zdolności do pracy, spowodowanej znacznym kalectwem, oraz przy braku jakichkolwiek środków utrzymania bądź rodziny zobowiązanej do alimentacji pod warunkiem posiadania jakiegokolwiek okresu zatrudnienia.
Renty inwalidzkie a praca zarobkowa
Przepisy rentowe w najogólniejszym pojąciu przewidują zawieszenie praw do renty w odniesieniu do osób, które jednocześnie pracują zarobkowo. Zasada ta jednak ma bardzo liczne wyjątki, przewidujące możliwość równoczesnej pracy zarobkowej przy zachowaniu określonej przepisami wysokości dochodów. Nie tracą praw do renty inwalidzi, którzy:
1) pracują na podstawie umowy dorywczo lub w niepełnym wymiarze godzin, zarabiając nie więcej niż 36 000 zł rocznie, a wyjątkowo 42 000 zł rocznie w zawodzie ważnym dla gospodarki uspołecznionej.
2) posiadają lub użytkują gospodarstwa rolne, jeżeli roczna przychodowość gospodarcza nie przekracza określonej w przepisach kwotyr
3) otrzymują honoraria autorskie bądź opłaty za patenty wynalazcze w gospodarce uspołecznionej —^.bez względu na wysokość dochodów.
Sprawy zawieszenia prawa-do emerytury lub renty reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2. IV. 1977 r. (Dz. U. PRL nr 11, poz. 46).
Inwalidzi I grupy mogą pracować zarobkowo bez ograniczeń zarobku, otrzymują wówczas rentę inwalidzką bez 500--złotowego dodatku z tytułu bezradności.
Inwalidzi II i III grupy renty wypadkowej mogą również pracować bez ograniczeń, otrzymując rentę bez 10% dodatku przysługującego z tytułu wypadku w zatrudnieniu bądź choroby zawodowej. Renty inwalidzkie II i III grupy przysługujące z racji wypadków przy pracy wypłaca się w takiej wysokości, aby renta wraz z zarobkiem z tytułu pracy nie przekraczała wysokości zarobku otrzymywanego przed wypadkiem.
Wnioski o przyznanie rent inwalidzkich przyjmują uspołecznione zakłady pracy bądź terenowe placówki ZUS-u, działające w każdym województwie. Zakład pracy jest zobowiązany dopilnować przebiegu załatwienia spraw rentowych swych pracowników oraz udzielić potrzebnej w tym zakresie pomocy.
W przypadku odwlekającej się decyzji ZUS-u o uprawnieniach rentowych, gdy wiadomo, że takie uprawnienia istnieją (tymczasowy brak niektórych dokumentów), organy rentowe powinny udzielić poszkodowanemu zaliczki pieniężnej.
Postępowanie dotyczące przyznania świadczeń rentowych jest bezpłatne, osobom wezwanym urzędowo w sprawie renty przysługuje zwrot kosztów podróży.
Od decyzji organu rentowego istnieje prawo odwołania się do rad nadzorczych ZUS-u względnie do Sądów Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
W ramach świadczeń socjalnych inwalidzi w razie bezradności i braku, jakiejkolwiek opieki ze strony rodziny mają prawo do zamieszkania w domach pomocy społecznej. Do wyżej wymienionych domów kierują wydziały zdrowia i opieki społecznej szczebla wojewódzkiego. Odpłatność za pobyt w domach pomocy społecznej reguluje Uchwała nr 506 Rady Ministrów z dnia 22. XII. 1959 r. (Monitor Polski z .1960 r. nr 13, poz. 80) oraz szczegółowe zarządzenia wykonawcze Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej. Ponadto niektórzy uprawnieni pensjonariusze otrzymują na osobiste wydatki tzw. kieszonkowe.
Dla prawidłowej realizacji zadań w zakresie przygotowania zawodowego młodzieży inwalidzkiej — wydziały zdrowia i opieki społecznej współdziałają z organami administracji oświaty, szczególnie w zakresie:
a) zapewnienia pomocy w ukończeniu szkoły podstawowej przez inwalidów z uwzględnieniem indywidualnego nauczania dzieci kalekich, niezdolnych do uczęszczania do szkoły pod • stawowej (Zarządz. Min. Oświaty i Szkolnictwa Wyższego z dnia 7. X. 1969 r. — Dz. Urz. M. O. i S. W. nr b-10, poz. 87),
b) zapewnienia młodzieży kalekiej możliwości uczęszczania do szkół zawodowych resortu oświaty na podstawie zarządzenia Ministra Oświaty z dnia 26 czerwca 1962 r. w sprawie udostępnienia młodzieży z wadami słuchu, wzroku, narządów ruchu i innymi schorzeniami kształcenia w szkołach zawodowych (Dz. U. Min. Oś. nr 7, poz. 85 z 1962 r.) oraz Dz. U. PRL nr 26, pcfZ. 212 z dnia 30. X. 1970 r.).
171