156 jpeg

k Krui!!!¥fti. M. ui**u«rra. cjmnoma mł^tcynartiamtn /<•*«»*« iporincei t i. wmKCłWt BN 978-ft.Mll-M*14-0. <' by WN PWN 2<HI7

140 CZĘŚĆ I Teoria wymiany międzynarodowej

temu ich impc-rt zręcznie przewyższał eksport. Jednak w 1997 roku zaufanie do tych krabów gwałtownie się załamało; zagraniczne banki, które wcześniej udzielały wielkich kredytów azjatyckim firmom, zażądały spłaty pożyczek, inwestorzy giełdowi zaczęłi wyprzedawać swoje aktywa, a wielu krajowych rezydentów również zaczęło wywozić swoje fundusze za granicę.

W rozdziale 22 omówimy przyczyny tego kryzysu oraz debaty na temat sposobów jego przezwyciężania, jakie się wówczas rozpętały. W tym miejscu zauważmy po prostu, że - niezależnie cd przyczyn, jakie najpierw rozgrzały, a następów ochłodziły poczynania inwestorów/ zagranicznych w gospodarkach azjatyckich - ostatecznie i krajów otrzymujących ogromne transfery szybko przeistoczyły się one w kraje, z których następował ogromny odpływ kapitałów. Jeżeli przypuszczenia Keynesa co do skutków transferów byty trafne, to taki zwrot fortuny powinien by< wywołać widoczne pogorszenie terms of trade w Azji. zaostrzając i tak juz głęboki kryzys gospodarczy.

W rzeczywistości niektórzy obserwatorzy obawiali się, ze przy jednoczesnym kryzysie w tak dużej liczbie krajów, które równocześnie usiłowały zwiększać eksport, ich terms of (rade zdecydowanie się pogorszą, co jeszcze bardziej pogłębi kryzys.

Jak się jednak okazało, terms o< (rade rozwijających się krajów Azji nie pogorszyły się aż tak bardzo, jak się obawiano. Ceny eksportowe gwałtownie spadły: w 1998 roku azjatyckie kraje rozwijające się eksportowały tę samą ilość dóbr ,ak w 1997 roku, ale wartość tego eksportu wyrażona w dolarach zmniejszyła się o 8%. Jednak również ceny importu spadły.

Przed poważnymi problemami z transferem prawdopodobnie uratowały Azię inne wydarzenia, jakie miały miejsce w tym samym czasie. Ceny ropy gwałtownie spadty. co przyniosło korzyść wszystkim krajom dotkniętym kryzysem, oprócz Indonezji. Japonia, będąca głównym eksporterem w regionie, również odnotowała spadek cen eksportowych, kiedy gwałtownie obniżył się kurs jena do dolara. Prawdopodobnie zatem Azja miała problem z transferami, ale jego skutki przesłoniło działanie innych sił.

Cła i subsydia eksportowe:

równoczesne przesunięcia krzywych RS i RD

Cła importowe (podatki nałożone na import) i subsydia eksportowe (płatności przekazywane krajowym producentom, którzy sprzedają swoje produkty za granicę) zazwyczaj nic są wprowadzane po to. aby wpływać na krajowe terms of (rade. Celem stosowania w handlu tych rządowych narzędzi interwencji jest zwykle oddziaływanie na podział dochodu, wspieranie gałęzi uznanych za najważniejsze dla gospodarki lub dbałość o bilans płatniczy (te działania analizujemy w rozdziałach 9, 10 i 11). jednak niezależnie od motywów stosowania ceł i subsydiów narzędzia te wplyuwją na terms of (rade, co można zrozumieć, posługując się standardowym modelem wymiany handlowej.

Szczególną cechą ceł i subsydiów eksportowych jest to, że prowadzą do powstania różnicy między ceną, po której sprzedaje się dobra na rynku światowym, a ich ceną wewnątrz kraju. Bezpośrednim skutkiem cła jest podwyższenie ceny dobra importowanego wewnątrz kraju w porównaniu z jego ceną za granicą. Subsydium eksportowe jest dla producentów pieniężną zachętą do eksportu. Toteż sprzedaż za