Zagadnienia do egzaminu z POZ obejmują treści omawiane na wykładach, ćwiczeniach oraz seminariach na zajęciach praktycznych

Przykładowe pytania na egzamin dla III roku Pielęgniarstwo Licencjat dzienny

Ad. 1. Wymień podstawowe akty prawne dotyczące organizacji i funkcjonowania POZ.

1. Ustawa o świadczeniach zdrowotnych finansowych ze środków publicznych z 27.VIII.2004r

2. Ustawa z ZOZ z 30.VIII.1991r

3. Ustawa o zawodzie pielęgniarki i położnej z 5. VII.1996r z późniejszymi zmianami

4. Ustawa o zawodzie lekarza z 5. XII. 1996r

5. Ustawa o samorządzie pielęgniarek i położnych z 19.IV.1991r

6. Ustawa o przeciwdziałaniu szerzenia się chorób zakaźnych i zakażeń z 2008r

7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia o świadczeniach diagnostycznych, leczniczych, pielęgnacyjnych, rehabilitacyjnych realizowanych przez pielęgniarkę i położną samodzielnie bez zlecenia lekarza z 2007r

8. Rozp. Ministra Zdrowia w sprawie zadań lekarza, pielęgniarki i położnej POZ z 2005r

9. Rozp. Ministra Zdrowia w sprawie kształcenia podyplomowego pielęgniarki i położnej z 2010r

10. Rozp. Ministra Zdrowia w sprawie warunków technicznych i lokalowych z 2006r

11. Rozp. Koszyk świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej z 2009r z późniejszymi zmianami z 2010r

12. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z 1994

13. Akt dotyczący praw i obowiązków pacjentów

14. Zarządzenia Prezesa NFZ

Ad. 2. Wymień akty prawne regulujące funkcjonowanie pielęgniarstwa rodzinnego.

1. Ustawa z ZOZ z 30.VIII.1991r

2. Ustawa o zawodzie pielęgniarki i położnej z 5. VII.1996r z późniejszymi zmianami

3. Ustawa o świadczeniach zdrowotnych finansowych ze środków publicznych z 27.VIII.2004r

4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2003 r. w sprawie wykazu dziedzin pielęgniarstwa oraz dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia, w których może być prowadzona specjalizacja i kursy kwalifikacyjne, oraz ramowych programów specjalizacji dla pielęgniarek i położnych

4. Rozp. Ministra Zdrowia w sprawie zadań lekarza, pielęgniarki i położnej POZ z 2005r

5. Rozp. Ministra Zdrowia w sprawie kształcenia podyplomowego pielęgniarki i położnej z 2010

6. Rozp. Ministra Zdrowia o świadczeniach diagnostycznych, leczniczych, pielęgnacyjnych, rehabilitacyjnych realizowanych przez pielęgniarkę i położną samodzielnie bez zlecenia lekarza z 2007r

7. zarządzenie prezesa NFZ z dnia 25 września 2007 r. nr 69/2007/DSOZ w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej

Ad.3. Przedstaw definicję i cele podstawowej opieki zdrowotnej (POZ).

Podstawowa opieka zdrowotna jest zasadniczą formą opieki zdrowotnej bazującej na praktyce, nauce i społecznie akceptowanych metodach i technologiach, zapewniającą powszechny dostęp poszczególnym osobom i rodzinom w środowisku poprzez ich pełne uczestnictwo w oparciu o koszty, na jakie środowisko i dany kraj mogą sobie pozwolić. Tworzy ona integralną część narodowego systemu zdrowia każdego kraju. W szerszym znaczeniu POZ obejmuje wszystkie usługi, które mają znaczenie dla zdrowia, takie jak dochody, mieszkalnictwo, edukacja i środowisko. Zawiera się w niej również podstawowa opieka medyczna, to znaczy diagnostyka oraz leczenie chorób i obrażeń, łącznie z najistotniejszymi elementami promocji zdrowia i zapobiegania chorobom czy też niepełnosprawności. Jedną z największych zalet podstawowej opieki medycznej jest udział mieszkańców w rozpoznawaniu potrzeb i świadczenie usług tak blisko jak to możliwe.

Wg. WHO nadrzędnym celem POZ jest poprawa stanu zdrowia obywateli oraz ich rodzin.

Cele szczegółowe POZ:

- rozpoznani potrzeb zdrowotnych

- wykrywanie czynników zagrażających zdrowiu

- zapobieganie chorobom

- wczesne wykrywanie odchyleń w stanie zdrowia - profilaktyka

- rozpoznanie, leczenie, rehabilitacja i pielęgnowanie

- edukacja zdrowotna i promocja zdrowia

Ad. 4. Przedstaw zadania POZ.

- badania i porody lekarskie

- diagnostyka i leczenie

- kierowanie na leczenie specjalistyczne, szpitalne, uzdrowiskowe i do opieki środowiskowej

- opieką zdrowotną nad dziećmi i młodzieżą

- orzekaniem i opiniowaniem o stanie zdrowia

- obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi

- opieką nad niepełnosprawnymi

- edukacją zdrowotną i profilaktyką chorób

- świadczeniami (pielęgnacyjne, diagnostyczne, lecznicze, rehabilitacyjne) pielęgniarki oraz położnej POZ

- świadczeniami związanymi z zadaniami pielęgniarki szkolnej

Ad. 5. POZ jako podsystem w systemie ochrony zdrowia. Przedstaw kryteria (omów jedno wybrane) sprawnego systemu ochrony zdrowia w odniesieniu do POZ.

1. Usługi zdrowotne na wszystkich poziomach obejmujące: promocje zdrowia, poprawę jakości życia, zapobieganie i leczenie chorób, rehabilitację pacjentów, opiekę nad cierpiącymi i terminalnie chorymi

2. Wspólne wzmacnianie decyzji pacjenta i osób udzielających świadczeń

3. Promocja kompleksowości usług

4. Ciągłość opieki w swoistych środowiskach kulturowych

5. Przesuwanie kompetencji ze szpitali do POZ, opieki środowiskowej, dziennej, domowej i innej

6. Odpowiednią informację w celu powiązania świadczeń nieformalnych (jak:samo opieka w rodzinie, praca w organizacjach społecznych) ze świadczeniami formalnymi oferowanymi przez wyspecjalizowane służby.

Ad. 6. Przedstaw docelowy model funkcjonowania POZ.

Poz powinien być głównym ogniwem systemu opieki zdrowotnej, zaspokajającym ok. 80% potrzeb zdrowotnych społeczeństwa i podstawowym miejscem kontaktu pacjent - pracownik ochrony zdrowia.

W założeniach nowego modelu podstawowa opieka zdrowotna to część systemu opieki zdrowotnej, zapewniająca zdrowym i chorym świadczenia zdrowotne w miejscu zamieszkania w warunkach ambulatoryjnych lub domowych.

Ad.7. Wskaż różnice między tradycyjnym, a nowoczesnym modelem POZ.

cecha	Tradycyjna POZ	Nowoczesna POZ
Ukierunkowanie działań	Choroba, leczenie, porada, personel	Zdrowie, prewencja, opieka, pacjent
Rodzaj świadczeń	Epizodyczne, fragmentaryczne, bio-medyczne	Ciągłe, skoordynowane, całościowe
Tryb struktury	Hierarchiczna, biurokratyczna, podzielona	Zdecentralizowana, elastyczna, zintegrowana
personel	Specjaliści, indywidualizacja	Lekarz rodzinny, praca zespołowa

Ad.8. Przedstaw zasady funkcjonowania specjalistycznej opieki ambulatoryjnej

1. świadczenia ambulatoryjne z zakresu specjalistycznej opieki zdrowotnej są udzielane na podstawie skierowania od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego

2. skierowaniem jest również karta informacyjna z leczenia szpitalnego lub karta informacyjna z izby przyjęć z odpowiednim wpisem określającym wskazania do dalszego leczenia

3. w stanach bezpośredniego zagrożenia życia świadczenia zdrowotne są udzielane bez specjalnego skierowania

4. skierowanie dla ubezpieczonego nie jest wymagane do świadczeń:

- ginekologa i położnika

- dermatologa

- wenerologa

- onkologa

- okulisty

- psychiatry

- dla osób chorych na gruźlicę

- dla osób zagrożonych wirusem HIV

- dla inwalidów wojennych

- dla osób uzależnionych od alkoholu, śr. odurzających i substancji psychotropowych - w zakresie leczenia odwykowego

5. ambulatoryjne św. specjał, udzielane ubezpieczonemu bez skierowania opłaca ubezpieczony

6. ubezpieczony ma prawo wyboru świadczeniodawcy, udzielającego porad specjalistycznych, którzy zawarli umowy z NFZ

7. lekarz kierujący ubezpieczonego do lekarza specjalisty zobowiązany jest do wykonania i dołączenia do skierowania wyników badań diagnostycznych w celu potwierdzenia wstępnego rozpoznania

8. rejestracja do poradni specjalistycznej możliwa jest na podstawie zgłoszenia osobistego, telef. lub za poś. osób trzecich.

Ad. 9. Promocja zdrowia, edukacja zdrowotna i profilaktyka jako priorytety w zadaniach POZ.

Do zadań podstawowej opieki zdrowotnej należy:

1. Dokonanie oceny potrzeb zdrowotnych podopiecznego w jego środowisku rodzinnym, miejscu zamieszkania, nauki i pracy.

2. Świadczenie usług medycznych w zakresie:

- promocji zdrowia z ukierunkowaniem na problemy (czynniki ryzyka) występujące w środowisku jego podopiecznych np. w zakresie planowania rodziny, uczenia sposobu życia sprzyjającego umacnianiu zdrowia, zwalczaniu uzależnień palenia tytoniu, picia alkoholu, narkomanii itp.

- Profilaktyki, zgodnie z odpowiednimi w tym zakresie obowiązującymi przepisami prawnymi (szczepienia ochronne, opieka nad noworodkiem, niemowlęciem, dzieckiem, kobietą ciężarną)

- Diagnozowania - samodzielne wykonywanie badań diagnostycznych takich jak np. EKG, testy paskowe i inne

- Rozpoznawania i leczenia - udzielanie świadczeń ambulatoryjnych i domowych w nagłych przypadkach, zachorowaniach ostrych i przewlekłych, prowadzenie leczenia domowego- hospitalizacja domowa (kontynuacja leczenia szpitalnego lub jego zastępstwo), w tym również działalność specjalistyczna w zależności od posiadanych w tym zakresie kwalifikacji

Rehabilitacji - samodzielne prowadzenie zabiegów rehabilitacyjnych, kierowanie na inne zabiegi i leczenie klimatyczne,

3. Koordynacja świadczeń zdrowotnych poprzez:

- kierowanie pacjenta na konieczne badania diagnostyczne oraz w miarę możliwości zapewnienie ich wykonania,

- kierowanie pacjenta na niezbędne badania konsultacyjne dla ustalenia rozpoznania i dalszego postępowania leczniczego

- kierowanie pacjenta na leczenie szpitalne i utrzymywanie kontaktu z lekarzem leczącym w szpitalu

- kierowanie pacjenta na niezbędne zabiegi rehabilitacyjne

- orzekanie o czasowej niezdolności do pracy

4. Prowadzenie dokumentacji uzyskanej w toku procesu diagnostyczno-leczniczego oraz dokumentacji zbiorczej podopiecznego (wyniki konsultacji, informacja z leczenia szpitalnego, wyniki badań diagnostycznych i inne) według ustalonych wzorów i zasad.

Ad. 10. Wymień świadczenia zdrowotne realizowane przez pielęgniarkę podstawowej opieki zdrowotnej. (Rozp. MZ. z 20.X.2005 w prawie zakresu zadań lekarza, pielęgniarki i położnej POZ)

1. Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób:

2. Świadczenia pielęgnacyjne:

3. Świadczenia diagnostyczne:

4. Świadczenia lecznicze:

5. Świadczenia rehabilitacyjne:

Ad. 11. Wymień skład zespołu środowiskowego oraz wymagane kwalifikacje poszczególnych osób pracujących w POZ.

Realizację świadczeń zdrowotnych w poz zapewnia zespół

pracowników składający się z:

- lekarza poz,

- pielęgniarki rodzinnej,

- położnej rodzinnej,

- pielęgniarki środowiskowej w środowisku nauczania i wychowania,

oraz innych pracowników, których zatrudnienie może okazać się niezbędne do realizacji zadań poz (zwłaszcza w zakresie diagnostyki i rehabilitacji).

Lekarze poz

Świadczenia w poz, w modelu docelowym, powinny być zabezpieczone przez lekarzy rodzinnych. W okresie przejściowym równolegle z lekarzami rodzinnymi funkcjonują inni lekarze poz - lekarze medycyny ogólnej, chorób wewnętrznych, pediatrzy.

W zależności od swojego przygotowania lekarze poz udzielają świadczeń następującym grupom pacjentów:

- lekarz pediatra - dzieciom i młodzieży do 18 r.ż.

- lekarz chorób wewnętrznych - osobom dorosłym po ukończeniu 18 r.ż.

- lekarz rodzinny i ogólny - wszystkim osobom niezależnie od wieku.

Liczba ubezpieczonych objętych opieką jednego lekarza poz nie

powinna przekroczyć 2750 osób, w tym 1320 osób objętych opieką

pediatryczną.

Wymagane kwalifikacje:

- aktualne prawo wykonywania zawodu oraz

- specjalizacja w dziedzinie medycyny rodzinnej lub

- specjalizacja w dziedzinie medycyny rodzinnej w trakcie realizacji lub

- specjalizacja w dziedzinie medycyny ogólnej lub

- specjalizacja w innej dziedzinie medycyny oraz udokumentowany

minimum 6-letni staż pracy w poz.

Pielęgniarki i położne w poz zapewniają zdrowym i chorym świadczenia zdrowotne, w środowisku zamieszkania i nauki wykonywane w warunkach domowych bądź ambulatoryjnych w celu uzyskania możliwie optymalnego stanu zdrowia podopiecznego i jego rodziny. Pielęgniarki praktyki - pielęgniarki udzielające świadczeń w gabinecie zabiegowym. Nie powinno się łączyć zadań pielęgniarki praktyki z zadaniami pielęgniarki środowiskowo-rodzinnej.

Kwalifikacje:

- kurs szczepień, kurs resuscytacji krążeniowo-oddechowej, kurs ekg, inne kursy mające zastosowanie w poz.

Pielęgniarka rodzinna zobowiązana jest do udzielania świadczeń zdrowotnych w środowisku podopiecznego gwarantujących zachowanie ciągłości leczenia i pielęgnacji.

Pielęgniarka rodzinna powinna mieć pod opieką do 2750 osób.

Wymagane kwalifikacje:

- aktualne prawo wykonywania zawodu oraz

- specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego lub pediatrycznego, zachowawczego, środowiskowego, przewlekle chorych i niepełnosprawnych, opieki długoterminowej lub

- specjalizacja w jednej z wyżej wymienionych dziedzin w trakcie realizacji lub

- kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego lub pediatrycznego, zachowawczego, środowiskowego, przewlekle chorych i niepełnosprawnych, opieki długoterminowej lub

- kurs kwalifikacyjny w jednej z wyżej wymienionych dziedzin w trakcie realizacji lub

- magister pielęgniarstwa oraz przynajmniej 3-letni staż w poz,

- dodatkowe kursy specjalistyczne przydatne do realizacji świadczeń w poz.

Położna środowiskowo-rodzinna zobowiązana jest do udzielania świadczeń zdrowotnych w środowisku podopiecznego gwarantujących zachowanie ciągłości leczenia i pielęgnacyjnej opieki położniczo-ginekologicznej.

Położna środowiskowo-rodzinna powinna mieć pod opieką do 6600 kobiet łącznie z noworodkami, niemowlętami obu płci do ukończenia 2 miesiąca życia.

Wymagane kwalifikacje:

- aktualne prawo wykonywania zawodu oraz

- specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego lub środowiskowego lub

- specjalizacja w jednej z wyżej wymienionych dziedzin w trakcie realizacji lub

- kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego lub środowiskowego lub

- kurs kwalifikacyjny w jednej z wyżej wymienionych dziedzin w trakcie realizacji lub

- magister położnictwa oraz przynajmniej 3-letni staż w poz

- dodatkowe kursy specjalistyczne przydatne do realizacji świadczeń w poz.

Ad. 12. Opisz miejsce pielęgniarki rodzinnej w systemie POZ.

Pielęgniarka jest świadczeniodawcą - osobą udzielającą świadczenia, z którą Fundusz

zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, albo która jest zatrudniona

lub wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym Fundusz zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej;- zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.  

Ad. 13. Omów kwalifikacje i kompetencje pielęgniarki środowiskowo - rodzinnej.

Wymagane kwalifikacje:

- aktualne prawo wykonywania zawodu oraz specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego lub

pediatrycznego, zachowawczego, środowiskowego, przewlekle chorych i niepełnosprawnych, opieki długoterminowej lub

- specjalizacja w jednej z wyżej wymienionych dziedzin w trakcie realizacji lub

- kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego lub pediatrycznego, zachowawczego, środowiskowego, przewlekle chorych i niepełnosprawnych, opieki długoterminowej lub

- kurs kwalifikacyjny w jednej z wyżej wymienionych dziedzin w trakcie realizacji lub

- magister pielęgniarstwa oraz przynajmniej 3-letni staż w poz,

- dodatkowe kursy specjalistyczne przydatne do realizacji świadczeń w poz. - magister pielęgniarstwa oraz przynajmniej 3-letni staż w poz,

- dodatkowe kursy specjalistyczne przydatne do realizacji świadczeń w poz.

Kompetencje

Pielęgniarka środowiskowa/rodzinna planuje i realizuje kompleksową opiekę pielęgniarską nad jednostką, rodziną, społecznością w środowisku zamieszkania z uwzględnieniem miejsca wykonywania świadczenia obejmując opieką:

1.       zdrowych i chorych niezależnie od płci i wieku,

2.       osoby niepełnosprawne,

3.       osoby w stanie terminalnym.

W realizacji świadczeń zdrowotnych pielęgniarka środowiskowa/rodzinna współpracuje z:

1.       lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej/rodzinnym,

2.       pielęgniarką w środowisku nauczania i wychowania,

3.       położną środowiskową/rodzinną,

4.       pielęgniarką/położną praktyki,

5.       pielęgniarką opieki długoterminowej,

6.       innymi Świadczeniodawcami zgodnie z potrzebami podopiecznych ,

7.       przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia rodziny.

 

1. Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki.

1)      Rozpoznawanie, ocena i zapobieganie zagrożeniom zdrowotnym podopiecznych.

2)      Rozpoznawanie potrzeb pielęgnacyjnych i problemów zdrowotnych podopiecznych.

3)      Prowadzenie edukacji zdrowotnej w tym dokonywanie oceny poziomu wiedzy, umiejętności i motywacji podopiecznych do zachowań prozdrowotnych.

4)      Prowadzenie poradnictwa w zakresie zdrowego stylu życia.

5)      Realizacja programów promocji zdrowia i profilaktyki chorób.

6)      Organizacja grup wsparcia.

7)      Realizacja szczepień ochronnych

8)      Prowadzenie działań profilaktycznych u podopiecznych z grup ryzyka zdrowotnego.

 

2. Świadczenia diagnostyczne.

1)      Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych.

2)      Wykonywanie badania fizykalnego.

3)      Wykonywanie pomiarów i ich ocena.

4)      Wykonywanie testów.

5)      Prowadzenie bilansu wodnego

6)      Ocena stanu ogólnego chorego oraz procesu jego zdrowienia

7)      Ocena i monitorowanie bólu w opiece paliatywnej

 

3. Świadczenia pielęgnacyjne.

1)      Realizacja opieki pielęgnacyjnej u pacjentów w różnych fazach życia i choroby zgodnie z aktualną wiedzą medyczną i współczesnymi standardami opieki pielęgniarskiej.

2)      Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych.

3)      Przygotowywanie do samoopieki i samopielęgnacji w chorobie i niepełnosprawności.

 

4. Świadczenia lecznicze.

1)      Ustalanie diety w żywieniu przewlekle chorych

2)      Dobór technik karmienia w zależności od stanu chorego

3)      Zabiegi z zastosowaniem ciepła i zimna

4)      Cewnikowanie pęcherza

5)      Wykonywanie wlewów doodbytniczych.

6)      Podawanie leków różnymi drogami i technikami.

7)      Wykonywanie zleceń lekarskich.

8)      Zakładanie opatrunków ran, odleżyn, oparzeń.

9)      Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjno-leczniczych w stomiach, przetokach i ranach trudno gojących

10)  Wykonywanie inhalacji, doraźne podawanie tlenu.

11)  Zdejmowanie szwów.

12)  Stawianie baniek lekarskich.

13)  Udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i w nagłych zachorowaniach w tym prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej.

 

5. Świadczenia usprawniające.

1)      Koordynacja i współdziałanie w rehabilitacji przyłóżkowej w celu zapobiegania powikłaniom wynikającym z procesu chorobowego, długotrwałego unieruchomienia i stosowania udogodnień.

2)      Usprawnienie ruchowe.

3)      Drenaż ułożeniowy, prowadzenie gimnastyki oddechowej.

4)      Ćwiczenia ogólnousprawniające.

Ad. 14. Wymień wyposażenie nesesera pielęgniarki rodzinnej.

Podstawowy sprzęt i materiały jednorazowego użytku

1. Do wykonania iniekcji:

• igły

• strzykawki

• wenflony

• zestaw niezbędnych płynów dezynfekcyjnych i odkażających.

2. Do przetaczania płynów infuzyjnych:

• aparat do kroplowych wlewów dożylnych

• zestaw gazików, przylepiec

• staza.

3. Do wykonania opatrunków:

• serwety

• pakiety opatrunkowe, bandaże dziane elastyczne

• podstawowy zestaw narzędzi chirurgicznych

• nożyczki

• miska nerkowa.

4. Pakiet ochronny przed zakażeniem:

• maseczki

• rękawice jednorazowe

• fartuch ochronny, ochraniacze obuwia.

5. Zestaw przeciwwstrząsowy - zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 grudnia 2002 roku w sprawie wykazu produktów leczniczych, które mogą być doraźne dostarczane w związku z udzielanym świadczeniem zdrowotnym, oraz wykazu produktów leczniczych wchodzących w skład zestawów przeciwwstrząsowych (Dz. U, nr 236 poz. 2000).

• leki

• rurka ustno-gardłowa

• maseczka twarzowa do prowadzenia oddechu zastępczego z filtrem (zastawką jednokierunkową).

6. Sprzęt do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi:

• aparat zegarowy/elektroniczny

• stetoskop.

7. Testy do obrazowego oznaczania wartości cukru we krwi i w moczu:

• Glukostix

• Ketodiastix.

8. Termometr rtęciowy lub elektroniczny.

9. Pakiet do odkażania i mycia rąk.

10. Dokumentacja pacjenta.

Ad.15. Wskaż różnicę między tradycyjnym i współczesnym modelem pielęgniarstwa rodzinnego

Model tradycyjny -

koncentracja na człowieku chorym lub na jego chorobie

dominacja czynności instrumentalnych

minimalna współpraca z rodziną i środowiskiem lokalnym

podejmowanie zadań na zlecenie lekarza

Tradycyjne pielęgniarstwo rodzinne nie wskazywało rodziny jako bezpośredniego podmiotu opieki.

Model współczesny -

pielęgniarka rodzinna to piel. pracująca w POZ, realizująca funkcje pielęgniarskie w kompleksowej, holistycznej i profesjonalnej opiece nad rodziną jej członkami, społecznością lokalną w środowisku ich zamieszkania, w zdrowiu , chorobie czy niepełnosprawności w zakresie zgodnym z jej przygotowaniem zawodowym.

Ad. 16. Opisz czynniki wyznaczające nowe zadania dla pielęgniarstwa rodzinnego:

- sytuacja demograficzna i zmiany w rodzinie- wzrost zapotrzebowania rodziny na pomoc z zewnątrz i pielęgnację osób starszych

- zmiany w koncepcjach ochrony zdrowia - zainteresowanie stylem życia, zachowaniami zdrowotnymi, grupami społecznymi, systemami wartości, czynnikami warunkującymi zdrowie

- zmiany w strukturze chorób- wzrost chorób przewlekłych, wzrost ilości osób niepełnosprawnych oraz wymagających opieki paliatywnej i terminalnej

- zmiany w organizacji i finansowaniu opieki pielęgniarskiej- możliwość tworzenia nowych form organizacyjnych

- zmiany w zawodzie pielęgniarki - przyznanie pielęgniarkom samodzielności zawodowej

Ad. 17. Wymień etapy procesu pielęgnacyjnego i omów zadania pielęgniarki w jego poszczególnych etapach i fazach.

etapy:

- rozpoznanie - stawianie poszerzonej diagnozy pielęgniarskiej pacjenta i jego rodziny w zdrowiu, chorobie, niepełnej sprawności z uwzględnieniem uwarunkowań środowiskowych, na podstawie zgromadzonych danych.

- planowanie- planowanie działań adekwatnych do zaistniałych problemów przy udziale pacj., rodziny, profesjonalistów i instytucji zmierzających do utrzymania i wzmacniania zdrowia, eliminujących lub minimalizujących czynniki ryzyka rozwoju chorób czy niepełnosprawności

- realizacja- realizowanie przyjętych ustaleń zależy nade wszystko od aktywności pacjenta, jego rodziny i uwarunkowań środowiskowych. Pielęgniarka jest tylko stymulatorem zmian, które należy wdrożyć.

- ocena- polega na ocenie ukierunkowanej działalności pacjenta, rodziny i poszczególnych jej członków.

Pielęgniarka cały czas musi prowadzić działalność z zakresu:

-edukacji, promocji zdrowia, profilaktyki

-doradztwa i konsultacji

w stosunku do pacj., jego rodziny i poszczególnych jej członków.

Ad. 18. Wyjaśnij pojęcie diagnozy pielęgniarskiej - rodzaje i typy.

Diagnoza pielęgniarska

• to wnioski z danych o pacjencie, wskazujące stan bio-psycho-społeczny człowieka,

wymagający /lub nie wymagający pielęgnowania, z uwzględnieniem genezy i prognozy tego stanu.

Diagnoza pielęgniarska podstawa prawidłowego planowania opieki pielęgniarskiej Diagnoza pielęgniarska musi uwzględniać:

• diagnozę lekarska (rozpoznanie lekarskie często wywołuje wiele skutków pielęgnacyjnych, jak np. przy cukrzycy, nadciśnieniu, wyjaśnia aktualny stan pacjenta, pozwala prognozować, przewidywać zmiany jakie w przyszłości mogą nastąpić w stanie pacjenta - np. SM, znajomość tego rozpoznania lekarskiego będzie istotnym elementem długoterminowego planowania działań pielęgniarki, uwzględniając także przyszłe stadia rozwoju choroby i utraty sprawności, a nie tyiko stan aktualny pacjenta),

• wiedzę o zdrowiu i chorobie, jaką dysponuje pacjent (nabiera to znaczenia gdy możliwe jest przekazanie pacjentowi lub jego rodzinie części działań w zakresie pielęgnowania zdrowia, jego umacniania lub ochrony).

Diagnoza ustalana jest na podstawie analizy materiału zebranego za pomocą naukowych metod (obserwacja, wywiad, badanie dokumentów, proste testy psychologiczne).

Diagnoza pielęgniarska jest punktem wyjścia dla pielęgnowania w sposób zorganizowany.

Rodzaje diagnozy - wyróżnia się ze względu na przedmiot diagnozowany, a więc na to, kto jest przedmiotem diagnozy, kogo dotyczy :

1. diagnoza indywidualna - diagnoza indywidualnego przypadku - bazuje na zgromadzonych danych, które pozwalają na charakterystykę , analizę i ocenę stanu konkretnego pacjenta.

2. diagnoza grupowa może być w pielęgniarstwie:

-. rodzinną obejmującą ocenę ważnych dla praktyki pielęgniarskiej danych o rodzinie i poszczególnych jej członkach

- klasy szkolnej, stawianą w środowisku nauczania

- grupy pracowników, stawianą w środowisku pracy, zatrudnienia

- mieszkańców instytucji opiekuńczej, uzupełniającą dane diagnoz indywidualnych mieszkańców, np. dps.

3. diagnoza społeczności lokalnej

Typy diagnozy - odnosi się do tego, co stanowi jej treść, na czym diagnoza jest skoncentrowana: J. diagnoza klasyfikacyjna (typologiczna) określa cechy diagnozowanego przedmiotu, np. jego stan objawy w celu zakwalifikowania go do konkretnej kategorii, np. kwalifikacja do grupy osób niepełnosprawnych, otyłych

1. diagnoza przyczynowa jest skoncentrowana na wyjaśnianiu przyczyn określonego stanu, np. braku adaptacji, nadmiernej masy ciała, małej aktywności fizycznej

2. diagnoza prognostyczna ma określić przewidywane zmiany lub tendencje rozwojowe danego stanu, np. zagrożenie chorobą nowotworową

3. diagnoza fazy ma za cel rozpoznanie fazy, do której można zaliczyć analizowany stan, np. nadwagę otyłość. Odpowiada na pytanie, czy jest to faza zagrożenia chorobą faza choroby zaawansowanej czy też faza terminalna

4. diagnoza znaczenia zajmuje się wyjaśnianiem :

-jakie znaczenie ma stan aktualny dla dalszych procesów zdrowia i choroby

-jakie subiektywne odczucia i oceny pacjenta wywołuje jego aktualny stan.

Ad. 19. Omów cechy poprawnej diagnozy i błędy w formułowaniu diagnozy.

Cechy diagnozy pielęgniarskiej

1. diagnoza powinna być zwięzła i jasna, a więc czytelna i zrozumiała;

2. diagnoza powinna uwzględniać:

- stan negatywny lub stan zagrożenia zdrowia osoby diagnozowanej, wymagający podjęcia działań pielęgnacyjnych polegających na ograniczaniu, likwidowaniu zagrożeń i wspomaganiu zdrowia,

- stan pozytywny, pozwalający na aktywizowanie podopiecznych (lub jego rodziny)

3. formułowaniu diagnozy służyć może stosowanie następujących określeń:

zmiana w ...., uszkodzenie, nadwerężenie ...., zagrożenie niezdolność do brak

zaniechanie, niemożność ...., deficyt...., ograniczenie ..... obniżenie, osłabienie ...., przerwanie

..... zakłócenie w trudność w ..... zmniejszenie, zredukowanie ...., brak udziału

niestosowanie się do nieodpowiedni...., niewystarczający ..... lęk, obawa ..... zdolność do

zachowanie (czego) utrzymanie .... akceptacja chęć, motywacja do....;

np. zmniejszenie łaknienia, niestosowanie się do zaleceń związanych z dietą

4.diagnoza powinna w swoim sformułowaniu koncentrować się na człowieku - osobie diagnozowanej; np. zakłócenia snu pacjenta ze względu na hałas i włączoną telewizję

5. diagnoza może być przedstawiona w formie opisowej, zwłaszcza wtedy gdy nie ma pełnych informacji o czynnikach sprawczych lub gdy różne elementy stanu pacjenta mogą wzajemnie na siebie oddziaływać i warunkować się;

np. niemożność zasypiania, brak wiedzy o prawidłowych warunkach snu, niestosowanie reżimu leczenia, brak samoakceptacji, kryzys psychologiczny

6. diagnoza powinna być wyrażona jako zestaw przyczyn, zwłaszcza wtedy gdy trudno oddzielić wyraźną pojedynczą przyczynę. Likwidacja tylko jednej przyczyny może nie spowodować zmiany w stanie pacjenta ze względu na pozostawienie pozostałych przyczyn ten stan wywołujących;

np. niezdolność do zasypiania wynikająca z bólu, lęku przed zbliżającym się zabiegiem, hałasu w otoczeniu i osamotnienia

7. diagnoza, jeśli to możliwe powinna zawierać nie tylko określenie stanu pacjenta, osoby diagnozowanej, ale także jego uwarunkowania Wyjaśnienie genezy stanu, który wymaga pomocy pielęgniarki i daje wskazania do planu działania pielęgniarki.

np. inne będą decyzje i działania pielęgniarki przy utracie przytomności pacjenta, jeśli wynika ona u osoby z cukrzycą a inne, gdy utrata przytomności nastąpi w chwili upadku z wysokości

Błędy diagnozy:

1. błędy powstałe na etapie gromadzenia danych

2. błędy dotyczące wnioskowania

3. błędy wynikające z braku wiedzy

Ad. 20. Wymień i omów znane Ci techniki zbierania danych.

Wywiad- polega na zadawaniu pytań (ustnie lub pisemnie), i udzielaniu odpowiedzi (ustnie lub pisemnie). Pytania muszą być ukierunkowane i mieć określony cel lub wyjaśniające. Wywiad może być skategoryzowany, zestaw wcześniej przygotowanych pytań, może zawierać pytania dające możliwość poznania natężenia badanego problemu. Wywiad nieskategoryzowany prowadzony w luźnej rozmowie.

Komunikatywność- pytania jasne, w prostej formie, bez używania terminów fachowych, wieloznacznych.

Zasada intymności i szacunku-odpowiednie warunki, dające możliwość swobodnej wypowiedzi. Unikać należy: niepotrzebnej obecności innych osób, zadawania pytań, na które odpowiedzi przy innych osobach mogą być kłopotliwe.

Zapewnienie korzystnych warunków fizycznych w trakcie wywiadu-właściwa temperatura, poczucie bezpieczeństwa, unikanie przeciągów, hałasu, wchodzenie, wychodzenie innych osób, .

Należy pamiętać, że pacjent ma prawo nie udzielić odpowiedzi na zadawane pytania.

Obserwacja- stosowana w wielu dyscyplinach. Może być jedyną metoda gromadzenia informacji szczególnie w przypadku, gdy:

-nie ma warunków do przeprowadzenia wywiadu- stan zagrożenia życia,

-z jakiegoś powodu nie można uzyskać danych na podstawie wywiadu.

Polega na celowym ukierunkowanym na konkretne cechy przyglądaniu się osobom i ich otoczeniu.

Lustracja terenowa-ukierunkowana na specyficzne cechy fizyczne środowiska lub danego regionu. Zadaniem pielęgniarki jest określenie warunków terenowych, przygląda się ukształtowaniu, położeniu, wyposażeniu poszczególnych instytucji, przychodni. Określa warunki terenowe, które są niekorzystne dla zdrowia , stanową zagrożenie, a także sprzyjają zdrowiu lub mogą być wykorzystane w działaniach na rzecz promocji zdrowia.

Analiza dokumentów - wszelkie pisemne informacje zawarte w sprawozdaniach, rejestrach, dziennikach, prywatnych listach, notatkach. Pielęgniarka wykorzystuje dwa rodzaje dokumentów: urzędowe, osobiste. Mogą one zawierać informacje : o samym pacjencie(wiek, adres, parametry zdrowotne etc.), o środowisku (liczba mieszkańców, zachorowalność, przyczyny zgonów), dokumenty osobiste( zapiski, wspomnienia, listy, dzienniki), pisane przez pacjenta. Mogą wyjaśnić wiele zachowań pacjenta, stanowią informacje uzupełniające.

Pomiary-dokonywane przez pielęgniarkę dotyczą: ciśnienia tętniczego, temperatury ciała, masy ciała(BMI), tętna( w różnych punktach pomiaru), obwodów {przy analizie otyłości), zawartości cukru w moczu, zawartości cukru we krwi. Pomiary te wymagają sprawności manualnej, a także umiejętnego użycia sprzętu, odczytywania wyników, dokonania analizy danych cząstkowych niezbędnych do pełnego pomiaru. Pielęgniarka musi posiadać wiedzę dotyczącą norm wartości i prawidłowości mierzonych parametrów.

Ad. 21. Wymień i omów rodzaje diagnozy ze względu na podmiot.

Diagnoza Indywidualna: indywidualnego przypadku. Bazuje ona na zgromadzonych danych, pozwalających na charakterystykę , analizę i ocenę konkretnego pacjenta. Wymaga ona odpowiednich działań: instrumentalnych, pielęgnacyjnych, higienicznych. Indywidualny charakter działania pielęgniarskiego występuje nawet jeśli do zadań pielęgniarki zostaną włączone np. edukacja pacjenta i jego rodziny, wsparcie społeczne, przygotowanie do samoopieki, radzenie sobie ze stresem. Jeżeli działania dotyczą wyłącznie jednostki (pacjenta) wymagają zastosowania diagnozy indywidualnego przypadku.

Diagnoza grupowa, może być:

a) rodzinną (obejmuje ważne dane dla pielęgniarki o rodzinie i jej członkach)

b) klasy szkolnej( stawiana w środowisku nauczania)

c) grupy pracowników ( środowisko pracy, zatrudnienia)

d) mieszkańców instytucji opiekuńczej

Diagnoza ma być odpowiedzią na pytanie : w czym i jakiej pomocy należy udzielić rodzinie, aby zachować, wzmocnić lub poprawić stan jej zdrowi, przygotować ją do pielęgnowania zdrowia jej członków, do opieki i pielęgnowania ludzi chorych, niepełnosprawnych, z zaburzeniami rozwoju, długotrwale unieruchomionych, z zaburzoną orientacją w innych stanach.

Diagnoza społeczności lokalnej: Pełni ona bardzo ważną rolę w procesie pielęgnowania. Może wyjaśnić wiele niekorzystnych zjawisk zdrowotnych np. zagrożenia ekologiczne, zwyczaje żywieniowe,. Może również wskazać możliwości współdziałania pielęgniarki w konkretnej społeczności na rzecz zachowania, spotęgowania poprawy zdrowia.

Ad. 22. Wymień i omów rodzaje diagnozy ze względu na treść.

1. Klasyfikacyjna(typoIogiczna) - określa cechy diagnozowanego przedmiotu np. Pacjent Jedzący.,Pacjent z otyłością.

2. Przyczynowa-koncentruje się na wyjaśnieniu przyczyny określonego stanu. Wskazuje źródło problemu(na konkretne działania).Otyłość spowodowana złymi nawykami żywieniowymi; brak adaptacji po mastektomii;Trudna sytuacja dziecka w rodzinie wynikająca z alkoholizmu jednego z członków rodziny.

3. Prognostyczna-przewiduje w jakim kierunku rozwinie się stan pacjenta czy tez sytuacja rodziny(skutki danej sytuacji czy stanu).Prze widujemy tu skutki niekorzystne (np.powikłania) i pozytywne , które pojawiają się w wyniku konkretnych działań pielęgniarki czy pacjenta np.:Zagrożenie rakiem płuc w wyniku, palenia tytoniu. ;Poprawa komunikacji w rodzinie poprzez podjęcie terapii, któregoś z członków rodziny (np.alkoholików)

4.Fazy-ma na celu określenie na jakim etapie zdrowia i choroby znajduje się dany człowiek. W kontinuum zdrowia i choroby można wyróżnić etapy:

I.faza zdrowia-brak zagrożeń dostrzeganych (promocja zdrowia ,potęgowanie zdrowia)

II.faza zagrożenia-występują czynniki ryzyka lecz brak objawów lub są nieuchwytne w rozpoznaniu pielęgniarskim(działania w zakresie profilaktyki chorób, np.otyłość, nikotynizm)

III.faza wstępna choroby-występują niepokojące objawy lecz nie ma rozpoznania lekarskiego

IV.faza choroby-gdy jest diagnoza lekarska. Faza intensywnego leczenia, dotyczy wielu chorób przewlekłych bez znacznego stałego ograniczenia sprawności. Stan przewlekły, długotrwałego unieruchomienia, stan zaburzonego bezpieczeństwa w życiu codziennym, po terminalną fazę choroby lub rekonwalescencja i powrót do zdrowia, rehabilitacja.

5.Znaczeniovva- wyjaśnia znaczenie jakiegoś stanu/sytuacji dla przebiegu całości procesu związanego ze zdrowiem lub chorobą(jak sie aktualny stan ma do procesów zdrowienia).Podkreśl ić należy podejście subiektywne-jakie ma znaczenie dla chorego dana sytuacja, jak to ocenia, jakie znaczenie ma dla niego plan. Pielęgniarki powinny zawrzeć w diagnozie minimalną ilość słow^r a maksymalną ilość treści.

DIAGNOZA CAŁOŚCIOWA- zawiera w sobie wszystkie typy wymienionych diagnoz(l,2,3,4,5)

Ad. 23. Przedstaw specyfikę procesu pielęgnowania w pielęgniarstwie rodzinnym.

Decydujący wpływ na prowadzenie kolejnych etapów procesu pielęgnowania ma. diagnoza. W procesie pielęgnowania pielęgniarka rodzinna gromadzi inf .potrzebne dla sformułowania diagnozy pielęgniarskiej. W przypadku pielęgniarstwa rodzinnego wyróżniamy diagnozę indywidualną, diagnoza. Grupy (rodzina, szkoła, grupa pracowników danego zakładu) i społeczności. Określa się zagrożenia występujące w danej społeczności i określa wpływ środowiska na społeczność, np. pobliskie zakłady przemysłowe-> zagrożenia ekologiczne; występowanie w danym regionie uzależnień; pielęgniarka powinna orientować sie jakie są możliwości pracy na rzecz zdrowia, poprawy zdrowia, profilaktyki.

- oceniane są potrzeby promocji zdrowia i profilaktyki chorób danych jednostki, rodziny, społeczeństwa

- określana jest struktura rodziny, możliwości i zasoby poszczególnych członków rodziny

- ocenia stan wiedzy na temat zachowań i możliwości prozdrowotnych oraz system wartości danej rodziny

- rozpoznaje zagrożenia

- określa wpływ środowiska rodzinnego na sytuację zdrowotną poszczególnych jej członków

- określa aktualne wskazówki zdrowotne (pomiary: tętno, ciśnienie, p.cukru, BMI)

- zbiera informacje dla potrzeb profilaktyki chorób, o czynnikach zagrożeń w danym środowisku. Są to czynniki, które podlegają znacznej modyfikacji, częściowej modyfikacji, które nie ulegają modyfikacji.

- zbiera informacje dla potrzeb sprawowania opieki nad chorym przewlekłego informacje o osobie , która jest chora i jej rodzinie. Pielęgniarka określa czy pacjent wymaga pomocy, poziom akceptacji metod leczenia, pielęgnowania, rehabilitacji.

- określane są możliwości pacjenta w zdrowiu, pełnienia ról w rodzinie i poza nią. poziom wiedzy i umiejętności potrzebnych do funkcjonowania z chorobą, oraz sytuacja rodziny-cży chce i ma możliwości do sprawowania opieki

Ad. 24. Omów dokumentację pielęgniarki w POZ.

I. KARTA ŚRODOWISKA RODZINY-WYWIAD ŚRODOWISKOWO-RODZINNY

-adres

-ubezpieczenie

-Lista osób-dane personalne

-adnotacje związane z migracją podopiecznych

-struktura i cechy rodziny

-Warunki mieszkaniowe. sytuacja ekonomiczna rodziny, stan higieniczno-sanitarny mieszkańców

-czynniki ryzyka występujące w życiu mieszkańców(zawiera sie tu: braki w zakresie wiedzy motywacji do zachowań prozdrowotnych; używki; błędy żywieniowe {ilościowe i jakościowe} ;aktywność życia ograniczenia i przeciążenia psychiczne i fizyczne; szkodliwe warunki ekologiczne miejsca zamieszkania, utrudnienia społeczne; szkodliwe warunki pracy, utrudnienia społeczne

II.KARTA EWIDENCYJNA PODOPIECZNEGO -dotyczy samego chorego. Adnotacje w niej zawarte dotyczą zgłaszanych problemów i oceny stanu ogólnego (waga .wzrost, tętno. RR, ocena zagrożenia chorobami układu krążenia {nowotworami} i innymi)

III.INDYWIDUALNA HISTORIA PIELĘGOWANIA

Dane personalne chorego

2. Dane o funkcjonalności - ocena sprawności pacjenta(stan fizyczny i psychiczny), ocena poszczególnych układów, lokalizacji dolegliwości bólowych, odleżyn

4. PLAN OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ -modyfikowany podczas każdej wizyty.

Szczególną jego przydatność wykazano w pielęgniarstwie środowiskowym i w poradnictwie rodzinnym.

Ad. 25. Która z koncepcji teoretycznych współczesnego pielęgniarstwa ma najszersze zastosowanie w pielęgniarstwie środowiskowo-rodzinnym (wg C.Roy, wg V.Henderson, wg D. Orem, wg Leininger, wg H. Peplau, wg B. Neuman? Wybierz i uzasadnij wybór.

Najszersze zastosowanie we współczesnym pielęgniarstwie środowiskowo - rodzinnym ma koncepcja teoretyczna wg B. Neuman.W praktyce pielęgniarskiej koncepcja Neuman posłużyła do opracowania narzędzi do gromadzenia danych oraz do określenia diagnoz i zakresu interwencji pielęgniarskich. Szczególną jego przydatność wykazano w pielęgniarstwie środowiskowym i w poradnictwie rodzinnym.

Ad. 26. Wyjaśnij definicję zdrowia i omów jego wyznaczniki.

Zdrowie to pełny dobrostan człowieka pod względem fizycznym, psychicznym i społecznym a nie tylko brak choroby lub ułomności. Wyznaczniki zdrowia:

1. sprawne funkcjonowanie (bez zakłóceń) organów i organizmu ( organ robi dokładnie to do czego służy).

2. sprawność organizmu - kondycja (szybciej, dokładniej wykonuje to co powinien, więcej może)

3. odporność (znoszenie negatywnych wpływów)

4. wytrzymałość (znoszenie wysiłku)

5. adaptatywność (elastyczność, przystosowanie się do zmieniających się warunków)

Ad. 27. Omów profilaktykę I rzędową w opiece nad zdrowym człowiekiem (dzieckiem, dorosłym, starszym).

Profilaktyka pierwotna (pierwszorzędowa) ukierunkowana na dzieci to:

- przeprowadzenie testów przesiewowych,

-przygotowanie profilaktycznych badań lekarski cli,

-zapewnienie dzieciom i młodzieży odpowiednich warunków życia i nauki,

-wykonywanie szczepień ochronnych,

- prowadzenie u uczniów szkół podstawowych grupowej profilaktyki próchnicy zębów metodą nadzorowanego szczotkowania zębów preparatami fluorkowymi,

-poradnictwo czynne dla dzicci z problemami zdrowotnymi, szkolnymi i społecznymi,

-prowadzenie edukacji zdrowotnej uczniów i ich rodziców oraz uczestnictwo w szkolnych programach profilaktyki zdrowotnej.

Profilaktyka nad człowiekiem dorosłym,

-wpływanie na zmianę zachowań człowieka w kierunku zachowań prozdrowotnych,

-pobudzanie zainteresowań zdrowiem przez wzbogacanie wiedzy o nim,

-przekształcanie postaw i zachowań ludzkich, zwłaszcza w walce z nowymi zagrożeniami,

-wyrabianie odpowiedzialności za zdrowie własne i osób z najbliższego otoczenia.

Profilaktyka nad człowiekiem starszym obejmuje:

- współdziałanie w realizacji wczesnej diagnostyki, terapii chorób przewlekłych prowadzących do ograniczenia samodzielności,

- prowadzenie edukacji gerontologicznej, mającej na celu propagowanie wiedzy na temat starości i starzenia się człowieka, uczenie zachowań korzystnych dla zdrowia,

- wspieranie jednostki w zakresie eliminowania czynników ryzyka rozwoju patologicznego starzenia,

- motywowanie i nadzór nad prowadzeniem badań profilaktycznych przez indywidualne osoby oraz udział w przesiewowych badaniach profilaktycznych w wybranych społecznościach,

- współpraca z lekarzem, organizacjami samorządowymi i poza samorządowymi w realizacji programów profilaktycznych.

Ad. 28. Przedstaw organizację i zadania POZ w opiece nad zdrowiem populacji lokalnej.

- realizacja kompleksowej opieki nad jednostką, rodziną i populacją lokalną w zakresie zgodnym z godzinami otwarcia praktyki od poniedziałku do piątku od 8.00 - 18.00 z zapewnieniem ciągłości terapii i pielęgnacji obłożnie chorych i niepełnosprawnych w dni wolne od pracy niedziele i święta,

• godziny oraz sposób przyjęć i rejestracji podane są do wiadomości i zamieszczone na tablicy informacyjnej,

• realizacja zleceń, realizacja procesu pielęgnowania (odnotowane w dokumentacji),

• środki łączności i transportu (telefon stacjonarny/telefon komórkowy).

Ad. 29. Co to jest genogram, co można z niego odczytać, gdzie ma zastosowanie

Genogram jest schematem, na który nanoszone są wiadomości o wszystkich członkach rodziny , co najmniej w zakresie trzech pokoleń. Konstruowanie genogramu odbywa się za pomocą ustalonych symboli graficznych. Symbole graficzne informują

- o strukturalnych cechach rodziny,

- więziach w rodzinie,

- chorobach i uzależnieniach.

Metoda ta jest użyteczna do działań w pracy z rodziną.

Ma ona przydatność w trzech wymiarach:

- pierwszy wymiar dydaktyczny - często studenci Wydziału Pielęgniarskiego mają za zadanie ustalić plan profilaktyki dla własnej rodziny,

- drugi wymiar obejmuję praktykę w środowisku zamieszkania - prowadzony w rodzinach wywiad dotyczący rodzinnego występowania chorób, daje możliwość łatwego dla pielęgniarki ustalenia działań profilaktycznych w tych rodzinach,

-trzeci wymiar to zweryfikowana w badaniach prowadzonych w ramach prac magisterskich możliwość planowania pracy w całym rejonie działalności pielęgniarki rodzinnej.

30. Omów rolę pielęgniarki w opiece nad człowiekiem zdrowym i chorym.

Rolą pielęgniarki w opiece nad człowiekiem zdrowym jest umacnianie i podnoszenie poziomu zdrowia poprzez edukację zdrowotną w której uwzględniania się:

wiedzę o zdrowiu, o czynnikach, które zwiększają zdrowie,

b) uświadomienie wpływu sytuacji zawodowej, rodzinnej (czynników psychospołecznych ) na stan zdrowia,

c) uczenie kontrolowania stanu zdrowia,

4. zachęcanie do badań profilaktycznych

5. realizacja szczepień ochronnych,

6. Pomaganie w kształtowaniu zachowań sprzyjających zdrowiu poprzez :

7. racjonalne odżywianie,( zwiększenie spożywania pokarmów bogato resztkowych, powyżej 15g błonnika, oraz świeżych owoców i warzyw, ograniczenie tłuszczów, wykluczenie z diety pokarmów konserwowych, solonych i wędzonych, niespożywanie produktów skażonych aflatoksynami, pleśniami, zmniejszenie konsumpcji alkoholu.

8. zasady higieny osobistej i otoczenia,

9. formy aktywnego wypoczynku,( spacery, jazda rowerem, pływanie )

10. dbanie o higienę zdrowia psychicznego, zachowania właściwych proporcji między czasem poświęconym na pracę, naukę, aktywność, sen, wypoczynek,

11. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie.

12. zaprzestanie palenia lub ograniczenie ilości wypalanych papierosów,

13. likwidowanie palenia biernego.

14. poddawanie się nadmiernemu nasłonecznieniu ( dotyczy' to zwłaszcza ludzi o jasnej karnacji),

15. narażanie się na szkodliwe działanie promieniowania jonizującego.

16. Preferowanie niezdrowych zachowań seksualnych:

- wczesne rozpoczynanie życia seksualnego,

- częsta zmiana partnera.

Rola pielęgniarki w opiece nad człowiekiem chorym polega na:

a) przygotowaniu osoby chorej w radzeniu sobie z chorobą i wynikającymi z niej problemami,

b)ocena stanu psychicznego, ( stan świadomości, aktywność psychiczna i intelektualna chorego, apatia, dezorientacja w otoczenia)

c)zapobieganiu powikłaniom, które mogły powstać w wyniku np. długotrwałego unieruchomienia

d) przygotowaniu osoby chorej do samoopieki i samopielęgnacji w takim zakresie, na jaki pozwala jego stan i możliwości.

e)wyjaśnieniu konieczności przyjmowania leków,

f) ograniczeniu łub niedopuszczeniu do nawrotów choroby oraz wtórnych zmian funkcjonalnych,

g) zapewnienie kontaktu z osobą chorą i poprawienia jej komfortu psychicznego,

h) określenie statusu społecznego ( warunki domowe, rodzinne - ze względu na możliwość pomocy choremu, finansowe - konieczność długotrwałego leczenia.

Ad. 31. Wymień jedną ze znanych Ci definicji zdrowia.

Obecna definicja zdrowia przyjęta przez Światową Organizację Zdrowia jest następująca:
Zdrowie to nie tylko całkowity brak choroby, czy kalectwa, ale także stan pełnego, fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu (dobrego samopoczucia). 

Definicja ta jest bardzo ważna i postępowa, ponieważ nie poprzestaje na samym negującym ujęciu, że zdrowie jest brakiem choroby, ale bardzo mocno akcentuje, że zdrowie ma w sobie aktywny aspekt, którym jest dobrostan.
Oznacza to, że w kwestiach zdrowia nie mamy jedynie koncentrować się na chorobach i próbach ich zwalczania, ale powinniśmy zwłaszcza koncentrować się na samym zdrowiu - na jego wzmacnianiu.

Pojawia się zatem bardzo duża rola prewencji - zapobiegania chorobom. Jeżeli chcemy być zdrowi, to drogą do tego celu nie jest jedynie pójście do lekarza wtedy, gdy jesteśmy chorzy, aby ten pomógł nam zwalczyć chorobę (ponieważ jest to skupianie się jedynie na chorobach),
ale powinniśmy koncentrować się także na samym zdrowiu - wzmacniać je przez odpowiedni tryb życia (np. odpowiednie żywienie, ruch fizyczny), sposób myślenia i właściwe radzenie sobie z naszymi emocjami.

Współczesna definicja zdrowia WHO bardzo mocno podkreśla zatem połączenie kwestii zdrowia z życiem wewnętrznym i społecznym człowieka oraz jego osobistą troskę o kondycję fizyczną.

Ad. 32. Wymień i omów czynniki wpływające na zdrowie rodziny.

Główne czynniki odpowiedzialne za stan zdrowia człowieka to:

- styl życia (50%)

- środowisko (20%)

- cechy genetyczne (20%)

- opieka zdrowotna (10%)

Wśród środowiskowych determinantów zdrowia rodziny wyróżnić należy:

- czynniki biologiczne (biotyczne)

- czynniki abiotyczne ( fizyczne i chemiczne)

- czynniki społeczne.

Czynniki psychologiczne - są ważne dla utrzymania, wzmacniania i odbudowywania zdrowia.

Ad. 33. Omów zasady i zakres świadczeń w pielęgniarstwie domowym.

Opieka ta dotyczy osób w każdym wieku, u których stwierdza się ograniczenie sprawności psychofizycznej spowodowane procesem chorobowym i których ocena stanu samoobsługi, we dług zmodyfikowanej skali Bartel wynosi nie więcej niż 60 punktów. Pacjenci ci nie mogą być objęci świadczeniami opieki długoterminowej realizowanej stacjonarnie oraz nie kwalifikują się do świadczeń hospicjum domowego i świadczeń długoterminowej opieki domowej nad pacjentem wentylowanym mechanicznie. Warunkiem jest złożenie deklaracji wyboru do pielęgniarki opieki środowiskowej. Świadczeniobiorca może się zgłosić się osobiści lub być zgłoszony przez: lekarza ubezpieczenia zdrowotnego , pielęgniarkę POZ, rodzinę opiekunów lub instytucje.

Wśród świadczeń wyróżnia się:

1. Świadczenia higieniczno-pielęgnacyjne

- kąpiele pacjenta leżącego w łóżku

- kąpiel pod nadzorem w łazience

- wykonanie toalety porannej lub wieczornej u pacjenta leżącego, lub tyko udzielenie pomocy w ich wykonaniu

- przesłanie łóżka pacjentowi leżącemu

- toaleta jamy ustnej lub pomoc przy jej wykonaniu

- golenie zarostu twarzy

- pomoc przy myciu głowy, mycie głowy w łóżku pacjentowi leżącemu

- zakładanie czepca w przypadku wszawicy

- zmiana lub pomoc przy zmianie bielizny osobistej

- zmiana bielizny pościelowej u pacjentów leżących

2. Świadczenia pielęgnacyjno-lecznicze

- karmienie pacjenta

- pomoc przy spożywaniu posiłków

- karmienie pacjenta przez zgłębnik lub przetokę

- pielęgnacja odleżyn i odparzeń u pacjenta leżącego

- pielęgnacja Stomil

- pielęgnacja powikłanej stopy cukrzycowej lub innych trudno gojących Si e ran

- mechaniczne odbarczenie z wydzieliny górnych dróg oddechowych i/lub pielęgnacja rurki tracheotomijnej

- pielęgnacja cewnika założonego do pęcherza moczowego

- wykonanie lewatywy oczyszczającej lub wlewki doodbytniczej

- wykonanie kompresów i okładów oraz kąpieli leczniczych

- założenie suchej rurki doodbytniczej

- użycie basenu u pacjenta leżącego, zmiana pampersa

- stosowanie baniek lekarskich

- podawanie leków różnymi drogami, podawanie insuliny

- prowadzenie ćwiczeń biernych i czynnych u pacjenta leżącego

- zastosowanie drenażu złożeniowego, wykonanie inhalacji, gimnastyka oddechowa

3. Świadczenia diagnostyczne

- pomiar podstawowych parametrów życiowych

- obserwacja występowania i pomiar obrzęków

- wykonywanie pomiaru glikemii przy użyciu gleukometrów lub testów paskowych

- pobieranie materiałów do badań: krwi, moczu, wymazów

- kontrola diurezy, prowadzenie bilansu wodnego

- przeprowadzenie wywiadu środowiskowo-rodzinnego

- wkonanie kwalifikacji pacjenta na podstawie skierowania do objęcia pielęgniarską opieką środowiskową - ustalenie problemów pielęgnacyjnych i „indywidualnego planu opieki”

4. Świadczenia w zakresie edukacji i promocji zdrowia

5. - prowadzenie edukacji zdrowotnej oraz poradnictwa w zakresie samo opieki w życiu z chorobą i niepełnosprawnością w stosunku do chorego i jego rodziny oraz nauka pielęgnacji i samoobsługi

6. Wsparcie organizacyjne w zakresie korzystania ze świadczeń systemu opieki zdrowotne i socjalne.

Ad. 34. Omów zadania pielęgniarki wobec pacjenta chorego przewlekle.

Zgromadzenie danych pozwoli określić aktualny stan osoby chorej i wynikającą z tego stanu niezbędną pomoc i pielęgnację. Punktem wyjścia będą więc dane charakteryzujące:

1. Funkcjonowanie fizyczne osoby chorej wraz z poszczególnymi parametrami życiowymi wyznaczającymi:

- niezbędną pomoc

- konkretna pielęgnacje

- przygotowanie do samo opieki i samopielęgnacji.

2. Stan psychiczny:

- pojmowanie własnej sytuacji przez osobę chorą, świadomość osób, czasu, miejsca, możliwość komunikowania stanów i uczuć.

- reakcja na chorobę, subiektywne znaczenie choroby. Ich rozpoznanie ma określić ewentualną konieczność zapewnienia bezpieczeństwa, utrzymania kontaktu psychicznego, wsparcia psychicznego.

3. Funkcjonowanie społeczne. Obejmuje ono poziom aktywności w czynnościach życia codziennego, wynikających z wielu pozycji i funkcji pełnionych w rodzinie i poza rodziną.

Druga grupa danych dotyczy rodziny i ma pomóc w ustaleniu w jakim zakresie należy przygotować rodzinę do pielęgnacji osoby chorej w warunkach opieki domowej. Wymaga to od pielęgniarki dokładnego określenia:

- istniejącego deficytu opieki i pielęgnowania osoby chorej

- istniejącego deficytu wiedzy i umiejętności u członków rodziny.

Pielęgniarka powinna odpowiedzieć na pytanie, jakich czynności powinna nauczyć osobę chorą i członków jej rodziny w celu:

- zapewnienia prawidłowego wykonywania pielęgnacji

- zapewnienia kontaktu z osobą chorą i poprawieniem jej komfortu psychicznego

- zapewnienie osobie chorej poprawy jakości życia, zwiększenie szansy rozwoju

- zwiększenie samodzielności

- ograniczenie powikłań i nawrotów choroby.

Ad. 35. Wymień elementy kształtujące wydolność opiekuńczą rodziny.

- czy ona chce i może spowodować opiekę nad chorym - wydolność opiekuńcza rodziny

- struktura rodziny (np. rodzina wielopokoleniowa, wiek jej członków)

- poziom wiedzy i umiejętności

- warunki materialne, mieszkaniowe

- kondycja fizyczna i psychiczna jej członków

- motywacje, więzi emocjonalne

- dysfunkcyjność, dezintegralność (występowanie np. alkoholizmu, przemocy)

- dyspozycyjność

- poziom wykształcenia

Ad. 36. Diagnoza rodziny w opiece nad przewlekle chorym w domu - omów zakres i znaczenie.

Diagnozowanie - rozpoznanie sytuacji pacjenta, jego rodziny w środowisku zamieszkania, rejonie pracy pielęgniarki rodzinnej - stanowi podstawę i płaszczyznę jej działań. Wymaga to jednocześnie stosowania właściwych dla danego celu - zadania, jakie ma spełnić diagnoza metod rozpoznawania.

Stanowi podstawę i niezbędny warunek do pielęgnowania opartego o model procesu pielęgnowania, pracy w cyklu działania zorganizowanego pozwalającego na objęcie całościową opieką populacji w różnym wieku, sytuacji zdrowotnej i środowiskach jej funkcjonowania.

Warunki prawidłowego diagnozowania:

- wyraźne określenie celu,

- zakres gromadzonych danych powinien pozwolić określić sytuację pacjenta/rodziny i powinien być właściwy dla danej diagnozy,

- ważny jest sposób pozyskiwania informacji - gromadzenia danych,

- właściwa interpretacja zgromadzonych danych - wnioskowanie.

Wyznaczone cele diagnozowania w pracy pielęgniarki rodzinnej dotyczyć mogą:

• wzmacniania zdrowia,

• zmniejszenia zapadalności na określone choroby,

• wczesnej wykrywalności chorób,

• pomocy w sytuacji choroby, niepełnosprawności,

• profilaktyki powikłań w przebiegu chorób.

Diagnoza na potrzeby opieki nad chorym w rodzinie

Pomoc osobie chorej i członkom rodziny w opiece i pielęgnacji - przy tak sformułowanym celu

najważniejsze jest zgromadzenie danych, które pozwolą określić aktualny stan osoby chorej i

wynikające z tego stanu niezbędną pomoc i pielęgnację.

Dane dotyczyć powinny:

— funkcjonowania fizycznego wraz z poszczególnymi parametrami życiowymi wyznaczającymi:

niezbędną pomoc, konkretną pielęgnację, przygotowanie do samoopieki i samopielęgnacji,

— stanu psychicznego,

— funkcjonowania społecznego,

— rodziny i zakresu, w jakim wymaga ona przygotowania do podjęcia pielęgnacji pacjenta w

warunkach domowych,

— dane te powinny określić deficyt opieki i pielęgnowania osoby chorej,

— deficyt wiedzy i umiejętności u członków rodziny,

— dane te powinny ponadto określić,: jakich czynności należy nauczyć osobę chorą i członków

rodziny w celu:

• zapewnienia wykonywania prawidłowej pielęgnacji,

• zapewnienia kontaktu z osobą chorą i poprawę jej komfortu psychicznego,

• zapewnienia osobie chorej jak najlepszej jakości życia,

• zwiększenia samodzielności,

• ograniczenia powikłań i nawrotów choroby.

Ad. 37. Omów najczęściej zgłaszane problemy zdrowotne przez osoby chore przewlekle i ich opiekunów.

Choroba przewlekła członka rodziny

Może stać się kryzysem rodziny i źródłem patologii rodzinnej gdy:

choroba ogranicza sprawność fizyczną lub psychiczną osoby chorej, że nie może ona wypełniać swoich ról wewnątrz - i zewnątrz rodzinnych i gdy osoba ta wymaga ciągłej pomocy ze strony członków rodziny,

choroba jest źródłem społecznego piętna (zakaźność choroby, deformacja ciała, zaburzenia psychiczne). Następstwa obciążenia rodziny:

konieczność ograniczenia pracy zawodowej przez opiekuna, - konieczność przejścia chorego na rentę

koszty leczenia, rehabilitacji i pielęgnacji powodują obniżenie standardu życiowego, nadmierne obciążenie obowiązkami, lęk o życie osoby bliskiej, poczucie zagrożenia przyszłości rodziny, brak wypoczynku wywierają negatywny wpływ na sferę zdrowia psycho - fizycznego opiekunów,

ograniczenie procesu rozwojowego niektórych członków rodziny (edukacja, praca zawodowa, zainteresowania).

Ad. 38. Omów skalę ADL i wskaż miejsce jej zastosowania w pracy pielęgniarki w POZ.

• Skala Katza\ADL - sprawność w zakresie czynności dnia codziennego. Różnicujemy skalę podstawowego ADL (activities of daily living), uwzględniające podstawowe czynności życiowe badanego oraz skalę IADL (instrumental ADL, skala Lawtona), uwzględniające czynności, których wykonywanie jest niezbędne do samodzielnego funkcjonowania.

• Skala ADL (Katza): czas przeprowadzenia około 2-4 minuty, możliwa liczba punktów: maksymalnie 6 - oznacza w pełni zachowaną czynność, 4 punkty -średni stopień upośledzenia, 2 punkty - ciężkie upośledzenie czynnościowe.

• SAMODZIELNY : TAK - 1pkt, NIE-0pkt

• 1. KĄPANIE SIĘ

• 2. UBIERANIE SIĘ I ROZBIERANIE

• 3. KORZYSTANIE Z TOALETY

• 4. WSTAWANIE Z ŁÓŻKA I PRZEMIESZCZANIE SIĘ NA FOTEL

• 5. SAMODZIELNE JEDZENIE

• 6. KONTROLOWANE WYDALANIE MOCZU I STOLCA

• PUNKTACJA

• - 5-6 - OSOBY SPRAWNE

• 3-4 - OSOBY UMIARKOWANIE NIESPRAWNE

• =<2 - OSOBY ZNACZNIE NIESPRAWNE

• Do oceny złożonych czynności życia codziennego służy skala Lawtona - IADL, badająca zdolność seniora do radzenia sobie we współczesnym otoczeniu. Bierze się tu pod uwagę takie parametry, jak: zdolność korzystania z telefonu, docierania do miejsc bardziej oddalonych niż zwykły dystans spacerowy, umiejętność kupienia i przyrządzenia sobie posiłku oraz wykonania podstawowych prac domowych (sprzątanie, drobne naprawy, np. wymiana żarówki, pranie), samodzielne przyjmowanie leków i gospodarowanie pieniędzmi.

• Zastosowanie: wśród pacjentów objętych opieką zdrowotną w domach, by wskazać zakres obowiązków pielęgniarki, wykonywanych czynności, oraz konieczności sprawowania wizyt domowych.

Ad. 39. Omów skalę Barthel i wskaż miejsce jej zastosowania w pracy pielęgniarki pracującej w środowisku domowym.

Z uwagi na aspekt ekonomiczny istotne jest zróżnicowanie stanu pacjentów wymagających specjalistycznej domowej opieki długoterminowej z zastosowaniem międzynarodowej skali Barthel.

Ocena stanu pacjenta wg skali Barthel

Lp.	Oceniana czynność	TAK wymaga pomocy	CZĘŚCIOWO wymaga pomocy	NIE wymaga pomocy
1.	Spożywanie posiłków*	0	5	10
2.	Przechodzenie z łóżka na wózek*	0	5	15
3.	Utrzymanie higieny osobistej*	0	0	5
4.	Korzystanie z WC*	0	5	10
5.	Mycie, kąpiel całego ciała*	0	0	5
6.	Przejście powyżej 50m/ewentualnie przy pomocy sprzętu*	0	10	15
7.	Jazda na wózku inwalidzkim*	0	5	10
8.	Ubieranie i rozbieranie*	0	5	10
9.	Kontrola zwieracza odbytu*	0	5	10
10.	Kontrola zwieracza pęcherza moczowego*	0	5	10

Skala:

5. 85-100 pkt. - stan pacjenta „lekki”

6. 20-85 pkt. - stan pacjenta „średnio ciężki”

7. 0-20 pkt. - stan pacjenta „bardzo ciężki” *odpowiednie zakreślić

Ad. 41. Przedstaw założenia pielęgniarstwa długoterminowego domowego.

Biorcą takich usług jest pacjent przewlekle i obłożnie chory. Największe problemy pacjenta przewlekle chorego w domu są uzależnione od rodzaju schorzenia i wynikają z dysfunkcji danego układu. Narzędziem pomiaru jest zmodyfikowana skala Barthel, również ADL i IADL. Skal Barthel ma 100 pkt. - pełna samodzielność. 0-40 pkt. - opieka długoterminowa (wcześniej piel. POZ). Do zadań pielęgniarki należy: zakładanie i pielęgnowanie cewnika, Stomil, podawanie leków w kroplowym wlewie dożylnym , pobieranie iniekcji, pielęgnacja ran przewlekłych i rozległych, odleżyn , stopy cukrzycowej. Musi mieć skierowanie od lekarza opieki długoterminowej. Pielęgniarka opieki długoterminowej musi realizować opiekę minimum 4 razy w tygodniu. Celem opieki długoterminowej jest doprowadzenie pacjenta do samo opieki i samo pielęgnacji przez chorego i jego rodzinę. Pielęgniarka ma za zadanie edukację. Jest to produkt limitowany; pielęgniarka może opiekować się jednocześnie 6-ma podopiecznymi. Pielęgniarka POZ nie może być pielęgniarką opieki długoterminowej. Muszą one sale współpracować.

Ad. 42. Pomiar poziomu glikemii z użyciem glukometru w warunkach domowych - przeprowadź instruktaż dla pacjenta.

Glukometry to przyrządy służące do pomiaru i odczytu poziomu glukozy we krwi, która pobierana jest zazwyczaj z opuszki palca. Właściwy poziom cukru we krwi oscyluje między 80 a 120 mg/dl.

Badanie krwi - jak się do niego przygotować?

Żeby badanie krwi było wiarygodne nie należy przemywać palca alkoholem lub środkami dezynfekującymi. Alkohol zaburza poprawny odczyt. Myjąc dłonie przed nakłuciem, pomasuj opuszek. Dzięki temu poprawisz ukrwienie dłoni. Ręce myj w ciepłej wodzie, gdyż zimna zmniejsza szybkość krążenia. Alternatywą dla nakłuwania czubka opuszka może być być boczna powierzchnia palca.

Paski do glukometrów

Nakłuwanie palca wykonuje się specjalnym instrumentem wyposażonym w małą igłę. Ukłucie jest szybkie i zazwyczaj bezbolesne. Odpowiednio dużą kroplę krwi należy umieścić na polu reaktywnym suchego paska testowego. Przed pomiarem należy dokładnie wypełnić pole paska - zbyt mała kropla krwi może zaburzyć poprawny odczyt.

Glukoza, a odczyt badania

Właściwy poziom cukru we krwi oscyluje między 80 a 120 mg/dl.

Co powoduje błędne odczyty

Paski pomiarowe są pakowane sterylnie i hermetycznie. Glukometr uaktywnia się poprzez wsunięcie do niego paska (automatycznie) lub, zależnie od rodzaju glukometru, poprzez wciśnięcie przycisku włączającego. Zabrudzony aparat może podać nieprawdziwy odczyt. Glukometr powinien być utrzymywany w czystości. Po każdym pomiarze należy go umyć. Glukometry mogą podać wynik badania krwi z pewnym błędem. Zazwyczaj błąd ten oscyluje w granicach 10-15%.

Ad. 43. Omów postępowanie z dzieckiem, które zgłasza się do poradni dziecięcej z wysypką na skórze.

Ad.44. Omów dokumentację dziecka w poradni D.

Rodzaje i zakres dokumentacji medycznej określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania z dnia 21 grudnia 2006 r.

1. Indywidualna

- Karta opieki nad noworodkiem/niemowlęciem do 3 m-ca życia

- karta szczepień

-

2. Zbiorowa

- Książka ewidencji noworodków Poradni Dziecięcej

- Książka przyjęć ambulatoryjnych Poradni Dziecięcej

- Książka świadczeń pielęgniarskich Poradni Dziecięcej

- Rejestr chorób zakaźnych Poradni Dziecięcej

- Rejestr dokumentacji wybyłej

- Rejestr dziennej ewidencji przyjętych pacjentów

- Rejestr grup dyspanseryjnych

- Rejestr kart szczepień przybyłych

- Rejestr Książka Gabinetu Zabiegowego

- Rejestr odzysków poszczepiennych

- Rejestr przychodu i rozchodu szczepionek

- Rejestr przyjętych pacjentów

-

Ad.45. Z jakiego powodu i jakie choroby są zgłaszane do Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej.

Zgodnie z ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z 5 grudnia 2008r

Zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, rozpoznawania i monitorowania sytuacji epidemiologicznej oraz podejmowania działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych w celu unieszkodliwienia źródeł zakażenia, przecięcia dróg szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych.

1) bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;

2) bąblowica i wągrzyca;

3) biegunki o etiologii infekcyjnej lub nieokreślonej u dzieci do lat 2;

4) błonica;

5) borelioza z Lyme;

6) bruceloza;

7) chlamydiozy i inne zakażenia nierzeżączkowe układu moczopłciowego;

8) cholera;

9) choroba Creutzfeldta-Jakoba i inne encefalopatie gąbczaste;

10) czerwonka bakteryjna;

11) dur brzuszny i zakażenia pałeczkami durowymi;

12) dur wysypkowy (w tym choroba Brill-Zinssera) i inne riketsjozy;

13) dury rzekome A, B, C i zakażenia pałeczkami rzekomodurowymi;

14) dżuma;

15) giardioza;

16) gorączka Q;

17) gruźlica i inne mykobakteriozy;

18) grypa (w tym ptasia grypa u ludzi);

19) inwazyjne zakażenia Neisseria meningitidis;

20) inwazyjne zakażenia Streptococcus pneumoniae;

21) inwazyjne zakażenia Streptococcus pyogenes;

22) inwazyjne zakażenie Haemophilus influenzae typ b;

23) jersinioza;

24) kampylobakterioza;

25) kiła;

26) kryptosporydioza;

27) krztusiec;

28) legioneloza;

29) leptospirozy;

30) listerioza;

31) nagminne zapalenie przyusznic (świnka);

32) nosacizna;

33) odra;

34) ornitozy;

35) ospa prawdziwa;

36) ospa wietrzna;

37) ostre zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego (choroba Heinego-Medina) oraz inne ostre porażenia wiotkie, w tym zespół Guillaina-Barré;

38) płonnica;

39) pryszczyca;

40) różyczka i zespół różyczki wrodzonej;

41) rzeżączka;

42) salmonelozy inne niż wywołane przez pałeczki Salmonella Typhi i Salmonella Paratyphi A, B, C oraz zakażenia przez nie wywołane;

43) tężec;

44) toksoplazmoza wrodzona;

45) tularemia;

46) wąglik;

47) wirusowe gorączki krwotoczne, w tym żółta gorączka;

48) wirusowe zapalenia wątroby (A, B, C, inne) oraz zakażenia wywołane przez wirusy zapalenia wątroby typu B i C;

49) wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu i rdzenia (z wyłączeniem wścieklizny);

50) włośnica;

51) wścieklizna;

52) zakażenia i zatrucia pokarmowe o etiologii infekcyjnej nieustalonej;

53) zakażenia szpitalne;

54) zakażenia wirusem zachodniego Nilu;

55) zakażenie ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV) i zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS);

56) zatrucie jadem kiełbasianym (botulizm);

57) zespół hemolityczno-mocznicowy i inne postaci zakażenia enterokrwotocznymi i werocytotoksycznymi pałeczkami Escherichia coli (EHEC);

58) zespół ostrej niewydolności oddechowej (SARS);

59) zimnica (malaria).

Ad.46. Wymień rodzaje szczepień.

1.Obowiązkowe:

a)	dzieci i młodzieży według wieku
b)	osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie

2.Zalecane niefinansowane ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Zdrowia

3.Dobrowolne

Rodzaje szczepionki

Dostępne są szczepionki monowalentne, które zawierają tylko jeden rodzaj drobnoustroju lub antygeny jednego rodzaju i uodparniają przeciw jednej chorobie zakaźnej, a także szczepionki skojarzone, które poprzez jeden zastrzyk chronią przed kilkoma chorobami. Zaletą szczepionek skojarzonych jest fakt, że liczba wkłuć jest mniejsza, a układ odpornościowy dziecka nie jest przeciążony.

Ad. 47. Omów warunki przechowywania szczepionek.

Niektóre szczepionki, zwłaszcza doustna szczepionka przeciwko poliomyelitis (OPV), szczepionki przeciwko odrze, ospie wietrznej i żółtej gorączce, są wyjątkowo wrażliwe na wzrost temperatury. Inne natomiast, na przykład przeciwko tężcowi, błonicy, krztuścowi, wirusowym zapaleniom wątroby typu A i B, ulegają zniszczeniu w temperaturze <0°C. Zarówno w czasie transportu, jak i przechowywania szczepionek należy zapewnić stałą temperaturę w przedziale od +2°C do +8°C. Szczepionki niedawno wprowadzane na rynek mogą wymagać zupełnie innych warunków termicznych, dlatego stale należy uważnie kontrolować wskazówki producentów umieszczone w ulotkach i na opakowaniach. Lekarz powinien zwrócić uwagę na znaczenie tego problemu średniemu personelowi medycznemu oraz pracownikom technicznym.
Niebagatelne znaczenie dla prawidłowego przechowywania szczepionek ma także stan techniczny chłodni przeznaczonych do składowania szczepionek. Chłodnie powinny być wyposażone w termometry oraz urządzenia zapewniające możliwość stałego monitorowania i automatycznej rejestracji dobowych wahań temperatury wewnątrz komór chłodniczych oraz spadków napięcia. Wskazane jest także założenie specjalnej książki, w której należy codziennie zapisywać dobową temperaturę w chłodni, mechaniczne uszkodzenia sprzętu oraz wyłączenie zasilania.
Bardzo ważne jest, aby przy odbiorze dostawy sprawdzić datę przydatności szczepionek do użycia podaną przez producenta na opakowaniu. Datę przydatności należy także okresowo weryfikować podczas składowania szczepionek w punkcie szczepień (np. raz na tydzień ). Szczepionki przeterminowane należy bezpiecznie utylizować, tak aby wyeliminować ryzyko ich przypadkowego użycia. Trzeba również pamiętać o sprawdzeniu ewentualnych uszkodzeń opakowań podczas transportu.
Bezwzględnie należy ograniczyć (maks. do 48 h) czas przewozu szczepionek z hurtowni producenta do docelowego punktu szczepień.

Ad. 48. Omów szczepienia u dziecka w 1 roku życia.

A. Szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży według wieku

W ciągu 24 godzin po urodzeni	I dawka - WZW typu B domięśniowo oraz gruźlica śródskórnie szczepionką BCG (wykonywane są w szpitalu, gdzie dziecko zostało urodzone).
2 miesiąc życia (6-8 tydzień)	II dawka - WZW typu B domięśniowo; I dawka - błonica, tężec i krztusiec szczepionką DTP podskórnie lub domięśniowo I dawka - szczepionka przeciwko zakażeniom Haemophilus influenzae typu b (domięśniowo lub podskórnie).
3-4 miesiąc życia (po 6-8 tygodniach od poprzedniego szczepienia)	II dawka - błonica, tężec i krztusiec szczepionką DTP podskórnie lub domięśniowo; I dawka szczepionki przeciw poliomyelitis IPV inaktywowanej poliwalentnej (1, 2, 3 typ wirusa) podskórnie lub domięśniowo II dawka - szczepionka przeciwko zakażeniom Haemophilus influenzae typu b (domięśniowo lub podskórnie).
5-6 miesiąc życia (po 6-8 tygodniach od poprzedniego szczepienia)	III dawka - błonica, tężec i krztusiec szczepionką DTP podskórnie lub domięśniowo; II dawka szczepionki przeciw poliomyelitis IPV inaktywowanej poliwalentnej (1, 2, 3 typ wirusa) podskórnie lub domięśniowo III dawka - szczepionka przeciwko zakażeniom Haemophilus influenzae typu b (domięśniowo lub podskórnie).
7 miesiąc życia	III dawka - WZW typu B domięśniowo.
13-14 miesiąc życia	I dawka - odra, świnka, różyczka - podskórnie żywą szczepionką skojarzoną. Podawanie w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; należy ją podać po upływienie wcześniej niż po 4 tygodniach od wyzdrowienia.
16-18 miesiąc życia	IV dawka - błonica, tężec i krztusiec szczepionką DTP podskórnie lub domięśniowo; III dawka szczepionki przeciw poliomyelitis IPV inaktywowanej poliwalentnej (1, 2, 3 typ wirusa) podskórnie lub domięśniowo IV dawka uzupełniająca - szczepionka przeciwko zakażeniom Haemophilus influenzae typu b (domięśniowo lub podskórnie).
6 rok życia	Błonica, tężec, krztusiec domięśniowo szczepionką acelularną DtaP zawierającą acelularny komponent krztuśca - I dawka przypominająca. Poliomyelitis doustnie szczepionką ateunowaną poliwalentną OPV (1, 2, 3 typ wirusa) - I dawka przypominająca.
10 rok życia	szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce - podskórnie, żywą szczepionką skojarzoną. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, należy ją podać po upływie co najmniej dwóch miesięcy od wyzdrowienia.
12 rok życia	szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce podskórnie, żywą szczepionką skojarzoną. Szczepieniu podlegają wyłącznie dziewczęta nie szczepione w 10 lub 11 roku życia. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, należy ją podać nie wcześniej niż po 4 tygodniach od wyzdrowienia. Podawanie w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie 2 miesięcy od wyzdrowienia.
14 rok życia	WZW typu B domięśniowo trzykrotnie w cyklu 0; 1; 6 miesięcy (szczepienie należy podać młodzieży w gimnazjum I lub II klasa). Nie należy szczepić osób uprzednio zaszczepionych podstawowo przeciw wzw typu B w ramach szczepień zalecanych lub obowiązkowych. Nie przewiduje się podawania dawek przypominających. Błonica, tężec podskórnie lub domięśniowo szczepionką Td (II dawka przypominająca); szczepienie można podać jednocześnie (tzn. w ciągu 24 godzin) z jedną z dawek szczepionki przeciwko WZW typu B, w oddzielnej iniekcji.
19 rok życia	Błonica, tężec podskórnie lub domięśniowo szczepionką Td (III dawka przypominająca nie powinna być podana wcześniej niż po upływie 5 lat od ostatniej dawki szczepionki Td).

B. Szczepienia zalecane nie finansowane ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Zdrowia

WZW typu B domięśniowo
- dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki
- osobom, które ze względu na tryb życia lub wykonywane zajęcia są narażone na zakażenia związane z uszkodzeniem ciągłości tkanek lub poprzez kontakt seksualny
- przewlekle chorym o wysokim ryzyku zakażenia nie szczepionych w ramach szczepień obowiązkowych
- chorym przygotowywanym do zabiegów operacyjnych
- dzieciom i młodzieży, nie objętym dotąd szczepieniami obowiązkowymi
- osobom dorosłym, zwłaszcza w wieku starszym
Zaleca się szczepienie podstawowe w cyklu: 0,1 6 miesięcy. Nie należy szczepić osób uprzednio zaszczepionych podstawowo.
Osobom przewlekle chorym podawać dawki przypominające w celu utrzymania stężenia przeciwciał anty-HBs powyżej poziomu ochronnego (10 j.m./l). Dawki przypominające podawać według wskazań lekarza oraz producenta.

WZW typu A domięśniowo
- dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki
- osobom wyjeżdżającym do krajów o wysokiej i pośredniej endemiczności WZW typu A
- osobom zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności, usuwaniu odpadów komunalnych i płynnych nieczystości oraz przy konserwacji urządzeń służących temu celowi
- dzieciom w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży, które nie chorowały na WZW typu A

ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE
- podskórnie
- jedną dawką szczepionki skojarzonej
- osobom nie szczepionym przeciwko odrze, śwince i różyczce w ramach szczepień obowiązkowych należy podać dwie dawki szczepionki w odstępnie co najmniej 4 tygodni. U osób szczepionych wcześniej przeciwko odrze, śwince i różyczce szczepionkami monowalentnymi należy traktować jako szczepienie przypominające.
Podawane w wywiadzie przebycie zachorowań na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia. Szczepionkę należy podać nie wcześniej niż  po upływie 4 tygodni od wyzdrowienia.
Nie szczepić w okresie ciąży. Przez 3 miesiące po szczepieniu nie należy zachodzić w ciążę.

GRYPIE
- dawkowanie i cykl szczepień według wskazań producenta szczepionki
ze wskazań klinicznych i indywidualnych:
- przewlekle chorym (astma, cukrzyca, niewydolność układu krążenia, oddychania, nerek)
-1 w stanach obniżonej odporności
-2 - osobom w wieku powyżej 55 lat
ze wskazań epidemiologicznych:
- pracownikom ochrony zdrowia, szkół, handlu, transportu oraz osobom narażonym na kontakty z dużą liczbą ludzi
Szczepienie według zaleceń producenta. Szczepionki ważne są tylko jeden rok ze względu na coroczne zmiany składu według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia.

KLESZCZOWEMU ZAPALENIU MÓZGU
- dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki
- przebywającym na terenach o nasilonym występowaniu tej choroby w szczególności osobom zatrudnionym przy eksploatacji lasu, stacjonującemu wojsku, funkcjonariuszom straży pożarnej i granicznej, rolnikom, młodzieży odbywającej praktyki oraz turystom i uczestnikom obozów i kolonii.
Szczepienie według zaleceń producenta.

Zakażeniom wywoływanym przez HAEMOPHILUS INFLUNZAE typ b - domięśniowo lub podskórnie
- dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki
- dzieciom do 6 życia nie objętych szczepieniami obowiązkowymi dla zapobiegania zapaleniom opon mózgowo-rdzeniowych, posocznicy, zapaleniom nagłośni itp. szczepień wg wskazań producenta szczepionki

BŁONICY, TĘŻCOWI - podskórnie lub domięśniowo Td.
- dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki
- osobom dorosłym powyżej 19 roku życia (szczepionym podstawowo) pojedyncze dawki przypominające co 10 lat, a nie szczepionym w przeszłości - szczepienie podstawowe.
- osobom w podeszłym wieku, które ze względu na wykonywane zajęcia są narażone na zakażenie.

Zakażeniom wywołanym przez STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE - domięśniowo lub podskórnie pojedynczą dawką wg zaleceń producenta
Szczepionka nieskoniugowana (polisacharydowa):
- 3 osobom w wieku powyżej 65 lat
- 4 - dzieciom powyżej 2 roku życia oraz dorosłym z grup ryzyka (w tym chorującym na przewlekłe choroby serca i płuc, cukrzycę, chorobę alkoholową, nabyte zaburzenia odporności, osobom po splenektomii) - dawkowanie wg wskazań producenta
szczepionka skoniugowana:
- 5 dzieciom od 2 miesiąca życia do 2 roku życia
- 6 dzieciom w wieku 2-5 lat z grup ryzyka np. uczęszczające do żłobka, przedszkola lub z chorobami przewlekłymi, w tym zaburzenia odporności
- 7 - dawkowanie wg wskazań producenta

Zakażeniom wywołanym przez NEISSERIA MENINGITIDIS - domięśniowo lub podskórnie
Szczepionka nieskoniugowana (polisacharydowa):
- 8 dzieciom powyżej 2 lat i dorosłym
- 9 dawkowanie wg wskazań producenta
szczepionka skoniugowana:
-10 od 2 miesiąca życia,
- dawkowanie wg wskazań producenta

ŻÓŁTEJ GORĄCZCE - wyjeżdżającym za granicę, według wymogów kraju docelowego zgodnie z zaleceniami Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych. Dotyczy w szczególności krajów Afryki i Ameryki Południowej. Szczegółowych informacji udzielają wojewódzkie stacje sanitarno-epidemiologiczne Nie szczepić osoby uczulonej na białko jaja kurzego. UWAGA! Również wykonanie szczepienia jest odpłatne.

WIETRZNEJ OSPIE - domięśniowo lub  podskórnie
- 11 osobom, które nie chorowały na ospę wietrzną i nie zostały wcześniej zaszczepione w ramach szczepień obowiązkowych albo zalecanych
- 12 kobietom planującym zajście w ciążę, które nie chorowaly wcześniej na ospę wietrzną
dawkowanie wg wskazań producenta szczepionki

WŚCIEKLIŹNIE - domięśniowo lub podskórnie
Osobom wyjeżdżającym do rejonów endemicznego występowania zachorowań na wściekliznę
dawkowanie wg wskazań producenta szczepionki

BIEGUNCE ROTAWIRUSOWEJ - doustnie
Dzieciom od 6 tygodnia życia do 24 tygodnia życia - dawkowanie wg wskazań producenta
Szczepionkę p/rotawirusom można stosować jednocześnie z innymi szczepionkami

LUDZKIEMU WIRUSOWI BRODAWCZAKA - domięśniowo dawkowanie wg wskazań producenta

Ad. 49. Omów badania antropometryczne dziecka w poradni D.

Najczęściej wykonuje się pomiary długości, wysokości ciała, masy ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej.

Do 15-18 miesięcy wysokość mierzy się jako długość ciała w pozycji leżącej na plecach. Jest to odległość szczytu głowy do płaszczyzny podeszwowej stóp ustawionych prostopadle do podudzi. Do pomiaru długości najczęściej używa się w tym wieku taśmę krawiecką. Po 18 m.ż, wysokość za pomocą antropometru ( wzrostomierza) lub przyklejonej do ściany taśmy krawieckiej oraz ekierki, którą należy położyć na wierzchołku głowy badanego, dotykając pod kątem prostym skali taśmy. Dziecko powinno stać tyłem do ściany, opierając się o nią piętami, pośladkami, plecami i potylicą.

Pomiar masy ciała- małe dzieci waga niemowlęca ( może być elektroniczna), dziecko rozebrane do naga leży na pieluszce. Dzieci które samodzielnie stoją waga lekarska rozebrane do bielizny.

Pomiar obwodów ciała- obwód głowy taśmą krawiecką przeprowadzoną przez największą wypukłość potyliczną i największą wypukłość guzów czołowych.

Obwód klatki piersiowej- taśmą krawiecką przeprowadzoną poziomo przez spojenie trzonu mostka z wyrostkiem mieczykowatym oraz dolne kąty łopatek.

Ad. 50. Jakie zalecenia udzieliłbyś matce karmiącej naturalnie?

Zaleca się, aby przez 6 miesięcy niemowlęta były wyłącznie karmione piersią.

Z uwagi na to, że rekomendowane jest wyłączne karmienie piersią przez okres pierwszych 6 miesięcy życia dziecka, wprowadzenie innych niż pokarm naturalny posiłków powinno wynikać ze wskazań lekarskich, ewentualnie być uzasadnione życzeniem matki.

Posiłki uzupełniające - szczególnie w czasie pierwszych 6 miesięcy życia dziecka nie mogą zastępować karmienia piersią, lecz je uzupełniać i z tego powodu powinny być oferowane po,a nie przed karmieniem piersią. Posiłki uzupełniające powinny być podawane łyżeczką lub z kubka (a nie przez smoczek).

Odciąganie ręczne pokarmu- etapy:

Warunki przechowywania pokarmu	Pokarm dla dzieci urodzonych o czasie	Pokarm dla wcześniaków i dzieci chorych
Temperatura pokojowa	10-12 godz.	4 godz.
Lodówka ( +3 do +8 st.C)	48 godz.	24 godz.
Zamrażalnik lodówki (-10 st.C)	1 tydzień	1 tydzień
Zamrażarka (-18 do -20 st.C)	6 miesięcy	Nie nadaje się do zastosowania

• wybrać spokojne i wygodne miejsce, zrelaksować się

• położyć na piersi ciepły okład

• ułożyć kciuk powyżej otoczki, palce poniżej (2-3 cm od podstawy brodawki)

• przycisnąć delikatnie całą pierś do klatki piersiowej nieprzemieszczając palców

• następnie zbliżyć palce do siebie lekko je obracając; nie należy przesuwać palców po skórze, tylko uciskać zatoki mleczne, które znajdują się między nimi

• zwolnić ucisk

Przechowywanie odciągniętego pokarmu

Każde naczynie z pokarmem powinno być oznakowane. Pokarm należy ogrzewać wstawiając pojemnik do naczynia z ciepłą wodą. Mleko rozmrożone należy zużyć w ciągu 9 godzin, nie wolno powtórnie zamrażać. Nie powinno się mieszać pokarmu rozmrożonego ze świeżym.

Przystawianie do piersi
Zanim przystawisz dziecko do piersi, poczekaj, aż jego usta będą szeroko otwarte. Zawsze przykładaj dziecko do piersi, a nie odwrotnie.

Zawsze przed rozpoczęciem karmienia upewnij się, że jest ci wygodnie i zadbaj o komfortowe miejsce dla Was . W pierwszych dniach karmienia postaraj się, jeśli to możliwe, aby druga osoba potrzymała dziecko, aż się wygodnie usadowisz. Miej pod ręką dużo poduszek. Może będziesz chciała ułożyć na nich niemowlę.

Gdy dziecko jest w pozycji do karmienia, wolną ręką podaj mu pierś. Jest to szczególnie ważne w pierwszych dniach życia dziecka, gdyż piersi będą pełne i ciężkie, Przystawianie do piersi szybko stanie się łatwie i przyjdzie samo z siebie. pierś wolną ręką w sposób zwany literą-C, co oznacza ułożenie 4 palców poniżej brodawki, a kciuk powyżej. Palce powinny być ułożone z dala od otoczki. Nie należy uciskać piersi zbyt mocno, gdyż może to zacisnąć przewody mlekowe. Podajesz dziecku pierś, ale nie wyciskasz z niej mleka.

Ad. 51. Jakie zalecenia w zakresie żywienia udzieliłbyś matce dziecka półrocznego.

W zależności od tego czy dziecko było karmione piersią czy mlekiem modyfikowanym przez pierwsze 6 miesięcy życia możemy wyodrębnić swa schematy:

1. niemowlęta karmione piersią:

- karmienie piersią na żądanie

- posiłki dodatkow (można wprowadzać od 5, 6 miesiąca)

- stopniowo wprowadzamy niewielkie ilości glutenu np. w postaci kaszki lub kleik zbożowy glutenowy ( raz na dzień pół łyżeczki, czyli ok. 2-3g na 100ml) w mleku matki lub w przecierze jarzynowym

2. niemowlęta karmione sztucznie:

- 5 posiłków dziennie o objętości 180ml

- 4 x mleko początkowe

-1 x przecier jarzynowy z dodatkiem kleiku glutenowego (pół łyżeczki, czyli ok. 2-3g na 100ml) + 10g gotowanego mięsa (bez wywaru) lub ryby (1-2 razy w tygodniu)

- przecier owocowy lub sok - nie więcej niż 150g

c) zasady urozmaicania diety:

- nowe pokarmy wprowadza się pojedynczo i stopniowo w ilościach wzrastających zaczynać od małych ilości np. 3-4 łyżeczki

- wielkość porcji indywidualna w zależności od potrzeb

- odpowiedni stopień rozdrobnienia pokarmu w zależności od wieku

- przygotowanie posiłków z produktów wysokogatunkowych oraz „czystych” chemicznie i biologicznie, nie zawierających cukru

- składnikiem tłuszczowym zup jarzynowych może być wysokiej jakości masło, oliwa zoliwe lub wysokogatunkowy olej rzepakowy

Ad. 52. Omów najczęstsze choroby zakaźne wieku rozwojowego.

Choroby zakaźne występujące z wysypką: Odra- patogen jest wirus, zakażenie-najczęściej przez kontakt bezpośredni, drogą kropelkową okres inkubacji 10-20 dni, okres zakaźności odejmuje czas od 4 dni przed pojawieniem się wysypki do 5 dni po jej wystąpieniu. Objawy- gorączka, kaszel, zapalenie spojówek z objawami światłowstrętu w ciągu 24h . Początkowo przed wysypką pojawiają się plamki Koplika, czyli czerwone plamki na błonie śluzowej wewnętrznych części policzka. Plamki przekształcają się w szpilkowate, białe grudki na czerwonej podstawie. Wysypka- pojawia się 3-4 dni po wystąpieniu wyżej wymienionych objawów jako krwotoczna wysypka plamistogrudkowa na twarzy i stopniowo rozprzestrzenia się w dół ciała. Po 3-4 dniach brązowieje a następnie ulega zluszczeniu.

Powikłania- zap. ucha środkowego, płuc, krtani, tchawicy, mózgu. Postępowanie- walczyć z gorączką zastosuj przyciemnione światło, Prewencja- zastosowanie szczepionki (MMR).

Różyczka- patogen jest wirus różyczki, zakażenie przez kontakt bezpośredni i pośredni, okres inkubacji 14-21 dni, okres zakaźności od 7 dni przed pojawieniem się wysypki do 5dni po jej wystąpieniu. Objawy - pojawia się wysypka na twarzy i stopniowo rozprzestrzenia w dół ciała różowoczerwona, o charakterze plamkowo- grudkowym, zanikająca w tej samej kolejności co się pojawiła. Dołącza się niewielkiego stopnia gorączka, bóle głowy, osłabienie i powiększenie węzłów chłonnych.Powikłania- prawdopodobny teratogenny wpływ na płód, Prewencja- zastosowanie szczepionki (MMR).

Ospa- patogen wirus ospy wietrznej, zakażenie przez kontakt bezpośredni i zakażone przedmioty, okres inkubacji 2-3 tygodnie, okres zakaźności od 1-2 dni przed wystąpienie wysypki do czasu, aż wszystkie zmiany skórne pokryją się strupem. Objawy - gorączka, osłabienie, brak apetytu, powiększenie węzłów chłonnych, uciążliwy świąd. Wysypka- występuje w postaci plamek, grudek, pęcherzyków i krost. Na początku pojawia się w środkowych częściach ciałach, dalej na twarz i proksymalne części kończyn, dystalne części kończyn zajęte w niewielkim stopniu. Wysypka może obejmować wszystkie błony śluzowe. Powikłania- nadkażenia, zap mózgu, płuc, ospa krwotoczna,

Postępowanie- izolacja dziecka do czasu aż wyschną pęcherzyki, kąpiele chłodzące, obniżanie gorączki, środki antyhistaminowe. Prewencja -zastosowanie szczepionki (Varicella-zoster)

Szkarlatyna (płonica)- patogen- paciorkowiec beta-hemolizujący z grupy A, zakażenia- drogą kropelkową kontakt bezpośredni i pośredni, okres inkubacji 2-4 dni czasem do 7dni, okres zakaźności- obejmuje fazę inkubacji i objawów klinicznych i pierwsze 2 tygodnie fazy nosicielstwa. Objawy- gorączka, bóle głowy, wymioty, osłabienie, powiększenie i zaczerwienienie migdałków, które pokrytą są wydzieliną gardło ma krwistoczerwony kolor, podniebienie pokryte punkcikowymi krwotocznymi zmianami, język obłożony nalotem.

Wysypka- w ciągu 12h od wystąpienia początkowych objawów, na całej powierzchni ciała z wyjątkiem twarzy szpilkowate zmiany. Wysypka bardziej nasilona w zgięciach stawowych, twarz zaczerwieniona z bladością wokół ust. Do końca 1 tygodnia skóra ulega złuszczeniu i może złuszczenie trwać do 3 tygodni. W 3 tyg, znamienne dla płonicy łuszczenie płatowe na stopach i dłoniach.

Powikłania- zap ucha środkowego, zatok, ropień okołomigdałkowy, kłębuszkowe zap nerek, zap mięśnia sercowego.

Postępowanie- antybiotyk, leki p/ gorączkowe i p/ bólowe, dużo płynów, Prewencja- brak szczepionki

Gorączka trzydniowa- patogen- ludzki wirus opryszczki, drogi przenoszenia- nieznane, okres inkubacji 5-15 dni, okres zakaźności jest nieznany. Objawy ogólne - gorączka powyżej 38,9 C, objawy towarzyszące powiększenie węzłów chłonnych, stan zap gardła, wysięk z nosa, katar. Wysypka- ma charakter różowych plamek, jest to wysypka plamisto- grudkowa, pojawiająca się początkowo na tułowiu, następnie na twarzy, karku i kończynach. Wysypka zanika pod wpływem ucisku, pozostaje widoczna przez 1-2 dni.

Powikłania- nawracające drgawki gorączkowe, choroba mononukleozopodobna, zap mózgu, Postępowanie- leki p/ gorączkowe, Prewencja- nie ma dostępnej szczepionki.

Choroby zakaźne bez wysypki - Błonica patogen- ( maczugowiec błonicy), zakażenie kontakt bezpośredni, powietrze i przedmioty osobiste, okres inkubacji 2-5 dni lub dłużej, okres zakaźności - obejmuje czas kiedy bakterie nie sąjuż obecne ( 2-4 tyg bez leczenia lub 1-2 po rozpoczęciu terapii).

Objawy zależą od umiejscowienia błony- nosowe: wydzielina staje się surowiczokrwista, następnie ropna a towarzyszy jej intensywny odór. Migdałowo- gardłowe- osłabienie, utrata apetytu, zap gardła, powiększenie węzłów chłonnych ( bawoli kark), krtaniowe- gorączka, chrypka, kaszel, może dojść do niedrożności dróg oddechowych.

Powikłania- zap mięśnia sercowego, zap nerwów,

Postępowanie- izolacja dziecka, prawidłowe nawodnienie, antybiotyki, obserwacja dróg oddechowych pod kątem ich niedrożności w razie potrzeby tlen, tracheotomii, Prewencja- szczepionka (Di Te Per).

Krztusiec-patogen Bordella pertussis, drogi zakażenia- kontakt bezpośredni, powietrze, rzeczy osobiste, okres inkubacji- 5-21( średnio 10), okres zakaźności od fazy kataralnej do końca 4-tygodnia. Objawy kliniczne-faza kataralna- objawy infekcji górnych dróg oddechowych trwa to 1-2 tyg, suchy kaszel, faza napadowa- 4-6 tyg, szczekający kaszel głównie w nocy, z wytrzeszczem oczu i wystającym językiem, faza rekonwalescencji- kaszel stopniowo zanika, ustępują wymioty i osłabienie. Powikłania- zap płuc, ucha środkowego, niedodma, drgawki, utrata masy ciała, odwodnienie, wypadanie odbytu, zatrzymanie oddychania wynikające z obecności błon śluzowych.

Postepowanie-izolacia. prawidłowe nawodnienie doustne, odpowiednia wilgotność powietrza, antybiotyki, immunoglobulinę przeciwkrztuscową. Prewencja- szczepionki (DiTePer).

Poliomyelitis- są trzy typy enterowirusa, droga zakażenia- kontakt bezpośredni i droga oralno-fektalna, okres inkubacji- od7 -14 dni, okres zakaźności-jest nieznany. Wirus jest obecny w gardle przez tydzień od początku choroby a przez 3-4 tyg w kale.

Objawy: forma poronna- krótkotrwałe podwyższenie temperatury, osłabienie, utrata apetytu, nudności, wymioty, bóle brzucha, zaparcia, bole głowy,.

Forma nieporażenna- może dojść do pojawienia sztywności karku i zmian w odruchach, nasilają się dolegliwości bólowe. Forma porażenna- postępujące osłabienie mięsni z niedowładami, z porażeniem zwieraczy odbytu i pęcherza moczowego, mięśni oddechowych.

Powikłania- stały paraliż, zatrzymanie oddychania, nadciśnienie, kamica nerkowa, obrzęk płuc, zatorowość płucna.

Postępowanie- fizjoterapia, zapobieganie odleżynom, przykurczom, obserwacja pod kątem zaburzeń oddychania. Prewencja-szczepionka przeciw polio.

Zapalenie ślinianek-patogen wirus zapalenia ślinianek z grupy paramiksowirusów, drogi zakażenia- kontakt bezpośredni, droga kropelkowa, okres inkubacji 14-21 dni, okres zakaźności obejmuje czas bezpośrednio przed wystąpieniem obrzęku do okresu bezpośrednio po jego ustąpieniu. Objawy- gorączka, ból głowy, utrata apetytu z następowym bólem ucha, obrzęk ślinianek przyusznych, powiększenie węzłów chłonnych.

Powikłania- zap opon mózgowych i mózgu, zapalenie jader, najądrzy, niepłodność u męszczyzn, zap stawów, ucha środkowego, płuc.

Postępowanie- izolacja, leki p\ bólowe, zapewnij ciepło i profilaktykę zap jąder. Prewencja- szczepionka ( MMR).

Ad. 53. Wymień i omów najczęstsze choroby pasożytnicze wieku szkolnego.

Do najczęstszych chorób pasożytniczych zaliczamy:

1.GLISTNICE

2.TASIEMCE

3. OWSIKI

4.LAMBLIOZA

5.WSZAWICA

GLISTNICA- wywołana przez glistę ludzką, bytujący w j.cienkim człowieka(20-40 cm). Związana z dziecięcym trzymaniem palców przy ustach i brakiem przyzwyczajeń higienicznych .Do zakażeń dochodzi poprzez:

-spożycie pokarmów zanieczyszczonych jajeczkami z larw,

-połknięcie jaj przenoszonych przez brudne ręce

-zanieczyszczonym kałem pokarmem lub wodą

Larwa glisty w j.cienkim żyje od 12-18 m-cy. Dojrzała samica w ciągu doby -do 200tys.jaj,które wydalane są na zew wraz z kałem.Objawy: alergiczne (wysypka .świąd, obrzęk twarzy i rąk),napady duszności, zap.oskrzeli, odoskrzelowe zap. płuc, naciek płuca,

nudności .wymioty, biegunka ,ból brzucha, osłabienie, brak apetytu, bóle głowy, rozdrażnienie, bezsenność, gorączka .kaszel, niedrożność p.pok, żółtaczka mech. Rozpoznanie -bad. kału na obecność jaj lub całego pasożyta, bad. wymiocin Leczenie:

- farmakoterapia ,po 2 tyg ponowne badanie kału

- przestrzeganie hig osobistej .codzienne zmienianie bielizny osobistej i pościelowej

-dezynfekcja urządzeń sanitarnych, częste mycie i odkurzanie podłóg,

- podawanie czosnku, pestek z dyni .świeży por

Zapobieganie; -przestrzeganie zasad hig. osób, dokładne mycie owoców i warzyw świeżych, nie pić nieprzegotowanej wody, unikać zabaw dzieci w brudnej piaskownicy.

TASIEMCE- (DO 40 M DŁ) na skutek spożycia surowego lub niedogotowanego mięsa bydlęcego z larwami tasiemca (wągrami) Tasiemiec może żyć w organizmie człowieka tak długo jak żyje jego żywiciel. Objawy:- og. osłabienie, bóle brzucha, utrata apetytu, nudności, chudnięcie, niedokrwistość, lub przebiega bezobjawowo. Rozpoznanie- bad .kału na obecność jaj tasiemca i bad. serologiczne na obecność swoistych antygenów tasiemca. Leczenie:- jednorazowe podanie leków po lekkim śniadaniu,skuteczność-95%. Zapobieganie -nie spożywanie surowego i niedogotowanego mięsa, -przestrzeganie zasad hig. o_SOb, dokładne mycie owoców i warzyw świeżych, nie pić nieprzegotowanej wody, unikać zabaw dzieci w brudnej piaskownicy. -odrobaczanie psów i kotów (nie całować psów -bąblowica).

OWSIKI- PASOŻYT P.POK -wyst w j.cienkim i grubym(samice 12mm samiec 3 mm).

Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z osobami zarażonymi bezpośredni lub pośredni, np. korzystanie z tych samych przedmiotów ,ubrań, bielizny. Jajeczka w temp.pok. zachowują zdolność zakażania przez 1 m-c. Dochodzi często do wtórnego zakażenia. Objawy: - bezobjawowo lub swędzenie w ok. odbytu, st zap.skóry tej okolicy, zgrzytanie zębami, zap sromu , zap wyrostka robaczkowego, nimożność siedzenia na 1 miejscu. Samice w celu składania jaj wędrują nocą powodując bezsenność , drazliwość, płaczliwość, przygnębienie dzieci. Rozpoznanie -bad kału

Leczenie - farmakoterapia (l>araProtex) -musi przejść cała rodzina. Zapobieganie rozprzestrzenianiu - stos hig. osobistej, mycie rąk przed posiłkami. Po we, obcinanie paznokci, stos bawełnianycyh rękawiczek na noc, codzienna zmiana bielizny pościelowej i osobistej .osobne łóżko ,mycie owoców i warzyw,

LAMBLIOZA -zakażenie lamblią jelitową bytuje w początkowej części j.cienkiego lub pech.żółciowego i dr.żółciowych.(postać jelitowa i wątrobowa).Rozpoznanie-obecność cyst w kale. Objawy:- nudności .wymioty, bóle w ok.pęch.źółciowego przypominającego kolkę .napadowe bóle brzucha, zaburzenia w trawieniu, biegunki na przemian z zaparciami, niedokrwistość, wychudzenie, niedorozwój fiz, gorączka, złe samopoczucie, wysypki alergiczne, 10%-bezobjawowo.

Zakażenie następuje przez wypicie wody lub spożycie pożywienia zawierającego cysty pierwotniaka.

Profilaktyka -zasady hig. osobistej i przepisów sanitarnych, wczesne wykrycie przez bad. całych rodzin, pracowników przemysłu i handlu spożywczego, tępić owady i gryzonie przenoszące jaja i cysty.płukać owoce leśne i grzyby.

WSZAWICA- zmiany na skórze wywołane przez wesz ludzką. Pasożyt ten występuje w 3 odmiennych postaciach: wesz głowowa, łonowa, odzieżowa .W każdej z tych postaci obj. na skórze są wynikiem ukłuć pasożyta, którego pokarmem jest krew. Wesz wysysając krew wydziela do skóry toksyczną wydzielinę .wywołując świąd, obj. zapalne i alergiczne. Jaja wszy tzw. Gnidy przyklejają się do włosów. Po ok. 6 dniach z jaj wylęgają się larwy, przypominające wyglądem i sposobem odżywiania osobniki dorosłe. Leczenie - polega na usunięciu pasożytów i ich jaj ogólnie dostępnymi preparatami -ARTEMIZOL LUB DELACET .sczesywaniu gęstym grzebieniem przytwierdzonych do włosów gnid zabieg należy powtarzać do całkowitego pozbycia się pasożytów i ich jaj (ew ścięcie włosów)

Ad. 54. Omów wizytę patronażową u położnicy i noworodka.

Wizyta patronażowa 1-6 tydzień życia.

Wizyty patronażowe położnej, nie mniej niż 4, mające na celu:

1. opiekę nad noworodkiem/niemowlęciem a w tym:

• obserwację i ocenę rozwoju fizycznego w zakresie : adaptacji do środowiska zewnętrznego , stanu skóry i błon śluzowych, pępka, wydalin, wydzielin, rozwoju psychoruchowego, funkcjonowania narządów zmysłów,

• odruchy noworodka, sposób oraz techniki karmienia,

• wykrywanie objawów patologicznych,

• ocenę relacji rodziny z noworodkiem.

2. Edukowanie i udzielanie porad w zakresie : pielęgnacji noworodka, karmienia piersią, szczepień ochronnych, badań profilaktycznych, opieki medycznej, socjalnej oraz w zakresie laktacji, kontroli płodności, samoopieki.

3. Promowanie zachowań prozdrowotnych rodziców.

4. Identyfikowanie czynników ryzyka w rodzinie.

5. Formułowanie diagnozy i ustalanie hierarchi podejmowanych działań.

6. Po zakończeniu wizyt patronażowych położna przekazuje opiekę nad niemowlęciem
pielęgniarce środowiskowej/rodzinnej.

Świadczenia profilaktyczne wykonywane przez lekarza(wykonywane w obecności rodziców, opiekunów).

W 1-2 tygodniu życia - wizyta patronażowa lekarza pediatry (rodzinnego) obejmująca badanie podmiotowe i przedmiotowe z uwzględnieniem rozwoju fizycznego, pomiaru i monitorowania obwodu głowy, oceny żółtaczki, podstawowej oceny stanu neurologicznego oraz badania przedmiotowego w kierunku wykrywania wrodzonej dysplazji stawów biodrowych . W 3 tygodniu życia badanie okulistyczne niemowląt urodzonych przed 36 tygodniem ciąży, z wewnątrzmacicznym zahamowaniem wzrostu płodu, oraz wymagających intensywnej tlenoterapii i fototerapii.

Ad. 55. Jakich informacji udzielisz matce- położnicy w okresie nawału mlecznego ( jesteś na wizycie patronażowej ).

nawał mleczny - inaczej zwany zalewem pokarmu. Pojawia się około trzeciej, czwartej doby po porodzie, a po kolejnych dwóch dniach samoistnie ustępuje. Jest to stan fizjologicznej nadprodukcji pokarmu, związanym z nagłym rozpoczęciem laktacji, a jednocześnie jeszcze niewielkim zapotrzebowaniem dziecka na pokarm.

1. Regularnie karm piersią. W dzień i w nocy. Pilnuj, by prawidłowo przystawiać malca - dzięki temu lepiej opróżni on pierś.

2. W przerwach między karmieniami możesz odciągnąć odrobinę pokarmu, - nie za dużo, by nie pobudzać laktacji, a jedynie ulżyć piersiom.

3. Stosuj zimne okłady. Przyłóż sobie do piersi na ok. 30 min. zamrożone pieluchy tetrowe lub specjalne kompresy dostępne w sklepach z akcesoriami do karmienia piersią.

4. Przez 1-2 dni największego nawału mlecznego rób sobie napar z szałwii. Hamuje ona laktację, więc gdy problem minie, zrezygnuj z tego napoju. W czasie nawału możesz wypić do 2 szklanek dziennie.

5. odciągaj pokarm w niewielkiej ilości, gdy dziecko nie chce ssać (aż poczujesz ulgę, ale nie "do końca")

6. noś cały czas biustonosz do karmienia: musi być prawidłowo dobrany, obcisły (ale nie za bardzo opięty ani za luźny), aby piersi miały ciepło i nie przeziębiły się oraz aby nie wdał się w stan zapalny, dobrze dobrany biustonosz chroni czasem bolące już piersi przed większym zapaleniem czy pojawieniem się guzków

Ad. 56. Przedstaw opiekę nad dzieckiem zdrowym 0 -3 lata w POZ.

-opieka nad dzieckiem w poz ma charakter profilaktyczno-leczniczy -opiekę sprawuje lekarz(rodzinny, pediatra)

-od momentu urodzenia do 2 miesiąca życia opiekę sprawuj położna

-działania profilaktyczne w 1 roku życia: "kontrola rozwoju dziecka przez wykonywanie badań profilaktycznych

- wyk szczepień ochronnych -zapobieganie eh zakaźnym

-nadzorowanie prawidłowego żywienia, opieki

-edukacja rodziców na temat prof. eh układu oddechowego

-ocena noworodka: skóry, pępka, błon śluzowych, odruchów, funkcjonowanie psychoruchowe, oraz ocena więzi rodzice- dziecko

-edukacja na temat higieny, mycia, przebierania, spacerów, ubierania, żywienia noworodka, proponowanie żywienia naturalnego, wskazanie korzystnych aspektów karmienia piersią

-edukacja rodziców(ewent. pomoc socjalna, udzielenie wsparcia w zakresie samoopieki)

-kontrola płodności

-zaplanowanie opieki dla danej rodziny(podejście holistyczne)

-badanie profilaktyczne dotyczące wad stawów biodrowych

-badanie neurologiczne 2-6 m ż. dziecka- wizyty w poradni dzieci zdrowych(szczepienia, bad. profilaktyczne)-3-wizyty

-piel. dokonuje pomiaru: obwód ki. piersiowej i głowy, ocena rozwoju psychomotorycznego, bad. wzroku

-pielęgniarka rodzinna odbywa I wizytę patronażową-3-4 m. ż dziecka

- piel. ocenia rozwój dziecka, sytuację rodzinna, sprawowaną opiekę
9 m. ż. dziecka -II wizyta

-nie jest to wizyta obowiązkowa, planowana jest w przypadku zaniedbań w środowisku
9 i 12 m. ż dziecka( w drugim półroczu 2 wizyty)

-prócz pomiarów wykonuje się ocenę RR, bad. wzroku i słuchu

- 2-6 m. z.-bad. pediatryczne(pediatra, lekarz rodzinny)

'badanie ciemiączka 'badanie jąder u chłopców 'badanie stawów biodrowych 2-3 rok życia dziecka:

- badania bilansowe, testy przesiewowe, kontrola kalendarza szczepień, ocena czynników wpływających na tempo rozwoju dziecka

2-3-4 r. ź opieka dentystyczna

Ad. 57. Edukacja w zakresie planowania rodziny - jako zadanie położnej lub pielęgniarki pracującej w poradni K.

-edukacja w zakresie planowania rodziny skupia się głównie na metodach

-metody dzielimy na: naturalne i sztuczne

-metody naturalne:

metoda rytmu

metoda oceny śluzu szyjkowego

metoda oparta na pomiarze podstawowej temperatury ciała

metoda objawowo- termiczna

metoda LAM

-metody naturalne są bezpieczne dla zdrowia kobiety, przy prawidłowym stosowaniu mają skuteczność 97%

-na skuteczność metod naturalnych wpływa:

porozumiewanie się kobiety i mężczyzny w sprawach współżycia płciowego

stałość związku

regularność cykli

umiejętność i chęć obserwacji

powstrzymanie się od współżycia w dniach płodnych

nie występowanie st. zapalnych pochwy

-sztuczne metody planowania rodziny to:

mechaniczne(prezerwatywy, błony pochwowe, kapturki naszyjkowe, wkładki)

chemiczne(pianki, tabletki, kremy, gałki, czopki)

hormonalne(tabletki)

-aby wybrać najskuteczniejszą metodę należy przeprowadzić rozmowę z kobietą i jej partnerem biorąc pod uwagę takie aspekty jak:

częstość kontaktów seksualnych

regularność cyklów miesiączkowych

stan zdrowia

oraz preferencje i poglądy partnerów

-LAM(laktacyjny brak miesiączki) kobieta, która karmi swoje dziecko wyłącznie lub prawie wyłącznie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia, nie zachodzi w ciąże w tym czasie, jeśli nie powróciła u niej miesiączka. Przy takim modelu karmienia prawdopodobieństwo zajścia w ciążę nie przekracza 2%- co jest porównywalne ze skutecznością sztucznych metod antyk.

Ad. 58. Omów technikę samobadania piersi.

-prawidłowe badanie powinno odbywać w 7 dniu cyklu

-dokładne oglądanie piersi w pozycji stojącej lub siedzącej z rękami opuszczonymi, wspartymi na biodrach na końcu uniesionymi

-podczas badania zwracamy uwagę na ewent. asymetrie piersi, wciągnięcie brodawki, zagłębienie lub uwypuklenie skóry oraz zmiany odbiegające od normy

-bad. palpacyjne wykonujemy opuszkami czterech złączonych palców, które wykonują ruchy koliste

-pierś dzielimy na cztery ćwiartki, które podajemy dokładnemu badaniu

-bad. palpacyjne może być w pozycji lezącej, w obu przypadkach powinno się odbywać z kończyną górna opuszczoną a następnie uniesiona po stronie badanej

-bad. należy uzupełni uciskiem brodawki dwoma palcami, spr. czy nie ma wycieku (co może świadczy o procesie chorobowym)

Ad. 59. Podaj znane ci profilaktyczne badania scriningowe kierowane do kobiet.

• badanie cytologicziczne kierowane do kobiet w wieku 25-59 lat (raz na 3 lata)

• mammograficzne wiek 50-69 lat (raz na 2 lata)

Ad. 60. Omów profilaktykę chorób nowotworowych u kobiet.

-w celu profilaktyki chorób nowotworowych narządu rodnego lekarz ginekolog przeprowadza badanie ginekologiczne oraz badanie palpacyjne piersi u kobiet w wieku powyżej 35 lat w odstępach jednorocznych.

• w celu profilaktyki raka szyjki macicy u kobiet od 30do 59 roku życia wykonuje się badanie cytologiczne szyjki macicy poprzez pobranie materiału z tarczy części pochwowej i kanału szyjki macicy z oceną wg. systemu Bathesda.

• w celu profilaktyki nowotworów złośliwych wykonuje się:

• wywiad w kierunku obciążenia rodzinnym występowaniem nowotworów podczas pierwszej wizyty pacjentki

• u kobiet powyżej 18 roku życia - instruktaż samobadania piersi przez kobietę

• badanie skóry, warg jamy ustnej i gardła co roku

• badanie per rectum u kobiet powyżej 45 roku życia - co roku

Do kobiet skierowane są programy:

Ogólnopolski Program Aktywnej Profilaktyki Raka Szyjki Macicy

Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi

Promocja Zdrowia działająca przy Centrum Onkologii w Bydgoszczy zajmuje się realizacją tych programów.

Przeprowadza prelekcje w oparciu o te programy dla licealistów, zachęca do pobrania, przeczytania i przekazania dalej materiałów profilaktycznych. Rozprowadza np. kalendarz badań profilaktycznych ze szczegółowymi wskazówkami dla kobiet.

Propagowane są hasła:

Zrobię mammografię, bo o swoje zdrowie dbać potrafię.

Zadbaj o zdrowie zrób cytologię.

Ad. 61. Omów profilaktykę chorób nowotworowych u mężczyzn.

W Polsce profilaktyczne palpacyjne badania gruczołu krokowego (per rectum) w kierunku zmian nowotworowych wykonuje się po 50 roku życia. W razie podejrzenia procesu nowotwoprowego zaleca się badania: PSA(marker), USG, nakłucie stercza, pobranie materiału do badania mikroskopowego.

Po 45 roku życia badanie per rectum w celu profilaktyki raka odbytu oraz jelita grubego.Dotyczy kobiet i mężczyzn.

Dziesięć zaleceń Polskiego Komitetu Zwalczania Raka aby:

- zapobiec - profilaktyka pierwotna

• wcześnie wykryć -profilaktyka wtórna

• wyleczyć - profilaktyka trzeciorzędowa

• -nie pal lub unikaj palenia tytoniu

- nie rozpoczynaj palenia,

• zerwij z nałogiem,

• unikaj towarzystwa osób palących. Ograniczaj spożywanie alkoholu

• zwłaszcza alkoholi wysoko procentowych - Ograniczaj spożywanie tłuszczów

• zwłaszcza zwierzęcych

• Ograniczaj spożywanie produktów zbyt słonych i kwaśnych (marynaty) wędzonych,

peklowanych

-Unikaj nadwagi . .

- także poprzez zachowanie sprawności fizycznej i zapewnienie organizmowi codziennej dawki ruchu

-Dostarczaj organizmowi witamin i mikroelementów

- dziennie minimum 5 porcji owoców lub warzyw
Spożywaj dużo produktów bogatych w błonnik

- głównie pieczywa z gruboziarnistego przemiału mąki (warzywa i owoce też zawierają błonnik)

-Przechowuj żywność w lodówce

- zwłaszcza warzywa po ugotowaniu

- Unikaj nadmiernego naświetlania promieniowaniem słonecznym

- dotyczy opalania się na słońcu (zwłaszcza w godz. 11-14) lub lampą kwarcową

-Zgłoś się do lekarza natychmiast gdy wystąpi nawet tylko jeden z „siedmiu znaków

ostrzegawczych"

Ad. 62. Wyjaśnij pojęcie choroba zawodowa - rozpoznanie i orzekanie.

Choroba zawodowa - to choroba ujęta w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie luz z wysokim prawdopodobieństwem, żo choro została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanym „narażeniem zawodowym .

Wymagane jest zatem udowodnienie, że stwierdzone schorzenie (I warunek - ujęte w wykazie) jest skutkiem narażenie zawodowego (2 warunek - objawy choroby odpowiadają znanym skutkom biologicznym działania danego czynnika), którego wielkość, rodzaj i czas trwania zostały potwierdzone w ocenie narażenia (dochodzeniu epidemiologicznym) na poziomie stwarzającym ryzyko wystąpienia danej choroby (3 warunek - udowodnione istotne narażenie zawodowe)

Rozpoznanie i orzekanie - dokonuje lekarz orzecznik zatrudniony w uprawnionej placówce medycznej w formie orzeczenia lekarskiego wystawionego na odpowiednim druku.

Proces rozpoznania cho. zaw. może odbywać się w jednej lub dwóch instancjach orzeczniczych.

Jednostkami orzeczniczymi pierwszego stopnia są:

Poradnie i oddziały chorób zawodowych Wojewódzkich Ośrodków Medycyny Pracy.

Katedry, poradnie i kliniki chorób zawodowych Akademii Medycznych.

Przychodnie i oddziały chorób zakaźnych poziomu wojewódzkiego. . .

Jednostki organizacyjne ZOZ, w których nastąpiła hospitalizacja pracownika z powodu ostrych objawów choroby (np. zatrucie ostre, wstrząs anafilaktyczny).

Jednostkami orzeczniczymi drugiego stopnia są:

Od orzeczeń wydanych w jednostkach orzeczniczych I stopnia w/w, w punkcie 1, 2, 4 są
przychodnie, oddziały i kliniki chorób zawodowych jednostek badawczo-rozwojowych w dziedzinie
medycyny pracy (Instytuty Medycyny Pracy).

Od orzeczeń wydanych przez lekarzy zatrudnionych w jednostkach orzeczniczych o których mowa w ust. 2 pkt. 3 są katedry, poradnie i kliniki chorób zakaźnych i inwazyjnych Akademii Medycznych, a w odniesieniu do gruźlicy także jednostki badawczo-rozwojowe prowadzące rozpoznanie i badanie gruźlicy

Ad. 63. Wymień i omów rodzaje badań pracowniczych.

Badania:

1. Wstępne

2. Okresowe

3. Kontrolne

Ad. 1. Badaniom wstępnym podlegają osoby przyjmowane do pracy, pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowisko, pracownicy przenoszeni na stanowisko, na którym występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Ad. 2. Okresowe badania - okresowe sprawdzenie stanu zdrowia pracownika i w konsekwencji stwierdzenie, że brak jest przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. Badanie okresowe nie rzadziej niż co 5 lat.

Ad. 3. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą pracownik podlega kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub płynów zwłókniających jest obowiązany zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie także:

poza przestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami,

po rozwiązaniu stosunku pracy (jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami).

Obowiązkiem pracodawcy jest skierowanie pracownika na badanie profilaktyczne (skierowanie powinno zawierać: określenie rodzaju badania, określenie stanowiska pracy, informacje o występowaniu na stanowisku pracy czynników szkodliwych lub warunków uciążliwych).

Ad. 64. Ochrona zdrowia pracownika - kobieta ciężarna pracująca.

Warunek - przedłożenie pracodawcy świadectwa lekarskiego stwierdzającego stan ciąży (przepisy nie wymagają żeby to był ginekolog).

Ochrona trwałości stosunku pracy - pracodawca nie może złożyć wypowiedzenia ani rozwiązać stosunku pracy.

Wyjątki:

„Zwolnienie dyscyplinarne'' i z przyczyn leżących po stronie pracownicy.

Rozwiązanie umowy o zastępstwo

Rozwiązanie umowy w przypadku upadłości lub likwidacji pracodawcy

Rozwiązanie umowy o świadczenie pracy tymczasowej z agenda pracy tymczasowej.

Nie może być zatrudniona w godzinach nocnych (21:00 - 7:00) ani nadliczbowych.

Pracodawca ma obowiązek udzielać ciężarnej zwolnień od pracy na zalecone przez lekarza badania związane z ciążą o ile nie mogą być one wykonane poza godzinami pracy.

Maksymalny dobowy czas pracy - 8 godzin.

Za zgoda kobiety ciężarnej pracodawca może ją zatrudnić w ramach tzw. .przerywanego czasu pracy" (nie więcej niż 8h na dobę).

Obowiązkiem pracodawcy jest udzielenie urlopu macierzyńskiego w okresie 2 tyg. przed terminem porodu - na wniosek pracownicy.

Nie wolno ciężarnych zatrudniać przy pracach:

w których najwyższe wartości obciążenia praca fizyczną przekraczają wskazane w przepisach normy,

w których graniczne wartości obciążenia fizycznego dopuszczalnego dla kobiet przekraczają V* wartości podstawowych ciężarów powyżej 5 kg, a częste przenoszenie ciężarów powyżej 4*na h -o masie powyżej 3 kg,

w pozycji wymuszonej tj. pozycji narzuconej konstrukcja stanowiska pracy lub rodzajem wykonywanych czynności,

w mikroklimacie zimnym, gorącym lub zmiennym, w zakresie przekraczającym normy określone rozporządzeniami,

związanych z narażeniem pola elektromagnetycznego (w zakresie wyższym niż bezpieczny), promieniowania nadfioletowego, przekraczającego % określonych przepisami dopuszczalnych norm

związanych z wibracjami i hałasem w zakresie przekraczającym normy określone rozporządzeniem,

na wysokościach oraz wykopkach otwartych,

w warunkach obniżonego lub podwyższonego ciśnienia,

w warunkach zagrożenia biologicznego związanego z pracą z zainfekowanymi zwierzętami lub ryzykiem zarażenia się określonymi w rozporządzeniu chorobami,

w warunkach narażenia na działanie substancji rakotwórczych, określonych rozporządzeniem substancji chemicznych a także w narażeniu na działanie rozpuszczalników, jeżeli wartość ich stężeń przekracza 1/3 najwyższych dopuszczalnych norm ,

w warunkach związanych z ryzykiem odniesienia poważnego urazu psychicznego lub fizycznego (np. prace w kanałach i wykopach, w wymuszonym rytmie pracy, przy akcjach ratunkowych, przy uboju zwierząt).

W przypadku pracy przy monitorach ekranowych czas pracy nie może przekraczać 4h na dobę.

Prace w pozycji stojącej - max do 3h w ciągu zmiany roboczej.

Nie może wykonywać prac ujętych w rozporządzeniu, jeżeli przeciwwskazania wynikają z zaświadczenia lekarskiego.

Jeśli zatrudniona jest przy pracach zabronionych lub w warunkach przekraczających normy pracodawca musi dostosować warunki wykonywanej przez nią pracy do obowiązujących przepisów (zaleceń) bądź przenieść ją do innej pracy odpowiadającej jej kwalifikacją (kobieta ciężarna zobowiązana jest taką prace podjąć), jeśli traci finansowo - dodatek wyrównawczy.

Pracodawca może delegować poza stałe miejsce pracy, ale za zgoda ciężarnej.

Ad. 65. Jednym z celów opieki nad populacją dorosłych (i celem w Narodowym Programie Zdrowia ) jest profilaktyka zachorowań na choroby układu krążenia (chuk). Podaj przykładowe działania profilaktyczne I*, II*, III* - rzędowe w zakresie chuk.

Populacja objęta programem: ubezpieczeni w wieku. 35 - 55 lat, którzy nie mieli wykonywanych badań objętych programem w ciągu ostatnich 36 miesięcy. Program realizują placówki POZ. I* rzędowe- zapobieganie chorobie

Świadczenia zdrowotne w ramach realizacji Programu.

1. objęcie przez świadczeniodawcę Programem świadczeniobiorców, którzy zgłoszą się do niego na podstawie zaproszenia imiennego lub bez skierowania,

2. przeprowadzenie wywiadu i wypełnienie 1 części Karty Badania Profilaktycznego,

3. wykonanie badań biochemicznych krwi (stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, LDL-cholesterolu, HDL-cholesterolu, triglicerydów i poziomu cukru na czczo), pomiar ciśnienia tętniczego krwi, określenie BMI, '

4. ustalenie terminu wizyty u lekarza,

5. wpisanie wyników badań do Karty Badania Profilaktycznego,

6) przeprowadzenie badania przedmiotowego przez lekarza i ocena poszczególnych
czynników ryzyka,

7. zakwalifikowanie świadczeniobiorcy do odpowiedniej grupy ryzyka oraz ocena globalnego ryzyka wystąpienia incydentu sercowo-naczyniowego w przyszłości,

8. uzyskany wynik zostaje zapisany w Karcie Badania Profilaktycznego,

9. edukacja świadczeniobiorcy: rozmowa, przekazanie materiałów zachęcających do zmiany stylu życia na bardziej sprzyjający zdrowiu,

10) decyzja, co do dalszego postępowania.

II* rzędowe- leczenie choroby

Świadczeniobiorcy, u których rozpoznano chorobę układu krążenia w zależności od wskazań medycznych otrzymują zalecenia dotyczące trybu życia lub zostają skierowani (poza Programem) na dalszą diagnostykę lub leczenie do świadczeniodawców posiadających z NFZ umowy w odpowiednich rodzajach świadczeń.

III* rzędowe- rehabilitacja kardiologiczna oraz edukacja pacjenta, przekazanie materiałów zachęcających do zmiany stylu życia na bardziej sprzyjający zdrowiu.

Promocja zdrowego stylu życia: niepalenia, prawidłowego odżywiania się, aktywności fizycznej.

Ad. 66. Zestaw R ( reanimacyjny, ratowniczy)- omów działanie leków: Adrenalina, Hydrokortyzon.

• ADRENALINA

Podana dożylnie działa szybko, ale krótko i jest w tej postaci stosowana przy reanimacji. Ma ona w tym zastosowaniu działanie pobudzające kurczliwość mięśnia sercowego, poprawiające przewodnictwo bodźców w sercu, a także poprawę skuteczności defibrylacji elektrycznej. Jest stosowana w leczeniu wstrząsu anafilaktycznego i w tych przypadkach napadów astmy oskrzelowej, kiedy nie pomaga podawanie innych leków i staje się zagrożeniem życia. Podana doustnie zostaje rozłożona przez soki trawienne.

Adrenalina jest lekiem pierwszego rzutu w zatrzymaniu krążenia niezależnie od mechanizmu; jest lekiem preferowanym w leczeniu anafilaksji i lekiem drugiego rzutu w leczeniu wstrząsu kardiogennego.

Działanie adrenaliny

Działanie adrenaliny zależy od dawki

• niewielkie dawki - działają przede wszystkim receptory β₂ co powoduje:

• rozkurcz oskrzeli,

• skurcz naczyń tętniczych i żylnych skóry oraz błon śluzowych,

• rozszerzenie tętniczek w mięśniach szkieletowych i narządach miąższowych,

• niewielkie zmniejszenie oporu obwodowego,

• zwiększenie powrotu żylnego i pojemności minutowej serca,

• wzrost skurczowego i obniżenie rozkurczowego ciśnienia tętniczego.

• dawki większe - pobudzają receptory β₁ w mięśniu sercowym, co powoduje:

• zwiększenie siły skurczu mięśnia sercowego,

• wzrost pojemności minutowej serca,

• zwiększenie częstotliwości rytmu serca (wskutek skrócenia fazy 4 depolaryzacji), co jest zagrożeniem wystąpienia zaburzeń rytmu serca.

• dalsze zwiększanie dawki powoduje:

• uogólniony skurcz wszystkich naczyń krwionośnych,

• wzrost skurczowego i rozkurczowego ciśnienia tętniczego,

• zmniejszenie pojemności minutowej serca,

Wskazania

• resuscytacja krążeniowo-oddechowa,

• nasilona reakcja anafilaktyczna,

• wstrząs anafilaktyczny,

• napad astmy oskrzelowej,

• jako dodatek do środków znieczulających miejscowo w celu opóźnienia wchłaniania leku w miejscu podania.

HYDROKORTYZON (KORTYZOL)

Postać: roztwór do wstrzykiwań.
Uwaga: Lek jest preparatem dwuskładnikowym, w dwóch ampułkach.
Ampułka I zawiera niewodny roztwór hemibursztynianu hydrokortyzonu w dawce 25 mg
Ampułka II zawiera wodny roztwór wodorowęglanu sodu.
Roztwór do wstrzykiwań powstaje ex tempore, po wymieszaniu zawartości obu ampułek.

Wskazania:
- pierwotna lub wtórna niedomoga kory nadnerczy;
- stany wstrząsowe (wstrząs pourazowy, pooperacyjny, kardiogenny, anafilaktyczny, poprzetoczeniowy, pooparzeniowy);
- ciężkie stany spastyczne oskrzeli (stan astmatyczny);
- ostre stany alergiczne (obrzęk naczynioruchowy Quinckego);
- ciężka postać rumienia wielopostaciowego (zespół Stevensa i Johnsona);
- ostre postacie schorzeń z autoagresji;
- ostra reakcja nadwrażliwości na leki.

Dawkowanie:
Lek przeznaczony jest do wstrzykiwań domięśniowych, dożylnych albo do wlewu kroplowego. W stanach ciężkich z wyboru stosuje się powolne podanie leku w iniekcji dożylnej.

Niektóre nazwy handlowe hydrokortyzonu:

• Hydrocortisonum

• Corhydron

• Ophticor

Ad. 67. Przedstaw algorytm postępowania z pacjentem: w gabinecie zabiegowym zmierzono pacjentowi RR - wynosiło 200/110 mmHg, w zapisie EKG jest widoczna tzw. fala Pardie`go, pacjent skarży się na pobolewania w klatce piersiowej. Podaj i uzasadnij każdy krok.

Podejrzenie świerzego zawału serca (nie ma załamków ST w zapisie EKG).

Pielęgniarka musi wdrożyć określona procedurę:

- pacjent pozostaje pod stałą kontrolą, mierzone są podstawowe parametry życiowe

- jednocześnie pielęgniarka informuje lekarza, zespół pogotowia ratowniczego o podejrzeniu zawału

- złota godzina, w ciągu której pacjent musi trafić na oddział kardiologii

- pielęgniarka zabezpiecza wkłucie, podaje kwas acetylosalicylowy

- pacjent pozostaje na łóżku do EKG, w pozycji leżącej z lekko uniesiona głową

- w sytuacji gdy dojdzie do zatrzymania krążenia wdraża się procedurę RKO

Ad. 68. Przedstaw założenia standardu opieki pielęgniarskiej w warunkach domowych nad pacjentem z cewnikiem Foleya.

Oświadczenie standardowe

Opieka nad pacjentem z cewnikiem Foleya skierowana jest na przywrócenie prawidłowej funkcji oddawania moczu, a jeśli to niemożliwe, to na ułatwienie choremu przystosowania się do życia z tą dolegliwością oraz na zapobieganiu wystąpieniu powikłań.

Kryteria struktury

Pielęgniarka ma wiedzę i umiejętności z zakresu:

• anatomii i fizjologii układu moczowego,

• fizjologii mikcji,

• przyczyn nietrzymania moczu,

• możliwości terapii,

• psychoterapii wspierającej oraz motywującej pacjenta do współpracy w procesie opieki,

• pielęgnowania pacjenta z założonym cewnikiem

• zapobiegania zakażeniom układu moczowego, stanom zapalnym skóry oraz odleżynom,

• przygotowania pacjenta (i jego rodziny) do samoopieki w warunkach domowych.

• cewnikowania pęcherza moczowego ( procedura nr 1)

Pielęgniarka stara się o optymalne i dostępne dla pacjentów z cewnikiem Foleya wyposażenie zapewniające im intymność:

• materiały higieniczne i sanitarne dostosowane do stopnia nietrzymania moczu (pieluchy jednorazowe, pieluchomajtki, podkłady higieniczne),

• sprzęt urologiczny (cewniki, zbiorniki do dobowej zbiórki moczu, worki do zbiórki moczu mocowane na nodze albo do łóżka),

• przyrządy ułatwiające pacjentowi bezpieczne poruszanie się. Kryteria procesu

Pielęgniarka

• uzyskuje z wywiadu informacje o nietrzymaniu moczu przez pacjenta i jego możliwościach radzenia sobie z tym problemem,

• zapewnia pacjentowi spokój, bezpieczeństwo, poczucie godności i warunki intymności,

• współpracuje z członkami zespołu terapeutycznego w procesie diagnozowania i leczenia,

• uwzględnia w dokumentacji pielęgniarskiej problematykę dotyczącą nietrzymania moczu.

• ocenia:

• bilans wodny (Załącznik nr 1),

• czynniki sprzyjające nietrzymaniu moczu (kaszel, kichanie, śmiech, stres, lęk, zaparcia otyłość),

• sprawność fizyczną i stan psychiczny pacjenta,

• pomaga zdobyć potrzebne choremu wyposażenie (sanitarne, materiały higieniczne, przyrządy do bezpiecznego poruszania się),

• motywuje chorego do aktywnego udziału w procesie pielęgnowania

• przeciwdziała stanom zapalnym skóry i odleżynom,

• sprawuje kontrolę nad cewnikiem (promuje miękkie worki do zbierania moczu z odpowiednio długim drenem wykonanym z materiału zapobiegającego jego zaginaniu, z zaworem uniemożliwiającym cofanie się moczu),

• zapobiega zakażeniom dróg moczowych,

• udziela wsparcia pacjentowi i jego rodzinie, przygotowuje ich do pielęgnacji w warunkach domowych,

• inspiruje powstawanie grup wsparcia w nietrzymaniu moczu i zachęca pacjentów do aktywnego w nich udziału.

Kryteria wyniku

Pacjent:

• spotyka się ze zrozumieniem,

• uzyskuje wsparcie emocjonalne,

• otrzymuje optymalną opiekę pielęgniarską,

• unika powikłań (zakażenia dróg moczowych, stany zapalne skóry, odleżyny),

• akceptuje swój stan zdrowia,

• odczuwa poprawę jakości życia.

Rodzina (opiekun) uzyskuje wiedzę i umiejętność pielęgnacji oraz pozytywnego oddziaływania psychoterapeutycznego na chorego.

Pielęgniarka swoją postawą wiedzą i umiejętnościami uzyskuje optymalne wyniki procesu pielęgnowania pacjenta z założonym cewnikiem Foleya.

Ad. 69. Wymień zadania pielęgniarki rodzinnej w stosunku do podopiecznego objętego pielęgniarską opieką środowiskową.

Pielęgniarka rodzinna to pielęgniarka pracująca w podstawowej opiece zdrowotnej, wypełniająca funkcje pielęgniarskie wobec rodziny i jej członków, społeczności lokalnej, w środowisku ich zamieszkania, w sytuacji zdrowia, choroby i niepełnosprawności.

            Pielęgniarka rodzinna planuje i realizuje kompleksową opiekę pielęgniarską nad jednostką, rodziną w zakresie zgodnym z jej przygotowaniem zawodowym, obejmującym ocenę stanu zdrowia i działania pielęgniarskie:

• nad zdrowymi i chorymi niezależnie od płci i wieku;

• nad osobami niepełnosprawnymi;

• nad osobami w stanie terminalnym;

To ona pielęgnuje, wpaja zasady profilaktyki, uczy jak dbać o zdrowie własne, chorych i niepełnosprawnych.

W realizacji świadczeń zdrowotnych pielęgniarka środowiskowa/rodzinna współpracuje z:

• lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej/rodzinnym,

• pielęgniarką w środowisku nauczania i wychowania,

• położną środowiskową/rodzinną,

• pielęgniarką/położną praktyki,

• pielęgniarką opieki długoterminowej,

• innymi Świadczeniodawcami zgodnie z potrzebami podopiecznych,

• przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia rodziny.

1. Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki.

1. Rozpoznawanie, ocena i zapobieganie zagrożeniom zdrowotnym podopiecznych.

2. Rozpoznawanie potrzeb pielęgnacyjnych i problemów zdrowotnych podopiecznych.

3. Prowadzenie edukacji zdrowotnej w tym dokonywanie oceny poziomu wiedzy, umiejętności i motywacji podopiecznych do zachowań prozdrowotnych.

4. Prowadzenie poradnictwa w zakresie zdrowego stylu życia.

5. Realizacja programów promocji zdrowia i profilaktyki chorób.

6. Organizacja grup wsparcia.

7. Realizacja szczepień ochronnych

8. Prowadzenie działań profilaktycznych u podopiecznych z grup ryzyka zdrowotnego.

2. Świadczenia diagnostyczne.

1. Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych.

2. Wykonywanie badania fizykalnego.

3. Wykonywanie pomiarów i ich ocena.

4. Wykonywanie testów.

5. Prowadzenie bilansu wodnego

6. Ocena stanu ogólnego chorego oraz procesu jego zdrowienia

7. Ocena i monitorowanie bólu w opiece paliatywnej

3. Świadczenia pielęgnacyjne.

1. Realizacja opieki pielęgnacyjnej u pacjentów w różnych fazach życia i choroby zgodnie z aktualną wiedzą medyczną i współczesnymi standardami opieki pielęgniarskiej.

2. Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych.

3. Przygotowywanie do samoopieki i samopielęgnacji w chorobie i niepełnosprawności.

4. Świadczenia lecznicze.

1. Ustalanie diety w żywieniu przewlekle chorych

2. Dobór technik karmienia w zależności od stanu chorego

3. Zabiegi z zastosowaniem ciepła i zimna

4. Cewnikowanie pęcherza u kobiet (u mężczyzn po przeszkoleniu).

5. Wykonywanie wlewów doodbytniczych.

6. Podawanie leków różnymi drogami i technikami.

7. Wykonywanie zleceń lekarskich.

8. Zakładanie opatrunków ran, odleżyn, oparzeń.

9. Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjno-leczniczych w stomiach, przetokach i ranach trudno gojących

10. Wykonywanie inhalacji, doraźne podawanie tlenu.

11. Zdejmowanie szwów.

12. Stawianie baniek lekarskich.

13. Udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i w nagłych zachorowaniach w tym prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej.

5. Świadczenia usprawniające.

1. Koordynacja i współdziałanie w rehabilitacji przyłóżkowej w celu zapobiegania powikłaniom wynikającym z procesu chorobowego, długotrwałego unieruchomienia i stosowania udogodnień.

2. Usprawnienie ruchowe.

3. Drenaż ułożeniowy, prowadzenie gimnastyki oddechowej.

4. Ćwiczenia ogólnousprawniające.

Ad. 70. Wymień i omów aktualne programy profilaktyczne realizowane w POZ obligatoryjnie.

Profi laktyczne programy zdrowotne

W ramach prowadzonej profi laktyki pacjenci mogą skorzystać z bezpłatnych badań w kierunku wybranych chorób, fi nansowanych przez NFZ lub przez ministerstwo zdrowia. Niektóre z programów realizowane są w całym kraju, część - tylko w niektórych województwach. W celu sprawdzenia, które z programów profi laktycznych prowadzone są w danym województwie należy skontaktować się z właściwym oddziałem Funduszu lub zapytać o to lekarza POZ.

Program profi laktyki raka piersi (mammografi a)

Program adresowany jest do kobiet w wieku 50-69 lat, które spełniają jedno z poniższych kryteriów:

» nie miały wykonywanej mammografi i w ciągu ostatnich dwóch lat;

» otrzymały w ramach programu profi laktyki raka piersi w 2009 r. pisemne wskazanie do wykonania ponownej mammografii po 12 miesiącach z powodu obciążenia następującymi czynnikami ryzyka:

- rak piersi wśród członków rodziny (matka, siostra, córka),

- mutacja w obrębie genów BRCA1 lub BRCA2;

» nie miały wcześniej stwierdzonej zmiany nowotworowej piersi o charakterze złośliwym.

Program profi laktyki raka szyjki macicy (cytologia)

Program adresowany jest do kobiet w wieku 25-59 lat:

» które nie miały wykonanej cytologii w ciągu ostatnich trzech lat;

» obciążonych czynnikami ryzyka (zakażonych wirusem HIV, przyjmujących leki immunosupresyjne, zakażonych HPV - typem wysokiego ryzyka), które nie miały wykonanej cytologii w ciąguostatnich 12 miesięcy.

Na wykonywane w ramach programów profi laktycznych badania mammografi czne i cytologiczne mogą zgłaszać się bez skierowania wszystkie kobiety, które spełniają powyższe kryteria. Potrzebny jest tylko dokument potwierdzający ubezpieczenie.

Kobiety, które były leczone z powodu nowotworu złośliwego szyjki macicy, po zakończeniu kontroli onkologicznej (decyzję podejmuje lekarz prowadzący leczenie onkologiczne) ponownie zostają objęte skryningiem cytologicznym.

Program profi laktyki gruźlicy

Program adresowany jest do osób powyżej 18. roku życia, które:

» nie miały w dotychczasowym wywiadzie rozpoznanej gruźlicy, a w szczególności:

- miały bezpośredni kontakt z osobami z już rozpoznaną gruźlicą;

- mają trudne warunki życiowe, mogące znacząco wpłynąć na wystąpienie choroby (osoby niepełnosprawne, obciążone długotrwałą chorobą, obciążone problemem alkoholowym i narkomanią, bezdomne, długotrwale bezrobotne).

Program badań prenatalnych

Program adresowany jest do kobiet w ciąży spełniających co najmniejjedno z poniższych kryteriów:

» wiek powyżej 35 lat;

» wystąpienie w poprzedniej ciąży aberracji chromosomowej płodu lub dziecka;

» stwierdzenie strukturalnych aberracji chromosomowych u ciężarnej lub u ojca dziecka;

» stwierdzenie znacznie większego ryzyka urodzenia dziecka dotkniętego chorobą uwarunkowaną monogenetycznie lub wieloczynnikową;

» stwierdzenie w czasie ciąży nieprawidłowego wyniku badania USG lub badań biochemicznych wskazujących na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowej lub wady płodu.

Program profilaktyki chorób układu krążenia

Program adresowany jest do osób które:

» mają 35, 40, 45, 50, lub 55 lat (w 2010 r. są to osoby urodzone w latach 1975, 1970, 1965, 1960 i 1955);

» złożyły deklarację wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;

Profilaktyczne programy zdrowotne u których nie została dotychczas rozpoznana choroba układu krążenia i które w okresie ostatnich pięciu lat nie korzystały ze świadczeń udzielanych w ramach profilaktyki chorób układu krążenia, obciążonych następującymi czynnikami ryzyka:

» nadciśnienie tętnicze krwi (wartości ciśnienia tętniczego powyżej140/90 mmHg),

» podwyższone stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, LDLcholesterolu, triglicerydów i niskie stężenie HDL-cholesterolu,

» palenie tytoniu,

» niska aktywność ruchowa,

» nadwaga i otyłość,

» upośledzona tolerancja glukozy,

» wzrost stężenia fibrynogenu,

» wzrost stężenia kwasu moczowego,

» nadmierny stres,

» nieracjonalne odżywianie,

» płeć męska,

» obciążenia genetyczne.

Program profilaktyki chorób odtytoniowych (w tym POChP)

Etap podstawowy adresowany jest do osób powyżej 18. roku życia palących papierosy, w tym - w zakresie diagnostyki POChP (przewlekłej obturacyjnej choroby płuc) - do kobiet i mężczyzn pomiędzy 40. a 65. rokiem życia, którzy nie mieli wykonanych badań spirometrycznych w ramach programu profilaktyki POChP w ciągu ostatnich trzech lat, u których nie zdiagnozowano wcześniej, w sposób potwierdzony badaniem spirometrycznym, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, przewlekłego zapalenia oskrzeli lub rozedmy.

Etap specjalistyczny adresowany jest do osób uzależnionych od palenia tytoniu, skierowanych z etapu podstawowego programu realizowanego przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub z oddziału szpitalnego oraz zgłaszających się bez skierowania.

Ad. 71. Omów zasady finansowania świadczeń z zakresu POZ.

Źródła finansowania poz:

- środki publiczne, docelowo fundusz ubezpieczeń zdrowotnych;

- budżet centralny finansuje wdrażanie strategicznych programów

zapobiegania chorobom i promocji zdrowia, kształcenie kadr i

nadzór nad jakością świadczeń;

- dodatkowe źródło stanowią środki samorządów terytorialnych.

Ad. 72. Wymień problemy współczesnej polskiej rodziny mające związek ze zmianami ekonomicznymi, społecznymi oraz kulturowymi.

- bezrobocie i niskie płace powodujące gwałtowne ubożenie dużej części społeczeństwa,

• brak skutecznej pro rodzinnej polityki państwa,

• poczucie niepewności finansowej oraz zagrożenie utratą pracy odczuwane silnie szczególnie przez młode osoby,

• materializm i konsumpcyjne nastawienie do życia,

• media oraz wizerunek rzeczywistości jaki przedstawiają

• rozpad coraz większej liczby związków małżeńskich czyli rozwody i separacje,

• utrata autorytetu rodziców lub jego obniżenie , wynikające, np. z braku kontaktu emocjonalnego z dzieckiem, braku konsekwencji w postępowaniu z dzieckiem, z stosowania nieadekwatnych do sytuacji kar i nagród, szczególnie kary fizyczne i kary wymierzane pod wpływem alkoholu, etc.

• nadużywanie alkoholu i alkoholizm członków wielu rodzin,

• przemoc w rodzinie - czyli używanie siły fizycznej i psychicznej, całkowite uzależnienie materialne jej członków oraz przemoc emocjonalna i seksualna,

• nowe technologie informacyjne, globalna migracja oraz media o charakterze międzynarodowym powodują że treści kulturowe przenikają granice państwa . zachodni, wygodny styl życia stał się pożądanym i atrakcyjnym modelem, do którego próbuje obecnie dążyć wiele polskich rodzin. Styl ten , jednak , niesie ze sobą wiele zagrożeń dla prawidłowego funkcjonowania rodziny i niejednokrotnie powoduje jej dezorganizację a więc zmiany w wypełnianiu funkcji i ról rodzinnych,

Ad. 73. Wymień tradycyjne funkcje rodziny i wskaż te, które mają wpływ na przygotowanie młodego człowieka do funkcjonowania w sferze społecznej.

Rodzina jest podstawową komórką życia społecznego i główną instytucją wychowawczą. Rodzina to grupa łącząca swoich członków w związek intymnego uczucia, współdziałania i wzajemnej pomocy. Najbardziej podstawowym typem rodziny jest rodzina nuklearna, którą tworzą dwie dorosłe osoby płci przeciwnej połączone w zawiązek małżeński i posiadają potomstwo.

1. Funkcje opiekuńczo-zabezpieczające - wszystkie działania życia codziennego - opieka nad
dziećmi, sprzątanie, zakupy.

a) Podfunkcje:

• Pomoc finansowa,

• Zabezpieczenie startu życiowego dzieci,

• Zabezpieczenie starości.

2. Funkcja prokreacyjna.

3. Funkcja legalizacyjno-kontrolna - poza małżeństwem legalizacja innych zachowań.

4. Funkcja stratyfikacyjna - wyznaczenie miejsca rodziny w strukturze społeczeństwa, kiedyś mężczyzna, teraz kobieta wyznacza tę funkcję.

5. Funkcja kulturowa -język, zachowanie, podtrzymywanie kontaktów z rodziną, znajomymi.

6. Funkcja emocjonalno-eksopresyjna - zaspokajanie potrzeb emocjonalnych.

7. Funkcja seksualna.

8. Funkcja socjalizacyjna - jest podstawową jednostką socjalizacji ma decydujące znaczenie dla przetrwania społeczeństwa.

9. Funkcja materialno - ekonomiczna.

Ad. 74. Wymień najczęstsze problemy zdrowotne polskiej populacji.

Stan zdrowia Polaków jest znacznie gorszy niż w innych krajach europejskich. W 77,4% gospodarstw domowych znajduje się jedna lub więcej osób w złym stanie zdrowia. W 5,8% gospodarstw domowych znajduje się przynajmniej jedna osoba chora przewlekle. W więcej niż w co trzecim gospodarstwie występuje problem niepełnosprawności. Kobiety częściej oceniają swoje zdrowie poniżej dobrego.

Problemy zdrowotne w populacji dorosłych:

• Schorzenia układu krążenia.

Spada współczynnik śmiertelności wśród osób ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego jednak nadal w Polsce jest na pierwszym miejscu pod względem zachorowalności.

• Choroby nowotworowe.

Rośnie liczba zachorowań i zgonów, na 110000 zachowań tylko 20% Polaków podejmuje leczenie we wczesnej fazie choroby.

• Rodzina dysfunkcjonalna.

• Rozbicie podstawowego układu struktury rodziny

• Choroba przewlekła członka rodziny

• Uzależnienia

• Przemoc w rodzinie

Problemy zdrowotne w populacji dzieci:

1. Próchnica zębów i choroby przyzębia

2. Narażenie na urazy, wypadki i zatrucia

3. Choroby przewlekłe (alergie, astma)

4. Dzieci niepełnosprawne

5. Ubóstwo i społeczne piętno dzieci alkoholików

6. Problemy społeczne:

• Diety odchudzające stosowane przez dziewczęta

• Sterydy lub inne środki anaboliczne używane przez chłopców

• Przemoc w szkole

1

---