003 (50)

22 Rozdział 2

2.1.    Rodzaje dowodów księgowych

Dokumenty źródłowe możemy podzielić na różne grupy, stosując różne kryteria kwalifikacyjne. Zgodnie z art. 20 ustawy o rachunkowości, dokumenty dzielimy na:

1)    dowody zewnętrzne obce,

2)    dowody zewnętrzne własne,

3)    dowody wewnętrzne.

2.1.1.    Dowody zewnętrzne obce i własne

Dowody zewnętrzne obce są to dokumenty, które jednostka otrzymuje od innych jednostek, np. gdy dokonuje zakupu, wynajmuje lokal, bierze zlecenie wykonania pewnej pracy. W tym przypadku jednostka posiada oryginały tych dowodów.

Dowody zewnętrzne własne są sporządzane przez jednostkę i w oryginale przekazywane innym jednostkom, np. zlecenie innej osobie wykonania pewnej pracy, wynajęcie lokalu, którego jesteśmy właścicielem, dokonanie sprzedaży.

Dzieląc dowody zewnętrzne ze względu na rodzaj podmiotu, który je wystawia, można wyróżnić dokumenty wystawione przez:

1)    podatników podatku od towarów i usług,

2)    podmioty gospodarcze niebędące podatnikami podatku od towarów i usług,

3)    osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej.

W przypadku, gdy wystawca dowodu jest podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT), sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług może być dokumentowane:

•    fakturami VAT,

•    fakturami korygującymi VAT - najczęściej stosowane są w sytuacjach, gdy stwierdzona zostanie pomyłka w cenie, stawce lub kwocie albo jakiejkolwiek innej pozycji faktury, lub gdy zostanie dokonany sprzedawcy zwrot towaru,

•    notami korygującymi - noty są wystawiane, gdy faktura zawiera pomyłki dotyczące jakiejkolwiek informacji wiążącej się ze sprzedawcą lub nabywcą (pomyłka w NIP, adresie, nazwie) albo oznaczeniem towaru lub usługi.

Za fakturę uznajemy również:

1) bilety jednorazowe, wydawane przez podatników uprawnionych do świadczenia usług polegających na przewozie osób: kolejami normalnotorowymi, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami, jeżeli zawierają następujące dane:

a)    nazwę i NIP sprzedawcy,

b)    numer i datę wystawienia biletu,

c)    odległość taryfową nie mniejszą niż 50 km,

d)    kwotę należności wraz z podatkiem,

e)    kwotę podatku,

2)    dokumenty dotyczące usług bankowych i ubezpieczeniowych zwolnionych od podatku, jeżeli zawierają co najmniej następujące dane:

a)    określenie usługodawcy i usługobiorcy,

b)    numer kolejny i datę ich wystawienia,

c)    nazwę usługi,

d)    kwotę, której dotyczy dokument,

3)    dowody zapłaty za przejazdy autostradami płatnymi, jeżeli zawierają następujące dane:

a)    nazwę i numer identyfikacji podatkowej sprzedawcy,

b)    numer kolejny i datę wystawienia,

c)    nazwę autostrady, za przejazd którą pobierana jest opłata,

d)    kwotę należności wraz z podatkiem,

e)    kwotę podatku.

Jednostki niebędące podatnikami podatku od towarów i usług dokumentują realizowane przychody za pomocą rachunków.

W przypadku osób nieprowadzących działalności gospodarczej zakup towarów następuje na podstawie rachunków, podobnie jak od firm niebędących podatnikami podatku od towarów i usług. Zakup usług następuje na podstawie rachunku do umowy zlecenia lub umowy o dzieło. W tym przypadku należy pamiętać, iż kupujący usługę ma obowiązek odprowadzić podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

2.1.2. Dowody wewnętrzne

Dowody wewnętrzne dotyczą operacji wewnątrz jednostki organizacyjnej, np. zlecenie wyjazdu służbowego, wypłata i rozliczenie zaliczki, lista płac. Si| nimi:

1)    dowody dotyczące rozliczenia zaliczek - funkcjonuje druk wniosku o zaliczkę i druk rozliczenia zaliczki,

2)    dowody związane z gospodarką kasową - raporty kasowe, dowody kasowe KP - kasa przyjmie i KW - kasa wypłaci, kasa wyda,