19 (57)

38

38

Rys. 6.4. Wiertło składane: 1 - chwyt walcowy, 2 - rowek wiórowy, 3 - płytka zewnętrzna, 4 - otwór doprowadzający płyn chłodząco-smanjjący, 5 - płytka wewnętrzna

Wykonuje się wiertła kręte jedno-, dwu- i trzyostrzowe (umożliwiające zwiększenie posuwu). W celu poprawy warunków pracy wiertła krętego przeprowadza się korekcję ostrza (podwójny kąt 2/c_n skrócenie krawędzi skrawającej łączącej, wykonanie rowków na powierzchniach natarcia i przyłożenia). W zależności od materiału, do jakiego są przeznaczone, wiertła kręte różnią się geometrią i kształtem rowka wiórowego.

* ze względu na konstrukcję części mocującej z chwytem:

-    walcowym (przy małych średnicach wierteł - z chwytem walcowym pogrubionym),

-    walcowym z zabierakiem,

-    stożkowym Morse’a (rys. 6.3).    ,

Wiertła do głębokich otworów dzielimy ha wiertła do wiercenia:

-    pełnego (przedłużone wiertła kręte z otworami doprowadzającymi ciecz chłodząco--smarującą do strefy skrawania, wiertła lufowe, ejektoro-we, BTA itp.),

-    rdzeniowego (trepanacyjne -środek otworu pozostaje w postaci walca) dla otworów powyżej 60 mm [14].

Rys. 6.5. Narzędzia trzpieniowe i nasadzane: a) poglębiacz walcowy, b) pogłębiacz stożkowy, c) rozwiertak zdzierak maszynowy trzpieniowy, d) rozwiertak wykańczak maszynowy trzpieniowy, e) rozwiertak zdzierak maszynowy nasadzany, f) rozwiertak wykańczak maszynowy nasadzany

Bardzo wydajne są wiertła z płytkami wieloostrzowymi mocowanymi mechanicznie (rys. 6.4). W zależności od przeznaczenia różnią się rozwiązaniem części chwytowych (chwyty stożkowe, różne odmiany chwytów walcowych), kształtem i położeniem płytek wieloostrzowych. Stosowane są wiertła wyposażone w kasety (z umieszczonymi w nich jedną lub dwoma płytkami i razem jako całość mocowane w korpusie wiertła) zwiększające trwałość drogich korpusów wierteł. Niektóre konstrukcje wierteł składanych umożliwiają wykonywanie otworów o średnicach większych od średnicy wiertła lub zastąpienie wiertłem noży tokarskich do toczenia powierzchni zewnętrznych, wewnętrznych oraz czołowych.

Rys. 6.6. Nawicrtaki do nakielków: a) zwykłych, b) chronionych

Pogłębiacze można podzielić w zależności od:

-    kształtu wykonywanego otworu (pogłębiacze walcowe, stożkowe, kształtowe, czołowe),

-    konstrukcji części chwytowej: trzpieniowe (z własnym trzpieniem z chwytem stożkowym lub walcowym) i nasadzane,

-    budowy - jednolite, łączone w sposób trwały i składane.

Zarówno wiertła kręte (ze stali szybkotnących i z węglików spiekanych), jak i składane wykonywane są także jako narzędzia stopniowane z pogłębiaczami (walcowymi, czołowymi, kształtowymi). Budowane są również specjalne oprawki do wierteł krętych z płytkami wieloostrzowymi pracującymi jako pogłębiacze.

Rozwiertaki dzielimy w zależności od:

-    kształtu otworu: rozwiertaki do otworów walcowych i stożkowych,

-    rodzaju pracy: maszynowe (trzpieniowe z chwytem walcowym i stożkowym; nasadzane) oraz ręczne (jednolite, rozprężne, nastawne),

-    rodzaju obróbki: wstępne (przy rozwiercaniu otworów stożkowych), zdzieraki i rozwiertaki wykańczające,

-    kształtu ostrza: rozwiertaki o ostrzach prostych, skośnych i śrubowych. Rozwiertaki maszynowe zdzieraki ze stali szybkotnącej lub z węglików

spiekanych wykonywane są najczęściej jako narzędzia trzy- lub czteroostrzowe o ostrzach śrubowych i równomiernej podziałce (ostrza rozłożone są w takich samych odległościach kątowych na obwodzie rozwiertaka).

Rozwiertaki maszynowe wykańczak! wykonywane są z chwytem walcowym lub stożkowym Morse’a, przeważnie z ostrzami prostymi (o parzystej liczbie ostrzy od 4 do 16, zależnie od średnicy) i z nierównomierną podziałką.

Do pracy na obrabiarkach zespołowych stosuje się tzw. narzędzia zespołowe (kilka narzędzi wykonanych w jednym korpusie) pracujące w pełnym materiale