0000021 (9)

Tętnica krezkowa górna (a. mesenterica superior) odchodzi od aorty na wysokości I kręgu lędźwiowego, tzn. około 8—10 cm powyżej pępka (ryc. 122).

Tętnice nerkowe (aa. renales) odchodzą na wysokości krążka między I a II kręgiem lędźwiowym, tzn. około 9 cm powyżej pępka (ryc. 123).

Tętnica krezkowa dolna (a. mesenterica inferior) odchodzi na wysokości połowy III kręgu lędźwiowego, 4—5 cm ponad rozwidleniem aorty oraz 2,5 cm powyżej pępka.

Żyła główna dolna (v. cava inferior) powstaje z połączenia obu żył biodrowych wspólnych na wysokości górnego brzegu V kręgu lędźwiowego, 2 cm poniżej rozwidlenia aorty. Na swoim około 20-centymetro-wym odcinku brzusznym Biegnie po prawej stronie aorty.

SPLOT TRZEWNY

(plexus celiacus)

Splot trzewny otacza miejsce odejścia pnia trzewnego i tętnicy krezkowej górnej, leży wzdłuż początkowego odcinka aorty brzusznej. Ku bokom sięga do nadnerczy, co odpowiada szerokości równej w przybliżeniu 6—8 cm.

W rzucie na kręgosłup położenie splotu trzewnego odpowiada odcinkowi od XII kręgu piersiowego do II kręgu lędźwiowego, a w rzucie na przednią ścianę brzucha odcinkowi nad pępkiem wynoszącemu od 8 do 12 cm.

MIEDNICA

(pelvis)

BADANIE PUNKTÓW KOSTNYCH MIEDNICY

Badanie kośćca miednicy składającego się z kości miednicznych (ossa coxae), kości krzyżowej (os sacrum) i kości guzicznej (os coccygis) zaczynamy od kolca biodrowego przedniego górnego (spina iliaca anterior superior). Kolec ten najczęściej znajduje się w przedłużeniu linii biegnącej przez fałd pachowy przedni. Ten punkt kostny jest widoczny poprzez powłoki skórne u osobników szczupłych i odgrywa dużą rolę w określaniu pomiarów kończyny dolnej. Kładąc palce ręki badającej na tym kolcu, przesuwamy ją ku tyłowi po grzebieniu biodrowym (crista iliaca) aż do kolca biodrowego tylnego górnego (spina iliaca po-sterior superior). Grzebień biodrowy jest wyczuwalny jako twarda wyniosłość, a kolec biodrowy tylny górny w postaci stępionego wyrostka.

Bocznie od linii środkowej krocza na wysokości odbytu wyczuwamy twardą wyniosłość pokrytą grubą warstwą tkanki podskórnej, którą tworzy guz kulszowy (tuber ischiadicum). Siedząc opieramy się na guzach kulszowych. Przesuwając palec od guza kulszowego w stronę przyśrodkową i ku przodowi wyczuwamy przednią powierzchnię spojenia łonowego (symphysis pubica). Przesuwając palce z tej powierzchni ku górze odnajdujemy brzeg górny spojenia łonowego, a w odległości 1—1,5 cm bocznie od linii pośrodkowej przedniej ciała — guzki łonowe.

Na powierzchni grzbietowej miednicy, przesuwając palce od widocznych poprzez skórę wyrostków kolczystych kręgów lędźwiowych ku dołowi, natrafiamy na grzebień krzyżowy pośrodkowy (crista sacralis mediana). Na dolnym jego końcu możemy wkłuć igłę do kanału.krzyżowego (canalis sacralis). Po bokach grzebienia krzyżowego pośrodko-wego badamy powierzchnię grzbietową (facies dorsalis) kości krzyżowej.

U mężczyzn przez odbytnicę (per rectum), u kobiet przez odbytnicę i pochwę (per vaginam) wyczuwamy wzgórek (promontorium), kolec kulszowy (spina ischiadica) i kość guziczną (os coccygis).

POŁĄCZENIA MIEDNICY

Staw krzyżowo-biodrowy (articulatio sacroiliaca) jest wzmocniony więzadłami: krzyżowo-biodrowymi brzusznymi (ligg. sacroiliaca ventra-lia), krzyżowo-biodrowymi międzykostnymi (ligg. sacroiliaca interossea) oraz więzadłami krzyżowo-biodrowymi grzbietowymi (ligg. sacroiliaca dorsalia). Staw ten wykazuje małą ruchomość, a w wieku starczym ulega skostnieniu. Odgrywa dużą rolę wspólnie ze spojeniem łonowym i połączeniem krzyżowo-guzicznym (junctura sacrococcygea) w przebiegu porodu.

Spojenie łonowe (symphysis pubica) łączy dwie kości miedniczne z przodu. Stanowi formę pośrednią między połączeniem stawowym a chrząstkozrostem, na co wskazuje istnienie już od pierwszego lub drugiego roku życia podłużnie ustawionej jamy w blaszce chrząstki włóknistej łączącej gałęzie kości łonowych.

Kąt zawarty między gałęziami dolnymi kości łonowych u mężczyzn jest ostry, u kobiet zaś łukowato zaokrąglony.

Spojenie łonowe wzmacniają dwa więzadła, od góry więzadło łonowe górne (lig. pubicum superius), od dołu więzadło łonowe łukowate (lig. arcuatum pubis).

Więzadło krzyżowo-kolcowe (lig. sacrospinale) biegnie od brzegu bocznego części dolnej kości krzyżowej i od górnych kręgów guzicznych do kolca kulszowego. Więzadło to z wcięciem kulszowym większym ogranicza otwór kulszowy większy (foramen ischiadicum majus).

Więzadło krzyżowo-guzowe (lig. sacrotuberale) przebiega od kolca biodrowego tylnego, od brzegu bocznego kości krzyżowej i kości guzicz-nej do guza kulszowego. Wcięcie kulszowe mniejsze (incisura ischiadica minor), więzadło krzyżowo-kolcowe i krzyżowo-guzowe ograniczają otwór kulszowy mniejszy (foramen ischiadicum minus).

147