0000050 (7)

dwoma pasmami w zakresie od 500 do 600 nm. Podobny układ pasm absorpcyjnych ma krew zatruta tlenkiem węgla (czadem). Karboksyhemoglobina stanowi w przeciwieństwie do oksyhemoglobiny związek trwały, to znaczy nie podlegający działaniu substancji redukujących (rodanki, tionina). Działając zatem na będący przedmiotem analizy absorpcyjnej roztwór krwi substancją redukującą, nie zmienimy obrazu widma w przypadku gdy krew była zatruta czadem, podczas gdy obraz ten zmieni się (pasma absorpcyjne zlewają się w jedno) w przypadku, gdy do czynienia mamy z krwią utlenioną, która, jak zaznaczono, nie jest związkiem trwałym.

Przez dobór odpowiednich urządzeń można znacznie poszerzyć zakres stosowania analizy widm emisyjnych i absorpcyjnych. W przypadku gdy soczewki, pryzmaty oraz lunety zbudowane są z kwarcu (optyka kwarcowa), można dokonywać pomiarów części nadfioletowej widma. Stosowanie takich kryształów, jak fluoryt (CaF₂), sylwin (KC1) i innych umożliwia prowadzenie badań w części podczerwonej (infraczerwień).

Szczególnie w tych zakresach długości fal badania spektralne dostarczają cennych informacji o ważnych z punktu widzenia biologicznego cząsteczkach.

18.2.2. Zastosowanie polarymetrii

Wiele metod stosowanych w badaniach struktury ciał opiera się na zjawiskach, u których podstaw leży polaryzacja światła. To charakterystyczne dla ogółu fal zjawisko polega na uporządkowaniu drgań zachodzących w falach poprzecznych, na sprowadzeniu drgań do jednego kierunku. Kierunek drgań fali spolaryzowanej wyznacza wraz z promieniem jedną płaszczyznę, podczas gdy w fali niespolaryzowanej drgania zachodzą w sposób chaotyczny, nieuporządkowany — nie wyróżniający żadnej płaszczyzny drgań.

Światło można spolaryzować różnymi sposobami — na przykład: przez odbicie od powierzchni przeźroczystych dielektryków, przez załamanie w tych dielektrykach oraz przez podwójne załamanie występujące przy przechodzeniu światła przez ciała anizotropowe. Ostatni z wymienionych sposobów znajduje szerokie zastosowanie praktyczne. Do najczęściej stosowanych w tym celu ciał należą kryształy szpatu islandzkiego (CaC0₃), z których specjalnie spreparowane pryzmaty noszą nazwę nikoli. Z innych ciał anizotropowych wykorzystywanych do otrzymywania światła spolaryzowanego można wymienić kryształy turmalinu, które charakteryzuje zjawisko dichroizmu. Polega ono na tym, że z powstałych w wyniku podwójnego załamania światła (podobnie jak w szpacie islandzkim) dwu promieni —jeden ulega silniejszemu pochłanianiu. W wyniku tego, przy dostatecznej grubości płytki turmalinowej, przechodzi przez nią tylko jeden promień (tzw. promień nadzwyczajny). Urządzenie to, podobnie jak i produkowane obecnie w sposób sztuczny filtry, w' skład których wchodzi herapatyt lub poliwinylen — noszą nazwę polaroidów. Nikole lub polaroidy są najgłówniejszymi elementami polarymetrów lub sacharyme-trów — przyrządów mających zastosowanie w badaniach polaryzacji światła i innych z tym związanych zjawisk. Pomijając opisy zjawiska polaryzacji światła oraz budowy polarymetrów (znane są z programu szkolnego), zajmiemy się tylko praktycznym wykorzystaniem tego zjawiska w badaniach medycznych i biologicznych.

Natężenie światła przechodzącego przez układ polaryzator-anal i zator wyraża się (zgodnie z prawem Malusa) wzorem

J — Jo • cos² «

350