2962


Glistnik jaskółcze ziele

[edytuj]

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Glistnik jaskółcze ziele

glistnik

glistnik jaskółcze ziele

Nazwa systematyczna

Chelidonium majus

Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus L.) - gatunek byliny z rodziny makowatych (Papaveraceae Juss.). Jedyny gatunek w monotypowym rodzaju glistnik (Chelidonium). Pospolity w Europie i basenie Morza Śródziemnego. Występuje też w Ameryce Północnej, przewieziony tam przez osadników jako zioło lecznicze na choroby skóry. W Polsce jest pospolity na całym obszarze.

W Polsce funkcjonują także nazwy: jaskółecznik (białostockie), celidonia (Pomorze), cyndalia (górnośląskie), cyngalia (kieleckie), glistewnik (Podlasie), złotnik (Wielkopolska), żółtnik (Mazowsze). Stara polska nazwa nawiązuje do wiary, że roślina ukazuje się wraz z powrotem jaskółek, a zamiera z ich odlotem.

Kwiat i owoce glistnika jaskółcze ziele

Przełamana pusta łodyga glistnika,
widoczny wyciekający sok i delikatne włoski

Liść glistnika jaskółcze ziele

Spis treści

[ukryj]

0x01 graphic
Charakterystyka [1][2] [edytuj]

Łodyga

Rzadko, odstająco owłosiona. Rozgałęzia się widlasto, osiąga do 90 cm wysokości, po przełamaniu wydziela pomarańczowy sok mleczny. Pod ziemią ciemnobrunatne, walcowate kłącze.

Liście

Pierzastosieczne, jajowate do okrągłych, nierówno, głęboko wcinane lub karbowane, górne 3-klapowe. Dolne długoogonkowe, górne krótkoogonkowe. Z wierzchu jasnozielone, spodem sinozielone.

Kwiaty

Złocistożółte, zebrane w baldaszkach po trzy do ośmiu, o średnicy do 2 cm. Korona składa się z 4 odwrotnie jajowatych płatków, kielich dwudziałkowy, wcześnie opadający. Jednokomorowy słupek z dwudzielnym znamieniem, liczne pręciki. Kwitnie od maja do sierpnia.

Owoc

Równowąska torebka, zewnętrznie przypominająca łuszczynę. Nasiona czarne, błyszczące. Zawierają elajosom i są rozsiewane przez mrówki (myrmekochoria).

Korzeń

Rozgałęziony, od zewnątrz brunatnoczerwony, na przełomie żółty.

Biotop

Siedliska ruderalne, przydroża, obrzeża lasów, zarośla, potoki. Preferuje miejsca zacienione. Roślina nitrofilna i wskaźnikowa gleb ilastych. Pospolity chwast w sadach i ogrodach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Glechometalia[3].

Roślina trująca

Ze względu na dość silne toksyczne własności leczenie tą rośliną może być przeprowadzane tylko za wiedzą i pod kontrolą lekarza. Nie może być stosowana pod koniec ciąży (pobudza skurcze macicy), w chorobie wrzodowej, przy jaskrze i ostrych nieżytach przewodu pokarmowego[4].

Zastosowanie [edytuj]

Ciekawostki [edytuj]

Przypisy

  1. Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953. 

  2. 2,0 2,1 Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6. 

  3. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4. 

  4. 4,0 4,1 Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6. 

  5. Czesław Bańkowski, Jan Serwatka: O chwastach i ich zastosowaniu. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1972.

Panie Józefie, napisał Pan kiedyś o glistniku:

[color=blue]"Dawka dla dorosłych:
[color=blue]Należy wsypać czubatą łyżeczkę do herbaty glistnika do szklanki, zalać wrzątkiem i parzyć pod przykryciem przez 30 minut. Napar odcedzić i wypić przed zaśnięciem. Kurację stosować przez 3 miesiące.
Dla dzieci o wadze do 20 kg stosujemy ¼, a do 40 kg połowę dawki zalecanej dorosłym.
Glistnik, zwany także jaskółczym zielem, jest znany w medycynie ludowej jako skuteczny środek przeciwpasożytniczy. Stosując go przez wiele lat w swojej praktyce, potwierdzam jego skuteczność".[/color][/color]

Chciałabym taką kurację wypróbować na sobie, ale zastanawiam się, czy takie długie stosowanie glistnika nie ma jakichś działań ubocznych dla organizmu?
Czy każdy kto boryka się z problemem pasożytów może taką kurację zastosować, czy są jakieś przeciwskazania? I czy glistnik działa na wszystkie pasożyty?

Pytam o to wszystko, bo gdzieś (nie pamietam już gdzie) obiło mi się o uszy że to trucizna i należy go ostrożnie dawkować

Chelidonina

0x01 graphic

Jest to alkaloid zaliczany do typu α-naftofenantryny . Związane jest to z obecnością szkieletu fenantrenu w strukturze cząsteczki. Chelidonina jest jednym z głównych alkaloidów glistnika jaskółcze ziele.

Stwierdzono, że alkaloid ten wywiera na ośrodkowy układ nerwowy działanie podobnie do morfiny, jest ono jednak znacznie słabsze. Wykazuje ponad to działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie, co znajduje zastosowanie w stanach zapalnych i skurczowych przewodu pokarmowego. Chlorowodorek chelidoniny był również podawany w kamicy i chorobach dróg żółciowych dlatego, że oprócz działania rozkurczowego (na owe drogi) wykazuje również działanie żółciopędne. Obecnie jest on już jednak rzadko stosowany. Stwierdzono, że chelidonina jest trucizną mitotyczną.i w związku z tym znalazła ona zastosowanie jako składnik preparatów o działaniu fungistatycznych (preparat Chelifungin).

Dawkowanie:
Od 20 do 40 mg , 1 - 3 razy dziennie.

Surowce

Herba Chelidonii - Ziele glistnika

Roślina: Chelidonium majus - Glistnik jaskółcze ziele
Rodzina: Papaveraceae

0x01 graphic

Chelidonium majus - Glistnik jaskółcze ziele

Glistnik jest powszechnie występującą w Polsce rośliną. Rośnie ona najczęściej w miejscach ruderalnych, zaroślach. Charakterystyczna dla tej rośliny jest obecność pomarańczowego soku, który zaobserwować można, po uszkodzeniu dowolnej części rośliny.

Głównymi substancjami czynnymi surowca są alkaloidy izochinolinowe, których zawartość dochodzi do 0,3 %. Do podstawowych alkaloidów tego zespołu należą: chelidonina, chelerytryna i sangwinaryna. Substancje te występują w postaci związanej z kwasem chelidonowym. Sam surowiec wykazuje działanie spazmolityczne w obrębie jelit i oskrzeli, oraz słabe właściwości uspokajające i żółciopędne. Znajduje on więc zastosowanie jako środek rozkurczowy w chorobach przewodu pokarmowego, stanach zapalnych dróg żółciowych i kamicy. Występujący w roślinie sok znalazł zastosowanie w medycynie ludowej jako środek niszczący brodawki.
Należy podkreślić, że dłuższe wewnętrzne stosowanie surowca może prowadzić do zatruć.
Więcej na temat tego surowca znajdziesz na stronie Herba Chelidonii.

Glistnik jaskółcze ziele Chelidonium majus L.

(rodzina: makowate Papaveraceae)



Jaskółcze ziele nazwę swą zawdzięcza temu, że pojawia się i zamiera wraz z przylotem i odlotem jaskółek. Ze względu na swe właściwości znane jest też jako „ziele od brodawek”. Poza tym w różnych regionach nazywana jest jaskółecznikiem (Podlaskie), celidonią (Pomorze), cyndalią (Śląsk), cyngalią (Świętokrzyskie), glistewnikiem (Podlasie), złotnikiem (Wielkopolska), żółt
nikiem (Mazowsze).

0x01 graphic


Morfologia
Glistnik to bylina osiągająca blisko 100 cm wysokości. Ustawione skrętolegle liście są spodem sine, pierzastosieczne, o odcinkach pierwszego rzędu jajowatych, nierówno wcinanych. Roślina zawiera charakterystyczny, pomarańczowy sok mleczny, łatwo widoczny przy jej skaleczeniu. Sok ten stosowany jest jako środek do usuwania kurzajek.

Glistnik zaczyna kwitnąć na początku maja i kwitnie do wczesnej jesieni. Żółte kwiaty zebrane są w luźne, skąpe baldaszki. Dwie działki kielicha zazwyczaj odpadają w trakcie rozwoju pąków kwiatowych, cztery płatki korony ustawione są w dwóch okółkach po dwa. Słupek jest dwukrotny - powstaje z niego wydłużona, wielonasienna torebka otwierająca się dwiema klapami.

Czarne, błyszczące i drobne nasiona glistnika mają ciekawą cechę - zaopatrzone są w elajosomy - bogate w białko i tłuszcz ciałka odżywcze, zwabiające do rośliny mrówki. Jest to przystosowanie do specyficznej formy zoochorii (rozsiewania nasion przez zwierzęta) - myrmekochorii.

Siedlisko
Glistnik preferuje siedliska żyzne, bogate w azot. Spotkamy go na stanowiskach ruderalnych - przydrożach, przypłociach, rumowiskach, wysypiskach, nieużytkach, w cienistych parkach i ogrodach.
Uznawany jest za gatunek charakterystyczny dla leśnych i zaroślowych zbiorowisk tworzonych przez robinię akacjową i klasyfikowanych jako zespół
Chelidonio-Robinietum.

Zasięg
Glistnik jaskółcze ziele występuje w basenie Morza Śródziemnego i prawie całej Europie, z wyjątkiem dalekiej północy. Zawleczony też został przez europejskich osadników do Ameryki Północnej.

0x01 graphic


Właściwości lecznicze
W zielarstwie stosuje się górne części dziko żyjących roślin, zbierane w maju lub czerwcu oraz zielone liście przyziemnej rozety. Wśród 20 alkaloidów zawartych w zielu glistnika największe znaczenie ma chelidonina, poza tym też allokryptopina, chelerytryna i sangwinaryna. Działają one rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowych, narządów rodnych i oskrzeli. Na skutek efektu rozkurczowego zaobserwować można m.in. działanie moczopędne, żółciopędne, przeciwbólowe i uspokajające.
Ziele glistnika to surowiec silnie działający. Zbyt duże dawki glistnikowych preparatów wywołać mogą podrażnienie przewodu pokarmowego, ból żołądka, nudności i wymioty oraz uczucie palenia w jamie ustnej.

Ożarowski A., Jaroniewski J. 1987. Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. IWZZ, Warszawa.

GLISTNIK JASKÓŁCZE ZIELE (Chelidonium majus)

 

Glistnik to gatunek z rodziny makowatych nazwę swą zawdzięcza temu, że pojawia się i zamiera wraz z przylotem i odlotem jaskółek. Ze względu na swoje właściwości znany jest też jako „ziele od brodawek”.

Poza tym w różnych regionach nazywany jest: jaskółecznikiem w białostockim, celidonią na Pomorzu, cyndalia na Śląsku, cyngalią w Świętokrzyskim, glistewnikiem na Podlasiu, złotnikiem w Wielkopolsce i żółtnikiem na Mazowszu.

Występowanie i siedlisko:

Jaskółcze ziele występuje w basenie Morza Śródziemnego i prawie w całej Europie, z wyjątkiem dalekiej północy. Zawleczone też przez europejskich osadników do Ameryki Północnej jako zioło lecznicze na choroby skóry. W Polsce jest pospolity na całym obszarze z wyjątkiem wysokich gór.

Najczęściej spotykany jest w ogrodach, lasach liściastych, w przydrożnych rowach, preferuje przede wszystkim miejsca wilgotne i zaciemnione. Lubi gleby ilaste, żyzne bogate w azot, to gatunek charakterystyczny dla leśnych i zaroślowych zbiorowisk tworzonych przez robinię akacjową (akację).

Charakterystyka:

Glistnik jaskółcze ziele to bylina osiągająca do 100 cm wysokości. Ze stożkowatego i silnie rozgałęzionego korzenia od zewnątrz brunatnoczerwonego, a na przekroju żółtego, wyrasta cienka owłosiona i bardzo rozgałęziona łodyga.

Liście są z wierzchu ciemnozielone, a pod spodem sino niebieskawe, brzegi mają głęboko wcięte czasami ząbkowane do 20 cm dł. i 10 cm szerokości, na łodydze są bezogonkowe a tylko dolne ogonkowe.

Roślina kwitnie od maja do sierpnia. Jej kwiaty na długich szypułkach mają złocistożółty kolor i zebrane są w luźne baldachogrona na szczycie łodygi, po trzy do ośmiu o średnicy do 2 cm. Korona składa się z 4 jajowatych płatków, kielich dwu działkowy, wcześnie opadający.

Jednokomorowy słupek z dwudzielnym znamieniem i liczne pręciki.

Owocem glistnika jest równowąska jednokomorowa, zielona torebka, pękająca wzdłuż o długości do 4 cm.

Wysypują się z niej drobne, czarne jajowate nasiona, opatrzone na końcu miotlastym białym wyrostkiem. Wymiary nasion to 1,6 x 1 x 1 mm. mają powierzchnię gładką słabo błyszczącą.

Wszystkie organy rośliny z wyjątkiem nasion zawierają charakterystyczny sok mleczny barwy pomarańczowej.

0x01 graphic
 

Zastosowanie:

  1. Roślina lecznicza - zbiera się całą roślinę w początkach kwitnienia niejednokrotnie wraz z korzeniami.

  2. Roślina trująca o bardzo silnym działaniu dlatego można ją stosować wyłącznie po konsultacji z lekarzem. Po przedawkowaniu mogą wystąpić bóle żołądka, kolka jelitowa, silne zawroty głowy i odurzenie.

  3. Glistnik zawiera kilkanaście alkaloidów, flawonoidy, aminy, kwas chelidonowy, saponinę i olejek eteryczny. Wykonane z jego udziałem preparaty działają rozkurczowo, ułatwiają przepływ żółci, uspokajają.

  4. Działanie zewnętrzne:

stosowany jest w leczeniu grzybic skóry, wyprysków, ropiejących ran, chorób oczu, maść pomaga w chronicznych egzemach.

  1. Działanie wewnętrzne:

jaskółcze ziele pomaga w żółtaczce, chorobach nerek, schorzeniach dróg żółciowych, reguluje czynności przewodu pokarmowego, chelidonina zawarta w roślinie jest środkiem przeciwskurczowym, przeciwbólowym, antybakteryjnym, obniża ciśnienie krwi i zwalnia akcję serca, poza tym wchodzi w skład leków pomocniczych w leczeniu nowotworów złośliwych, napar używany jest jako lek żółciopędny oraz przeciwko puchlinie wodnej i reumatyzmowi.

0x01 graphic

Ciekawostki: