2015 08 03 25 28

dnej przesady nentem życi_a eństwa. :iaźby stopniu >rmat gazetek 1x12,5 cm lub arzało się, że edaktorach -lości papieru, wydawana na

tułów, nawją. lp. piłsudczy-ka „Trybuna alka”, „Wol-taniec”). Do r pisma, stąd Charakterys-rodki wyrazu upewniające enia emocjo-

awcy próbo-ych czasach.

I zamicszcza-:glądy prasy, i stosowanie ino sukcesy: Inicze.

ze cenienia, ►giczny, byt odzyskania 'da rżeniach o myślenia >w i przede ogi prawa-dziej pełny ubłicystykę pozostającą e. Polityka :y tętników,

wzajemnej >dkreślić -i rodowych i, wreszcie

i sprawa odpowiedzialności za klęskę wrześniową, wszystkie te kwestie miały decydu-Bjącc znaczenie dla wytworzenia głębokiej polaryzacji w życiu konspiracyjnym. Te

■    kontrowersje - obok wielu innych, drugorzędnej już raczej natury - określały I taktykę ugrupowań politycznych w latach okupacji, ich poparcie lub negację rządu

■    Sikorskiego, PPR itd. Rozbicie polityczne, mimo daleko sięgającej synchronizacji

■    działań między niektórymi partiami a skierowanych przeciwko okupantowi, przeja-

■    wiało się w prasie - zwłaszcza pod koniec wojny - w zdecydowany sposób i ono I przede wszystkim decydowało o jej kolorycie. Pogłębianie się tej tendencji najpeł-I niej obrazuje cytat ze sprawozdania Departamentu Informacji i Prasy z 1943 r.: | „Prasa tajna traci coraz bardziej charakter wyłącznie narzędzia informacji i apolity-I cznej walki z wrogiem, przechodząc do ideologicznego i politycznego wychowania I społeczeństwa i przybierając wyraźnie charakter prasy politycznej”.

Tajna prasa pełniła poza tym i inne funkcje społeczne - kulturalne, oświatowe

■    czy nawet fachowe, pozwalając przetrwać okres wojny bez działających instytucji I państwa niepodległego. Zadania te można było realizować dzięki bogatej typologii K prasy konspiracyjnej. Zwraca uwagę bardzo obfity zestaw czasopism kulturalnych, 1 literackich wydawanych w GG w latach 1939-1944: m.in. „Sztuka i Naród” 1(1942-1944), „Przełom” (1942-1943), „Lewą marsz” (1942-1943), „Nurt” 1(1943-1944), „Kultura Polska” (1943), „Miesięcznik Literacki” (1942-1943), Bezy nawet satyrycznych i humorystycznych: „Lipa” (1940-1941), „Szpilka” 1 (1940), „Moskit” (1943), „Na ucho...” (1943-1945).

Prasa w swej roli opiniotwórczej próbowała ukazywać z dużą konsekwencją

■    wzorce osobowe pozytywne i negatywne. Wobec właściwie żadnego ujemnego 1 zjawiska etyczno-moralnego nie pozostawała obojętna, zwalczając wszelkie przeja-f wy kolaboracji, potępiając bandytyzm, spekulację, alkoholizm. Pisma pouczały,

I w jaki sposób sabotować rozporządzenia i działania władz niemieckich, przy pomocy I jakich środków prowadzić walkę z okupantem. Pokrzepieniu serc służyło przypomi-

■    nanie wspaniałych kart z historii Polski; do tradycji niepodległościowej sięgali też

■    publicyści jednolitofrontowej prasy PPR.

Poważną rolę informacyjną i opiniotwórczą spełniała prasa powstańcza, podtrzy-1 mująca na duchu walczących żołnierzy, oddziaływająca na nastroje ludności cywilnej ■Warszawy.

Podczas II wojny światowej na ziemiach polskich (także na emigracji) praca wydawnicza organizacji społecznych, politycznych i wojskowych nie ograniczała się [ wyłącznie do druku czasopism. Olbrzymią rolę odgrywała w tym czasie także konspiracyjna książka, broszura, plakat, ulotka, spełniając tak jak i prasa funkcje 1 opiniotwórcze, a często i informacyjne, uczestnicząc w walce z okupantem, wyrażając różnorodne sądy, świadcząc o niezłomnej postawie Polaków.