0000020

(słowo, gest, mimika itp.) i nie odpowiadać za pacjenta na postawione mu pytania.

W zajęciach z chorymi wykorzystywać należy sytuacje naturalne, zdarzenia z codziennego życia pacjenta i jego spontaniczne reakcje werbalne i niewerbalne. Efektywne okazują się formy ćwiczeń oparte na zainteresowaniach pacjenta oraz na materiale bliskim mu emocjonalnie. Błędne jest natomiast stosowanie pomocy szkolnych i przedszkolnych oraz form zajęć właściwych dla dzieci.

Pozytywne efekty daje zazwyczaj tłumaczenie choremu w odpowiednio dobranej formie istoty jego trudności oraz celu wykonywanych zadań i ćwiczeń. Łagodzi to lęk pacjenta wobec własnych zaburzeń, których nie rozumie i których się wstydzi.

W każdym przypadku zaburzeń mowy u dorosłych niezbędna jest psychoterapia pacjenta, prowadzona zarówno przez logopedę i psychologa, jak i pod ich kierunkiem przez całe otoczenie chorego.

Każdy rodzaj afazji wymaga odmiennych metod rehabilitacji oraz indywidualizacji procesu usprawniania w zależności od możliwości i predyspozycji pacjenta. W procesie rehabilitacji wykorzystuje się zachowane możliwości kompensacyjne chorego i nie zaburzone wyższe czynności psychiczne.

W przypadkach afatycznych zaburzeń rozumienia mowy należy zapewnić choremu spokój, zmniejszyć dopływ bodźców z otoczenia oraz ograniczyć początkowo kontakt z ludźmi do kilku osób, stale opiekujących się pacjentem. W początkowym okresie uszczuplić należy formy porozumiewania się językowego (słownego) z chorymi, wprowadzając formy niewerbalne, jak gest, pokaz, ewentualnie pismo, rysunek. Słowne formy porozumiewania się wprowadzać należy powoli, zaczynając od potwierdzenia i zaprzeczenia. Mówić należy wolno, wyraźnie, niezbyt głośno. W przypadkach zaburzeń amnestycznych skierowane do chorego wypowiedzi powinny być maksymalnie krótkie, natomiast w przypadkach trudności w różnicowaniu słuchowym informacje należy przekazywać pacjentowi pełnymi zdaniami.

W afazjach głównie motorycznych podstawą logoterapii są ćwiczenia rozhamowujące proces mówienia. Stosuje się ponadto szereg technik szczegółowych, wśród których stosunkowo najbardziej rozpowszechnione są ćwiczenia artykula-cyjne przed lustrem z pokazem i naśladownictwem. Niekiedy wykorzystuje się utrwalone w pamięci słownej pacjenta zautomatyzowane ciągi artykulacyjne.

Ogólny program rehabilitacji mowy obejmuje:

1.    Skierowanie pacjenta przez lekarza na badania specjalistyczne, w tym szczególnie: logopedyczne, psychologiczne, neurologiczne, laryngologiczne, foniatryczne, w razie potrzeby psychiatryczne itp. W przypadkach skierowań o wysokim stopniu specjalizacji niezbędna jest współpraca całego zespołu osób, zajmujących się rehabilitacją chorego, w celu wymiany doświadczeń w zakresie jego trudności w porozumiewaniu się, zachowań, reakcji itp.

2.    Skierowanie na leczenie usprawniające do odpowiednich ośrodków lecznictwa otwartego, jak: poradnie logopedyczne, poradnie foniatryczne, poradnie wychowawczo-zawodowe, poradnie zdrowia psychicznego itp.

3.    Przypadki cięższych zaburzeń mowy, szczególnie pochodzenia ośrodkowego, połączone z naruszeniem sprawności narządu ruchu, kierować należy na leczenie usprawniające do ośrodków rehabilitacyjnych, prowadzących jako jedną z form usprawniania terapię mowy. Główne ośrodki tego typu w Polsce znajdują się dla dzieci w Garwolinie, Nowym Czarnowie, Jastrzębiu Zdroju, Krakowie i Poznaniu oraz dla dorosłych w Konstancinie i w Poznaniu.

4.    W wyniku powyższych skierowań pacjent trafia do logopedy, który przejmuje nad nim szczegółową opiekę, ustala odpowiednie postępowanie terapeutyczne w zakresie usprawniania funkcji mowy i współzaburzonych wyższych czynności nerwowych oraz ukierunkowuje rodzinę chorego.

PARAPLEGIE - PORAŻENIA KOŃCZYN DOLNYCH

Przyczyny porażeń bywają różne. Najczęściej powstają one wskutek urazów i guzów rdzenia. Porażenia te mogą być wiotkie lub spastyczne i zawsze skojarzone są z zaburzeniami czucia. Porażeniom tym często towarzyszy niedowład pęcherza, a czasem i odbytu. W przypadkach paraplegii wskutek uszkodzenia rdzenia występują porażenia ruchowe i czuciowe, stąd chorzy ci są bardzo skłonni do trudno gojących się odleżyn, a te stają się łatwo ogniskiem zakażenia i obok infekcji dróg moczowych są czynnikiem wybitnie pogarszającym rokowanie u paraplegików. Dlatego też tego rodzaju chorych należy przede wszystkim zabezpieczyć przed odleżynami. Odleżyny powstają najczęściej w miejscach na to najbardziej narażonych, a więc na kości krzyżowej, guzach kulszowych, łokciach, łopatkach. Stąd wypływa konieczność

123