[20/10/2009 - organizacyjne]
[27/10/2009 - nie było zajęć]
[3/11/2009 - nie było zajęć]
10/11/2009
Podmioty finansów publicznych
Państwo jako podmiot suwerenności finansowej.
Państwo jest pierwotnym i samoistnym podmiotem finansów publicznych.
Inne podmioty publiczne zarówno wewnętrzne jak i międzynarodowe i ponadnarodowe czerpią władzę finansową od państwa w następstwie dzielenia się częścią tej władzy dobrowolnie lub na skutek respektowania wymagań konstytucyjnych.
Podmioty, na które państwo może cedować część władzy finansowej, charakteryzują się również pewnymi cechami wyróżniającymi - chodzi o to, że są to nie tylko podmioty prawa publicznego, czyli takie które działają w interesie publicznym (jak np. zakłady ubezpieczeń społecznych), lecz także muszą to być podmioty stanowiące korporację o charakterze polityczno-terytorialnym, takimi korporacjami są:
Samorząd terytorialny
Oraz w zależności od budowy ustroju, także stany landy, kraje lub inne wyodrębnione i cieszące się samodzielnością organizacje polityczno-terytorialne wewnątrz państwa, np. dystrykty szkolne w USA.
Nie mogą być nimi natomiast podmioty powołane do wykonania tylko pewnych zadań publicznych, takie które nie są legitymowane wyborami politycznymi na terytorium określonej części państwa.
Władza finansowa państwa nie może być cedowana na samorząd gospodarczy i zawodowy, np. adwokacki, lekarski, tak aby mógł on pobierać w oparciu o wewnętrzne prawo korporacyjne przymusowe świadczenia traktowane na równi z podatkami. Może w drodze ustawy wprowadzać przymus korporacyjny i przymusowe składki na rzecz samorządu, pamiętając jednak, że samorząd gospodarczy czy zawodowy nie jest częścią państwa powołaną do wypełniania funkcji czysto politycznych.
Dzielenie się władzą finansową, czyli suwerennością finansową to złożony i ważny proces ustrojowy wymagający ram i podstaw konstytucyjnych.
Dzielić się władzą finansową można tylko w zakresie jaki danemu państwu przysługuje na podstawie umowy społecznej - najczęściej zrealizowaną przez konstytucję.
Dzielnie zawsze prowadzi o uszczuplenia władzy finansowej na poziomie centralnym państwa.
Mamy 4 atrybuty władztwa finansowego:
Suwerenne samoistne prawo do stanowienia pieniądza krajowego jako ważnego środka płatniczego oraz związanej z tym polityki pieniężnej.
Suwerenne, samoistne i pierwotne prawo do stanowienia, wprowadzania i pobierania dochodów publicznych.
Prawo do administrowania przypadającymi państwu środkami publicznymi, czyli prowadzenia gospodarki finansowej.
Prawo samodzielnego wydatkowania w trybie publiczno-prawnym w celu zaspokojenia potrzeb publicznych, w imię dobra wspólnego.
W państwach XX i XXI w. fundamentem jest założenie dzielenia się władzą finansową przez państwo z innymi zewnętrznymi podmiotami publicznymi. Uznaje się powszechnie że państwo zbudowane jest wyłącznie w oparciu o założenia centralizacji zarządzania finansowego, a nie na zasadzie subsydiarności nie spełnia standardów państwa prawnego.
Zasady podziału władztwa finansowego wyznacza konstytucja danego państwa, zawsze w taki sposób aby suwerenność finansowa państwa nie przeszła w całości na inne wewnętrzne podmioty.
Możliwe są dwie metody określania władzy finansowej w państwie:
Polega na wskazaniu jaka władza finansowa przypada państwu jako całości, a następnie określenie zasad przekazywania części atrybutów tej władzy lub tylko części kompetencji w sprawach finansowych innym podmiotom wewnętrznym.
Polega na definiowaniu przez konstytucję lub inną ustawę ustrojową tylko zakresu władzy finansowej przypadającej władzom centralnym.
Pojęcie *władzy finansowej przypadającej państwu jako całości jest złożone. Składa się z atrybutów władzy finansowej, przypadających władzom centralnym, a zdefiniowanych przez konstytucję oraz uzupełniająco z autonomicznych kompetencji innych wewnętrznych podmiotów publicznych. Razem składają się one na państwo. Ta uzupełniająca część władzy finansowej nie może mieć charakteru samoistnego i pierwotnego. Musi pochodzić z umowy społecznej zapisanej w konstytucji. Inaczej część państwa, np. jego stany, regiony przekształciłyby się w samodzielne państwa.
Dobrowolne przekazywanie w drodze umowy międzynarodowej całości władzy finansowej przypadającej państwu lub tych jej atrybutów które mają znaczenie przesądzające dla suwerenności oznaczałoby dobrowolne zrzeczenie się niepodległości i suwerenności na rzecz organizacji międzynarodowych, przez co ona przejęłaby rolę państwa.
Tak jak władza finansowa w państwie prawnym ma swoja nieprzekraczalne granice wyznaczone ochroną wolności praw obywatelskich tak dzielenie się władztwem finansowym z innymi podmiotami publicznymi przez państwo ma takie granice. Po ich przekroczeniu państwo traci suwerenność.
17/11/2009
Elementy konstrukcji podatku
W każdym podatku wskazać można określone stale występujące elementy składające się na instytucję prawną podatku.
Podstawowe elementy podatku to:
- podmiot
- przedmiot
- podstawa opodatkowania
- stawki podatkowe
Z pośród innych najczęściej spotykanych elementów należy wymienić:
- ulgi i zwolnienia podatkowe
- terminy i sposoby zapłaty podatku.
Jeżeli chodzi o podmioty podatku w stosunkach prawno-podatkowych uczestniczą dwie podstawowe kategorie podmiotów:
a) Organy podatkowe - reprezentujące związki publiczno-prawne uprawnione do wymierzania i pobierania podatków oraz podatnicy. Stosunek prawny łączący obie strony ma charakter zobowiązaniowy. Treścią tego stosunku jest obowiązek zapłaty przez podatnika czyli dłużnika podatkowego określonej kwoty podatku na rzecz podmiotu publiczno-prawnego reprezentowanego przez właściwy organ, czyli wierzyciela podatkowego. Zobowiązania podatkowe maja charakter zobowiązań publiczno-prawnych wynikających z regulacji opartych o metodę władczą czyli nadrzędności i podporządkowania.
Obok podatnika i organu podatkowego w stosunkach podatkowo-prawnych uczestniczą niekiedy inne podmioty, np. płatnik oraz inkasent. *Inkasent obowiązany jest do obliczania wysokości podatku, pobrania należnej kwoty od podatnika oraz do wpłacenia pobranej kwoty na rachunek właściwego organu podatkowego. Inkasent pobiera jedynie należne kwoty podatku od podatnika i wpłaca je na rachunek właściwego organu podatkowego.
Niekiedy przepisy podatkowe nakładają na podatnika obowiązki właściwe dla płatnika podatku. Podatnik taki obowiązany jest sam obliczyć należną kwotę podatku i wpłacić ją na rachunek właściwego organu. Jest to samo-obliczenie podatku.
b) Przedmiot podatku - jest nim to od czego podatek jest płacony, bardziej precyzyjna definicja została sformułowana przez .. w myśl tej definicji przedmiotem podatku jest sytuacja faktyczna lub prawna, z której zaistnieniem przepisy prawa wiążą obowiązek zapłaty podatku. Sytuacja faktyczną może być np. posiadanie rzeczy bądź osiąganie przychodów. A sytuacją prawną może być np. bycie właścicielem rzeczy albo nabycie własności rzeczy w drodze spadku lub darowizny.
c) Podstawa opodatkowania - jest to ilościowo bądź wartościowo ujęty przedmiot podatku, ujecie ilościowe to np. powierzchnia, objętość, ciężar. Ujecie wartościowe to np. wartość rynkowa, wartość księgowa, przychód, dochód. Od podstawy opodatkowania należy odróżnić podstawę obliczenia podatku. Niekiedy wartościowo ujęta podstawa opodatkowania podlegać może wynikającym z przepisów podatkowych korektom polegającym na odliczeniu bądź doliczeniu do niej określonych kwot. Tak zmieniona podstawa opodatkowania stanowi podstawę obliczenia podatku, tj. wielkość kwotową do której stosuje się właściwe stawki podatkowe.
d) Stawki podatkowe i skale podatkowe - stawki podatku mogą być stawkami kwotowymi bądź stosunkowymi, te stosunkowe mogą mieć postać procentową, ułamkową albo wielokrotnościową.
*Stawka procentowa jest to relacja między wielkością świadczenia podatkowego, a wielkością podstawy obliczenia podatku. Stawki procentowe mogą mieć postać:
- stawki stałej albo
- skali podatkowej.
*Skala podatkowa jest to zbiór uporządkowanych rosnąco lub malejąco stawek procentowych. Wyróżniamy skale podatkową progresywną - jej istotą jest to, że w raz ze wzrostem podstawy obliczenia podatku rośnie wysokość stawek podatkowych, służących do obliczania wysokości świadczenia podatkowego. Pewnym wariantem w skali podatkowej progresywnej jest skala zwana degresywną - jej stawki przy małych wielkościach obliczenia podatku rosną, ale przedział otwarty skali podatkowej pojawia się już przy niskiej wielkości.
Przeciwieństwem skali progresywnej jest skala podatkowa regresywna - jej istota jest to, że wraz ze wzrostem podstawy obliczenia podatku maleją stawki podatkowe.
Innymi elementami konstrukcji podatku są:
e) Zwolnienia podatkowe - występują one wtedy gdy określona kategoria stanów faktycznych bądź prawnych mieści się w ogólnych ramach podmiotowo-przedmiotowych danego podatku, ale przepis prawa wyłącza w sposób wyraźny od opodatkowania. Zwolnienia mogą mieć charakter: podmiotowy, przedmiotowy i mieszany.
f) Ulgi podatkowe polegają na ograniczeniu wielkości obciążenia podatkowego w stosunku do obciążenia przyjętego za przeciętne w danym podatku. Ulgi mogą być: podmiotowe, przedmiotowe i mieszane. Z punktu widzenia konstrukcji podatku ulgi mogą mieć formę obniżki, podstawy obliczenia podatku, obniżki stawek podatkowych, bądź obniżki ustalonej kwoty podatku.
24/11/2009
[ brak]
1/12/2009
Podmioty stosunków podatkowo-prawnych
Są nimi z jednej strony związki publiczno-prawnego, czyli państwo, województwo, powiat
i gmina, reprezentowane przez wyznaczone do tego organy, z drugiej strony podatnicy oraz inne podmioty, na które prawo podatkowe nakłada rozmaite obowiązki, bądź przyznaje im prawa
Podmiotami takimi są w szczególności: płatnicy, inkasenci, następcy prawni podatników oraz osoby trzecie, odpowiadające za zobowiązania podatkowe podatników
To, jakie jednostki organizacyjne związku publiczno-prawnego będą reprezentowały ten związek w stosunkach podatkowo-prawnych, zależy od przepisów ustrojowych
Nie ma ogólnej podmiotowości podatkowo-prawnej
Określona osoba, bądź twór organizacyjny może być podmiotem pewnych podatków a nie dotyczą go inne
Organ podatkowy
Ordynacja podatkowa nie definiuje pojęcia organu podatkowego
Można przyjąć, że organem tym jest podmiot, reprezentujący związek publiczno-prawny,
w którego zakresie kompetencji leży wykonywanie czynności, związanych z wymierzaniem i pobieraniem podatków
Organy te mają zakreśloną właściwość rzeczową, czyli rodzaj wymierzanych i pobieranych podatków, właściwość miejscową, czyli zakres terytorialny działania, oraz właściwość funkcjonalną, czyli rola organu I instancji bądź organu odwoławczego
Organy podatkowe zobowiązane są z urzędu przestrzegać swojej właściwości
W Polsce istnieją dwa piony organizacyjne organów podatkowych, tj państwowe organy podatkowe oraz samorządowe organy podatkowe
W systemie organów adm rządowej państwowej - organami podatkowymi I instancji są: naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego (na podstawie odrębnych przepisów niekiedy także dyrektor izby skarbowej i dyrektor izby celnej), w wyj przypadkach jest także minister finansów, w szczególności jako organ I instancji w sprawach stwierdzenia nieważności decyzji, wznowienia postępowania, zmiany lub uchylenia decyzji lub stwierdzenia jej wygaśnięcia (w tych sprawach jest nim z urzędu), jest także organem właściwym w sprawach interpretacji przepisów prawa podatkowego
Organami odwoławczymi są: dyrektor Izby Skarbowej, od decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego oraz od własnych decyzji wydanych w I instancji
Dyrektor Izby Celnej - od decyzji Naczelnika Urzędu Celnego oraz od własnych decyzji wydanych w I instancji
Może być także Minister Finansów - od decyzji wydanych przez siebie w tych sprawach, w których orzeka jako organ I instancji
Zasady organizacji i funkcjonowania rządowej adm podatkowej reguluje ust z 1996 o urzędach i izbach skarbowych
Właściwość organów podatkowych reguluje przede wszystkim ordynacja podatkowa
W systemie samorządu terytorialnego - organem podatkowym I instancji jest wójt gminy, burmistrz bądź prezydent miasta, organem odwoławczym jest SKO
Podatnik
Mogą nimi być różne podmioty, zarówno osoby fizyczne jak i rozmaite twory organizacyjne (należą do nich zwłaszcza osoby prawne).
Podmiotowość podatkowo-prawną, więc możliwość bycia podatnikiem, przepisy prawa podatkowego mogą też nadawać takim jednostkom organizacyjnym, które nie posiadają osobowości pr, np. spółki osobowe.
W myśl art. 7 ordynacji podatkowej *podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.
Przymiot bycia podatnikiem związany jest z zaistnieniem obowiązku podatkowego - podatnikiem w świetle tej definicji jest taki podmiot na którym ciąży obowiązek podatkowy.
O tym kto jest podatnikiem decyduje podmiotowy zakres podatku określony w konkretnej ustawie podatkowej bycie podatnikiem jest stanem obiektywnym niezależnych od woli a nawet wiedzy podatnika czy organu podatkowego. Nie jest możliwe uwolnienie się podatnika od ciążących na nim obowiązków. W drodze zawarcia umowy z inną osobą. Podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za ciążące na nim podatki.
W myśl przepisu art. 29 p. 1 ordynacji podatkowej, w przypadku osoby fizycznej pozostającej w związku małżeńskim odpowiedzialność ta obejmuje zarówno majątek osobisty podatnika jak i majątek wspólny, podatnika i jego małżonka.
Płatnik
W myśl art. 8 ordynacji podatkowej - jest nim osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania podatku od podatnika i wpłacenia go we właściwym terminie na rachunek organu podatkowego.
Definicja płatnika opiera się na wskazaniu jego obowiązku, czyli obliczenia podatku należnego od podatnika, pobrania tego podatku oraz wpłacenia pobranego podatku we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Czynności płatnika mają charakter materialno-rachunkowy, nie wszczynają i nie są też elementem postępowania podatkowego.
Pełnienie obowiązków płatnika jest rodzajem funkcji publicznej.
Status płatnika określony podmiot nabywa z mocy prawa.
Inkasent
W myśl art. 9 ordynacji podatkowej - jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej obowiązana do pobrania podatku od podatnika i wpłacenia go we właściwym terminie na rachunek organu podatkowego. Definicja ta wskazuje obowiązki inkasenta - czyli pobranie podatku od podatnika oraz wpłacenie pobranego podatku we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Status inkasenta określony podmiot nabywa z mocy prawa .
Pobór podatku przez inkasenta przepisy wprowadzają tylko wówczas kiedy ustalenie wysokości podatku nie wymaga dokonywania skomplikowanych obliczeń gdyż wysokość podatku wynika albo wprost z obowiązujących przepisów jak np. w opłacie targowej albo też wynika z doręczonej wcześniej podatnikowi decyzji organu podatkowego np. w podatku rolnym.
Osoby trzecie odpowiedzialne za podatki
W określonych sytuacjach za zobowiązania podatkowe odpowiada nie tylko podatnik ale także inne wskazane w ordynacji podmioty.
Ordynacja określa zakres tej odpowiedzialności.
O odpowiedzialności osoby trzeciej orzeka organ podatkowy w drodze decyzji.
Osobami odpowiedzialnymi za zobowiązania podatkowe innej osoby czyli podatnika, płatnika lub inkasenta mogą być:
Rozwiedziony małżonek podatnika - art. 110 ordynacji podatkowej
Inny niż małżonek członek rodziny podatnika - art. 111 op.
Małżonek pozostający z podatnikiem w ustroju rozdzielności lub ograniczonej wspólności majątkowej - art. 111 op.
Nabywca przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części albo składnika majątku związanego z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą - art. 112 op.
Firmujący - art. 113.
Właściciel, samoistny posiadacz lub użytkownik wieczysty rzeczy lub prawa majątkowego pozostający z użytkownikiem, dzierżawcą, najemcą lub leasing-o biorcą danej rzeczy lub prawa majątkowego w powiązaniach rodzinnych kapitałowych, majątkowych lub wynikających ze stosunku pracy - art. 114 op.
Dzierżawca lub użytkownik nieruchomości - art. 114 a op.
Wspólnik spółki cywilnej jawnej lub partnerskiej oraz komplementariusz w spółce komandytowej i wspólnik nie będący akcjonariuszem w spółce komandytowo akcyjnej - art. 115 op.
Członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej a także obu tych spółek w organizacji - art. 116 op.
Członek organu zarządzającego, osoby prawnej inny niż spółka - art. 116 a.
Osoba prawna powstała w wyniku podziału innej osoby prawnej lub przejmująca majątek innej osoby prawnej, gwarant lub poręczyciel którego zabezpieczenie zostało przyjęte przez organ podatkowy - art. 117 a.
Następcy prawni
To instytucja nieznana polskiemu prawu podatkowemu przed wejściem w życie ordynacji podatkowej. Ordynacja w art. 93 - 106 przewiduje że pewne kategorie podmiotów wstępują w prawa i obowiązki takich podmiotów prawa podatkowego, które uległy podziałowi albo połączeniu bądź przestały istnieć .
Następcami prawnymi są przede wszystkim osoby prawne które powstały w wyniku połączenia się osób prawnych , to także osoba prawna która powstała w wyniku przekształcenia innej osoby prawnej oraz spółka nie mająca osobowości prawnej powstała w wyniku przekształcenia innej spółki.
Następcą prawnym jest także spółka nie mająca osobowości prawnej do której osoba fizyczna wniosła wkład w postaci swojego przedsiębiorstwa.
Następcami prawnymi są także spadkobiercy podatnika - spadek obejmuje całokształt praw i obowiązków majątkowych spadkodawcy dotyczy to jednak praw i obowiązków o charakterze cywilno-prawnym a nie publiczno-prawnym.
Na podobnej zasadzie ordynacja podatkowa kształtuje w art. 106 pozycję prawną zapisobierców - chodzi o to, że żadne prawa ani obowiązki wynikające z przepisów prawa podatkowego nie przechodzą na spadkobierców z mocy prawa spadkowego.
Następstwo prawne spadkobierców w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z prawa podatkowego musi być i jest skonstruowane jako odrębna instytucja w ramach prawa podatkowego.
8/12/2009
Obowiązek podatkowy
W doktrynie prawa podatkowego termin *obowiązek podatkowy używany jest w dwóch znaczeniach:
- mówi się i pisze po pierwsze o abstrakcyjnym obowiązku podatkowym tj. wyrażonych w ustawach podatkowych regułach opodatkowania obejmujących z jednej strony podatkowo-prawny stan faktyczny, z drugiej zaś jego następstwa prawne;
- po drugie istnieje pojęcie zindywidualizowanego o obowiązku podatkowego powstającego w momencie zaistnienia ustawowych przesłanek opodatkowania czyli wtedy gdy określony, realnie istniejący podmiot czyli człowiek, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie mającą odpowiedzialności prawnej spełni warunki z którymi ustawa podatkowa wiąże powstanie obowiązku podatkowego. Moment powstania tego obowiązku jest jednocześnie momentem powstania stosunku podatkowo-prawnego łączącego dany podmiot ze związkiem publiczno-prawnym uprawnionym do pobierania podatków. Podmiot taki zyskuje status podatnika.
Niezależnie od ujęć doktrynalnych obowiązek podatkowy został zdefiniowany w art. 4 ordynacji podatkowej - w myśl tego przepisu obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach - chodzi o *zindywidualizowany obowiązek podatkowy powstający w momencie zaistnienia ustawowych przesłanek opodatkowania.
Zindywidualizowany obowiązek podatkowy powstaje zawsze z mocy prawa, czyli w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawie. Jego powstanie nie może być w związku z tym przedmiotem rozstrzygnięć organów podatkowych w formie decyzji nakładających taki obowiązek, ani też stwierdzających istnienie bądź nie istnienie obowiązku podatkowego.
Ewentualny spór pomiędzy podatnikiem i organem podatkowym o istnienie bądź nie istnienie obowiązku podatkowego może być rozstrzygnięty jedynie w ramach sporu o istnienie zobowiązania podatkowego a więc wówczas gdy organ podatkowy wymierzył podatek i żąda jego zapłacenia lub też podatnik żąda zwrotu zapłaconego podatku twierdząc iż stanowi on nadpłatę.
Zobowiązanie podatkowe
Art. 5 ordynacji podatkowej definiuje pojęcie zobowiązania podatkowego - jest to wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości w terminie oraz miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.
Ustawodawca traktuje zobowiązanie podatkowe jako następstwo prawne obowiązku podatkowego.
Zobowiązanie podatkowe nie powstanie jeżeli nie powstał wcześniej, bądź w niektórych wypadkach jednocześnie obowiązek podatkowy. Zobowiązanie podatkowe jest więc kolejną fazą rozwojową stosunku prawno-podatkowego zapoczątkowanego powstaniem zindywidualizowanego obowiązku podatkowego.
Zobowiązanie stanowi *konkretyzację obowiązku podatkowego w odniesieniu do osoby która jest podmiotem tego obowiązku. Konkretyzacja ta dotyczy wysokości podatku, terminu zapłaty podatku i miejsca zapłaty podatku.
Powstanie obowiązku podatkowego choć jest warunkiem koniecznym do powstania zobowiązania podatkowego nie zawsze jednak prowadzi do powstania zobowiązania podatkowego. Ordynacja przewiduje sytuację, w której pomimo zaistnienia obowiązku podatkowego zobowiązanie podatkowe nie powstaje.
Przepisy przewidują instytucję przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego - art. 68 ordynacji podatkowej. Po upływie takiego terminu organ podatkowy nie może wydać decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego - czyli mimo istnienia obowiązku podatkowego zobowiązanie podatkowe nie powstanie.
Konstrukcją o charakterze podobnym do zobowiązania podatkowego jest *zobowiązanie z tytułu zaliczki na podatek - w podatkach płaconych metodą zaliczkową obowiązek zapłaty zaliczki wynika ze zobowiązania znajdującego podstawę w przepisach prawa podatkowego. Zobowiązanie z tytułu zaliczki jest zobowiązaniem odrębnym od zobowiązania z tytułu samego podatku, jednak do zobowiązań z tytułu zaliczki stosuje się te same przepisy co do zobowiązań podatkowych.
Powstanie zobowiązań podatkowych
Ordynacja podatkowa przewiduje dwa sposoby powstawania zobowiązań podatkowych:
Jest o nich mowa w art. 21 p.1 pkt 1 i 2. Przepisy te wspominają kiedy powstaje zobowiązanie podatkowe jednak z analizy ich treści można stwierdzić, że zobowiązanie podatkowe powstać może:
1 - na skutek zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania - czyli z mocy prawa, albo
2 - na skutek doręczenia podatnikowi decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.
W tych wypadkach gdy zobowiązanie podatkowe powstaje na skutek zaistnienia okoliczności, z którymi przepisy prawa łączą powstanie tego zobowiązania wysokość zobowiązania wynikać może bezpośrednio z przepisów prawa albo z obliczeń do których dokonania zobowiązany jest płatnik podatku albo sam podatnik.
Decyzja organu podatkowego, której doręczenie powoduje powstanie zobowiązania podatkowego ma charakter konstytutywny oznacza to, że jej doręczenie stwarza nową sytuację prawną od tego momentu podatnik staje się zobowiązany do zapłaty podatku - doręczenie powoduje, że zaczynają biec określone terminy:
termin materialno prawny - termin zapłaty podatku
termin proceduralny - termin na wniesienie odwołania od decyzji
Jeżeli zobowiązanie podatkowe powstaje z mocy prawa wydanie decyzji konstytutywnej nie jest już możliwe ponieważ zobowiązanie podatkowe w odniesieniu do tego samego stanu faktycznego może powstać tylko jeden raz.
Powstaje tu jednak problem sposobu działania organu podatkowego w sytuacji gdy zobowiązanie powstało z mocy prawa a podatnik zobowiązania nie wykonał albo wykonał je nienależycie.
Jeżeli organ podatkowy w skutek wszczętego postępowania podatkowego stwierdzi, że podatnik mimo ciążącego na nim obowiązku nie zapłacił w całości lub w części podatku albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji czy zeznaniu organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego.
Decyzja ta ma charakter deklaratoryjny - nie tworzy ona nowych obowiązków czy uprawnień podatnika - stwierdza jedynie że obowiązek taki zaistniał już wcześniej, że zobowiązanie powstało z mocy prawa i nie został należycie wykonany albo podatek został zapłacony w kwocie wyższej niż należna. Treścią tej decyzji jest określenie właściwej kwoty podatku. Decyzje tego rodzaju wydaje się także wówczas gdy podatnik obowiązany był do zapłaty podatku bez złożenia deklaracji podatkowej ale obowiązku tego nie wykonał.
Przedawnienie obowiązku podatkowego
Przepisy ordynacji podatkowej nie mówią wprost o przedawnieniu obowiązku podatkowego - art. 68 ordynacji stanowi, że w sytuacji gdy zobowiązanie podatkowe mogłoby powstać w drodze wydania i doręczenia decyzji ustalającej jego wysokość zobowiązanie podatkowe nie powstaje jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
Przepis ten oznacza, że jeżeli we wskazanym terminie nie zostaną z istniejącego obowiązku podatkowego wyciągnięte konsekwencje prawne poprzez dokonanie czynności powodujących powstanie zobowiązania podatkowego to nie będzie to już w przyszłości możliwe. Ten skutek powoduje uwolnienie podatnika od obowiązku zapłaty podatku.
Przedawnienie obowiązku podatkowego unormowane w tym przepisie odnosi się wyłącznie do zobowiązań powstających w drodze wydania i doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego - nie dotyczy to zobowiązań podatkowych powstających z mocy prawa.
Jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego albo w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego termin przedawnienia obowiązku podatkowego wynosi 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego w którym powstał obowiązek podatkowy. Ten sam termin obowiązuje w wypadku, gdy chodzi o opodatkowanie dochodu nie znajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów lub pochodzących ze źródeł nie ujawnionych. Jednak w tym ostatnim przypadku inaczej liczy się okres 5-letni, a mianowicie od końca roku podatkowego, w którym upłynął termin do złożenia zeznania rocznego dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych.
Bieg terminu przedawnienia obowiązku podatkowego zawiesza się jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Chodzi o rozstrzygnięcie sprawy w sposób władczy, np. orzeczeniem sądu bądź decyzją administracyjną, w której mogą kształtować podatkowo-prawny stan faktyczny np. rozstrzygające o tym kto jest spadkobiercą a w konsekwencji podatnikiem podatku od spadków i darowizn. Nie jest rozstrzygnięciem władczym wyrażenie przez organ wyższego stopnia opinii w sprawie znaczenia przepisu prawa podatkowego - zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się nie dłużej jednak niż przez 2 lata.
15/12/2009
Nadpłata
To kwota, która została zapłacona tytułem podatku gdy zobowiązanie do jej uiszczenia nie istniało lub zostało błędnie określone w decyzji organu podatkowego.
Nadpłatę stanowi zarówno kwota zapłacona w całości niezależnie jak też kwota o którą zawyżono zobowiązanie podatkowe.
Do powstania nadpłaty może dojść z przyczyn leżących po stronie podatnika albo po stronie organu podatkowego. Nadpłaty powstają najczęściej albo na skutek błędu popełnionego przy samo-obliczeniu podatku przez podatnika albo na skutek pomyłki przy samej wpłacie podatku albo też na skutek wydania przez organ podatkowy decyzji podatkowej zawyżającej zobowiązanie podatnika lub innego podmiotu prawa podatkowego. W tym ostatnim przypadku o nadpłacie można mówić dopiero wtedy gdy wadliwość rozstrzygnięcia organu zostanie stwierdzona we właściwym postępowaniu w skutek czego zostanie ono zmienione lub wyeliminowane z obrotu prawnego.
Decyzja organu podatkowego nawet błędna wywiera skutki tak długo jak pozostaje w obrocie.
Nadpłata może powstać zarówno na skutek dobrowolnie dokonanej wpłaty jak też na skutek przymusowej egzekucji należności. Przepisy ordynacji podatkowej definiując pojęcie nadpłaty nie regulują z czyjej winy doszło do jej powstania, jednak kwestia ta jest niekiedy brana przez ustawodawcę pod uwagę, np. przy oprocentowaniu nadpłat.
Nadpłata powstaje nie tylko w relacjach między organem podatkowym a podatnikiem lecz może być też udziałem płatnika, inkasenta czy osoby trzeciej.
Za nadpłatę uważa się:
Kwotę nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku,
Kwotę podatku pobraną przez płatnika nienależnie lub w wysokości większej niż należnej.
Świadczenie płatnika lub inkasenta jeżeli w decyzji wydanej w związku z niedopełnieniem przez płatnika lub inkasenta ich obowiązku, określono ją nienależnie lub w wysokości większej niż należna.
Kwotę zobowiązania zapłaconego przez osobę trzecią lub spadkobiercę jeżeli w decyzji dotyczącej ich odpowiedzialności określono ją niezależnie lub wysokości większej niż należnie.
Nadpłata może wynikać z wykonania przez podatnika decyzji o charakterze deklaratoryjnym tj. określającego jej wysokość zobowiązania podatkowego w sytuacji gdy podatnik obowiązany był do zapłaty podatku wynikającego z zobowiązania które powstały z mocy prawa.
Może też wynikać z decyzji określającej wysokość podatku nie wpłaconego przez płatnika lub inkasenta w sytuacji gdy decyzja taka została następnie uchylona lub stwierdzono jej nieważność.
Wysokość nadpłaty określona jest co do zasady przez organ podatkowy. Niekiedy organ może to uczynić z urzędu jednak w większości sytuacji z inicjatywą w tym zakresie występuje raczej podatnik - jego żądanie dotyczy w pierwszej kolejności stwierdzenia że nadpłata istnieje określenia jej wysokości a w dalszej kolejności możliwe jest żądanie aby nadpłata została zwrócona lub aby organ podatkowy postąpił z nią w inny przewidziany prawem sposób.
W szeregu sytuacji wysokość nadpłaty określa sam podatnik - sytuacje te jako WYJĄTKI od zasady określania wysokości nadpłaty przez organ podatkowy zostały wyraźnie wymienione w ordynacji podatkowej:
Grupa I - to takie sytuacje , które są wpisane w mechanizm funkcjonowania danego podatku, a podatnik określając nadpłaty nie jest zobowiązany do składania odrębnego wniosku o jej zwrot. Może to mieć miejsce w wypadku złożenia zeznania rocznego, w podatku dochodowym od osób fizycznych, od osób prawnych oraz w deklaracji o podatku akcyzowym. Wysokość nadpłaty podatnik wskazuje w składanym zeznaniu deklaracji.
Grupa II - to te sytuacje, w których podatnik samodzielnie określa wysokość nadpłaty jest jednak przy tym obowiązany złożyć organowi podatkowego wniosek o jej zwrot. Ta grupa obejmuje przypadki powstania nadpłaty w wyniku prawomocnego orzeczenia TK, a zobowiązanie podatkowe powstało z mocy prawa. Sytuacje z tej grupy przedstawiają się następująco:
jeżeli podatnik złożył uprzednio deklaracje / zeznanie podatkowe z której wynika wysokość zobowiązania podatkowego to wysokość nadpłaty określa podatnik we wniosku o jej zwrot składając jednocześnie skorygowaną deklarację.
jeżeli podatnik został rozliczony przez płatnika wysokość nadpłaty określa podatnik we wniosku o jej zwrot składając jednocześnie zeznanie roczne odnosi się to jedynie do nadpłat w podatku dochodowym od osób fizycznych.
jeżeli podatnik nie był zobowiązany do złożenia zeznania podatkowego / deklaracji wysokość nadpłaty określa podatnik we wniosku o jej zwrot.
Żądanie stwierdzenia nadpłaty
Samo subiektywne przekonanie podatnika o tym że dokonał wpłaty podatku nienależnie z zasady nie wystarczy aby otrzymał on zwrot nadpłaty. Formalnie zgłoszenie organowi podatkowemu przekonanie podatnika o istnieniu nadpłaty podlega określonej weryfikacji ze strony organu podatkowego. Określenie istnienia i wysokości nadpłaty przez samego podatnika odnosi się jedynie do zeznań rocznych w podatkach dochodowych oraz deklaracji w podatku akcyzowym, a także do sytuacji kiedy nadpłata w jakimkolwiek podatku powstała na skutek orzeczenia TK, a zobowiązanie powstało z mocy prawa - również wtedy organ podatkowy uprawniony jest do weryfikacji istnienia i wysokości nadpłaty wskazanej przez podatnika.
W innych przypadkach istnienie i wysokość nadpłaty co do zasady stwierdza organ podatkowy na wniosek lub w urzędu.
Gdy obowiązek wpłacenia podatku wynikał z decyzji organu podatkowego o istnieniu nadpłaty może być mowa wyłącznie w razie usunięcia z obrotu prawnego lub zmiany tej decyzji.
Mogą wystąpić sytuacje gdy istnienie nadpłaty organ podatkowy stwierdza z urzędu, co do zasady jednak procedura taka inicjowana jest przez podatnika złożeniem żądania stwierdzenia nadpłaty podatku - żądanie takie może być złożone w następujących sytuacjach:
Gdy podatnik kwestionuje zasadność pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku.
Gdy podatnik, którego zobowiązanie podatkowe powstaje z mocy prawa w zeznaniu rocznym, podatku dochodowym bądź w deklaracji dotyczącej innego podatku wykazał zobowiązanie podatkowe nienależne bądź w wysokości większej od należnej i wpłacił zadeklarowany podatek albo wykazał kwotę nadpłaty w wysokości większej od należnej. Wraz z wnioskiem należy wówczas złożyć skorygowane zeznanie, deklarację.
Gdy podatnik nie będąc obowiązany do składania zeznań / deklaracji dokonał wpłaty podatku nienależnego lub wysokości większej od należnej.
Wniosek podatnika o stwierdzenie nadpłaty wszczyna postępowanie podatkowe. W razie pozytywnej weryfikacji wniosku organ podatkowy wydaje decyzję stwierdzająca wysokość nadpłaty.
Uprawnienie do złożenia żądania stwierdzenia nadpłaty przysługuje także płatnikom oraz inkasentom. Jeżeli we wskazanych przez nich deklaracjach wykazali oraz wpłacili podatek w wysokości większej od pobranego lub większej od należnego lub tez nie będąc zobowiązani do składania deklaracji wpłacili podatek w wysokości większej od należnej.
Zgodnie z art. 79 prawo do żądania stwierdzenia nadpłaty wygasa po upływie terminów określonych w tym przepisie.
5/01/2010 [nie było zajęć]
12/01/2010 [nie było zajęć]
19/01/2010 [nieobecność]
23/02/2010
Koło - tematy ze stron: 179, 196, 203, 214, 225, 229, 235, 236, 237, 244, 250, 255, 262, 263
- wstępnie 23 MARCA 2010.
Wygasanie zobowiązań podatkowych
Zobowiązania podatkowe we wskazanych w art. 59 OP sytuacjach wygasają.
*Wygaśniecie zobowiązania podatkowego oznacza zazwyczaj kres stosunku prawnego łączącego podatnika oraz związek publiczno-prawny. Stosunek ten miał początkowo postać obowiązku podatkowego i nawiązał się wraz z jego powstaniem.
Wygaśniecie zobowiązania podatkowego ma najczęściej miejsce na skutek działań powodujących zaspokojenie roszczenia podatkowego związku publiczno-prawnego.
Ma to miejsce w szczególności w wypadku zapłaty podatku.
Podobny skutek powoduje pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta, potrącenie, zaliczenie nadpłaty lub zwrot podatku na poczet zaległości podatkowych, a także przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych w zamian za podatki na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego - takie sposoby wygaśnięcia zobowiązań podatkowych nazywamy niekiedy *efektywnymi.
Podstawowe znaczenie ma zapłata pieniężna - może mieć postać:
gotówkową - to zapłata przez wręczenie znaków pieniężnych, a także przez zastosowanie przekazu pocztowego bądź bankowego.
bezgotówkową - ma postać polecenia przelewu.
Do pomocniczych form zapłaty należy zaliczyć:
zapłatę znakami akcyzy
zapłatę znakami opłaty skarbowej.
OP przewiduje, że przepisy prawa podatkowego mogą dopuścić bądź uznać za wyłączną formę zapłaty jaką jest zapłata papierami wartościowymi czy znakami akcyzy.
Jeżeli chodzi o zapłatę pieniężną OP uznaje bezgotówkową formę zapłaty podatku za zasadę w odniesieniu do podatników którzy prowadzą działalność gospodarczą.
Do zapłaty podatku w formie polecenia przelewu zobowiązani są podatnicy prowadzący działalność gospodarczą i obowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Jeżeli chodzi o zapłatę znakami akcyzy to zapłata ta dotyczy wyłącznie podatku akcyzowego. Znaki te mają postać banderol naklejonych na opakowania wyrobów akcyzowych. Obowiązek oznaczania wyrobów znakami akcyzy ciąży przeważnie na producentach lub importerach tych towarów.
Wysokość uiszczonego podatku zależy zarówno od rodzaju opodatkowanego towaru jak i wielkości / pojemności opakowania.
Zapłata znakami akcyzy ma *charakter antycypacyjny ponieważ nabycie znaków skarbowych akcyzy następuje wcześniej niż ich użycie do oznaczenia wyrobów.
Jeżeli chodzi o zapłatę znakami opłaty skarbowej od 1 stycznia 2007 r. zapłata tej opłaty dokonywana jest w formie pieniężnej podczas gdy w myśl przepisów poprzednio obowiązującej ustawy o opłacie skarbowej zapłata co do zasady następowała przy użyciu znaków tej opłaty. W chwili wejścia w życie nowych przepisów wiele znaków zakupionych przez podatników pozostało niewykorzystanych stąd ustawodawca dopuścił zapłatę opłaty skarbowej tymi znakami do dnia 31 grudnia 2008 r. - dotyczy to wyłącznie znaków, które zostały zakupione i niewykorzystane przed dniem 1 stycznia 2007 r.
Znaki opłaty skarbowej nakleja się na składanym wniosku o dokonanie czynności urzędowej albo na dokumencie zgłoszenia, na składanym wniosku o wydanie zaświadczenia lub zezwolenia albo na składanym dokumencie stwierdzającym udzielenie pełnomocnictwa lub prokury.
Jeżeli chodzi o *zaniechanie poboru podatku jest to forma rezygnacji związku publiczno-prawnego z przysługujących mu należności podatkowych. Wywiera ono skutek taki, że organ podatkowy nie może domagać się wykonania obowiązku zapłaty podatku wynikającego ze zobowiązania podatkowego.
OP przewiduje możliwość zastosowania zaniechania poboru podatków nie w drodze indywidualnych aktów stosowania prawa lecz na płaszczyźnie tworzenia prawa podatkowego.
Minister Finansów może w drodze rozporządzenia zaniechać w całości lub w części poboru podatku w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników. Zaniechania poboru podatku nie mogą dokonywać organy podatkowe w drodze indywidualnych decyzji.
Umorzenie zaległości podatkowej i odsetek za zwłokę
Jest to forma rezygnacji związku publiczno-prawnego z przysługujących mu należności podatkowych - umorzenie zaległości wywołuje taki skutek, że organ podatkowy nie może domagać się zapłaty podatku.
OP przewiduje możliwość umorzenia zaległości podatkowych wyłącznie przez organy podatkowe w drodze indywidualnych decyzji w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym organ podatkowy na wniosek podatnika może umorzyć w całości lub w części zaległość podatkową lub odsetki za zwłokę.
Umorzenie zaległości podatkowej może nastąpić co do zasady na wniosek podatnika, OP przyznaje jednak organom podatkowym kompetencje do umarzania zaległości podatkowej z urzędu jednakże zakres sytuacji kiedy może to nastąpić został szczegółowo określony w przepisach i tak:
- zachodzi uzasadnione podejrzenie, że kwota uzyskana w toku egzekucji nie przewyższałaby kosztów postępowania egzekucyjnego
- kwota zaległości nie przekracza pięciokrotnej wartości kosztów upomnienia,
- kwota zaległości nie została zaspokojona w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym,
- podatnik zmarł nie pozostawiając majątku lub pozostawił majątek znikomej wartości, a przy tym brak jest następców prawnych podatnika lub osób trzecich od których organ podatkowy mógłby dochodzić należności.
Zasady dotyczące umorzenia zaległości podatkowych i odsetek za zwłokę stosuje się odpowiednio do umarzania opłaty prolongacyjnej.
02/03/2010
Zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku
Instytucja zwolnienia związana jest z funkcjonowaniem indywidualnych i ogólnych interpretacji przepisów prawa podatkowego tj. art. 14a i następne OP. Interpretacji nie stanowią źródła prawa a podmioty prawa podatkowego nie są zobowiązane się do nich stosować. Jednak w razie zastosowania się do interpretacji korzystają ze szczególnej ochrony na wypadek gdyby interpretacja taka została zmieniona lub też nie została uwzględniona przy rozstrzygnięciu konkretnej sprawy podatkowej.
Z art. 14k wynika, że zastosowanie się do interpretacji nie może szkodzić temu kto się do niej zastosował konkretyzacja ta znajduje się w art. 14m, który stanowi że w takiej sytuacji podatnik lub inny podmiot jest zwolniony z obowiązku zapłaty podatku. Jeżeli zobowiązanie nie zostało prawidłowo wykonane w wyniku zastosowania się przez niego do interpretacji, która uległa zmianie lub interpretacji nie uwzględnionej w rozstrzygnięciu składki podatkowej. Zwolnienie następuje tylko pod warunkiem, że skutki podatkowe których dotyczyła interpretacja wystąpiły po opublikowaniu interpretacji ogólnej lub po doręczeniu interpretacji indywidualnej.
Czyli zwolniony od obowiązku zapłacenia podatku jest tylko ten, w stosunku do kogo są przesłanki do stwierdzenia iż został przez interpretację wprowadzony w błąd. Nie będzie natomiast zwolniony z obowiązku zapłacenia podatku ten, kto podjął pewne czynności jeszcze przed otrzymaniem interpretacji indywidualnej lub opublikowaniem interpretacji ogólnej gdyż na jego postępowanie interpretacja w żaden sposób wpłynąć nie mogła.
Zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku następuje z mocy prawa na wniosek podatnika organ podatkowy określa wysokość podatku objętego zwolnieniem w decyzji w zależności od sytuacji ustającej lub określającej wysokość zobowiązania podatkowego albo w decyzji określającej wysokość nadpłaty.
Zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku nie jest formą rezygnacji związku publiczno-prawnego z przysługującego mu podatku tak jak ma to miejsce w wypadku zaniechania poboru czy umorzenia zaległości.
Pobór podatku przez płatnika lub inkasenta
Po pobraniu przez płatnika albo inkasenta podatku we właściwej kwocie podatnik nie odpowiada już za zobowiązanie podatkowe w związku z tym, fakt że np. kwota ta nie została przez płatnika bądź inkasenta wpłacona na rachunek organu podatkowego nie ma wpływu na sytuację prawną podatnika. Inna sytuacja powstaje wówczas gdy podatek powinien być pobrany przez płatnika ale tak się nie stało. Zobowiązanie podatkowe ze względu na fakt nie pobrania podatku nie wygasa.
Roszczenie związku publiczno-prawnego o otrzymanie należnej kwoty w większości wypadków kierowane będzie nie do zobowiązanego podatnika ale do płatnika odpowiadającego za nie pobranie podatku. Przepisy nie wyjaśniają kiedy w takiej sytuacji wygaśnie zobowiązanie podatkowe można przyjąć, że w wypadku wyegzekwowania bądź zapłaty kwoty odpowiadającej nie pobranemu podatkowi przez płatnika z własnych zasobów wygaśnie także zobowiązanie podatnika w innej sytuacji tego rodzaju zobowiązanie podatkowe wygaśnie po upływie terminu przedawnienia.
Potrącenie
Można go dokonać zarówno w odniesieniu do bieżących zobowiązań podatkowych jak i zaległości podatkowych w podatkach państwowych i samorządowych. Potrącenie może być dokonane zarówno na wniosek podatnika jak i z urzędu. Z
Zobowiązania podatkowe w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa podlegają potrąceniu z wzajemnych, bezspornych i wymagalnych wierzytelności podatnika wobec Skarbu Państwa z enumeratywnie wymienionych tytułów (zajrzeć do OP, jest ich 7).
Wierzytelności podatnika, które spełniają warunki potrącenia mogą być na jego wniosek zaliczone również na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.
Potrącenie ma formę postanowienia, na które służy zażalenie.
Jeżeli organ podatkowy odmawia uwzględnienia wniosku podatnika w sprawie potrącenia ta odmowa powinna mieć formę decyzji jeżeli potrącenie następuje na wniosek uważa się ja za dokonanie z chwilą złożenia wniosku; jeżeli potrącenie następuje z urzędu uważa się je za dokonane z dniem wydanie przez organ podatkowy postanowienia w sprawie potrącenia.
Uprawnienie do potrącenia przysługuje również podatnikom podatków stanowiących dochód budżetu gminy województwa powiatu.
Zobowiązania podatkowe podlegają potrąceniu z wzajemnych, bezspornych i wymagalnych wierzytelności podatnika wobec gminy powiatu województwa - w szczególności nadaje się do potrącenia wierzytelność podatnika wobec gminnej powiatowej, wojewódzkiej jednostki budżetowej z tytułu robót budowlanych dostaw lub usług wykonywanych przez niego w trybie przepisów o zamówieniach publicznych pod warunkiem, że potrącenie dokonywane jest przez tego podatnika i z tej wierzytelności.
Zaliczenie nadpłaty lub zwrotu podatku na poczet zaległości podatkowych lub bieżących zobowiązań podatkowych
Kwota odpowiadająca całości lub części przypadającego do zapłacenia podatku znajduje się już w posiadaniu organu podatkowego tyle, że w związku z innym tytułem prawnym. Ponieważ nie istnieje tytuł prawny do dysponowania tą kwota przez organ podatkowy gdyż stanowi ona … podlega ona zaliczeniu na poczet istniejących ewentualnie zaległości lub bieżących zobowiązań podatkowych podatnika.
Zaliczenie następuje z dniem powstania nadpłaty. Organ podatkowy wydaje postanowienie na które służy zażalenie.
Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych
Następuje na wniosek podatnika na podstawie umowy zawartej za zgodą naczelnika właściwego urzędu skarbowego pomiędzy starostą wykonującym zadanie z zakresu administracji rządowej a podatnikiem.
Jeżeli chodzi o podatki stanowiące dochody budżetu jednostek samorządowych umowa zawierana jest między podatnikiem a właściwym wójtem burmistrzem prezydentem. Umowa oraz wyrażenie zgody wymagają formy pisemnej. W przypadku przeniesienia własności nieruchomości musi być forma aktu notarialnego. Datą wygaśnięcia zobowiązania podatkowego jest dzień przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych.
9/03/2010 - nieobecność
16/03/2010
?? jest kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku.
A kwota należnego podatku obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrotem jest także otrzymana subwencja, dotacja i inna wypłata o podobnym charakterze związana z dostawą lub świadczeniem usług.
Jeżeli pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty obrotem jest także kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatków.
Jeżeli przy wykonywaniu czynności podlegających opodatkowaniu nie została określona cena to podstawą opodatkowania jest wartość towarów lub usług obliczona wg cen stosowanych w obrotach z głównym odbiorcą pomniejszona o kwotę należnego podatku.
Jeżeli przedmiotem opodatkowania jest świadczenie usług to podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.
Podstawą opodatkowania wewnątrz wspólnotowego nabycia towarów jest kwota jaką nabywca jest zobowiązany zapłacić - podstawa ta obejmuje:
podatki, cła opłaty i inne należności płacone w związku z nabyciem towaru
wydatki dodatkowe takie jak koszty prowizji , opodatkowania, transportu, kwoty ubezpieczenia pobieranego przez dostawcę od podmiotu dokonującego wewnątrz-wspólnotowego nabycia.
Stawka podatku
Wynosi 22% dla niektórych towarów i usług 7% a w pewnych przypadkach stosowana jest stawka 0%.
Stawka 0% oznacza faktyczny brak opodatkowania czynności obłożonej taką stawką. Jednakże przy zachowaniu prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z tymi czynnościami.
Sprzedaż opodatkowana stawką 0% pozostaje sprzedażą opodatkowaną mimo braku faktycznego obciążenia fiskalnego.
Stawka 0% jest stosowana:
wewnątrz wspólnotowej dostawy towarów
w eksporcie towarów
Ponadto stosuje się ją m. in. do:
dostaw armatorom morskim, statków wycieczkowych, statków chłodniczych, statków przeznaczonych do przewozu towaru, statków rybackich
b) importów statków transportu morskiego
c) usług w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego
d) usług ratownictwa morskiego.
Zasadą podatków od towarów i usług jest prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług.
Kwotę podatku naliczonego stanowi:
suma kwot podatku określonych w fakturach, otrzymanych przez podatnika
suma kwot podatku wynikająca z dokumentu celnego w przypadku importu
zryczałtowany zwrot podatku
Podatnikom którzy dokonują obrotu podatku opodatkowanego w całości lub w części stawką niższą niż 22% przysługuje prawo do zwrotu z urzędu skarbowego w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia przez podatnika na rachunek bankowy podatnika, zwrot różnicy podatku do wysokości nie przekraczającej 22% obrotu opodatkowanego stawkami obniżonymi oraz podatku naliczonego wynikającego z nabycia towarów i usług.
Zapłata podatku związana jest z *zasadą samo-obliczenia - organy podatkowe nie wydają decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego chyba że stwierdzone zostanie że kwota należnego podatku została obliczona przez podatnika w sposób nieprawidłowy.
Terminy obliczenia i zapłaty podatku na rachunek urzędu skarbowego są zróżnicowane. Podstawą jest że w rozliczeniach miesięcznych termin upływa 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym powstał obowiązek podatkowy.
Taki sam termin wiąże podatników określanych jako „mali podatnicy” oraz „rolnicy ryczałtowi”. Różnica polega na tym, że jest to rozliczenie za okresy kwartalne - oznacza to że następuje ono w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po kwartale w którym powstał obowiązek podatkowy.
Odmienne zasady dotyczą terminów obliczenia i zapłaty podatków w odniesieniu do podatników oraz podmiotów niebędących podatnikami tego podatku którzy dokonują tylko wewnątrz-wspólnotowego nabycia nowych środków transportu - podatnicy ci mają obowiązek obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego - zasada ta znajduje również zastosowanie w przypadku wewnątrz-wspólnotowego nabycia nowych środków transportu lub innych środków tran postu od których podatek rozliczany jest w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu lub kwartale jeżeli środek transportu ma być przez nabywcę zarejestrowaniu na terytorium Polski lub jeżeli nie podlega tutaj rejestracji a użytkowany jest jedynie w Polsce.
Przykładowe pytania na exam:
Definicja finansów publicznych
Finanse publiczne, a finanse niepubliczne
Funkcje finansów publicznych
Pojęcie władztwa finansowego
Źródła prawa finansowego
Państwowy dług publiczny
Procedury oszczędnościowe i sanacyjne
Opracowywanie oraz uchwalanie wieloletniego planu finansowego państwa
Opracowywanie oraz uchwalenie wieloletniej prognozy finansowej, jednostki samorządu terytorialnego
Pojęcie budżetu
Charakter prawny budżetu i ustawy budżetowej
Zasady budżetowe, wydatki budżetowe i ich klasyfikacja
Dotacje, subwencje
Dochody budżetowe
Deficyt budżetu państwa i źródła jego pokrycia.
Formy organizacyjno-prawne gospodarki budżetowej
jednostki budżetowe (w ramach tego gospodarstwa budżetowe i środki specjalne)
zakłady budżetowe
agencje wykonawcze
fundusze celowe
Opracowywanie budżetu, uchwalanie budżetu, wykonanie budżetu i odpowiedzialność za wykonanie budżetu.
Budżet gospodarki lokalnej.
23/03/2010
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych
Podatek dochodowy od osób fizycznych reguluje ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podatek w założeniu ma charakter osobisty.
Opodatkowaniu podlegać powinny wszystkie dochody niezależnie od źródła, z którego pochodzą.
Istnieje ograniczony i nieograniczony obowiązek podatkowy.
Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium RP podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów - jest to *nieograniczony obowiązek podatkowy.
Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP uważa się osobę fizyczną, która:
Posiada na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych - jest to środek interesów życiowych, lub
Przebywa na terytorium RP dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium RP miejsca zamieszkania podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, przychodów osiąganych na terytorium RP -jest to *ograniczony obowiązek podatkowy.
Od podatku dochodowego, od dochodów uzyskanych ze źródeł przychodów położonych za granicą wolni są członkowie personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz inne osoby korzystające z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych lub konsularnych na podstawie umów lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych jak również członkowie ich rodzin pozostający z nimi we wspólnocie domowej, jeżeli nie są obywatelami polskimi i nie mają stałego pobytu na terytorium RP.
Przedmiot podatku
Opodatkowaniu podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wyłączonych od opodatkowania oraz dochodów zwolnionych od podatku, od których na podstawie przepisów op. zaniechano poboru podatku.
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest z pewnymi wyjątkami suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.
*Dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów różnica jest stratą ze źródła przychodów.
*Przychodami są, co do zasady otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Ustawa wyróżnia szereg odrębnych źródeł przychodów, z których to podatnik potencjalnie osiągać może dochody.
W myśl art. 10 ust. 1 ustawy źródłami przychodów są:
[wkleić]
Wartość pieniężną świadczeń w naturze oblicza się na podstawie przeciętnych cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.
W wypadku uzyskania świadczeń częściowo odpłatnych przychód ustala się, jako różnicę pomiędzy wartością rynkową tych świadczeń, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.
Przychody w walutach obcych przelicza się na zł wg kursu z dnia otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika ogłoszonych przez bank, z którego usług korzystał podatnik i mający zastosowanie przy kupnie walut.
Jeżeli podatnik nie korzysta z usług banku przychody przelicza się na zł wg średniego kursu walut obcych z dnia uzyskania przychodów ogłaszanego przez NBP.
Przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń.
W art. 13 ustawy jest mowa o przychodach z działalności wykonywanej osobiście, art. 14 przychody z działalności gospodarczej, art. 15 przychody z działów specjalnych produkcji rolnej, art. 17 przychody z kapitałów pieniężnych,
Zwolnienia przedmiotowe
Można je ująć w kilku grupach:
Zwolnione od opodatkowania są przychody z tytułów mających charakter odszkodowawczy takich jak odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów prawa administracyjnego i na podstawie innych ustaw z wyjątkami określonymi w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zwolnione od opodatkowania są rozmaite zasiłki otrzymane przez podatników takie jak odprawy pośmiertne, zasiłki pogrzebowe, zasiłki dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, zasiłki wychowawcze, porodowe, jednorazowe zasiłki z tytułu urodzenia dziecka różnego rodzaju zapomogi wypłacane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych lub klęsk żywiołowych.
Zwolniona z opodatkowania jest wartość rozmaitych świadczeń otrzymywanych przez pracowników przez pracodawców np. wartość ubioru służbowego, wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, ekwiwalenty za te świadczenia.
Zwolnione od opodatkowania są kwoty stanowiące zwrot wydatków poczynionych przez pracownika na rzecz pracodawcy, np. diety i inne należności za czas podróży służbowej, diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów.
Zwolnione od opodatkowania są stypendia naukowe, stypendia za wyniki w nauce, stypendia dla uczniów i studentów, których zasady i wysokość udzielania zostały określone w uchwale jednostki samorządu terytorialnego, stypendia przyznawane uczniom i studentom przez organizację użytku publicznego,
*Koszty uzyskania przychodów są to najczęściej różnego rodzaju wydatki, jakie ponosi osoba osiągająca przychody w związku z funkcjonowaniem źródła przychodu. Koszty te mogą mieć postać inną niż wydatek pieniężny.
Wydatek to pojęcie ze sfery finansów, koszt natomiast to pojęcie z dziedziny rachunkowości. Nie każdy wydatek będzie kosztem i nie każdy koszt ma postać wydatku, np. zakup urządzenia służącego do prowadzenia działalności produkcyjnej.
Za koszt uznany będzie nie ten wydatek, lecz kwoty, które w poszczególnych latach podatkowych odpowiadać będą zmniejszeniu się wartości tego urządzenia na skutek zużycia.
Możliwość zaliczenia określonych wydatków do kosztu uzyskania przychodów wpływa bezpośrednio na wysokość dochodów będącego podstawą opodatkowania, a w konsekwencji na wysokość … podatkowego. Z tego też względu grupa przepisów dotycząca kosztów jest bardzo rozbudowana. W polskim podatku dochodowym od osób fizycznych za koszty uzyskania przychodów uznaje się wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła dochodów z pewnymi wyjątkami, o których mowa w ustawie - wynika z tego, że podstawowym kryterium uznania ważnego wydatku za koszt uzyskania przychodu jest jego cel. Od tej zasady istnieją WYJĄTKI: Nie każdy wydatek jest kosztem uzyskania przychodu gdyż nie każdy wydatek ma związek z osiąganymi przychodami lub mimo takiego związku nie jest poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Z drugiej strony nie każdy koszt uzyskania przychodu ma postać wydatku - przykładem są odpisy amortyzacyjne.
Koszty uzyskania przychodów podlegają zwiększeniu o ujemne różnice kursowe.
23
Prawo finansowe - mgr D.Łukawska - by MJ - 2009/10