Lekcja 1, ArchiCAD, praktyczny kurs on-line


Lekcja 1

0x01 graphic
Wprowadzenie

  Program ArchiCAD został stworzony i zoptymalizowany do projektowania architektonicznego. Wszystkie narzędzia, które mamy do dyspozycji w programie, pomagają nam wymodelować "wirtualny budynek", posiadający komplet informacji potrzebnych w procesie projektowym: rzuty, elewacje, przekroje, zestawienia itd. Dzięki komputerowemu wspomaganiu projektowania (CAD) duża część dokumentacji jest generowana automatycznie na życzenie projektanta, w formie jak najbliższej do finalnej dokumentacji.
Dzięki takiej optymalizacji, tworzenie form architektonicznych jak ściany, stropy, słupy, schody itp. jest bardzo ułatwione. Ujemną stroną jest brak wsparcia dla projektów nie związanych z architekturą.

 

  Oczywiście w ArchiCADzie możliwe jest modelowanie elementów niearchitektonicznych, jak na przykład drzewa, postaci, zwierzęta. Może to być jednak o wiele trudniejsze niż z zastosowaniem innych programów. Najprostszą a jednocześnie najwydajniejszą metodą jest używanie gotowych bibliotek tego typu obiektów. Podstawowe z nich zostały umieszczone w pakiecie ArchiCAD'a. Możesz także dokupić inne biblioteki w tej samej sieci sprzedaży co ArchiCAD. Wiele ciekawych obiektów znajdziesz na stronach WWW poświęconych ArchiCADowi. Możesz także zaimportować model stworzony w innym programie 3D jako obiekt (Object).

0x01 graphic
Uruchamiamy program

  Cały proces instalacji pakietu ArchiCAD został dokładnie opisany w dokumentacji dostarczonej przez producenta.

 

Do standardowej struktury katalogów ArchiCADa, która jest tworzona podczas instalacji proponuję wprowadzić kilka zmian, ale tylko jeżeli:

  • używasz ArchiCADa na pojedynczym stanowisku

  • nie używasz opcji pracy w grupach (TeamWork)

  Po pierwsze z katalogu ArchiCADa przenosimy do katalogu głównego katalog Bibliotek. W ten sposób unikniemy zmian w jego zawartości podczas ewentualnej reinstalacji lub instalacji nowej wersji pakietu. Przyszłe biblioteki ArchiCADa mogą nie zawierać dokładnie tych samych elementów pod dokładnie tymi samymi nazwami.
Warto utworzyć katalog Projekty - tam będziemy umieszczać nasze prace. Zawartość tego katalogu będziemy mogli szybko zarchiwizować na płytach CD, ewentualnie innych nośnikach.
Dodatkowo tworzymy katalog Szablony. Przeznaczymy go na pliki zawierające stałe elementy naszych projektów, na przykład tabelki opisów, formatki wydruków, najczęściej używane rysunki detali, itp.

0x01 graphic

  W katalogu Projekty zakładamy oddzielne katalogi dla każdego nowego projektu. Warto wprowadzić też dalsze podziały na podkatalogi w ramach każdego nowego projektu np. na rysunki koncepcji, ilustracje rastrowe, opisy, arkusze do wydruku itp. W ten sposób unikamy bałaganu i czynimy naszą pracę łatwiejszą.

0x01 graphic

W katalogu bibliotek zakładamy katalogi dla nowych elementów oraz innych bibliotek. W pierwszym będziemy umieszczać obiekty, które zbudowaliśmy na potrzeby konkretnego projektu, w drugim elementy, które stworzyliśmy z myślą o wielu projektach, oraz biblioteki obiektów, które zakupimy lub znajdziemy w internecie.

0x01 graphic

  Rozpoczynając pracę od otworzenia szablonu oszczędzasz czas potrzebny na wprowadzanie ustawień i preferencji. Warto więc je tworzyć, praktycznie dla każdego programu który używasz: ArchiCAD, PlotMaker, pliki edytora tekstów, arkuszy kalkulacyjnych.

  Zmiany, które wprowadziłeś uchronią Cię przed utratą danych podczas ewentualnej reinstalacji lub instalacji nowszej wersji programu.

0x01 graphic
Co widać na ekranie?

  Pierwszym oknem które widzisz po uruchomieniu ArchiCADa jest okno startowe, w którym dokonujesz identyfikacji oraz wybierasz następną pracę programu.
   Za pomocą tego okna możesz utworzyć nowy projekt (Create a New Project), otworzyć ostatnio edytowany projekt (Open), przyłączyć się do grupy projektowej (w wersji Teamwork) (Sign in to Team Project) lub otworzyć istniejący dokument (Open an Existing Document).
  Jeżeli nie życzysz sobie rozpoczynać pracę od tego okna, zaznaczasz opcję Nie pokazuj więcej tego okna (Don't display this dialog the next time). Jeśli chcesz przywrócić wyświetlanie tego okna wybierz Wyświetl okno startowe w oknie Opcje/Ustawienia/Inne

0x01 graphic

  Cały swój projekt konstruujesz w oknach projektowych:

0x01 graphic

0x01 graphic

0x01 graphic

0x01 graphic

0x01 graphic
Palety

Jest typowym elementem większości programów Windows i Macintosha — uruchamia wiele funkcji ArchiCADa. W zależności od tego, które okno jest aktywne, polecenia menu niedostępne dla zawartości tego okna będą wyszarzone.

Są dostępne we wszystkich oknach graficznych obok dolnego paska przewijania. Zawierają  zestaw ikon umożliwiających łatwy dostęp do poleceń menu Wyświetlanie oraz inne opcje widokowe.
Klikając przycisk Skala wybierasz skalę arkusza rzutu (lub przekroju/widoku)
Poziom powiększenia to procent widocznej przestrzeni do naturalnego powiększenia. Podwójne kliknięcie daje taki sam efekt jak polecenie Wielkość naturalna (menu Wyświetlanie).
Przyciskając przycisk Widoki uaktywniasz Paletę widoków. (podobnie jak wybranie polecenia Pokaż widoki w menu głównym.
Ostatnia grupa przycisków Powiększ, Zmniejsz, Przenieś widok, Zmieść w oknie, Następny widok i Poprzedni widok, są skrótami do poleceń menu Wyświetl. Podwójne kliknięcie Powiększ i Zmniejsz powoduje odpowiednio powiększenie o 200% lub zmniejszenie o 50% aktualnego widoku.

Paleta narzędzi przy lewej krawędzi ekranu pokazuje wszelkiego rodzaju narzędzia wyboru, konstruowania 3D, elementów 2D oraz wizualizacji. 

Paleta współrzędnych pokazuje dokładną pozycję kursora w kartezjańskim i biegunowym układzie współrzędnych. Dodatkowo, aby umożliwić precyzyjne ustawienie kursora, paleta współrzędnych umożliwia wpisanie dokładnych wartości liczbowych poszczególnych współrzędnych. Paleta współrzędnych zawiera również ikony kontrolne Przyklejania, Siatki i Grawitacji. Paleta współrzędnych jest dostępna podczas pracy w każdym graficznym oknie projektu 

Paleta kontroli zawiera wiele wyrafinowanych i często używanych pomocy rysunkowych w formie ikon. Wśród dostępnych opcji jest wybór trybu konstruowania względnego, przyklejania kursora, przyklejania specjalnego, kontrola zawieszenia grupowania oraz narzędzie magiczna różdżka. Jeśli powiększymy paletę kontrolną (maksymalizacja okna), będzie ona zawierać również pole wyświetlające jaka operacja będzie oczekiwana jako następna. Paleta kontroli jest dostępna tylko podczas pracy w oknach edycji.

Paleta info pozwala na natychmiastowe uzyskanie informacji o konstruowanym elemencie konstrukcyjnym. Pozwala również na dostęp do ważnych parametrów dowolnego elementu i na zmianę części tych parametrów. Paleta info wyświetla ikonę aktywnego w danym momencie narzędzia wraz z opcjami konstruowania, wzniesieniem lub wysokością elementu, nazwą aktywnego obiektu biblioteki, wzorem wypełnienia, typem linii lub czcionki oraz warstwą. Jeśli wybrałeś kilka elementów, wyświetlone informacje dotyczą ostatniego z nich. Gdy nakłada się kilka elementów kolejne puknięcia kursorem Fajka (w trybie wybierania strzałką) będą przełączały pomiędzy dostępnymi elementami. Wzniesienie elementów zawsze jest domierzane względem poziomu zera projektu. Nie dotyczy to drzwi oraz okien, których wzniesienie jest domierzane do spodu ściany, w których są osadzone. Paleta info jest dostępna tylko kiedy pracujesz w oknach konstrukcji.

Paleta Widoki pozwala Ci na wstępne przeglądanie różnych ustawionych oraz określonych przez użytkownika widoków o dowolnej skali i położeniu. Możliwe jest zapamiętywanie widoków zarówno dla okna rzutu jak i okien Przekroju/Elewacji. Pozwala ono również na poruszanie się po Piętrach oraz Przekrojach/rzutach, które tworzysz podczas pracy.

Paleta nawigacji 3D pomoże Ci tworzyć i wyświetlać w czasie rzeczywistym przeloty kamerą po Twoim projekcie oraz przełączać widoki elementów konstrukcji, które chcesz edytować. Paleta nawigacji koordynuje ruch kamerą oraz ścieżki kamery. Paleta ta jest dostępna tylko kiedy pracujesz w oknie widoku 3D.

0x01 graphic
Ustawienia

Aby uprościć i przyśpieszyć pracę w przyszłości możemy utworzyć szablon pliku projektowego ze wstępnie ustalonymi parametrami i opcjami pracy, które będziemy najczęściej używać.

Są to jednostki, których będziemy używać w trakcie konstruowania elementów projektu. Ustalamy je w oknie dialogowym pojawiającym się po wybraniu polecenia Opcje/Preferencje/Jednostki przy rysowaniu (Options/Preferences/Drawing Units). Aby uniknąć wpisywania przecinka, proponuję wybrać centymetry jako podstawowe jednostki.

Ustalamy je w oknie dialogowym po wybraniu polecenia Opcje/Preference/Wymiary (Option/Preferences/Dimensions). Preferencje wymiarowania dostarczają mechanizmów określania standardów wymiarowania. Jest to użyteczne np. przy pracy nad kilkoma projektami o różnych poziomach dokładności (od detali konstrukcyjnych do planu zagospodarowania terenu) oraz w projektach realizowanych w krajach, w których obowiązuje inny system wymiarowania.
W oknie dialogowym wymiarowania oferowanych jest kilka standardów i opcji wyświetlania wymiarowania. Możesz zmieniać dokładność różnych narzędzi wymiarowania, stosować zwyczajowe już zdefiniowane standardy, jak US Bud. czy Wg. DIN, lub tworzyć własne prywatne ustawienia.
W tym oknie dialogowym możesz niezależnie zmieniać ustawienia wymiarowania i definiować jednostki dla następujących narzędzi wymiarowania: Liniowego, Biegunowego, Kątów, Koty wysokościowej, Pionowego oraz wymiarów Okien/Drzwi, Wysokości parapetu i Powierzchni wypełnień.
Możesz nawet niezależnie określać ilość cyfr po przecinku dla wartości pokazywanych przez każde narzędzie.

Okno dialogowe wymiarowania umożliwia także wybranie następujących opcji:

Okno dialogowe Ruchy myszki kontroluje pary linii użytych przy ograniczeniu ruchów myszki przy naciśniętym klawiszu Shift.

Okno dialogowe oddalonych elementów pozwala na określenie rodzaju linii używanej dla pokazania obrysów stropu i dachu na piętrach innych niż to, na którym zostały one utworzone. Możesz decydować o pokazaniu obrysów stropu, dachu, siatki powierzchni, i obiektów tylko na ich własnych piętrach, na piętrze poniżej/powyżej lub na wszystkich piętrach używając do tego odpowiednich kwadracików zaznaczania w oknach dialogowych stropu, połaci dachowej i dachu wielospadowego. Dostępne rodzaje linii są określone przez polecenie Opcje/Rodzaje linii (Options/Line Types).

Okno dialogowe preferencji obrazu 3D umożliwia określenie opcji przebudowywania okna 3D, monitorowania procesu przetwarzania 3D, kontrolowanie tworzenia raportów oraz reakcji na ostrzeżenia o błędach modelu 3D.

Przebudowanie okna 3D po uaktywnieniu
Przy włączeniu tej opcji odwzorowanie 3D rzutu jest uaktualnione po każdej modyfikacji rzutu, gdy uaktywnisz okno 3D. Przy włączeniu tej opcji model 3D nie pokazuje zmian, zanim nie wybierzesz polecenia Wyświetl/Przebuduj rysunek (Display/Rebuild).
Wyłączenie tej opcji może być użyteczne, jeśli chcesz utrzymywać istniejący obraz 3D w oknie przez dłuższy czas bez narażenia go na przypadkową modyfikację.

Zmiany w ustawieniach 3D uaktywniają okno 3D
Włączenie tej opcji automatycznie powoduje przeniesienie okna 3D na pierwszy plan i jego przebudowywanie po zmianie któregoś z ustawień trybów widoku 3D. Jeśli ta opcja jest wyłączona, możesz zmieniać kolejno parametry widoku 3D, nie powodując przebudowania zawartości okna widoku 3D. Przebudowanie zawartości okna nastąpi po wydaniu polecenia Przebuduj rysunek (Rebuild) przy aktywnym oknie widoku 3D.

Podczas przebudowy nie zmieniaj powiększenia
Włączenie tej opcji spowoduje utrzymanie wskazanego wcześniej powiększenia części widoku 3D podczas przebudowywania okna 3D. Kiedy opcja jest wyłączona, przebudowa okna 3D odtworzy widok 3D bez powiększenia.

Pokaż okno postępu przetwarzania
Przy włączeniu tej opcji postęp przetwarzania obrazu 3D i tworzenia list jest pokazywany przez specjalny wskaźnik. Możesz w ten sposób zrezygnować z zabierającej dużo czasu odbudowy obrazu 3D.

Komunikat może przerwać przetwarzanie
Opcja ta umożliwia pojawienie się na ekranie komunikatów ostrzegających o błędach przed zakończeniem procesu przetwarzania. Jeśli jest wyłączona, komunikaty te pojawią się w Raporcie.

Zapisz Raport.
Raport jest czymś więcej niż jedynie listą ostrzeżeń. Może być użyty w celu śledzenia i porównywania czasu przetwarzania różnych obrazów. Za każdym razem kiedy okno 3D jest odbudowywane, okno raportu jest czyszczone i komentarze zapisywane są od początku. Nowe obrazy, przekroje 3D oraz fotoprezentacje nie spowodują oczyszczenia okna raportu - nowe komentarze zostają dodane na końcu.

Okno dialogowe zawiera kilka opcji umożliwiających minimalizację ryzyka utraty danych i uszkodzenia pliku. Jest to szczególnie ważne, jeśli zasilanie komputera nie jest całkiem pewne lub jeśli Twój komputer ma jakieś konflikty typu programowego.

Autozapis
Polecenie Autozapis kontroluje kilka opcji ochrony przed utratą danych. Jeśli zostaniesz z jakiegoś powodu zmuszony do wznowienia komputera - po powtórnym uruchomieniu ArchiCADa pojawi się możliwość kontynuowania przerwanej pracy.
Jeśli Autozapis jest włączony, na ekranie pojawia się czasem kursor w kształcie buldożera. W tym momencie wszystkie zmiany w projekcie utworzone od czasu ostatniego autozapisu (lub ręcznego Zachowania zmian) są zachowane w tymczasowej teczce ArchiCADa. Automatyczny zapis trwa kilka sekund, nawet przy dużych projektach. Autozapis jest włączony domyślnie. Aby zmienić jego ustawienia, puknij w przycisk Włączony. Jeśli jesteś pewien, że nie będziesz potrzebować Autozapisu, puknij w przycisk Autozapis wyłączony. Aby ustalić metodę Autozapisu, puknij w któryś z przycisków Zachowuj po…. Dostępne są dwie opcje:
- wybranie metody zachowania po określonym czasie (mierzonym w sekundach),
- zaznaczenie opcji zachowania po określonej liczbie kroków przy projektowaniu.

Istnieją trzy ograniczenia funkcji autozapisu. Następujące zmiany muszą być zachowywane ręcznie:
- zmiany w otwartych elementach bibliotecznych,
- gotowe obrazy fotoprezentacji,
- zmiany w listach przeliczeniowych.

Zapamiętane kroki
Pole poniżej opcji Autozapisu pozwala na ustalenie liczby pamiętanych kroków do odwoływania. Domyślna wartością jest 20.

Kopia zapasowa
Zaznaczenie kratki spowoduje, że w pliku o nazwie projektu z rozszerzeniem „.bak” będzie zachowana poprzednia wersja projektu.

Ciągłe sprawdzanie integralności
Zaznaczenie kratki spowoduje, że dane w projekcie będą przez cały czas (nie tylko podczas otwierania i zachowywania) sprawdzane pod kątem ich integralności. Po wykryciu przekłamań w pliku ArchiCAD spróbuje naprawić plik i poinformuje Cię o wyniku.

Okno zawiera wiele opcji działania ArchiCADa.

Margines przyciągania kursora
Parametr Margines przyciągania kursora kontroluje obszar, w którym kursor jest przyciągany przez niektóre elementy rysunku. Parametr ten może być ustawiony między 0 a 9 punktów. Chodzi tu o odległość w punktach rastra ekranu, z jakiej kursor jest przyciągany przez punkt aktywny lub krawędź. Możesz bardziej zbliżyć się do elementu bez przyciągania, jeżeli zwiększysz powiększenie rysunku. Mały margines przyciągania może spowolnić pracę, ponieważ będziesz musiał bardzo dokładnie wskazywać wybrane punkty. Jednocześnie zmniejszenie przyciągania pomaga, jeśli chcesz rozróżnić elementy, położone bardzo blisko siebie. Przy większej tolerancji będziesz częściej powiększać rysunek. Większa tolerancja zwykle nadaje się do szybkich, mniej szczegółowych rysunków.
W praktyce, wartość 1 jest najlepsza przy dokładnym rysowaniu, a wartość 3 ułatwia szybkie i uproszczone tworzenie rzutu.
Wartość zero wyłącza opcję przyciągania kursora.

Rysowanie linii
Opcja rysowania linii dotyczy wszystkich przypadków rysowania, takich jak rysowanie ścian lub przeciąganie elementów. Można wybrać jedną z dwóch metod rysowania: opcję Mac (Macintosh) i Standard (Windows) oraz CAD (Macintosh i Windows).

Standardowa metoda rysowania:

Przy bardziej skomplikowanych operacjach, takich jak np. rysowanie łuku, kierunek jest określony przez przeciągnięcie, a następne kroki są wprowadzone w trybie CAD (jak opisano poniżej). Jeżeli naciśniesz x, y, r lub a podczas standardowych operacji rysowania lub jeżeli zwolnisz przycisk myszki w oknie narzędzi lub w pasku Menu, kontrola typu CAD będzie czasowo włączona.

Metoda rysowania z opcją CAD:

Metoda rysowania CAD jest mniej wrażliwa na pomyłki użytkownika.

Zachowanie tła
Możesz wybrać używanie tła rysunku, przezroczyste tło, lub tło w kolorze wypełnienia.

Startowe okno dialogowe
Jeśli zaznaczono tę opcję, po uruchomieniu ArchiCADa wyświetlane będzie okno startowe, w którym możesz dokonać wyboru pomiędzy edytowaniem istniejącego projektu, utworzeniem nowego, dopisaniem do grupy roboczej lub otwarciem innych istniejących plików.

Automatyczne przerysowywanie rzutu
Jeśli ta opcja jest zaznaczona, rzut jest automatycznie przerysowywany po każdej modyfikacji.

Uaktywnij Drag-and-Drop
Za pomocą tej kontrolki uruchamiasz implementację techniki Drag&Drop (ciągnij i puść). 

Automatyczne podnoszenie ID
Zaznaczając tę kontrolkę, powodujesz, że podczas tworzenia nowych elementów numery ich identyfikatorów są powiększane automatycznie.

Ukryj zablokowane warstwy w rozwijalnych paletach
Przy pomocy tej kontrolki powodujesz ukrycie nazw zablokowanych warstw w paletach rozwijalnych. Możesz je odblokować za pomocą polecenia Opcje/Warstwy (Options/Layers).

Położenie teczki tymczasowej
Ta opcja określa, gdzie znajduje się tymczasowa teczka ArchiCADa. Przycisk Wolumen (Położenie teczki tymczasowej) jest aktywny, jeśli więcej niż jeden dysk jest podłączony do twojego komputera (bezpośrednio lub przez sieć). Jeżeli jest podłączony tylko jeden dysk, przycisk ten jest nieaktywny.
Opcja ta pozwala na przeniesienie tymczasowej teczki ArchiCADa na stały dysk o dużej pojemności, aby oszczędzić miejsce na dysku startowym i umożliwić powiększenie objętości teczki tymczasowej. Tymczasowa teczka ArchiCADa zawiera kilka istotnych plików, między innymi:
- Dokumenty Autozapisu, służące odtworzeniu przerwanej pracy
- Bufory dysku dla modelu 3D, które zmieniają wielkość w czasie rysowania obrazów 3D (na Macintoshu) oraz w czasie operacji tworzenia fotoprezentacji, w zależności od stopnia skomplikowania rysunku. Przy złożonych operacjach na Macintoshu polecamy stosowanie dysków stałych o dużej pojemności, ponieważ w czasie cieniowania fotoprezentacji skomplikowanego projektu zawartość takich teczek może przekroczyć dziesiątki megabajtów. ArchiCAD dla Windows przechowuje te dane w pamięci wirtualnej. Podczas fotoprezentacji złożonych modeli z włączonym rzucaniem cieni ustaw wielkość tego pliku na największą możliwą.

Jeżeli używasz zewnętrznych dysków dostępnych przez sieć, operacje ArchiCADa mogą być spowolnione przez operacje sieciowe. Dyski podłączone bezpośrednio przez złącze SCSI polecane są w celu uzyskania większej szybkości pracy, niezależnie od stopnia jej skomplikowania.

Jeżeli podczas uruchamiania ArchiCADa dysk startowy nie zawiera wymaganej wolnej przestrzeni, będziesz miał możliwość wybrania (w oknie dialogowym) innego dysku podczas włączania programu.

 

To polecenie pozwala zdefiniować własne skróty klawiaturowe użytkownika do wszystkich poleceń menu.
Wybierz nazwę części z menu rozwijalnego, a następnie wybierz polecenie z okna poleceń. Możesz zdefiniować skrót poprzez podanie kombinacji znaków w prawej części okna dialogowego. Potwierdzasz definicję pukając w przycisk Przypisz. Jeśli nie chcesz dalej używać tego skrótu przyciśnij przycisk Odłącz.
Możesz zdefiniować cały schemat skrótów klikając w przycisk Zapisz jako...)Save as...) W ten sposób różni użytkownicy pracujący na tym samym komputerze mogą używać różnych ustawień skrótów, przez wybranie nazwy schematu w tym oknie dialogowym.

Polecenie Opcje wyświetlenia (Display Options) otwiera okno dialogowe, w którym możesz określić sposób wyświetlenia różnorodnych elementów konstrukcyjnych na rzucie. Opcje poniżej linii rozdzielającej okno dialogowe wpływają nie tylko na wyświetlenie elementów na rzucie, lecz także ich zachowanie na wydrukach i przy kreśleniu oraz sposób zapamiętania ich w innych formatach eksportowanych plików.

Czyść przecięcia ścian - To samo polecenie jest dostępne bezpośrednio z menu Opcje (Options)

Linie osi dachu - Opcja ta pozwala na pokazanie lub ukrycie linii odniesienia połaci dachowych.

Uchwyty wypełnień - Opcja ta pozwala na pokazanie lub ukrycie uchwytów wypełnień wektorowych powiązanych z początkiem wypełnienia.

Tekst - Bloki tekstowe mogą być wyświetlane w różnorodny sposób:

Obrazki - Uchwyty wklejonych obrazków mogą być pokazane lub ukryte

Głębokość przekroju - Zasięg przekroju może być pokazany lub ukryty na rzucie.

Grubość linii - opcje

Wypełnienia ścian - Istnieją cztery opcje wyświetlenia wypełnień ścian:

Wypełnienia wieloboków - Są dostępne trzy opcje wypełnień wieloboków:

Drzwi i okna - Są dostępne cztery opcje wyświetlania drzwi i okien na arkuszu rzutu:

Wieloboki stref - Istnieją trzy opcje wyświetlenia wieloboków stref: