187

w Fisenbcig w Turyngii (C. Rcnfrew 1973, s. 163; Ch. RM»ch 1994,*. 289; wątpliwości co do tego datowania por. W. Dorłlcr 1990.s. 226, pkt 3S). Odkryto je na iljnowiskai h w rejonie Alp. w Szwajcarii. a uk-te w Czechach ł w Rumunii (min. na osadach kultur Gumelnita i Cuculenl - faza AJ. Ilość znalezisk pyłków t ziaren tych roślin oraz fragmentów wyrobów wykonanych z konopi wzrasta w następnych epokach. I tak np. podczas badania póżnohalszUcklego kurhanu celtyckiego w Hochdorf (Badenla-Wittcn-beisia) zostały odkryte, wraz z różnymi organicznymi szczątkami, także pozostałości szat zrobionych z łyka konopi. Na obszarach należących do Scytów M kopalne dowody istnienia konopi (Gwutó sama L.) natrafiono na grodzisku w Ncmirowie (VHV w. p.n,e.). Na ceramice odkrytej w Trechte-mirowie. obi Czerkasy, pochodzącej z VI w. p.n.e. występował motyw w postaci kwiatu konopi (Gm-naMs    Badania wykopaliskowe z Ukrainy dowo

dzi), Jak duże gospodarcze znaczenia miała wówczas uprawa konopi. Kopalne owoce konopi znane są także z okolic Krakowa z okresu wpływów rzymskich, a także z rzymskich obozów w Ncuss i Butzbach. W grobach-statkach królewskich w Osebcrg pochodzących z wczesnego średniowiecza zachowały się ar tylko nasiona konopi, ale także ubrania z ich włókien. Odpowiednio spreparowane konopie służyły w średniowieczu (XU w.) jako leczniczy plaster.

Najstarsze historyczne wzmianki o uprawie konopi pochodzę natomiast z Chin. z okresu 4200-3200 pjie. Zarówno włókna konopi, jak i owoce służyły tam już od neolitu jako ważny roślinny materiał. Nazywano je la-ma, tj, .wielkie włókno" lub .wielkie oałnbtwo* Zapiski medyczne z przełomu wieków MU donoszę, Ze okrywy owoców zmieszane z winem używano jako środek narkotyczny podawany przed operację. Nasiona również były wykorzystywane w medycynie. W Asyrii konopie nosiły nazwę kanaku. W Indiach miały być dopiero znane w latach 900-800 p.n.e., gdzie występuję pod nazwę Jthanga' W czasach Heroóou użytkowa!) jc Trakowie. Dowody m uprawę konopi w Azji Mniejszej dostarczył dopiero w259 r. p.iLc. Ptolemeusz Filadelfus. Miał je też do swych celów wykorzystywać władca Syrakuz, Kioron IL Następne informacje podaje dziejopis At-hensjos (Deipiwophi < tai 5. 40). U Rzymian użytkowanie konopi zaświadcza dopiero Varro (37 r. p.n.e-; Rerum naaauum 1,23.6). następnie ColumcflafOr re runka 2.10.21). Dioskundr* (Dr materia media*

X156) i Pliniusz (19.9.56). (W. D0rflerI990. s. 223; S.Benetowa 2000. A. Szyjewskl 2001,». 317).

W czasach historycznych konopie takie palili przede wszystkim znani Herodotowi Scytowie. Hezych Aleksandryjski w swoim leksykonie wręcz nazywa konopie scytyjskim kadzidłem. Przekazy starożytnych dziejopłsów potwierdzają badania kurhanów sako-scytyjskich z doliny Pazyryku w Górach Ałtajskich, datowanych na V w. p.n.e. W kurhanie nr 2. w którym znajdują się pochówki męski i żeński, w komorze grobowej odkryto wiązkę sześciu tyczek związanych rzemieniem oraz prostokątne naczynie z brązu o czterech nogach wypełnione rozkruszonymi kamieniami. W tym samym grobowcu leżało drugie naczynie brązowe również wypełnione kamieniami oraz powyżej 6 dalszych tyczek, które razem z dzbanem leżały pod dużą skórzaną narzutą. Przy jednej z wiązek leżał skórzany woreczek (ryc. 9) z nasionami konopi (Carinabis ruderalls L) Pomiędzy kamieniami, w brązowym naczyniu, znajdowały się także nasiona, z których część była zwęglona. Poza tym. w grobowcu w dwóch małych skórzanych woreczkach były nasiona kolendry (Coriandrutn satlvum L), ($- T. Rudirnko 1954: G. Wolf. F. M. Andraschko 1991). W kurhanie 2 w Pazyryku odkopano również nasiona nostrzyka żółtego (.MeUotus offuina-

łNnu9uwKMNńMV#Haq«epMUtiMtandipuas«

M—fiiuf a-i swipt runkiwaMłttiBg mm u ni *yaą

• *9 9 A muli lealhei tut Uhwotóil willi «n ipplląut p| fcghttną Mnh ind (OnUlninę uniMbls iNdi. toiyi)*, banów ?. SatO UfthliA (ultuie, Wiliom wale |aftH 6. Wolt F. M. AndWcMo 1991)

psychoaktywne w kulturach mepafeycznyth Europy Spodkowej Zarys problematyki

V