0000034 (7)

tensywności ćwiczeń siłowych, ale również danych o predyspozycjach szybkościowo-siłowych usprawnianego przez nas inwalidy. Posiadanie takiej informacji byłoby bardzo istotne przy programowaniu treningu inwalidów, którzy na przykład uprawiają konkurencje rzutne lekkiej atletyki czy podnoszenie ciężarów.

3.2.4. Pomiary dynamometryczne siły mięśniowej

W obiektywnej ocenie siły mięśniowej najczęściej jest stosowana technika dynamometryczna. Do tego celu służą specjalne dynamo-metry. W niniejszym opracowaniu koncentrujemy się głównie na pomiarach siły mięśniowej w statyce (dynamometria) ze względu na ich prostotę i porównywalność. Omówienie tego zagadnienia łącznie z opisem metodyki pomiarów przedstawiono dalej.

3.2.5. Próby oceny tzw. sprawności siłowej (czynnościowe)

Prób oceny siły mięśniowej, które oczywiście mogą być także rozumiane jako testy — dokonuje się za pomocą określonych czynności ruchowych z zasady bardzo prostych, w których miarą siły jest maksymalna liczba powtórzeń wybranego ćwiczenia z oporem. Opór taki z reguły stanowi ciężar ciała badanego, np. przy podciąganiu się na drążku, uginaniu ramion w podporze itp. Według tej zasady oceniamy siłę w wielu różnych dziedzinach usprawniania fizycznego, tj. wychowaniu fizycznym, sporcie i rehabilitacji. Pomiar taki ma wiele zalet. Można go praktycznie wykonywać w każdej sali gimnastycznej w szkole czy gabinecie usprawniania ruchowego spółdzielni inwalidów. Wyniki oceny siły zwykle wyrażamy w punktach. Opis prób i tabele oceny siły zamieszczamy dalej. Tam również piszemy o brakach tego typu testów.

3.3. DYNAMOMETRYCZNY POMIAR SIŁY MIĘŚNIOWEJ

Dynamometria jest coraz powszechniej stosowana w rehabilitacji leczniczej i zawodowej inwalidów. Dynamometryczny pomiar siły mięśniowej jest prosty, prawidłowe jego przeprowadzenie wymaga jednak pewnej wprawy. Dlatego między innymi krótką charakterystykę opisową testu ilustrujemy odpowiednimi zdjęciami.

Gdy znamy zasady pomiaru siły mięśniowej w statyce (dynamometria), możemy modyfikować stanowiska do jej pomiaru. Wspominamy o tym. ponieważ taka modyfikacja jest nieraz konieczna ze względu na brak możliwości wykonania standardowego oprzyrządowania stanowiska pomiarowego. Przy pewnych pomiarach siły mięśniowej możemy wykorzystać między innymi UGUL * i drabinki gimnastyczne jako miejsca do przykładania oporu. Oczywiście najistotniejszym uzupełnieniem takiego wyposażenia będzie odpowiedni dynamometr z właściwym oprzyrządowaniem do transmisji siły. Takie uproszczone stanowisko nie nadaje się do testowania wszystkich zespołów mięśniowych, kiedy pomiar komplikuje ponadto stopień dysfunkcji w obrębie aparatu ruchu inwalidy. Dlatego należy dążyć do standaryzacji stanowisk pomiarowych siły mięśniowej zarówno ze względu na bezpieczeństwo badanego, jak na rzetelność oceny mierzonej cechy.

Tabela 6

Zestawienie testów (pomiarów) dynamometrycznych siły

Pomiar dynamometryczny	Jednostka miary	Szczególnie zalecany pomiar
M^;ęśnit tułowia
Prostowanie lutowia	kG(kGm)	ocena uciążliwości pracy
Zginanie tułowia	kG(kGm)	ocena uciążliwości pracy
Zginanie tułowia w bok	kG	porażenia połowiczne, skoliozy, amputacje kończyn górnych
Mięśnie kończyn górnych
Różnego rodzaju chwyty	kG	porażenia w obrębie kończyn górnych, choroby reumatoidalne, ocena uciążliwości pracy
Ciągnięcie w dół w płaszczyźnie		porażenia, ocena stanowiska pracy
pionowej-	kG
Pionowe pchanie w górę	kC.	jw.
Pchanie w poziomie	kG	jw.
Ciągnięcie pionowo w górę	kG	jw.
Pchanie pionowo w dól	kG	porażenia, ocena stanowiska pra-
Zginanie i prosiowanie w stawie		cy, ograniczenie siły, ruchomości
łokciowym	kGm(kG)
Mięśnie kończyn dolnych
Prostowanie w stawie kolanowym	kGm(kG)	ograniczenie siły, ruchomości, amputacje, porażenia
Zginanie w stawie kolanowym	kGm(kG)	jw.
Prostowanie obu nóg	kG	amputacje, porażenia
Zginanie w stawie biodrowym	kGm(kG)	jw.
Prostowanie w stawie biodrowym	kGm(kG)	jw.

■ Uniwersalny Gabinet Usprawniania Leczniczego, skonstruowany w Instytucie Reumatologii w Warszawie.

69