1. Ciągłą zmienność, opartą o dążenie do uzyskania wymiarów, i sprawności tkanek i narządów człowieka dorosłego.
2. Chwiejną, „dwuwymiarową w czasie" sprawność organizmu dziecięcego, związaną konsekwentnie z nadczynnością tkanek i narządów.
3. Wielopianowość rozwoju wyrażającą się osiąganiem dojrzałości przez poszczególne narządy w różnym czasie.
OKRESY ROZWOJU DZIECKA
Zasadniczą cechą dziecka — jak to już było poprzednio omówione — jest to, że ono rośnie i rozwija się. Toteż gdy interesujemy się jednym dzieckiem czy grupą dzieci, pytamy przede wszystkim, w jakim ono lub one są wieku. Wtedy dopiero mniej więcej orientujemy się, z jakim stopniem rozwoju wym możemy mieć do czynienia i czego się możemy spodziewać od takiego dziecka czy dzieci. Przy opracowywaniu statystyk dotyczących wieku dziecięcego (np. zachorowalności, śmiertelności, częstości występowania takich czy innych objawów) trudno nam rozpatrywać dzieci rocznikami, dlatego staramy się z praktycznych względów brać pod uwagę grupy z paru roczni ków (5—7 lub więcej).
Instytucje wychowawcze, dzieląc dzieci na grupy, starają się również grupować je w granicach pewnego wieku, z uwzględnieniem stopnia dojrzałości umysłowej. Tworzą się więc np grupy dzieci w wieku żłobkowym, przedszkolnym, szkolnym itp. Ta tendencja do rozbicia całego dzieciństwa na poszczególne okresy musiała znaleźć wyraz i przy rozpatrywaniu jego z punktu widzenia fizycznych cech dziecka. Już w mowie potocznej spotykamy ten podział, np. na noworodka, niemowlę, dziecko, chłopca lub dziewczynkę, młodzieńca i pannę
Należało zbadać, czy dziecko w pewnych etapach rozwoju nie wykazuje pewnych cech wspólnych lub przeciwnie, co wyróżnia pewien okres życia od innych.
Już w r. 1881 powstał pierwszy usystematyzowany podział wieku dziecięcego (Vierodta) na okresy: 1. okres dziecka do lat 7; 2. okres chłopięcy do lat 14, 3. okres młodzieńczy.
Później powstało dużo więcej podziałów, mniej więcej zbli zonych do siebie i — co ciekawsze — zbliżonych do podziału dzieciństwa z punktu widzenia psychologa.
43