pytania od dziennych


  1. Poczucie kontroli (Wg J. Rottera) a sterowalność A. Antonovsky'ego

Sterowalność to dostrzeganie zasobów, jakie jednostka ma do dyspozycji, pozwalających sprostać jej wymaganiom. Antonovsky odróżnia ten wymiar od wewnętrznego umiejscowienia kontroli - człowiek niekoniecznie sam musi umieć zapanować nad sytuacją, wystarczy, jeśli wie, do kogo zwrócić się o skuteczną pomoc.

  1. Androgynia psychiczna wg S.L. Bem

42. Czym charakteryzują się osoby angrogyniczne?

Inaczej dwupłciowość odnosi się do połączenia cech osobowości i zachowań, które tradycyjnie uważa się za męskie lub kobiece. Zgodnie z ta definicją, jednostką androgyniczną jest ktoś, kto jest zarówno niezależny, jak i opiekuńczy, zarówno agresywny jak i łagodny, zarówno męski jak i kobiecy, zależnie od stosowności tych zachowań w danej sytuacji.

  1. Typy płci psychologicznej wg S.L. Bem (wymienic i opisać)

  1. Wymień, jakie typy wyróżniła w swej koncepcji S. Bem.

Męska - rodzajowo męski mężczyzna (wysoki wskaźnik męskości, niski kobiecości)

- unikanie zachowań typowych dla płci przeciwnej niż własna

- koreluje z :

lepsze przystosowanie psychiczne w wieku dorastania

wysoki poziom lęku

neurotyczność

niska samoakceptacja

Kobieca (wysoki wskaźnik kobiecości, niski męskości)

- unikanie zachowań typowych dla płci przeciwnej niż własna

- koreluje z:

Wysoki poziom lęku

Niska samoocena

Niska akceptacja społeczna

Androgyniczna (wysoki obu)

Szerokie spektrum zachowań i cech osobowości zarówno kobiecych jak i męskich

Skrzyżowana (cechy psychiczne typowe dla płci przeciwnej niż własna)

Wyższy poziom rozwoju intelektualnego

Nieokreślona - (niski wskaźnik obu)

  1. Jakie wychowanie prowadzi do wykształcenia się cech androgynicznych - odpowiednio u kobiet i u mężczyzn?

I tu będę uprawiala radosna twórczość bo nie mam pojecia co autor pytani miał na mysli, w każdym razi nie znalazłam tego wprost w tekscie Bem, jeśli ktoś przebrnął przez ten drugi tekst o płci , który ja komus pożyczyłam i w ten sposób zniknął chyba na zawsze, to proszę o pomoc, można odpowiedź jest w każdym razie taka:

Wg. koncepcji Bem cechy androgyniczne, czyli charakterystyczne dla obu płci znacznie rozszerza spektrum zachowań jednostki. Uznaje ona więc jednostkę androgyniczną za najbardziej optymalną (a sztywne trzymanie się ról społecznych jest ograniczające ) a więc ważne jest aby w dzieciach pielęgnować taka postawę. Bem za najbardziej wartościowe cechy uznaje niezależność (cecha typowa dla mężczyzn) i opiekuńczość (cecha typowa dla kobiet). Dalej to już będzie rzeźba : Trzeba u dzieci wzmacniać (modelować ? to zalezy jaka koncepcje wychowania przyjmiemy za słuszna ) cechy zarówno kobiece jak i męskie, tak żeby nie popadało w schematy, a używało zachowań najbardziej optymalnych dla danej sytuacji; nie powinno się ono utożsamiać z żadna z płci (płeć ma tylko implikacje psychiczne) …i nie wiem, może trzeba dzieci kochać ?:)

  1. Autohandicap - definicja, funkcje psychologiczne, przykład

40. Co to jest autohandicap (podaj definicję)

Definicja:

Autohandicapem jest jakiekolwiek działanie lub wybór, które facylitują możliwość atrybucyjnego uzewnętrzniania (lub usprawiedliwiania) niepowodzeń i uwewnętrzniania (przypisywania sobie) sukcesów. Jest więc jednym ze sposobów faworyzowania, ochrony pozytywnego przekonania o sobie na istotnej dla podmiotu dymensji, kosztem obniżenia własnej wartości na dymensjach peryferycznych (wykorzystywana jest tu reguła pomniejszania- powiększania Kelleya). Działania takie wg Jonesa i Berglasa mogą występować nawet w warunkach całkowitej prywatności, gdy człowiek wie, że nie jest obserwowany przez nikogo.

Funkcje psychologiczne:

- ochrona niepewnej (zagrożonej) samooceny,

- podtrzymanie pozytywnego wizerunku samego siebie,

- zwiększenie zysków płynących z sukcesu - podwyższenie pozytywnej samooceny,

- autohandicap daje możliwość usprawiedliwienia w razie porażki,

- dostarcza dodatkowych przyczyn ewentualnych niepowodzeń,

- pozwala uniknąć sytuacji, w których człowiek byłby narażony na ocenę własnych dokonań

Przykład:

Niepewny własnej sprawności fizycznej sportowiec może zaniechać przed startem rozgrzewki redukując tym samym szanse na zwycięstwo, ale zachowując na wypadek przegranej możliwość myślenia o sobie: „Jestem dobry, a przegrałem jedynie dlatego, że nie przeprowadziłem rozgrzewki”. W przypadku zwycięstwa zaś uprawnione staje się myślenie: „Jestem tak dobry, że nawet bez rozgrzewki zwyciężyłem”.

  1. Autohandicap - geneza

46. Żródła Autohandicapu

Geneza, źródła:

Genezy tendencji autohandicapowych można dopatrywać się w charakterze oddziaływań interpersonalnych. Berglas i Jones zwracają uwagę, że żyjemy w świecie, w którym ludzie bardziej są podziwiani za inteligencję i zdolności niż za rzeczywisty poziom wykonania różnych zadań. Stan taki w oczywisty sposób sprzyja stosowaniu przez ludzi strategii autohandicapowej. Szczególnie istotny z tej perspektywy jest okres dzieciństwa- charakter interakcji społecznych nawiązanych między dzieckiem a rodzicami.

Dziecko może otrzymywać od rodziców różne wzmocnienia, np. nagrody o charakterze społecznym (manifestacje miłości i akceptacji). Te gratyfikacje mają podwójne znaczenie:

- są zapłatą za koszty, jakie dziecko wkłada w wykonanie różnych zadań (aspekt rzeczowy)

- są zyskiem dla samooceny (aspekt psychologiczny).

Takie podwójne znaczenie gratyfikacji prowadzi jednak do powstania u dziecka pytania:

„Czy jestem kochany bezwarunkowo, a może te nagrody są środkami wymiany?”. Szukając odpowiedzi na to pytanie dziecko przeprowadza testy bezwarunkowości uczuć rodzicielskich, które polegają na sprawdzeniu czy będzie kochane jeśli nie będzie uzyskiwało oczekiwanych wyników. Podejmując grę z rodzicami może się np. dowiedzieć, że nagroda jest środkiem wymiany oraz uzyskać informację bardziej skomplikowaną: „ Kochamy cię ponieważ potrafisz to zrobić, jeśli tylko spróbujesz”. Jeżeli uda mu się osiągnąć sukces, rodzice mówią: „Wiedzieliśmy o tym od początku”. W tej sytuacji podejmowanie działania jest równoznaczne z ryzykiem utraty tak gratyfikacji poniesionych kosztów, jak i miłości. Dziecko zaczyna wycofywać wysiłek wkładany w zadanie lub w ogóle unikać prób jego rozwiązania, co składa się na stałe obniżenie motywacji osiągnięć. W ten sposób zmusza niejako rodziców, do tego by nagradzali je za możliwości i umiejętności. Ci zaś czynią to, bo chcą widzieć swe dziecko jako zdolne i kompetentne, godząc się nawet na przyjęcie założenia, ze jest ono leniwe. Postępując tak nie wzmacniają u dziecka dążenia do rzeczywistych osiągnięć, lecz tendencję do obrony iluzorycznego przekonania o posiadaniu wysokich kompetencji. Wg Jonesa i Berglasa opisany mechanizm stanowi uniwersalne źródło różnych strategii autohandicapowych. Rodzaj strategii zaś zależy od wyników przeprowadzonego przez dziecko „testu bezwarunkowej miłości” oraz interpretacji tych wyników.

37. Jakie formy obejmuje autohandicap? Krótko scharakteryzuj.

  1. Autohandicap - techniki pokrewne- wymienić i opisać

  1. techniki które Snyder i Wicklund określają jako najbardziej prymitywne polegają na nieangażowaniu się w działania, które mogą generować jednoznaczne informacje na temat kompetencji podmiotu, oraz na unikaniu bodźców zwiększających autorefleksję;

  2. technika bardziej wyrafinowana: kreowanie consensusu, czyli tendencji do poszukiwania ludzi zachowujących się podobnie, co na bazie koncepcji Kelleya prowadzi do uzewnętrzniania atrybucji- „Jeśli dużo jesz - jesteś łakomczuchem, ale jeśli wszyscy dużo jedzą - przyczyną jest smaczne jedzienie.

  3. przejawianie zachowań niekonsekwentnych , co uniemożliwia innym jednoznaczne wnioskowanie o kompetencjach podmiotu.

  4. preferowanie zadań mało diagnostycznych- informacje zwrotne o uzyskanych wynikach mają niewielką doniosłość z punktu widzenia ich znaczenia dla obrazu „ja”, „ja” dzięki tej strategii zostaje zabezpieczone tylko na wypadek porażki, w przypadku sukcesu nie niesie ona ze sobą żadnych psychologicznych korzyści.

  5. wycofanie wysiłku w warunkach zagrożenia porażką- po treningu bezradności ludzie w istotny sposób obniżają ilość wkładanego wysiłku, nie na skutek przyznania się do braku zdolności i przeżywanej depresji, ale właśnie broniąc się przed tym.

7. Autohandicap - różnice między kobietami a mężczyznami

Zakładając, że poczucie własnej wartości kobiet jest zakotwiczone w orientacji społecznej, mężczyzn zaś w zadaniowej (zwłaszcza o charakterze intelektualnym, sprawności fizycznej) oraz że inaczej będzie przebiegać behawioralna manifestacja autohandicapu (kobiety raczej unikać będą sięgania po kieliszek, gdyż osobowościowe koszty związane z konstatacją nadużywania alkoholu mogą być w ich przypadku wyższe od skutków antycypowanej porażki) u kobiet i mężczyzn, można zrozumieć dlaczego u kobiet nie wystąpiły klasyczne efekty autohandicapowe. (Klasyczne eksperymenty wykorzystywały zadania intelektualne oraz alkohol jako środek wywołujący efekt autohandicapowe).

Nieśmiali mężczyźni charakteryzują się obniżoną samooceną, podczas gdy kobiety jedynie deficytem umiejętności społecznych. Tak więc ocena sprawności w warunkach ekspozycji społecznej powinna być o wiele groźniejsza dla poczucia własnej wartości u mężczyzn, skłaniając ich do obronnego ujawniania własnej nieśmiałości.

8. Autohandicap a mechanizmy obronne

Można jeszcze dodać, że autohandicap broni tylko naszą samoocenę, natomiast mechanizmy obronne mają szersze spektrum działalności. Mechanizmy obronne wkraczają do akcji gdy zagrożone jest nasze „ja” , a „ja” jest zagrożone, gdy jego podstawowe aspekty - tożsamość i samoocena - oraz jego podstawowe zadania - kontrola i integracja zachowania - są zagrożone. Poza tym bronią nas one przed negatywnymi emocjami - lękiem, wstydem, czy poczuciem winy, co w przypadku autohandicapu (chyba?) nie jest aż tak wyraźne.

- wysoka lecz niepewna samoocena

- samoocena, która wielokrotnie nie znajdowała potwierdzenia w rezultatach działań

W powyższych przypadkach chodzi więc o rozziew między utrzymywanym obrazem „ja” a treścią informacji zwrotnych na temat rezultatów własnych działań.

- chaotyczna historia uprzednich wzmocnień; ludzie są skłonni do stosowania strategii samoutrudniania, gdy byli relatywnie często nagradzani, ale w sposób, który wiąże się z poczuciem niepewności, za co spotkała ich nagroda.

- tendencja do poszukiwania „atrybucyjnej niepewności” może prowokować do korzystania ze strategii autohandicapu: w strukturę zdarzenia wprowadza się „inhibitor sukcesu”, który zwiększa przyczynową niepewność doznania (antycypowanej) porażki

- subiektywne prawdopodobieństwo odniesienia sukcesu w dziedzinie istotnej dla poczucia własnej wartości; strategie autohandicapowe mogą pojawić się tam, gdzie to prawdopodobieństwo nie jest ani bardzo wysokie, ani też bardzo niskie.

- charakter oddziaływań interpersonalnych (opisany w pytaniach 2 i 8)

- obecność audytorium, może nasilać tendencje autohandicapowe, ale nie jest to warunek konieczny (samoutrudnianie w warunkach publicznych jest więc techniką autoprezentacji)

- ludzie o typie zachowania A (wyróżniają się nadmierną motywacją osiągnięć i większym lękiem przed porażką); ich samoocena jest bardziej narażona na konsekwencje porażki, są oni częściej skłonni uciekać się do strategii autohandicapu.

Zasadnicza różnica między samoutrudnianiem a mechanizmami obronnymi polega na momencie ich zaistnienia. Otóż autohandicap to strategia wykorzystywana przed zaistnieniem działania, które może orzec coś o naszych kompetencjach, a tym samym wpłynąć na samoocenę, natomiast mechanizmy obronne działają po zaistnieniu takich działań. Autohandicap nie tylko broni czy podtrzymuje pozytywną samoocenę, ale również może ją podnieść, natomiast mechanizmy obronne nie odpowiadają za podniesienie samooceny. W szczególnych przypadkach autohandicap może być techniką autoprezentacyjną, mechanizmy obronne zaś (w klasycznym rozumieniu) są odpowiedzią jedynie na konflikty wewnętrzne. Mechanizmy obronne są nieuświadomionymi sposobami redukowania lęku, które mają podtrzymać pozytywną samooceną, natomiast strategia samoutrudniania ma charakter świadomy.

45. CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STRATEGIĘ AUTOHANDICAPU

                  1.Cechy osobowości

czynniki wydają się jednak ambiwalentnie, bowiem nie zostały potwierdzone do końca jako strategie autohandicapowe, lecz jako klasyczne mechanizmy obronne (hipochondria, trauma). Co do nieśmiałości, to nie ma pewności empirycznej, czy człowiek faktycznie jest w stanie ją ukazać jako swoją słabość (nieśmiałość w założeniach jako peryferyjna część ja- mniej istotna cecha) by ochronić jej centralne wartości (np inteligencję) 

                  

                 2. Czynniki sytuacyjne:

                 3. Płeć

                 4. Rozbieżność w strukturze ja

35. Czemu najogólniej ma służyć koło Shalita?

Koło Shalita jako kwestionariusz stylu spostrzegania mierzy formalne i treściowe jego aspekty. Służy, więc po pierwsze ilościowemu oszacowaniu stopnia strukturalizacji sposobu spostrzegania przez daną osobę wyodrębnionego obszaru rzeczywistości i po drugie jakościowej analizie treści spostrzeżeń dotyczących danego obszaru czy aspektu rzeczywistości.

9. Koło Shalita - zastosowanie badawcze

Koło Shalita jest kwestionariuszem stylu spostrzegania. Umożliwia pomiar formalnych i treściowych aspektów spostrzeżeń dotyczących wybranego w zależności od potrzeb badawczych obszaru rzeczywistości.

Koło należy do metod niestandaryzowanych o szerokim zastosowaniu, może być wykorzystywane w badaniach klinicznych i eksperymentalnych. Oprócz tego, że określa aktualny sposób spostrzegania przez jednostkę jej przestrzeni życiowej, wielokrotnie stosowane może służyć jako narzędzie pomiaru procesów rozwojowych w społecznym lub indywidualnym stylu spostrzegania. Modyfikacja Koła w postaci pytania: „jak inni widzą rzeczywistość” wg badanego pozwala uzyskać informacje o przyczynach nieporozumień społecznych.

Do celów pogłębionej diagnozy można przeprowadzić badanie w schemacie szczegółowej analizy sekwencyjnej (można zacząć od pytania ogólnego na temat życia badanego, a następnie powtórzyć procedurę w odniesieniu do czynnika uznanego przez niego za najważniejszy w jego życiu itd.)

Koło Shalita jest z pewnością interesującym narzędziem pomiarowym zwłaszcza w świetle wyników badań wskazujących, że wskaźniki stylu spostrzegania wiążą się z różnymi miarami przystosowania jednostki do spostrzeganego obszaru rzeczywistości.


Założeniem "Koła" jest badanie systemu kategorii poznawczych człowieka, które powinno umożliwić zrozumienie i przewidywanie jego funkcjonowania w określonych warunkach. Badając kołem otrzymujemy informacje na temat formalnych właściwości spostrzegania przez osobę badaną, wybranego obszaru(aspektu)rzeczywistości., tzn., na temat liczby czynników, zakresu , zróżnicowania, wagi i nasycenia afektywnego, oraz na temat treści spostrzeżeń. Istnieją 4 wymiary obszaru (aspektu):

- aspekt funkcjonowania podmiotu do którego odnosi się dany czynnik

- obiekt do którego odnosi się dany czynnik

- charakter związku między podmiotem a otoczeniem na jaki wskazuje dany czynnik

- wartościowość - czy dany czynnik został opisany jako pozytywny czy negatywny

10. Koło Shalita - charakterystyka

Koło Shalita jest kwestionariuszem stylu spostrzegania o szerokim zastosowaniu. Może dostarczyć wielu różnorodnych informacji odnośnie sposobu spostrzegania przez jednostkę dowolnego obszaru jej życiowej przestrzeni. Koło ma formę pytania otwartego typu: „Jakie czynniki twoim zdaniem charakteryzują świat, w którym żyjesz?”. Pytanie to można modyfikować tak, by dotyczyło konkretnych obszarów życia (np.pracy, szkoły, rodziny).

Pierwszym zadaniem badanego jest podanie wszystkich czynników uznanych za ważne w kontekście zadanego pytania. Następnie prosi się o porangowanie czynników ze względu na wagę oraz o ocenę każdego czynnika na wymiarze wartościującym z zastosowaniem skali 5-punktowej. W rezultacie otrzymujemy informacje o formalnych właściwościach spostrzegania danego aspektu rzeczywistości oraz na temat treści spostrzeżeń.

W odniesieniu do formalnych właściwości spostrzegania Shalit zaproponował pewne złożone wskaźniki takie jak Indeks redukcji, Indeks emocjonalności, Indeks inklinacji wartościującej. W odniesieniu do treści spostrzeżeń Shalit przedstawił system kategoryzacji oparty o wymiary o różnej liczbie kategorii. Wymiar pierwszy to aspekt funkcjonowania podmiotu, na który wskazuje dany czynnik. Wymiar drugi to obiekt, do którego odnosi się dany czynnik. Wymiar trzeci - charakter związku między podmiotem i otoczeniem, na jaki wskazuje dany czynnik. Wymiar czwarty - wartościowość (czy dany czynnik został oceniony jako pozytywny, neutralny czy negatywny.

"Koło" ma formę pytania otwartego: "Jakie czynniki Twoim zdaniem charakteryzują świat w którym żyjesz?". Pytanie to można modyfikować w zależności od potrzeb badawczych i rodzaju badanej populacji(np. jakie czynniki są najbardziej charakterystyczne dla Twojej pracy?, rodziny? itp.). Czynniki wpisuje się w koło - w ten sposób nie zniekształca się, nie sugeruje rang czynnikom (tak mogłoby się dziać gdyby wpisywać je na liście). Koło ma 12 segmentów (mało kto jest w stanie podać więcej niż 11 czynników). W rezultacie dostajemy inf. na temat formalnych właściwości spostrzegania przez osobę badaną, wybranego obszaru (aspektu) rzeczywistości.

56. Jakie właściwości struktur poznawczych mierzy Koło Shalita -

1.aspekt funkcjonowania podmiotu do którego odnosi się dany czynnik

a1 aspekt poznawczy (myślenie, dyskusja, itp.)

a2 aspekt afektywny

a3 aspekt instrumentalny (specyficzne umiejętności i zdolności)

a4 aspekt fizyczny (siła, zdrowie. wytrzymałość)

2.obiekt, do którego odnosi się dany czynnik

o1 - sam badany

o2 - inni ludzie zależni od badanego

o3 - inni ludzie równi osobie badanej

o4 - inni, od których OB jest zależna

o5 - sytuacja

3.charakter związku między podmiotem a otoczeniem na jaki wskazuje dany czynnik

z1 - interakcja (wzajemne sprzężenie, np. uczyć się pilotażu)

z2 - koncentracja na otoczeniu (np. zaufanie do innych)

z3 - koncentracja na sobie (np. przezwyciężenie lęków)

  1. Samoocena i samoakceptacja w kontekście Q- sort

I. Samoocena i samoakceptacja w kontekście Q-sort.

QFS mierzy samoocene i samokceptacje w zakresie własnego funkcjonowania społecznego.

Samoakceptacja w oparciu o ten test rozumiana jest jako stopień zgodności realnego i idealnego obrazu samego siebie. Dla uzyskania wskaźnika samoakceptacji konieczne jest, żeby badany dokonał dwukrotnego samoopisu- raz wg kryterium -„taki nie jestem- taki jestem” i drugi raz wg kryterium „ taki nie chciałbym być- taki chciałbym być”.

Określenie wskaźnika samooceny możliwe jest na podstawie rozkładu cech przypisywanych sobie przez osobę - dodatnich i ujemnych. QFS umożliwia skonsteuowanie trzech takich wskaźników:

  1. Najprostszy - to liczba pozytywnych określeń przypisanych sobie (liczba nieparzystych pozycji zaliczonych w sortowaniu „ja realne”

  2. uwzględnia nie tylko liczbę przypisanych sobie pozycji dodatnich, ale i intensywność tego przypisywania. Im bardziej skrajnie badany przypisuje sobie dana pozycje, tym większą wagę pozycja uzyskuje.

  3. Uwzględnia nie tylko częstość i intensywność przypisywania sobie właściwości pozytywnych, ale również częstość i intensywność odmawiania sobie ich.

II. Kiedy funkcjonowanie interpersonalne spostrzegane jest jako skuteczne?

Spostrzegane jest jako takie, jeżeli:

  1. podmiot osiąga osobistą satysfakcję z kontaktów z innymi ludźmi i przeżywa w związku z tym pozytywne emocje

  2. funkcjonowanie podmiotu umożliwia przeżycie analogicznych emocji jego partnerom oraz

  3. funkcjonowanie podmiotu umożliwia mu lub ułatwia realizację osobistych bądź społecznych celów poprzez kontakty interpersonalne

III. Zastosowanie QFS

QFS jest narzędziem mierzącym samoocenę i samoakceptację ograniczoną do funkcjonowania społecznego. Czyli nie samoocenę globalną.

W zależności od celu badania, pulę pozycji w technice QFS mogą stanowić:

- twierdzenia dotyczące postaw - na kontinuum „zgadzam się - nie zgadzam się”

- twierdzenia opisujące pewne właściwości osobowości- na kontinuum „ podobne do mnie- niepodobne do mnie”

- pewne obiekty podlegające ocenie estetycznej ( właściwości osobowości, ustosunkowań, zachowań, wyglądu zewnętrznego, sfery emocjonalnej).

Technika QFS może tez zostać użyta do zbadania spostrzeganego podobieństwa między obrazem samego siebie a obrazem innych osób. W takim wypadku osoba badana proszona jest o przeprowadzenie sortowań dotyczących także obrazu niektórych osób ze swego otoczenia ( np. ojca, matki, przyjaciela).

Może tez służyć jako metoda badania adekwatności percepcji samego siebie. Wymaga to porównania opisu samego siebie z opisem tej osoby dokonanym przez kogoś innego, dysponującego danymi o jej zachowaniu i właściwościach.

QFS został zastosowany również do mierzenia międzysytuacyjnej stałości zachowania. Badani dokonywali dwukrotnego samoopisu za pomocą QFS : „taki nie jestem- taki jestem na uczelni” oraz „taki nie jestem- taki jestem w kontaktach w domu”. Natomiast podstawową zmienną osobowościową na podst. Której usiłowano przewidywać miedzysytuacyjną stałości zachowania był pragmatyzm. Ogólne wyniki stanowiły przekonujące poparcie dla tezy, iż pragmatycy wykazują słabszą międzysytuacyjną stałość zachowania niż pryncypialiści.

Q-sort Funkcjonowania Społecznego mierzy samoakceptację i samoocenę ograniczoną do funkcjonowania w kontaktach interpersonalnych. Samoakceptacja jest rozumiana jako stopień zgodności realnego i idealnego obrazu samego siebie. Badany dwa razy sortuje samoopisowe stwierdzenia. Za pierwszym razem odpowiada na pytanie ”jaki jestem?”, za drugim: „jaki chciałbym być?”. Zgodność między tymi dwoma sortowaniami świadczy o wysokiej samoakceptacji ( ja realne zbliżone do ja idealnego). Samoocena natomiast w kontekście tego badania jest rozumiana jako liczność i intensywność (waga) przypisywania sobie i odmawiania pozytywnych cech, świadczących o dobrym funkcjonowaniu interpersonalnym (wymiar „taki nie jestem - taki jestem”).

26. Zastosowanie Q-sort.

Q-sort Funkcjonowania Społecznego jest narzędziem mierzącym samoakceptację (rozumianą jako stopień zgodności realnego i idealnego obrazu samego siebie) i samoocenę ograniczoną do funkcjonowania w kontaktach interpersonalnych. Technika Q-sort może być użyta również np. do zbadania spostrzeganego podobieństwa między obrazem samego siebie a obrazem innych osób (ojca, matki, przyjaciela itp.). Może posłużyć ona także jako metoda badania adekwatności percepcji samego siebie. Wymaga to porównania opisu samego siebie z opisem tej osoby dokonanym przez kogoś innego. QFS był również stosowany do mierzenia międzysytuacyjnej stałości zachowania, którą próbowano przewidywać za pomocą różnych zmiennych osobowościowych. Jest to możliwe, gdyż kontekst funkcjonowania społecznego w technice jest nieokreślony i można go wprowadzić, np. ograniczyć badanie do funkcjonowania interpersonalnego na terenie szkoły czy w domu.

39. Co mierzy QFS?

QFS czyli Q-sort Funkcjonowania Społecznego jest narzędziem mierzącym samoakceptację (rozumianą jako stopień zgodności realnego i idealnego obrazu samego siebie) i samoocenę ograniczoną do funkcjonowania w kontaktach interpersonalnych. Wskaźnikiem samoakceptacji jest współczynnik korelacji Pearsona między sortowaniem „ja realne” i „ja idealne”. QFS umożliwia skonstruowanie trzech wskaźników samooceny:

WS1 - liczba pozytywnych określeń przypisana własnej osobie

WS2 - bierze pod uwagę liczność i wagę (krańcowość) pozytywnych pozycji

WS3 - bierze pod uwagę również częstość i intensywność odmawiania sobie pozytywnych cech

12. Poczucie koherencji - definicja, komponenty

29. Wymień i opisz komponenty poczucia koherencji

30. Co to jest poczucie koherencji i z jakich elementów się składa?

Definicja: poczucie koherencji to globalna orientacja, która wyraża stopień w jakim człowiek ma trwałe cho dynamiczne poczucie pewności, że:

Komponenty :

- zrozumiałość - jednostka odbiera informacje jako uporządkowaną i spójną i jasną całość a nie jako szum informacji niewytłumaczalnych. Postrzeganie świata jako zrozumiałego.

- zaradność - zakres w jakim ludzie spostrzegają, że mają do dyspozycji środki do sprostania wymaganiom stawianym przez bodźce. Poczucie zdolności do przeprowadzania takich transakcji z otoczeniem, w wyniku których organizm utrzymuje się przy życiu, wzrasta i rozwija się. Ludzie z wysokim poczuciem zaradności czują, że z pomocą posiadanych środków lub przy pomocy innych ludzi potrafią poradzić sobie z trudnościami a nie żałować bez końca.

- sensowność - ludzie o wysokim stopniu sensowności czują, że życie ma sens emocjonalny, że większość wymagań przez nie stawianych jest warte zainwestowania energii, poświęcenia i zaangażowania i są to raczej pożądane wyzwania niż zbędne obciążenia. Jest to składnik motywacyjny

13. Poczucie koherencji - funkcja regulacyjna

Poczucie koherencji pełni w psychice człowieka funkcję regulacyjną z racji tego, że pozwala człowiekowi utrzyma się przez całe życie na podobnym, wysokim miejscu na kontinuum zdrowie-choroba.

Osoby o wysokim poczuciu koherencji, odbierające wydarzenia losowe jako wyzwania a nie jako obciążenia lepiej radzą sobie w życiu, mają zdecydowanie większą odporność na stres a co za tym idzie rzadziej zapadają na choroby psychiczne i somatyczne (salutogeneza zakłada, że choroby somatyczne wykluwają się z obciążeń psychicznych).

Osoby o wysokim poczuciu koherencji mają również szersze granice niż osoby o niskim poczuciu koherencji, co znaczy tyle, że więcej rzeczy je interesuje, dzięki czemu na większej ilości rzeczy się znają. Przez to mniej rzeczy jest w stanie je zaskoczy na tyle, żeby wywoła w nich poważny wstrząs - to również łączy się z większą odpornością na stres.

Ogólnie osoby o większym poczuciu koherencji mają większe szanse na homeostazę niż osoby o niskim poczuciu koherencji.

Antonowsky dowiódł to przeprowadzając badania na Żydach, którzy przeszli przez obóz koncentracyjny. Jedni z nich pozbierali się i żyli dalej często szczęśliwie, inni po opuszczeniu obozu zapadali na różne choroby, umierali albo załamywali się psychicznie i nie wracali już do normalnego funkcjonowania. Ci pierwsi mieli wysokie poczucie koherencji, co pozwoliło im poradzi sobie z tym, co przeszli, zostawi te doświadczenia poza sobą i żyć dalej.

14. Charakterystyka modelu salutogenicznego

15. Salutogeneza - podstawowe założenia

Koncepcja salutogenezy wywodzi się z psychologii zdrowia i medycyny. Zakłada ona, że naturalnym stanem organizmu jest entropia, nieuporządkowanie i zaburzona homeostaza a stresory są powszechne dlatego tajemnicą, którą należy badać jest to, dlaczego niektórzy ludzie, niezależnie w jakim miejscu kontinuum się znajdują, przemieszczają się w stronę krańca zdrowie.

Założeniem salutogenetycznego myślenia jest, że każdy człowiek zajmuje określone miejsce na kontinuum zdrowie-choroba, dlatego nikt nie może by zaliczany do kategorii zdrowych lub chorych. Takie kategorie nie istnieją, bo między zdrowiem i chorobą nie ma granicy, jest kontinuum.

Salutogeneza nie zajmuje się więc czynnikami, które powodują daną chorobę, ale wszystkimi czynnikami, które pomagają jednostce przemieszcza się w stronę bieguna zdrowia.

Zamieniamy tu pytanie „jak można pozbyć się danego stresora” na pytanie „jak można nauczy się żyć w zdrowiu ze stresorami a także obrócić ich istnienie na naszą korzyść”

Każdy przez sam fakt bycia istotą ludzką znajduje się w grupie wysokiego ryzyka, dlatego należy zajmować się ludźmi znajdującymi się we wszystkich punktach kontinuum i dowiadywać się dlaczego niektórzy z nich zmierzają w stronę ,zdrowia, odkryć to, co pomaga im zmierzać w tamtym kierunku i starać się przekazać to wszystkim.

44. Co to jest orientacja patogeniczna i salutogeniczna?

O orientacji salutogenetycznej już pisałam

Orientacja patogenetyczna:

Założenie, że normalnym stanem ludzkiego organizmu jest homeostaza i porządek. Rodzimy się zdrowi a chorujemy na skutek swego własnego niewłaściwego zachowania i warunków środowiskowych.

Przyjmuje się tu, że homeostaza ulega okresowym zaburzeniom na skutek działania nieporządanych bakterii, wirusów czy stresorów i należy badać jakie są to stresory, żeby móc je wyeliminować z życia.

Założeniem tego podejścia jest wszelki czynienie wysiłków, żeby przywraca organizm do homeostazy

Klasyfikacja ludzi na chorych i zdrowych

Koncentrowanie się na jednej jednostce chorobowej, żeby ją wyeliminować. Poszukujemy w organizmie czynników, które wywołały tylko tę jedną chorobę

Celem jest stworzenie sterylnego otoczenia, w którym nic nam nie zagrozi.

Koncentrowanie się na indywidualnych przypadkach i tworzenie grup wysokiego ryzyka, które obejmują tylko cząstkę populacji.

16. Granice poczucia koherencji

30. Co to jest poczucie koherencji i z jakich elementów się składa?

Granice poczucia koherencji wyznaczają obszary naszych zainteresowań. Wszystko, co znajduje się poza granicami nie obchodzi nas. Im szersze i bardziej elastyczne są granice, tym wyższe jest poczucie koherencji - to, co nas obchodzi jest dla nas zrozumiałe, ponieważ to poznajemy, zatem to, co nas obchodzi rozszerza nasze poczucie koherencji, ponieważ powiększa obszary, które rozumiemy (zrozumiałość), potrafimy sobie z nimi poradzić (zaradność) i chcemy sobie radzić, bo nas interesują (sensowność). Elastyczność granic ułatwia natomiast ich rozszerzanie - przyjmowanie na siebie nowych obowiązków, poznawanie nowych rzeczy, a także zawężania granic, jeśli chcemy jakąś sprawę uzna za zamkniętą, zakończy rozdział życia i iść dalej a nie rozpamiętywać przeszłości.

Istnieje założenie, że nie można mieć względnie wysokiego poczucia koherencji, jeśli w obszarze granic nie znajdują się przynajmniej:

- najskrytsze uczucia

- bezpośrednie relacje z innymi ludźmi

- główne aktywności życiowe

- problemy egzystencjalne

  1. Czym powinny charakteryzować się doświadczenia życiowe, będące poczuciem koherencji?

Nie do końca rozumiem to pytanie „czym powinny charakteryzować się doświadczenia życiowe będące poczuciem koherencji”

Może jest to pytanie: czy powinny charakteryzować się doświadczenia życiowe wpływające na kształtowanie się poczucia koherencji..

I tak na to pytanie odpowiem:

Żeby osoba mogła ukształtować wysokie poczucie koherencji, w jej życiu powinny występować zdarzenia odznaczające się:

Stałością - niezbyt dużo niespodzianek szczególnie w dzieciństwie, kiedy granice są bardzo wąskie, zdarzenia, które dają się wytłumaczyć, bez chaosu.

Równowagą przeciążenia-niedociążenia - czyli jednostka podejmuje średnią aktywność, nie jest tej aktywności za mało ani za dużo

Udziałem w decydowaniu - osoba ma możliwość podejmowania decyzji odnośnie swojej osoby, może wyrażać swoje zdanie bez lęku, jest traktowana podmiotowo.

Bardzo niekorzystnie na kształtowanie się poczucia koherencji wpływają przewlekłe stresory czyli trwała strata lub deprywacja, niedobór zasobów, możliwości pełnienia określonej roli (np. przez uwarunkowania historyczne - naród jest w niewoli i ma narzucone wartości, sposób postępowania i bardzo mało praw)

Jeśli ktoś ma pomysł na inne zrozumienie tego pytanie piszcie to cos innego wymyślę.

Osoby z wysokim poczuciem koherencji są otwarte na doświadczenia. Przyjmują zdarzenia życiowe jako wyzwania, którym watro sprostać. Kiedy pojawiają się nieoczekiwane trudności, potrafią szybko wytłumaczyć sobie ich znaczenie, przyjmują orientację zadaniową i działają. Potrafią zamykać zakończone etapy życia i iść dalej nie rozpamiętując przyszłości a myśląc o niej na zasadzie doświadczenia, które coś wniosło do ich życia.

Są to ludzi, którzy nie zamykają się na informacje. Zamiast chronić się przed światem poznają go przez wiedzę lub doświadczenie.

36. Scharakteryzuj krótko osoby z wysokim poczuciem koherencji.

Osoby o silnym SOC:

19. Wyjaśnij pojęcie poczucia kontroli wewnętrznej i zewnętrznej.

Poczucie kontroli wewnętrznej - człowiek spostrzega, że rezultaty działań są zgodne z jego własnym zachowaniem czy z jego względnie stałymi właściwościami. Jest przekonany, że ma wpływ na to, jakie nagrody i kary go spotykają (spostrzega związek przyczynowy między własnym zachowaniem a wzmocnieniem).

Poczucie kontroli zewnętrznej- wyniki działania interpretowane są jako skutek przypadku, przeznaczenia, szczęścia, jako kontrolowane przez innych ludzi czy jako nieprzewidywalne ze względu na wielką złożoność sił otaczających człowieka

20. Metody pomiaru LOC (najpopularniejsze + krótka charakterystyka).

Najpopularniejszym narzędziem do badania LOC jest skala I-E (Internal-External Control Scale)opracowana przez Rottera. Składa się ona z 29 par zdań z wymuszonym wyborem(23 diagnostyczne,6 buforowych). Za wybranie alternatywy świadczącej o poczuciu kontroli zewnętrznym badany otrzymuje 1 punkt. Może więc uzyskać 0-23 pkt. Wysoki wynik świadczy o zewn. LOC, a niski o wewnętrznym. Skalę te można uznać za miarę zgeneralizowanych oczekiwań na temat lokalizacji kontroli wzmocnień.

Inne testy LOC:

21. Związek LOC z rozwiązywaniem zadań sprawnościowych i losowych.

Ludzie o wewnętrznym LOC lepiej, aktywniej i staranniej rozwiązują zadania w sytuacjach sprawnościowych, a ludzie o zewnętrznym LOC są bardziej sprawni w sytuacjach losowych. Ludzie o wewnętrznym LOC preferują sytuacje o kontroli wewnętrznej, a ludzie o zewnętrznym LOC preferują sytuacje o zewnętrznej kontroli. Osoby o wewnętrznym LOC są bardziej ostrożne, wybierają mniej ryzykowne zakłady i takie strategie, które maksymalizują zależność wyników od sprawności. Spostrzeżenie, że nie panuje się nad sytuacją wywołuje większy lęk u osób o wewnętrznym LOC. Spostrzeżenie, że wzmocnienia zależą od własnej sprawności koliduje z oczekiwaniami i preferencjami osób o zewnętrznym LOC, wywołując u nich większy lęk. Osoby o wewnętrznym LOC w eksperymencie wybierały testy trafne inteligencji, a osoby o zewn. LOC nietrafne.

22. Opisz związek LOC z innym, wybranym przez siebie wymiarem osobowości.

LOC a aktywność, samodzielność i podatność na wpływ:

Osoby o wewnętrznym LOC są bardziej aktywne i samodzielne. Aktywnie poszukują informacji, skuteczniej je wykorzystują. W większym stopniu organizują materiał do uczenia się, są bardziej spostrzegawcze w nowej, dziwnej sytuacji. Są bardziej niezależne i kierują się raczej treścią informacji niż prestiżem źródła. Natomiast osoby o zewnętrznym LOC są bardziej zorientowane na ukryte czy jawne społeczne wymagania sytuacji. Łatwiej ulegają presji i są wrażliwsze na krytykę. Są także bardziej podatne na perswazję (zwłaszcza ze źródła o wysokim prestiżu).

23. Cechy charakterystyczne osób z wewnętrznym LOC.

24. Cechy charakterystyczne osób z zewnętrznym LOC.

27. Dlaczego korzystnie jest mieć wewnętrzne poczucie kontroli?

Osoby o wewnętrznym poczuciu kontroli mają wyższą motywację do wykonywania zadań, mają wyższy poziom aspiracji. Odnoszą większą emocjonalną korzyść z sukcesów. Posiadają mniejszą różnicę między „ja realnym” a „ja idealnym”. Konsekwencje własnej aktywności są dla nich bardziej konstruktywne. Wybierają częściej sytuacje sprawnościowe, zadania diagnostyczne. Są bardziej ostrożni, wybierają mniej ryzykowne strategie. Mają wyższą samoocenę i są lepiej przystosowani. Lepiej, aktywniej i staranniej rozwiązują zadania w sytuacjach sprawnościowych (osiągają lepsze wyniki w testach, mają lepsze osiągnięcia szkolne). Są bardziej aktywne, samodzielne i niezależne.

28. Zalety wewnętrznego LOC.

25. Kiedy funkcjonowanie interpersonalne spostrzegane jest jako skuteczne?

Funkcjonowanie interpersonalne spostrzegane jest jako skuteczne (kompetentne, pozytywne), jeżeli:

  1. Podmiot osiąga osobistą satysfakcję z kontaktów z innymi ludźmi i przeżywa w związku z tym pozytywne emocje.

  2. Funkcjonowanie podmiotu umożliwia przeżycie analogicznych emocji jego partnerom.

  3. Funkcjonowanie podmiotu umożliwia mu lub ułatwia realizację osobistych bądź społecznych celów poprzez kontakty interpersonalne.

17. Wielka Piątka - podejście leksykalne a psychometryczne

       

Podejście leksykalne - pomiar pięciu czynników przez opisywanie oparte na pojedynczych słowach, założenie, że różnice indywidualne między ludźmi znajdują swój wyraz w języku.

Podejście psychometryczne - pomiar pięciu czynników oparty na zdaniach, które miedzy innymi ujmują kontekst funkcjonowania jednostki. Weryfikacja hipotezy leksykalnej przy pomocy specjalnie skonstruowanych                     kwestionariuszy.

18. Wielka Piątka - komponenty (wymienić i opisać)

Neurotyczność- odzwierciedla przystosowanie emocjonalne versus emocjonalne niezrównoważeni; można powiedzieć że jest to emocjonalność w zakresie negatywnych emocji, czyli tendencja do reagowania negatywnymi emocjami w różnych sytuacjach.

Ekstrawersja- charakteryzuje jakość i ilość interakcji społecznych oraz poziom aktywności, energii i zdolność do odczuwania pozytywnych emocji

Otwartość na doświadczenie- opisuje tendencję jednostki do poszukiwania i pozytywnego wartościowania doświadczeń życiowych, tolerancję wobec nowości i ciekawość poznawczą

Ugodowość- opisuje jakość relacji interpersonalnych w zakresie myśli, uczuć i działania; objawia się na trzech poziomach:

- Poznawczy: zaufanie/ brak zaufania

- Behawioralny: kooperacja/ rywalizacja

- Emocjonalny: wrażliwość/ obojętność na sprawy innych

Sumienność- mierzy stopień zorganizowania, wytrwałości i siłę motywacji w dążeniu do celu; inaczej mówiąc opisuje stosunek człowieka do pracy

32. Wymień wymiary mierzone przez NEO-FFI, podając oba ich bieguny.

Neurotyczność:

- wysoka/ niezrównoważeni emocjonalne - zamartwiający się, niepewny siebie, nerwowy, nie mający poczucia bezpieczeństwa, ma irracjonalne pomysły, niskie poczucie wartości, wstydliwy, mała kontrola swoich popędów, mała zdolność radzenia sobie ze stresem, łatwo się zniechęca

- niska/ zrównoważenie emocjonalne - spokojny, zrelaksowany, odporny, czujący się bezpiecznie, zadowolony z siebie, nieemocjonujący się, zdolne do radzenia sobie ze stresem

Ekstrawersja:

- wysoka- towarzyski, aktywny, rozmowny, zorientowany na innych ludzi, optymistyczny, skłonny do zabawy, serdeczny, przyjacielski, pogodny nastrój, poszukuje stymulacji

- introwersja- zachowujący rezerwę w kontaktach społecznych, trzeźwy, wycofany, zorientowany na zadanie, cichy, nieśmiały

Otwartość na doświadczenie:

- wysoka- odważny, liczne i szerokie zainteresowania, oryginalny, niekonwencjonalny, obdarzony bujną wyobraźnią, wrażliwy (wrażliwość estetyczna), niezależne sądy, odkrywa nowe idee

- niska- twardo stąpający po ziemi, konwencjonalny, wąskie horyzonty, pragmatyczne zainteresowania, konserwatywne poglądy, cenią tradycyjne wartości,

Ugodowość:

- wysoka- sympatyczny, ufny, pomocny, przebaczający, potulny, prostolinijny, skromny, uczuciowy, sądzą że inni mają takie postawy jak oni- stąd prostoduszność

- niska- cyniczny, wulgarny, podejrzliwy, niechętny do współpracy, oschły, poirytowany, skłonny do manipulacji , egocentryczny, sceptyczne opinie o innych, rywalizujący

Sumienność:

- wysoka- zorganizowany, godny zaufania, pracowity, zdyscyplinowany, punktualny, skrupulatny, ambitny, obowiązkowy, zmotywowany, wytrwały w dążeniu do celu

- niska- nie ma sprecyzowanych celów życiowych, niegodny zaufania, leniwy, nieuważny, hedonistycznie nastawiony do życia, impulsywne podejmowanie decyzji, spontaniczny w działaniu

41. Czym charakteryzuje się osoba o dużej ugodowości?

        Osoby o dużej ugodowości są sympatyczne w stosunku do innych, skłonne do udzielania im pomocy oraz sądzą, że inni mają identyczne postawy co one. Są prostolinijne, prostoduszne, szczere, altruistyczne, potulne,

        łagodne oraz skromne i uczuciowe w stosunku do innych ludzi

48. Wymień plusy i minusy wysokiej ekstrawersji.

+ łatwość nawiązywania kontaktów z innymi ludźmi, potrafi wyrażać swoje poglądy respektując przy tym zdanie innych (asertywny), wyróżnia się w tłumie- przyciąga uwagę, jest w centrum zainteresowania, ludzie postrzegają go jako pełnego wigoru, serdecznego, zabawnego- łatwo zjednuje sobie przyjaciół

- może być postrzegany jako zbyt aktywny, wręcz męczący; jest zorientowany na innych a nie na zadanie- może więc nie wywiązywać się ze swoich obowiązków w pracy, szkole; jest optymistą- może więc nie myśleć trzeźwo (racjonalnie); w relacjach z innymi wykazuje tendencje do dominacji- co może być postrzegane jako zagrażające przez innych (szczególnie drugiego ekstrawertyka)

49. Wymień plusy i minusy wysokiej introwersji.

+ zachowuje rezerwę w kontaktach interpersonalnych- podchodzi więc do ludzi ostrożnie, musi ich najpierw dobrze poznać, więc jest mniejsze prawdopodobieństwo że się zawiedzie, i zostanie wykorzystany; jest cichy i zorientowany na zadanie- jest więc dobrym pracownikiem (oczywiście na stanowisku które nie wymaga przebojowości, orientacji na innych); jest spokojny- może stać się „bezpieczną przystanią” (to nie jest psychologiczne pojęcie, ale wiecie pewnie o co chodzi)- ludzie czują się przy nim bezpiecznie, spokojnie (nie robi wokół siebie zamieszania, hałasu)

- trudności z nawiązywaniem kontaktów z ludźmi, nieśmiały- może mieć przez to małe grono znajomych; nie sprawdzi się w zawodach wymagających aktywności, współpracy z innymi (wydaje mi się że na stanowisku kierowniczym też może mieć problemy- bo nie będzie umiał postępować z podwładnymi); nieśmiały- może też mieć trudności z wyrażaniem swoich poglądów i obroną swoich racji, łatwo go wykorzystać

50. Wymień plusy i minusy wysokiej ugodowości.

+ potrafi dogadywać się z ludźmi i współpracować z nimi; chętnie pomaga innym- przez co potrafi zjednywać sobie ludzi, bo zdobywa ich zaufanie; potrafi przebaczać; współpracuje z ludźmi a nie rywalizuje; jest wrażliwy na sprawy innych osób- sprawdzi się w zawodach gdzie trzeba pomagać ludziom, być „społecznikiem”; uważany jest za osobę sympatyczną

- łatwo go oszukać, bo myśli że inni kierują się takimi samymi zasadami jak on, oraz zbyt chętnie pomaga , co mogą wykorzystać inni; łatwo potrafi zaufać innym- może się okazać że jest łatwowierny (i tez ktoś to wykorzysta); jest potulny- co może sprawić że nie będzie dbał o swoje dobro; zbyt duże nasilenie tej cechy może spowodować , że powstanie osobowość społecznie uzależniona; nie będzie rywalizował- więc może nie dochodzić do wyższych stopni kariery zawodowej itp.

51. Wymień plusy i minusy wysokiej otwartości na doświadczenie.

+ jest odważny- nie boi się poznawać nowych sytuacji, może przez to odkryć coś nowego- np. ważne z punktu widzenia historii, fizyki, chemii itp. idee, obiekty (gwiazdy), miejsca…; ma szerokie zainteresowania- nie zamyka się na jeden rodzaj wiadomości- ludzie widzą, że jest oczytany, cenią jego wiedzę; jest twórczy, obdarzony bujną wyobraźnią- może wymyślić jakieś nowe idee w zakresie filozofii itp.; nie jest konformistą- ma niekonwencjolane poglądy i ich broni, nie przejmuje się co inni o nim myślą; interesuje się sztuką- wrażliwość estetyczna

- nonkonformizm i skłonność do kwestionowania autorytetów mogą sprawić mu trudności w życiu społecznym- może być uważany za dziwaka, odludka, ludzie nie zrozumieją jego sposobu myślenia, może być społecznie nieakceptowany (wręcz wyklęty- np. przez Kościół); jego odwaga i chęć odkrywania nowych miejsc może zakończyć się tragicznie- skłonność do podejmowania ryzyka

52. Wymień plusy i minusy wysokiej sumienności.

+ jest godny zaufania- czym zjednuje sobie ludzi; inni cenią jego wiedzę i umiejętności; jest dobrym pracownikiem- punktualny, dokładny, zdyscyplinowany, skrupulatny, obowiązkowy; ma jasno sprecyzowane plany życiowe (wie czego chce i do tego dąży)- i jest wytrwały w ich realizacji; jest ambitny- nie spoczywa na laurach ale dąży do podnoszenia swoich kwalifikacji; utrzymuje porządek- zawsze wie gdzie ma swoje rzeczy i nie musi niepotrzebnie tracić czasu na ich odnalezienie (nie każdy tak ma) ; badania wykazały że sumienni żyją dłużej- nie wpadają w uzależnienia, nie podejmują ryzykownych działań; często mają duże osiągnięcia zawodowe i akademickie

- zbyt duże nasilenie tej cechy może prowadzić do pracoholizmu, perfekcjonizmu, nadmiernej skłonności do utrzymywania porządku- może to wpłynąć na ograniczone relacje z innymi (z braku czasu i nadmiernego koncentrowania się na pracy), dalej do życia w samotności, zawężenia zainteresowań do tych związanych z pracą, brak czasu na odpoczynek i na inne zainteresowania (łowienie ryb itp.)

53. Wymień plusy i minusy niskiej ugodowości.

+ raczej skłonny do rywalizacji niż współpracy- może dojść do wyższych stopni kariery; skłonny do manipulowania innymi w celu osiągnięcia własnych korzyści- może mu się to udać (pod warunkiem że nie bierzemy pod uwagę konsekwencji moralnych); trudno mu zaufać innym- jest bardziej ostrożny w kontaktach z ludźmi, może mu to pomóc w tym, aby go nie wykorzystano, nie oszukano

- jest cyniczny i podejrzliwy- nie potrafi zjednywać sobie ludzi, ma mało przyjaciół, trudno funkcjonuje mu się w społeczeństwie; oschły i poirytowany- tak go postrzegają inni i nie chcą nawiązywać z nim relacji, sam odczuwa negatywne emocje- trudno znaleźć coś co go zadowoli; skłonny do manipulacji- może odczuwać poczucie winy, moralnie jego zachowanie jest nieodpowiednie (problem z własnym sumieniem, ale też z tym jak go oceniają inni, i może mieć przez to problemy z przełożonymi i z prawem); skrajne nasilenie tej cechy to osobowość aspołeczne, może prowadzić do narcyzmu, zaburzeń paranoidalnych, choroby wieńcowej

54. Wymień plusy i minusy niskiej otwartości na doświadczenie.

+ ceni tradycyjne wartości- znajdzie to akceptację i szacunek w grupach wyznających podobne wartości; zdolność do racjonalnego myślenia- trzeźwo potrafi ocenić sytuacje, znaleźć możliwe do realizacji sposoby rozwiązywania problemów; ceniony w zawodach gdzie potrzeba dokładnego realizowania stałych sposobów działania- gdzie nie trzeba wdrażać nowości; nie podejmuje działań ryzykownych- jego życie jest przez to „bezpieczniejsze”; pragmatyczny -jego działania i zainteresowania są realne i przez to mogą być bardzo przydatne społeczeństwu

- nie rozwija się- ma wąskie horyzonty; nie akceptuje nowości i za nimi nie podąża; ceni utarte sposoby działania; nie potrafi myśleć abstrakcyjnie, wychodzić poza dostarczone informacji, tworzyć bardziej twórczych sposobów radzenia sobie;

  1. Opisz 4 typy temperamentu wyróżnione w typologii Hipokratesa-Gallena.

Hipokrates wyodrębnił cztery soki w organizmie ludzkim(krew, żółć, czarna żółć i flegma)

Soki(humory) według Hipokratesa stanowią naturę ciała, a stan zdrowia człowieka zależy od proporcji tych soków w organizmie.

Sześćset lat później grecki lekarz Galen, wykorzystując myśl Hipokratesa o tym, że odpowiednie wymieszanie czterech soków stanowi źródło zdrowia lub choroby, stworzył pierwszą typologię temperamentu.

Podzielił ludzi na 4 grupy, z których każda reprezentowała swoisty typ w zależności od dominacji u ludzi tego bądź innego spośród czterech płynów. Tak wyróżniał on:

-typ sangwiniczny- usposobienie zmienne, żywe, duża ruchliwość, łatwość powstawania i szybkie przemijanie emocji( dominuje krew)

-typ choleryczny- usposobienie wybuchowe, gwałtowne, silne reakcje emocjonalne, trudność opanowania( dominuje żółta żółć)

-typ flegmatyczny- usposobienie powolne, spokojne, słabe reakcje emocjonalne i trudność ich powstawania( dominuje flegma)

-typ melancholijny- usposobienie łagodne, powoli powstające i łatwo utrzymujące się reakcje emocjonalne( dominuje czarna żółć)

  1. Opisz krótko jedną z konsytutcjonalnych koncepcji temperamentu.

Kretschmer wyróżnił odpowiednio do budowy ciała trzy typy temperamentów:

a) schizotymik - o budowie ciała leptosomatycznej lub astenicznej, w razie choroby psychicznej ma skłonności do schizofrenii. Jest zamknięty w sobie (autyzm), jego emocje wahają się pomiędzy drażliwością a oschłością, jest mało podatny na zmianę nastawień i postaw, toteż trudno przystosowuje się do otoczenia, jest skłonny do abstrakcji.

b) cyklotymik - to nazwa pochodząca od psychozy cyklicznej

(maniakalno-depresyjnej), do której człowiek o takiej budowie jest skłonny w razie choroby psychicznej. Ma on pykniczną budowę ciała, jego emocje oscylują między radością a smutkiem, łatwo kontaktuje się z otoczeniem, a w poglądach jest realistyczny.

c) iksotymik - wywodzący się z atletyków, w razie choroby psychicznej ma skłonność do epilepsji. Jest spokojny, mało wrażliwy oraz umiarkowany w gestach i mimice. Odznacza się niewielką plastycznością umysłu i trudno przystosowuje się do zmian w otoczeniu.

Związek pomiędzy budową ciała a temperamentem Kretschmer tłumaczył tym, że mają one wspólną przyczynę - chemizm krwi - a więc są uwarunkowane pewnymi właściwościami układu hormonalnego.

Sheldon tworzył typy budowy ciała (a także temperamentu) na podstawie konfiguracji trzech podstawowych wymiarów. W wypadku budowy ciała wymiary te - w nawiązaniu do embriologii - nazwał endomorfią (przewaga narządów wewnętrznych), mezomorfią (przewaga tkanki mięśniowej) i ektomorfią (przewaga tkanki skórnej i nerwowej). Z tymi wymiarami budowy ciała korelują odpowiednio wymiary temperamentu: wiscerotonia, somatotonia i cerberotonia.

60. Co oznacza sformułowanie „koncepcje konstytucjonalne temperamentu”?

Koncepcje konstytucjonalne temperamentu to te, według których cechy temperamentu, traktowane

jako dziedziczne bądź wrodzone, wiązano bezpośrednio z różnicami indywidualnymi w budowie ciała - w jego wzroście, objętości czy proporcjach.

  1. Wskaż najważniejsze tezy teorii temperamentu Bussa i Plomina. (behawioralno - genetyczna)

Żeby cecha należała do temperamentu, musi spełnić 2 podstawowe warunki:

=>Temperamenty - obecne od wczesnego dzieciństwa, odziedziczone cech osobowości. Obejmują szeroki zakres zachowań i przejawiają się w wielu sytuacjach.

We wczesnym dzieciństwie temperament wypełnia prawie całą osobowość (brak doświadczeń, nieukształtowane wewnętrzne struktury).

Wyróżnili 3 temperamenty:

Struktura temperamentu taka sama u dzieci i dorosłych (tu bardziej przytłumiona przez inne struktury osobowości.

  1. Wskaż najważniejsze tezy teorii temperamentu Rothbarth i Derryberriego. (model rozwojowy)

Temperament - konstytucjonalnie uwarunkowane ( wyposażenie biolog., ukształtowane pod wpływem czynnika dziedzicznego, dojrzewania i doświadczenia) różnice indywidualne w reaktywności i samoregulacji.

Cechy tamperamentu ujawniają się w rozwojowo specyficzny sposób - noworodek tylko emocje negatywne, we wczesnym dzieciństwie też emocje pozytywne regulują zachowanie; małe dziecko - sterowanie uwagą, starsze - kontrola werbalna. W miarę dojrzewania zachodzą zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym (stąd mechanizmy biologiczne temperamentu są rozwojowo specyficzne).

Wraz z dojrzewaniem układu limbicznego i kory mózgowej poprawia się kontrola hamowania, a dojrzewanie przodomózgowiaułatwia rozwój procesów samoregulacji.

W kształtowaniu się cech temperamentu udział biorą neurofizjologiczne mechanizmy motywacyjne i fizjologiczne mechanizmy uwagowe.

Każdej grupie wiekowej przypisana inna struktura temperamentu (i odrębne narzędzie psychometryczne).

-jest to model rozwojowy (teoria temp. koncentrujaca się na rozwoju dziecka)

-temperament można opisać w kilku kategoriach

- temp. występuje u zwierząt i człowieka

- temperament to różnice indywidualne w

reaktywności - pobudliwość fizjologiczna i behawioralna (somatyczna autonomiczna neurohormonalna, poznawcza) przejawia się w progach wrażliwości, czasie latencji itp.

samoregulacji - procesy modyfikujące (podwyższanie/obniżanie) reaktywność

które wchodzą w różne interakcje (Zależne od fazy rozwojowej, wraz z wiekiem np. samoregulacja coraz bardziej wpływa na reaktywność)

-temperament (w sensie reaktywność i samoregulacja) zmienia się w różnych fazach rozwoju zarówno w sferze motoryki emocji jak i uwagi (inaczej reaguje noworodek inaczej niemowlę)

  1. Wskaż najważniejsze tezy teorii temperamentu Thomasa i Chess. (t. Interakcyjna, stylistyczna)

Temperament rozumiany jako styl zachowania, ujmowany na poziomie opisowym (nie pytają o genezę czy mechanizmy). Wyodrębnili 9 kategorii temperamentu: aktywność, rytmiczność, zbliżanie się - wycofywanie, łatwość przystosowania, próg reagowania, siła reakcji, jakość nastroju, roztargnienie, zasięg uwagi i wytrwałość.

3 konstelacje (typy) temperamentu:

-temperament to styl zachowania

-ujmuje temperament na poziomie opisowym

-kateogorie

Aktywność (aspekt motoryczny)

Rytmiczność (regularność)

Zbliżanie się - wycofywanie ( nowe bodźce )

Łatwość przystosowania (zmiana reakcji)

Próg reagowania

Siła reakcji

Jakość nastroju (stosunek pozyt emocji do negat)

Roztargnienie (skuteczność odwracania uwagi przez nowe bodźce)

Zasięg uwagi i wytrwałość

-na tej podstawie wyróżniają 3 typy temperamentu

Temperament łatwy 40% dzieci;

Następująca konstelacja cech :

Regularność

Zbliżanie się

Łatwość przystosowania się

Niewielka lub umiarkowana siła reakcji

Przewaga nastroju pozytywnego

Temperament wolno rozgrzewający się 15% dzieci

Negatywna reakcja na bodźce

Przystosowują się powoli

Przewaga nastrojów negatywnych

Reakcja z niewielka siłą

Średnia regularność

Temperament trudny 10 %

Brak regularności

Wycofanie się

Trudność w przystosowaniu

Duża siła reakcji

Przewaga emocji negatywnych

Ta konstelacja bardziej niż inne naraża dziecko na zaburzenia w zachowaniu, zależność ta nie jest jednak bezpośrednia. Gdy panuje zgodność między temperamentem a wymaganiami otoczenia ( dobroć dopasowania). Gdy jest odwrotnie (niedopasowanie ) zakłócony jest rozwój i powstają zakłócenia w zachowaniu nawet przy temperamencie łatwym.

  1. Wskaż najważniejsze tezy teorii temperamentu Kagana. (zahamowanego i niezahamowanego)

Już pierwsze reakcje dziecka na zdarzenia nieznane ujawniają różnice temperamentalne.

Temperament - dziedzicznie uwarunkowane profile zachowania i funkcjonowania biologicznego obecne od najwcześniejszego dzieciństwa.

Są one względnie stałe.

Główną metodą pomiaru - obserwacja.

Podstawy fizjologiczne - reaktywność układu limbicznego (ciała migdałowatego i podwzgórza) i układy pokrewne (oś przysadka - nadnercze, układ siatkowaty, układ współczulny). U dzieci zahamowanych wyższa reaktywność (wzrost napięcia mięśniowego, przyspieszenie akcji serca, rozszerzenie źrenic, wzmożone wydzielanie kortyzolu).

- koncepcja temperamentu zahamowanego i niezahamowanego

- różnice w zachowaniu ujawniają się w wieku niemowlęcym

- temp. występuje u zwierząt i człowieka

- dwoma podstawowymi kategoriami temperamentu są

Temperament zahamowany 10% - reaguje na zdarzenia nowe w sposób nieśmiały, powstrzymuje się od okazywania emocji, jest wystraszone

Temperament niezahamowany 25%- w reakcji na wydarzenia nowe nawiązuje kontakt, , jest rozmowne, spontanicznie okazuje emocje, nie boi się

  1. Wskaż najważniejsze tezy teorii temperamentu Zuckermana. (teoria poszukiwania doznań)

Istnieją różnice indywidualne w optymalnym poziomie stymulacji, którego osiągnięcie jest warunkiem pozytywnego stanu emocjonalnego. Poziom ten zależy od czynników sytuacyjnych i konstytucjonalnych (reaktywność ośrodkowego i autonomicznego układu nerwowego).

Poszukiwanie doznań - poszukiwanie zróżnicowanych, złożonych i intensywnych wrażeń i doświadczeń oraz gotowość do podejmowania ryzyka w celu dostarczenia sobie takich doświadczeń. 4 czynniki:

Podstawa biologiczna: pętla kora - układ siatkowaty. Neuroprzekaźniki (katecholaminy - noradrenalina i dopamina - optymalny poziom aktywności układów katecholaminowych) oraz poziom aktywacji:

Biologiczna teoria poszukiwania doznań Marvina Zuckermana

Wg klasyfikacji teorii temperamentu jest:

Optymalny poziom aktywacji - poziom optymalny różny u różnych ludzi stymulacji poznawczej czy motorycznej.

Odczuwanie tego poziomu jest warunkiem odczuwania pozytywnego stanu emocjonalnego

Poszukiwacze doznań do osiągnięcia optymalnego poziomu aktywacji potrzebuje więcej stymulacji, natomiast ludzie unikający silnych doznań osiągają ten sam poziom aktywacji przy mniejszej dawce stymulacji.

Czynniki wpływające na różnice w optymalnym poziomie stymulacji:

* siła pobudzenia i hamowania w OUN

Źródłem stymulacji jest jej znaczenie, różne w zależności od indywidualnych doświadczeń

Poszukiwanie doznań - potrzeba sensoryczna oparta na optymalnym poziomie stymulacji.

- struktura złożona z czterech czynników składowych :

* Poszukiwanie grozy i przygód

* Poszukiwanie przeżyć

* Rozhamowanie

* Podatność na nudę

Markery cechy poszukiwania doznań - standardowe wskaźniki aktywacji:

Poszukiwanie doznań jest bardziej zaznaczone u mężczyzn niż u kobiet

i z wiekiem słabnie - hipoteza o związku poszukiwania doznań z hormonami płciowymi.

Poszukiwacze doznań preferują czynności i sytuacje nowe , silnie stymulujące, związane z dużym ryzykiem, zaspokajające potrzeby hedonistyczne, bez względu na to, czy są społecznie akceptowane i czy są uważane za normalne czy anormalne (jak również zdecydowanie patologiczne).

Najbardziej typową cechą zachowania osób z wysokim zapotrzebowaniem poszukiwania doznań jest ciągła pogoń za zmianą.

Zuckerman wyjaśnia związek zachodzący między cechą poszukiwania doznań a jej behawioralnymi w kategoriach optymalnego poziomu aktywacji za pomocą nowej biochemicznej teorii aktywacji.

Oś tej teorii - pojęcie optymalnego poziomu aktywności układów katecholaminowych (CSA)

Narzędzia psychometryczne do pomiaru poszukiwania doznań -

6 wersji Skali Poszukiwania Doznań, z których IV i V zdobyły największą popularność wśród badaczy.

  1. Wskaż najważniejsze tezy teorii temperamentu Cloningera. (model psychobiologiczny)

Na podstawie różnic u pacjentów psychiatrycznych (lęk poznawczy dodatnio skorelowany z impulsywnością, lęk somatyczny skorelowany ujemnie z towarzyskością, impulsywnością i zachowaniami aspołecznymi).

Model oparty na koncepcji Graya (2 podstawowe wymiary temperamentu: lęk i impulsywność). Cloninger proponuje zastąpić

Pierwotnie wymiary te C. traktował jako cechy osobowości.

Podstawą kształtowania się cech temperamentalnych jest pamięć proceduralna (bazuje na uczeniu się skojarzeniowym i percepcyjnym). Pamięć deklaratywna (świadome doświadczenie - słowa, zdarzenia, wyobrażenia, symbole) związana z uczeniem pojęciowym stanowi podstawę kształtowania się charakteru (ukierunkowanie Ja, transcendencja Ja, skłonność do współdziałania z innymi). Temperament i charakter wpływają na siebie wzajemnie.

70. Twórczość - źródła różnic indywidualnych:

- inteligencja: osoby o niskim ilorazie inteligencji są zwykle mało twórcze, natomiast osoby o podwyższonym ilorazie inteligencji mogą być twórcze ale nie muszą, sformułowano wobec tego hipotezę progu, czyli granicznej wartości, dla której badania korelacja zanika (IQ 110), sprawność umysłowa jest więc koniecznym, ale nie wystarczającym warunkiem działania twórczego.

- style poznawcze: w badaniach z użyciem skali Nosala zazwyczaj wykrywa się korelacje zdolności twórczych ze stylem globalnym, nie są to jednak zależności silne, co sugeruje możliwość uprawiania aktywności twórczej również w stylu konkretnym

- psychotyczność i otwartość (P): ten wymiar osobowości wyróżniony przez Eysencka wykazuje systematyczne, pozytywne związki ze zdolnościami twórczymi (nie wykazują jej zaś cechy E i N). Cecha P natomiast zdaniem Eysencka odzwierciedla nonkonformistyczne tendencje osobowości, skłonność do łamania reguł i do zachowań sprzeciwiających się przyjętym normom społecznym. Tendencja ta może przybrać 3 formy: patologiczną, antyspołeczną lub twórczą., a o wyborze jednej z nich decyduje układ wzmocnień pozytywnych i negatywnych jakie jednostka otrzymuje za swe zachowania od innych ludzi zdeterminowane ową cechą.

- otwartość na doświadczenia: z koncepcji Wielkiej Piątki pozytywnie koreluje ze zdolnościami twórczymi.

- narcyzm: jakkolwiek irytujący dla otoczenia, narcyzm może ułatwiać wybitnej jednostce podtrzymanie wiary w wartość tworzonych dzieł, wbrew przeszkodom lub niechęci środowiska.

- inne cechy osobowości: posiadanie takich cech jak; postawa estetyczna, tolerancja na bodźce wieloznaczne lub wewnętrznie sprzeczne oraz preferencja wobec umiarkowanego ryzyka, predysponuje do bycia jednostką kreatywną.

71. Biologiczne podstawy różnic w zakresie inteligencji

Za biologiczne podłoże różnic w zakresie inteligencji uważa się obecnie różnice w szybkości neuronalnej, sprawności układu nerwowego oraz wielkości mózgu. Uważa się, że osoby z szybszym tempem przewodzenia impulsów nerwowych lepiej sobie radzą w zadaniach intelektualnych - zwłaszcza tych wymagających szybkiego reagowania lub stawiających ograniczenia czasowe. Ponadto szybkie przewodzenie neuronalne umożliwia wypracowanie rozwiązania zanim zapomniane zostaną potrzebne do tego informacje przechowywane w pamięci krótkotrwałej. Hipotezę znaczenia szybkości przewodzenia impulsów impulsów oun dla inteligencji potwierdzają też wyniki badań nad tzw. czasem inspekcji - jest to minimalny czas ekspozycji bodźca pozwalający na wykonanie zadania wg założonego kryterium poprawności. Im wyższy iloraz inteligencji tym czas ten jest krótszy.

Osoby inteligentne cechuje też stosunkowo duża sprawność oun. Jej przejawem jest m.in. niezawodność systemu polegająca na odporności na działanie czynników zakłócających przewodzenie neuronalne, czego przejawem jest większa regularność reagowania w prostych zadaniach na czas reakcji oraz lepsze kompetencje w rozwiązywaniu zadań trudnych. W zakresie hipotezy o sprawności mózgu prowadzono badania nad wydajnością energetyczną. Pokazały one, że osoby inteligentne wykonują trudne zadania wydatkując mniej energii niż osoby mało inteligentne.

Dla poziomu inteligencji znaczenie wydaje się też mieć wielkość mózgu. Rushton wykazał pozytywną korelację między pojemnością czaszki a indywidualnym ilorazem inteligencji. Badacz ten sugeruje, że o inteligencji decyduje nie tyle sama wielkość mózgowia ile stopień jego złożoności - przy czym jedno miałoby być związane z drugim.

Inteligencja jest z pewnością w pewnym stopniu zdeterminowana genetycznie. Badania nad tym zagadnieniem pokazują, że czynnik genetyczny odgrywa znaczną, choć nie jedyną rolę w determinowaniu poziomu intelektualnego człowieka.

72. Przyczyny różnic indywidualne w zakresie działania mechanizmów obronnych.

  1. Koncepcja temperamentu wg Pawłowa - opis i charakterystyka

Opierając swoje badania na koncepcji „nerwizmu” zgodnie, z którą każde zachowanie kierowane jest i regulowane przez ośrodkowy układ nerwowy, Pawłow postawił hipotezę o istnieniu określonych właściwości układu nerwowego odpowiedzialnych za stwierdzone różnice indywidualne w warunkowaniu, czy bardziej ogólnie w zachowaniu się psów.

Pawłow wymieniał następujące cechy układu nerwowego:

a) siła procesów pobudzenia - (SPP) - zdolność komórek nerwowych do pracy, innymi słowy ich wydolność. Siłę procesu pobudzenia można ocenić rejestrując reakcje organizmu na silne, długotrwałe bądź często powtarzające się bodźce. Siła procesów pobudzenia, choć przez Pawłowa głównie traktowana jako cecha może być także traktowana jako stan.

Między wielkością pobudzenia (stanem) a siłą procesu pobudzenia

(cechą) zachodzi odwrotna zależność-im silniejszy układ nerwowy tym mniejszy proces pobudzenia i odwrotnie. Słabość

(mała siła) układu nerwowego warunkuje, że proces pobudzenia wywołany określonym bodźcem jest duży.

b) siła procesów hamowania - (SPH) - to łatwość, z jaką układ nerwowy tworzy warunkowe reakcje hamulcowe, takie jak wygaszanie, różnicowanie czy opóźnianie. Siła procesu hamowania, podobnie jak siła procesu pobudzenia, jest cechą, która przejawia się wszędzie tam gdzie mamy do czynienia z powstrzymywaniem się od pewnych czynności czy z koniecznością odraczania reakcji.

c) równowaga procesów nerwowych - (RPN)- stosunek siły pobudzenia do siły procesu hamowania, dlatego też ma on status cechy wtórnej.

d) ruchliwość procesów nerwowych - ( RPN)-zdolność układu nerwowego do szybkiej zmiany procesu pobudzenia w proces hamowania i odwrotnie. Przejawia się on w adekwatności reagowania odpowiednio do szybko zmieniających się bodźców czy sytuacji życiowych.

Biorąc pod uwagę :

a) siłę procesu pobudzenia Pawłow wyróżnił:

-typ silny

-typ słaby(MELANCHOLIK)

b) równowagę procesów nerwowych:

-typ silny zrównoważony

-typ silny niezrównoważony(CHOLERYK)

c) ruchliwość procesów nerwowych:

-typ zrównoważony ruchliwy( SANGWINIK)

-typ zrównoważony powolny( FLEGMATYK)

Pawłow traktował typ układu nerwowego jako wrodzony i mało odporny na zmiany pod wpływem oddziaływań środowiskowych i wychowawczych. Typ układu nerwowego stanowi zdaniem jego fizjologiczną podstawę temperamentu, temperament zaś to psychiczny przejaw typu układu nerwowego.

38. Wymień i krótko opisz składowe temperamentu wg RTT Strelaua.

Żwawość - tendencja do szybkiego reagowania, do utrzymywania wysokiego tempa aktywności i do łatwej zmiany jednego zachowania na inne, odpowiednio do zmian otoczenia;

Perseweratywność - tendencja do kontynuowania i powtarzania zachowań po zaprzestaniu działania bodźca, który zachowanie wywołał;

Wrażliwość sensoryczna - zdolność reagowania na bodźce zmysłowe o małej wartości stymulacyjnej;

Reaktywność emocjonalna - tendencja do intensywnego reagowania na bodźce wywołujące emocje, wyrażająca się w dużej wrażliwości i niskiej odporności emocjonalnej;

Wytrzymałość - zdolność do adekwatnego reagowania w sytuacjach wymagających długotrwałej lub wysoko stymulującej aktywności oraz w warunkach silnej stymulacji zewnętrznej;

Aktywność - tendencja do podejmowania zachowań o dużej wartości stymulacyjnej lub do zachowań dostarczających stymulacji zewnętrznej.

18


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Pytania od dziennych, studia-biologia, Licencjat, sem 5-6, embriologia-biologia rozwoju z dr Nesteru
A to pytania od dziennych, Psychologia, Psychologia emocji i motywacji - wykłady
analityczne metody badawcze-pytania od dziennych na kolokwium, studia-biologia, Licencjat, sem 5-6,
pytania, Kolokwium od dziennych, Pytania z kolokwiów ze studiów dziennych :
Pytania od Soczowki dzienne, UEK, rach. organizacji pożytku publicznego
[sciagiuwm pl], pytania na historie ustroju i prawa w polsce od dziennych
Zagadnienia z botaniki pytania od 30 do 38, Botanika
opracowane pytania od Kolonki II(2)
POTENCJALNE PYTANIA OD PROWADZĄCYCH
Pytania od ani Gwiazdy z rozwojówki
Psychologia pytania od pani Aleksandry Maciejuk Płoń
fizjo zwierząt krwionośny nerwowy pytania od marioli
Pytania od Olakowskiej z zeszłych lat
GIEŁDA Pytania od Sysy aktualna DOJEB
Egzamin z urządzania pytania od Jaszczaka
pytania od gr
pytania od zootechniki

więcej podobnych podstron