120 (3)

120 Źródła prawa

Wymaganie zgodności prawa pozytywnego z pewnymi podstawowymi regut-o ponadczasowym (naturalnoprawnym) charakterze jest jednym z koniecznych elementów państwa prawnego (zob. pkt 48). Zarazem jednak w codziennym działar .. organów władzy publicznej punktem wyjścia muszą być zawsze normy prawa pozy tywnego, bo tylko te można wyznaczyć i określić sposób w- na tyle precyzyjny, by mogły stanowić podstawę relacji pomiędzy władzą a jednostką. Wspomniałem już, ze w naszej tradycji ustrojowej praw'o pozytywne jest w znacznym stopniu utożsamiane z prawem stanowionym (a wdęc prawem tworzonym przez odpowiednie organy państwowe), a w skromnym tylko zakresie można mówić o istnieniu prawa zwyczajowego (zob. pkt 36).

99. Wskazywałem już również, że jednym z istotnych elementów koncepcji państwa prawnego jest oparcie systemu źródeł prawa pozytywnego na zasadzie hierarchicznej budowy tego systemu i usytuowanie aktów stanowionych przez parlament - konstytucji i ustaw - na szczycie tej hierarchii. Ma to także niewątpliwe znaczenie dla realizacji innej podstawowej zasady ustrojowej, jaką jest zasada suwerenności Narodu i wynikająca z niej szczególna rola parlamentu w systemie władz państwa.

Uznanie, że system źródeł praw'a musi być zbudowany w- oparciu o określoną hierarchię, utrwalało się przez dw'a ostatnie stulecia w' doktrynie konstytucyjnej. Powstawało jednak na tym tle wiele skomplikowanych problemów' o charakterze ustrojowym, a w szczególności:

-    problem zapewnienia konstytucji charakteru najwyższego źródła prawa krajowego. z czym wiązał się zwłaszcza problem gwarancji instytucjonalnych zwierzchnictwa konstytucji, czyli sądowej kontroli konstytucyjności ustaw' (zob. pkt 33);

-    problem zapewnienia ustawie charakteru nadrzędnego źródła prawa w'obec aktów normatywnych stanowionych w' ramach władzy wykonawczej - na tym tle powstawał, z jednej strony, problem prymatu ustaw»y (tzn. uznania, że ustawom przysługuje wyższa moc prawna od tych aktów), a z drugiej strony, problem wyłączności ustawy (tzn. uznania, że pewne najważniejsze ma/ rie mogą być regulowane tylko przez ustawę, a akty normatywne stanowione) przez organy rządowe mogą mieć tylko charakter wykonawczy, a więc mogą być wydawane tylko na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania);

-    problem dopuszczalności stanowienia przez organy rządowe także innych aktów normatywnych niż akty wykonawcze (tzn. akty wydawane na podstawie upoważnienia ustawy i w celu jej wykonania), a w- szczególności problem zakresu przedmiotowego i mocy obowiązującej takich innych aktów'. Powstawało zwłaszcza pytanie, czy takie akty mogą mieć charakter powszechnie obowiązujący (a więc m.in. regulować sytuację prawną obywatela i normować jego prawa i obowiązki), czy też mogą mieć tylko charakter wewnętrzny (a więc regulować tylko sytuację prawną podmiotów pozostających w strukturze organizacyjnej organu. który wydaje dany akt, w'ykIuczone jest natomiast obowiązywanie takiego aktu na zewnątrz, a zwłaszcza wobec obywateli). •

Za. u |K>tem mowo o podstaw może b} podstaw utkniętej Sianowie

	w format
	Prol
	tceznie p
	- regi
	w s|
	z 19
	pień
	wegi
	- regu
	jego
	się z
	czej i
	wyjąi reguł
	mie z