TAXACEAE - CISOWATE

Nazwa	Pokrój	Kora	Pędy	Igły	Kwiaty	Owoce/szyszki	Występowanie	Wymagania
Taxus baccata - cis pospolity	do ok. 20 m ↑. korona zaokrąglona z wieloma wierzchołkami. Konary nieregularnie skrętoległe.	Cienka i gładka, czerwonawobrązowa, łuszczy się dużymi płatami.	Bruzdkowane (igły zbiegają w listewkę), zielone brązowieją w 3 - 4 roku. Łuski pączków weg. płaskie, tępe i przylegające.	2 - 4 cm dł. Spłaszczone, lekko wygięte i zaostrzone, z cienkim i krótkim ogonkem. Z góry ciemnozielone i błyszczące z wypukłym nerwem, od spodu jaśniejsze lub żóltawe	Dwupienne, w kątach igieł, skierowane w dół, niepozorne.	Jajowate, oliwkowe lub brązowe (ok. 6 mm) osnówki jadalneVIII-IX Poza osnówkami - reszta trująca, zawiera taksynę.	śr. i zach. Europa, pn. Afryka, pd.-zach. Azja, w Polsce pod ochroną (!).	Gleby przeciętne, głębokie, świeże, wapienne. Najbardziej cienioznośne, preferuje klimat morski, rośnie bardzo wolno.
`Adpressa'	Do 3 m ↑ i Ø, zwykle krzew o nieregularnym pokroju.			Bardzo krótkie - do 1 cm, szerokie, ciemnozielone z niebieskawym odcieniem.	Klon żeński.			Rośnie b. powoli.
`Aurea'	Do 3 m ↑ i Ø,			Kolor złocistożółty nieintensywny, zielenieje po ok. 3 latach.
`Elegantissima'	Rozłóżysty krzew, z rozpostartymi gałęziami.			Wygięte sierpowato ku górze, pocz. żółte, potem bladożółte lub białawe (na brzegach)	Klon żeński.	Liczne nasiona, dojrz. VII - VIII		Odporna na mrozy, zabarwienie tylko na wiosnę intensywne.
`Fastigiata'	Pokrój wąskokolumnowy, z czasem szersze.		Z promieniście ułożonymi igłami	Długie, 3 - 4 cm, ciemnozielone, odgięte ku dołowi.	Klon żeński.			Wrażliwa na mrozy.
`Fastigiata Aureomarginata'	Podobnie do `Fastigiata'			Igły są żółto obrzeżone.
Taxus cuspidata - cis japoński	Drzewo do ok. 20 m, lecz w uprawie zwykle wysoki krzew.	Łuszczy się małymi, cienkimi, postrzępionymi płatami.	Pędy brązowieją w 2 roku. Łuski pączków nieco wypukłe, zaostrzone i odstające.	Igły do 2,5 cm dł., ułożone nieregularnie grzebieniasto, od spodu wyraźnie żółte, ogonki tez.		Nasiona nieco wystają z osnówek.	Od Płw. Koreańskiego po Japonię i Sachalin.	Odporniejszy na mrozy od T. baccata.
Taxus xmedia - cis pośredni	Mieszaniec T. baccata i T. cuspidata.

Nazwa	Pokrój	Kora	Pędy	Igły	Kwiaty	Owoce/szyszki	Występowanie	Wymagania
`Hicksii'	Pokrój początkowo wąski, pozniej mniej zwarte, gałęzie mniej zwarte u góry, do 5 m ↑				Klon żeński.
`Hatfieldii'	Pokrój węższy niż `Hicksii', bardziej zagęszczone krzewy.			Igły krótsze i jaśniejsze.	Klon męski.

PINACEAE - SOSNOWATE.

Abies alba - jodła pospolita	Drzewo do 30 - 50/60 m ↑, u starszych zamiera wierzchołek.	Długo gładka, jasna - popielatoszara, z pęcherzykami żywicy.	Szare lub bladobrązowe. Pączki brązowe, jajowate, bez żywicy.	1,5 - 3 cm dł., ciemnozielone, błyszczące, z wąskimi białymi paskami na spodzie, wierzchołki zaokrąglone lub nieznacznie wcięte. Rozłożone grzebieniasto, w 2 warstwach (dolne dłuższe)	IV - V	Szyszki walcowate, 10 - 15 (17) cm dł., łuski wspierające nieco wystają, wywinięte.	Pd. i śr. Europa.	Gleby głębokie, żyzne, świeże. Wilgotne powietrze, nie znosi suszy i upałów, niskich temp., zanieczyszczeń. Cienioznośne.
Abies nordmanniana - jodła kaukaska	Drzewo do 50 - 60 m ↑		Grubsze, owłosione lub nagie, pączki większe, ciemniejsze, bez żywicy.	Szersze, grubsze, do 3,5 - 4 cm dł., ciemniejsze, silniej błyszczące, łagodnie wycięte. Ułożone gęsto, górne ułożone ku przodowi zakrywają od góry pęd.		Szyszki większe i grubsze do 20 cm dł., i 5 cm Ø, łuski wspierające widoczne.	Zach. Kaukaz i pn. - wsch. Anatolia.	Wymagania podobne do A. alba, odporniejsza na mrozy.
Abies concolor - jodła jednobarwna	Drzewo do 45 (60) m ↑.	Kora szara, gładka.	Zwykle nagie, oliwkowe lub żółtawozielone, pączki zaokrąglone, żółte, silnie ożywicowane.	Długie 4 - 7 cm dł., tępe, zaokrąglone lub zaostrzone, na górnej stronie płaskie, obustronnie jednobarwne, matowe, szarozielone do srebrzystych. Wygięte szablasto ku górze. Pachną cytryną, tatarakiem.		Dość duże do 12 - 14 cm dł., niebieskawe, fioletowe lub jasnozielone. Łuski wspierające ukryte.	Pd. - zach. Ameryka Pn.	Mało wymagający gatunek, znosi suszę, upały, zanieczyszczone powietrze. Odporna na mrozy. Stanowiska słoneczne.
`Compacta'	Bardziej zwarta korona, gałęzie bardziej zagęszczone.
Nazwa	Pokrój	Kora	Pędy	Igły	Kwiaty	Owoce/szyszki	Występowanie	Wymagania
`Violacea'				Srebrzystoniebieskie.
Abies homolepis - jodła nikkońska	Drzewo do 30 (40) m ↑, ze sztywnymi, prawie poziomo odstającymi konarami.	Już za młodu łuszczy się drobnymi, cienkimi strzępkami.	Silne, sztywne, jasne - kontrast z igłami. Nagie i wyraźnie bruzdkowane po opadnięciu igieł, pączki ożywicowane.	2,5 - 3,5 cm dł., sztywne i łatwo pękają przy zginaniu, od spodu kredowobiałe, szerokie paski, gęsto ułożone, nastroszone tworzą bruzdę V, na silnych pędach odstają dokoła równomiernie.		7 - 12 cm dł., fioletowe, łuski wspierające ukryte.	Japonia (góry na Honsiu i Sikoku).	Odporna na susze, zanieczyszczenia powietrza i mrozy, ale nie tak jak A. concolor. Jest szeroka, pocz. preferuje cien, później światłożądna.
Abies koreana - jodła koreańska	Jedna z najniższych jodeł, do ok. 18 m ↑, często wierzchołek późno się wykształca.		Kremowe - kontrast z igłami, skąpo owłosione lub prawie nagie. Pączki małe, kuliste z sinobiałą żywicą.	Dość krótkie do 2 cm, szerokie - rozszerzają się nieznacznie ku wierzchołkowi. Nieznacznie wcięte, od spodu kredowobiałe, równomiernie nastroszone, wygięte pokazują białe spody.		Małe 4 - 7 cm, fioletowe, z nieco wystającymi i czasem zawiniętymi łuskami wspierającymi. Już małe okazy zawiązują szyszki.	Góry pd. Płw. Koreańskiego.	Wymagania nieco mniejsze od A. alba, mało odporna na warunki miejske.
`Silberlocke'				Silnie sierpowato wygięte ku górze, ukazują dolną stronę.
Abies cephalonica - jodła grecka	Drzewo do 30 - 35 m ↑.		Pędy oliwkowobrązowe, nagie. Pączki pokryte żywicą, ich łuski na szczycie wypukłe i odchylone na zewnątrz.	Sztywne, ostro zakończone, kłujące. 1,5 - 3,5 cm dł., ustawione promieniście i prostopadle odstające, linie aparatów szparkowych także na górze i na szczycie.		Szyszki dość duże do 16 - 20 cm dł., końce łusek wsp. zwykle wystają, w dół odgięte.	Góry Płw. Bałkańskiego.	Dość dobrze znosi suszę i upały, ale nieodporna na mrozy. Wzrost powolny.
Abies grandis - jodła olbrzymia	Jedna z najwyższych jodeł do 50 (75) m ↑.		Dość cienkie, oliwkowozielone, gęsto, równomiernie omszone lub nagie. Pączki małe, zaokrąglone, ożywicowane.	Regularnie, bardzo płasko, grzebieniasto rozłożone. Długie - w dolnej warstwie do 6 (8) cm dł., błyszczące, ciemnozielone, wycięte, z bruzdką wzdłuż igły. Od spodu białawe paski.		Szyszki stosunkowo małe 10 (12) cm dł., łuski wspierające ukryte.	Zach. Ameryka Pn.	Wymagania podobne do A. alba, rośnie dość szybko w dobrych warunkach.
Pseudotsuga menziesii - daglezja zielona	żywiczne, zimozielone drzewo do 30 - 100 m ↑.	Na młodych gładka, z pęcherzykami żywicy. U starych gruba (do 60 cm), ciemna, głęboko spękana.	Gladkie, owłosione lub prawie nagie. Pąki długie, wrzecionowate, ostre (do 1 cm dł.), brązowe, błyszczące, bez żywicy.	Skrętoległe, zielone, proste, równowąskie, spłaszczone 2 - 4,5 cm. 2 wąskie białe paski od spodu, miękkie. Pachną jabłkami lub pomarańczami, wierzchołki tępe. nastroszone/grzebieniasto.	Jednopienne, męskie szyszeczki zwisają, żeńskie stoją (po zapł. zwisają) IV.	Charakterystyczne, 7 10 cm dł., z długimi trójzębnymi łuskami wspierającymi, które przylegają do nasiennych, nasiona jesienia, potem szyszki opadają.	Od pd. - zach. Kanady po pn. Kalifornię.	Preferuje klimat morski, wilgotne powietrze, gleby świeże, żyzne, głębokie, ale znosi gorsze warunki. Mrozoodporna, szybko rośnie.
Nazwa	Pokrój	Kora	Pędy	Igły	Kwiaty	Owoce/szyszki	Występowanie	Wymagania
Pseudotsuga menziesii var. glauca - odmiana sina	Drzewo niższe, korona węższa, zwarta, konary pod ostrzejszym kątem.			Krótsze, szersze, grubsze. Niebieskawe od woskowego nalotu, pachną terpentyną.		Szyszki mniejsze, do 7,5 cm dł., z odstającymi lub wywiniętymi łuskami wspierającymi.	Odmiana górska, Góry Skaliste, środkowy Meksyk.	Odporniejsza na suszę i mrozy, rośnie wolniej.
Tsuga canadensis - choina kanadyjska	Zimozielone, żywiczne drzewo do 30 m ↑ (max 50). Cienkie pnie, korona szeroka, stożkowata. Wierzchołek i gałązki zwisają.		Cienkie, z drobnymi przylegającymi trzonkami igieł (nagie - chropowate). Pączki drobne, jasnobrązowe, owłosione.	Bardzo krótkie 0,3 - 1,8 cm. Silnie spłaszczone, szersze u podstawy, zwężają się ku górze. Wierzchołek zaokrąglony lub tępy, brzegi mikroskopijnie piłkowane, górna strona z rowkiem, dolna z białymi paskami. Na cienkich, krótkich ogonkach.	Jednopienne, męskie w kątach igieł, żeńskie szczytowo.	Bardzo małe 1,5 - 2,5 cm. Jajowate, z nielicznymi zaokrąglonymi łuskami, miękkie, dojrzewają w roku kwitnienia jesienią. Na gałązkach pozostają dłużej.	Wsch. Ameryka Pn. (USA).	Wilgotne powietrze i gleba, nie znosi suszy i upałów. Korzeni się płytko - nie znosi zadeptywania. Dobrze znosi zacienienie i strzyżenie. Najlepiej w pobliżu zbiorników wodnych.
Larix decidua - modrzew europejski	Drzewo do 40 (50) m ↑, korona stosunkowo wąska.	Gruba, głęboko spękana.	Roczne długopędy żółtawe, bez nalotu.	Miękkie, sezonowe, zielone. Na krótkopędach gęsto skupione w pęczkach, na długopędach pojedynczo, skrętolegle.	Jednopienne, na krótkopędach. Żeńskie stojące, męskie wiszące.	Szyszki zmienne - okrągławe do wydłużonych i jajowatych, 2 - 6 cm dł., łuski zaokrąglone lub wykrojone, u nasady łuski drobne, łuski wspierające często widoczne. Szyszki pozostają i opadają razem z pędami.	Środk. I zach. Europa.	Gleby żyzne i świeże, stanowiska słoneczne. Odporne na zanieczyszczenia. Małowymagający. Nie toleruje terenów podmokłych.
`Pendula'	Pędy w koronie przewisające łukowato, parasolowato.
`Puli'	Pędy giętkie, swobodnie przewisają w miejscu szczepienia.
`Kórnik'	Karłowa odmiana, korona gęsta, w kształcie spłaszczonej półkuli.
Larix decidua subsp. polonica						Szyszki bardziej kuliste i zwarte, łuski nasienne zagięte do środka.	Polska, Rumunia, Słowacja, Ukraina.	Mniejsze wymagania, rośnie szybciej, znosi boczne ocienienie.
Larix kaempferi - modrzew japoński	Drzewo do 30 (35) m ↑, z szeroką koroną i szeroko rozpostartymi konarami.		Czerwonawe, z nalotem daje zaróżowione zabarwienie, nagie lub owłosione.	Z nalotem - szarozielone lub niebieskawe.		Różyczkowate 2 - 3 cm dł. I do 3 cm Ø, łuski wykrojone z brzegiem wygiętym na zewnątrz.	Japonia (Honsiu).	W młodości rośnie szybciej od L. decidua, odporny na raka modrzewiowego.
Nazwa	Pokrój	Kora	Pędy	Igły	Kwiaty	Owoce/szyszki	Występowanie	Wymagania
`Diana'	Forma krzaczasta o faliście powyginanych pędach.
`Stiff Weeping'	Pędy przewisające.
`Blue dwarf'	Gęsta korona, karłowa forma spłaszczonej kuli.
Larix laricina - modrzew amerykański	Drzewo do 25 (30) m ↑, korona wąska, luźna.		Pędy zaróżowione, rdzawe.	Z nalotem woskowym.		Małe, z niedużej ilości łusek 1 - 1,5 cm dł., miękkie, żółtawe.	Ameryka Pn.	Preferuje tereny podmokłe.

CUPRESSACEAE - CYPRYSOWATE.

Nazwa	Pokrój	Kora	Pędy	Liście	Kwiaty	Szyszki	Występowanie	Wymagania
Chamaecyparis pisifera - cyprysik groszkowy	Drzewo do 50 m ↑.	Kora łuszczy się włóknistymi pasmami (jak u pozostałych).		Łuski drobne, boczne zaostrzone i wyraźnie odstające, pazurkowato zgięte, ciemnozielone i błyszczące, na spodzie trójkątne białe plamki tworzą wzór `x'. na środkowej łusce gruczołek, przeświecający.	Jednopienne, pręcikowe zwykle żółte.	Najmniejsze - ok. 6 mm Ø, przed dojrzeniem przypominają małe nasiona grochu.	Japonia.	Gleby świeże i czyste, powietrze wilgotne, gorzej rosną na terenach miejskich. Odporne na mrozy, dobrze znoszą strzyżenie.
`Filifera'	Pokrój szerokostożkowaty, wzrost powolny do 20 m ↑. Pędy długie, nitkowate, słabo rozgałęzione. *(jak kopa siana)
`Plumosa'	Wzrost drzewiasty do 20 m ↑. Gałązki nie płaskie, nieco kędzierzawe - ich końce zagięte.			Wszystkie jednakowe, pośrednie między łuskami i igłami - jak krótkie igiełki 3 - 4 mm dł.
`Boulevard'	Gęsty, wolno rosnący krzew.			Igiełki miękkie, dość szerokie i długie 8 - 10 mm dł., skierowane ku przodowi i lekko zgięte - zakrywają gałązkę, jakby zmoknięte, ukazują dolnąstronę z białawym nalotem - stąd srebrzystoniebieskawe zabarwienie.
Nazwa	Pokrój	Kora	Pędy	Liście	Kwiaty	Szyszki	Występowanie	Wymagania
Chamaecyparis lawsoniana - cyprysik Lawsona	Najwyższy gatunek cyprysika 40 - 50 m ↑. Konary krótkie, odstające.		Gałązki bardzo płasko rozgałęzione i zwykle z rozmytym nalotem woskowym - matowo niebieskawozielone.	Łuski małe, boczne tępo zaostrzone. Z odstającymi końcami i krótsze od środkowych. Na srodkowych są wgłębione niewyraźnie gruczołki. Na spodzie wąskie, białawe, często niewyraźne linie na styku łusek - wzór `y'.	Pręcikowe różowe lub czerwone	Nieco większe niż u Ch. Pisifera - do ok. 8 mm ↑. Przed dojrzeniem zwykle niebieskawe od nalotu woskowego.	Pd. - zach. Ameryka Pn.	Bardzo wymagający - łagodny, wilgotny klimat morski. Mocno przemarza.
`Alumii'	Rozgałęzienia ustawione w górę.			Łuski z obu stron srebrzystoniebieskie od nalotu woskowego.				Wrażliwa na mrozy.
Chamaecyparis nootkatensis - cyprysik nutkajski	Drzewo do 30 - 40 m ↑. Młodsze gałązki często zwisają.			Łuski matowozielone, obustronnie jednakowe (bez nalotu na spodzie), środkowe łuski wypukłe, nawet z podłużnym kantem. Łuski pachną nieprzyjemnie.	Męskie żółte, duże.	Ok. 10 mm Ø, z dość dużym rogowatym wyrostkiem na każdej łusce, łuski gładkie. Dojrzewają w nast. Roku po kwitnieniu (V - VI).	Pn. - zach. Ameryka Pn.	Najlepszy rozwój w dużej wilgotności powietrza. Dość odporny na mrozy.
`Pendula'	Konary rzadko rozstawione, odstają prawie poziomo lub pochylone do ziemi.		Długie zwisające gałązki.
Thuja occidentalis - żywotnik zachodni	Drzewo do ok. 20 m ↑, z wąską koroną i krótkimi konarami.	Na starszych pniach czerwonawobrązowa, łuszczy się długimi pasmami.		Łuskowate, zielone, pod spodem żółtawozielone lub szarawe bez wyraźnego nalotu. Środkowe łuski z wypukłym gruczołkiem, boczne ze zgiętym do środka końcem, roztarte pachną żywicznie.		Małe do 1 cm dł., początkowo żółte potem brązowe z 4 - 5 parami łusek. Nasiona drobne, wąskie, oskrzydlone.	Wsch. Ameryka Pn.	Gleby wilgotne lub podmokłe. Źle rosną w warunkach miejskich i na suchych glebach. Raczej odporna na mrozy, gałązki na zimę brunatnieją. Korzenia się płytko.
`Aurescens'	Pokrój początkowo prawie kolumnowy, potem wąskostożkowaty.			Zabarwienie złocistożółte, intensywne w lecie.				Należy sadzić w miejscach dobrze nasłonecznionych.
`Danica'	Forma kulista, karłowa, dorasta do ok. 50 cm ↑. Gałązki ustawione bardzo gęsto, pionowo.			Zimą lekko brązowieją.
Nazwa	Pokrój	Kora	Pędy	Liście	Kwiaty	Szyszki	Występowanie	Wymagania
`Fastigiata'	Pokrój wąskostożkowaty, wzrost silny, do 10 - 15 m ↑.			Łuski jasnozielone, błyszczące. Zimą nieznacznie przebarwione.
`Golden Globe'	Forma kulista.			Żółtawozłote zabarwienie.
`Hoseri'	Forma kulista, wzrost powolny do 50 - 70 cm ↑, gałązki wachlarzykowate, lejkowate. Starsze luźno ułożone.
`Sunkist'	Pokrój stożkowaty, gałązki gęsto ułożone.			żółtawe zabarwienie.
Thuja plicata - żywotnik olbrzymi	Do 60 m ↑. Pnie starych drzew rozszerzone u nasady. Pokrój stożkowaty, młodsze gałązki zwisają, starsze dolne pokladają się po ziemi i zakorzeniają się.			Łuskowate, ciemnozielone, błyszczące. Z niewyraźnymi gruczołkami i z białawym lekkim nalotem na spodzie. Łuski mocno spłaszczone, wydłużone, zaostrzone. Zwykle z odstającymi czubkami.		Podobne do Th. occidentalis.	Zach. Ameryka Pn.	Gleba i powietrze wilgotne. Mniej odporny na mrozy, dobrze znosi zacienienie, długowieczny.
`Zebrina'				Łuski przebarwione poprzecznie jasnymi smugami.
Thuja `Smaragd'	Wąskostożkowata, bardzo gęsta, rozgałęzienia na `sztorc'.			Łuski zielone, błyszczące - także zimą.
Platycladus orientalis - biota wschodnia	Niskie drzewo do 5 - 10 m ↑. Pokrój krzaczaty, jajowaty. Zwykle wiele pni, gałązki wachlarzowato rozgałęzione, pionowo ustawione bardzo gęsto.		Pędy wałeczkowate (niespłaszczone).	Jasnozielone, lekko błyszczące. Z gruczołkami na liściach środkowych w podłużnym, przecinkowatym zagłębieniu. Na bocznych +/- wypukły.		Szyszki okrągławe do 2,5 cm Ø. Grube, z odgiętymi, hakowatymi wyrostkami. Pokryte niebieskawym nalotem. Nasiona ziarenkowate, bez skrzydełek.	Góry pn. Chin.	Mało odporna na mrozy. Gleby wapienne i ciepłe, stanowiska słoneczne ale osłonięte od wiatrów.
`Aurea'				Żółte zabarwienie.
Microbiota decussata - mikrobiota syberyjska	Zimozielony, niski krzew do 1 m ↑, znacznie większa średnica. Gałązki płaskie, delikatne, wzniesione łukowato, ukośnie. Gałęzie zakorzeniają się.			Dojrzałe łuskowate, nakrzyżległe, zaostrzone z gruczołkami żywicznymi i wąskim, bezbarwnym brzegiem, szarozielone. Zimą rudzieją, do odcieni nawet fioletowych.	Jednopienne.	Bardzo drobne, z 1 - 2 parami łusek. Łuski z wyraźnymi wyrostkami. 1 nasiono (!).	Pd. - wsch. Syberia.	Wrażliwa na przesychanie gleby, całkowicie mrozoodporna. Dobra roślina okrywowa.
Thujopsis dolabrata - żywotnikowiec japoński	Zimozielone drzewo, do ok. 30 m ↑.			Łuski nakrzyżległe, z pazurkowato zakrzywionymi końcami, na szczycie tępe. ciemnozielone, błyszczące. Od spodu wklęsłe, z duzymi białymi plamkami. Gruczołek żywiczny na środkowych łuskach, w zagłębieniu.		Kuliste do 1,5 cm dł., z 3 - 5 parami grubych łusek, z dużym odgiętym wyrostkiem. Początkowo pokryte białawym nalotem.	Japonia.	Świeże gleby, łagodny i wilgotny klimat. Odporność na mrozy mała. Wzrost powolny.
`Variegata'	Białopstra.			Pojedyncze łuski kremowobiałe.

ZAWSZE ZIELONE ROŚLINY OKRYTOZALĄŻKOWE.

Nazwa	Rodzina	Pokrój	Pędy	Liście	Kwiaty	Owoce	Występowanie	Wymagania
Berberis julianae - berberys Juliany	Berberidaceae - berberysowate	Zimozielony, luźny krzew, ok. 1,5 m ↑ (do 2,5)	Z cierniami trójdzielnymi. P. sztywne, na przekroju żółty rdzeń.	Wąskoodwrotniejajowate, do 10 cm dł., z wieloma kolczastymi ząbkami. Ciemnozielone i błyszczące, od spodu bladozielone. Są skórzaste i sztywne. Jesienią czerwone.	Liczne w pęczkach 8 - 20 szt., na szypułkach do 2 cm dł. Żółte, kw. V	Granatowe, z silnym nalotem. Do ok. 0,8 cm dł., dojrzałe prawie czarne. Elipsoidalne.		Najbardziej odporny na mrozy z zimozielonych. Gleby lekkie i przepuszczalne, miejsca słoneczne.
Berberis verruculosa - berberys brodawkowaty	Berberidaceae - berberysowate	Gęsty, niski i rozłożysty krzew ok. 0,5 - 1 m ↑. Bardziej wszerz, gałęzie wygięte ku ziemi.	Pokryte bardzo drobnymi brodawkami, ciernie trójdzielne.	Małe do 2,5 cm dł., spodem niebieskawe lub białawe od nalotu, tylko z 2 - 4 kolcami z każdej strony.	Żółte, zwisają po 1 lub 2.	Owoce z nalotem.
Buxus sempervirens - bukszpan wieczniezielony	Buxaceae - bukszpanowate	Gęsty krzew lub małe drzewo do 10 m ↑.		Nakrzyżległe, często wycięte, skórzaste, nagie, ciemnozielone i błyszczące. Małe 1 - 4 cm dł., eliptyczne lub jajowate.	Rozdzielnopłciowe, bezpłatkowe, niepozorne. III - IV.	Torebki do 1 cm dł., na szczycie z 3 krótkimi rogami.	Zach. i pd. Europa, pn. - zach. Afryka, pd. - zach. Azja.	Niewielkie wymagania, dobrze znosi zacienienie, nieodporny na mrozy . stanowiska słoneczne.
Nazwa	Rodzina	Pokrój	Pędy	Liście	Kwiaty	Owoce	Występowanie	Wymagania
`Angustifolia'				Wąskie, wydłużone, do 3 - 4 cm dł.
`Aureomarginata'				Brzeg liści o żółtym zabarwieniu.
`Suffruticosa'		Odmiana karłowa, niski, gęsty krzew. Po wielu atach ok. 1 m ↑.		Wycięte, 1 - 2 cm dł.				Na zimę wskazane okrywanie.
Calluna vulgaris - wrzos pospolity	Ericaceae - wrzosowate	Krzew lub krzewinka do 40 - 80 cm ↑.	Zakorzeniające się u nasady i podnoszące, cienkie, łamliwe.	Nakrzyżległe, ułożone gęsto w 4 rzędach.siedzące i zachodzące na siebie dachówkowato, z dwoma szydlastymi wyrostkami u nasady, brzegiem orzęsione.	Na pędach bocznych, w szczytowych, jednostronnych gronach. Okwiat pergaminowy, lilaróżowy. 4 działki nieco dłuższe od korony. VIII - IX.	Torebka, otoczona zaschniętym okwiatem,.	Europa, pn. - zach. Afryka.	Gleby kwaśne, przepuszczalne, wyściółkowane. Światłożądny.
Cotoneaster dammeri - irga Dammera	Rosaceae - różowate	Niski krzew o płożących i zakorzeniających się gałęziach.		Eliptyczne z podwiniętym brzegiem, do 1,5 - 3 cm dł. Skórzaste i błyszczące.	Po 1 - 4, białe, ok. 1 cm Ø.	Kuliste, 6 - 7 mm Ø. Jaskrawoczerwone, z (4) 5 orzeszkami.	Środkowe Chiny.	Należy przykrywać na zimę, sadzić jak najniższe. Znoszą półcień.
Daphne cneorum - wawrzynek główkowy	Thymelaeaceae - wawrzynkowate	Niska krzewinka, do 20 cm ↑ i Ø.	Cienkie, pokładające i zakorzeniające się pędy.	Wąskoodwrotniejajowate ok. 1,5 cm dł. Zakończone haczykowatym wyrostkiem, skórzaste, z wierzchu ciemne, od spodu szarawe.	Różowe, ok. 1 cm Ø. W szczytowych 5 - 15 - kwiatowych główkach. Pachną, IV - VI.	Czerwonobrunatne, skórzaste, pestkowiec.	Pd. i śr. Europa.	Światłolubny, gleby przepuszczalne, piszczysto- gliniaste, próchniczne i wapienne, ciepłolubna.
Erica carnea - wrzosiec czerwony	Ericaceae - wrzosowate	Niska krzewinka 20 - 30 cm ↑.	Pokładające się i zakorzeniające.	Igiełkowate 4 - 8 mm dł., po 3 - 4 w okółku.	Po 1 - 2 w kątach liści, pąki zawiązane jesienią - kwitną w nast. roku III - V. korona dzbaneczkowata, ciemnoróżowe.		Pd. Europa.	Na wapieniach, duża tolerancja do pH, gleby nieprzesychające, próchniczne.wskazane okrywanie na zimę. Po przekwitnięciu można strzyc.
Euonymus fortunei - trzmielina Fortune'a	Celastraceae - dławiszowate	Krzew o pędach długo zielonych.	Pędy wspinają się i płożą, zakorzeniają się korzonkami czepnymi.	Eliptyczne lub eliptycznojajowate (zmienne), 3 - 6 cm dł. Ostro piłkowane lub karbowane. Grubawe, sztywne.	4 - krotne, zielonkawobiałe, w wielokwiatowych wierzchotkach. Zwykle na długiej szypule. VI - VII.	Kuliste, ok. 8 mm Ø, zielonkawobiałe lub różowawe. Nasiona białawe, w pomarańczowej osnówce.	Chiny.	Gleby żyzne, świeże, próchniczne. Miejsca zacienione, wrażliwy na mrozy.
`Emerald'n Gold'		Płoży się, zagęszczony.		Żółtoobrzeżone.
Nazwa	Rodzina	Pokrój	Pędy	Liście	Kwiaty	Owoce	Występowanie	Wymagania
`Emerald Gaiety'		Wspiera się na podpory.		Białoobrzeżone.
Hedera helix - bluszcz pospolity	Araliaceae - araliowate	Pnącze samoczepne.	Młodociane długie, cienkie, ścielą się po ziemi lub wspinają do 20 m. korzonki czepne pod węzłem. Dojrzałe sztywne, proste, krótkie pędy kwitnące bez korzonków.	Heterofylia - ciemnozielone, skózaste i błyszczące. 4 - 10 cm dł. Płonne 3 - 5 klapowane, na przemianległe. A na kwitnących pędach jajowate lub rombowe, skrętolegle w 5 prostnicach.	Obupłciowe, 5 - krotne, zielonkawożółte, w szczytowych gronach, późne - IX - X.	Kuliste, czarne pestkowce. Z 2 - 5 pestkami z żywiczną owocnią. Dojrzewają w IV - V nast. roku.	. Pd., zach. i śr. Europa, pd. - zach. Azja.	Gleby świeże, wapienne i próchniczne. Cienioznośny, długowieczny, trujący. Roślina okrywowa.
Lavandula angustifolia - lawenda wąskolistna	Labiateae - wargowe	Gęsty krzew do 0,5 m ↑.	Czterograniaste, wzniesione, aromatyczne.	Nakrzyżległe, równowąskie lub wąskoodwrotniejajowate. 2 - 4 cm dł. Całobrzegie, pokryte szarawym kutnerem.	Obupłciowe, drobne, korona zrosłopłatkowa 2-wargowa. Niebieskie lub fioletowe. W pozornych kłosach na długiej łodyżce.	4 drobne rozłupki.	Zach. Śródziemnomorze	Niezupełnie odporna na mrozy, odporna na suszę. Gleby żyzne, wapienne, w pełnym słońcu.
Ledum palustre - bagno pospolite	Ericaceae - wrzosowate	Krzew o łukowato pokładających się gałązkach. Do 1 m ↑, aromatyczny.	Z rudym, wełnistym owłosieniem.	Skrętolegle, krótkoogonkowe, wąskolancetowate 2 - 5 cm dł. O silnie podwiniętym brzegu, ciemnozielone i błyszczące. Spodem rdzawo, filcowato owłosione.	O 5 wolnych płatkach korony i długich pręcikach. Drobne, białe 1 - 1,5 cm Ø. W szczytowych baldachogronach, zapach silny, duszący.	Torebka pękająca u nasady 5 klapami.	Podiegunowy zasięg północnej półkuli.	Krótkowieczne, torfowiska i bagna. Roślina trująca.
Lonicera pileata - suchodrzew chiński	Caprifoliaceae - przewiertniowate	Niski krzew do ok. 0,5 m ↑.	Gałązki cienkie, szeroko rozpostarte, owłosione.	Jajowate lub lancetowate do 4 cm dł., nagie, skórzaste, ciemnozielone, błyszczące. Od spodu jaśniejsze.	Kwiaty promieniste, drobne ok. 8 mm Ø, białawe, pachnące. V - VI.	Kuliste 6 mm Ø, fioletowoniebieskie lub ametystowe, przezroczyste, błyszczące.	Śr. i zach. Chiny.	Gleba żyzna, świeża, próchniczna, miejsca ciepłe, osłonięte. Wrażliwy na mrozy.
Mahonia aquifolium - mahonia pospolita	Berberidaceae - berberysowate	Słabo rozgałęziony krzew, do 1 - 2 m ↑.	Pędy sztywne, nierozgałęzione.	Pierzastozłożone z 5 - 9 listkami, sztywne, błyszczące z kolczastymi ząbkami na brzegach.	W wyprostowanych, gęstych gronach, na szczycie zeszłorocznych pędów. IV - V.	Elipsoidalne, ok. 8 mm dł. Na pocz. jasnoniebieskie od nalotu woskowego, w końcu granatowe z czerwonym sokiem.	Zach. Ameryka Pn.	Wyrzymała na zacienienie, osłaniać przed słońcem i wiatrami. Liście na zimę brunatnieją.
Pachysandra terminalis - runianka japońska	Buxaceae - bukszpanowate	Bylina, do 20 cm ↑.	Wszystkie części nagie. Podziemne rozłogi.	Skrętoległe, odwrotniejajowate do 8 - 10 cm dł. W górnej części grubo karbowanopiłkowane, skórzaste, ciemnozielone, błyszczące. Skupione na szczycie pędów.	Rozdzielnopłciowe, bezpłatkowe, białe. W wąskich kłosachżeńskie u nasady, męskie wyżej. IV - V.	Białawy, 3 - nasienny pestkowiec.	Japonia.	Gleby świeże, próchniczne. Miejsca zacienione. Roślina okrywowa. Trująca.
Nazwa	Rodzina	Pokrój	Pędy	Liście	Kwiaty	Owoce	Występowanie	Wymagania
Prunus laurocerasus - laurowiśnia wschodnia	Rosaceae - różowate	Krzew do 2 - 8 m ↑.		Liście eliptyczne, od 5 - 30 cm dł. I 1 - 10 cm szer. Całobrzegie lub drobnopiłkowane.od spodu, przy ogonku kilka nektarników. Sztywne, nagie i błyszczące.	Drobne ok. 8 mm Ø, białe w wyprostowanych gronach niedłuższych od wspierających je liści. V.	W gronach, jajowate lub kuliste, ok. 8 - 10 mm Ø. Czarne lub czerwone, lśniące.	Zach. Kaukaz, pd. Morza Czarnego, Pd. Europy.	Gleby żyzne, dość wilgotne, miejsca osłonięte, zacienione. Mało odporna na mrozy.
Pyracantha coccinea - ognik szkarłatny	Rosaceae- różowate	Krzew do 2 - 3 m ↑.	Długopędy z mocnymi cierniami.	Wąskoeliptyczne lub odwrotniejajowate, do 4 - 5 cm dł. Na szczycie tępe, niezaokrąglone. Karbowanopiłkowane, ciemnozielone i błyszczące, dojrzałe nagie i skórzaste.	Białe w gęstych podbaldachach. V - VI.	Koralowoczerwone 5 - 7 mm Ø. VIII - XII.	Od Płw. Iberyjskiego do pd. - zach. Azji.	Stanowiska słoneczne, osłonięte, wzrost powolny.
`Orange Glow'		Wyprostowany krzew.				Owocuje obficie w pomarańczowe owoce.
`Soleil d'Or'		Szeroki krzew.				Owoce żółte.		Odporny na choroby.
`Red Column'		Kolumnowy pokrój.				Owoce czerwone.
Rhododendron catawbiense - różanecznik katawbijski	Ericaceae - wrzosowate	Gęsty krzew do 2 - 6 m ↑. Zwykle szerszy niż na wysokość.	Dość grube, młode owłosione - potem nagie. Pąki kwiatostanowe duże.	Eliptyczne lub wąskoodwrotniejajowate 6 15 cm dł. 3 - 6 cm szer. Błyszczące, całobrzegie, zaokrąglona nasada, tępe na szczycie. Skórzaste, sztywne i nagie. Ciemnozielone, spodem jaśniejsze.	Kwiaty szerokodzwonkowate ok. 6 cm Ø. Fioletowe, na górnej łatce pomarańczowe lub brunatne plamki. Kwiaty od 8 - 20. V - VI.		Wsch. Ameryka Pn.	Dość odporny na mrozy. Gleby przepuszczalne, wilgotne i kwaśne.
Rhododendron `Cunningham's White'	Ericaceae - wrzosowate	Gęsty, kpulasty krzew do 1,5 m ↑.	Łatwo się zakorzeniają.	Liście odwrotnielancetowate ok. 10 cm dł. Nagie, ciemnozielone, błyszczące. Spodem jaśniejsze.	Pąki zaróżowione - otwarte białe z zielonkawymi plamkami na górnej łatce. 10 - 20 w pąku. IV - V.			Stosowana często jako podkładka.
Viburnum rhytidophyllum - kalina sztywnolistna	Caprifoliaceae - przewiertniowate	Luźny krzew do 6 m ↑.	Sztywne, szorstkie.	Jajowatolancetowate ok. 20 cm dł., całobrzegie, grube i sztywne. Górna strona pomarszczona z zagłębioną nerwacją. Ciemnozielone i błyszczące. Na spodzie gruby, wełnisty kutner.	Kremowobiałe 4,5 - 6 mm Ø, w szczytowych podbaldachach 10 - 20 cm Ø. V - VI.	Jajowate, nieco spłaszczone 8 mm dł., pocz. czerwone - potem czarne i lśniące. VII - IX.	Zach. i śr. Chiny.	Wrażliwa na mrozy, miejsca półcieniste, osłonięte. Gleby żyzne i świeże.
Vinca minor - barwinek pospolity	Apocynaceae - toinowate	Krzewinka.	Cienkie. Płonne płożące, kwiatowe - wzniesione do 20 cm ↑.	Nakrzyżległe, eliptyczne lub jajowate 2 - 5 cm dł. Całobrzegie, nagie, ciemnozielone i błyszczące.	Pojedyn. do 3 cm Ø, 5 zrośniętych, niebieskich płatków.	Wąskie mieszki, w Polsce brak.	Od zach. Europy po pd. - zach. Azję.	Gleby żyzne, próchniczne, świeże. okrywowy. Cieniolubny, trujący.
Viscum album - jemioła pospolita	Viscaceae - jemiołowate	Półpasożytniczy krzew, kulisty do 1 m Ø.	Rozgałęzienia pseudo - dychotomiczne.	Bezogonkowe, eliptyczne lub podługowatolancetowate. Do 8 cm dł. Grube, skózaste, całobrzegie, nakrzyżległe.	Dwupienne, na szczytach pędów, niepozorne. II - IV.	Białe, półprzezroczyste nibyjagody, kuliste.	Od Europy po pd. - zach. Azję.	Trująca, pospolita.
Yucca filamentosa - jukka karolińska	Agavaceae - agawowate	Roślina bez pnia.	Krótkie podziemne pędy boczne, z nich rozwijają się rozety liści.	Wzniesione lub rozpostarte 25 - 75 cm dł i 4 - 10 cm szer. Z postrzępionymi włóknami na brzegach.	Kremowobiałe w szerokich i wysokich, nagich wiechach 1 - 2 m ↑. VII - VIII.

ROŚLINY OKRYTOZALĄŻKOWE.

Nazwa	Rodzina	Pokrój	Kora/pędy	Liście	Kwiaty	Owoce	Występowanie	Wymagania
Populus alba - topola biała	Salicaceae - wierzbowate	Drzewo do 40 m ↑, z szeroką zaokrągloną koroną i odrostami z korzeni.	Szarawobiała lub zielonkawa. Młode pędy i pączki pokryte filcowatym, białym kutnerem.	Na długopędach głęboko 3 lub 5 - klapowe, od spodu pokryte białym kutnerem (młode obustronnie). Z wierzchu nagie, błyszczące i ciemnozielone.na krótkopędach mniejsze, eliptycznojajowate, brzeg falisto, tępo ząbkowany.	Przed liśćmi. III - IV.	V.	Pn. - zach. Afryka, Europa, Azja.	Gleby od wilgotnych i zakwaszonych do suchych. Odporna na wiatry, mało wymagająca. Łądne drzewo parkowe.
`Pyramidalis'		Drzewo ok. 20 m ↑, konary i gałęzie wyprostowane, pokrój wąski, z czasem korona rozszerza się.	Zielonkawoszara.		Odmiana męska.
Populus tremula - topola osika	Salicaceae - wierzbowate	Drzewo do 30 - 35 m ↑. Daje odrosty z korzeni.	Gładka, oliwkowozielona. Pędy gładkie, pąki nieowłosione, liczne krótkopędy.	Na długopędach jajowate, u nasady sercowate, zaostrzone, gęsto piłkowane, owłosione od spodu, krótkie ogonki. Na krótkopędach okrągławe, grubo zatokowo karbowanopiłkowane, szybko nagie, o długich, bocznie spłaszczonych wiotkich ogonkach. Młode długo czerwonawe lub miedziane.	III.		Pn. - zach. Afryka, Europa, Azja, koło podbiegunowe.	Gatunek pionierski, mało wymagająca.
`Erecta'		Do 20 m ↑, bardzo wąski kolumnowy pokrój.
Populus nigra - topola czarna	Salicaceae - wierzbowate	Drzewo do 30 - 40 m ↑.	Ciemna i głęboko spękana. Często z guzowatymi naroślami i odrostami.	Na długopędach szerokotrójkątne. Na krótkopędach rombowe wydłużone i z długim wierzchołkiem. Młode liście zielone (!).			Podobnie jak P. alba.	Gleby żyzne, od świeżych dokrych.
Nazwa	Rodzina	Pokrój	Kora/pędy	Liście	Kwiaty	Owoce	Występowanie	Wymagania
`Italica'		Drzewo do 25 m ↑, z wąską, wrzecionowatą koroną.			Odmiana męska.			Gleby przeciętne, za młodu rożnie szybko, ale krótkowieczna 20 - 40 lat.
Populus xcanadensis - topola kanadyjska	Salicaceae - wierzbowate	Do 35 m ↑, długopędy graniaste.		Młode liście czerwonobrązowe. Przeważają liście szerokotrójkątne.
Populus simonii - topola Simona	Salicaceae - wierzbowate	Drzewo do ok. 20 m ↑, z długim pniem, wydłużoną koroną, ze zwisającymi długopędami i licznymi krótkopędami wygiętymi do góry. (Długopędy ostro żebrowane).	Jasna, podobna do do P. tremula.	Długopędów eliptyczne lub eliptycznorombowe (najszersze pośrodku), drobnopiłkowane, ciemne, błyszczące. Spodem białawe, długie ogonki.	Zwykle klon męski, IV.		Chiny, Płw. Koreański.	Gleby różne, nawet jałowe i piaszczyste. Wzrost ok. 15 - 20 lat, potem ustaje. Może przemarzać, drzewo parkowe.
Salix alba - wierzba biała	Salicaceae - wierzbowate	Drzewo do 25 - 30 m ↑, z szeroką koroną.	Pędy żółtawe lub oliwkowobrązowe, młode owłosione.	Liście lancetowate, zwężające się z obu stron, drobno piłkowane, ok. 10 cm dł. Młode liście prawie białe - obustronnie owłosione, starsze tylko od spodu.	IV - V, rozwijają się razem z liśćmi.		Pn. - zach. Afryka, Europa, zach. Azja.	Gleby świeże, wilgotne lub mokre.
Salix fragilis - wierzba krucha	Salicaceae - wierzbowate	Wielkością podobna do S. alba.	Pędy zwykle oliwkowe, nagie, błyszczące, kruche u nasady.	Zwykle dłuższe, do 15 cm dł., szersze, najszersze w dolnej części, z wyciągniętym wierzchołkiem. Głębiej, haczykowato piłkowane, ciemnozielone i błyszczące, od spodu nagie z sinym nalotem.	Jak S. alba.		Jak S. alba.	Jak S. alba.
Salix xsepulcralis `Chrysocoma' - wierzba płacząca	Salicaceae - wierzbowate	Korona szeroka, kopulasta.	Kora ciemna. Pędy żółte, cienkie, giętkie i zwisające.	Węższe niż u S. alba, nasada wąskoklinowata, gęsto, drobno piłkowane. Ogonek ok. 0,5 cm dł.	Przeważają kwiaty męskie, żeńskie kotki ok. 4 - 5 mm.			Wymaga dużej przestrzeni, najlepiej w pobliżu zbiorników wodnych.
Salix xsepulcralis `Erythroflexuosa' - odm. argentyńska	Salicaceae - wierzbowate	Niskie drzewko lub krzew, luźne odgałęzienia, pień często krzywy.	Kora żółta do pomarańczowej. Pędy poskręcane.	Liście pofalowane i poskręcane.				Mrozoodporna.
Salix purpurea - wierzba purpurowa	Salicaceae - wierzbowate	Krzew do 3 - 5 m ↑.	Pędy cienkie, nagie, zaczerwienione i błyszczące.	Liście 4 - 12 cm dł., nakrzyżległe, odwrotniepodługowato lancetowate, nasada całobrzega, matowe, szarozielone, nagie. Młode czerwonawobrązowe.	2 pręciki całkiem zrośnięte, kwitnie przed rozwojem liści. III - IV.		Pn. - zach. Afryka, Europa.	Tolerancyjna względem żyzności i wilgotności gleby. Dobra na suche tereny.
Nazwa	Rodzina	Pokrój	Kora/pędy	Liście	Kwiaty	Owoce	Występowanie	Wymagania
Salix caprea - wierzba iwa	Salicaceae - wierzbowate	Wysoki krzew lub małe drzewo do 12 m ↑.	Pędy grube, młode pokryte szarym kutnerem, potem nagie, oliwkowozielone lub czerwonawobrązowe.	Zmienne pod względem wielkości 10 - 12 cm dł., szerokoeliptyczne, brzegiem nirówno, falisto karbowanopiłkowane lub całobrzegie. Lekko pomarszczone, dojrzałe tylko od spodu białawo owłosione z wypukłymi nerwami.	III - IV, najwcześniej z wierzb krajowych. Duże srebrzystobiałe męskie kotki.		Eurazja, Europa, Japonia.	Tolerancyjna co do gleb, mogą być lżejsze i suchsze, cenna dla rekultywacji.
`Kilmarnock'		Korona parasolowata, odmiana ozdobna z kotków.			Odmiana męska.
Salix viminalis - wierzba wiciowa	Salicaceae - wierzbowate	Wysoki i szeroki krzew 5 - 10 m ↑.	Pędy długie i elastyczne, gęsto ciemnoszaro, miękko owłosione.	Liście najdłuższe z wymienionych gatunków do 15 cm dł., wąskolancetowate, całobrzegie lub faliste, z wierzchu ciemne, matowozielone. Od spodu jedwabisko, owłosione i połyskujące.	Kotki skupione na szczytach pędów, przed liśćmi. III - IV.		Eurazja, Europa, Azja.	Doskonale znosi zalewanie.
Salix sachalinensis `Sekka' - wierzba sachalińska	Salicaceae - wierzbowate		Spłaszczone i pastorołowato skręcone pędy, z licznymi pączkami.		Odmiana męska.
Daphne mezereum - wawrzynek wilczełyko	Thymelaeaceae - wawrzynkowate	Krzew zwykle do 1 - 1,5 m ↑.	Pędy wyprostowane, sztywne, dość grube, rzadko rozgałęzione. Pączki wegetatywne i kwiatowe (duże).	Liście sezonowe, wąskoodwrotniejajowate do 8 - 12 cm dł., skupione w górnej części pędów, nagie, od spodu szarawozielone.	Różowe ok. 12 mm Ø. Gęsto osadzone w kątach opadłych liści, silnie pachną. Przed liśćmi. I - IV. (Różowe są działki kielicha).	Owoce czerwone, kuliste pestkowce, 1 cm Ø. VI - VII.	Europa, Azja, Kaukaz, Syberia.	Gleby próchniczne, świeże i chłodne. Miejsca półcieniste, odporny na mrozy. Silnie trujący, wolno rośnie, niewskazane przycinanie. Nie toleruje gleb nagrzewających się.
Juglans nigra - orzech czarny	Juglandaceae - orzechowate	Drzewo do 50 m ↑.	Kora na starych pniach głęboko spękana i prawie czarna. Pędy młode drobno omszone. Rdzeń blaszkowaty.	Liście pierzastozłożone od 11 - 23 listków. Długo zaostrzone, piłkowane, prawie nagie, listki przewisające. Końcowego zwykle brak.	I poł. maja. męskie kotki, żeńskie kłosy.	Pojedynczo lub po 2, kuliste, z grubą i szorstką, nieowłosioną okrywą. Silnie pachnące. Skorupa gruba, czarna, tępo rzeźbiona.	Ameryka Pn.	Gleby głębokie,, żyzne, świeże, najlepiej wapienne. Miejsca ciepłe i słoneczne, odporny na mrozy.
Pterocarya fraxinifolia - skrzydłorzech kaukaski	Juglandaceae - orzechowate	Drzewo do 20 - 30 m ↑, szerokie i zwykle wielopniowe, z odrostami korzeniowymi.	Pędy nagie, pąki rdzawobrązowe, nieokryte łuskami, niektóre na trzonkach.	Liście do 40 - 60 cm dł., 5 - 25 listków, piłkowane, ciemnozielone i błyszczące. Wąskie, spodem z kępkami włosków.	Męskie w walcowatych kotkach na ubiegłorocznym pędzie, żeńskie na szczycie tegoroczn. przyr.	Małe, niekształtne orzeszki z 2 skrzydełkami na długiej osi do 40 - 60 cm dł. (jak głowa słonia)	Anatolia, Kaukaz, morze Kaspijskie.	Gleby wilgotne, najlepiej nad wodami, znosi zalewanie, światłolubny, mrozoodporny.
Nazwa	Rodzina	Pokrój	Kora/pędy	Liście	Kwiaty	Owoce	Występowanie	Wymagania
Betula pendula - brzoza brodawkowata	Betulaceae - brzozowate	drzewo do 30 m ↑, gałązki długie i cienkie, zwisają.	Cienka, biała. U nasady starych pni gruba, czarna, spękana. Pędy pokryte twardymi brodawkami, szorstkie i nagie.	Po 2 - 3 na krótkopędach, trójkątne lub rombowe. Nasada szerokoklinowata, podwójnie piłkowane, nagie.	Pręcikowe w szczytowych lub bocznych kotkach wykształconych jesienią, żeńskie na krótkopędach wiosną.	Drobne orzeszki z 2 błonkowatymi skrzydełkami, owocostany zwisające, walcowate lub kuliste.	Europa i Azja po Syberię.	Gatunek pionierski, małe wymagania. Gleby suche, piaszczyste, jałowe. Odporna na zanieczyszczenia.
`Youngii'		Korona parasolowata, gałązki wygięte łukowato ku ziemi, wzrost nieznaczny na wysokość, zwykle wzrost jednostronny.
`Purpurea'				Liście ciemnopurpurowe, młode jaśniejsze.
`Dalecarlica'		Korona bardziej ażurowa, pień bardziej smukły.	Pędy długie i cienkie.	Liście głęboko powcinane.
Betula pubescens - brzoza omszona	Betulaceae - brzozowate	Drzewo do ok. 30 m ↑, korona gęstsza, pędy bardziej wzniesione niż u B. pendula.	Kora dłużej biała, starsza szarawobiała - nie czernieje u nasady. Młode pędy gęsto owłosione, bez brodawek.	Do 7 - 8 cm dł., jajowate z zaokrągloną lub sercowatą nasadą. Piłkowane grubiej, mniej ostro, raczej pojedynczo, miękko owłosione (przyn. od spodu), dojrzałe często nagie.	Pręcikowe w szczytowych lub bocznych kotkach wykształconych jesienią, żeńskie na krótkopędach wiosną.	Drobne orzeszki z 2 błonkowatymi skrzydełkami, owocostany zwisające, walcowate lub kuliste.	Od Europy po wschodnią Syberię.	Gleby świeże, próchniczne do mokrych i podmokłych.
Alnus glutinosa - olsza czarna	Betulaceae - brzozowate	Drzewo do 30 m ↑, pień strzelisty (strzała), korona wydłużona i dość luźna. Gałęzie cienkie, odstają prawie poziomo.	Kora prawie czarna. Pędy lepkie, młode liście także. Pączki na trzonkach okryte 2 - 3 łuskami.	Młode liście lepkie, zaokrąglone lub wycięte na szczycie, klinowate u nasady, obustronnie zielone, kępki włosków na spodzie. Jesienią opadają zielone.	Męskie w kotkach, żeńskie szyszeczki na trzoneczkach.	Drobne orzeszki z wąskimi skrzydełkami wyp. powietrzem, w szyszeczkach - zdrewniałych kwiatostanach na trzonkach.	Pn. - zach. Afryka, Europa, Kaukaz.	Głeby wilgotne i chłodne, światłożądna.
Alnus incana - olsza szara	Betulaceae - brzozowate	Drzewo do 20 m ↑ lub wysoki, wielopniowy krzew, daje odrostyz korzeni.	Gładka, popielatoszara kora. Pędy drobno, szaro omszone. Pączki prawie siedzące, owłosione.	Liście zaostrzone, płytko wrębne, od spodu szare i zwykle drobno omszone.	Męskie w kotkach, żeńskie szyszeczki prawie siedzące.	Drobne orzeszki z wąskimi skrzydełkami wyp. powietrzem, w szyszeczkach - zdrewniałych kwiatostanach prawie siedzących.	Europa, Syberia.	Duża tolerancja co do gleb, bardzo wytrzymała na zanieczyszczenia powietrza.
Alnus viridis - olsza zielona	Betulaceae - brzozowate	Krzew o wyprostowanych gałęziach 0,5 -2 m↑	Młode gałązki lepkie, pączki siedzące.	Do 5 - 9 cm dł., jajowate, ostro ząbkowane, nagie, pocz. lepkie.	Żeńskie zimują w bocznych pąkach miesz. (siedzące)	Szyszeczki na trzoneczkach, orzeszki oskrz.	Góry śr. Europy.	Wilgotne, górskie tereny.
Nazwa	Rodzina	Pokrój	Kora/pędy	Liście	Kwiaty	Owoce	Występowanie	Wymagania
Corylus avellana - leszczyna pospolita	Corylaceae - leszczynowate	Krzew zwykle do 5 m ↑, zwykle z licznymi odrostami korzeniowymi.	Kora gładka, ciemna. Pędy gruczołkowato owłosione.	Do 10 - 13 cm dł., odwrotniejajowate, u nasady sercowate, krótko zaostrzone z piłkowanym i często lekko wrębnym brzegiem. Są miękko owłosione (zwł. od spodu), ogonki krótkie.	Męskie zwisające w kotkach, żeńskie ukryte w pączkach, w czasie kwitnienia widać tylko czerw. znamię słupka. Przed rozw. Liści II - IV.	Orzechy do 2 cm dł., w listkowatych okrywach, dobrze widoczne. Osadzone po 1 - 5, obficiej raz na 2 -3 lata.	Europa i Azja.	Unika gleb suchych, jałowych i podmokłych. Tolerancyjna wzgl. Światła, dobrze znosi cień, ale słabiej owocuje.
`Contorta'			Pędy są poskręcane i pofalowane, efekt szczególnie dekoracyjny w stanie bezlistnym.	Częściowo pomarszczone, pofalowane i nierówno pofałdowane.
`Fuscorubra'				Młode liście ciemnoczerwone na wiosnę, potem tracą barwę, brunatnieją i zielenieją.
`Heterophylla'				Liście głęboko pierzasto powcinane, mniejsze niż u gatunku, mocno owłosione.
Corylus maxima - leszczyna południowa	Corylaceae - leszczynowate					Orzechy ukryte całkowicie w rurkowatej okrywie.	Europa i Azja.
`Purpurea'				Liście podobne do C. avellana `Fuscorubra', ale zabarwienie jest intensywniejsze i bardziej trwałe.		Rurkowata okrywa ma czerwonawe zabarwienie.
Corylus colurna - leszczyna turecka	Corylaceae - leszczynowate	Drzewo do 25 m ↑, korona przez wiele lat stożkowata, później szeroka i zaokrąglona. Czasem wielopniowe.	Kora szara, łuszcząca się tarczkowato. Pędy pod koniec roku pokrywają się szarą warstewką spękanego korka.	Prawie nagie, wyraźniej wrębne z dłuższymi ogonkami od poprzednich gatunków.		Orzechy grubościenne, po kilka w zwisające pęczki. Okrywy owocowe frędzlowate, sztywno owłosione.	Europa i Azja.	Gleby przeciętne, bardzo światłolubna, ciepłolubna, odporna na suszę.
Carpinus betulus - grab pospolity	Corylaceae - leszczynowate	Drzewo do 20 - 30 m ↑, zwykle z krótkim pniem zanikającym ku górze, na przekroju falisty.	Gładka, ciemnopopielatoszara kora z jaśniejszymi smugami.	Liście do ok. 10 cm dł., eliptyczne lub wąskojajowate, u nasady zaokrąglone lub lekko sercowate, ostro podwójnie piłkowane, nerwy zwykle owłosione.	Zebrane w kotkowate kłosy, żeńskie na szczycie pędów, męskie z boku. IV - V.	Orzeszki zrośnięte z nasadą trójklapowego skrzydełka, zebrane w zwisające owocostany.	Europa, Anatolia, Kaukaz.	Gleby żyzne, świeże, chętnie wapienne. Nie znosi suchych lub podmokłych i zakwaszonych. Dobrze znosi strzyżenie i zacienienie.
Nazwa	Rodzina	Pokrój	Kora/pędy	Liście	Kwiaty	Owoce	Występowanie	Wymagania
Fagus sylvatica - buk pospolity	Fagaceae - bukowate	Drzewo do 30 - 50 m ↑, z gęstą, szeroką, nisko osadzoną koroną.	Cienka, gładka, popielatoszara (wrażliwa na uszkodzenia mech.). pędy zygzakowate, pąki wrzecionowate, długie, ostre, na trzoneczkach.	5 - 10 cm dł, jajowate lub eliptyczne, całobrzegie lub falistoząbkowane, młode wraz z ogonkami owłosione i orzęsione. Później tylko włoski na nrwach od spodu. Wąskie i długie przylistki szybko opadają.	W kątach liści, wraz z rozw. liści. Męskie w główkach w zwisających osiach, żeńskie 2 4 kwiatowe wierzchotki sterczące na krótszych osiach.	2 trójgraniaste orzeszki, zamknięte w pękającej po dojrzeniu 4 - klapowej zdrewniałej okrywie, z szydlastymi lub haczykowatymi wyrostkami.	Europa, Anatolia, Kaukaz, Morze Kaspijskie.	Gleby żyzne, świeże, gliniaste lub gliniasto - piaszczyste, chętnie wapienne, bardzo cienioznośny, dobrze znosi cięcie i strzyżenie.
`Purpurea'				Liście mniej lub bardziej czerwone, do purpurowych. Prawie nie zmieniają barwy do jesieni.
`Pendula'		Korony o zwisających gałązkach, różne formy i asymetrie.	Pędy zwisające.
`Purpurea Pendula'		Korony o zwisających gałązkach, różne formy i asymetrie.	Pędy zwisające	Liście mniej lub bardziej czerwone, do purpurowych. Prawie nie zmieniają barwy do jesieni.
`Dawyck'		Pokrój podobny do topoli włoskiej - wąskostożkowaty, pędy wzniesione w górę, często łukowato pogięte.
Quercus robur - dąb szypułkowy	Fagaceae - bukowate	Potężne drzewo do 20 - 50 m ↑ i 2 - 3 m Ø pnia. Szeroka korona, krótki pień, grube konary.	Kora ciemna, głęboko spękana. Łuski pączków brązowe, czarnoobrzeżone.	5 - 15 cm dł., zwykle z 3 - 6 parami zaokrąglonych klap, nasady uszate lub sercowate, ogonki do 1 cm dł., nerwy boczne dochodzą do końców klap i do wcięć między nimi, skórzaste, obustronnie nagie (lub spodem nieco owł.)	Zebrane w kłosokształtne kwiatostany.	Orzechy, zwykle po kilka na długiej szypułce 5 - 12 cm. Elipsoidalne do 3,5 cm dł., świeże z ciemnymi prążkami. W miseczce.	Europa, Azja.	Gleby świeże głębokie i żyzne, dorze znosi okresowe zalewanie. Światłolubny, ale w młodości dobrze znosi cień.
`Fastigiata'		Korona podobna do topoli włoskiej, pędy wzniesione.	Pędy często faliście pogięte.
Quercus petraea - dąb bezszypułkowy	Fagaceae - bukowate	Drzewo do 20 - 40 m ↑, pień długi, widoczny do wierzchołka korony.	Kora ciemna, głęboko spękana. Łuski pączkó brązowe, orzęsione.	Regularnie klapowane, nasady zwykle klinowate, ogonki długie do 2,5 cm, nerwy boczne zwykle tylko do końców klap.	Zebrane w kłosokształtne kwiatostany.	Orzechy siedzące lub na b. krótkich szypułkach, skupione po kilka, żołędzie bez prążków.	Europa i Azja (bez Ukrainy i Rosji).	Odporniejszy na słabsze gleby
Nazwa	Rodzina	Pokrój	Kora/pędy	Liście	Kwiaty	Owoce	Występowanie	Wymagania
Quercus rubra - dąb czerwony	Fagaceae - bukowate	Drzewo do 20 - 25 m ↑, z szeroką koroną.	Długo gładka, popielata, prawie jak u buka.	Do 22 cm dł., z 3 - 5 parami ościsto ząbkowanych klap. Dolna strona naga z wyjątkiem kępek włosków.	Zebrane w kłosokształtne kwiatostany.	Orzechy pękate, zwykle z płaską podstawą, osadzone w płytkiej miseczce. Owoce dojrzewają w drugim roku (!).	Ameryka Pn.	Tolerancyjny, może rosnąć na glebach suchych i uboższych niż Q. robur, nawet na lekkich i piaszczystych. Odporny na mrozy i na zanieczyszczone powietrze.
Castanea sativa - kasztan jadalny	Fagaceae - bukowate	Drzewo do 30 m ↑, korona szeroka, nisko osadzona.	Stare z korą głęboko spękana, spiralnie oplatającą pień. Pąki niewielkie, okryte dwoma łuskami.	10 - 20 cm dł., ułożone naprzemianlegle, pojedyncze wąskoodwrotniejajowate, grubo, ościsto ząbkowane. Skózaste, dojrzałe prawie nagie.	W drobnych wierzchotkach zebrane luźno w białozielone kłosy, 1 - 3 wierzchotki kwiatów żeńskich u nasady, na nielicznych kłosach. Pozostale męskie.	Duże `bochenkowate' w kształcie, błyszczące orzechy 2 - 4 cm Ø, po 1 - 3 w bardzo kolczastych okrywach, pękających po dojrzeniu 4 klapami.	Zasięg trudny do ustalenia.	Gleby głębokie, gliniaste i piaszczyste, unika geb wapiennych, nieodporny na mrozy, odporny na suszę i zanieczyszczenia atmosfery.
Ulmus glabra - wiąz górski	Ulmaceae - wiązowate	Drzewo do 30 - 40 m ↑, bez odrostów korzeniowych, z reguły bez przypór.	Pędy dość grube, sztywne i owłosione, pączki rdzawo owłosione.	Do 16 cm dł., grube, z wierzchu matowe i szorstkie, spodem miękko owłosione, asymetria często nieznaczna, ogonki grube i bardzo krótkie.	Znamiona słupków i orzęsienie kwiatu czerwone, zebrane w pęczki, przed rozwojem liści III - IV.	Orzeszki do 3,5 cm dł., nagie, prawie siedzące, otoczone cienkim, unerwionym skrzydełkiem.	Europa, Azja.	Gleby raczej żyzne i świeże, miejsca słoneczne do półcienistych, bardzo dobrze znosi zanieczyszczenia powietrza.
Ulmus laevis - wiąz szypułkowy	Ulmaceae - wiązowate	Drzewo do 40 m ↑, z szeroką koroną i przewisającymi gałązkami, pnie z przyporami, pokryte pękami gałęzi odrostowych.	Pędy cienkie, zwykle owłosione.	Liście do 15 cm dł., asymetryczne u nasady, grubo, podwójniepiłkowane, z wierzchu gładkie (pojedyncze włoski), błyszczące, spodem gęsto, miękko owłosione.	Znamiona słupków białe, zebrane zwykle w pęczki, przed rozwojem liści. III - IV.	Małe 1 - 1,5 cm Ø orzeszki otoczone cienkim, unerwionym skrzydełkiem, zwisają na długich i cienkich szypułkach.	Europa po Kaukaz.	Gleby raczej żyzne i świeże, miejsca słoneczne do półcienistych, odporny na chorobę wiązów, znosi zanieczyszczenia powietrza.
Morus alba - morwa biała	Moraceae - morwowate	Drzewo do 15 m ↑.	Pędy nagie.	Jajowate lub okrągławe, 7 - 15 cm dł., gładkie i błyszczące, lub nieco szorstkie. Na spodzie z kępkami białych włosków.	Kwiaty drobne, w kłosach.	Drobne niełupki, obrośnięte osnówkami (z okwiatu - owoc rzekomy!). zebrane w gęste, walcowate owocostany do2 cm dł., jadalne, białe, czerwone lub fioletowe.	Chiny.	Gleby lekkie, piaszczyste, dość suche, stanowiska ciepłe i słoneczne.
Nazwa	Rodzina	Pokrój	Kora/pędy	Liście	Kwiaty	Owoce	Występowanie	Wymagania
Platanus xhispanica `Acerifolia' - platan klonolistny	Platanaceae - platanowate	Drzewo do 35 m ↑, z szeroką, rozłożystą koroną, wszystko pokryte wielokomórkowymi włoskami.	Kora charakterystyczna, szarawa, łuszcząca się łaciato cienkimi płatami, odsłaniają wewnętrzne warstwy kremowe i oliwkowe. Pączki okryte 1 kapturkowatą łuską.	Skrętoległe, duże do 25 cm dł., dłoniastoklapowane, klap 3 - 7, w zarysie trójkątne, grubo ząbkowane, klapa środkowa nieco dłuższa od szerokości, przylistki duże, ząbkowane, zrośnięte - obejmują pęd i po opadnięciu pozostawiają obrączkowaty ślad.	Niepozorne, zebrane w rozdzielnopłciowe główki, na szypułach na szczycie rozwijających się krótkopędów. Wiatropylne.	Drobne, wrzecionowate orzeszki, z pęczkiem szczecinek u nasady, w kulistych główkach 2 - 3 cm Ø, zwisających na długiej szypule.		Gleby głębokie i świeże, wilgotne. Miejsca ciepłe i słoneczne. Doskonale znosi warunki miejskie. Wymaga dużo miejsca, znosi cięcie.
Berberis vulgaris - berberys pospolity	Berberidaceae - berberysowate	Duży, gęsty krzew 2 - 3 m ↑ i Ø, ciernie zwykle trójdzielne.		Liście szerokoeliptyczne lub odwrotniejajowate 2 - 7 cm dł., brzegiem kolczasto ząbkowane.	Kwiaty w gronach 4 - 6 cm dł, żółte.	Czerwone jagody.	Europa i Azja.	Gleby przeciętne.
Berberis thunbergii - berberys Tunberga	Berberidaceae - berberysowate	Niski, szeroki, rozłożysty krzew 1 - 1,5 m ↑.	Pędy łukowato wygięte ku ziemi. Ciernie zwykle pojedyncze 0,5 - 2 cm dł.	Liście małe, całobrzegie 1 - 3 cm dł., odwrotniejajowate, łopatkowate.	Na zewnątrz zaczerwienione, pjedynczo lub w pęczkach po 2 - 5.	Elipsoidalne, błyszczące, jaskrawoczerwone.	Japonia.	Małe wymagania glebowe, ale nie całkiem mrozoodporny.
`Atropurpurea'		Bardziej wyprostowany.		Liście w czasie wegetacji czerwone, jesienią jaskrawoczerwone.
`Aurea'				Liście żółte.				Rośnie wolniej niż typ.
`Maria'		Bardziej kolumnowy.		Liście żółte.
Berberis koreana - Berberys koreański	Berberidaceae - berberysowate	Wyprostowany krzew 1,5 - 2 m ↑, z podziemnymi rozłogami.	Ciernie bardzo zmienne - u nasady pędów rocznych liściokształtne, wyżej trójdzielne, na końcach pojedyncze.	Eliptyczne lub odwrotniejajowate, na szczycie zaokrąglone, duże 7 - 9 cm dł., brzegiem ościsto piłkowane, sztywne i skórzaste.		Owoce kuliste, ok. 8 mm Ø.	Płw. Koreański.	Gatunek odporny na mrozy i rdzę źdźbłową.
Philadelphus coronarius - jaśminowiec wonny	Hydrangeaceae - hortensjowate	Krzew do 3 m ↑, o dość sztywnych, wyprostowanych gałęziach.	Pędy młode nagie, dwuletnie z ciemnobrązową łuszczącą się korą.	Jajowate lub wąskojajowate 5 - 9 cm dł., długozaostrzone, brzegiem z 6 - 11 ząbkami z każdej strony. Nagie, tylko od spodu na głównych nerwach i w kątach nerwów owłosione.	2,5 - 3 cm Ø, zebrane po 5 - 11 w szczytowych gronach, silnie pachnące, płatki odwrotniejajowate, kremowobiałe. V - VI.		Europa, Azja i Kaukaz.	Gleby przeciętne, stanowiska słoneczne lub półcieniste.
Philadelphus Lemoinei.	Hydrangeaceae - hortensjowate	Niskie krzewy do 2 m ↑.		Do 5 cm dł.	Kremowobiałe, pojedyncze lub wypełnione. Liczne i silnie pachnące.			Gleby żyzne, świeże.
Nazwa	Rodzina	Pokrój	Kora/pędy	Liście	Kwiaty	Owoce	Występowanie	Wymagania
Deutzia scabra - żylistek szorstki	Hydrangeaceae - hortensjowate	Wysoki, gęsty krzew do 2,5 m ↑.	Młode gałązki silnie owłosione.	Wąskojajowate 2,5 - 7 cm dł. Brzegiem karbowanząbkowane, obustronnie pokryte włoskami i mocno szorstkie, zwłaszcza od spodu. Matowozielone.	Zwykle białe, dzwonkowate 1,5 cm Ø, w gęsto owłosionych wiechach. Płatki stykają się w pączku brzegami. VI - VII.	Małe kuliste torebki.	Japonia.	Gleby przeciętne, stanowiska słoneczne lub półcieniste. Wrażliwe na suszę i mrozy.
Deutzia xrosea - żyliste różowy	Hydrangeaceae - hortensjowate	Niski, gęsty krzew do 1 m ↑.	Gałązki delikatne, pokryte wcześnie łuszczącą się czerwonobrązową korą.	Wąskojajowate 5 - 7 cm dł., gładkie, z rozproszonymi włoskami po obu stronach.	W krótkich, szerokich wiechach. Szerokodzwonko- wate 2 - 2,5 cm Ø, płatki na zewn. różowe lub białe. V - VI.
Ribes alpinum - porzeczka alpejska	Grossulariaceae - agrestowate	Bardzo gęsty, szeroki krzew 1 - 2 m ↑.	Gałązki cienkie, przewisające.	Zwykle 3 - 5 klapowe 2 - 5 cm dł., z nielicznymi, sztywnymi włoskami na górnej stronie.na spodzie nagie i błyszczące.	Zielonkawożółte, niepozorne, jako edyna dwupienna (!).	Czerwone, mączyste i mdłe, długo pozostają na gałązkach.	Europa, Kaukaz.	Gleby żyzne, bogate w wapń. Dobrze znosi zacienienie i na glebach lekkkich lub piaszczystych. Doskonały na strzyżenie.

20

---