14 15 [Rozdzielczo�� Pulpitu]

J. Około 10-15 <V> chłopców i 3-5'*' dziewczyn pije alkohol regularny ło wielokrotnie w stanic upojenia alkoholowego. Jest to grupa ryzy** ^b>-woju uzależnienia od alkoholu, wymagająca specjalnych program^*"-tendencyjnych.    '

3. Mimo wprowadzenia w- Polsce wielu programów edukacyjnych adre«*w mdi do młodzieży szkolnej, w latach 1990—1998 zwiększył się * uczniów po inicjacji alkoholowej pijących piwo i wódkę oraz upij_ają się. Wzrost fen hy# najwyraźniej zaznaczony w grupie 15~latków w grupie dziewczyn.

4. Stwierdzony w latach 1990-1998 wzrost spożycia przez młodzież pK^ ■ odzwierciedleńiem tendencji wzrostowej spożycia tego napoju w Pofc? Niepokojący jest wzrost liczby młodzieży pijącej wódkę wobec zmniejszaj się udziału wódki w ogólnym spożyciu alkoholu przez dorosłych Polakój

Spożywanie alkoholu przez dzieci i młodzież jest bardzo nicbezpj_CC/ nym zjawiskiem. Niektóre dane sugerują, że nadużywający alkoholu z wjr^ szym prawdopodobieństwem niż inni młodzi ludzie używają narkotyków |_uj. podejmują inne ryzykowne zachowania, takie jak przypadkowe kontakty seksualne, prowadzenie samochodu po użyciu alkoholu (Mieszalski S.,fju rawska E.. Morawski J.. Szymański M. S., 2000).

Ogólnopolskie analizy zjawiska używania narkotyków przez młodzie? przynoszą równic niepokojące dane. Badania przeprowadzone w 1995 r. wra. mach projektu Europejskich Badań Szkolnych na lemat Używania Alkoholu i Innych Substancji Psychoaktywnych (ESPAD)⁴, potwierdziły przynajmniej jednorazowe zażycie:

-    leków uspokajających lub nasennych przez 20,8% uczniów,

-    konopi i indyjskich przez 17,1% uczniów,

-    substancji wziewnych przez 7,8% uczniów,

-    amfetaminy przez 2,8% uczniów,

-    środków halucynogennych przez 2,7% uczniów,

-    kokainy przez 0,8% uczniów,

-    „kompotu ” przez 0,8% uczniów,

-    heroiny przez 0,6% uczniów,

-    eestasy przez 0,6% uczniów,

-    crack przez 0,4% uczniów.

Cytowane badania zostały przeprowadzone w grupie uczniów klas drugich szkól ponadpodstawowych. Kolejne badania, zrealizowane w 1999 u

¹ Wyniki badań realizowanych w ramach projektu ESPAD zostały omówione szczegółowo przez J. Sierosławskiego oraz A. Zielińskiego (1999).

przyniosły wzrost liczby uczniów, którzy przynajmniej raz zażyli marihuanę lub haszysz (22,4%). Nastąpił leż wzrost liczby uczniów przyjmujących amfetaminę (10. S%).

W 1998 r. (Woynarowska B., MazurJ„ 1999) zostały przeprowadzone badania ogólnopolskie na nieco młodszej młodzieży (w wieku 13-15 lat). Wyniki wskazują, że 21 % młodych Polaków zażywało jakąś substancją psychoaktywną (poza tytoniem i alkoholem); 23% chłopców i 20% dziewczyn za najczęściej przyjmowane środki uważali: marihuaną, haszysz, leki uspokajające (9%), środki wziewne (6%), amfetaminę (4%). Nie były to, niestety, próby jednorazowe - większość młodzieży eksperymentowała z tymi środkami kilkakrotnie. Liczba osób uzależnionych od narkotyków jest (rudna do określenia. Szacuje się. że w Polsce jest 32 000-60 000 narkomanów (dane Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii).

Uwarunkowania używania substancji psychoaktywnych przez młodzież

Na uzależnienie składają się trzy główne elementy: człowiek, jego środowisko oraz substancja psychoaktywna, którą dana osoba przyjmuje. Wszystkie wymienione elementy są ze sobą wzajemnie powiązane. Każdy odgiywa pewną rolę w powstaniu uzależnienia, ale najważniejsza rola w tym procesie przypada człowiekowi. Dlatego też uwarunkowania używania substancji psychoaktywnych można rozpatrywać na dwóch oddziałujących na siebie płaszczyznach:

-    psychologicznej - skoncentrowanej na indywidualnych predyspozycjach jednostki,

-    społecznej - związanej z procesami kształtowania się więzi społecznych, dominującym systemem wartości itp.

Inicjacja w przyjmowaniu substancji psychoaktywnych ma typowo „młodzieżowy" charakter (Frieske K., Sobiech R„ 1987, Górski S., 1985). Pierwszy kontakt (inicjacja) ze środkiem zmieniającym świadomość ma zwykle miejsce w okresie dorastania (pomiędzy 10. a 18. rokiem życia). Ta tendencja ukierunkowała poszukiwania przyczyn uzależnień na problemy związane z okresem dojrzewania i dorastania oraz na nieprawidłowości w przebiegu procesu socjalizacji.

Charakterystyka okresu dorastania

Wiek między 11. a 18. rokiem życia jest nazywany okresem wczesnej ado-lescencji.

15

www.wsip.com.pl