pytania1 epi(1), Weterynaria, Rok 4, semestr VII, Choroby zakaźne


PRZEŻUWACZE

7. Rozpoznawanie i zwalczanie enzootycznej białaczki bydła.

8. Etiopatogeneza, drogi szerzenia się, występowanie i znaczenie gruźlicy bydła.

Etiologia

Prątki gruźlicy-40 gatunków

- Mycobacterium tuberculosis

- M. bovis (bydło, patogenny również dla koni, owiec, kóz, świń, kotów,psów, ludzi,

zw.lab.)

- M. avium ssp. paratuberculosis (choroba Johnego)

- M. leprae (trąd u ludzi)

-M. avium (HIV) i ok. 40 gatunków mało chorobotwórczych lub saprofitycznych (przyczyna uczuleń utrudniających badanie metodą tuberkulinizacji)

Zakażenia swoiste: - dla bydła→M. bovis

- dla człowieka→M. tuberculosis

- dla ptaków→M. avium

Zakażenia nieswoiste: -bydło →M. tuberculosis

→M. avium

M.bovis ma wielu ubocznych żywicieli, zarówno domowych, jak dzikich np.

żubry, fermowy chów jeleni, Irlandia-borsuki, Nowa Zelandia-torbacz, lis workowaty

Drogi szerzenia się.

Gruźlica otwarta-gdy prątki wydalane są różnymi drogami

Gruźlica zamknięta - gdy prątki nie są wydalane

  1. 30% stanowią zakażenia drogą aerogenną (kropelkową)→ogniska pierwotne w płucach.

  2. U cieląt pijących mleko-drogą alimentarną→ogniska pierwotne w przew. pok.

  3. Wyjątkowo zakażenia w okresie życia płodowego-śródmacicznie (gruźlica macicy)→ogniska pierwotne w wątrobie

  4. Wyjątkowo przez kopulację.

Zarazek wydalany jest:

  1. przez drogi oddechowe (kaszel, kichanie, parskanie, śluz)

  2. często w kale (gdy zmiany w p.pok., po odkrztuszeniu do p.pok)

  3. w moczu (gdy gruźlica nerek)

  4. w nasieniu

  5. w mleku

*świne, drób-zarazek przede wszystkim wydalany z kałem

małe zwierzęta (psy, koty)-w zależności od umiejscowienia zmian; u kotów zdarza się

gruźlica skóry-guzy na skórze-prątki wydalane przez przetoki.

Patogeneza

Zarazek wnika do organizmu→fagocytowany przez fagocyty, ale atak przeżywa.

Namnażają się w fagocytach i niszczą je.→Rozwija się miejscowy stan zapalny (bł.śluzowa dróg oddechowych)=OGNISKO PIERWOTNE

Prątki z fagocytami wędrują do węzłów chłonnych=ZESPÓŁ PIERWOTNY

Dalszy przebieg zależy od zjadliwości zarazka i odporności właściciela.

1.Charakterystyczny naciek komórek zapalnych-proliferacje limfocytów, naciek

makrofagów-ta reakcja prowadzi do zmian ziarniniakowych (kom.olbrzymie typu Langhansa)-to zmiany przewlekłe i wytwórcze.

2.Przy korzystnym przebiegu pozostaje gruzełek gruźliczy→serowacieje, wapnieje (org.silny)

3.Mniej korzystny proces wysiękowy-powstaje rozległe zserowacenie, „galopujące

suchoty”(org.słaby).

4.Możliwe uogólnienia-prosówka.

5.Nie musi to dawać objawów klinicznych przez długi czas lub objawy się cofają, ale zarazek

nie jest wyeliminowany-to dożywotni siewca, może być stałe, okresowe.

Występowanie i znaczenie

Straty ekonomiczne:

Do połowy XXw. bardzo rozpowszechniona u bydła mlecznego w Europie, gdzie dominował chów alkierzowy, przy intensyfikacji produkcji i obrotu. W okresie przedwojennym powyżej 30% bydła było zakażone w ponad 2/3 stad-teraz takie szacunki w Afryce. Po wojnie na początku lat 50tych ¼ bydła w Polsce była zakażona (wschód 9%, zachód 50%).

W 1959r.-podjęcie urzędowego zwalczania.

W 1974r.-poniżej 0.5% bydła zakażone→kraj uznany za wolny od gruźlicy.

01.12.1975-kraj wolny od gruźlicy!

9. Rozpoznawanie i zwalczanie gruźlicy.

Rozpoznawanie opiera się na:

Objawy kliniczne pojawiają się dopiero w stanach zaawansowanych i są zróżnicowane. Podstawą do rozpoznania jest więc tuberkulinizacja.

OBJAWY I AP

Bydło

  1. Gruźlica płuc

Suchy kaszel→wilgotny, bolesny, duszność, ↑oddech, łatwo się męczą,

W płucach guzy gruźlicze-serowata masa→wapnienie, ograniczone guzki lub olbrzymie guzy zajmujące całe płuca; rozpad tkanki płucnej (cuchnący oddech), ↑ww.chłonnych śródpiersiowych (ucisk na przełyk i nerw błędny→wzdęcia).

  1. Gruźlica opłucnej i otrzewnej

Brak ewidentnych objawów, tarcia opłucnej płucnej i ściennej→bolesność przestrzeni międzyżebrowych

Perlica-drobne guzki, ale też w formie naciekowej (brak guzków, jeden gruby nalot→zserowacenie)

  1. Gruźlica wymienia

Przewlekła, trudna do zdiagnozowania, obrzęk tylnej ćwiartki wymienia, palpacyjnie wyczuwalne guzy w tk.wymienia, ↑ww.chł.nadwymieniowe, zmiany w wydzielinie→mleko wodniste, ma kłaczki, cuchnie ropą.

  1. Gruźlica narządów rodnych

Wypływ śluzowo-ropny, nieregularna ruja, ronienia, jałowienie.

Palpacyjnie w jajowodach jajowodach na jajnikach wyczuwalne guzki różnej wielkości; podobnie u samców w jądrach, ale guzy najczęściej w najądrzach.

  1. Grużlica innych narządów:

Świnie

1.Gruźlica przewodu pokarmowego

biegunka, niestrawność, wychudzenie, kacheksja

2.Gruźlica płuc

3.Gruźlica innych narządów

sztywność szyi, ↑ww.chł.przyuszniczych, podgardłowych, szyjnych

Psy, koty

  1. G.płuc

↓apetytu, chudnięcie, biegunka, wypadanie sierści, kaszel, ↑ww.chł.powierzchownych

  1. G.opłucnej

  2. G.innych narządów

skóry→trudnogojące się rany na guzie kulszowym

Konie (mniej wrażliwe, rzadko spotykana-inaczej utrzymywane niż bydło)

  1. G.kośći

Kręgi szyjne-trudności skręcania szyi, pobierania pokarmu z ziemi

  1. G.płuc

Kaszel, skacząca gorączka

  1. G.innych narządów

Rzadko ↑ww.chł

Owce, kozy

  1. G.płuc

↑ww.chł. śródpiersiowe z serowatymi zmianami

  1. G.opłucnej

Perlica-charakterystyczny obraz dla owiec

  1. G.przew.pok.

Owrzodzenia, biegunki

  1. G.innych narządów

TUBERKULINIZACJA - reakcja nadwrażliwości kom.typu IV, miejscowy naciek komórkowy

Swoistość 98,9%, czułość 70%-czasem wyniki fałszywe→ - anergia, + odczyn nieswoisty; porównawcza eliminuje fałszywie +.

1.pojedyncza-bovituberkulina-ssacza

2.porównawcza-avituberkulina-ptasia+bovituberkulina-ssacza

Tuberkulinizacja bydła i koni

U bydła wykonuje się śródskórnie na szyi po lewej stronie, ewentualnie prawej, gdy np.grzybica lub na łopatce (w USA-wargi i fałd podogonowy). W miejscu podania nożyczkami wycina się krzyż. Wykonuje się pomiar fałdu skóry przed i po podaniu 0,2 ml tuberkuliny. Odczyt po 72-77h od podania.

KLUCZ I -różnica grubości fałdu skóry (wg starych przepisów)

Pojedyncza

1. Różnica zgrubień fałdu skóry przed i po injekcji tuberkuliny - 3mm lub więcej bez wzgl.na

konsystencję odczynu→wynik +

2. Odczyn w postaci nacieku rozlanego bez wzgl.na wynik pomiaru→wynik +

3. Brak odczynu lub ograniczony twardy obrzęk do 3mm→wynik -

W UE

1. ↑4mm→ +

2. 2-4mm→ +/-

3. do 2mm→ -

Gdy wynik + i naciek rozlany →ubój i bad.poubojowe(zmiany AP)

Różnica między I i II bad.powinna wynosić 2 m-ce.

KLUCZ II

Porównawcza

Tuberkulinę ptasią podaję się doogonowo a ssaczą dogłowowo w odl.15cm między sobą.

Odczytujemy każdą osobno i porównujemy.

Postępowanie zwykłe

Postępowanie zaostrzone

B+ P-

B+ > P+ ↑4mm

+ eliminować

+ eliminować

B+ > P+ 2,1-4mm

+/- bad.ponownie

+ eliminować

B+ > P+ 0,1-2,0mm

+/- bad.ponownie

+/- bad.ponownie

B+ = P+

B+ < P+ 0,1-2,0mm

- nie bad.ponownie

- nie bad.ponownie

B+ < P+ ponad 2,0mm

Tu stado wolne

- nie bad.ponownie

- nie bad.ponownie

W UE

1.B+ > P+ ↑4mm→ +

2.B+ > P+ 1-4mm→ +/-

3.B- lub B+ ≤ P+ → -

Tuberkulinizacja jest badaniem urzędowym-potrzebny jest protokół.

Tuberkulinizacja w stadzie:

Pojedyńcza + → po 2 m-cach porównawcza + → eliminacja→ całe stado porównawcza i interpretacja wyników wg II klucza aż w 2 kolejnych wynikach - (wszystkie)

Rutynowo tuberkulinizacja 1raz na 3 lata→co rok ⅓ stada.

Pod koniec uwalniania trzeba metod bardzo czułych i swoistych dlatego szuka się nowych np.

Bad.serologiczne(ELISA), test interferonowy (tuberkulinizacja in vitro-pobrać krew, wyizolować limfocyty, dodać tuberkulinę, wrażliwe limfocyty produkują interferon).

Tuberkulinizacja owiec i kóz

Tylko pojedyncza, 0,2ml, po przyśrodkowej stronie uda, odczyt po 72h, pomiar średnicy ewentualnego odczynu-nie mierzy się fałdu skóry.

  1. średnica ↓10mm→ -

  2. zaczerwienienia skóry, obrzęk ↑10mm→ +

Tuberkulinizacja świń

Porównawcza 0,2ml, śródskórnie grzbietowa nasada małżowiny usznej(lewa-bydlęca, prawa-ptasia),odczyt po 48h, ocena charakteru odczytu, nic się nie mierzy.

  1. Brak odczynu, twardy guzek, niewielkie zaczerwienienie bez obrzęku→ -

  2. obrzęk zaczerwieniony, bolesny przy dotyku, niekiedy nekroza→ +

Tuberkulinizacja śródskórna psów i kotów

Pojedyńcza, 0,1ml, wewn.pow.uda, odczyt po 48h, ocena charakteru odczynu.

  1. brak odczynu→ -

  2. obrzęk sinoczerwony→ +

Tubrkulinizacja podskórna psów, kotów

W przeddzień kilka pomiarów temp., tuberkulina bydlęca 1:5 z wodą do injekcji, podać sc po przyśrodkowej stronie uda 1-5ml, pomiar temp co 1h przez 10h.

Wzrost temp:

  1. ≥ 1,0˚C→ +

  2. 0,5-1˚C→ +/-

  3. <0,5˚C→-

M test u psów i kotów

Tuberkulina ludzka 0,2ml, śródskórnie po wewn.stronie uda, pomiar fałdu skóry przed i po 72h.

Różnica w pomiarze fałdu skóry

  1. >100%→ +

  2. 50-100%→ +/-

  3. <50%→ - (brak reakcji miejscowej)

Zasady zwalczania:

  1. dobra diagnostyka (gdy gruźlica tuberkulinizacja częściej niż raz w roku)

  2. natychmiastowe wykupienie zwierząt i ubój

  3. nadzór nad obrotem bydła

  4. dezynfekcja w oborach z gruźlicą

  5. leczenie chorych zwierząt zakazane tam gdzie gruźlica zwalczana z urzędu

10. Etiopatogeneza, drogi szerzenia się, występowanie i znaczenie IBR/IPV

Etiologia

Herpeswirus bydła-1(BHV-1 Bovine Herpesvirus 1)

Wirus znany od pół wieku, a otręt już wcześniej. Jest bardzo rozpowszechniony na całym świecie, w Polsce również, głównie zwierzęta ↑6m-ca.

Źródło zarazka:

- bydło chore,

- zakażone bezobjawowo.

Mamy tu do czynienia z dożywotnim zakażeniem latentnym (zwoje nerwu trójdzielnego) i okresowym siewstwem (GKS,stres). Stanowi duży problem wśród buhajów na całym świecie.

Drogi szerzenia

Wydalany: - drogą oddechową

- drogami płciowymi

- przez spojówki

Szerzy się:

Znaczenie:

- jeden z ważniejszych zarazków bydła,

- upadki,

- ↓mleczności i przyrostów ciała,

- wybrakowania i charłactwo do zapaleń płuc włącznie,

- koszty badań, leczenia i szczepień,

- ronienia,

- ograniczenia handlu bydłem, nasieniem, zarodkami.

Bardzo narażone na zakażenie są buhaje, łatwo się szerzy i stanowi masowe zagrożenie.

Wynik sero- pojedynczego zwierzęcia jest niepewny. Ponadto problem szczepień buhajów bo sero+ = zakażony??? Dąży się więc by uzyskać stada buhajów wolne od BHV-1. Jest to możliwe, ale ponosi się ogromne straty materiału genetycznego i trudno jest to kontrolować i utrzymać na dłuższą metę. Ponosi się więc ogromne koszty. W Polsce od 1988r SH i UZ-y wolne od BHV-1 i dozwolony jest obrót nasieniem tylko od buhajów wolnych od zakażenia.

Patogeneza

Wirus replikuje w komórkach nabłonka. Często występują zakażenia latentne i subkliniczne lub ogniskowa martwica nabłonka dróg oddechowych, płciowych i w narządach płodów(tam ciałka wtrętowi). Potem przenosi się na błony śluzowe i często wtórnie wikłane jest przez bakterie.

W stadzie występuje albo postać oddechowa, albo otręt, albo ronienia- nigdy nie występują jednocześnie.

Po przebyciu infekcji jest odp.humoralna i komórkowa, względna i niezbyt długa (reaktywacja zakażenia latentnego). Jest też odp.siarowa, ale różna jest długość jej trwania.

11. Rozpoznawanie i zwalczanie IBR/IPV

IBR/IPV=załącznik 2

Objawy-formy

  1. postać oddechowa

↓apetytu, mleczności, ↑temp(42), posmutnienie, ślinienie, duszność, kaszel, wypływ z nosa, przekrwienie śluzówek, nadżerki, owrzodzenia w jamie nosowej (białe naloty z nabłonka uległego martwicy, objaw czerwonego nosa=RED NOSE DISEASE, zapalenie spojówek(białe punkciki), czasem zmętnienie rogówki, czasem biegunka i ronienia

AP-zmiany w obrębie nosa, gardła, krtani, tchawicy, dużych oskrzeli-zap.krwotoczno-włóknikowe, przy nadkażeniach wyciek ropny, ↑ww.chł

Śmiertelność różna, zależna od powikłań i warunków zoohigienicznych, w dobrych wiele zdrowieje po 5-10 dniach, postać ostra lub łagodna.

  1. postać oczna

zap.spojówek, może być jedyną formą, nie ma zmian w obrębie rogówki, często wypływ z nosa

  1. postać nerwowa (tylko u cieląt)

zap.mózgu i opon głównie u cieląt do 6m-ca, brak koordynacji, ruchy maneżowe, depresja, pobudzenie, ruchy pływackie, opsthotonus, ślepota

  1. ronienia

gdy wrażliwa krowa zostanie zakażona w ciąży-więc występuje rzadko, najczęściej po subklinicznej infekcji lub po postaci oddechowej (rzadko po otręcie), ronienie może wystąpić po okresie 8 dni do wielu miesięcy, najczęściej koniec ciąży tj 6-8 m-c i często płód ulega autolizie, nie ma fali poronień stadzie

AP-ogniska martwicowe w narządach i ciałka wtrętowi w jądrach kom.

  1. IPV-otręt

2-4 dni po kryciu, często łagodny, subkliniczny przebieg lub głównie u krów mlecznych-gorączka, posmutnienie, odłączanie od stada, odstawiony ogon, częste i bolesne oddawanie moczu, obrzęk sromu, wypływ śluzowo-ropny z dróg rodnych, zaczerwienienie śluzówki przedsionka pochwy, krostki, białe pęcherzyki mogące się zlewać, białe złogi na ścianach pochwy; po 2 tyg samowyleczenie (rzadko ronienia)

Buhaje-krostkowe zmiany na żołędziu i napletku, niechęć do krycia, niepokój, lekki ↑temp, wirus w nasieniu, grożą zrosty eliminujące go z krycia (załupek, stulejka)

Diagnostyka

Podstawą jest serologia (ELISA) ale wynik ” - „ może oznaczać zakażonego (latencja).

Istnieje możliwość badania ELISA próbek zbiorczych mleka.

Dla buhajów serologia jednak nie wystarcza, a decydujące jest wykrycie wirusa w nasieniu, niekiedy nawet dawniej wykonywało się próbę biologiczną na krowach.

Dziś PCR zdecydowanie poprawił czułość badania nasienia i wykrywa także zakażenia latentne. W przypadku ronień wykonuje się-AP, IF lub PCR.

Zwalczanie

Tylko Danii i Szwajcarii udało się uwolnić od BHV-1(badanie→eliminacja, zakaz szczepień, nadzór nad obrotem), ale było tam mało zachorowań i zakażeń. Prawie wolne są Finlandia, Austria, Szwecja ale tu również mało przypadków.

Inne kraje-higiena, izolacja, nadzór nad obrotem i tylko częściowe wybijanie w niektórych państwach(nie u nas). Ponieważ nie przynosi to efektów dodatkowo stosuje się szczepienia. Różne szczepionki (z inaktywowanym wirusem lub z atenuowanym żywym wirusem-im lub donosowo, podjednostkowe, pojedyncze lub mieszane, rekombinowane, temperaturozależne itp.)

Jałówki- szczepienie przed I kryciem

Buhaje- szczepienie przed odsadzeniem i wywiezieniem na opas

Ewentualnie stosuje się szczepionki żywe atenuowane im na początku zachorowań w stadzie (interferon), ale szczepić tylko zdrowe!!!

Podczas uwalniania: szczepienie→sero + →ubój

Szczepienia zmniejszają straty i stopień zakażenia, ale nie wypierają zakażenia i nie zapobiegają ani nie likwidują latencji, atencji niektóre z nich z żywym wirusem powodowały ronienia.

Niedawno na rynku pojawiły się szczepionki delecyjne (gE-), w Niemczech, Belgii i Holandii już są stosowane→program: szczepienie-badanie-eliminacja gE+

12. Etiopatogeneza, postacie, drogi szerzenia się, występowanie i znaczenie zakażenia wirusem BVD-MD.

BVD-MD (Bovine Viral Diarrhea-Mucosal Disease)

Etiologia: rodzina-Flaviviridae

Rodzaj-Pestivirus

Są dwa biotypy wirusa BVD-MD:

    1. cytopatogenny

    2. niecytopatogenny


CYTOPATOGENNY

- zakażenia przejściowe,

- zwierzęta nietrwale zakażone:

  • immunokompetentne w stosunku do wirusa BVD-MD

  • wytwarzają przeciwciała anty-BVD-MD

- ale niektóre płody mogą być zakażone trwale

NIECYTOPATOGENNY

- zakażenie trwałe w życiu płodowym (do 4 m-ca ciąży)

- zwierzęta trwale zakażone :

  • trwałe siewstwo wirusa, też w nasieniu,

  • potomstwo samic też trwale zakażone,

  • tolerancja immunologiczna na wirus „swój” BVD-MD,

  • brak przeciwciał anty-BVD-MD,

  • bardzo wrażliwe na zakażenie cytopatogenne, podobnym antygenowo BVD-MD, co prowadzi do choroby błon śluzowych (mutacje?)

Występowanie i drogi szerzenia się, znaczenie zakażenia.

Wirus dość wrażliwy w środowisku i na dezynfekcję, mimo to bardzo powszechny u bydła na całym świecie. Bardzo wrażliwy czynnik obniżający efekty produkcyjne (10-40mln dolarów na 1mln wcieleń). W Polsce ok. 80% bydła jest serododatnia. Zdarzają się również bezobjawowe infekcje u innych gatunków zwierząt (świnie!, inne przeżuwacze też dzikie).

Wirus jest stale i dożywotnio wydalany w dużych ilościach przez trwałych nosicieli w:

  1. moczu,

  2. wycieku z nosa,

  3. wycieku z jamy ustnej,

  4. kale itp.

Małe znaczenie ma wydalanie przez chore bydło-mało wirusa i krótko wydalany.

Wirus bardzo łatwo szerzy się w stadzie i między stadami.

  1. Stado dawno zakażone (wiele odpornych zwierząt)”Szczep stadny”→wprowadzenie zwierząt wrażliwych→długo sporadyczne straty.

  2. Stado wolne→wprowadzenie trwałego nosiciela→dramatyczne straty.

Wirusy niecytopatogenne stanowią poważny problem w produkcji szczepionek przeciw innym chorobom wirusowym.

Postacie

  1. Zakażenie bydła nieciężarnego i nieodpornego.

Wirus wydalany 3-10 dni, ale w małych ilościach i okresowo. Najczęściej subklinicznie (odporność i potem ciąże chronione). Niektóre szczepy mogą powodować: gorączkę, nadżerki, kaszel, biegunkę.

  1. Zakażenie bydła ciężarnego nieodpornego.

Zakażeniu ulega 100% płodów a skutki zależą od stadium ciąży: bezpłodność, cielę trwale zakażone, wady rozwojowe, mumifikacje, ronienia, słabe cielęta.

  1. Cielęta trwale zakażone.

Od infekcji w I trymestrze ciąży-tolerancja na „własny” wirus. Stała wiremia- zwierzęta wydalają zarazek stale, dużo i z wszelkimi płynami. Te przypadki kluczowe znaczenie w szerzeniu, choć stanowią 3% i są słabe, ale jałówki, które donoszą→ich całe potomstwo trwale zakażone.

CHOROBA BŁON ŚLUZOWYCH

Powstaje na skutek przemiany niecytopatogennych szczepów do cytopatogennych po mutacji lub rekombinacji (np. ze szczepionką). Jeśli ten nowy wirus pozostaje homologiczny, to trwle zakażone zwierzęta są bezbronne i u nich ostra choroba:

- gorączka,

- nadżerki na wszelkich śluzówkach,

- biegunka,

- śmierć po 2 dniach do 3 tygodni.

Rzadziej zdarza się forma przewlekła, która przebiega podobnie, ale trwa dłużej.

Choroba błon śluzowych występuje sporadycznie, ale jeśli mutacji ulegnie „szczep stada”, zachorują nagle wszyscy trwali nosiciele-liczniejszy wybuch.

Podsumowując

  1. Najczęściej infekcje subkliniczne i łagodne zachorowania (immunosupresja).

  2. Średnio ciężkie choroby:

  • Ciężkie śmiertelne choroby:

  • Problemy ze zwalczaniem BVD-MD:

    - wykrycie i usunięcie trwałych nosicieli→ogromne koszty,

    - wprowadzanie do stad zwierząt niezakażonych→skąd je brać,

    - szczepienia (po 6m-cach życia i potem jałówki przed rozrodem)→szczepionki

    inaktywowane-mało skuteczne; z zarazkiem żywym atenuowanym-mogą powodować

    immunosupresję, ronienia lub MD i zaciemniają diagnostykę oraz wpływają na zmienność

    wirusa,

    - potrzeba BIOSECURITY.

    13. Głowica.

    14. Etiopatogeneza, drogi szerzenia się, występowanie i znaczenie enzootycznej bronchopneumonii bydła.

    Znaczenie

    Jest to zespół odoskrzelowych zapaleń płuc, jest to jedna z gł. przyczyn strat bydła młodego na całym świecie (stanowi ok. 30-50% strat ogólnych bydła).

    Występuje gł. w dużych stadach o intensywnej produkcji (zwłaszcza u opasów).

    W Polsce w latach 80-tych chorowało 90% cieląt w gospodarstwach uspołecznionych, a prawie 10 padło lub buło brakowanych z tego powodu.

    Problem dotyczy gł. cieląt i młodego bydła opasowego (do ok. 1 r.ż.), rzadziej starszych.

    Dziś straty u nas znacznie mniejsze, bo lepsze są warunki zoohigieniczne chowu, ale nadal choroba jest ważnym problemem w produkcji bydła.

    Problem bronchopneumonii jest narastający wraz z intensyfikacją i specjalizacją produkcji → tam zachorowalność do 100%, śmiertelność do 20%.

    Przyczyna

    Gospodarstwa uspołecznione

    Gospodarstwa indywidualne

    Martwo urodzone

    5% ciąż

    1,4% ciąż

    Zachorowania do 2 tyg.

    52% (2/3 to biegunka)

    1%

    Zachorowania 2 tyg.- 6 m-cy

    93% (2/3 to enzootyczna bronchopneumonia)

    2%

    Upadkowość do 2 tyg.

    6%

    0,06%

    Upadkowość 2 tyg. - 6 m-cy

    5%

    0,04%

    Wybrakowanych 2tyg-6m-c

    5%

    0,01%

    Etiologia

    Jest to typowa choroba środowiskowa o bardzo złożonej etiologii.

    Stanowi zespół infekcji pojedynczych lub mieszanych (gł. wirusowo-bakteryjnych) o bardzo dużej roli czynników środowiskowych, ale też i osobniczych, np. mięsne bydło jest wrażliwsze na zachorowania, gdyż ma mniejszą powierzchnię oddechową płuc w stosunku do masy ciała. Wrażliwsze są również młode zwierzęta co związane jest z immunosupresją.

    Przyczyną zachorowań na EB są 3 wzajemnie na siebie oddziałujące czynniki: środowisko - wirus - bakterie.

    Czynniki zakaźne:

    1. wirusy

  • bakterie