sprawności umysłowych.

Jednostki dzienne:

1.”Kącik teatralny”- współorganizowanie nowego kącika zabaw; zainteresowanie dzieci formami scenicznymi.

2.” Nasze kukiełki”- wykonanie kukiełek , sylwet z różnego rodzaju

nieużytków , materiałów wtórnych( teatrzyk paluszkowy, łyżkowy itp. ).

4. „Skrzynia skarbów” -gromadzenie strojów, masek, czapek i różnorodnych

rekwizytów.

5.”Scenki sytuacyjne” inspirowanie dzieci pozycjami z literatury dziecięcej do

odgrywania ról.

6. Muzyka jest wszędzie…- gra na różnych instrumentach.

V. STYCZEŃ-„ KRAINA WIECZNYCH LODÓW”

CEL: Wyrabianie umiejętności współdziałania w zespole, podporządkowanie się

przyjętym zasadom .

Jednostki dzienne:

1.” Wyprawa do Królestwa Pani Zimy”- integracja grupy poprzez stosowanie metod aktywizujących.

2.„ O czym opowiada zimowe malarstwo”- odkrywanie własnych możliwości

twórczych.

3. „Przedszkolak seniorom”- udział osób starszych w uroczystościach, przedstawieniach teatralnych.

4."Podróż do Krainy Dobra i Krainy Zła" - kształtowanie umiejętności odróżniania dobra od zła w oparciu o przykłady z życia i literatury.

VI .MARZEC -„ W KRAINIE PANI WIOSNY”

CEL: Podejmowanie prób uzasadniania swoich wypowiedzi i wyciąganie wniosków.

Jednostki dzienne:

1„ Spacer z wróżką” - nabywanie umiejętności czerpania przyjemnych doznań ze wspólnej zabawy.

2„Tydzień dobrych manier”- stosowanie zwrotów grzecznościowych.

3„Spotkanie z wiosną” -doskonalenie umiejętności współdziałania w grupie.

4„ Wiosenne zabawy teatralne” - zabawy dramatyczne (z podziałem na role,

z rekwizytami, z tekstem).

5. Bajki, baśnie, bajeczki- rozwijanie współpracy w grupie i zmniejszanie napięcia emocjonalnego , drama.

6. `Sposoby na agresję”- zabawy przeciwko agresji

VII. KWIECIEŃ- „ZABAWY NA DOBRY KLIMAT W GRUPIE”

CEL: integracja przez zabawę, zachęcanie do aktywności poprzez różne formy zabaw, wiara we własne możliwości w pokonywaniu problemów.

Jednostki dzienne:

1.” Wiosenne zabawy z nietypowymi przyrządami” ( gazety, butelki plastikowe)

2. „Ćwierćland”- Pedagogika zabawy.

3. „Dzieci i góra” -próba podjęcia samodzielnej decyzji w sytuacji problemowej.

4.W zdrowym ciele zdrowy duch

5. Zabawy interakcyjne wg K.W Vopel'a.

VIII. MAJ- „MOJA RODZINA I JA”

CEL: Dostrzeganie i rozumienie wartości koleżeństwa i przyjaźni, eliminowanie

odruchów złośliwości, drwin i agresji do innych dzieci. Pozytywne

wyrażanie się o sobie i o innych.

Jednostki dzienne:

1. „Jak być dobrym człowiekiem „- cykl zajęć poświęconym utworom literackim o wymowie moralnej.

2. `Wycieczka w nieznane'- budzenie poczucia bezpieczeństwa w nowych

sytuacjach.

3.”Spojrzenie w lustro”- podnoszenie poczucia własnej wartości.

4.”Byle jak”- wdrożenie do zachowań akceptowanych społecznie,

wprowadzenie w kulturę bycia.

5.”Mój najlepszy przyjaciel”- uwrażliwienie na potrzebę zgodnego współżycia.

6. Zabawy w formie masażyku wg M. Bogdanowicz.

7. Gry i zabawy sportowe- zdrowa rywalizacja.

8 ”Moje uczucia”- określanie i nazywanie uczuć.

SCENARIUSZ ZAJĘĆ DO PROGRAMU AUTORSKIEGO

W GRUPIE 6-LATKÓW.

Temat: "Podróż do Krainy Dobra i Krainy Zła" - kształtowanie umiejętności odróżniania dobra od zła w oparciu o przykłady z życia i literatury.

BLOK TEMATYCZNY: KRAINA WIECZNYCH LODÓW


Cele ogólne:
· Stworzenie sytuacji edukacyjnej inspirującej różne sfery aktywności dziecka (intelektualną, werbalną, ruchową, plastyczną);
· Kształtowanie wewnętrznej motywacji dzieci do postępowania zgodnego z uniwersalnymi wartościami moralnymi.

CELE OPERACYJNE:
· Dziecko dostrzega i nazywa pozytywne i negatywne zachowania postaci z literatury;
· Dziecko podejmuje próbę oceny własnego zachowania - zauważa swoje błędy i dobre uczynki;
· Dziecko w skupieniu słucha opowiadania czytanego przez nauczycielkę, śledzi jego przebieg, odpowiada na proste pytania dotyczące jego treści;
· Dziecko potrafi okazać swoje pozytywne emocje w stosunku do kolegów z grupy

Metody: słowna (słuchanie opowiadania, wypowiedzi dzieci), czynna (zadania stawiane dziecku)


Formy: praca z całą grupą; praca z małym zespołem (przygotowanie etiudy teatralnej z czwórką dzieci)


Środki wspierające działanie: książka Iwony Salach pt. "Nasza Pani opowiada", czarny i biały materiał, lustro, tamburyno, nagrania magnetofonowe; białe kartki papieru, tusz, pastele.

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1. Wprowadzenie do tematu:
- zaproszenie w podróż do Krainy Dobra i Krainy Zła. Kluczem otwierającym bramy do tych krain są dobre i złe zachowania dzieci z opowiadania Iwony Salach "Kto posprząta?'
2. "Kto posprząta?" - opowiadanie Iwony Salach
- przeczytanie dzieciom opowiadania opisującego dzieci bawiące się w przedszkolu.
3. "Podróż do Krainy Zła" - rozmowa z dziećmi
- odnalezienie klucza otwierającego bramę do tej krainy - złe zachowanie dzieci o których była mowa w opowiadaniu (porozrzucanie zabawek i nieuporządkowanie sali po skończonej zabawie);
- wejście dzieci do Krainy Zła (dywan na którym leży czarny materiał);
- wypowiedzi dzieci na temat "Co złego ostatnio mi się przydarzyło?”, "Czy sprawiłem komuś przykrość?"
4. "Negatywny bohater bajkowy" - zabawa ruchowa.
- swobodna ekspresja ruchowa dzieci do rytmu wygrywanego na. tamburynie, na przerwę w muzyce dzieci zatrzymuje się i naśladują, negatywnego bohatera z bajki:
a) Macocha -Śnieżka;
b) Baba. Jaga - Jaś i Małgosia;
c) Wilk - czerwony Kapturek

5. "Lusterko"
- przeglądanie się w lustrze, strojenie groźnych, złych, brzydkich, smutnych min;
- wypowiedzi dzieci na temat nastroju panującego w tej krainie -czy jest im tu dobrze czy źle?, czy panuje atmosfera wesoła czy smutna?
6. "Podróż do Krainy Dobra" - rozmowa z dziećmi
- odnalezienie klucza otwierającego bramę "Krainy Dobra"
- dobre zachowanie dzieci (zrozumienie błędu i odłożenie zabawek na wyznaczone miejsce);
- wejście do "Krainy Dobra" (dywan na którym leży biały materiał);
- wypowiedzi dzieci na temat: "Czy ostatnio zdarzyło mi się coś dobrego?, Co ktoś zrobił dla mnie dobrego i co dobrego ja zrobiłem komuś?"
7. "Uśmiechnij się do mnie" - improwizacja ruchowa
- swobodna ekspresja ruchowa przy muzyce z magnetofonu, na przerwę w muzyce dzieci zatrzymują się i:
a) uśmiechaj się;
b) puszczaj do siebie oczka;
c) puszczają całuski.

8. "Powiem ci coś miłego" - zabawa
- wyrażanie uczuć względem swojego kolegi lub koleżanki (pięknie dzisiaj wyglądasz, bardzo cię lubię, chcę cię przeprosić za...).
9. "Dobro zwycięża nad złem" - etiuda teatralna.
- zabawa w teatr (czwórka dzieci to aktorzy, reszta to widownia);
- z magnetofonu płynie spokojna, radosna muzyka, na scenie pojawia się dwójka dzieci z białym materiałem (dobro), podejmują taniec zgodny z rytmem muzyki;
- na utwór spokojny nakłada się muzyka głośna, agresywna, niepokojąca - na scenę wkraczaj dzieci z czarnym materiałem (zło) poruszając się szybko i agresywnie (w tym czasie dzieci z białym materiałem chowają się);
- powrót do muzyki spokojnej - czarny materiał opada na podłogę a dzieci przykrywają go białym (dobro zwycięża zło).
10. "Ale plama" - twórcza działalność plastyczna.
- wydmuchiwanie na kartce kropli czarnego tuszu (robienie tzw. kleksa); - odwołanie się do wyobraźni dziecka _ "Co mi ta plama przypomina?;
- ozdabianie plamy kolorowymi kredkami;
- urządzenie wystawy prac wykonanych przez dzieci.

SCENARIUSZ ZAJĘĆ DO PROGRAMU AUTORSKIEGO

W GRUPIE DZIECI 6-LETNICH.

BLOK TEMATYCZNY: Grupa to także ja.

TEMAT: Poznanie i wyrażanie uczuć .

CELE OPERACYJNE:

• potrafi rozpoznać i wyrażać uczucia swoje i innych;

• potrafi dokonać oceny zachowań, postaw bohaterów literackich;

- potrafi sprawiać radość i przyjemność innym;

- potrafi wykonać estetycznie pracę plastyczną;

• wyraża siebie w sposób społecznie akceptowany;

• poznaje wartość koleżeństwa.

POMOCE: literatura , medaliony, kaseta z muzyką, lusterka kieszonkowe,

materiały plastyczne, kwiatek dla każdego dziecka,

kartoniki z buźkami.

PRZEBIEG:

1. Rozpoznawanie uczuć, nazywanie w oparciu o wierszyki, zagadki słowne,

ilustracje „Wszystko o uczuciach”.

2. Podział uczuć na uczucia przyjemne i nieprzyjemne - stworzenie

listy uczuć.

3. Zabawa ruchowa „ w smutki i wesołki”

Dzieci podchodzą do stolika , na którym znajdują się medaliony z twarzyczką „ wesołka” oraz „ smutaska”. Każde dziecko wybiera sobie i zakłada medalion, który chce . Nauczycielka włącza muzykę z kasety magnetofonowej składającej się z 2 części, smutnej i wesołej. Zadaniem dzieci jest rozpoznanie nastroju poszczególnych fragmentów oraz odpowiednia do niego interpretacja ruchowa. Podczas melodii o charakterze wesołym poruszają się dzieci z buźką „wesołą”, gdy muzyka jest smutna-„ smutaski”.

4. Zabawa z lusterkiem. Nauczycielka czyta tekst a każde dziecko

naśladuje przed lusterkiem to, co słyszy:

* Mama wyszła z domu:

Jesteś smutny.

Masz smutne usta.

Masz smutny wzrok.

Zagryzasz wargi.

Zaciskasz zęby.

Chce ci się płakać.

* Mama wraca do domu.:

Cieszysz się.

Śmiejesz się.

Twoje oczy się śmieją.

Masz uśmiechnięte usta.

Wybuchasz śmiechem.

Pokazujesz zęby w uśmiechu.

5.Zabawa w rozpoznawanie uczuć.

Dzieci siadają na dywanie. Na środku dywanu stoi pojemnik, a nim kartoniki

przedstawiające twarze wyrażające różne uczucia. Każde dziecko kolejno

podchodzi do koszyka i losuje jeden kartonik. Jego zadaniem jest opowiedzieć

o uczuciach, jakie przeżywa osoba na obrazku. Jeśli nie może sobie poradzić

pomaga mu grupa.

6.Praca plastyczna „ Dla mojego kolegi, dla mojej koleżanki”

Nauczycielka przygotowała 4 stanowiska pracy, na których przygotowany

jest inny materiał plastyczny. Dzieci same wybierają sobie stanowisko pracy, rodzaj działalności oraz tematy. Celem ich pracy jest wykonanie obrazka dla

kolegi lub koleżanki.

• galeria prac

Nauczycielka rozdaje dzieciom kwiaty, które wszyscy uczestnicy zajęć

przypinają sobie nawzajem ( koledze, koleżance stojącej obok).

SCENARIUSZ DO PROGRAMU AUTORSKIEGO W GRUPIE DZIECI 6-LETNICH

Temat : Tworzenie kontraktu grupowego.

BLOK TEMATYCZNY: GRUPA I JA

Cel główny : Ustalenie zasad postępowania w naszej grupie.

- zapoznanie dzieci z regułami życia w grupie

Cele operacyjne :

Dziecko :

• wie, co mu jest potrzebne, by dobrze czuło się w grupie rówieśniczej

• rozumie potrzebę przestrzegania określonych reguł.

• zna skutki przekraczania zasad.

- jest samodzielny, umie współżyć i współdziałać z innymi.

Pomoce : małe karteczki ( po 3 dla każdego dziecka), przybory do rysowania, kaseta magnetofonowa z nagraną piosenką „Krąg”

Literatura : ABC... Program wychowania przedszkolnego XXI wieku;

Jąder M. Wzrastanie ku wartościom . Grupa i zabawa NR 1-2\ 2002

Przebieg:

1.Lubię , gdy... każde dziecko kończy rozpoczętą myśl.

2.Słoneczko. każde dziecko otrzymuje trzy małe karteczki , na których ma narysować to ,co jest potrzebne , aby dobrze czuło się w naszej grupie.

Układanie obrazków w promyki słońca ( rysunki takie same lub o podobnej treści tworzą promienie , najdłuższe wyrażają najważniejsze potrzeby)

Interpretacja rysunków - Czy jest jeszcze coś ważnego, co pominęliśmy , a trzeba to uwzględnić?

3.Jak możemy zapisać nasze zasady?

Wspólne formułowanie tekstu zasad , zapis przez nauczycielkę na kartkach.

4.Segregowanie zasad według zapisów : tak - nie .Odczytywanie zapisywanych

zasad przez nauczycielkę , dokonywanie wyborów przez dzieci : jak trzeba , a jak nie należy postępować. Zawieszanie odpowiednio pod hasłami : tak ,nie .

5.Zabawa naśladowcza do piosenki „Krąg”.

Nasze zasady:

1. Szanuję zabawki.

2. Nie zabieram zabawki koledze, gdy się bawi.

3. Sprzątam po skończonej zabawie.

4. Nie biorę niczego co do mnie nie należy.

5. Zawsze mówię prawdę.

6. Nie krzywdzę nikogo.

7. Mówię „proszę, dziękuję, przepraszam” .

8. Zachowuję się grzecznie w sali i w łazience.

9. Nie wychodzę z sali bez pozwolenia.

10. Nie krzyczę-mówię.

11. Uczę się słuchać, o czym mówią inni.

12. Gdy mam problem, idę do pani.

SCENARIUSZ ZAJĘĆ DO PROGRAMU AUTORSKIEGO W GRUPIE DZIECI 6-LETNICH.

Temat : „Moje uczucia”

BLOK TEMATYCZNY: MOJA RODZINA I JA

CEL GŁÓWNY : kształtowanie umiejętności nawiązywania bliskich , serdecznych kontaktów z rówieśnikami.

- przyzwyczajanie do kontrolowania własnych stanów emocjonalnych.

- stwarzanie sytuacji zachęcających do swobodnych wypowiedzi

- aktywizowanie myślenia

CELE OPERACYJNE :

-wypowiada się na określony temat werbalnie i niewerbalnie;

-słucha i analizuje treść wiersza ; wyciąga wnioski .

-wykonuje pracę plastyczną na określony temat techniką orgiami płaskiego

- bierze udział w zabawach integracyjnych.

- rozumie pojęcia: koleżeński, dobry, wyrozumiały, sprawiedliwy.

- zna swoje prawa w rodzinie

- potrafi rozpoznać i wyrażać uczucia swoje i innych;

METODY :

-m. przekazu wiedzy

-m. aktywizujące

-m. słowne

FORMY :

- językowa

• ruchowa

• plastyczna

POMOCE: klej, kolorowe koła z papieru, lusterka, ordery uśmiechu, chusteczka.

PRZEBIEG ZAJĘCIA

1. Zabawa integracyjna.

Rączki robią : klap, klap, klap

Nóżki tupią: tup, tup, tup

Tutaj swoją główkę mam

Ą na brzuszku: bam ,bam , bam.

Buzia robi : am, am, am

Oczy patrzą tu i tam

Tutaj swoje uszy mam

A na nosie sobie gram. - dzieci pokazują poszczególne części ciała.

2. Zaproszenie dzieci na dywan i zachęcenie do uważnego wysłuchania wiersza pt” Są dzieci' E. Zgondek.

Są dzieci uśmiechnięte, głośne i szczęśliwe

Są też dzieci ciche- mają smutne miny

zawsze , gdy jest źle ,

gdy kłócą się ich rodziny

nocą kryją głowy pod poduszki…i płaczą

…płyną małych łez strużki.

Są dzieci zaniedbane, obdarte i chore

cierpią - cicho

rano i wieczorem

Są też dzieci wesołe-

ubrane w spodenki i sukienki nowe

chodzące z mamusią na spacer

czy z tatusiem do kina.

Są też dzieci co wiedzą

co to jest

Szczęśliwa Rodzina.

3. Analiza treści wiersza.

Nauczycielka recytując wiersz pokazuje ilustracje. Po zapoznaniu dzieci z wierszem nauczycielka zachowuje ciszę. W ten sposób daje im czas na własne refleksje, na wnikliwą analizę obrazków prezentujących różnorodność życia rodzinnego oraz próbę identyfikowania się z bohaterami utworu.

Nauczycielka pozwala na głośne wypowiadanie własnych myśli, zachęca do

określania i nazywania uczuć bohaterów wiersza. Prowokuje rozmowę na temat:

„Do czego masz prawo we własnej rodzinie?'

Ważne jest , aby dzieci wyeksponowały w rozmowie np. prawo do miłości, prawo do życia bez strachu, krzyku, bicia, poniżania, prawo do ciszy, spokojnego snu, bezpieczeństwa.

4. Zabawa „Jak pokazać uczucia?' Dzieci siedzą na dywanie w rozsypce.

Rozdajemy lusterka każdemu dziecku, sugerujemy robienie określonych min pokazujących uczucia - smutek, złość, strach, lęk, radość, szczęście, zadowolenie. Ważne, by umiały nazwać swoje uczucia.

5. Zabawa integracyjna „Mam chusteczkę haftowaną”

6. Wykonanie pracy plastycznej techniką orgiami płaskiego „Twarz smutna-twarz wesoła.

7.Wręczenie dzieciom orderów uśmiechu do zawieszenia na szyję.

8. Pożegnanie z uczestnikami zabawy.

SCENARIUSZ ZAJĘĆ DO PROGRAMU AUTORSKIEGO W GRUPIE

DZIECI 6 -LETNICH.

TEMAT: „Dzieci i góra” -próba podjęcia samodzielnej decyzji w sytuacji problemowej.

BLOK TEMATYCZNY: ZABAWY NA DOBRY KLIMAT W GRUPIE

CELE OGÓLNE:

- stwarzanie sytuacji zachęcających do swobodnych wypowiedzi

- aktywizowanie myślenia

- wyciąganie wniosków

- odczytywanie związków przyczynowo- skutkowych

- zachęcanie do podejmowania prób rozwiązania problemu

- wiara we własne możliwości w pokonywaniu problemów.

CELE OPERACYJNE:

DZIECKO:

- umie formułować wypowiedzi

- rozumie związki przyczynowo- skutkowe w opowiadaniu

- rozpoznaje uczucia i nazywa je

- uważnie słucha, przestrzega zawartych umów

- prawidłowo odczytuje wyrazy z bingo

- potrafi współpracować w zespole

METODY: słowne, aktywizujące, przekazu wiedzy.

POMOCE: góra, sylweta słońca, kartoniki z wyrazami i sylabami, kolorowe bibuły, magnetofon, kaseta z nagraniem, gazety, szary papier, bingo- karty i kartoniki, materiał do pracy plastycznej, instrumenty.

LITERATURA: `Edukacja przez dramę” K.Pankowska

„Grupa bawi się i pracuje” D.Branders, H. Philips.

PRZEBIEG ZAJĘCIA:

1. Zabawa integracyjna„Domino całusów”. Zabawa polega na posłaniu całusa każdemu poprzedniemu i kolejnemu uczestnikowi zajęcia. ( dzieci stoją w kole).

2. Dzieci siadają na dywanie słuchając z zamkniętymi oczyma muzyki o charakterystycznych cechach grozy. Po wysłuchaniu rozmawiają o tej muzyce- rozmowa kierowana, wypowiedzi dzieci.

3. Opowiadanie nauczycielki:

W pewnych miejscu na końcu świata znajdowała się dolina Smutku i Ciemności, w której ludzie nawet w środku lata nie mogli się rozgrzać. Przyczyną tego była wielka góra, która nie przepuszczała ani światła ani ciepła. Cały czas zasłaniała słońce. Mieszkańcy doliny marzyli o tym aby zobaczyć słońce, aby wejść na szczyt góry. Jednak nikt nie odważył się zbliżyć do stromych zboczy, gdyż góra wydawała jakieś złowrogie pomruki. Wszyscy chodzili smutni i przygnębieni.

-Dzieci wykonują pracę plastyczną przedstawiającą dolinę Smutku i Ciemności,

po czym nauczycielka zawiesza prace obok makiety góry, po czym prezentuje dalszy ciąg opowiadania.

Pewnego dnia w tej miejscowości urodziły się bliźniaki, którym nadano imiona Tomek i Magda. Ich przyjście na świat zmieniło los wszystkich mieszkańców, ponieważ kiedy dorośli nabrali przekonania, że warto spróbować wejść na tę górę. Gdy mieszkańcy dowiedzieli się o tym mówili im, że …..( wypowiedzi dzieci). Dzieci postanowiły jednak wyruszyć w drogę. Na początku szły wolno, trochę ze strachem, aż stanęły przed wielką górą. Zaczęły wspinać się pod górę i okazało się, że choć droga jest trudna ale możliwa do przebycia. Kiedy stanęli na szczycie góry oniemieli ze zdziwienia, gdyż okazało się, że te groźne pomruki

jakie słyszeli z dołu to odgłosy górskiej, rwącej rzeki. Zaczęli się śmiać, ale w pewnym momencie oniemieli na widok co ujrzeli. Chwycili się za ręce i przeskoczyli po kamieniach na drugi brzeg rzeki. Zaśmiali się radośnie, gdyż ujrzeli to o czym marzyli całe życie. Na własne oczy zobaczyli gorące..,. (słońce)

i skąpaną w słońcu krainę piękniejszą niż najpiękniejszy sen. Co oni tam mogli zobaczyć? …( wypowiedzi dzieci). Postanowili wrócić i opowiedzieć o tym mieszkańcom doliny. Kiedy wszyscy przenieśli się na drugą stronę góry zbudowali nowe miasto , którego herbem miało być to o czym tyle lat marzyli - słońce. ( czytanie wyrazów występujących w opowiadaniu).

- Dzieci wykonują Rakietę Radości na cześć mieszkańców i odtańcowują Taniec Radości- dzieci biorą różne instrumenty, grają i tańczą radośnie.

4. Zagadka `Ognista kula świeci na niebie, ogrzewa zwierzęta, rośliny i ciebie”- po odgadnięciu zagadki na dywanie zostaje rozłożone koło symbolizujące słońce, dzieci wybierają paski z kolorowej bibuły i układają z nich promienie słoneczne symbolizujące radość i uśmiech.

5. Zabawa „Bez słów”- wybrana osoba z kręgu wyraża gniew, radość, złość, zdenerwowanie, smutek gestykulacją, mimiką twarzy z drugą wybraną przez siebie osobą.

6. Bingo- przeczytanie pokazanych przez nauczycielkę wyrazów i odszukiwanie ich w kartach (zabawa w parach).

7. Praca przy stolikach - wykonanie pracy plastycznej prezentującej Miasto Radości za pomocą różnych technik i przywieszenie prac z drugiej strony makiety przedstawiającej górę. Przyklejenie podpisu - imię podzielone na sylaby.

8.Wręczenie dzieciom medali uśmiechu do zawieszenia na szyję.

43




---