11122011060

30

Symbol PKWiU Nazwa grupowania Powiązania z:

PĆN/CPC SWW/KU PRODCOM Jednostka miary.

Jak widać. Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług wykazuje powiązania również z klasyfikacjami o zasięgu ponądkrajowym i z klasyfikacjami nietowa-rowvmi.

3. NORMALIZACJA i normy

li

NiO N *

Wtm

m.

3.1. Geneza i rozwój normalizacji

oM

Ludzkość od zarania dziejów starała się porządkować, a przy tym w miarę możliwości upraszczać różne przejawy swoich działań poprzez zmniejszanie występujących różnorodności i przez to je ujednolicać. To porządkowanie, uprą* szczanie i ujednolicanie określa się obecnie mianem normalizacji, od łacińskiego słowa norma. oznaczającego uprawomocnione postanowienie, zatwierdzony obowiązujący porządek.

Początków działań polegających na ujednolicaniu jednostek miar. a także na ujednolicaniu wymiarów różnych przedmiotów można się doszukiwać już w starożytności. Przy budowie piramidy Cheopsa (XXVI w. przed Chr.) zastosowano ujednolicony moduł budowlany o dokładnie określonych wymiarach. Słynne drogi rzymskie budowane od IV w. przed Chr. miały jednakową szerokość (ok. 1.75 m). W 1120 r. Henryk I w Anglii ustalił jednostkę długości w postaci jarda v obecnie 91.4 cm) na podstawie odległości wyprostowanego kciuka swego wyciągniętego ramienia od końca nosa. Przedtem podstawą jarda był krok. równy dwom łokciom: tysiąc kroków stanowiło milę. W 1570 r. Zygmunt August ujednolici! w Polsce wymiary cegieł (3 x 6 x 12 cali). We Francji w 1798 r. wprowadzono ujednolicone formaty papieru przeznaczonego do pism urzędowych i'210 x 297 mm i 297 x 420 mm) [45]. Z czasem ujednolicanie miar i wymiarów rozciągnęło się również na inne dziedziny, jak np. ujednolicanie pojęć, wymagań jakościowych, rozwiązań konstrukcyjnych (typizacja i unifikacja), metod badań, symboli, metod postępowania itp.

Za ..ojca normalizacji’⁵ uważa się E. Whitneya, który w 1798 r. dostarczył rządowi amerykańskiemu 10 tys. muszkietów wytworzonych w sposób pozwalający uzyskać daleko posuniętą zamienność części. Systematyczne prace normalizacyjne rozpoczęło w 1869 r. Stowarzyszenie Niemieckich Inżynierów (VDl) wydaniem katalogu znormalizowanych profili stali walcowanej.

Pierwszy komitet normalizacyjny (Commitee of Standards) powołano w 1901 r. w Anglii. W 1928 r. został on przekształcony w British Standards