14

5tinbvim- 5,4

Na wałku widowypustowym’l()x82x92d-s PN-Ft/M-ldSOI5, wykonanym ze stali 45 wsianie normalizowanym, osadzono kolo zębate ze siali 4011 o długości piasty 1i- 120 mm. Przyj mu j;tc średnie warunki pracy obliczyć, jaki ino men l obrotowy: przeniesie połączenie wielo wypustowe. Sprawdzić, jakie korzyści uzyska my, jeżeli wałek zostanie wykonany zestali 45 w stanie ulepszonym cieplnie.

5.5. POŁĄCZENIA KOŁKOWE I SWORZNIOWE

Zadaniem połączeń kołkowych i sworzniowych jest najczęściej przenoszenie sił poprzecznych, rzadziej - przenoszenie njomentu obrotowego i sił wzdłużnych (tylko w połączeniach kołkowych).

Połączenia kolkowe poprzeczne mogą przenosić jedynie niewielkie obciążenia, ponieważ otwór na kolek zmniejsza znacznie wytrzymałość zmęczeniową czopa (wytrzymałość na obciążenia statyczne zmniejsza się proporcjonalnie do przekroju). Przy niewielkich obciążeniach o wymiarach kolka najczęściej decydują względy technologiczne (m, in. wymiary łączonych elementów), a nie względy wytrzymałościowe. Kolki są pasowane suwiiwic lub ciasno, W razie konieczności obliczamy je na naciski powierzchniowe i na ścinanie według ogólnych wzorów wytrzymałościowych. Obliczanie kołków zabezpieczających (przeciążeniowych) będzie podane przy obliczaniu sprzęgieł.

Połączenia sworzniowe znajdują zastosowanie głównie w przegubach (rys. 5.4) i innych podobnych połączeniach ruchowych. Sworzniowe po.iączen i a spoczynkowe stosuje się (podobnie jak połączenia nilowe) do łączenia pasów, blach itp. Otrzymuje się w len sposób połączenia rozłączne.

Sposób obliczania wytrzymałości połączeń sworzniowych zależy od rodzaju pasowania sworznia:

(5.4)

1. Sworzeń ciasno pasowany obliczamy na ścinanie F

Rys. 5.4, Pol^CiCiriL" sworzniowi:: u) przvk(nd widełkowego pohic/.ciiiu ruchowego, h) schemat obciążenia sworznia (wg [t9j)

\

2. Sworzeń luźno pasowany obliczamy na zginanie z warunku

(5.5)

Maksymalny moment zginający wyznaczamy w przekroju // (rys, 5,5n)

M

(i

niox

2 4

(Ź.6)

Ponieważ! = /j + 2/,, otrzymujemy

M

ft

F-i

: (U (/■’

(5.7)

Wartość Hj. dobieramy 7 tablic

TT'

dla sworznia pełnego W_x —

S2.

dla sworznia drążonego W_x =

W przypadku obliczania połączenia sworzmowgo widełkowego sprawdzamy również wytrzymałość wszystkich przekrojów.' niebezpiecznych według ogólnych warunków wytrzymałościowych, przy czym przyjmujemy następujące wymiary (rys. 5.4n):

/,    (1,4e-1,7)4; U - (0,3 - 0,5) /,; d_n - (0,5 -z 0.6) d

gdzie; d„ — średnica otworu w sworzniu drążonym.

89