201106024045

TOMASZ CHODZtU przez śródpiersie, a w konsekwencji zgon w mechanizmie „pustego serca', kiedy

praktycznie ustaje powrót krwi żylnej do prawej komory,

W zależności od etiologii odmę można podzielić na samoistną, objawową oraz jatrogenną. Odma opłucnowa jest zespołem objawów, a nie odrębną jednostką (sozologiczną. Może wystąpić w przebiegu każdej choroby płuc. Przyczyną powsu nia odmy jest zazwyczaj czynnościowy lub anatomiczny mechanizm wentylowy prowadzący do powstania pęcherza rozedmowego, a następnie jego pęknięcia do jamy opłucnej, przy czym pęcherz ten może być tak niewielki, że nie tylko nie jest rejestrowany na radiogramie, ale także bywa niemożliwy do odnalezienia w trakcie operacji. Co więcej, udowodniono, że pęcherz rozedmowy może przepuszczać gaz bez pęknięcia z powodu obecności w jego ścianie mikropor o wymiarach ok. 10 mikrometrów. Można zaobserwować dwa szczyty zachorowań na odmę opłucnową - w wieku 20-30 lat oraz w szóstej dekadzie życia. Pierwszy szczyt zachorowań tłumaczy się zwiększoną aktywnością fizyczną, drugi zaś zmianami rozedmowymi lub bliznami w tkance płucnej po przebytych chorobach. Odma samoistna 4-5 razy częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet, tym niemniej zaznacza się wzrost liczby odm u płci żeńskiej, w tym tzw. catamenial pneumothorax, związanej z cyklem owulacyjnym. Jeszcze przed 30 laty rozpoznawano odmę objawową przede wszystkim w przebiegu gruźlicy płuc, obecnie towarzyszy w pierwszym rzędzie rozedmie, chociaż może być także pierwszym objawem raka odoskrzeło-wcgo płuc. Niektórzy autorzy przytaczają dane mogące świadczyć o rodzinnym występowaniu skłonności do odmy.

Odma jatrogenna najczęściej powstaje podczas zakładania cewnika do żyły podobcjczykowej, punkcji jamy opłucnej, wykonywania transtorakalnej biopsji cienko- lub gruboigłowęj, zdarza się w przebiegu radioterapii okolic klatki piersiowej, w trakcie zabiegów akupunktury, biopsji sutka, węzłów chłonnych dołów n a' lobojczy kowych czy też jako powikłanie znieczulenia dotchawiczego i oddychania ze sztucznym nadciśnieniem. Według różnych autorów w 34 53% przypadków nie udaje się ustalić przyczyny powstania odmy. Nazywana jest wówczas odmą samoistną (pneumothorax tpontaneut). Po raz pierwszy nazwy tej użył w 1932 r, Kjaergaard. W Polsce podział na odmę samoistną i objawową propagowali między innymi Rzepecki i Rogalski, często jednak podkreślając, że podział ten jest w dużej mierze umowny.

Do typowych, występujących w ok. 80% przypadków objawów odmy opłuc-nowej należą ból w klatce piersiowej, uczucie różnie nasilonej duszności i kaszel, a w ok, 12% nie występują żadne dolegliwości. Opukiwaniem klatki piersiowej stwierdza się najczęściej odgłos opukowy bębenkowy, osłuchowo zniesiony lub osłabiony szmer pęcherzykowy w rzucie powietrznego płaszcza w jamie opłucno-v/cj na ścianę klatki piersiowej. Należy mieć na uwadze, że wspomniane objawy mogą być wyrażone bardzo subtelnie, dlatego szczególną uwagę należy z wrócić na asymetrię objawów osłuchowych i opiłkowych po obu stronach klatki piersiowe), W przypadkach odmy wentylowej (prężnej) można niekiedy zauważyć rozdęcie