1 (108)

prof. dr hab. Elżbieta Gawel-Luty dr Mariola Szczepańska Pomorska Akademia Pedagogiczna Słupsk

Przyjaźń jako wartość w relacjach społecznych uczniów w wieku 7-15 lat

Ludzie mają zbyt mało czosu, aby cokolwiek poznać. Kupują w sklepach rzeczy golowe.

A poniewoi nie ma magazynów z przyjaciółmi, wi<c ludzie nie mają przyjaciół.

Amoine dc Saint Exupcry „Mały Książę".

Przyjaźń jest wzajemnym dawaniem siebie innym pozbawionym egoizmu. Jest ona elementem bycia wśród innych, a zatem wchodzi w zakres kompetencji społecznych jednostki. Ujmowanie przyjaźni w kontekście kompetencji społecznych sprawia, że będziemy ten związek rozumieć jako nacechowaną dodatnio emocjonalnie interakcję, wktórej obie strony mająrówne wobec siebie prawa i łączy jc satysfakcjonująca współpraca. Zdaniem Covey’a (2000) przyjaźń jest emanacją naszego charakteru „nie da się tej relacji zagrać, stworzyć z niczego - bazą jest zawsze sam człowiek i to co naprawdę reprezentuje”. Można zatem śmiało stwierdzić, że przyjaźń jest wartością w relacjach społecznych ludzi. Wartości wynikające z różnorodnych relacji społecznych pozwalają bowiem człowiekowi określić cel swojego życia i stanowią konieczny warunek funkcjonowania człowieka w świecie.

Zdaniem wielu autorów z przyjaźnią wiąże się zawsze pewne wartości, których partnerzy interakcji się spodziewają. Oczekiwanie i zrozumienie tych wartości nie jest jednoznacznie rozumiane. P. Wright (1999) przyjmuje trzy grupy wartości, których spodziewamy się ze strony przyjaciela:

•    wartości stymulujące rozwój intelektu, wyobraźni i zainteresowań z jednoczesnym poszerzeniem kręgu wiedzy i rozbudzeniem nowych, interesujących oraz wartościujących idei, dzięki którym partner staje się bogatszy duchowo;

•    wartości utylitarne, które odnoszą się do stopnia, w jakim dana jednostka widzi partnera jako osobę chętną do współpracy i pomocy oraz gotową do poświęcenia swojego czasu i posiadanych zdolności po to, aby pomóc przyjacielowi w realizacji planów i dążeń życiowych oraz ułatwić zaspokojenie jego potrzeb życiowych;

•    wartości wzmacniające własne ,ja”. Chodzi tu o to, w jakim stopniu widzimy partnera jako osobę dodającą nam odwagi oraz skłonną do udzielenia poparcia, a jednocześnie nie stanowiącej dla nas zagrożenia.

Jakkolwiek wymienione wyżej wartości różnie są sformułowane, to jednak w podstawowych swoich właściwościach są one bardzo do siebie zbliżone.