INWESTYCJE: wszelkie procesy gosp. w wyniku których powstawały obiekty trwałego użytku i narzędzia służące do zaspokajania wszelakich potrzeb (dokonywanie nakładów na tworzenie i zwiększenie śr. trwałych). Wg Hirschleifer'a i. jest w istocie bieżącym wyrzeczeniem dla przyszłych korzyści. Teraźniejszość jest względnie znana a przyszłość to tajemnica. Wyrzeczenie się pewnego dla niepewnych korzyści.

I. jest to każde wykorzystanie kapitału w celu jego powiększenia.

CECHY I.: czas (odłożenie korzyści w czasie; opóźnienie korzyści w stosunku do nakładów), ryzyko (im dłuższy choryzont czasowy tym większe ryzyko), element psychologiczny (inwestor rezygnuje z bieżącej konsumpcji, podejmuje wyrzeczenie).

INWESTOR to osoba lub jednostka gospodarcza, która prowadzi działalność inwestycyjną. Ponosi nakłady z nią związane i podejmuje decyzje związane z inwestycją.

Inwestor musi wybrać najbardziej opłacalną drogę inwestowania i musi opierać się o rachunek ekonomiczny (analiza ryzyka i zysku): 1. Jaka stopa zwrotu z i.; 2. Jakie ryzyko; 3. Czy i. będzie generować dochody realizujące zobowiązania firmy; 4. Jaki okres zwrotu danej inwestycji?

2 Zasady Wyboru Inwestycji: 1. Jednakowa stopa zwrotu→mniejsze ryzyko; 2. Jednakowe ryzyko→większa stopa zwrotu.

I. jest pewnym etapem cyklu gospodarowania.

I. jest rozumiana jako tworzenie zasobu majątkowego o charakterze, wielkości i strukturze niezbędnej do uzyskania zamierzonego celu inwestowania→działalność bieżąca umożliwia utworzenie tego zasobu i wykorzystanie go do osiągnięcia zamierzonego celu→osiąganie celu inwestowania - odpowiednie korzyści→konsumpcja korzyści lub przeznaczenie całej lub części korzyści na dalsze powiększenie zasobu majątkowego.

RODZAJE I.: 1.rzeczowe, 2. finansowe, 3. w nieruchomości, 4. w przedmioty materialne, 5. w wartości niematerialne, 6. w przedsięwzięcia kulturalno-rozrywkowe, 7. w e-commerce, 8. w kapitał intelektualny.

Ad. 1 wydatkowanie śr. trwałych na tworzenie pewnych obiektów budowlanych związanych z procesem produkcji; i. rzeczowe dzielimy ze względu na efekty na produkcyjne i nieprodukcyjne; ze względu na charakter reprodukcji środków na: nowe, odtworzeniowe i modernizacyjne.

CECHY I. RZECZOWYCH: charakter długoterminowy; wymagają zaangażowania znacznych środków pieniężnych; długotrwałość zaangażowania środków powoduje wzrost niepewności i ryzyka; trudność wycofania zaangażowanych środków, gdy i. okaże się nieefektywna; uzależnienie sukcesu lub ryzyka od jednej decyzji inwestycyjnej; kreują długofalowe zapotrzebowanie na środki obrotowe, niezbędne do funkcjonowania nowopowstających obiektów.

AD. 2 grupa nakładów inwestycyjnych, których przedmiotem są instrumenty finansowe→inwestor udostępnia kapitał emitentowi, w zamian otrzymuje dochód; i. finansowe polegają na lokowaniu kapitału w papiery wartościowe, na rachunkach bankowych.

CECHY I. FINANSOWYCH: mogą mieć charakter długo- lub krótkoterminowy; pozwalają wykorzystać wolne środki pieniężne w dowolnej wysokości; pozwalają uzyskać dochód lub ponieść stratę z zakupionych papierów wartościowych; dają możliwość podporządkowania innego pomiotu gospodarczego; zwiększają środki pieniężne inwestora i umożliwiają finansowanie dalszego wzrostu.

AD. 3 motywy inwestowania w nieruch.: maksymalizacja zysków i kapitału zaangażowanego w nieruch.; zabezpieczanie kapitału przed inflacją; chęć spekulowania na rynku nieruch.; zaspokajanie ambicji posiadania określonej nieruchom.; splot wielu ww. celów.

ŹRÓDŁA DOCHODÓW Z NIERUCH.; przepływ gotówki po opodatkowaniu, wynikający z rocznych dochodów z czynszu; dochody pozaczynszowe; rewersje (zwrot) kapitału po opodatkowaniu w chwili planowanej sprzedaży nieruch.

SPECYFICZNE CECH INWESTOWANIA W NIERUCH.: - duża wartość obiektów, wymaga zgromadzenia na ich realizację dużych śr. finansowych; - względnie długi okres trwania realizacji projektów; - lokalny charakter rynku nieruchomości; - dominujący wpływ miejsca lokalizacji nieruch; - długi okres użytkowania nieruch.; - duża zmienność koniunktury na rynku nieruch.; - istotny wpływ sytuacji społeczno-gospodarczej na efektywność inwestycji; - konieczność uwzględniania przy wyborze wariantów dużej liczby czynników urbanistycznych, budowlanych, technicznych czy ekologicznych; - trudność w uzyskaniu danych do porównania projektów, konieczność sporządzania wielu szacunków, wielowariantowych długookresowych prognoz.

KORZYŚCI Z INWESTOWANIA W NIERUCH.: zaspokojenie własnych potrzeb; satysfakcja, prestiż; wielkość i stabilność przyszłych dochodów gotówkowych; powiększenie wartości i. dzięki wykorzystaniu kapitałów obcych; korzyści podatkowe; korzyści z reinwestycji dochodów; korzyści z refinansowania hipotecznego; przychód ze sprzedaży nieruch. lub umorzenia udziałów; długie cykle rynkowe.

Wady: niepodzielność inwestycji; konieczność zarządzania nieruch.; ryzyko inwestowania w nieruch.; mała płynność nieruch.

BARIERY INWESTOWANIA W NIERUCH.: niejasne regulacje prawne w zakresie inwestowania; częste i trudne do przewidzenia zmiany w prawie podatkowym; biurokracja; konieczność uzyskiwania pozwoleń; wizja wprowadzenia ustawy reprywatyzacyjnej i reformy podatku od nieruch.; brak jasnej polityki państwa w zakresie infrastruktury, mieszkalnictwa; słabo rozwinięty system kredytowania szczególnie kredyty hipoteczne; brak doświadczonego doradztwa w zakresie inwestycji w nieruch.; ograniczenie konkurencyjności na rynku; zbyt wolne procesy przekształceń własnościowych.

PODSTAWY I. PRZEDSIĘBIORSTW: dekapitalizacja majątku trwałego przedsiębiorstwa; postępująca konkurencja krajowa i międzynarodowa; nasilający się wpływ rewolucji naukowo technicznej.

PODSTAWOWE KIERUNKI INWESTOWANIA: i. rzeczowe (podstawowe - bezpośrednio związane z głównym celem produkcyjnym; towarzyszące - równoległe z podstawowymi np. budowa i rozbudowa dróg, która ma wspomóc działanie firmy) - w tereny, budynki i maszyny, w zapasy; i. kapitałowe -papiery wartościowe, wierzytelności; i. niematerialne - B+R, kształcenie zawodowe, na reklamę, na świadczenia socjalne.

PLANOWANIE STRATEGII NA PODST. ZASOBÓW:

1) Wybrać strategię, która najlepiej wykorzystuje zas. i możliwości firmy w odniesieniu do zewn. możliwości - strategia

2) Oszacować potencjał zasobów i możliwości w kategoriach - możliwości uzyskania małej przewagi konkurencyjnej; - możliwość wytworzenia zysku - przewaga konkurencyjna

4) Zidentyfikować możliwości firmy, co może przedsiębiorstwo robić lepiej niż rywale; zidentyfikować zasoby niezbędne dla każdej możliwości i złożoność każdej możliwości - możliwość. 5) zidentyfikować i sklasyfikować zasoby firmy; ocenić mocne strony i słabości na tle konkurentów; zidentyfikować szanse dla lepszego wykorzystania zasobów - zasoby 3) zidentyfikować lukę zasobową, która musi być wypełniona; inwestować w uzupełnienie, powiększenie i ulepszenie bazy zasobowej - strategia i zasoby.

I. KOMUNALNE: infrastruktura społeczna; techniczna; porządek i bezpieczeństwo publiczne; ład przestrzenny i ekologiczny.

Dzięki inwestycjom komunalnym można: zaspokajać zbiorowe potrzeby mieszkańców; poprawić jakości życia mieszkańców; zapewnić dogodne warunki dla rozwoju gospod. gminy.

Działalność inwestycyjna przyczynia się do zwiększenia atrakcyjności biznesu i turystyki gminy: wzrost dochodów gminy w postaci podatków; tworzenie nowych miejsc pracy.

CECHY I. KOMUNALNYCH: wysoka kapitałochłonność, która łączy się z wysokimi nakładami; niepodzielność techniczna obiektów; nietypowe rozwiązania techniczne, materiałochłonność; częste zmiany w kosztorysach ze względu na długi okres budowy i inflację; długi okres zamrożenia kapitału.

CECHY ZWIĄZANE Z EKSPLOATACJĄ I. KOMUNALNYCH: kosztowne utrzymanie; bardzo długi okres użytkowania; intensywna eksploatacja; nierównomierność popytu; bieżące i nieprzerwane wykorzystania; usługowy charakter.

SCHEMAT PARTNERSTWA PRYWATNO-

PAŃSTWOWEGO: pierwszym krokiem jest zawarcie umowy między sektorem prywatnym i publicznym. Następnie sektor prywatny rozpoczyna budowę finansując ją z kapitałów własnych i kredytów zaciągniętych na ten cel. W trakcie budowy sektor publiczny nie realizuje strumienia płatności. Po jej zakończeniu rozpoczynają się działania równolegle obu sektorów tzn. s.pr. świadczy usługi na rzecz s. publ., a w zamian za to s. publ. Przekazuje strumień płatności, z których s. pr. spłaca dług i finansuje akcjonariuszy. Po wygaśnięciu umowy s. pr. przekazuje obiekt s. publ., który może ogłosić nowy przetarg na eksploatację.

DEVELOPER jest specyficznym producentem wytwarzającym nieruch. poprzez realizację budowlanego procesu inwestycyjnego. Można mu nadać miano inwestora organizującego i realizującego i. mieszkaniowe lub komercyjne w celu zysku ze sprzedaży lub wynajmu mieszkań lub lokali.

FUNKCJE DEVELOPERA: analityka rynku; organizacja przedsięwzięcia; organizacja kapitału; inwestor w rozumieniu przepisów prawnych.

PROJEKT INWESTYCYJNY - zorganizowana w czasie działalność prowadzona z wykorzystaniem określonych środków dla osiągnięcia złożonego celu przedsięwzięcia; lub uporządkowany ciąg zdarzeń, których realizacja wymaga zaangażowania określonych środków i prowadzić może do osiągnięcia celu przedsięwzięcia.

CECHY PRZEDSIĘWZIĘCIA: działania celowe; działania złożone, w których można wyróżnić pewne etapy, fazy, kroki czynności, operacje; zadania tworzą określoną strukturę; realizacja działań wymaga czasu, materiałów, ludzi, maszyn, pieniędzy; ilość zasobów jest ograniczona, co wymusza optymalizację przedsięwzięcia.

Zarządzanie przedsięwzięciem wymaga koordynacji i zaplanowania: czasu, wyposażenia, zadań, ludzi, środków finansowych.

PRZEDSIĘWZIĘCIE INWESTYCYJNE. oznacza docelowy i określony pod względem rzeczowym i finansowym program inwestycyjny przewidziany do realizacji na określonym terenie, nastawiony na osiągnięcie zamierzonego efektu produkcyjnego lub usługowego. Wielkość i charakter zamierzeń inwestycyjnych są w praktyce bardzo zróżnicowane. Każde większe przedsięwzięcie inwestycyjne składa się z wielu zadań i.

ZADANIE INWESTYCYJNE to ściśle określony zakres rzeczowy i. ujmowany w planie oraz środki finansowe niezbędne do jego wykonania spełniający następujące kryteria: 1. Stanowi samodzielną, nierozerwalną, niepodzielna pod względem funkcjonalnym, technologicznym lub użytkowym całość; 2. zapewnia konkretny wymierny efekt produkcyjny lub usługowy.

Na każde zadanie i. może składać się wiele obiektów i.

OBIEKT INWESTYCYJNE to stałe lub tymczasowe budynki i budowle stanowiące techniczno-użytkową całość wraz z wyposażeniem w urządzenia techniczne, niezbędne dla spełnienia poszczególnych jego funkcji.

Każde większe przedsięwzięcie i. można podzielić na etapy.

ETAP INWESTYCYJNE to zespół zadań (lub zadanie inwestycyjne), który może być przekazany do eksploatacji w terminie wcześniejszym niż całe przedsięwzięcie i ma węzłowe znaczenie dla jego prawidłowego i terminowego zrealizowania.

STRUKTURA WEWNĘTRZNA PRZEDSIĘWZIĘCIA INWESTYCYJNEGO: S. rzeczowa (inwestycja (etap)→zadanie→obiekt); s. czynnościowa (inicjatywa inwestycyjna→opis problemu inwest.→ustalenie kryteriów oceny →wyznaczenie czynników ograniczających →wyznaczanie wariantów inwest.→wstępna selekcja wariantów inwest. →ocena wariantów inwest.→wybór wariantu najlepszego→realizacja i.→kontrola i.→rozruch i użytkowanie) s. podmiotowa (1. Inwestor. Bezpośredni; 2. Inwestor zastępczy; 3. Developer; 4. Generalny realizator; 5. Jednostki wykonawcze; 6. Osoby wykonujące samodzielnie funkcje techniczne w budownictwie (sporządzanie, sprawdzanie projektów architektonicznych, budowlanych i nadzór autorski; kierowanie budowa lub innymi robotami budowlanymi; kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz nadzór i kontrola techniczna; wykonywanie nadzoru budowlanego; sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych; wykonywanie państwowego nadzoru budowlanego; rzeczoznawstwo budowlane.); 7. Organy państwowego nadzoru budowlanego.

Definiowanie projektów inwestycyjnych - to czynności zmierzające do określenia zakresu rzeczowego działań, które będą zdążać do realizacji projektu

Metodyka Unido - to uniwersalne podejście do definiowania wyboru projektów inwest. używane na całym świecie. Punktem wyjścia do tej metodyki jest cykl życia projektu. Wyróżnia się tu 3 podstawowe fazy: przedrealizacyjna, realizacyjna, eksploatacyjna.

FAZA PRZEDREALIZACYJNA (przygotowawcza) - analiza przedsięwzięć gospodarczych: - wstępne studium możliwości (mające na celu szybką i niekosztowną ocenę głównych aspektów zamierzonego przedsięwzięcia dla podjęcia decyzji o realizacji dalszych etapów) - studium przedrealizacyjne (bazujące na przeprowadzonych studiach pomocniczych (badania marketingowe; analizy techniczne; analiza niezbędnych inwestycji; analizy ekonomiczne)); studium wykonalności (ostateczna wersja projektu stanowiąca pełną podstawę techniczną, ekonomiczną i marketingową podjęcia decyzji o realizacji przedsięwzięcia)

Czynniki określające możliwości inwest.: zasoby naturalne i ich możliwość wykorzystania; model rozwoju gospodarki; wielkość i struktura przyszłego popytu na dobra i usługi; struktury przemysłu w krajach pomyślnie rozwijających się o podobnych uwarunkowaniach naturalnych i technicznych; rozmiary i struktura importu oraz możliwość ewentualnej jego substytucji; możliwość współpracy z zagranicą zarówno w zakresie realizacji inwestycji jak i zbytu jej produkcji; możliwość pionowej integracji produkcji czy też jej dywersyfikacji; skłonność do inwestowania; ukierunkowanie polityki inwestycyjnej danego państwa.

Cele stadium przedrealizacyjnego: zbadane zostały wszystkie kierunki inwestowania; koncepcja projektu uzasadnia przeprowadzenie bardziej szczegółowego w formie studium feasibility; określony aspekt projektu posiada decydujące znaczenie dla jego realizacji i wymaga pogłębionej analizy w formie studium funkcjonalnego lub pomocniczego; na podstawie dostępnych informacji projekt można uznać albo za niemożliwy do realizacji albo za dość atrakcyjny dla określonego inwestora; projekt nie zagraża środowisku naturalnemu a jego potencjalne oddziaływanie na środowisko nie narusz norm krajowych w tym zakresie.

Problemy studium wykonalności (feasibility study): 1. Szacowanie nakładów i. przedsięwzięcia: nakłady na technologię; na wyposażenie techniczne; na roboty budowlano-montażowe; Przy szacowaniu kosztów posługujemy się: metodą syntetyczną; analityczną m. mieszaną; Następnie zestawia się koszty całkowite: nakłady na pracy przygotowawcze, na roboty budowlane; na urządzenia; na patenty; na kapitał obrotowy. 2. Planowanie organizacji i kosztów eksploatacji obiektu. 3. Planowanie zatrudnienia: ustalić ile osób potrzeba w fazie rozruchu i eksploatacji; wskazać: zarządzających, pracowników obsługi, administracji; ustalić potrzeby w zakresie szkolenia. 4. Planowanie realizacji przedsięwzięcia inwestycyjnego winno być zwrócone na -opracowanie harmonogramu. 5. Ustalenie zasad i źródeł finansowania przedsięwzięcia. 6 analiza finansowej efektywności przedsięwzięcia: metody: statyczne i dynamiczne

Ostateczna wersja projektu zawiera: uzasadnienie budowy projektu o określonej zdolności produkcyjnej; lokalizację; zaopatrzenie materiałowe; technologię i wyposażenie; wpływ na środowisko naturalne; wielkość nakładów inwestycyjnych wraz z niezbędnym kapitałem obrotowym; koszty produkcji i sprzedaży; dochody ze sprzedaży; stopę zwrotu zainwestowanego kapitału.

Opracowanie tej wersji prowadzi do fazy realizacyjnej.

FAZA INWESTYCYJNA (REALIZACYJNA) obejmuje: - etap projektowania technicznego; - etap negocjacji i zawierania umów w sprawie finansowania, nabycia technologii, dostaw maszyn, zakupu usług; - etap budowy obiektu; - etap rekrutacji i szkolenia; - etap oddania i. do eksploatacji.

FAZA EKSPLOATACJI składa się z dwóch etapów: - etap dochodzenia do projektowanej zdolności produkcyjnej; - etap pełnego wykorzystania zdolności produkcyjnej.

SYSTEM GOSPODARCZY to taki system, gdzie inwestor posiada własne zakłady remontowe, budowlane, montażowe, czyli własnymi siłami realizuje i.

SYSTEM ZLECENIOWY - inwestor w drodze przetargu szuka firm budowlanych, które przeprowadzą mu tą inwestycję; są to z reguły firmy wyspecjalizowane.

Odmiany systemu zleceniowego: inwestor może realizować inwestycje w systemie: generalnego realizatora inwestycji; generalnego wykonawcy robót i usług budowlanych; generalnego dostawcy.

GENERALNY REALIZATOR - nie wykonuje żadnych zadań, robót siłami własnymi; - g.r.i. jest jednocześnie generalnym wykonawcą; - g.r.i. jest sam inwestor. Funkcję g.r.i. może sprawować: przedsiębiorstwo budowlano-montażowe; biuro projektowe; dostawca maszyn i urządzeń; specjalnie powołana komisja; inwestor.

Podział zadań inwestora a generalnego realizatora w systemie generalnej realizacji i.:

Obowiązki inwestora: dostarczenie dokumentów, w oparciu o które podjęto decyzje o realizacji i.; przekazanie terenu budowy łącznie z planem rozmieszczenia urządzeń; odbiór przedmiotu umowy i zapłata ustalonego wynagrodzenia; przemieszczenie praw i obowiązków z tytułu umów zawartych z generalnym dostawcą lub dostawcami częściowymi.

Obowiązki generalnego realizatora: uzyskanie projektu technicznego dla inwestycji objętej umową; uzyskanie pozwolenia na budowę; wykonanie lub spowodowanie przygotowania terenu; zabezpieczenie dostaw maszyn i urządzeń oraz wyposażenia; zabezpieczenie sprawowania nadzoru autorskiego; wykonanie obiektów budowlanych; przeprowadzenie rozruchu jeśli wymaga tego umowa; uzyskanie pozwolenia na użytkowanie wykonanych obiektów budowlanych.

Rodzaje przetargów: ograniczone (dla konkretnych firm); nieograniczony (duża liczba firm); dwustopniowy; negocjacje z zachowaniem konkurencji; zamówienie z wolnej ręki (dotyczy małych przedsiębiorstw); zapytanie o cenę.

Umowa o roboty budowlano-montażowe zawierać winna ustalenia dotyczące: podstawowych obowiązków stron; dokumentacji technicznej (projekty, kosztorysy) terenu (placu) budowy i jego urządzeń; maszyn, urządzeń i konstrukcji oraz materiałów budowlano-montażowych; warunków odbioru robót; rękojmi za wady; odszkodowań umownych; warunków wprowadzenia zmian i odstąpienia od umowy; oraz: nazwiska osób reprezentujących strony zawierające umowę oraz datę i miejsce zawarcia umowy; podmiot umowy oraz terminy rozpoczęcia i zakończenia budowy poszczególnych obiektów i robót lub kompleksów; ogólną sumę wynagrodzenia wykonawcy lub sposób ustalenia tego wynagrodzenia; inne ustalenia istotne w warunkach danej umowy; ustalenia dotyczące rodzaju, ilości i terminów dostarczenia maszyn, konstrukcji lub materiałów.

Przedsiębiorstwo budowlano-montażowe - zespół pracowników i środków produkcji, którego podstawą działań jest realizowanie zadań polegających na budowie lub realizacji robót budowlano-montażowych.

Zakres działalności: działalność operacyjna (wytwórcza); działalność pozaoperacyjna (niewytwórcza).

W działalności operacyjnej wyróżniamy: produkcję podstawową, produkcję pomocniczą, usługi produkcyjne.

Produkcja podstawowa obejmuje różnego rodzaju działania i prace na placu budowy: roboty inwestycyjne, remonty budowli i urządzeń, roboty rozbiórkowe i porządkowe, zagospodarowanie placów budowy.

Produkcja pomocnicza: wytworzenie materiałów budowlanych; wytworzenie segmentów prefabrykowanych.

Usługi produkcyjne: dostarczenie maszyn i urządzeń na plac budowy wraz z montażem; obsługa i konserwacja maszyn i urządzeń; przewóz materiałów i ludzi; sporządzanie dokumentacji; kompletacja maszyn i urządzeń na plac budowy.

ĆWICZENIA

INWESTYCJE - każde wykorzystanie kapitału w celu jego pomnożenia lub

i. jest zaangażowaniem środków gospodarczych w przedsięwzięcie mające na celu pomnożenie majątku właściciela poprzez przysporzenie określonych dochodów lub

i. jest zaangażowaniem zakumulowanych środków inwestora w przedsięwzięcie mające na celu zaspokojenie jego potrzeb, przede wszystkim poprzez wzrost wartości majątku.

Inwestowanie łączy się z czasem, ryzykiem i pierwiastkiem psychologicznym (inwestor wyrzeka się pewnej bieżącej konsumpcji na rzecz niepewnej korzyści w przyszłości)

Inwestycje rzeczowe: odtworzeniowe - wynikające ze zużycia majątku, ich zadaniem jest zapewnienie zdolności produkcyjnych na poziomie dotychczasowym; z reguły dąży się aby w wyniku tych i. w miejsce zużytych elementów wprowadzić wyższy poziom techniczny→wyższa efektowność ekonomiczna; rozwojowe - nowe, rozbudowy; modernizacyjne; inne.

BUDOWLANY PROCES INWESTYCYJNY - całokształt czynności niezbędnych do zrealizowania określonej i., której efektem jest obiekt budowlany. W b.p.i. mogą wystąpić różnego rodzaju czynności, które można podzielić na: a) czynności o charakterze administracyjno-prawnym (pozwolenia, zgody, zawiadomienia); b) cz.o char. cywilno-prawnym (umowy); cz. faktyczne (dostawy, roboty budowlane, prace projektowe, geologiczne)

RACHUNEK OPŁACALNOŚCI INWESTYCJI - w rach. tym następuje porównanie wyrażonych wartościowo efektów uzyskanych dzięki i. z wyrażonymi wartościowo nakładami niezbędnymi do osiągnięcia tych efektów.

R.O.I. dzielimy na retrospektywny i prospektywny lub bezwzględny (dla konkretnego projektu) i względny (dla różnych wariantów danego projektu). Metody obliczania r.o.i.: proste (niedyskontowe) i dynamiczne (dyskontowe - uwzględniają zasadę zmiany wartości pieniądza w czasie)

DEVELOPER - osoba, która na własny koszt i własne ryzyko podejmuje się inwestycji; lub

Osoba fizyczna lub prawna realizująca przedsięwzięcie inwestycyjne, pełniąca funkcję organizatora procesu budowlanego.

Działalność organizatorska developera obejmuje: wybór lokalizacji; analizę rynku; marketing; projektowanie; uzyskanie zaświadczeń, opinii, zezwoleń; pozyskanie środków finansowych; budowa obiektów; rozliczenie inwestycji.

Z punktu widzenia działania dzielimy developerów na usługodawców (zakres działań ogranicza się do czynności niezbędnych do uzyskania pozwolenia na budowę lub do zastępstw inwestycyjnego; wykonawców (odpowiadają za i. do zakończenia budowy, a następnie sprzedają obiekt; inwestor (celem nie jest sprzedaż a powiększenie własnego zasobu o zrealizowany obiekt)

I. DEVELOPERSKIE to takie połączenie lokalizacji, pomysłu i kapitału , w rezultacie którego powstają obiekty nieruchomościowe przynoszące korzyści w długim okresie czasu.

ANALIZA RYZYKA

koszty

zainicjowanie koncepcja zarządzanie ekspozycja eksploatacja

Wraz z upływem czasu mamy coraz mniejszą możliwość wpływania na koszty w trakcie kolejnych faz inwestycji. W toku procesu inwestycyjnego wzrasta pewność, prawdopodobieństwo powodzenia lub niepowodzenia, natomiast maleje pole manewru.

RODZAJE RYZYKA

I. Ryzyko developerskie - polega na tym, że z powodu nieodpowiadającej wymogom rynku koncepcji inwestycji spowodowanej najczęściej błędną lokalizacją i koncepcją użytkowania mogą pojawić się problemy z wynajmem lub sprzedażą. W ramach ryzyka developerskiego mamy do czynienia z: r. prognozy - wiąże się z niebezpieczeństwem tego, że prognozowane warunki założone w analizach stanowiących podstawę podjęcia decyzji o rozpoczęciu realizacji inwestycji w rzeczywistości nie zaistnieją; r. planowania - sytuacja, w której analizy, plany i projekty sporządzone w fazie koncepcji i. dadzą wynik negatywny i i. nie będzie mogła być zrealizowana z różnych względów np. ekonomicznych, technicznych.

Sposoby obniżania ryzyka developerskiego: - analiza rynku, lokalizacji, użytkowania, konkurencji, rentowności; - wybór wyspecjalizowanych i doświadczonych partnerów; - dokładne oszacowanie własnych możliwości i zasobów; - podział ryzyka poprzez tworzenie strategicznych sojuszy.

II. Ryzyko czasu jest związane z przekroczeniem planowanego okresu realizacji i. i może być spowodowane wysokim udziałem kapitałów obcych, złą organizacją zespołu developerskiego lub długotrwałym trybem uzyskiwania pozwoleń; ryzyko to może spowodować, że korzystna sytuacja na rynku może zmienić się na gorszą.

Sposoby obniżenia tego ryzyka: - prawidłowe opracowanie harmonogramów oraz kontrola zgodności przebiegu prac z założonymi terminami; - regularne komunikowanie się ze wszystkimi uczestnikami procesu; - wybór wyspecjalizowanych i doświadczonych partnerów.

III. Ryzyko uzyskania pozwoleń i zezwoleń - i. wiążą się z koniecznością uzyskania szeregu uzgodnień, opinii, pozwoleń wydawanych przez różne władze i instytucje lokalne. W związku z tym r. to wiąże się nie tyle z zagrożeniem odmowy uzyskania pozwolenia na budowę ile bardziej prawdopodobne jest to, iż na podstawie decyzji władz lokalnych lub na skutek sprzeciwu sąsiadów pozwolenie może być udzielone po spełnieniu przez developera określonych warunków.

Obniżenie ryzyka: - zidentyfikowanie wszystkich koniecznych uzgodnień i pozwoleń; - jak najszybsze uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; - uwzględnienie interesów publicznych już w fazie koncepcji i.; - terminowa koordynacja projektowania i uzyskiwania pozwolenia na budowę.

IV. Ryzyko finansowania związane z koniecznością korzystania ze środków zewnętrznych; wysoki udział kapitałów obcych w łącznych kosztach i. powoduje, że developer ponosi ryzyko zmiany stóp %. R. finansowe jest związane z r. kursowym i r. inflacyjnym.

Sposoby obniżenia ryzyka: - unikanie zaangażowania finansowego przed ostateczną decyzją o realizacji i.; - uzgadnianie stałych stóp %; - podział ryzyka poprzez tworzenie strategicznych funduszy.

V. Ryzyko związane z gruntem przeznaczonym pod budowę. Jest to związane z przeprowadzeniem starannych badań geologiczno-inżynierskich (niewypały, znaleziska archeologiczne, grzęzawiska, podmokły teren).

Obniżenie ryzyka: - gruntowne badania gruntu, ekspertyzy; - zawarcie umowy przedwstępnej zakupu tego gruntu z tzw. warunkiem zawieszającym.

VI. Ryzyko wzrostu kosztów - wynika z długiego okresu realizacji i., co utrudnia sporządzenie wystarczająco dokładnej prognozy kosztów we wstępnym stadium procesu inwest., np. zmiany w dokumentacji na skutek nieprzewidzianych zdarzeń w dokumentacji mogą wystąpić błędy.

Obniżenie ryzyka: - planowanie i stała kontrola kosztów (zgromadzenie odpowiednich rezerw); odpowiednie formułowanie umów z projektantami i wykonawcami, mające na celu rozłożenie tego ryzyka na kilku partnerów; - wybór wyspecjalizowanych i doświadczonych partnerów.

PRZYCZYNY NIEPOWODZENIA INWESTYCJI: złe oszacowanie swoich możliwości; zła lokalizacja; zła koncepcja użytkowania; złe zarządzanie inwestycją; brak doświadczenia i profesjonalizmu developera; problemy w trakcie fazy budowy; zmiana prawa podatkowego; gwałtowny wzrost cen materiałów budowlanych; problemy związane z finansowaniem.

FINANSOWANIE PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH:

1) formułowanie koncepcji finansowania i.: jakie są możliwe źródła finansowania przedsięwzięcia? jakie są warunki korzystania z poszczególnych źródeł? które z tych warunków są najbardziej odpowiednie dla naszego przedsięwzięcia?

Wybór koncepcji finansowania jest zależny od: sytuacji finansowej podmiotu; reputacji podmiotu; wartości przedsięwzięcia, jego skali; formy prawnej podmiotu inwestującego; realizowana strategia.

2) Budżet projektu inwestycyjnego jest dokumentem, w którym zostało ujęte wskaźnikowe zestawienie nakładów. Budżet jest jednym ze składników niezbędnych do sporządzenia biznesplanu zamierzonego projektu inwestycyjnego.

3) Ustalamy zasady finansowania projektu inwestycyjnego, przez co rozumiemy uzgodnione pomiędzy inwestorem a wykonawcą (kredytodawcą, dostawcami) warunki płatności, podstawy do reklamacji, zaliczkowanie, przedpłaty, dokumenty uruchamiające płatności, finansowanie usterek, robót dodatkowych itd.

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROJEKTÓW INWEST.

1) Źródła wewnętrzne - zysk (niepodzielony z lat poprzednich, przeznaczony na inwestycje); - amortyzacja (odpisy amortyzacyjne).

2) Źródła zewnętrzne (korzystanie z nich uzasadnia: brak uzasadnia: brak środków własnych, sezonowość produkcji, spłata innych kredytów, rozwój technologiczny, zagrożona zdolność płatnicza, zagrożona pozycja na rynku.): własne (wkłady dotychczasowych wspólników, wkłady nowych wspólników, emisje akcji, sprzedaż udziałów własnych, kapitał ryzyka); obce : kredyty (bankowe, kupieckie), pożyczki (podporządkowane, preferencyjne), leasing (operacyjny, finansowy), dotacje (przedmiotowe, podmiotowe), emisje papierów wartościowych (obligacje, skrypty dłużne, papiery komercyjne) .

VENTURE CAPITAL - jest to kapitał inwestowany w przedsiębiorstwo na okres 3-7 lat, dostarczany przez indywidualnych inwestorów lub specjalistyczne firmy. Inwestycje dokonywane są w młode dynamicznie rozwijające się podmioty prywatne, dysponujące dużym potencjałem wzrostowym, zmierzające do osiągnięcia sukcesu w wymiarze regionalnym, kontynentalnym lub globalnym. Z funduszami V.C. wiąże się ponadprzeciętne ryzyko oraz ponadprzeciętny zysk oczekiwany przez inwestorów. Udział V.C. obejmuje 5-90 %.

Korzyści z korzystania z V.C.: - dostarczenie kapitału; - ryzyko inwestycyjne rozkłada się na nowych właścicieli; - wzrasta pozycja przedsiębiorstwa w oczach konkurentów i klientów; - firma zwiększa produkcję i wprowadza nowe produkty; - podnosi jakość już wytworzonych produktów; zwiększa swoją zdolność kredytową; zwiększa udział w rynku.

KREDYTY BANKOWE - 1. Zawarcie umowy kredytowej; 2. Ustalona w umowie pierwsza transza kredytu; 3. Rozruch technologiczny; 4. Data ostatniej transzy; 5. Termin płatności pierwszej raty; 6. Termin zakończenia spłaty kredytu.

I. okres kredytowania 1-6; II. Okres wykorzystania kredytu 2-4; III. Okres karencji spłaty kredytu 4-5.

KREDYTY KUPIECKIE - prolongata poza ogólnie przyjęty termin zapłaty.

POŻYCZKI: 1) preferencyjne - mogą być udzielane przez instytucje rządowe, agencje; mogą być udzielane przy niższym oprocentowaniu niż kredyty komercyjne; 2) podporządkowane - właściciel spółki nie jest zainteresowany zwiększaniem kapitału własnego , w formie dopłat udziela pożyczkę swojej firmie, zwykle na długi okres czasu w celu spłacenia innego zobowiązania spółki.

LEASING - l. finansowy stronami są finansujący i korzystający. Przez umowę l. f. Zobowiązujemy się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa nabyć rzecz od oznaczonego zbywającego na określonych warunkach (zawartych w umowie) i oddać te rzecz korzystającym do używania lub używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony a korzystający zobowiązują się zapłacić finansującym w uzgodnionych ratach wynagrodzenia pieniężnego równego co najmniej cenie lub wynagrodzenia z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

L. operacyjny - eksploatacja przypomina najem; L. finansowy - różni się od l. operacyjnego tym, że z chwilą zapłaty ostatniej raty, korzystający staje się właścicielem przedmiotu leasingu.

Wymiary leasingu: - pośredni (rola finansującego sprowadza się do sfinansowania przedmiotu leasingu); - bezpośredni (finansujący jest właścicielem przedmiotu leasingu).

L. zwrotny polega na tym, że na początku korzystający jest właścicielem przedmiotu leasingu, sprzedaje go finansującemu i jednocześnie podpisuje umowę leasingową. L. zwrotny pozwala na upłynnienie aktywów i zamianę środków trwałych na gotówkę (urealnienie wyceny nieruch.; wyprowadzenie nieruch. z bilansu; zrealizowanie jednorazowego wyniku na sprzedaży).

DOTACJE: przedmiotowe i podmiotowe 9na rynku nieruch. wszelkiego rodzaju ulgi, premie gwarancyjne od książeczek mieszkaniowych, dodatek mieszkaniowy, umorzenie części odsetek od kredytu zaciągniętego na zakup mieszkania przez gminę, refundacja prac geodezyjnych.

EMISJA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH:

OBLIGACJE są pap. wart. mającymi charakter wierzytelnościowy i będący świadectwem długu. W Polsce bardzo często obligacje komunalne są środkiem finansowania.

SKRYPTY DŁUŻNE to pisemne uznanie długu zabezpieczone na nieruchomości, w wysokości 60-65% jej wartości lub na znanych aktywach. Przykładem skryptu dłużnego jest list hipoteczny. Obligacje i skrypty dłużne emitowane są w zamian za długoterminowe pożyczki, zwykle o stały oprocentowaniu.

PAPIERY KOMERCYJNE umożliwiają uzyskanie kapitału krótkoterminowego. Papiery komercyjne to niegwarantowany weksel własny wystawiony przez spółkę o wysokiej wiarygodności, w celu uzyskania krótkoterminowego kapitału. Weksel ten sprzedawany jest inwestorom poszukującym krótkoterminowej lokaty na nadwyżkę gotówki bez pośrednictwa banku.

MODEL AS-AD

Model AS-AD pokazuje równowagę w gospodarce. Oparty jest o funkcjonowanie rynku dóbr i usług, rynku pieniądza i rynku pracy. Wzajemne oddziaływania między tymi rynkami pokazują zależności pomiędzy wielkością produkcji a przeciętnym poziomem cen.

Model AS-AD składa się z 2 części: podaży globalnej (zagregowanej) AS i popytu globalnego AD. Przy analizie modelu AS-AD rozróżniamy dwa rodzaje produkcji: - produkcja faktyczna (rzeczywista) - inaczej dochód rzeczywisty Y_E oraz - produkcja potencjalna - wytworzona przy pełnym wykorzystaniu czynników wytwórczych - inaczej dochód potencjalny Y_P .

POPYT GLOBALNY (AD) - jest to suma wszystkich dóbr i usług, na które istnieje w gospodarce zapotrzebowanie, przy danym poziomie cen. Składnikami popytu globalnego są: wydatki konsumpcyjne, inwestycje i wydatki państwa.

Determinanty AD. Rozróżniamy cztery podstawowe czynniki wpływające na poziom popytu globalnego: 1) polityka państwa (p. fiskalna, budżetowa); 2) polityka NBP (p. pieniężna, monetarna); 3) sytuacja gospodarcza na świecie (kurs walut, wielkość eksportu i importu); 4) przewidywania co do przyszłego stanu gospodarki (im bardziej podmioty gospodarcze patrzą optymistycznie w przyszłość, tym więcej jest inwestycji, większy jest poziom konsumpcji dzięki czemu następuje zwiększenie popytu globalnego).

Celem polityki fiskalnej i pieniężnej może być: 1) zwiększenie dochodu narodowego, zwiększenie poziomu produkcji - jest to tzw. polityka ekspansywna (łagodna): stosuje się ja kiedy występuje luka recesyjna (recesja, niski poziom zatrudnienia, wysokie bezrobocie); 2) zmniejszenie dochodu narodowego, poziomu produkcji - polityka restrykcyjna (twarda) - stosuje się ją poziom produkcji jest zbyt wysoki - przegrzanie koniunktury może prowadzić do inflacji, tworzy się luka inflacyjna (nadmierne wykorzystanie zasobów)

Ad. 1 P. fiskalna państwa polega na sterowaniu podatkami i wydatkami państwa. Narzędzia p.f.: p. ekspansywna - obniżenie poziomu podatków, zwiększenie wydatków państwa; p. restrykcyjna - na odwrót.

Ad. 2 P. pieniężna - sterowanie podażą pieniądza przez bank centralny. Narzędzia p. p.: p. ekspansywna - obniżka poziomu stóp %, operacje otwartego rynku - skup obligacji, obniżenie poziomu rezerw obowiązkowych; p. restrykcyjna - na odwrót.

PODAŻ GLOBALNA AD - jest to suma wszystkich dóbr i usług jakie zostały zaoferowane przez przedsiębiorstwa działające w gospodarce przy danym poziomie cen. Podaż globalną możemy rozpatrywać zarówno w długim jak i -krótkim okresie czasu.

1) W krótkim okresie ceny czynników wytwórczych są stałe (SAS - krótkookresowa krzywa podaży)

2) W długim okresie ceny wszystkich dóbr i usług a także czynników wytwórczych ulegają zmianie (LAS -długookresowa krzywa podaży). LAS wyznacza zdolności wytwórcze gospodarki. Determinantami zdolności wytwórczych gospodarki (zmian wielkości produkcji) w długi okresie są: - spadek/ wzrost zasobów siły roboczej; - napływ/ odpływ inwestycji; - polityka państwa mająca wpływ na przedsiębiorczość.

SZKOŁY GŁÓWNEGO NURTU EKONOMII

Szkoła keynsowska - równowaga makroekonomiczna i poziom produkcji rzeczywistej odchyla się od poziomu produkcji potencjalnej; - równowaga ma charakter krótkookresowy. W krótkim okresie ceny i płace są „lepki” (stałe), nie reagują na zmiany popytu; - model Keyns'a rozpatruje równowagę od strony popytu; - ze względu na odchylenia równowagi od poziomu produkcji potencjalnej polityka pieniężna i fiskalna państwa są skuteczne; - w modelu Keynsowskim występuje bezrobocie przymusowe; - poziom produkcji zdeterminowany jest przez popyt globalny - działa prawo Keyns'a - każdy popyt tworzy swoją własną podaż

P

AD0 AD1 AD2 SAS

P E0 E1 E2

Const

Y0 Y1 Y2 Y (PKB)

Szkoła klasyczna - równowaga makroekonomiczna w gospodarce jest na poziomie produkcji potencjalnej przy pełnym wykorzystaniu czynników wytwórczych; - równowaga oparta jest na równowadze zachodzącej jednocześnie na 3 rynkach: dóbr i usług, pieniądz i siły roboczej. Warunkiem równowagi jest to, że rynki te są wolne, niezależne. Ceny na tych rynkach muszą kształtować się pod wpływem popytu i podaży - muszą być giętkie tak jak płace; - poziom bezrobocia jest niski - bezrobocie dobrowolne; - poziom produkcji określony jest przez czynniki podażowe - działa prawo Sey'a - w gospodarce jest to sytuacja, że każda podaż tworzy swój własny popyt; - równowaga w modelu klasycznym zachodzi w długim okresie; - równowaga w gospodarce występuje zawsze na poziomie produkcji potencjalnej, więc polityka państwa nie wpływu na stan równowagi.

P

LAS

E2

P2

E1

P1

E0

P0

MODEL IS-LM (funkcjonowanie gospodarki zamkniętej)

Model IS-LM pokazuje funkcję równowagi makroekonomicznej, która występuje na 2 rynkach: r. pieniądza i r. dóbr i usług. Pokazuje współzależność pomiędzy poziomem stopy % a poziomem dochodu Y (PKB).

IS pokazuje równowagę zachodząca na rynku dóbr i usług. Ta równowaga to kombinacja stopy % i dochodu, przy których podaż na dobra i usługi równa się popytowi.

Przy st. %j r₀ f. popytu globalnego znajduje się w położeniu AD₀ . W części a) rysunku widać, że dochód odpowiadający warunkom równowagi wynosi wówczas Y₀ . Kombinację tę odzwierciedla punkt E₀ w części b) rysunku. Przy niższej st.% r₁ wykres funkcji popytu globalnego przebiega wyżej, np. w AD₁ . Dochód zapewniający równowagę wynosi teraz Y₁, a odbiciem tej kombinacji jest E₁ w dolnej części rysunku.

a)

AD , Y

E₀

Y

IS

Y0 Y1 Y (PKB)

LM pokazuje równowagę na rynku pieniądza. Jest ona kombinacją stopy % i dochodu, przy których zachodzi równowaga na tym rynku

Zakładam, że realna podaż pieniądza jest stała i wynosi M^S₀. Dla danego dochodu Y₀ wykres funkcji popytu na pieniądz przebiega w położeniu M^D₀, st. % zapewniająca równowagę jest zaś równa r₀. W punkcie E₀ na rysunku b) r₀ i Y₀ prowadzi do ustalenia się równowagi na rynku pieniądza. Jeżeli dochód zwiększy się do Y₁ , to krzywa popytu na pieniądz w części a) rysunku przesunie się w górę do położenia M^D₁ , a st. % zapewniająca równowagę wyniesie r₁ . Ta ostatnia kombinacja dochodu i stopy procentowej jest symbolizowana przez punkt E₁ w części b) rysunku. Powtarzając zabieg dla wszystkich wielkości dochodu i łącząc ze sobą odpowiednie punkty, takie jak E₀ i E₁ na rysunku b), otrzymamy w rezultacie krzywą LM, która jest zbiorem różnych kombinacji stopy procentowej i dochodu zapewniających równowagę na rynku pieniądza.

r Ms0

LM

r1 E1

Md1

r0 E0

Md0

0 L0 L 0 Y0 Y1 Y (PKB)

Mechanizm transmisyjny opiera się na zmianach w poziomie stóp % i dochodu. Przenosi zmiany równowagi z rynku dóbr i usług na rynek pieniądza i odwrotnie.

Zmianom równowagi towarzyszą dwa zjawiska:

EFEKT WYPIERANIA - związane jest ze zmianami występującymi na rynku dóbr i usług.

AD r MS

AD1

re1

AD2 Md1

re2

AD3 re0 Md2

Md0

Ye0 Ye2Ye1 Y (PKB) L

G↑→AD0↑↓AD1→Ye0↑→Ye1 => Md0↑→Md1→re0↑→re1

↓

I↓C↓→AD1↓→AD2→Ye1↓→Ye2 =>

=> Md1↓→Md2→re1↓→re2

Popyt na pieniądz jest funkcją dochodu. Jeśli wzrasta poziom dochodu wzrasta również popyt na pieniądz. Wzrost wydatków państwa powoduje zmniejszenia wielkości inwestycji i konsumpcji.

EFEKT TŁUMIENIA

r P

Ms0 Ms1

Md1 AD1

AD2

r0

r2 AD0

r1

Md0

0 L0 L1 L 0 Ye0 Ye2 Ye0 Y(PKB)

Ms↑→re0↓→re1 => C↑I↑→AD0↑→AD1→Ye0↑→Ye1

↓

Md0↑→Md1→re1↑→re2 => C↓I↓→AD1↓→AD2→

→Ye1↓→Ye2

SKUTECZNOŚĆ POLITYKI FISKALNEJ

F. LM jest płaska, kiedy popyt na pieniądz jest b. wrażliwy na zmiany st. % (parametr h jest wysoki), bądź tez popyt na pieniądz jest mało wrażliwy na zmianę poziomu dochodu (parametr k ma niskie wartości) - polityka skuteczna

F. LM jest stroma gdy: popyt na pieniądz jest mało wrażliwy na zmiany st. % (parametr h ma małą wartość) lub popyt na pieniądz jest bardzo wrażliwy na zmiany poziomu dochodu. - polityka nieskuteczna

SKUTECZNOŚĆ POLITYKI PIENIĘŻNEJ

F. IS jest płaska, gdy inwestycje są bardzo wrażliwe na zmiany w poziomie st. % (d - wysoka wartość); f. IS jest również płaska, gdy mnożnik wydatkowy jest wysoki a tak będzie gdy krańcowa skłonność do konsumpcji będzie b. wysoka i/ lub poziom st. podatkowej będzie b. niska - polityka skuteczna

F. IS jest stroma, gdy inwestycje są mało wrażliwe na zmiany w poziomie st. % (d - niska wartość); f. IS jest również stroma, gdy mnożnik wydatkowy jest niski a tak będzie gdy KSK będzie b. niska i/lub poziom st. podatkowej będzie b. wysoki - polityka nieskuteczna

PUŁAPKA PŁYNNOŚCI

r W/P

LM0 LM1 SL>DL

SL

W/P0

E0

r0 E1

W/P1 E0

IS0 IS1 DL

Ye0 Ye1=Yp

Y Y f. Produkcji

Yep

Ye0

Ye0 Yep Y L0 Lp L

NIEELASTYCZNOŚĆ INWESTYCJII WZGLĘDEM STOPY %

r W/P

IS LM0

DL

W/P0

W/P1

SL

W/P2

LM1

-r Y L

Y Y

Yp

YE1

YE0

YE YE1 Yp Y L0 L1 Lp L

RYNEK WALUTOWY to taki rynek, na którym następuje wymiana (kupno/ sprzedaż) walutę jednego kraju na walutę innego kraju.

F. RYNKU WALUTOWEGO: - wymiana jednego pieniądza na drugi; - dzięki rachunkowi walutowemu nie jest konieczne natychmiastowe równoważenie obrotów handlowych; - rynek walutowy pozwala zabezpieczyć się przed ryzykiem wahań kursu walutowego.

Kurs walutowy - cena jednej waluty wyrażona w innej walucie.

RODZAJE KURSU WALUTOWEGO: sztywny/ stały (sytuacja gdzie bank centralny będzie poprzez swoje interwencje utrzymywał kurs danej waluty (w jakimś okresie czasu) na jakimś względnie stałym poziomie) - kurs ten eliminuje: ryzyko kursowe i spekulację walutami (wadą jest to, że bank centralny i państwo musi utrzymywać rezerwy walutowe, co wiąże się z dużymi kosztami; przy kursie sztywnym gospodarka jest bardziej podatna na wstrząsy); - płynny (kształtuje się pod wpływem podaży i popytu; nie ma interwencji banku centralnego, rezerwy nie są zagrożone i mogą być mniejsze; gospodarka kraju jest mniej wrażliwa na zmiany zewnętrzne; wady: niestabilność kursów walutowych; istnieje możliwość spekulacji walutami; większa niepewność w handlu zagranicznym; ryzyko kursowe); sterowany - może kształtować się swobodnie w określonym paśmie wahań.

BILANS PŁATNICZY - syntetyczne zestawienie wszelkich transakcji między danym krajem a zagranicą w określonym czasie.

Elementy składowe bilansu płatniczego: ROB (eksport i import towarów; eksport i import usług; dochody z kapitału (odsetki, dywidendy); transfery jednostronne; transfery prywatne; niesklasyfikowane obroty bieżące; nierejestrowany import i eksport turystów); ROK (kredyty zaciągnięte i udzielone w krótkim lub długim okresie; inwestycje bezpośrednie; inwestycje krótkoterminowe); rachunek rezerw walutowych (pokazuje jaka ilością pieniądza zagranicznego dysponuje państwo. Środki te są z reguły lokowane w zagraniczne papiery wartościowe tych krajów, które są b. stabilne.)

RÓWNOWAGA BILANSU PŁATNICZEGO

B. p. ze swej istoty powinien być zawsze zrównoważony. Saldo obrotów bieżących i saldo obr. kapitałowych powinny mieć przeciwne znaki i tą samą wartość bezwzględną. Jednak w praktyce system bankowy nie jest w stanie wychwycić wszelkich transakcji za granicą i dlatego w bilansie płatniczym istnieje kolejne saldo tzw. saldo błędów i opuszczeń, które zapewnia równoważenie w sensie rachunkowym.

W sensie ekonomicznym o równowadze w b. p. decyduje stan rezerw walutowych (jest to część BOK). Wzrost stanu rezerw walutowych oznacza nadwyżkę w b. p., spadek oznacza deficyt. Jeżeli wzrastają rezerwy walutowe to deficyt na rachunku bieżącym musi być zrekompensowany przez nadwyżkę w obrocie kapitałowym. Ujemny b. p. powstanie, gdy deficyt w BOB będzie większy od napływu kapitału lub jeżeli nadwyżka w BOB będzie mniejsza od deficytu na rachunku obrotów kapitałowych.

FUNKCJA BILANSU PŁATNICZEGO

BP = Ob +Ok.

BP = 0 Ob = Ok.

Ob = (X - Z) - m x Y m - krańcowa skłonność do importu

Ok = Pk (r - r*) Pk - napływ kapitału do kraju

r - krajowa stopa procentowa

r* - światowy poziom stopy procentowej

r = m/Pk x Y - (X - Z)/ Pk + r* - równanie f. bilansu płatniczego

CYKLE KONIUNKTURALNE

Rodzaje wahań gospodarczych: - zmiany długookresowe (trendy); wahania sezonowe; wahania przypadkowe (nieregularne - powodowane czynnikami losowymi); wahania koniunkturalne (cykliczne - powstające co pewien czas).

CYKLEM KONIUNKTURALNYM nazywamy powtarzające się z określonym następstwem czasowym wzrosty i spadki aktywności gospodarczej. Przejawia się on przede wszystkim wahaniami produkcji i zatrudnienia wokół długookresowych trendów.

Cykl koniunkturalny przejawia się obecnie głównie jako następowanie po sobie okresów przyspieszonego i zwolnionego tempa wzrostu aktywności gospodarczej, tj. zmian tempa wzrostu PNB.

RODZAJE CYKLI KONIUNKTURALNYCH

1) Cykl Kondratiewa (cykl długi), oznacza pewne regularne tendencje w rozwoju gospodarki, o średnim okresie trwania 50-60 lat.

Przyczyny występowania: zmiany w technice produkcji; wojny i rewolucje; włączenie nowych krajów do gospodarki światowej; odkrycie nowych kopalni złota.

2) Cykl Junglara (klasyczny, główny) oznacza wahania działalności gospodarczej między kolejnymi kryzysami do czasu II wojny światowej. Okres 6-10 lat, średnio 8 lat.

Przyczyny: zmiany wyposażenia technicznego produkcji, czyli zmiany kapitału trwałego, dokonujące się z pewna regularnością.

3) Cykl Kitchina (c. mniejszy) - trwa ok. 3,5 roku; pojawia się między cyklami głównymi.

Przyczyny: zmiany zapasów, a szerzej biorąc zmiany w kapitale obrotowym.

ELEMENTY CYKLU DECYDUJĄCE O JEGO CHARAKTERYSTYCE TO: 1) punkty zwrotne; 2) czas trwania; 3) fazy cyklu; 4)amplituda wahań wokół rozwojowej linii trendu.

Ad. 1 Wyróżnia się dwa rodzaje punktów zwrotnych: górny i dolny. Górny punkt jest to punkt odpowiadający największej wielkości produkcji w danym cyklu, a jednocześnie oznaczający koniec jej wzrostu i początek spadku. Z kolei dolny punkt odpowiada najniższemu poziomowi produkcji w danym cyklu, a jednocześnie oznacza koniec jego spadku i początek wzrostu. Wyznaczenie punktów zwrotnych umożliwia dokonanie pomiaru długości cyklu. Pełny cykl koniunkturalny wyznaczają dwa kolejne dolne lub górne punkty.

Okresy występujące pomiędzy punktami zwrotnymi określane są jako fazy cyklu koniunkturalnego.

W ujęciu klasycznym wyróżnia się 4 fazy: kryzys (gwałtowne załamanie gospodarcze, wynikające z pojawienia się dysproporcji między globalną podażą a globalnym popytem. W gospodarce rynkowej z reguły występuje nadmierna podaż w stosunku do efektywnego popytu.); depresja (dno kryzysu, charakteryzujące się ograniczeniem produkcji i najczęściej stabilizacją lub spadkiem cen); ożywienie (wyjście z kryzysu i depresji; następuje ponowny wzrost produkcji i odnowienie aparatu wytwórczego); rozkwit (w wyniku intensywnego procesu inwestowania następuje dalszy wzrost produkcji i zatrudnienia; produkcja często przewyższa poziom sprzed kryzysu.).

Obecnie wyróżnia się trzy lub dwie fazy: stabilizacja, depresja i ożywienie lub ożywienie i recesja.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

planowanie

grunt

dokumentacja

budowa

eksploatacja

rozpoczęcie zakończenie

budowa

możliwość wpływania na koszty

r

Yp = Ye Y (PKB)

45^o

AD₁

E₁

AD₀

Y₁

Y₀

---